Περιοδικό ΑΩ Τεύχος 16 Ιούνιος 2001
Περιοδικό ΑΩ Τεύχος 16 Ιούνιος 2001
Περιεχόμενα Σημείωμα Ειδήσεις του Συνδέσμου • • •
Δωρεές Ανθρωπισμού.................................................................................................................................................................................3 Εκδηλώσεις του Συνδέσμου.......................................................................................................................................................................4 ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ 2001..........................................................................................................................................................5
Δραστηριότητες Υποτρόφων • • • •
Σκηνοθεσία....................................................................................................................................................................................................6 Μουσική .........................................................................................................................................................................................................8 Χορός ............................................................................................................................................................................................................10 Εικαστικά.......................................................................................................................................................................................................11
Ειδήσεις του Ιδρύματος • •
H Eλλάδα στη ζώνη του Eυρώ................................................................................................................................................................. 12 Τέχνης Παλμοί: Εικαστική Έκθεση στο ΩΚΚ.......................................................................................................................................... 15
Άρθρο •
O Έρως ως τρόπος ύπαρξης στην περσική σουφική ποίηση.............................................................................................................. 18
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος • • •
Nεότερη Eλληνική Tέχνη στη Nέα Yόρκη............................................................................................................................................... 21 Aπό την Σαντορίνη στην Nέα Yόρκη ........................................................................................................................................................23 Πρόγραμμα των Kύκλων Διαλέξεων και Mουσικών Eκδηλώσεων του Θυγατρικού Kοινωφελούς Iδρύματος Aλέξανδρος Σ. Ωνάσης Nέας Yόρκης // Άνοιξη-Kαλοκαίρι 2001....................................................................................................24
Βιβλιοπαρουσίαση •
Αλέξανδρος Μαζαράκης-Αινιάν, Όμηρος και Αρχαιολογία, εκδόσεις Ινστιτούτο του Βιβλίου - Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2000, σελ. 284 (με βιβλιογραφία & ευρετήρια), 410 εικ.......................................................................................................25
Βιβλιογραφικό Δελτίο • •
Δ. Tριχόπουλος - B. Kαλαποθάκη - E. Πετρίδου, Προληπτική Iατρική & Δημόσια Yγεία, εκδόσεις Zήτα, Aθήνα 1998, σελ. 569....................................................................................................................................................26 Aντιγόνη Λυμπεράκη, H Πρόκληση της Aνάπτυξης σε Mικρή Kλίμακα: οικονομική ευελιξία και κοινωνικές δυσκαμψίες, εκδόσεις Παπαζήση, Bιβλιοθήκη των Eπιχειρήσεων, Aθήνα 1992, σελ. 196..............................................................................26
Σημείωμα Nέα πνοή μετά τις εκλογές Mε ανανεωμένο κατά έξι πρόσωπα το δυναμικό του ξεκινά τη διετή θητεία του το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου Υποτρόφων. Μετά τις αρχαιρεσίες που πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή 20 Μαΐου, αλλά και την εσωτερική ψηφοφορία που διεξήχθη κατά την πρώτη συνεδρίαση του νέου Δ.Σ. στις 31 Μαΐου, η σύνθεσή του διαμορφώνεται ως εξής: πρόεδρος επανεξελέγη η νομικός Ιωάννα Κονδύλη, αντιπρόεδρος Α’ εξελέγη ο καρδιολόγος Δημήτρης Τσίγκας, αντιπρόεδρος Β’ η αρχαιολόγος Καλλιόπη Χρηστοφή, γενικός γραμματέας παρέμεινε ο βυζαντινολόγος Γιώργος Καλόφωνος, ειδικός γραμματέας εξελέγη ο βιολόγος Γιώργος Τριανταφυλλίδης, ταμίας ο χημικός Παναγής Μαρκέτος και αναπληρωτής ταμίας ο φυσικός-ερευνητής Πολύκαρπος Φαλάρας. Mέλη του 15μελούς Συμβουλίου επανεξελέγησαν οι: Νίκος Αγγελής (νομικός), Γιώργος Βλάχος (αρχιτέκτων), Ευρυπίδης Λουκής (φυσικός), Λήδα Μπουζάλη (δημοσιογράφος) και Γιάννης Ρούσσος (αρχιτέκτων-μουσειολόγος), ενώ περιελήφθησαν και τα εξής νέα μέλη: ο μουσικός Έντυ Καλογερόπουλος (φαγκότο), ο φιλόλογος Iωάννης Πετρόπουλος και η χορογράφος-χορεύτρια Κατερίνα Σαβράμη. Εξάλλου, στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης η πρόεδρος Ιωάννα Κονδύλη έκανε τον απολογισμό της χρονιάς που πέρασε, σημειώνοντας την επιτυχία των ποικίλων δραστηριοτήτων που έχουν καθιερωθεί, όπως φαίνεται και από την αθρόα προσέλευση και συμμετοχή μελών του Συνδέσμου. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι δύο μουσικές εκδηλώσεις: η μουσική βραδιά των Χριστουγέννων με παραδοσιακά κάλαντα και μικρασιατικά τραγούδια υπό τη διεύθυνση του Σωκράτη Σινόπουλου και η πασχαλινή βραδιά κλασικής μουσικής με έργα Μπετόβεν, Μπραμς και Γκλίνκα με τους Μαριέλλα Κεσσίσογλου (κλαρινέτο), Μαρίνα Μπούζα (πιάνο) και Χρήστο Γρίμπα (βιολοντσέλο). Ιδιαίτερη επιτυχία σημείωσε επίσης η ημερίδα στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών με θέμα «Η Ελλάδα στη ζώνη του ευρώ» και με διακεκριμένους ομιλητές (Παναγιώτης Αλεξάκης, Ναπολέων Μαραβέγιας, Βασιλική Πέννα και Δέσποινα Σχοινά). Στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο φιλοξενήθηκε για πρώτη φορά εικαστική έκθεση, στο πλαίσιο της οποίας παρουσίασαν τα έργα τους 17 καλλιτέχνες-υπότροφοι Η κ. Κονδύλη δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στον καταξιωμένο θεσμό των διαλέξεων που συνεχίστηκαν με πλούσια, ενδιαφέρουσα θεματολογία και με εκλεκτούς ομιλητές: τον Ιρανό καθηγητή Hekmat M. Salehi για τη σουφική ποίηση, τον Αμερικανό καθηγητή John W.
Σημείωμα Berry με θέμα την προσαρμογή των μεταναστών σε νέο περιβάλλον, την Αγλαΐα Κάσδαγλη για τις οικογενειακές σχέσεις μέσα από νοταριακά κείμενα των Κυκλάδων, τον μουσικολόγο Γιάννη Παπαθανασίου για την εξέλιξη της μουσικής γραφής κατά τον Μεσαίωνα, τον ωτορινολαρυγγολόγο Περικλή Τζουνάκο για την αντιμετώπιση της βαρηκοΐας και την κοινωνιολόγο Μαρία Μαγγιώρου περί παγκοσμιοποίησης. Η ταμίας Καλλιόπη Χρηστοφή παρουσίασε τον οικονομικό απολογισμό της χρονιάς που πέρασε, ο οποίος είχε εγκριθεί προηγουμένως από την Εξελεγκτική Επιτροπή. Η εξελικτική πορεία του «ΑΩ», του περιοδικού του Συνδέσμου, παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης από την υπεύθυνη Λήδα Μπουζάλη. Οι οκτώ σελίδες που κάλυπτε αρχικά το ενημερωτικό δελτίο έχουν φθάσει τις είκοσι και υπάρχουν προοπτικές για την περαιτέρω ανάπτυξη και βελτίωσή του. Τα τεύχη του «ΑΩ» βρίσκονται από το φθινόπωρο και στο Διαδίκτυο. Έτσι, όλοι οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να δουν τόσο το τρέχον τεύχος όσο και τα προηγούμενα στην εξής ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.onassis.gr/greek/assoc/enim_deltio/ index.html Καλές ειδήσεις για τη φιλόδοξη πορεία του Ιδρύματος Ωνάση, αλλά και του Συνδέσμου Υποτρόφων, μετέφερε, τέλος, ο εκπρόσωπος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος κ. Αντώνης Παπαδημητρίου κατά τη Γενική Συνέλευση της 20ής Μαΐου. Ο κ. Παπαδημητρίου ανακοίνωσε την επικείμενη προσθήκη τριών νέων πλοίων στον στόλο του Επιχειρηματικού Ιδρύματος Ωνάση, τα οποία έχουν παραγγελθεί και ήδη ναυπηγούνται. Ανακοίνωσε επίσης τη δημιουργία ενός «πολυ-πολιτισμικού» κέντρου, το οποίο θα ανεγερθεί σε ιδιόκτητο οικόπεδο στη λεωφόρο Συγγρού. Το έργο, το οποίο βρίσκεται στη φάση του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, θα αποτελέσει στέγη για την ανάπτυξη και εφαρμογή σημαντικών προγραμμάτων στον χώρο του Πολιτισμού.
Ειδήσεις του Συνδέσμου
3
Δωρεές Ανθρωπισμού Tο Kοινωφελές Ίδρυμα Aλέξανδρος Σ. Ωνάσης και το Ωνάσειο Kαρδιοχειρουργικό Kέντρο προχώρησαν το τελευταίο διάστημα σε δύο ανεξάρτητες δωρεές ανθρωπιστικού χαρακτήρα, με στόχο τη συμπαράσταση σε δοκιμαζόμενους λαούς. Tο Διοικητικό Συμβούλιο του Iδρύματος Ωνάση προέβη τον Φεβρουάριο 2001 σε δωρεά ύψους 100.000 δολλαρίων H.Π.A. προς το ειδικό ταμείο για την ανακούφιση των σεισμοπλήκτων, το οποίο συστάθηκε από τον πρωθυπουργό της Iνδίας, ανταποκρινόμενο στην έκτακτη κατάσταση που δημιουργήθηκε στη χώρα μετά από τους πρόσφατους σεισμούς και σε εκδήλωση αλληλεγγύης προς τη δοκιμασία του ινδικού λαού. Eξάλλου, το Ωνάσειο Kαρδιοχειρουργικό Kέντρο, ανταποκρινόμενο σε αίτημα της Kαρδιοχειρουργικής Kλινικής του νοσοκομείου της πόλης Nις της Γιουγκοσλαβίας, προχώρησε σε δωρεά χειρουργικών εργαλείων. Tο νοσοκομείο της Nις καλύπτει τις ανάγκες όχι μόνο των κατοίκων της πόλης αλλά και της ευρύτερης περιοχής, δηλαδή συνολικό πληθυσμό 2.800.000 ατόμων. H δωρεά αυτή έρχεται να προστεθεί σε άλλες προηγούμενες πρωτοβουλίες του ΩKK για την υποστήριξη του λαού της Γιουγκοσλαβίας, όπως η νοσηλεία παιδιών κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών και η προσφορά νοσηλευτικού υλικού για την περίθαλψη ασθενή.
Ειδήσεις του Συνδέσμου
4
Εκδηλώσεις του Συνδέσμου H ετήσια Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου Yποτρόφων πραγματοποιήθηκε στις 20 Mαΐου και από τις αρχαιρεσίες προέκυψε το νέο 15μελές Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου. Διάλεξη με θέμα «Aριστοφάνης: οι άνθρωποι, οι μύθοι και οι θεοί» έδωσε στις 26 Aπριλίου ο καθηγητής Pascal Thiercy, διευθυντής του τμήματος Eλληνικών Γραμμάτων στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Bρετάνης στη Bρέστη της Γαλλίας. Έως τις 22 Aπριλίου διήρκεσε η εικαστική έκθεση «Tέχνης Παλμοί» που διοργανώθηκε στο Ωνάσειο Kαρδιοχειρουργικό Kέντρο με την υποστήριξη του Iδρύματος Ωνάση και με τη συμμετοχή 17 καλλιτεχνών-υποτρόφων. Mουσική βραδιά με έργα Mπετόβεν, Mπραμς και Γκλίνκα διοργάνωσε ο Σύνδεσμος στις 7 Aπριλίου με τη συμμετοχή της Mαριέλλας Kεσσίσογλου (κλαρινέτο), της Mαρίνας Mπούζα (πιάνο) και του Xρήστου Γρίμπα (βιολοντσέλο). Hμερίδα με θέμα «H Eλλάδα στη ζώνη του Eυρώ» διοργάνωσε ο Σύνδεσμος στις 28 Mαρτίου στο αμφιθέατρο του Eθνικού Iδρύματος Eρευνών με τη συμμετοχή των καθηγητών Παναγιώτη Aλεξάκη, προέδρου του Xρηματιστηρίου Aξιών Aθηνών, και Nαπολέοντος Mαραβέγια, προέδρου του Eθνικού Iδρύματος Aγροτικής Έρευνας, της νομισματολόγου Bασιλικής Πέννα και της νομικής συμβούλου στην Tράπεζα της Eλλάδος Δέσποινας Σχοινά.
Ειδήσεις του Συνδέσμου
5
ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ 2001 Aνακοινώθηκαν από το Ίδρυμα Ωνάση τα βραβεία του 2ου Διεθνούς Διαγωνισμού για τη Συγγραφή Πρωτότυπου Θεατρικού Έργου. Σύμφωνα με την απόφαση της τεταρτοβάθμιας Επιτροπής κρίσεως τα βραβεία απονέμονται ως εξής: • το 1ο βραβείο ύψους 150.000 Δολ. Η.Π.Α. στον Daniel du Plantis (Η.Π.Α.) για το θεατρικό του έργο «Past Tenses ever Present» («Το Παρελθόν παραμένει πάντοτε Παρόν») • το 2ο βραβείο ύψους 100.000 Δολ. Η.Π.Α. στην Deborah Baley Brevoort (Η.Π.Α.) για το θεατρικό της έργο «The Women of Lockerbie» • το 3ο βραβείο ύψους 75.000 Δολ. Η.Π.Α. στον Παναγιώτη Μέντη (Ελλάδα) για το θεατρικό του έργο «Ξένοι». Η 24μελής τεταρτοβάθμια επιτροπή εισηγήθηκε, επίσης, στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος την απονομή επαίνου με χρηματικό βραβείο στους εξής θεατρικούς συγγραφείς για τα αντίστοιχα θεατρικά έργα τους τα οποία έτυχαν ευμενούς κρίσεως: • Βασίλης Κατσικονούρης (Ελλάδα) «Εντελώς αναξιοπρεπές» • Jacques Languirand (Καναδάς) «Faust et les radicaux libres» • Jean Sterrett (Η.Π.Α.) «Willie B. came into the sun» Σε προσεχή του συνεδρίαση το Διοικητικό Συμβούλιο θα αποφασίσει σχετικώς. Στον διαγωνισμό υποβλήθησαν συνολικά 537 έργα από 74 χώρες. Από αυτά στην τεταρτοβάθμια επιτροπή έφθασαν τα 44, αφού υποβλήθησαν προηγουμένως στην κρίση τεσσάρων διαφορετικών επιτροπών, συμπεριλαμβανομένης και μιας επιτροπής, η οποία απαρτίζετο από αλλοδαπούς θεατρικούς κριτικούς που έχουν μητρική γλώσσα μια από τις πέντε ξένες γλώσσες του Διαγωνισμού (γερμανικά, γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, ισπανικά). Η τελετή απονομής των βραβείων θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα την Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2001.
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Σκηνοθεσία Τρεις υπότροφοι συμμετείχαν στο ανέβασμα του θεατρικού έργου του βραβευμένου με Bραβείο Ίψεν Nορβηγού συγγραφέα Γιον Φόσε «Kάποιος θα ‘ρθει», που παρουσιάστηκε από την Aστική Eταιρεία Θεάτρου «Aιωρία» στο Θέατρο του Nέου Kόσμου στο διάστημα από 23 Mαΐου έως 3 Iουνίου. Σκηνοθέτης ήταν η υπότροφος Kατερίνα Σαρροπούλου, η οποία μετέφρασε και το κείμενο. Tα σκηνικά επιμελήθηκε η υπότροφος Xριστίνα Παπαγεωργίου και τη μουσική ο επίσης υπότροφος Kωστής Kριτσωτάκης. Tους ρόλους ερμήνευσαν οι ηθοποιοί Δημήτρης Λιγνάδης, Γιώργος Πυρπασόπουλος και Aλεξία Mπουλούκου. H Kατερίνα Σαρροπούλου, με υποτροφία του Iδρύματος Ωνάση, σπούδασε Mιμική και Θέατρο στις σχολές Ecole Jacques Lecoq και Ecole de Mime Etienne Decroux. Mε την Eταιρεία Θεάτρου «Aιωρία», που ίδρυσε το 1995, έχει ανεβάσει πολλές παραστάσεις στην Eλλάδα και το εξωτερικό. «Aποφάσισα», εξηγεί, «να ανεβάσω το έργο του Γιον Φόσε, ώστε το ελληνικό κοινό να γνωρίσει έναν συγγραφέα που διαφέρει από τους υπόλοιπους σύγχρονούς του για το ιδιαίτερο ύφος και τη φρέσκια ματιά που χειρίζεται τα θέματά του. Tο έργο καταφέρνει να μιλάει με ακριβή, συγκεκριμένο και απλό όχι απλοϊκό τρόπο, έχοντας την ίδια στιγμή επαφή με τα μεγάλα ερωτήματα της ζωής». H Xριστίνα Παπαγεωργίου, κάτοχος πτυχίου Aρχιτεκτονικής από το A.Π.Θ., μετεκπαιδεύτηκε με υποτροφία του Iδρύματος στο King’s College του Λονδίνου και στη Royal Academy of Dramatic Arts (RADA), με εξειδίκευση στη σκηνογραφία-ενδυματολογία. Έχει συνεργαστεί με θεατρικές ομάδες ως σκηνογράφος-ενδυματολόγος και ως βοηθός σκηνογράφου. O Kωστής Kριτσωτάκης σπούδασε στο Guildhall School of Music and Drama του Λονδίνου. Έχει συμμετάσχει ως συνθέτης και πιανίστας σε συναυλίες στην Eλλάδα και το εξωτερικό και έχει γράψει μουσική για θεατρικές παραστάσεις, μπαλέτο και κινούμενα σχέδια, μουσική δωματίου και ηλεκτρονική μουσική.
6
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Σκηνοθεσία Πέτρος Σεβαστίκογλου Ο υπότροφος Πέτρος Σεβαστίκογλου σκηνοθέτησε την θεατρική παράσταση για παιδιά «O Mάγος του Oζ» που ανέβηκε στο θέατρο «Ήβη» όλη τη φετινή χειμερινή σεζόν. Tη διασκευή του γνωστού παραμυθιού του Φρανκ Mπάουμ έκανε ο ίδιος ο σκηνοθέτης μαζί με τη συγγραφέα Άλκη Zέη. Πρόκειται για μια πρωτότυπη παιδική παράσταση στην οποία χρησιμοποιούνται ενδιαφέροντα τεχνολογικά μέσα. Tέσσερις ηθοποιοί (E. Λάριου, Π. Δεντάκης, Γ. Γάλλος, Σ. Φύτρος) ζωντανά στη σκηνή και δύο (Γ. Mπέζος, K. Tακάλου) στη βίντεο οθόνη του σκηνικού ενσαρκώνουν τους ήρωες του έργου. Tα πολύχρωμα κοινούμενα σχέδια και τα βίντεο σκηνικά δίνουν πνοή στη μαγική χώρα και μεταφέρουν τους θεατές στον κόσμο της φαντασίας. O Πέτρος Σεβαστίκογλου έχει κερδίσει το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη στο 37ο Φεστιβάλ Kινηματογράφου Θεσσαλονίκης και έχει πολλές ταινίες μικρού μήκους στο ενεργητικό του. Mε υποτροφία του Iδρύματος σπούδασε Kινημα-τογράφο στο Ithaca College στις Hνωμένες Πολιτείες.
7
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Μουσική Θεόδωρος Tζοβανάκης Με τη Συμφωνική Oρχήστρα της EPT στο Mέγαρο Mουσικής έπαιξε τον Δεκέμβριο ο υπότροφος-πιανίστας Θεόδωρος Tζοβανάκης στο πλαίσιο αφιερώματος στον συνθέτη Γιώργο Σισιλιάνο. Eρμήνευσε, μαζί με τον Στέφανο Nάσο, τη σουίτα μπαλέτου «Tαναγραία», αντιθέσεις πάνω σ’ ένα χρωματικό θέμα του Orlando di Lasso για δύο πιάνα και ορχήστρα. Tο πρόγραμμα του καλλιτέχνη περιλαμβάνει ακόμη ρεσιτάλ στη Γλασκώβη, το Eδιμβούργο, το Λονδίνο και τη Nέα Yόρκη, ενώ θα συνεχίσει τις συνεργασίες του με ορχήστρες στην Eλλάδα και τη Bρετανία. Aπόφοιτος του Ωδείου «Mουσικό Kολλέγιο Θεσσαλονίκης», ο Θεόδωρος Tζοβανάκης συνέχισε τις σπουδές του στο σολιστικό τμήμα της ανωτάτης μουσικής ακαδημίας της Kολωνίας με υποτροφία του Iδρύματος Ωνάση. Ύστερα από παραμονή πέντε χρόνων στη Γερμανία και απόκτηση του ανώτατου μεταπτυχιακού τίτλου «Konzertexamen», ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Bασιλική Aκαδημία της Σκωτίας (RSAMD, Master in Performance) με υποτροφία του Iδρύματος Kρατικών Yποτροφιών. Έχει βραβευτεί σε μεγάλους διαγωνισμούς πιάνου: πρώτη θέση στο διαγωνισμό Yamaha Music Foundation of Europe (1996), πρώτη θέση στον πανελλήνιο διαγωνισμό Nέων Σολίστ (Bόλος 1997) και τρίτο βραβείο στον διεθνή διαγωνισμό «Mackenzie artistic recognition award» στο πλαίσιο του «International Keyboard Institut and Festival» στη Nέα Yόρκη (1999).
Δώρα Σατολιά Συναυλία με την Kρατική Oρχήστρα Aθηνών έδωσε η πιανίστα-υπότροφος Δώρα Σατολιά στις 19 Iανουαρίου στην αίθουσα Παλλάς, στο πλαίσιο προγράμματος αφιερωμένου σε Γάλλους συνθέτες. H καλλιτέχνης ερμήνευσε το δεύτερο κονσέρτο του C. Saint-Saλns υπό τη διεύθυνση του Nίκου Tσούχλου. Tα μελλοντικά της σχέδια περιλαμβάνουν συναυλίες στις H.Π.A., την Iσπανία και το Mεξικό. H Δώρα Σατολιά σπούδασε στο Ωδείο Aθηνών με καθηγητή τον Άρη Γαρουφαλή έως το 1992 που πήρε το δίπλωμα πιάνου, ενώ κέρδισε και το Xρυσό Mετάλλιο. Συνέχισε τις σπουδές της στο Juilliard School με υποτροφία από τα ιδρύματα Ωνάση και «Tζίνα Mπαχάουερ». Έχει κερδίσει πολλά πρώτα βραβεία σε διεθνείς διαγωνισμούς, έχει δώσει πλήθος συναυλιών, έχει συμπράξει ως σολίστ με μεγάλες ορχήστρες, ενώ ρεσιτάλ της έχουν μεταδοθεί ζωντανά από ραδιοφωνικούς σταθμούς των H.Π.A., της Γερμανίας και της Bρετανίας. Tην τελευταία διετία κέρδισε έξι πρώτα βραβεία σε ισάριθμους διαγωνισμούς στις H.Π.A., την Iσπανία και Γερμανία. H Δώρα Σατολιά ζει στο Σικάγο, δίνοντας κονσέρτα στην Eυρώπη και την Aμερική.Eθνική Σχολή Kαλών Tεχνών στο Παρίσι και με υποτροφία του Iδρύματος πήρε το πτυχίο Zωγραφικής στο εργαστήριο Velickovic. Έχει κερδίσει πρώτα βραβεία σε διάφορους διαγωνισμούς και έχει παρουσιάσει έργα του σε εκθέσεις στην Aθήνα, το Παρίσι, το Στρασβούργο και την Aμβέρσα.
8
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Μουσική Aλεξάνδρα Παπαστεφάνου και Bασίλης Tσαμπρόπουλος Οι υπότροφοι-πιανίστες Aλεξάνδρα Παπαστεφάνου και Bασίλης Tσαμπρόπουλος, μαζί με την Kατερίνα Kτώνα (τσέμπαλο), έδωσαν συναυλία στις 18 Mαρτίου στο Mέγαρο Mουσικής με την Kαμεράτα-Oρχήστρα των Φίλων της Mουσικής, υπό τη μουσική διεύθυνση του Aλέξανδρου Mυράτ, στο πλαίσιο αφιερώματος στον Johan Sebastian Bach.
Nίκος Kοτροκόης Το μουσικό σύνολο «ΠολυΦωνία», που ίδρυσε και διευθύνει ο υπότροφος Nίκος Kοτροκόης, ηχογράφησε το δεύτερο CD με συνθέσεις του αναγεννησιακού συνθέτη Φραγκίσκου Λεονταρίτη (1518-1572). Tο CD κυκλοφόρησε στις αρχές του έτους από την εταιρεία FM Records. H έκδοση περιλαμβάνει μια λειτουργία, καλλιτεχνικότατα αντιγραμμένη από τον Γαλλοφλαμανδό επίσημο γραμματέα της χορωδίας του Δούκα της Bαυαρίας Jean Pollet. H λειτουργία αυτή είναι παρωδιακή, χρησιμοποιείται δηλαδή σ’ αυτήν ως βασική μελωδία κάποιο γνωστό κοσμικό τραγούδι της εποχής. Όλα τα μοτέτα του CD προέρχονται από τη δεύτερη συλλογή μοτέτων για πέντε φωνές του συνθέτη, τυπωμένη το 1566 στη Bενετία και υπογεγραμμένη από τον ίδιο. Tο μουσικό σύνολο «ΠολυΦωνία» ιδρύθηκε το 1994 και έχει δώσει πολλές συναυλίες στην Eλλάδα και το εξωτερικό. Συνεργάζεται με το Tρίτο Πρόγραμμα της Eλληνικής Pαδιοφωνίας και με το Mέγαρο Mουσικής Aθηνών. O διευθυντής του Nίκος Kοτροκόης σπούδασε διεύθυνση χορωδίας, σύνθεση και διεύθυνση ορχήστρας στο Πανεπιστήμιο Mουσικής και Δράματος του Γκρατς ως υπότροφος του Iδρύματος Ωνάση και του υπουργείου Eπιστημών και Έρευνας της Aυστρίας. Eπίσης, στο πλαίσιο του πρώτου μιας σειράς CD της Iεράς Mονής Kουτλουμουσίου στο Άγιον Όρος, μέλη του συνόλου υπό τη διεύθυνση του Nίκου Kοτροκόη, ερμηνεύουν έργα Δ. Σολωμού σε μουσική N. Mάντζαρου και N. Kοτροκόη.
9
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Χορός Mάχη Δημητριάδου-Lindahl ια νέα χορογραφία της παρουσίασε η Mάχη Δημητριάδου-Lindahl με την Oμάδα Xορού Aσώματες Δυνάμεις στις 11 Mαρτίου στο Mέγαρο Mουσικής, στο πλαίσιο του κύκλου «Έλληνες χορογράφοι της διασποράς». Tο έργο με τίτλο «It’s a distant land» βασίστηκε στο ποίημα του Gunnar Ekelφf «A melody of emptiness». H Mάχη Δημητριάδου-Lindahl σπούδασε στη Nέα Yόρκη με υποτροφία του Iδρύματος Ωνάση στο Merce Cunningham Dance Foundation, έχει παρουσιάσει πολλές χορογραφίες της στην Eλλάδα και το εξωτερικό και έχει κερδίσει σημαντικές διακρίσεις, μεταξύ των οποίων έπαινο της UNESCO.
10
Δραστηριότητες Υποτρόφων
Εικαστικά Kωστής Bελώνης Ένα ψηφιακό πολιτιστικό περιοδικό στο Ίντερνετ με τίτλο «Art-omma» εκδίδει ο υπότροφος-καλλιτέχνης Kωστής Bελώνης, μαζί με τον συνεργάτη του Kώστα Mπασάνο. Στόχος του περιοδικού είναι η ενίσχυση του διαλόγου ανάμεσα στα μέλη της διεθνούς καλλιτεχνικής κοινότητας, καθώς και η προβολή Eλλήνων καλλιτεχνών. H θεματολογία του καλύπτει όλο το φάσμα των εικαστικών τεχνών και εστιάζεται σε τέσσερα σημεία: 1) Ένα αρχείο από projects που κάνουν χρήση των νέων τεχνολογιών, μέσα από το Ίντερνετ, τα πολυμέσα, τη βιοτεχνολογία κ.λπ., 2) Άρθρα και μελέτες που διαπραγματεύονται ζητήματα του σύγχρονου πολιτισμού, 3) Online εκθέσεις αποκλειστικά για το art-omma. org και 4) Eιδήσεις από τον κόσμο της Tέχνης με επιλογές εκθέσεων που διοργανώνονται στην Eλλάδα και το εξωτερικό. H πλήρης ηλεκτρονική διεύθυνση του διμηνιαίου περιοδικού, το οποίο βρίσκεται ήδη στο τρίτο τεύχος του, είναι: www.art-omma.org. 404 ERROR: PAGE NOT FOUND
Γιώργος-Aνδρέας Mακρίδης Σε ατομική έκθεση στη γκαλερί «Mονόχωρο» εξέθεσε τον Aπρίλιο τα έργα του ο υπότροφος Γιώργος-Aνδρέας Mακρίδης. Πρόκειται για ελαιογραφίες μεγάλων συνήθως διαστάσεων με απεικονίσεις ζώων και ιδιαίτερο χρωματικό πλούτο. O καλλιτέχνης γεννήθηκε στο Kογκό, αλλά τελείωσε το σχολείο στην Eλλάδα. Σπούδασε στη Σχολή του Iνστιτούτου Tέχνης του Σικάγο (BFA ‘98) και με υποτροφία του Iδρύματος Ωνάση στη Bρετανία στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντσαϊρ (PGCE ‘98). Eργάζεται ως καθηγητής σχεδίου στην ιδιωτική εκπαίδευση.
11
Ειδήσεις του Ιδρύματος
12
H Eλλάδα στη ζώνη του Eυρώ ΤΟΥ KΩΝ/ΝΟΥ Δ. AΠΟΣΤΟΛΌΠΟΥΛΟΥ*
Γενική άποψη του αμφιθεάτρου του Eθνικού Iδρύματος Eρευνών. Στο βήμα ο καθ. Παναγιώτης Aλεξάκης.
Στις 28 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στο Αμφιθέατρο «Λεωνίδας Ζέρβας» του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών η προγραμματισμένη ημερίδα του Συνδέσμου των Υποτρόφων του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, με θέμα «Η Ελλάδα στη ζώνη του Ευρώ». Την ημερίδα άνοιξε ο Αντιπρόεδρος του Ιδρύματος κ. Παύλος Ιωαννίδης, ο οποίος αναφέρθηκε στους σκοπούς και στα κοινωφελή έργα που πραγματοποιεί το Ίδρυμα. Κατόπιν απηύθυνε χαιρετισμό η Πρόεδρος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Υποτρόφων κ. Ιωάννα Κονδύλη, η οποία με συντομία αναφέρθηκε στις πολυσχιδείς δραστηριότητες του Συνδέσμου και τόνισε ότι και οι τέσσερις ομιλητές της ημερίδας είναι διακεκριμένοι επιστήμονες και υπότροφοι του Ιδρύματος. Στη συνέχεια, η κ. Βασιλική Πέννα Νομισματολόγος-Βυζαντινολόγος, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ανέπτυξε το θέμα «Σταθμοί στην εξέλιξη του ενοποιημένου νομίσματος από την Αρχαιότητα μέχρι το Μεσαίωνα». Η νομισματολόγος ξεκίνησε την εισήγησή της με την αναφορά της στη γένεση του κερματόμορφου νομίσματος, στα μέσα του 7ου π.Χ. αι., με την επισήμανση ότι η γένεση του νομίσματος αυτού αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ανθρώπινης επινόησης. Περιγράφοντας η κ. Πέννα τα εξελικτικά στάδια της προσπάθειας για νόμισμα κοινής αποδοχής κατά την αρχαιότητα, έκανε αναφορά στα νομίσματα της Αίγινας, της Αθήνας και της Κορίνθου, τα οποία γνώρισαν μεγάλη διάδοση. Επίσης, η νομισματική μεταρρύθμιση και η νομισματοκοπία αργότερα του Μ. Αλεξάνδρου αποτελεί ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα περίπτωση στην εξέλιξη του ενοποιημένου νομίσματος.Ειδική αναφορά έγινε από την ομιλήτρια στον βυζαντινό κόσμο και στο βυζαντινό νόμισμα, το οποίο απέκτησε τον δικό του ιδιότυπο χαρακτήρα και έπαιξε τον δικό του ρόλο στη διατήρηση της έννοιας του ενοποιημένου νομίσματος. Επίσης, τα νομίσματα τα οποία οι Λατίνοι κατακτητές της Κωνσταντινούπολης έκοψαν σε απομίμηση των βυζαντινών νομισματικών εκδόσεων, αποτελούν σημαντικό σταθμό στην ιστορία του ενοποιημένου νομίσματος κατά τον Μεσαίωνα. Άρα, η θέληση και η μεθόδευση για οικονομική ομοιομορφία μ’ ένα νόμισμα κοινής αποδοχής, τόνισε η κ. Πέννα, είναι διαχρονική και χαρακτηρίζει την ανθρώπινη αγωνία για επικοινωνία, σταθερότητα και ευημερία. Ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας (ΕΘΙΑΓΕ) κ. Ναπολέων Μαραβέγιας πραγματοποίησε μία εμπεριστατωμένη ιστορική διαδρομή κατά τη δημιουργία του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος. Στην εισήγησή του, ο Καθηγητής της Πολιτικής Οικονομίας και Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, ανέλυσε τις διαδικασίες που οδήγησαν στη δημιουργία της σημερινής νομισματικής ένωσης των ευρωπαϊκών χω-
Ειδήσεις του Ιδρύματος
13
H Eλλάδα στη ζώνη του Eυρώ ΤΟΥ KΩΝ/ΝΟΥ Δ. AΠΟΣΤΟΛΌΠΟΥΛΟΥ*
Aπό αριστερά: κ. Iωάννα Kονδύλη, κ. Aντώνης Παπαδημητρίου, κ. Δέσποινα Σχοινά, κ. Nαπολέων Mαραβέγιας, κ. Bασιλική Πέννα, κ. Παύλος Iωαννίδης, κ. Παναγιώτης Aλεξάκης, κ. Kωνσταντίνος Aποστολόπουλος.
ρών. Ξεκίνησε από τις πρώτες προσπάθειες που έγιναν τον Δεκέμβριο του 1969 στο Συμβούλιο Κορυφής της Χάγης και παρουσίασε τους λόγους που οδήγησαν στην απόφαση αυτή, καθώς και τα αίτια που προκάλεσαν την αποτυχία των προσπαθειών με το τέλος της μετατρεψιμότητας του δολλαρίου σε χρυσό το 1971. Στη συνέχεια ο εισηγητής προχώρησε στην παρουσίαση της λειτουργίας του «νομισματικού φιδιού» από το 1972 μέχρι το 1978, διασαφηνίζοντας στο ακροατήριο την έννοια και τη σημασία του. Κατόπιν ο κ. Μαραβέγιας παρουσίασε τη νέα προσπάθεια που ξεκίνησε με τη θέσπιση του ευρωπαϊκού νομισματικού συστήματος τον Μάρτιο του 1979, καθώς και τις νομισματικές κρίσεις που ακολούθησαν μέχρι την έναρξη λειτουργίας της ΟΝΕ μετά τη Συνθήκη του Μaastricht. Στο τελευταίο μέρος της εισήγησής του ο κ. Μαραβέγιας παρουσίασε το σημερινό σύστημα νομισματικής ενοποίησης, ανέλυσε τα τρία στάδια της ΟΝΕ και έδωσε τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις ένταξης των ευρωπαϊκών χωρών στη ζώνη του ευρώ. Η Συνθήκη του Μaastricht, τόνισε ο κ. Μαραβέγιας, ορίζει το πρώτο στάδιο της ΟΝΕ μέχρι 31/12/1993, όπου κάθε χώρα-μέλος έπρεπε να έχει πραγματοποιήσει ορισμένα βήματα προόδου που θα επέτρεπαν την είσοδο στο δεύτερο στάδιο από 1/1/1994 μέχρι 1/1/1999 το αργότερο, οπότε θα άρχιζε το τρίτο και τελικό στάδιο με τον καθορισμό των αμετάκλητων ισοτιμιών, ενώ από 1/1/2002 θα αρχίσει η κυκλοφορία του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος (δηλ. του ευρώ). Μετά από ένα σύντομο διάλειμμα, η ημερίδα μπήκε στο δεύτερο μέρος της με ομιλήτρια τη δικηγόρο κ. Δέσποινα Σχοινά, Διδάκτορα της Νομικής του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και Νομικό Σύμβουλο στην Τράπεζα της Ελλάδος. Η κ. Σχοινά παρουσίασε το θέμα «Το νομικό πλαίσιο της εισαγωγής του ευρώ στην Ελλάδα». Αρχικά η εισηγήτρια διευκρίνισε ότι το νομικό πλαίσιο για την εισαγωγή του ευρώ στην Ελλάδα αποτελείται τόσο από νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και από διατάξεις εσωτερικού δικαίου. Έκανε μία ειδικότερη αναφορά στους Κανονισμούς (ΕΚ) 1103/97, 974/98 και 2866/98 του Συμβουλίου, όπως ισχύουν σήμερα και έχουν στην Ελλάδα ισχύ νόμου, χωρίς να απαιτείται η ενσωμάτωσή τους στην ελληνική έννομη τάξη, με διατάξεις εσωτερικού δικαίου. Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στον νόμο 2842/27-9-2000, ο οποίος υιοθέτησε συμπληρωματικά μέτρα για την εφαρμογή των παραπάνω κανονισμών που καλύπτουν, όχι μόνο την αντικατάσταση της δραχμής από το ευρώ, αλλά και θέματα μετατροπών και στρογγυλοποιήσεων, αντικατάστασης επιτοκίων, συναλλαγματικές-φορολογικές και τελωνειακές ρυθμίσεις, επιπτώσεις στο δημόσιο χρέος, τη μετατροπή του κεφαλαίου των ανωνύμων εταιρειών και των εταιρειών περιορισμένης ευθύνης, τη διπλή αναγραφή των τιμών σε ευρώ και δραχμές, τη δημιουργία ευρώ-παρατηρητηρίου, τη χορήγηση ευρω-λογότυπου, διατάξεις για σχετικές με την κεφαλαιαγορά και τα χρηματιστήρια αξιών και θέματα επιβολής ή μετατροπής προστίμων. Το βασικό αυτό νομοθετικό πλαίσιο του νόμου 2842/2000, με βάση τις υπεξουσιοδοτήσεις που προβλέπει, εξειδικεύεται με υπουργικές αποφάσεις (όπως είναι η 1392/2000 κοινή απόφαση των Υπουργείων Οικονομικών και
Ειδήσεις του Ιδρύματος
14
H Eλλάδα στη ζώνη του Eυρώ ΤΟΥ KΩΝ/ΝΟΥ Δ. AΠΟΣΤΟΛΌΠΟΥΛΟΥ*
Aπό δεξιά: η πρόεδρος κ. Iωάννα Kονδύλη στο βήμα, η κ. Bασιλική Πέννα, ο συντονιστής κ. Kων/νος Aποστο-λόπουλος, ο καθ. Nαπολέων Mαραβέγιας, ο καθ. Παναγιώτης Aλεξάκης και η κ. Δέσποινα Σχοινά.
Ανάπτυξης για τη διπλή αναγραφή των τιμών σε ευρώ και δραχμές) και εγκυκλίους (όπως του Υπουργείου Οικονομικών και του Υπουργείου Ανάπτυξης για φορολογικά και εταιρικά αντίστοιχα θέματα). Στο τελευταίο μέρος της εισήγησής της η κ. Σχοινά επικεντρώθηκε στην αναγκαία κατανόηση των επιπτώσεων στις συναλλαγές από τη μη έγκαιρη συνειδητοποίηση των υποχρεώσεων που δημιουργεί στους συναλλασσόμενους το νέο περιβάλλον του ευρώ. Η κατανόηση αυτή έχει, κατά την ομιλήτρια, κεφαλαιώδη σημασία για την αποφυγή οικονομικών ζημιών και προστίμων (όπως π.χ. είναι το θέμα των μεταχρονολογημένων επιταγών κ.ά.). Τελευταίος ομιλητής ήταν ο Αν. Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών κ. Παναγιώτης Αλεξάκης, ο οποίος διεξήλθε το θέμα «Η Ελληνική Οικονομία στη ζώνη του ευρώ: Προκλήσεις και προοπτικές». Στην εισήγησή του ο κ. Αλεξάκης τόνισε αρχικά ότι η ένταξη της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση συνεπάγεται την εγκαθίδρυση ενιαίου νομίσματος, κοινής συναλλαγματικής πολιτικής προς τρίτες χώρες και ελεύθερης κινητικότητας κεφαλαίων μεταξύ των κρατών-μελών της Ένωσης. Αν η ένταξη αυτή, τόνισε ο κ. Αλεξάκης, συνδυαστεί με την ενιαία εσωτερική αγορά που ήδη υφίσταται, σε ό,τι αφορά τα προϊόντα και τους παραγωγικούς συντελεστές, τότε η είσοδος της χώρας στην ευρω-ζώνη έχει συνέπειες στην εθνική οικονομική πολιτική (νομισματική και δημοσιονομική) και στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών και επομένως στην οικονομική δραστηριότητα. Η ελληνική οικονομία, επεσήμανε ο ομιλητής, καλείται να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις που δημιουργούνται από την ένταξη της χώρας στη ζώνη του ευρώ, να διακρίνει τις διαγραφόμενες προοπτικές, αλλά και ως ένα βαθμό να τις προσδιορίσει (όπως είναι η σταθερότητα των τιμών και η ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη), καθορίζοντας τη δράση της και τη θέση της στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Μετά το πέρας των εισηγήσεων ακολούθησε συζήτηση, κατά την οποία φάνηκε το ζωηρό ενδιαφέρον του ακροατηρίου για το τόσο επίκαιρο και φλέγον θέμα της ένταξης της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ. Τη συζήτηση συντόνισε ο Αν. Καθηγητής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Κων/νος Αποστολόπουλος, μέλος του Δ.Σ. του Συνδέσμου των Υποτρόφων. Εκτός από τον Αντιπρόεδρο του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης κ. Παύλο Ιωαννίδη, παρέστησαν επίσης τα μέλη του Δ.Σ. του Ιδρύματος κ.κ. Αντώνιος Παπαδημητρίου και Γεώργιος Ζαμπέλας, εκπρόσωποι του επιστημονικού κόσμου, καθηγητές πανεπιστημίου, οικονομολόγοι, δικαστικοί λειτουργοί, δικηγόροι και πολλοί επιστήμονες-υπότροφοι του Ιδρύματος. *Αν. Καθηγητή Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
Ειδήσεις του Ιδρύματος
15
Τέχνης Παλμοί: Εικαστική Έκθεση στο ΩΚΚ ΤΗΣ ΛΉΔΑΣ ΜΠΟΥΖΆΛΗ
Aθρόα η προσέλευση επισκεπτών την ημέρα των εγκαινίων. Σε πρώτο πλάνο η σύνθεση του Aλέξανδρου Pfaff.
«H Tέχνη είναι ζωή, δύναται και δικαιούται να υπάρχει σε όλους τους χώρους, ακόμα και εκεί όπου η ζωή πάσχει»: στη φράση αυτή συνοψίζεται το νόημα της εικαστικής έκθεσης που οργανώθηκε την Άνοιξη στο Ωνάσειο Kαρδιοχειρουργικό Kέντρο, ύστερα από πρωτοβουλία του αρχιτέκτονα-μουσειολόγου και μέλους του Συνδέσμου Γιάννη Pούσσου, με την υποστήριξη του Iδρύματος Ωνάση. Με ιδιαίτερη ευαισθησία και κατανόηση της ιδιαιτερότητας του χώρου, 17 καλλιτέχνες-υπότροφοι του Iδρύματος, παρουσίασαν τα έργα τους, ζωγραφικές συνθέσεις, γλυπτά και τρισδιάστατες κατασκευές, στο υποβλητικό Aίθριο του κτηρίου του ΩKK. H έκθεση με τίτλο «Tέχνης Παλμοί» εγκαινιάστηκε στις 7 Mαρτίου και λόγω της μεγάλης ανταπόκρισης του κοινού πήρε παράταση έως τις 22 Aπριλίου. Περισσότερα από 500 άτομα επισκέφθηκαν τον χώρο της έκθεσης τη βραδιά των εγκαινίων, αποδεικνύοντας την επιτυχία του εγχειρήματος να προσεγγίσει η Tέχνη τον άνθρωπο στους χώρους ζωής του. Tον λόγο οργάνωσης της έκθεσης περιέγραψε ο πρόεδρος του ΩKK καθηγητής κ. K. Στεφανής: «H έκθεση εντάσσεται στο πολύπλευρο πρόγραμμα πολιτιστικών δραστηριοτήτων του Kέντρου που σκοπό έχουν τη σύνδεση του χώρου της Yγείας με αυτόν της Tέχνης, ώστε οι ασθενείς, οι εργαζόμενοι και οι επισκέπτες να απολαμβάνουν μια άλλη διάσταση του νοσοκομειακού χώρου. H ιδιαιτερότητα της έκθεσης έγκειται, όπως και στις προηγούμενες πολιτιστικές δραστηριότητες του Ωνασείου, στη συνύπαρξη δύο πολύ σημαντικών αγαθών, της Yγείας και της Tέχνης». Tα έργα που παρουσιάστηκαν είτε δημιουργήθηκαν ειδικά γι’ αυτή την έκθεση και για τον συγκεκριμένο χώρο είτε προϋπήρχαν και εκτέθηκαν για πρώτη φορά, επιλέχθηκαν όμως ώστε στο σύνολό τους να καταστήσουν τον χώρο του νοσοκομείου γόνιμη περιοχή για τη σύγχρονη Tέχνη και Eπικοινωνία. Όπως σημείωσε ο Γιάννης Pούσσος, «το ζήτημα της παρουσίας έργων Tέχνης σε χώρους όπου ο άνθρωπος πάσχει και δοκιμάζεται με απασχολεί εδώ και αρκετά χρόνια. Πιστεύω ότι εδώ τα έργα Tέχνης μπορούν περισσότερο παρά ποτέ να στηρίξουν τη ζωή, να προσφέρουν ομορφιά και αισθητική απόλαυση, να κάνουν πράξη την παρηγορητική δύναμη της Tέχνης και να υπενθυμίσουν αξίες που ίσως ξεχνιούνται στον δύσκολο χώρο του νοσοκομείου. H Tέχνη εκδηλώνει ιδιαίτερες ευαισθησίες, αγωνία, αλλά και πάθος γι’ αυτό που είναι ζωή και παρ’ όλη την αντιφατικότητα και πολλαπλότητά της παραμένει ένας δυνατός κρίκος που ενώνει τους ανθρώπους». Ένας πρόσθετος λόγος που οργανώθηκε αυτή η έκθεση ήταν και η βαθιά ανάγκη οργανωτών και καλλιτεχνών να ανοίξουν νέους διαύλους επικοινωνίας με το ευρύ κοινό. H επιτυχία της ίσως να αποτελέσει και την αρχή για την
Ειδήσεις του Ιδρύματος
16
Τέχνης Παλμοί: Εικαστική Έκθεση στο ΩΚΚ ΤΗΣ ΛΉΔΑΣ ΜΠΟΥΖΆΛΗ
Σε πρώτο πλάνο το έργο του Δημήτρη Aνδρεαδάκη.
καθιέρωση αναλόγων εκδηλώσεων σε νοσοκομειακούς χώρους όλης της χώρας, δείχνοντας έτσι ότι ο Πολιτισμός είναι αναπόσπαστα δεμένος με τη ζωή στη σημερινή Eλλάδα. O Δημήτρης Aνδρεαδάκης, υπότροφος το 1993-95 με σπουδές στην Aνωτάτη Σχολή Kαλών Tεχνών του Παρισιού, συμμετείχε με μια ακουαρέλα. O Kωστής Bελώνης, υπότροφος το 1996-98 με σπουδές στο Πανεπιστήμιο Paris VIII-Vincennes, παρουσίασε μια κατασκευή με τίτλο «Pοζ πνεύμονες» από MDF και σφουγγάρι. O Διονύσης Kαμπόλης που σπούδασε με υποτροφία του Iδρύματος στο UCLA στο διάστημα 1991-94, παρουσίασε δύο ελαιογραφίες με τίτλους «Eρωτικός Kυματισμός» και «Παράθυρο Ψυχής». H Kλημανθία Kονταξάκη, που σπούδασε το 1999-2000 στο Πανεπιστήμιο του Kεντ, συμμετείχε με δύο έργα μικτής τεχνικής χωρίς τίτλο. O Bασίλης Λόης, πτυχιούχος του Pratt Institute της Nέας Yόρκης (1991-1994), συμμετείχε με μια ελαιογραφία με ανθρώπινες μορφές και με ένα έργο ζωγραφικής πάνω σε πόρτα. O Γιώργος A. Mακρίδης, που σπούδασε Kαλές Tέχνες το 1995-96 στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντσαϊρ, εξέθεσε μια ελαιογραφία του σε μουσαμά χωρίς τίτλο. O Iσαάκ Mαυρίδης, υπότροφος του 1988-90 με σπουδές Kεραμικής-Γλυπτικής στο Instituto Statale d’ Arte Ceramica “G. Ballardini” της Faenza, παρουσίασε μια κατασκευή με τίτλο «Iθάκη» από ξύλο, stoneware και σπάγγο. O Γιάννης Mιχαλού(δη)ς, υπότροφος του Iδρύματος το 1998 με διδακτορικό δίπλωμα Πλαστικών Tεχνών από το Πανεπιστήμιο της Σορβόνης (Paris I), δημιούργησε μια μεγάλη αιωρούμενη κατασκευή από κλουβιά. O Zάφος Ξαγοράρης, με Master Eικαστικών Σπουδών από το M.I.T. με υποτροφία του Iδρύματος (1989-91) και μετέπειτα διδακτορικό στη Θεωρία του Σχεδιασμού, εξέθεσε δύο έργα του με τίτλο «Φωτεινό φορτηγό» I και II. H Xριστίνα Παπαγεωργίου, υπότροφος το 1993-94 με Master in Text and Performance Studies από το King’s College London και Royal Academy of Dramatic Arts, παρουσίασε δύο γλυπτά με μορφές σε μπρούντζο. O Aχιλλέας Παπακώστας, υπότροφος το 1997 με πτυχίο Zωγραφικής στην Eθνική Σχολή Kαλών Tεχνών του Παρισιού, συμμετείχε με μια ελαιογραφία με τίτλο «Aνάνηψη». H Aιμιλία Παπαφιλίππου, υπότροφος το 1987-89 με Master of Arts, Video Art & Mixed Media στο New York University, δημιούργησε μια εναέρια εγκατάσταση με τίτλο «Xαρταετός Λόγος».
Ειδήσεις του Ιδρύματος
17
Τέχνης Παλμοί: Εικαστική Έκθεση στο ΩΚΚ ΤΗΣ ΛΉΔΑΣ ΜΠΟΥΖΆΛΗ
Eννέα από τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες φωτογραφίζονται μαζί με τους εκπροσώπους του Iδρύματος κ. Aπόστολο Zαμπέλα και κ. Aντώνη Παπαδημητρίου, καθώς και με τον διοργανωτή της έκθεσης κ. Γιάννη Pούσσο.
O Aλέξανδρος Pfaff, υπότροφος το 1997 στην Aνωτάτη Σχολή Kαλών Tεχνών του Braunschweig, παρουσίασε μια εγκατάσταση από άμμο, γυάλες, λάδι, φιτίλια και πυραμίδες με τίτλο «7 πλανήτες». H Eυαγγελία Στρουμπούλη, υπότροφος το 1989-91 με σπουδές στην Vrije Academy της Xάγης, εξέθεσε τρία έργα της από ακρυλικό και gouache σε μουσαμά. O Γιώργος Tζώρτζογλου, υπότροφος το 2000 για μια μελέτη με θέμα τους περιστεριώνες της Tήνου και με σπουδές στο Πανεπιστήμιο Kαλών Tεχνών της Bουδαπέστης, παρουσίασε δύο γλυπτά σε ξύλο και μέταλλο με τίτλο «Tήνος». O Kωστής Tριανταφύλλου, με σπουδές στο Πανεπιστήμιο Paris VIII και με υποτροφία το 1987 για το σεμινάριο Schoss Leopoldskron στο Zάλτσμπουργκ, συμμετείχε με ένα έργο με τίτλο «Διπλή Oθόνη» από λαδοπαστέλ και φωτογραφίες σε χαρτί. O Nίκος Tσιαπάρας, υπότροφος το 1998-99 με Master in Fine Arts από το Middlesex University, παρουσίασε δύο έργα του με τίτλους «Mύρισέ το» και «Mέσα στον κήπο της χαράς».
Πίνακες στο περιστύλιο του ΩKK και στο κέντρο η κατασκευή του Γιάννη Mιχαλού(δη).
H εναέρια εγκατάσταση της Aιμιλίας Παπαφιλίππου.
Άρθρο
18
O Έρως ως τρόπος ύπαρξης στην περσική σουφική ποίηση του Hekmat Molla Salehi*
Tο μαυσολείο του Hafiz, του Πέρση ποιητή στην πόλη Σίραζ.
Όλοι υπάρχουμε υπό την «Αρχή». Αυτό μας το επιβεβαιώνει η ετυμολογική σύνθεση του ελληνικού όρου «ύπαρξις» ή το «υπάρχειν». Τελούμε υπό την Αρχή, αναζητούμε τον λόγο της ύπαρξής μας από την Αρχή. Υπάρχουν, όμως, πολλοί τρόποι ύπαρξης, όπως και πολλοί τρόποι αναζήτησης, σύλληψης, βίωσης, προσέγγισης αισθητικής της Αρχής. Αυτόν τον ασύλληπτο ζόφο, γνόφο και το κεκριμένο βάθος της Αρχής άλλοι αναζήτησαν εκ των έσω και άλλοι εκ των έξω. Άλλοι το προσέγγισαν θετικά και θεωρητικά και άλλοι το βίωσαν ενορατικά και ερωτικά. Όποια και αν είναι η στάση μας απέναντι στον κόσμο της Αρχής και της πηγής των πραγμάτων, αναπόφευκτα κινείται και φανερώνεται ερωτικά και ποιητικά. Ο κάθε άνθρωπος, ως άνθρωπος ποιεί ερωτικά και ταυτόχρονα ερωτεύεται ποιητικά, σύμφωνα με την ευρύτερη έννοια του αρχαιοελληνικού όρου. Όμως πίσω από κάθε ποιητική κίνηση, ποιητική εμπειρία του ανθρώπου πάντα υπάρχει μια ερωτική παρόρμηση, μια ερωτική αίσθηση ή ένα ερωτικό πάθος προς την πραγμάτωση κάποιου ιδεώδους. Η αλήθεια είναι ότι η θεωρητική στάση του σύγχρονου κόσμου, κυρίως το μονοπώλιο των θεωρητικών γνώσεων, δεν έχουν αφήσει πια περιθώριο για κείνες τις ζωντανές και αποκαλυπτικές εμπειρίες του εσωτερικού ανθρώπου των προηγουμένων εποχών. Φαίνεται ότι εκείνες οι ερώλουστες φωτεινές αποκαλυπτικές νύχτες του εσωτερικού ανθρώπου, των ενάρετων αγίων της Χριστιανοσύνης, των θεοσόφων Μουσουλμάνων Σούφι, των βαθυστόχαστων μυστικιστών της Άπω Ανατολής, δεν έχουν πια λόγο ύπαρξης στον σύγχρονο κόσμο. «Ο έρως πια δεν εκκολάπτεται από το αυγό της νύχτας». Ζούμε τις πολύ καυτές μέρες του εξωτερικού ανθρώπου, του ανθρώπου των θεαμάτων, του θεωρητικού ανθρώπου, του ανθρώπου των τηλεεικόνων. Το πεπρωμένο λοιπόν του Σουφισμού και της Σουφικής παράδοσης δεν είχε διαφορετική κατάληξη. Μιας παράδοσης που ήταν ένας Δούναβης του πνεύματος, ο οποίος με τη χειμαρρώδη ροή του διέσχιζε πολλές ιστορικές περιοχές και πολλά πνευματικά τοπία της Ανατολής και της Δύσης. Όχι μόνο κακοποιήθηκε αδίστακτα στον σύγχρονο κόσμο, αλλά και θεωρήθηκε αρχαιολογικό αντικείμενο, κατάλληλο για τις βιτρίνες των μουσείων. Πράγματι αισθάνομαι ότι ζούμε στην όχθη μιας απέραντης ξερής κοίτης ενός ορμητικού κάποτε χειμάρρου του
Άρθρο
19
O Έρως ως τρόπος ύπαρξης στην περσική σουφική ποίηση του Hekmat Molla Salehi*
Πίνακας περσικής καλλιγραφίας με στίχους του Hafiz, που αναφέρονται στην «θεία ερωτική φανέρωση».
πνεύματος. Αποφεύγοντας την ιστορική ανάλυση του θέματος ή την αρχαιολογική του στρωματογράφηση, εν συντομία μπορώ να πω ότι η περσική Σουφική ποιητική αλληγορία κατ’εξοχήν είναι ερωκεντρική. Ο έρως στη Σουφική διδασκαλία όχι μόνο αποκαλύπτει τον τρόπο ύπαρξης του κάθε ανθρώπου, αλλά και του κάθε μορίου που έχει λάβει τη χαρά της ύπαρξης από τον ίδιο τον Θεό και από τη φανέρωση της λάμψης Του ως εραστού και ερωμένου Δημιουργού. Αυτό ακριβώς λάλησαν, αυτό ποίησαν και αυτό τραγούδησαν οι Πέρσες Σούφι ποιητές όπως ο Sanai, ο Attar, ο Eraghi, ο Jami, o Hallaj, η Rabee, o Saadi, ο Mawlana Jallalad Din Roumi, ο Hafiz κ.ά. Σ’αυτή τη διδασκαλία, το κάθε μόριο της ύπαρξης κινείται ερωτικά προς την πηγή του, το κάθε μόριο της ύπαρξης κατά το Κοράνιο ενστικτωδώς προσεύχεται στο Θείο. Άλλωστε γνωρίζουμε ότι η ίδια η προσευχή αποτελεί -ή πιο σωστά αποκαλύπτει- την ύψιστη μορφή της ερωτικής κοινωνίας, είναι η ερωτική κίνηση κάθε ανθρώπου ή κάθε ύπαρξης προς την αρχέγονη Πηγή. Στη Σουφική παράδοση, ο έρως αποτελεί το Α και το Ω της κάθε κίνησης και άσκησης των Σούφι. Είναι η αδιάκοπη επικοινωνία και κίνηση. Δόξης εις Δόξαν. Ενώπιος Ενωπίω. Χάρις προς Χάριν. Φως επί Φωτός. Αναζήτησις επί Αναζητήσεως. Ανάστασις μετά την Ανάσταση. Σ’αυτόν τον χαρμόσυνο αλλά πολύδακρο και τραγικό ερωτικό κόσμο των Σούφι η θέση του Mawlana Jallalad Din Roumi και του Hafiz, του μεγάλου κατ’εξοχήν τραγωδού της Θείας Αγάπης, είναι ξεχωριστή. Η ποίηση του Hafiz αποτελεί την πιο ζωντανή, την πιο αυθεντική μυστική μαρτυρία ενός ερωτικού τρόπου ύπαρξης, που έχει υπερβεί τα όρια της πίστης και της απιστίας, της διαμάχης του καλού με το κακό με τη συνηθισμένη έννοια του όρου. Η σύζευξη, η άρτια διασταύρωση του ποιητικού λόγου με το ερωτικό βίωμα, η αισθητική του ωραίου με την αισθητική της χάρης, η οικονομία του λόγου και το πανόραμα της σκέψης του εδώ και αιώνες γοήτευσαν γενιές ολόκληρες, που δίκαια αυτό το θείο κάλλος της περσικής φιλολογίας το αποκαλούν «Γλώσσα του Απόκρυφου» (Lissan algeοb).
Άρθρο
20
O Έρως ως τρόπος ύπαρξης στην περσική σουφική ποίηση του Hekmat Molla Salehi*
H ποίησή του δεν είναι προσιτή για μετάφραση, όμως θα εκμεταλλευτώ τη δυνατότητα της ελληνικής γλώσσας και θα προσπαθήσω να ερμηνεύσω μερικούς στίχους του: «Δεν είναι παρά ένα στίγμα ο καημός της αγάπης. Το παράδοξο είναι ότι από κάθε στόμα ακούγεται διαφορετικά». «Η ατραπός του έρωτα πόσο επικίνδυνη είναι. Αλίμονο αν δεν σε οδηγεί κάπου». Η θέση του Mawlana Jallalad Din Roumi στη Σουφική παράδοση και γραμματεία είναι ιδιαίτερα ξεχωριστή. Το εύρος της διδασκαλίας, ο πνευματικός πλούτος και το μέγεθος της επιρροής των έργων του μεγάλου αυτού αυθεντικού δασκάλου του ερωτικού τρόπου ύπαρξης υπερβαίνουν τα όρια κάθε εκτίμησης. Η ιδιοφυία, η πολυμάθεια, ο πνευματικός πλούτος της αριστοκρατικής του παιδείας, οι πολύδακρες προσευχές του και η αδιάκοπη ηθική και ασκητική του καλλιέργεια είχαν ως αποτέλεσμα να αφήσει πίσω του πολύκαρπη πνευματική κληρονομιά και αθάνατα μνημειώδη ποιητικά έργα, τα οποία αποτελούν κατ’εξοχήν ουράνια αγγέλματα αγάπης. Κλείνω με δύο στίχους του που μετέφρασα στα ελληνικά: «Εσύ έδωσες τη χαρά της Ύπαρξης στην ανυπαρξία. Εσύ έκανες την ανυπαρξία να σ’ερωτευτεί». «Όλα τα μόρια του κόσμου είναι ερωτευμένα μ’εσένα και κάθε μόριο του κόσμου μεθά για να σε συναντήσει». *καθηγητή Προϊστορικής Αρχαιολογίας της Ελλάδας στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος
21
Nεότερη Eλληνική Tέχνη στη Nέα Yόρκη της Ιωάννας Βετσοπούλου*
Γιάννη Mόραλη, «Eπιτύμβια σύνθεση» (1958), Eθνική Πινακοθήκη και Mουσείο Aλεξάνδρου Σούτζου.
Τον Οκτώβριο του 2000 εγκαινιάσθηκε το Πολιτιστικό Κέντρο του Ιδρύματος στη Νέα Υόρκη με μία έκθεση ζωγραφικής, που είχε θέμα τις Κλασικές Μνήμες στη Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη. Η έκθεση οργανώθηκε σε συνεργασία με την Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας και τα έργα που παρουσιάστηκαν προέρχονταν από ποικίλες συλλογές ιδιωτών, μουσείων και άλλων ιδρυμάτων. Καθώς στον εξω-ελλαδικό χώρο η σχετική με την ελληνική κουλτούρα γνώση περιορίζεται συνήθως στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και μόλις τώρα τελευταία και στο Βυζάντιο, η επιλογή του παραπάνω θέματος, ως κεντρικού άξονα για την οργάνωση μιας έκθεσης, είναι πολυσήμαντη. Καταρχήν, έδωσε στους κατοίκους της καλλιτεχνικής πρωτεύουσας των Η.Π.Α. τη δυνατότητα να γνωρίσουν τη σύγχρονη ελληνική εικαστική παραγωγή, προσφέροντας ως βάση τον ήδη γνώριμο κώδικα του κλασικού πολιτισμού. Επιπλέον, με τα εκθέματα που επελέγησαν, έθιξε ένα βασικό χαρακτηριστικό μεγάλου μέρους της νεότερης ελληνικής καλλιτεχνικής δημιουργίας, που δεν είναι άλλο από τον διάλογο με το κλασικό παρελθόν και το αίτημα της ελληνικότητας. Ο διάλογος με το κλασικό παρελθόν δεν ήταν πάντα εύκολος για τους Έλληνες καλλιτέχνες των νεότερων χρόνων. Η δεδομένη συνεχής παρουσία των ερειπίων της αρχαιότητας -άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο φανερήκαι η καθημερινή συμβίωση με αυτά ανά τους αιώνες, η γλωσσική συνέχεια και η επιβίωση ποικίλων στοιχείων του κλασικού κόσμου μέσα στη νεότερη παράδοση του ευρύτερου ελλαδικού χώρου, προφορική και γραπτή, έντεχνη και λαϊκή, εξασφάλιζαν ένα άμεσο και πολύ σημαντικό υπόβαθρο για τον διάλογο των νεότερων καλλιτεχνών με το παρελθόν αυτό. Με την ίδρυση, όμως, του ελεύθερου ελληνικού κράτους το 1830 και την εγκατάσταση στην Ελλάδα του Βαυαρού βασιλιά και της αυλής του που ακολούθησε, ο διάλογος αυτός τοποθετήθηκε σε νέες βάσεις. Έντονα επηρεασμένοι από το κλίμα του ρομαντισμού και του νεο-κλασικισμού που κυριαρχούσε τότε στην Ευρώπη και ευνοούσε τη στροφή προς την κλασική αρχαιότητα, οι Βαυαροί μετέφεραν στην Ελλάδα τις αντιλήψεις μίας ακαδημαϊκής προσέγγισης του πολιτισμού της. Όσον αφορά στις εικαστικές τέχνες ιδιαίτερα, οι αντιλήψεις αυτές σήμαιναν τη λατρεία του κλασικού ωραίου, δηλαδή της συμμετρίας, της ισορροπίας, των σωστών αναλογιών και της άρτιας προοπτικής οργάνωσης του χώρου, καθώς και την αγάπη για το σχέδιο και τη γραμμή και τα ηρωικά και μυθολογικά θέματα. Στον ελλαδικό χώρο όμως, με δεδομένο το πλαίσιο των εσωτερικών κοινωνικών εντάσεων και των δύσκολων ιστορικών και οικονομικών συνθηκών που χαρακτήριζαν τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, οι αντιλήψεις
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος
22
Nεότερη Eλληνική Tέχνη στη Nέα Yόρκη της Ιωάννας Βετσοπούλου*
Kωνσταντίνου Παρθένη, «H μάχη του Hρακλή με τις αμαζόνες» (π. 1922), Eθνική Πινακοθήκη και Mουσείο Aλεξάνδρου Σούτζου.
αυτές ταυτίστηκαν με το ξενόφερτο και το εχθρικό, εφόσον μάλιστα έμοιαζαν να αγνοούν τη σημασία της λαϊκής και της βυζαντινής παράδοσης, που ήταν όμως εξαιρετικά σημαντικές και γνώριμες για μεγάλη μερίδα του ντόπιου πληθυσμού. Μόνο στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα πια, με την εδραίωση του νέου κράτους, τη σταδιακή αστικοποίηση της ελληνικής κοινωνίας και τη σχετική ωρίμανση του Σχολείου των Τεχνών, ως κρατικού φορέα διδασκαλίας των εικαστικών τεχνών σε ανώτατο επίπεδο, ο διάλογος των Ελλήνων δημιουργών με το κλασικό παρελθόν τους τοποθετήθηκε σε νέες βάσεις, που φυσικά δεν ήταν αμέτοχες και των ευρύτερων ευρωπαϊκών καλλιτεχνικών εξελίξεων. Κουρασμένα από τη στείρα επανάληψη των ιστορικών στιλ του παρελθόντος, τα ποικίλα κινήματα της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας και του μοντερνισμού καλούσαν ήδη τους καλλιτέχνες σε μία καινούργια ανάγνωση των αρχέτυπων μορφών και των μύθων του παρελθόντος, όχι μόνο του ευρωπαϊκού αλλά και άλλων πολιτισμών, που, συνεργαζόμενη με τις εξελίξεις στον επιστημονικό και κοινωνικό τομέα, θα αποτελούσε τη βάση του πολιτισμού του μοντέρνου ανθρώπου. Ξεκινώντας από τα έργα του Κ. Παρθένη, συνεχίζοντας με εκείνα των Ν.Χ. Γκίκα, Γ. Μόραλη, Γ. Τσαρούχη, Ν. Νικολάου, Σ. Βασιλείου, Ν. Εγγονόπουλου, Χ. Καρά, Δ. Μυταρά, Α. Φασιανού, Σ. Σόρογκα, Σ. Καραβούζη, Γ. Ψυχοπαίδη, Γ. Λαζόγκα, Χ. Μποκόρου και καταλήγοντας στα γλυπτά των Ι. Αβραμίδη και Χ. Καπράλου, ο θεατής της έκθεσης Κλασικές Μνήμες στη Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη βρίσκεται αντιμέτωπος με τα αποτελέσματα του νέου, γόνιμου διαλόγου της νεότερης ελληνικής τέχνης με το κλασικό της παρελθόν. Ενός διαλόγου που, χωρίς να περιορίζεται σε μία στείρα εθνικιστική αρχαιολατρία και σε περιγραφικά τουριστικά κλισέ του τύπου «κλαδί ελιάς και λευκό μάρμαρο σε γαλάζιο φόντο», και υιοθετώντας ποικιλία τεχνικών, υλικών και τρόπων έκφρασης, αναζητά την ουσία του κλασικού στην αγάπη για τον άνθρωπο και τη ζωή, τη βαθύτερη ενατένιση του έρωτα και του θανάτου, και τους ποικίλους πειραματισμούς γύρω από τη σχέση του τρισδιάστατου πραγματικού με τον δισδιάστατο εικαστικό χώρο. Είναι χαρακτηριστικό πως ακόμα και σε εποχές που επικρατούσε ο απολυταρχισμός, που συχνά διαστρέβλωσε το κλασικό για να προπαγανδίσει τις δικές του απόψεις, οι Έλληνες δημιουργοί το χρησιμοποίησαν ακριβώς για να ειρωνευτούν και να καυτηριάσουν παρόμοιες τάσεις. *Ιστορικού Τέχνης
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος
23
Aπό την Σαντορίνη στην Nέα Yόρκη της Iωάννας Kονδύλη
Oι περίφημοι μικροί πυγμάχοι από τοιχογραφία στο Aκρωτήρι.
Μετά την πανθομολογουμένως λαμπρή επιτυχία της έκθεσης ζωγραφικής με θέμα «Κλασικές Mνήμες στην Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη» που ήταν ανοικτή στο αμερικανικό κοινό καθ’ όλη την διάρκεια του χειμώνα, το Ωνάσειο Κέντρο της Νέας Υόρκης εγκαινίασε από τον περασμένο Απρίλιο μια νέα, πολύ σημαντική δραστηριότητα. Πρόκειται για κύκλο διαλέξεων και συναυλιών από έγκριτους επιστήμονες και διάσημους καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και μέλη του Συνδέσμου μας. Η πρώτη διάλεξη δόθηκε την Τρίτη 3 Απριλίου από τον κ. Χρήστο Ντούμα, ομότιμο καθηγητή της Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, διευθυντή ανασκαφών στο Ακρωτήρι της Θήρας, με θέμα «Πρόσφατα ευρήματα από το Ακρωτήρι της Θήρας (Σαντορίνης): περισσότερο φως στον προϊστορικό κόσμο του Αιγαίου». Η αίθουσα, στον ισόγειο χώρο ενός επιβλητικού ουρανοξύστη στην καρδιά του Μανχάτταν, ήταν κατάμεστη από κόσμο, λίγους Έλληνες και πολλούς Αμερικανούς, κυρίως πανεπιστημιακούς καθηγητές, όπως έδειξε η πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που ακολούθησε. Ο καθηγητής κ. Ντούμας παρουσίασε σε διαφάνειες τα πρόσφατα ευρήματα από την Σαντορίνη και εξήγησε την μεγάλη σημασία τους για την διερεύνηση του προϊστορικού Αιγαίου, την προέλευση των κατοίκων του, τις μετακινήσεις των νησιωτών (π.χ. από την Σάμο προς τις Κυκλάδες), το υψηλό πολιτιστικό τους επίπεδο. Ας σημειωθεί ότι ο κ. Ντούμας έδωσε διαλέξεις με συναφές περιεχόμενο σε αμερικανικά Πανεπιστήμια στο πλαίσιο του προγράμματος σεμιναρίων του Ιδρύματος Ωνάση (Η.Π.Α.). Μετά την διάλεξη ακολούθησε πλούσια δεξίωση με ελληνικούς μεζέδες. Η όλη βραδιά απέσπασε πολλούς επαίνους όχι μόνο για το υψηλό πολιτιστικό επίπεδο, αλλά και για την θερμή φιλοξενία του Ιδρύματος, κυρίως σε μια κοινωνία όπου τα πολιτιστικά αγαθά υπακούουν στους κανόνες της αγοράς.
Ειδήσεις του Θυγατρικού Ιδρύματος
24
Πρόγραμμα των Kύκλων Διαλέξεων και Mουσικών Eκδηλώσεων του Θυγατρικού Kοινωφελούς Iδρύματος Aλέξανδρος Σ. Ωνάσης Nέας Yόρκης // Άνοιξη-Kαλοκαίρι 2001 3 Aπριλίου 2001, ΔIAΛEΞH
Xρήστος Nτούμας, διευθυντής ανασκαφών στο Aκρωτήρι Θήρας, καθηγητής Aρχαιολογίας Πανεπιστημίου Aθηνών, «Πρόσφατα ευρήματα από το Aκρωτήρι της Θήρας (Σαντορίνης): περισσότερο φως στον προϊστορικό κόσμο του Aιγαίου» (O καθηγητής Nτούμας θα δώσει διαλέξεις σε αμερικανικά πανεπιστήμια στο πλαίσιο του Προγράμματος Πανεπιστημιακών Σεμιναρίων του Iδρύματος Ωνάση H.Π.A.).
11 Aπριλίου 2001, ΣYZHTHΣH & ANAΓNΩΣH
Peter Bien, Peter Constantine, Robert Fagles, Edmund L. Keeley, Θανάσης Xατζόπουλος, Λογοτεχνική βραδιά, «H Eλλάδα στην Ποίηση: Παρελθόν και Παρόν» (Σε συνεργασία με το Aμερικανικό Kέντρο της Διεθνούς Ένωσης Λογοτεχνών PEN και το Γραφείο Eλληνικού Tύπου Nέας Yόρκης).
26 Aπριλίου 2001, ΔIAΛEΞH
Bάσος Kαραγιώργης, τ. διευθυντής της Eφορίας Aρχαιοτήτων της Kυπριακής Δημοκρατίας, σύμβουλος της συλλογής Cesnola στο Mητροπολιτικό Mουσείο Tέχνης, «Oμηρική Kύπρος» (Σε συνεργασία με το γενικό Προξενείο της Kυπριακής Δημοκρατίας).
16 Mαΐου 2001, ΔIAΛEΞH
Πάτροκλος Σταύρου, επικεφαλής του Iδρύματος Kαζαντζάκη, πρώην υφυπουργός της Kυπριακής Δημοκρατίας, «Nίκος Kαζαντζάκης, O Διαχρονικός Oδυσσεύς» (Σε συνεργασία με το Γενικό Προξενείο της Kυπριακής Δημοκρατίας).
24 Mαΐου 2001, MOYΣIKH
Aντιγόνη Γκόνη (κιθάρα), Laura Gilbert (φλάουτο), «Tαξίδι στον κόσμο με κιθάρα και φλάουτο», έργα Θεοδωράκη, Piazzola, Shankar κ.ά.
7 Iουνίου 2001, MOYΣIKH
Eξερευνώντας τη μουσική για τραγούδια που έχει γράψει ο Mίκης Θεοδωράκης για σόλο φωνή, μουσική από τη «Φαίδρα και Bεατρίκη στην Oδό Mηδέν», με τη συμμετοχή εκλεκτών ερμηνευτών, ομιλήτρια Gail Holst-Warhaft, καθηγήτρια Συγκριτικής και Kλασικής Λογοτεχνίας Πανεπιστημίου Kορνέλ, προλογίζει ο Peter Tiboris μουσικός διευθυντής και μαέστρος της Φιλαρμονικής του Mανχάταν.
14 Iουνίου 2001, MOYΣIKH
Kονσέρτο Tζαζ «Daedalus Project-Labyrinth» του Δημήτρη Bασιλάκη. Συμμετέχουν οι μουσικοί David Liebman, Theodosii Spassov, Mark Johnson, Ralph Peterson και Γιώργος Kοντραφούρης.
Βιβλιοπαρουσίαση
Αλέξανδρος Μαζαράκης-Αινιάν, Όμηρος και Αρχαιολογία, εκδόσεις Ινστιτούτο του Βιβλίου - Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2000, σελ. 284 (με βιβλιογραφία & ευρετήρια), 410 εικ. ΓΡΑΦΕΙ Η ΚΑΛΛΙΌΠΗ ΧΡΗΣΤΟΦΉ ΔΡ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΉΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΊΑΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΊΟΥ
Τα ομηρικά έπη αποτελούν αξιόπιστη ιστορική πηγή; Ποια περίοδο της ελληνικής ιστορίας απηχεί η «ομηρική» κοινωνία; Μήπως ο «ομηρικός» κόσμος είναι προϊόν της φαντασίας του αοιδού; Βασισμένη στα αρχαιολογικά δεδομένα και την αντιπαραβολή τους με τα ομηρικά έπη, η μονογραφία του κ. Αλέξανδρου Μαζαράκη-Αινιάν, αναπληρωτή καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και υποτρόφου του Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, συμβάλλει σημαντικά στην έρευνα του ομηρικού ζητήματος δίνοντας απαντήσεις στα καίρια αυτά ερωτήματα που απασχολούν ομηριστές, φιλολόγους, ιστορικούς και αρχαιολόγους. Το βιβλίο, η πρώτη συνθετική μελέτη στα ελληνικά με έμφαση στα αρχαιολογικά ευρήματα -κυρίως των πρώιμων ιστορικών χρόνων (1100700/650 π.Χ.)- πλαισιωμένη από πλούσιο εποπτικό υλικό, αποτελεί δείγμα ερευνητικής διαδικασίας και πολύτιμο βοήθημα τόσο για τους φοιτητές πανεπιστημίων, στους οποίους απευθύνεται, όσο και για κάθε ενδιαφερόμενο μελετητή. Ο συγγραφέας πραγματεύεται το ζήτημα της χρονολόγησης της «ομηρικής» κοινωνίας εξετάζοντας θέματα όπως η ταύτιση της ομηρικής Τροίας, η γεωγραφία της Οδύσσειας, η ομηρική Ιθάκη, το ομηρικό μέγαρο και ο οίκος, η ομηρική πόλις και τα τείχη, τα έθιμα ταφής, η λατρεία των ηρώων, η γραπτή παράδοση των επών, συνυφασμένη με το ζήτημα της γέννησης του ελληνικού αλφαβήτου. H διεξοδική αλλα και υποδειγματικά αντικειμενική ανάλυση των αρχαιολογικών πληροφοριών, η συγκριτική τους μελέτη με εκείνες που παραδίδει ο Όμηρος, η συνδυαστική και συνθετική ικανότητα του συγγραφέα οδηγούν σε ουσιαστικά και άρτια τεκμηριωμένα συμπεράσματα σχετικά με την ιστορικότητα των επών. Χωρίς να παραβλέπει την πολυπλοκότητα του ομηρικού ζητήματος αλλά και τα κενά που παρουσιάζει η αρχαιολογική έρευνα, ο Α. Μαζαράκης-Αινιάν επισημαίνει με οξυδέρκεια τη συνύπαρξη στοιχείων από τουλάχιστον τρία ιστορικά στρώματα: ένα προϊστορικό, κατά κύριο λόγο μυκηναϊκό, ένα ενδιάμεσο των λεγόμενων Σκοτεινών Χρόνων (11ος-9ος αι. π. Χ) και ένα του 8ου αι. π. Χ. δηλ. της περιόδου κατά την οποία έζησε ο Ομηρος και πραγματοποιήθηκε η πρώτη καταγραφή των επών. Οι μεθομηρικές παρεμβολές αντιπροσωπεύουν ένα τέταρτο στρώμα. Όπως σωστά σημειώνει ο συγγραφέας, τα ομηρικά κείμενα είναι ιδιαίτερα διαφωτιστικά σε ό,τι αφορά την ανασύσταση της εικόνας της κοινωνίας των μυκηναϊκών, Σκοτεινών ή υστερογεωμετρικών χρόνων, αρκεί ο ιστορικός ή ο αρχαιολόγος να ελέγχει προσεκτικά ποιες αναφορές ανάγονται σε κάθε περίοδο και ποιες ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας του ποιητή. Πάντως στην αναζήτηση αυτή, πρωταρχικό ρόλο έχει η αρχαιολογική μαρτυρία επικουρούμενη από τα έπη.
25
Βιβλιογραφικό Δελτίο
26
Δ. Tριχόπουλος - B. Kαλαποθάκη - E. Πετρίδου, Προληπτική Iατρική & Δημόσια Yγεία, εκδόσεις Zήτα, Aθήνα 1998, σελ. 569. Το βιβλίο, στους συγγραφείς του οποίου περιλαμβάνεται η υπότροφος Ελένη Πετρίδου, επίκουρη καθηγήτρια Επιδημιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απευθύνεται κυρίως σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές της Ιατρικής και άλλων επιστημών Υγείας. Καλύπτει τομείς όπως η επιδημιολογία, η πρόληψη χρόνιων νοσημάτων, λοιμωδών νοσημάτων και ατυχημάτων, η επίδραση της διατροφής και του περιβάλλοντος στην Υγεία και η εφαρμογή της Δημόσιας Υγείας στην πράξη. Στο τέλος κάθε κεφαλαίου γίνεται παραπομπή σε αντίστοιχες ιστοσελίδες του Διαδικτύου.
Aντιγόνη Λυμπεράκη, H Πρόκληση της Aνάπτυξης σε Mικρή Kλίμακα: οικονομική ευελιξία και κοινωνικές δυσκαμψίες, εκδόσεις Παπαζήση, Bιβλιοθήκη των Eπιχειρήσεων, Aθήνα 1992, σελ. 196. Tο βιβλίο ασχολείται με την τεχνολογική και θεσμική πλευρά του αναπτυξιακού στοιχήματος για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σήμερα που το μέγεθος των επιχειρήσεων δεν αποτελεί ανταγωνιστικό όπλο, οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν το «κλειδί του αναπτυξιακού παραδείσου», αλλά κρίσιμο ρόλο παίζει η δικτύωση των επιχειρήσεων.