AO 28 (June 2005) by Onassis Stegi

Περιοδικό ΑΩ Τεύχος 28 Ιούνιος 2005

Περιεχόμενα Σημείωμα Δραστηριότητες Υποτρόφων • • • •

Επιτυχίες...................................................................................................................................................................................................................2 Εικαστικά..................................................................................................................................................................................................................4 Mουσική....................................................................................................................................................................................................................5 Χορός.........................................................................................................................................................................................................................7

Διάκριση •

Βράβευση του Ιδρύματος Ωνάση..........................................................................................................................................................................8

Εκδηλώσεις του Συνδέσμου •

Εαρινή Εορταστική Βραδιά.................................................................................................................................................................................10

Αφιέρωμα •

Το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο...........................................................................................................................................................12

Συνέντευξη •

Κωνσταντίνος Μιχαηλίδης - Πειρατές και έμποροι στα Κάστρα του Αιγαίου...........................................................................................18

Διάλεξη •

Στα πρόθυρα του Βιονικού Oφθαλμού.............................................................................................................................................................21

Άρθρο •

Μπορεί το ευρώ να αντικαταστήσει το δολλάριο; Οι προοπτικές ανάδειξης του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος ως κυρίαρχου αποθεματικού μέσου............................................................................................................................................................................................24

Παράσταση •

Oι Γυναίκες του Λόκερμπι στην σκηνή..............................................................................................................................................................27

Βιβλιοπαρουσίαση • •

«Εικόνες και αφηγήσεις από την ρωμαΐκη Καππαδοκία» Το Προκόπι και η Σιναός................................................................................29 «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση»..........................................................................................................................................................................32

Βιβλιογραφικό Δελτίο • •

Ντόρα Τσάτσου: Αφιέρωμα. Επ. έκδ. Κάτια Σαβράμη και Θανάσης Γιαννακόπουλος. Αθήνα: Εκδόσεις Dian, 2005. Σελ. 138, 18 ..................................................................................................................................................................35 Antonio Corso. The Art of Praxiteles: The Development of Praxiteles’ Workshop and its Cultural Tradition until the Sculptor’s Acme (364–1 BC) (Η τέχνη του Πραξιτέλη: Η εξέλιξη του εργαστηρίου του Πραξιτέλη και η πολιτισμική του παράδοση μέχρι την ακμή του γλύπτη το 364–1 μ.Χ.). Studia Archaeologica 133. Ρώμη: «L’Erma» di Bretschneider, 2004. Σελ. 343, 134 μαυρόασπρες εικ., ευρετήριο. ISBN 888-26529-5-5...................................................................................................................................35

Ταυτότητα και Διοικητικό Συμβούλιο...........................................................................................................................................................36

Σημείωμα Το Νέο Διοικητικό Συμβούλιο H Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου Υποτρόφων του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, που χαρακτηρίστηκε από την αυξημένη συμμετοχή και το θερμό ενδιαφέρον των μελών του, ανέδειξε στις 5 Ιουνίου 2005 το νέο δεκαπενταμελές Διοικητικό Συμβούλιο. Κατά την πρώτη συνεδρίαση του Συμβουλίου διαμορφώθηκε η νέα σύνθεσή του ως εξής: πρόεδρος: Ιωάννα Κονδύλη (νομικός), αντιπρόεδρος Α΄: Καλλιόπη Χρηστοφή (αρχαιολόγος), αντιπρόεδρος Β΄: Ευριπίδης Λουκής (ειδικός Πληροφορικής), γενικός γραμματέας: Γιώργος Καλόφωνος (βυζαντινολόγος), ειδικός γραμματέας: Αντώνης Αντωνίου (ειδικός Πληροφορικής), ταμίας: Παναγής Μαρκέτος (χημικός), αναπληρωτής ταμίας: Διονύσης Καμπόλης (εικαστικός), μέλη: Νατάσσα Ζούκα (χορογράφος), Ιφιγένεια Κατίκα (πιανίστα), Λήδα Μπουζάλη (δημοσιογράφος), Γιάννης Ρούσσος (μουσειολόγος), Κάτια Σαβράμη (χορολόγος), Ειρήνη Σαρίογλου (ιστορικός), Θάνος Σταμπολής (τεχνολόγος γραφικών τεχνών), Γιώργος Τριανταφυλλίδης (βιολόγος). Μιλώντας στη Γενική Συνέλευση εκ μέρους του Ιδρύματος Ωνάση, ο κ. Αντώνης Παπαδημητρίου εξέφρασε την ικανοποίησή του για την «πολύ καλή δουλειά» που, όπως είπε, γίνεται στον Σύνδεσμο και παρότρυνε όλους να εντείνουν τις προσπάθειές τους. Ανακοίνωσε, επίσης, τη μελλοντική δημιουργία ενός κόμβου του Συνδέσμου στο Διαδίκτυο, που θα δώσει τη δυνατότητα επικοινωνίας των Ελλήνων υποτρόφων –που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας και στο εξωτερικό– μεταξύ τους και θα τους φέρει πιο κοντά με τους αλλοδαπούς υποτρόφους, οι οποίοι ζουν σε διαφορετικά μέρη του κόσμου. Στο πλαίσιο αυτό θα υπάρξει μια ηλεκτρονική, ξενόγλωσση μορφή του περιοδικού του Συνδέσμου στο Διαδίκτυο, το οποίο θα βασίζεται στο υφιστάμενο ΑΩ και θα περιέχει επιπλέον ύλη για τους αλλοδαπούς υποτρόφους. Τέλος, όσον αφορά στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, ο κ. Παπαδημητρίου ανέφερε ότι στόχος του Ιδρύματος είναι να ολοκληρωθούν οι εργασίες κατασκευής της έως το τέλος του 2007. Λήδα Μπουζάλη

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Επιτυχίες Ελένη Πετρίδου Η Ελένη Πετρίδου εξελέγη τακτική καθηγήτρια Προληπτικής Ιατρικής και Επιδημιολογίας στον Τομέα «Κοινωνική Ιατρική – Ψυχιατρική και Νευρολογία» της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι ιατρός και διδάκτωρ της Ιατρικής, έχει πτυχίο Master’s στη Δημόσια Υγεία από το Πανεπιστήμιο Xάρβαρντ και τις ειδικότητες τόσο της Παιδιατρικής όσο και της Κοινωνικής Ιατρικής. Το 1991 εξελέγη Λέκτορας στο Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, το 1995 προήχθη σε Επίκουρη και το 1998 σε Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Παράλληλα, συνεργάστηκε ερευνητικά με το Τμήμα Υγείας Μητέρας-Παιδιού (1989-95), είναι επισκέπτρια λέκτορας στο Τμήμα Επιδημιολογίας (1993- έως σήμερα) και συμμετέχει στην Επιτροπή Αξιολόγησης του Κέντρου Έρευνας Ατυχημάτων και Πρόληψης (1998- έως σήμερα) της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Xάρβαρντ. Συνεργάζεται με τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον Παγκόσμιο Oργανισμό Yγείας, τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας και το Συμβούλιο της Ευρώπης για την εφαρμογή και αξιολόγηση προληπτικών μέτρων, κυρίως για την αντιμετώπιση των ατυχημάτων, της βίας και των περιπτώσεων μειζόνων καταστροφών. Είναι ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Κοινωνικής Παιδιατρικής και Προαγωγής της Υγείας από το 1987 και υπεύθυνη λειτουργίας του Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων, στο Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το ερευνητικό της έργο περιλαμβάνει περισσότερες από 200 δημοσιεύσεις σε ελληνικά και ξένα περιοδικά με κριτές και επικεντρώνεται στη δημόσια υγεία και στους επιβαρυντικούς παράγοντες που δρουν από τη γέννηση και προσδιορίζουν τη νοσολογία των ενηλίκων. Ειδικότερα, το έργο της για τα ατυχήματα έχει γνωρίσει διεθνή αναγνώριση, όπως αυτή αντανακλάται σε πλήθος προσωπικών προσκλήσεων από ξένους ειδικούς επιστήμονες και οργανισμούς και στη συμμετοχή της σε εκδοτικές επιτροπές πολλών έγκριτων επιστημονικών περιοδικών. Η Ελένη Πετρίδου υποστηρίζει, συμμετέχει ενεργά και έχει διατελέσει πρόεδρος του Συνδέσμου Υποτρόφων του Ιδρύματος Ωνάση (1992-93).

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Επιτυχίες Νίκος Αγγελής Με το βραβείο του Ιδρύματος Στασινοπούλου τιμήθηκε η πρωτότυπη εργασία του νομικού Νίκου Αγγελή με θέμα «Η Θεωρία της Δικαιοσύνης και οι θεμελιώδεις ελευθερίες κατά τον Τζων Ρόουλς». Η βράβευση έγινε σε ειδική τελετή στις 10 Δεκεμβρίου 2004 στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Όπως αναφέρθηκε στο σκεπτικό τής βράβευσης, η 120σέλιδη εργασία «αποτελεί πρωτότυπη συμβολή στον χώρο του Δημοσίου Δικαίου, διότι παρουσιάζει στην επιστημονική κοινότητα τις βασικές θέσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα του πολιτικού φιλοσόφου Τζων Ρόουλς, όπως αυτά εκφράζονται στα βασικά του έργα A Theory of Justice και Political Liberalism. Περαιτέρω, η αξιόλογη αυτή μελέτη επισημαίνει τις ελληνικές καταβολές των θέσεων του Τζων Ρόουλς και ιδιαίτερα την επιρροή των ιδεών των μεγάλων Ελλήνων φιλοσόφων Πλάτωνος και Αριστοτέλους». Η εργασία έχει δημοσιευθεί από το περιοδικό Δικαιώματα του Ανθρώπου στον τόμο εκτός σειράς με τίτλο Δικαιοσύνη και Δικαιώματα του Ανθρώπου, Τζων Ρόουλς και Τζ. Χάμπερμας, ΙΙ (2004), Αθήνα, Αντ. Ν. Σάκκουλας. Ο αείμνηστος Τζων Ρόουλς, καθηγητής στο Χάρβαρντ, με το βιβλίο του A Theory of Justice του 1972 είχε «ταράξει τα νερά» του ακαδημαϊκού κόσμου στην εποχή του. Ο Νίκος Αγγελής είναι διδάκτωρ της Φιλοσοφίας του Δικαίου του Πανεπιστημίου Paris II, διδάσκει ως έκτακτος επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, είναι μέλος πολλών ελληνικών και διεθνών επιστημονικών εταιρειών, έχει συμμετάσχει σε πολλά συνέδρια και άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Κική Σιδηροπούλου Η επιστημονική εργασία της Κικής Σιδηροπούλου με τίτλο «Η επανειλημμένη χορήγηση κοκαΐνης σε αρουραίους αυξάνει τη διεγερσιμότητα των πυραμιδικών νευρώνων του προμετωπιαίου φλοιού» δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο έγκυρο περιοδικό Φαρμακολογικής και Πειραματικής Θεραπευτικής (Journal of Pharmacological and Experimental Theurapeutics). Σε αυτή την εργασία παρουσιάζονται ερευνητικά αποτελέσματα σχετικά με τις επιπτώσεις της εθιστικής ουσίας κοκαΐνης στον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου. Αυτή η περιοχή δρα ως το εκτελεστικό κέντρο του οργανισμού, αλλά και ως κέντρο ικανότητας προσαρμογής του οργανισμού στις μεταβαλλόμενες εξωτερικές συνθήκες. Επανειλημμένη χορήγηση κοκαΐνης σε αρουραίους, είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική αλλαγή βασικών ιδιοτήτων των νευρώνων του προμετωπιαίου φλοιού, σε σύγκριση με νευρώνες αρουραίων στους οποίους είχε χορηγηθεί φυσιολογικός ορός. Οι αλλαγές της λειτουργίας των νευρώνων διατηρήθηκαν ακόμη και ένα μήνα μετά την τελευταία χορήγηση του ναρκωτικού. Οι αλλαγές αυτές μπορούν να επιφέρουν δυσλειτουργία της περιοχής του προμετωπιαίου φλοιού, άρα και δυσλειτουργία ολόκληρου του οργανισμού. Η εργασία είναι προϊόν της έρευνας την οποία πραγματοποίησε η κ. Σιδηροπούλου στη διάρκεια των διδακτορικών της σπουδών στον τομέα των Νευροεπιστημών στην Ιατρική Σχολή του Σικάγο (FUHS), με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση. Τα τελευταία δύο χρόνια πραγματοποιεί μεταδιδακτορική έρευνα στο Εργαστήριο Φαρμακολογίας του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, στο πλαίσιο του προγράμματος Χορηγιών και Ενισχύσεων προς μέλη του Συνδέσμου Υποτρόφων του Ιδρύματος Ωνάση. Εργασίες της έχουν δημοσιευθεί σε σημαντικά επιστημονικά περιοδικά και έχουν παρουσιαστεί σε διεθνή συνέδρια.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Εικαστικά Μαρία Κόντη Η εφήμερη εγκατάσταση της Μαρίας Κόντη «γράφω γραφείο» είναι το σχέδιο από χαρτοταινίες μια μηχανολογικής κάτοψης (μετασχηματιστής ρεύματος), που παρουσιάστηκε τη Δευτέρα 16 Μαΐου 2005, αρθρωμένο στον εσωτερικό χώρο ενός αρχιτεκτονικού γραφείου. Για την καλλιτέχνιδα το σχέδιο μετασχηματίζεται σε ένα γράμμα, συγκεκριμένα σε ένα ιδεόγραμμα που σημαίνει «χώρος που παράγεται από τη σιωπή». Από το 2001, το σχέδιο εφαρμόζεται προσομοιωμένο, εφαπτόμενο ανάλογα με τις συνθήκες σε εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο. Σε κάποιες περιπτώσεις πραγματοποιείται, παράλληλα, η ανάγνωση ιδιόχειρων και βιωματικών κειμένων της καλλιτέχνιδος από τους καλεσμένους-θεατές με ά-ηχη ανάγνωση. Στη συγκεκριμένη εγκατάσταση το σχέδιο-γράμμα δεν εφαρμόζεται στο πάτωμα μόνο, αλλά απλώνεται στους τοίχους και στα αντικείμενα του γραφείου. Η Μαρία Κόντη σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Central Saint Martin’s College του Λονδίνου.

Κώστας Πλέσσας «Πρόσωπα» ήταν ο τίτλος της ατομικής έκθεσης που πραγματοποίησε ο ζωγράφος Κώστας Πλέσσας στο Ελληνικό Κέντρο του Λονδίνου στο διάστημα από 7 έως 31 Μαρτίου 2005. Ο καλλιτέχνης, σε αυτή την έκθεση, εκφράζοντας τη δική του προσωπικότητα μέσω της τέχνης του, επιδεικνύει μια διαισθαντική κατανόηση των εικονιζόμενων, ευαισθησία και επίγνωση του ατόμου μέσω του πορτραίτου. Όπως σημείωσε ο επιμελητής της έκθεσης Μ. Ρότζερς, τα πρώιμα έργα του Πλέσσα θυμίζουν τα ευαίσθητα πορτραίτα του Χόκνεϋ, όπως αυτά με τον πατέρα και τη μητέρα του. Οι μεταγενέστερες ανθρωποκεντρικές συνθέσεις του αναδεικνύουν την ικανότητά του ως τολμηρού κολορίστα κατά τον τρόπο του Ντερέν. Όλα τα έργα, ωστόσο, χαρακτηρίζονται από μια μεσογειακή αγάπη για τη ζωή. Στις μεγαλύτερες και πιο αφηρημένες συνθέσεις ο Πλέσσας εκφράζει μια πληθωρικότητα για τη ζωή. Οι αντιθέσεις των ανθρώπινων σχέσεων εκφράζονται μέσα από ένα παιχνίδι σχημάτων και χρωμάτων, κάνοντας τις εικόνες να ζωντανεύουν επάνω στον μουσαμά. Ο Κώστας Πλέσσας σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Μίντλσεξ. Έργα του βρίσκονται σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στη Βρετανία και την Ελλάδα.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Moυσική Κωνστάντια Γουρζή Στο θέατρο Ηρώδου Αττικού θα εμφανιστεί στις 15 Ιουλίου 2005 η μαέστρος και συνθέτης Κωνστάντια Γουρζή, διευθύνοντας τη Συμφωνική Ορχήστρα του Βερολίνου σε έργα Μικρούτσικου, Πιατσόλα και Ντβόρακ, στο πλαίσιο του εορτασμού των 50 χρόνων του Φεστιβάλ Αθηνών. Στις 7 και 8 Αυγούστου θα διευθύνει στη Λευκάδα και την Πάτρα αντίστοιχα την Ορχήστρα Καμεράτα Αθηνών στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Λευκάδας σε έργα Μικρούτσικου, Χέντελ και Μότσαρτ, ενώ θα παρουσιάσει και ένα δικό της έργο σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση, παραγγελία του Φεστιβάλ Λευκάδας για τα 50 χρόνια του Φεστιβάλ. Τον Μάιο του 2005 εγκαινίασε τον νέο κύκλο προγραμμάτων μουσικής και φωτός «Arts in Progress» με την ΒΜW-Pavillion του Μονάχου, υπό τον τίτλο «Junge Künstler» («Νέοι Καλλιτέχνες»), συνεχίζοντας παράλληλα τη συνεργασία της με το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Μονάχου και με το καλλιτεχνικό πρόγραμμα της Siemens. Τον ίδιο μήνα έδωσε συναυλίες με το σύνολο «Εnsemble Εcho» στο Βερολίνο και στη Δρέσδη στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μουσικής «Dresdner Musikfestspiele». Επίσης, στις 30 και 31 Μαΐου έδωσε συναυλίες στην Πάτρα με την Ορχήστρα της Πάτρας με έργα Μπάρμπερ, Χίντεμιθ, Μότσαρτ, Αδαμόπουλου και Θεοδωράκη. Τον Μάρτιο του 2005 διηύθυνε στο Ισραήλ την ορχήστρα Καμεράτα του Ισραήλ σε πέντε πόλεις. Για την ποιότητα και το υψηλό επίπεδο αυτών των συναυλιών γράφτηκαν στον Τύπο θερμές κριτικές. Από τον Ιανουάριο έως και τον Απρίλιο του 2005 έδωσε συναυλίες στο Μόναχο με το μουσικό σύνολο «Οctopus», που ίδρυσε η ίδια με στόχο την προβολή της μουσικής του 20ού αιώνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κωνστάντια Γουρζή γράφει τη μουσική του κινηματογραφικού έργου «Warchild» με σκηνοθέτη τον Κρίστιαν Βάγκνερ, το οποίο θα προβληθεί στους κινηματογράφους το προσεχές φθινόπωρο. Πρόκειται για την αληθινή ιστορία μιας οικογένειας στη Βοσνία, η οποία χάνει το δίχρονο κοριτσάκι της στον πόλεμο και το ξαναβρίσκει μετά από προσπάθειες της μητέρας του και κάτω από δύσκολες συνθήκες μετά από δέκα χρόνια, υιοθετημένο από μια γερμανική οικογένεια.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Moυσική Γεωργία Μιχαηλίδου Η σοπράνο Γεωργία Μιχαηλίδου τραγούδησε ως σολίστ σε συναυλίες που έγιναν με αφορμή την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την επέτειο των 25 χρόνων από τον θάνατο του συνθέτη, μαέστρου και μουσικολόγου Σόλωνα Μιχαηλίδη. Συγκεκριμένα, εμφανίστηκε στη συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης με μαέστρο τον Άλκη Μπαλτά και στη συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Κύπρου στη Λευκωσία και τη Λεμεσό με μαέστρο τον Μ. Ζολτόφσκι. Ύστερα από πρόταση της ίδιας, το Πανεπιστήμιο Μουσικής και Δραματικής Τέχνης της Βιέννης, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου, προγραμμάτισαν μια σειρά από τέσσερις συναυλίες με έργα των Κυπρίων συνθετών Σόλωνα Μιχαηλίδη και Χριστόδουλου Γεωργιάδη στη Λευκωσία και τη Βιέννη. Την καλλιτεχνική διεύθυνση, τον προγραμματισμό και τη διδασκαλία είχε η υπότροφος. Επίσης, τον Ιανουάριο του 2005 η Γεωργία Μιχαηλίδου, ανιψιά του Κυπρίου συνθέτη, έδωσε διάλεξη με θέμα «Σόλων Μιχαηλίδης, ο άνθρωπος και ο καλλιτέχνης», προλογίζοντας τις δύο συναυλίες που έδωσε η Κρατική Ορχήστρα Κύπρου στη Λευκωσία και τη Λεμεσό, για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του συνθέτη. Η κ. Μιχαηλίδου σπούδασε πιάνο και τραγούδι στην Ελληνική Ακαδημία Μουσικής, στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης, καθώς και στο Πανεπιστήμιο Μουσικής και Δραματικής Τέχνης στη Βιέννη, απ’ όπου πήρε τα διπλώματα της τεχνικής τραγουδιού, λιντ, ορατόριου και όπερας. Η διετής υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση τής επέτρεψε να παρακολουθήσει μαθήματα δεξιοτεχνίας και ερμηνείας με τις Τζουλιέτα Σιμιονάτι και Χίλντε Ζάντεκ. Έχει εμφανιστεί σε ατομικά ρεσιτάλ, συναυλίες με μουσικά σύνολα και σε διεθνή φεστιβάλ. Διδάσκει επί πολλά χρόνια τραγούδι στο Πανεπιστήμιο Μουσικής και Δραματικής Τέχνης της Βιέννης, όπου είναι τακτική καθηγήτρια από το 1995.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Χορός Ντορίνα Καλεθριανού Τη νέα χορογραφία της Ντορίνας Καλεθριανού με τίτλο «Η λίμνη των κύκλων» παρουσίασε η Ομάδα Σύγχρονου Χορού «Πρόσκαιρη Σύνθεση», στο Θέατρο «Ροές» στο διάστημα 1 έως 4 Ιουνίου 2005. Πρόκειται για ένα ντουέτο που ερμήνευσαν η Γεωργία Κίσσα και ο Γιώργος Μποντάρης σε μουσική των Μάσιβ Ατάκ, Σίμαν και Τσαϊκόφσκι. Το εικοσάλεπτο έργο αποτελείται από τρία μέρη-φάσεις μια ερωτικής σχέσης: τη συνεύρεση, το παραμύθι και την προσγείωση. Όσο ίπταται και απογειώνεται το δεύτερο μέρος τόσο το τρίτο και τελευταίο μέρος απαντά με μια τιμωρητική σκληρότητα στην ανάγκη διαφυγής από την πραγματικότητα της προηγούμενης φάσης. Έντονος είναι ο συμβολισμός από την αντιπαράθεση της ρομαντικής και της σύγχρονης μουσικής, από τα κοστούμια, που σχεδίασε η Λέα Κούση, και από τον φωτισμό που επιμελήθηκε ο Θωμάς Οικονομάκος.

Νατάσσα Ζούκα – Βασίλης Ζηδιανάκης Το Χοροθέατρο Νατάσσας Ζούκα και ο Βασίλης Ζηδιανάκης, καλλιτεχνικός διευθυντής της ομάδας ATOPOS, συνεργάστηκαν στην παράσταση «Το Βλέμμα της Γης», που παρουσιάστηκε στις 22-25 Μαΐου 2005, στο πλαίσιο του 4ου Φεστιβάλ Χορού του Σωματείου Ελλήνων Χορογράφων. Το έργο, ένα χορευτικό τρίπτυχο σε Λευκό, Μαύρο και Κόκκινο, πραγματεύεται αντίστοιχα τον Ύπνο, τη Μνήμη και τον Έρωτα. Αποσπάσματα από έργα του Ιάννη Ξενάκη και ελληνική παραδοσιακή μουσική συναντήθηκαν σε μια τελετουργία με εκφραστή το σώμα. Η σύλληψη, δραματουργία, χορογραφία και μουσική επιλογή ήταν της Νατάσσας Ζούκα, ενώ τα ενδύματα και τον σκηνικό χώρο σχεδίασε ο Βασίλης Ζηδιανάκης. Στην ομάδα των χορευτών συμμετείχε η υπότροφος Γωγώ Πετραλή. Η Νατάσσα Ζούκα ίδρυσε και διευθύνει το Χοροθέατρο από το 1991. Το ενδιαφέρον της εστιάζεται στα θεάματα που εμπνέονται από την «ποίηση», με έντονα εικαστικά στοιχεία. Το Χοροθέατρο έχει παρουσιάσει δικές του παραγωγές και έχει συνεργαστεί με τη Λυρική Σκηνή, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και την Ορχήστρα των Χρωμάτων. O Βασίλης Ζηδιανάκης σπούδασε Εθνολογία και Ανθρωπολογία, παράλληλα με Ιστορία και Πολιτισμό, στη Σχολή Ανωτάτων Σπουδών και Κοινωνικών Επιστημών στο Παρίσι με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση και του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος, καθώς και στο Watermill Centre του Λονγκ Άιλαντ. Υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής της έκθεσης «Πτυχώσεις. Από το αρχαίο ελληνικό ένδυμα στη μόδα του 21ου αιώνα» στο Μουσείο Μπενάκη. Έχει εργαστεί ως σκηνογράφος – ενδυματολόγος. Είναι από τα ιδρυτικά μέλη της ομάδας ΑΤΟPΟS που ασχολείται με την έρευνα και παραγωγή πολιτιστικών προϊόντων.

Διάκριση

Βράβευση του Ιδρύματος Ωνάση

O πρόεδρος του Iδρύματος κ. Στέλιος Παπαδημητρίου παραλαμβάνει το βραβείο από τον κ. Μάικλ Τουσιάνι, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Σχολής Διεθνών και Δημοσίων Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Κολούμπια

Tο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, και ειδικότερα η Σχολή Διεθνών και Δημοσίων Υποθέσεων, βράβευσε στις 29 Μαρτίου 2005 το Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης δια του προέδρου του κ. Στέλιου Παπαδημητρίου με το πέμπτο ετήσιο βραβείο για τον παγκόσμιο ηγετικό του ρόλο.

Η τιμή αυτή προς το Ίδρυμα Ωνάση έγινε σε αναγνώριση των «εξαιρετικών, συνεχών παγκόσμιων μορφωτικών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων του Ιδρύματος». Παραλαμβάνοντας το βραβείο από την κοσμήτορα της Σχολής Δρα Λίσα Άντερσον και τον κ. Mάικλ Tουσιάνι, μέλος του Δ.Σ. της Σχολής, ο κ. Παπαδημητρίου ευχαρίστησε την έγκριτη Σχολή Διεθνών και Δημοσίων Υποθέσεων για το τόσο σημαντικό βραβείο και υπενθύμισε την αφοσίωση του Ιδρύματος Ωνάση, από τη σύστασή του και έως σήμερα, στο έργο της προώθησης και χρηματοδότησης μορφωτικών προγραμμάτων, ιδιαίτερα στον τομέα του ελληνικού Πολιτισμού. «Το πρόγραμμα αυτό είναι σημαντικό», τόνισε ο κ. Παπαδημητρίου, «διότι, όπως γνωρίζουμε όλοι, τα κονδύλια για τις κλασσικές σπουδές έχουν μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, λόγω της εσφαλμένης εντύπωσης ότι οι σπουδαστές πρέπει να αποκτούν πρακτικές γνώσεις, οι οποίες θα τους εξασφαλίσουν έναν μισθό. Οι κλασσικές σπουδές δεν τυγχάνουν της αναγνώρισης της “αγοράς” και συνήθως δεν εξασφαλίζουν “μισθό”. «Στην εσφαλμένη αυτή άποψη», συνέχισε, «το Ίδρυμα απαντά υποστηρίζοντας το απειλούμενο είδος των κλασσικών σπουδών, με την πεποίθηση ότι αποτελούν απαραίτητο εφόδιο για τη σωστή εκπαίδευση των φοιτητών. Οι κλασσικές σπουδές βοηθούν τους σπουδαστές να μάθουν τη γλώσσα τους, αφού ένα μεγάλο μέρος της γλώσσας τους είναι, ούτως ή άλλως, ελληνικό ή “μεταμφιεσμένα” Ελληνικά. «Το να μάθει κανείς να σκέπτεται με ορθολογικό, επιστημονικό τρόπο, σημαίνει να μάθει τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει αληθινός επιστήμων, και αυτό διδάσκουν κατά κύριο λόγο οι κλασσικές σπουδές» Επιπλέον, ο ελληνικός Πολιτισμός είναι ο μόνος που διδάσκει τους ανθρώπους να είναι ηθικοί και ανοικτόμυαλοι. Δεν διαχωρίζει τους ανθρώπους ανάλογα με την εθνικότητα, τη θρησκεία, την καταγωγή ή τη φυλή τους. Τους διδάσκει να σκέπτονται με αμεροληψία και να αντιμετωπίζουν με ανεκτικότητα τις απόψεις των συνανθρώπων τους. Είναι ένας Πολιτισμός που διακηρύσσει το δικαίωμα όλων των ανθρώπων να μαθαίνουν και να απολαμβάνουν την ομορφιά των

Διάκριση

Βράβευση του Ιδρύματος Ωνάση

Ο κ. Στέλιος Παπαδημητρίου μίλησε για τη σημασία της διατήρησης των κλα- O κ. Στέλιος Παπαδημητρίου και η σύζυγός του φωτογραφίζονται με τους αντιπροέδρους του σικών σπουδών στην ανώτατη εκπαίδευση διεθνώς Ιδρύματος Ωνάση κκ. Απόστολο Ζαμπέλα και Παύλο Ιωαννίδη, το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του θυγατρικού Ιδρύματος Ωνάση Νέας Υόρκης κ. Μάικλ Σωτήρχο, τον αντιπρόεδρο της Exxon-Mobil κ. Ντένις Χιούστον και τις συζύγους τους

Τεχνών, όπως τη μουσική, τον χορό, τη ζωγραφική, το θέατρο, με έναν τρόπο μοναδικό σε βάθος και ένταση σε σύγκριση με οποιονδήποτε άλλο πολιτισμό. «Θα ήταν κρίμα», συνέχισε ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, «εάν οι φοιτητές διδάσκονταν μόνο το πώς να κατασκευάζουν γέφυρες, αεροπλάνα, πλοία και άλλα μηχανήματα ή πώς να ανακαλύπτουν τα μυστήρια της Βιολογίας και της Χημείας, αλλά να μην ξέρουν σχεδόν τίποτε για το υπόλοιπο σημαντικότατο κομμάτι του εαυτού τους και των συνανθρώπων τους. «Για τον λόγο αυτό το Ίδρυμα είναι αφοσιωμένο στη διάδοση του ελληνικού Πολιτισμού. Θέλω, επίσης, να τονίσω με ικανοποίηση», κατέληξε ο κ. Παπαδημητρίου, «ότι το Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών του Τμήματος Κλασσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κολούμπια έχει δεχθεί την οικονομική ενίσχυση του Ιδρύματος για τον σκοπό αυτό». Στο πλαίσιο της ίδιας βράβευσης τιμήθηκαν, επίσης, ο πρώην Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών στρατηγός Μπεν Σκόουκροφτ, σε αναγνώριση των εξαιρετικών υπηρεσιών του στον στρατιωτικό, κυβερνητικό και δημόσιο τομέα, και ο Κένεθ Νάκλς, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού για την Ανάπτυξη του Άνω Μανχάταν, σε αναγνώριση του ηγετικού του ρόλου στην αναζωογόνηση της περιοχής μέσω δημοσίων και ιδιωτικών πόρων.

Εκδηλώσεις του Συνδέσμου

Εαρινή Εορταστική Βραδιά ΓΡΑΦΕΙ Η ΙΦΙΓΈΝΕΙΑ ΚΑΤΊΚΑ

O Χρήστος Σακελλαρίδης στο πιάνο και η Άννα Αλεξοπούλου σε άριες των Ντουράντε, Περγκολέζι, Γκουνώ, Μπαχ και Μπιζέ

Tο Σάββατο 23 Απριλίου 2005 πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Ιδρύματος Ωνάση η καθιερωμένη μουσική εκδήλωση του Συνδέσμου Yποτρόφων για το Πάσχα. Έργα εποχής μπαρόκ αλλά και βερισμού για φωνή και πιάνο περιλάμβανε το πρόγραμμα που παρουσίασαν δύο νέοι καλλιτέχνες και είχε τη χαρά να φιλοξενήσει ο Σύνδεσμος Υποτρόφων. Η υψίφωνος Άννα Αλεξοπούλου και ο πιανίστας Χρήστος Σακελλαρίδης ενθουσίασαν το κοινό που παρακολούθησε με αμείωτο ενδιαφέρον μια ξεχωριστή βραδιά, η οποία διαπνεόταν από το κατανυκτικό πνεύμα του Πάσχα. Το πρόγραμμα ξεκίνησε με τις άριες «Vergin tutt’ amor» του Φραντσέσκο Ντουράντε και τον 112ο ψαλμό «Gloria» από την καντάτα Laudate Pueri του Τζοβάννι Μπαττίστα Περγκολέζι. Ακολούθησε η πασίγνωστη άρια «Ave Maria» του Σαρλ Γκουνώ –εμπνευσμένη από το δημοφιλές πρώτο πρελούδιο σε ντο μείζονα από το «Καλώς Συγκερασμένο Κλειδοκύμβαλο» του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ–, η ερμηνεία της οποίας από την Άννα Αλεξοπούλου γοήτευσε το κοινό. Στη συνέχεια, η καλλιτέχνης τραγούδησε το «Komm, süßer Tod» του Μπαχ από την Καντάτα 1724. Ο Χρήστος Σακελλαρίδης ερμήνευσε σόλο στο πιάνο τη γαλλική σουίτα σε ντο ελάσσονα του Μπαχ και συνέχισε η Άννα Αλεξοπούλου με την άρια «Agnus Dei» του Ζωρζ Μπιζέ από το δράμα του Αλφόνς Νταντέ «Αρλεζιάνα». Ακολούθησαν οι άριες «Quia respexit humilitatem» από το Μεγαλυνάριο σε ρε ελάσσοντα BWV243 του Μπαχ και «O Divine Redeemer» του Σαρλ Γκουνώ. Η βραδιά έκλεισε με τα τροπάρια «Τον νυμφώνα σου βλέπω» και «Αι γενεαί πάσαι», που απέδωσε η Άννα Αλεξοπούλου μεταφέροντας με τη ζεστασιά τής φωνής της το κοινό πιο κοντά στο κατανυκτικό πνεύμα των ημερών του Πάσχα.

Οι δύο καλλιτέχνες, αν και νέοι, έχουν πλούσια δραστηριότητα. Η Άννα Αλεξοπούλου είναι κάτοχος διπλώματος πιάνου, μονωδίας και πτυχίου ανωτέρων θεωρητικών. Το 1997 πήρε πρώτο βραβείο και υποτροφία του Ιδρύματος

Εκδηλώσεις του Συνδέσμου

Εαρινή Εορταστική Βραδιά ΓΡΑΦΕΙ Η ΙΦΙΓΈΝΕΙΑ ΚΑΤΊΚΑ

Oι δυο ερμηνευτές με τον κ. Αντώνη Παπαδημητρίου και τον κ. Παναγή Μαρκέτο

Φούλμπραϊτ. Το 1998, με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση μελέτησε με την Ελίζαμπεθ Βρένιος στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον. Το 1999 έκανε το ντεμπούτο της στο Άβερι Φίσερ Χωλ στο Λίνκολν Σέντερ της Νέας Υόρκης. Έχει εμφανιστεί σε πολλές σημαντικές αίθουσες στις Ηνωμένες Πολιτείες, στο Μόναχο, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και έχει συνεργαστεί με γνωστά σύνολα, όπως το New York Ensemble, New Jersey Ensemble, την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, τα Μουσικά Σύνολα της Ε.Ρ.Τ., την Ορχήστρα των Χρωμάτων κ.ά. Έχει ηχογραφήσει για το Τρίτο Πρόγραμμα της Ε.ΡΑ. και έχει παρουσιάσει σε πρώτη εκτέλεση έργα του 20ού αιώνα. Η δισκογραφία της περιλαμβάνει έργα του Β. Δημητρίου, τραγούδια του Μ. Χριστοδουλίδη και έργα Αμερικανών συνθετών του 20ού αιώνα. Επίσης, πρωταγωνίστησε στην ταινία «Επιστροφή του Οδυσσέα» για τη ζωή και το έργο του Ν. Σκαλκώτα. Ο πιανίστας Χρήστος Σακελλαρίδης πήρε πτυχίο με τη Λ. Μπογιατζίεβα και συνέχισε τις σπουδές του στην Ακαδημία Φραντς Λιστ με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση, από όπου αποφοίτησε με δίπλωμα πιάνου, σολίστα μουσικής δωματίου και παιδαγωγίας. Έχει ηχογραφήσει έργα των Κούρταγκ και Λιγκέτι για την Ουγγρική Ραδιοφωνία και το 2003 κέρδισε πρώτο βραβείο στον διαγωνισμό μουσικής δωματίου της HELEXPO. Από το 2002 έχει σχηματίσει πιανιστικό ντούο με τη Μ. Πίντσετιτς, με την οποία έχουν δώσει πολλές συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, έχουν παρουσιάσει για πρώτη φορά έργα Ελλήνων και ξένων συνθετών και έχουν συμμετάσχει σε διεθνείς διαγωνισμούς. Στην εκδήλωση παραβρέθηκε ο κ. Αντώνης Παπαδημητρίου εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος, μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Υποτρόφων, καθώς και πλήθος φίλων και μελών του Συνδέσμου, που ευχαρίστησαν και συνεχάρησαν θερμά τους δύο υποτρόφους για την άρτια συνεργασία τους, με την ευχή να ακολουθήσουν και άλλες ανάλογες εκδηλώσεις.

Φωτογραφίες: all4mat.gr

Αφιέρωμα

Το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο ΓΡΑΦΕΙ Η ΛΗΔΑ ΜΠΟΥΖΑΛΗ

Tο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο (Ω.Κ.Κ.) συμπλήρωσε τα 12 χρόνια λειτουργίας του, δώρο ζωής στους πολίτες αυτής της χώρας από το Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης. Αληθινό μνημείο στην υπηρεσία της Υγείας, το Ω.Κ.Κ. αποτέλεσε το πρώτο από τα μεγάλα σχέδια που οραματίστηκε η διοίκηση του Ιδρύματος Ωνάση ένα έτος μετά τη σύστασή του. Χρειάστηκε, όμως, να μεσολαβήσουν αρκετά χρόνια –και μια αρχική περιπέτεια πολιτικού και διαδικαστικού χαρακτήρα– για να μπορέσει να πραγματοποιηθεί. Ένα υπερσύγχρονο, πρότυπο νοσοκομείο, που κόστισε περίπου 75 εκατομμύρια δολάρια Η.Π.Α., δωρήθηκε έτοιμο και πλήρως εξοπλισμένο στο ελληνικό Δημόσιο στις 6 Οκτωβρίου 1992. Ξεπερνούν τις 74.000 οι ασθενείς που νοσηλεύθηκαν στο Ωνάσειο έως το τέλος του 2004, οι καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις πλησιάζουν τις 20.000, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες αριθμούν οι εξετάσεις που έχουν γίνει στα Εξωτερικά Ιατρεία. Το Ω.Κ.Κ. είναι, επίσης, το μόνο ελληνικό νοσοκομείο όπου γίνονται μεταμοσχεύσεις καρδιάς. Και όλα αυτά με άριστα αποτελέσματα, αφού ο δείκτης θνητότητας είναι από τους χαμηλότερους παγκοσμίως. Όπως εξήγησε στο ΑΩ ο εκπρόσωπος του Ιδρύματος Ωνάση στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ω.Κ.Κ. κ. Απόστολος Ζαμπέλας, «η ιδέα ενός έργου στον τομέα της Υγείας είχε ξεκινήσει την εποχή που ζούσε η Χριστίνα, η οποία είχε ενδιαφερθεί, αφού είχε παρακολουθήσει στον Ευαγγελισμό μια εγχείριση ανοικτής καρδιάς που επραγματοποιείτο από Αμερικανούς Καρδιοχειρουργούς, μετακληθέντες από τη Θωρακοχειρουργική Κλινική του ως άνω νοσοκομείου, πριν ακόμη αρχίσουν να διενεργούνται εγχειρήσεις ανοικτής καρδιάς στην Ελλάδα από Έλληνες καρδιοχειρουργούς. Επίσης, τα χρόνια που ο όμιλος Ωνάση είχε την Ολυμπιακή, από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 και μετά, μας ζητούσαν συνεχώς εισιτήρια για τη μεταφορά μικρών παιδιών στην Αμερική για εγχειρίσεις καρδιάς. Προέκυψε, λοιπόν, η ιδέα της δημιουργίας ενός καρδιοχειρουργικού κέντρου. Ασχοληθήκαμε πολλά χρόνια για την επιλογή της οριστικής μελέτης για την ανέγερση του Νοσοκομείου και τελικώς ξεκινήσαμε να το κτίζουμε το 1989. Τον Ιούλιο 1993 άρχισε να λειτουργεί, αφού εξοπλίστηκε πλήρως από το Ίδρυμα.» Ο σχεδιασμός του Ωνασείου ανατέθηκε στο ειδικευμένο σε νοσοκομειακά κτήρια μεγάλο αρχιτεκτονικό γραφείο Llewelyn-Davies Weeks, σε συνεργασία με τα ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία Καψαμπέλη και Σταμάτη. Το κτήριο αποτελείται από εννέα υπέργειους ορόφους, οι οποίοι αναπτύσσονται γύρω από ένα κεντρικό αίθριο. Στον κεντρικό αυτό χώρο, όπου δεσπόζει το επιβλητικό γλυπτό του Γιάννη Παππά, είχε διοργανώσει με μεγάλη επιτυχία το 2001 ο Σύνδεσμος Υποτρόφων την πρώτη εικαστική έκθεση που πραγματοποιήθηκε σε ελληνικό νοσοκομείο ύστερα από

Αφιέρωμα

Το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο ΓΡΑΦΕΙ Η ΛΗΔΑ ΜΠΟΥΖΑΛΗ

Στιγμιότυπο από τα εγκαίνια του νοσοκομείου στις 15 Iουλίου 1993

πρόταση και με την επιμέλεια του μέλους του Δ.Σ. του Συνδέσμου Γιάννη Pούσσου. Δεκαεπτά καλλιτέχνες-υπότροφοι είχαν λάβει μέρος στην έκθεση με τίτλο «Τέχνης Παλμοί», σφραγίζοντας με πρωτοποριακό τρόπο τη συνεργασία του Ιδρύματος Ωνάση, του Συνδέσμου Υποτρόφων και του Ω.Κ.Κ. Με συνολικό εμβαδόν περίπου 20.000 τ.μ. σε οικόπεδο οκτώ στρεμμάτων επί της λεωφόρου Συγγρού, το νοσοκομείο είναι δυναμικότητας 127 κλινών, πλήρως κλιματιζόμενο και ο σχεδιασμός του βασίζεται στις σύγχρονες αντιλήψεις και προδιαγραφές που διέπουν τις μεγάλες νοσοκομειακές μονάδες. Όλες οι κρίσιμες μονάδες βρίσκονται συγκεντρωμένες σε έναν και μόνο όροφο, με στόχο τον καλύτερο συντονισμό των βασικών λειτουργιών. Οι τοίχοι που χωρίζουν τα δωμάτια από τους διαδρόμους στους ορόφους νοσηλείας είναι γυάλινοι, ώστε να υπάρχει συνεχής επίβλεψη των ασθενών από το προσωπικό. Το Ω.Κ.Κ. είναι, επίσης, το πρώτο νοσοκομείο στην Ελλάδα που πιστοποιήθηκε κατά ISO 9001 για το σύνολο των δραστηριοτήτων του και ένα από τα ελάχιστα αντίστοιχα ευρωπαϊκά. Μάλιστα, η πιστοποίηση δόθηκε όχι από έναν, όπως είναι το σύνηθες, αλλά από δύο φορείς, ιδιαίτερα υψηλού κύρους, γεγονός που την καθιστά ουσιαστική, αδιάβλητη και μη αμφισβητήσιμη. Το Σύστημα Ποιότητας του Ωνασείου επιθεωρήθηκε τον Φεβρουάριο 2004 από δύο οργανισμούς πιστοποίησης: τον εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης, τον Ελ.Ο.Τ., και από την ελβετική Suisse Association for Quality Systems. Η προσφορά του Ω.Κ.Κ. στην ελληνική κοινωνία από την έναρξη της λειτουργίας του έως σήμερα είναι ανυπολόγιστη. Όπως τόνισε μιλώντας στο ΑΩ ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ω.Κ.Κ. καθηγητής κ. Ιωάννης Παπαδημητρίου, «το Ω.Κ.Κ. είναι δημιούργημα της αγάπης, της φιλανθρωπίας και των γενικότερων σκοπών που έχει θέσει το Ίδρυμα Ωνάση, και υλοποιήθηκε με τη θέληση των εκλεκτών οι οποίοι διοικούν το Ίδρυμα. Η προσφορά του είναι τεράστια σε πολλούς τομείς. Καταρχήν είναι οι υπηρεσίες υψηλής στάθμης στην Καρδιολογία και την Καρδιοχειρουργική που προσφέρει. Χιλιάδες ασθενείς, που μόνο στον τομέα της καρδιοχειρουργικής ξεπερνούν τους 20.000, έχουν νοσηλευθεί, με άριστα αποτελέσματα, που είναι συγκρίσιμα –και σε πολλούς τομείς, όπως στις μεταμοσχεύσεις– καλύτερα από τα στατιστικά μεγάλων κέντρων του εξωτερικού.

Αφιέρωμα

Το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο ΓΡΑΦΕΙ Η ΛΗΔΑ ΜΠΟΥΖΑΛΗ

Tο γλυπτό του Γιάννη Παππά στο αίθριο του Ω.K.K

Λόγω των παραπάνω, είναι μεγάλο το κέρδος το οποίο έχει και η πολιτεία. Όλα αυτά τα χρόνια έπαυσε ένας πολύ μεγάλος αριθμός αρρώστων να πηγαίνει στο εξωτερικό. Η λειτουργία του Ω.Κ.Κ. το 1993 σηματοδότησε τη στροφή των αρρώστων από το να πηγαίνουν στο εξωτερικό στο να μένουν στην Ελλάδα. Κι αυτό έχει διπλό κέρδος: αφενός έχει παύσει να δυσφημίζεται η χώρα μας στο εξωτερικό ότι στην Ελλάδα δεν μπορούν να γίνουν καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις. Το δεύτερο είναι κέρδος για την πολιτεία ανυπολόγιστης αξίας, γιατί κάθε άρρωστος πηγαίνοντας στο εξωτερικό έπαιρνε μαζί του και τους συγγενείς του, οι οποίοι τον ακολουθούσαν, και όλοι αυτοί αποζημιώνονταν από το κράτος και από τα δημόσια ταμεία. Θα πρέπει να υπολογίσει κανείς χονδρικά ότι τουλάχιστον 5-6 εκατομμύρια σε δραχμές έφευγαν την εποχή εκείνη σε συνάλλαγμα για κάθε ασθενή που πήγαινε στο εξωτερικό για θεραπεία. Όλα αυτά τα χρήματα έμειναν στη χώρα μας και είναι ένα τεράστιο κέρδος για την πολιτεία». Tο 1992 υπεγράφη μεταξύ του Ιδρύματος Ωνάση και του ελληνικού Δημοσίου μια σύμβαση δωρεάς και στη συνέχεια η τότε κυβέρνηση χαρακτήρισε το Ω.Κ.Κ. ως ίδρυμα ιδιωτικού δικαίου. Βάσει του νόμου αυτού λειτουργεί έως σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι το νοσοκομείο λειτουργεί σαν να είναι ιδιωτικό, και το κράτος –που του ανήκει– το χρηματοδοτεί. Όπως εξηγεί ο κ. Ζαμπέλας, το 98% των ασθενών του είναι ασφαλισμένοι σε δημόσια ταμεία, τα οποία δεν καλύπτουν το συνολικό κόστος της περίθαλψης –το οποίο λόγω της φύσης των παρεχομένων υπηρεσιών είναι πολύ υψηλό–, έτσι το κράτος πρέπει να καλύπτει τη ζημιά. Το Ίδρυμα Ωνάση δεν έχει οικονομική σχέση με το Ω.Κ.Κ. στον τομέα της λειτουργίας του. Από τη σύμβαση δωρεάς, όμως, προβλέπεται η εκπροσώπηση του Ιδρύματος με ένα μέλος του στο επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο του Ωνασείου. «Βέβαια δεν έχει και σπουδαίο λόγο ένας στους επτά», σημειώνει ο κ. Ζαμπέλας, «καταλαβαίνετε ότι είναι μια μειοψηφία. Αλλά ο σκοπός του εκπροσώπου του Ιδρύματος είναι να παρακολουθεί εάν το νοσοκομείο λειτουργεί βάσει της συμβάσεως και του ιδρυτικού νόμου και ότι οποιεσδήποτε μεταβολές στους χώρους του νοσοκομείου δεν πλήττουν τη λειτουργικότητά του. Για να αλλάξει, παραδείγματος χάριν, ένα δωμάτιο και από δίκλινο να γίνει τρίκλινο, ή για να μεταβληθεί η χρήση ενός χώρου του νοσοκομείου, πρέπει να υπάρχει και η έγκριση του Ιδρύματος». Ο κ. Ζαμπέλας, ως εκπρόσωπος του Ιδρύματος Ωνάση με αλλεπάλληλες θητείες, έχει παρακολουθήσει την εξέλιξη του Ω.Κ.Κ. από την εποχή της κατασκευής του έως σήμερα.

Αφιέρωμα

Το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο ΓΡΑΦΕΙ Η ΛΗΔΑ ΜΠΟΥΖΑΛΗ

Άποψη του χειρουργείου από το θεωρείο

Άποψη του ακτινοδιαγνωστικού εργαστηρίου

«Όλα τα Διοικητικά Συμβούλια που έχουν περάσει από το νοσοκομείο έχουν καταβάλει φιλότιμη προσπάθεια, αλλά το δυσάρεστο είναι ότι δεν μπορούν να καλύψουν το κόστος της λειτουργίας του Τα υπουργεία Υγείας και Οικονομικών ζητούν συνεχώς τη μείωση του κόστους. Αλλά τι οικονομίες μπορούν να γίνουν, αφού οι υπηρεσίες υψηλού επιπέδου που προσφέρει έχουν εκ των πραγμάτων μεγάλο κόστος; Μήπως θέλει το κράτος να γίνει το Ω.Κ.Κ. δευτέρας κατηγορίας νοσοκομείο ή να μην δέχεται ασφαλισμένους; Διότι, σύμφωνα με τον νόμο, το ύψος του νοσηλίου καθορίζεται από το Διοικητικό Συμβούλιο του νοσοκομείου. Θα μπορούσε, δηλαδή, να ορίσει το κόστος μιας εγχείρησης ανοικτής καρδιάς, φερ’ ειπείν σε 5 εκατομμύρια δραχμές, αντί για τα 3 εκατομμύρια που δίνει το κράτος. Κανένα Συμβούλιο, όμως, δεν αποφασίζει κάτι τέτοιο, γιατί είναι διορισμένο από το δημόσιο, το οποίο δεν θέλει να αποκλείσει τους ασφαλισμένους των μεγάλων δημόσιων ταμείων (ΙΚΑ, ΟΓΑ κ.λπ.). Έτσι, υπάρχει ένα κενό που προσπαθούν να καλύψουν». Παρά τα προβλήματά του το Ω.Κ.Κ. έχει επιτελέσει τεράστιο έργο. Προοδεύει επιστημονικά, είναι πρωτοπόρο σε πολλούς τομείς και θεωρείται το δεύτερο τη τάξει νοσοκομείο στην Ευρώπη. Σημαντική υπηρεσία προσφέρει, επίσης, στον τομέα της παιδοκαρδιολογίας και παιδοκαρδιοχειρουργικής, αφού οι μικροί ασθενείς που παλαιότερα κατευθύνονταν στο εξωτερικό, περίπου 300 ετησίως, σήμερα καταφεύγουν στο Ωνάσειο. Η δράση του δεν είναι μονόπλευρη και δεν εξαντλείται μόνο στο κλινικό έργο που παρέχει, αλλά επεκτείνεται στο ερευνητικό και εκπαιδευτικό πεδίο. Παράλληλα, υπάρχουν πολλά ερευνητικά πρωτόκολλα τα οποία γίνονται με τη φροντίδα των άξιων επιστημόνων που υπάρχουν στο νοσοκομείο. Το Ω.Κ.Κ. έχει αναγνωριστεί για να δίνει ειδικότητα στους ασκούμενους. Σημαντικά ιατρικά συνέδρια διεξάγονται τακτικά στο νοσοκομείο, τα οποία χρηματοδοτούνται από το Ίδρυμα Ωνάση, όπως το πρόσφατο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Καρδιαγγειακής Χειρουργικής. Όπως ανέφερε ο κ. Ιωάννης Παπαδημητρίου σχετικά με το θέμα του νοσοκομειακού εξοπλισμού, «η σύγχρονη ιατρική τεχνολογία σημαντικότατα βοήθησε στο να έχουμε αυτές τις επεμβάσεις κι αυτά τα καλά αποτελέσματα. Αλλά, όπως όλοι γνωρίζουμε, τα σύγχρονα, ηλεκτρονικοποιημένα μηχανήματα αλλάζουν από γενιά σε γενιά των υπολογιστών και σύντομα τα καινούργια γίνονται παλιά. Για να προσφέρει κανείς σύγχρονες υπηρεσίες, πρέπει να είναι εξοπλισμένος με όλα τα σύγχρονα μηχανήματα. Η ανανέωση της τεχνολογίας γίνεται κι αυτή με δωρεές του Ιδρύματος Ωνάση».

Αφιέρωμα

Το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο ΓΡΑΦΕΙ Η ΛΗΔΑ ΜΠΟΥΖΑΛΗ

Γιατρός και νοσηλεύτριες στην Παιδοκαρδιολογική – Παιδοκαρδιοχειρουργική Mονάδα Eντατικής Θεραπείας

Όπως είναι γνωστό, με τη συμπλήρωση των δέκα χρόνων λειτουργίας του Ω.Κ.Κ. το Ίδρυμα Ωνάση προμηθεύτηκε με ίδια κεφάλαια και δώρισε στο νοσοκομείο μηχανήματα νεοτάτου τύπου και βιοϊατρικοτεχνολογικό εξοπλισμό ύψους 6 εκατομμυρίων ευρώ περίπου. Τα αντικατασταθέντα μηχανήματα δωρίθηκαν από το Ίδρυμα στο Κρατικό Ιατρικό Πανεπιστήμιο του Ερεβάν της Αρμενίας. Έκτοτε η Καρδιολογική Κλινική του Πανεπιστημίου αυτού φέρει την επωνυμία «Αλέξανδρος Ωνάσης». «Την εποχή που κατασκευάστηκε το Ωνάσειο ήταν κτιριακώς επαρκές, σήμερα, όμως, ασφυκτιά», επισημαίνει ο πρόεδρος του νοσοκομείου. «Αφενός γιατί η ζήτηση είναι πολύ μεγάλη –αφού ελάχιστοι πλέον ασθενείς πηγαίνουν στο εξωτερικό– και αφετέρου γιατί η ιατρική τεχνολογία εξελίσσεται. Βγαίνουν καινούργια μηχανήματα, τα οποία προσφέρουν πολλά στον άρρωστο, για τα οποία δεν υπάρχει χώρος. Τρίτος λόγος είναι η πολύ μεγάλη ανάπτυξη της καρδιοεπεμβατικής που δεν μπορούσε να έχει προβλεφθεί την εποχή εκείνη. Ένα πολύ μεγάλο μέρος από τις καρδιολογικές πράξεις αντιμετωπίζεται με επεμβατικούς τρόπους από τους καρδιολόγους, τους ακτινολόγους κ.λπ. Μεγάλος αριθμός ασθενών, σημαντικά μεγαλύτερος από τους αρρώστους οι οποίοι χειρουργούνται, έρχεται για να υποβληθεί σε αυτού του είδους τις θεραπείες. Όλοι αυτοί οι λόγοι κάνουν το νοσοκομείο αυτό να ασφυκτιά. Νομίζω ότι έχει φθάσει η ώρα που θα πρέπει να αναπτυχθεί, για να μπορέσει αποτελεσματικότερα να εκπληρώσει την αποστολή του και να εξυπηρετήσει την ελληνική κοινωνία και τον πάσχοντα». Έχει ήδη εκπονηθεί ένα σχέδιο και υπάρχει προμελέτη και μακέτα για μια μελλοντική επέκταση του Ωνασείου στο υπάρχον οικόπεδο με τρόπο που δεν θα αλλοιώνει, αλλά αντίθετα θα συμπληρώνει την αισθητική του κτηρίου. Μάλιστα η διοίκηση βρίσκεται στη διαδικασία να ζητήσει να ανακηρυχθεί το κτίσμα ως σύγχρονο αρχιτεκτονικό μνημείο. «Υπάρχει μια πρόβλεψη για επέκταση των εγκαταστάσεων, αλλά το ζήτημα είναι ποιός θα την πραγματοποιήσει και ποιός θα την χρηματοδοτήσει», παρατηρεί σχετικά ο κ. Απόστολος Ζαμπέλας. «Όμως, στη φάση αυτή, όπως είναι γνωστό, το Ίδρυμα έχει αναλάβει την υλοποίηση της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών και δεν μπορεί να διαθέσει χρήματα. Εάν θέλει το κράτος να προχωρήσει, εμείς δεν έχουμε αντίρρηση, αλλά βάσει της προμελέτης για να μην αλλοιωθεί ο χαρακτήρας του κτηρίου». Η μεγαλύτερη αναγνώριση του έργου που επιτελεί τόσα χρόνια το Ω.Κ.Κ. προέρχεται από το κοινό, που το περιβάλλει με την εμπιστοσύνη του.

Αφιέρωμα

Το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο ΓΡΑΦΕΙ Η ΛΗΔΑ ΜΠΟΥΖΑΛΗ

Το Ίδρυμα Ωνάση συμπαρίσταται, χρηματοδοτεί τα συνέδρια, τις εκπαιδευτικές ανάγκες του και την ανανέωση του εξοπλισμού. «Όπως έχουμε δηλώσει», καταλήγει ο κ. Ζαμπέλας, «πάντοτε θα είμαστε κοντά για να βοηθάμε όσο μπορούμε, ώστε να διατηρήσει το υψηλό επίπεδο και την αίγλη του».

Συνέντευξη

Κωνσταντίνος Μιχαηλίδης - Πειρατές και έμποροι στα Κάστρα του Αιγαίου ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΛΉΔΑ MΠΟΥΖΑΛΗ

Το κάστρο της Αστυπάλαιας

O καθηγητής Κωνσταντίνος Μιχαηλίδης, διακεκριμένος αρχιτέκτων και πανεπιστημιακός, έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των νησιών του Αιγαίου. Με τη λαϊκή, «ανεπίσημη» αρχιτεκτονική, που, αν και βγαλμένη από τα χέρια ανώνυμων μαστόρων, έχει να παρουσιάσει σπουδαία έργα, τα οποία καθρεφτίζουν αλλά και διαμορφώνουν την ελληνική ταυτότητα. Ομότιμος καθηγητής και κοσμήτωρ της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σαιντ Λιούις, καθώς και Εταίρος του Αμερικανικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτόνων, ο κ. Μιχαηλίδης βρέθηκε τον Απρίλιο του 2005 στην Αθήνα με τιμητική χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση. Σε διάλεξη που έδωσε στις 7 Απριλίου 2005, προσκεκλημένος του Συνδέσμου Υποτρόφων, παρουσίασε το τελευταίο του βιβλίο The Aegean Crucible: Tracing Vernacular Architecture in Post-Byzantine Centuries (Η Χοάνη του Αιγαίου: Ανιχνεύοντας την Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική στους μεταβυζαντινούς χρόνους). Ο διακεκριμένος μελετητής μίλησε στο ΑΩ για τις ιστορικές και γεωπολιτικές συνθήκες που καθόρισαν τη διαμόρφωση των οικισμών του Αιγαίου.

Κ. Μιχαηλίδης: Η παρουσία της πειρατείας ήταν συνεχής στη Μεσόγειο και ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο μετά την κατάπτωση της πολιτικής δύναμης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας το 1453, οπότε και χάθηκε η αυστηρή επίβλε-

ψη ενός ισχυρού στόλου που την περιόριζε. Ιδιαίτερα μετά από τη ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571 έως την εποχή του Ναπολέοντα, το φαινόμενο της πειρατείας αναπτύχθηκε σημαντικά, φθάνοντας, τελικά, στο 1830, οπότε ξεκαθάρισαν τα πράγματα. Εξαιτίας της πειρατείας πολλά από τα νησιά του Αιγαίου είχαν ερημωθεί. Οι κάτοικοι που αιχμαλωτίζονταν κατέληγαν στα κουπιά στις γαλέρες. Ο πληθυσμός υπέφερε. Όσοι ασκούσαν κάποιον έλεγχο στα νησιά, κυρίως οι Λατίνοι, ήταν υποχρεωμένοι να προστατεύουν τον πληθυσμό τους χτίζοντας κάστρα. Θαυμάσιο παράδειγμα αποτελεί το Κάστρο της Αντιπάρου, το οποίο κατασκευάστηκε για να προστατεύσει τους καλλιεργητές των ελαιοδέντρων της οικογένειας που είχε πάρει το νησί ως προίκα. Τα κάστρα των νησιών του Αιγαίου χτίζονταν για να αντιμετωπίσουν επιδρομές μικρής κλίμακας και δεν μπορούσαν να αντισταθούν σε επιθέσεις μεγάλων στόλων με κανόνια. Είναι σημαντικό ότι τα κάστρα δεν έχουν γίνει μουσεία, αλλά είναι ζωντανοί οργανισμοί Γνωρίζουμε πότε ακριβώς χτίστηκαν τα κάστρα αυτά; Το παλαιότερο κάστρο είναι της Σίφνου, που άρχισε να κατασκευάζεται μετά το 1210. Ξεχωρίζει γιατί είναι χτισμένο σε τρεις διαφορετικές περιόδους. Το εξωτερικό τείχος που βλέπουμε είναι το τρίτο, το πιο πρόσφατο. Το πρώτο ήταν χτισμένο επάνω σε παλιά ελληνική ακρόπολη, λόγω της οχυρωμένης θέσης της, αλλά και γιατί από εκεί έπαιρναν

Συνέντευξη

Κωνσταντίνος Μιχαηλίδης - Πειρατές και έμποροι στα Κάστρα του Αιγαίου ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΛΉΔΑ MΠΟΥΖΑΛΗ

Πύλη στα τείχη του κάστρου της Κιμώλου

Σπίτια με τις χαρακτηριστικές σκάλες τους σε παράταξη σχηματίζουν το τείχος του κάστρου της Σίφνου

έτοιμα κομμάτια, για να χτίσουν την οχύρωση. Το κάστρο της Αντιπάρου ξέρουμε ότι είναι χτισμένο το 1440. Αξιοθαύμαστο είναι το γεγονός ότι κατοικείται αδιάλειπτα μέχρι σήμερα. Είναι πολύ σημαντικό ότι τα κάστρα δεν έχουν γίνει μουσεία, αλλά είναι ζωντανοί οργανισμοί.

ροι μπορούσαν να τα εμπιστεύονται για τη μεταφορά των εμπορευμάτων τους με σχετική ασφάλεια.

Η αλλαγή της κυριαρχίας αντικατοπτρίζεται στην αρχιτεκτονική του Αιγαίου; Η αλλαγή της εποχής είναι σημαντική. Η οθωμανική αυτοκρατορία επεκτείνεται και το 1580 έχει ουσιαστικά τελειώσει η βενετσιάνικη παρουσία στο δουκάτο του αρχιπελάγους, με εξαίρεση την Τήνο, η οποία έμεινε λατινική έως το 1815, δηλαδή ακόμα μετά και από την κατάκτηση της Κρήτης, πράγμα παράξενο. Η οθωμανική αυτοκρατορία έδιωξε όλους τους Λατίνους και ενοποίησε την περιοχή διοικητικά και εμπορικά. Τότε χτίστηκε το κάστρο της Κιμώλου, το οποίο είναι ελληνικό. Κι αυτό σηματοδοτεί μια μεγάλη αλλαγή: οι κάτοικοι βγαίνουν απ’ τα κάστρα, χτίζουν εμπορικούς στόλους, οι οποίοι τελικά γίνονται το ναυτικό που μεταφέρει όλο το εμπόριο της οθωμανικής αυτοκρατορίας στο Αιγαίο. Αποτέλεσμα είναι η μεγάλη ανάπτυξη, η οποία γίνεται ακόμα μεγαλύτερη τον 18ο αιώνα μετά τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή το 1774. Η οθωμανική αυτοκρατορία, πέρα από αρνητικές συνέπειες, είχε, πιστεύω, και ευεργετικές επιπτώσεις για τον ελληνικό πληθυσμό. Οι πειρατές της Μάλτας είχαν ξεκάθαρες εντολές από τον Πάπα να μην πειράζουν χριστιανικά καράβια. Έτσι, τα ελληνικά καράβια δεν κινδύνευαν και οι Τούρκοι έμπο-

Ποιο νησί ξεχωρίζετε για την αρχιτεκτονική του; Το κάστρο της Σίφνου είναι το πρώτο που μου έρχεται στο νου, κυρίως λόγω της συνεχούς κατοίκησής του στους αιώνες. Μετά η Αστυπάλαια, με το παλάτι των Κουιρίνι, μια ολόκληρη οικιστική σύνθεση με περίγραμμά της τον βράχο επάνω στον οποίο στέκεται, που ξεκινά από ψηλά και κατρακυλά προς το λιμάνι. Χαρακτηριστικός στην Αστυπάλαια είναι επίσης ο τύπος του σπιτιού που βγήκε από το κάστρο: το στενό σπίτι με δύο πατώματα, το οποίο χτίζεται και έξω από το κάστρο, γιατί καθιερώνεται πια ως η τυπική αναγνωρίσιμη μορφή σπιτιού. Η Κίμωλος έχει για μένα μεγάλη ιστορική και θεωρητική σημασία, γιατί εδώ βλέπουμε την χαρακτηριστική αντικατάσταση του λατινικού πύργου από ελληνική εκκλησία. Η αλλαγή της κατάστασης στην ελληνική αυτοδιοίκηση, μέσα στο πλαίσιο της οθωμανικής αυτοκρατορίας, εκφράζεται αρχιτεκτονικά με το χτίσιμο εκκλησίας που αντικαθιστά πύργο βενετσιάνικο. Ο συμβολισμός είναι θαυμάσιος: συμβολισμός αρχιτεκτονικός της αλλαγής της κυριαρχίας. Στη διάλεξή σας αναφερθήκατε ιδιαίτερα στην παρουσία νεοκλασσικών κτηρίων στα νησιά του Αιγαίου. Ο νεοκλασσικισμός ήρθε απ’ έξω. Ο καθηγητής Σπύρος Βρυώνης έχει κάνει μια θαυμάσια παρατήρηση: ότι η Άλωση της Κωνσταντινούπολης αποκεφάλισε τον ελληνικό

Συνέντευξη

Κωνσταντίνος Μιχαηλίδης - Πειρατές και έμποροι στα Κάστρα του Αιγαίου ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΛΉΔΑ MΠΟΥΖΑΛΗ

πολιτισμό, γιατί είτε χάθηκαν όλοι οι ιθύνοντες, είτε εξισλαμίστηκαν τα επόμενα 100 χρόνια. Έτσι, τα νησιά δεν στρέφονταν πια στην Κωνσταντινούπολη για να αντλήσουν μηνύματα πολιτισμού και ανάπτυξης κι έγιναν πολύ περισσότερο αυτοκέφαλα. Το 1830 συστάθηκε εξ αρχής το ελληνικό κράτος, που για σοφούς πολιτικούς λόγους δέχθηκε τον νεοκλασσικισμό ως μορφή έκφρασης. Κατάλαβαν ότι για να κερδίσει η επίσημη Ελλάδα του 1830 την υποστήριξη της Δύσης και να μπορέσει να επιβιώσει, έπρεπε να επιμείνει ότι αποτελούσε συνέχεια της κλασσικής εποχής και όχι της βυζαντινής αυτοκρατορίας, που ιδιαίτερα στον αγγλικό κόσμο είχε αρνητική έννοια. Ξαφνικά η Ευρώπη ανακάλυψε στους Έλληνες τη συνέχεια της κλασσικής εποχής, την οποία είχε αναδείξει ο Διαφωτισμός. Τα σχέδια –γκραβούρες των Στιούαρτ και Ρέβετ, οι οποίοι επισκέφθηκαν την Αθήνα το 1751-53 και ζωγράφισαν θαυμάσια, με σωστά μετρημένες αναλογίες και διαστάσεις, την Ακρόπολη, μαζί με τα μεταγενέστερα κτίσματά της–, έφεραν ξανά τον Παρθενώνα στη συνείδηση του δυτικού κόσμου. Οι νεοκλασσικές μορφές, που ήταν ξένο στοιχείο, εισέβαλαν στην παράδοση των νησιών. Σκέφτομαι πως η σοφία που καθοδήγησε τη λαϊκή αρχιτεκτονική τα τελευταία 300-400 χρόνια και η ικανότητά της να απορροφά και να ενσωματώνει μηνύματα εξωτερικά θα είναι ίσως αυτή που θα της επιτρέψει να επιζήσει στο μέλλον.

Είναι εντυπωσιακό ότι ξεκινάμε να μιλήσουμε για ένα θέμα αρχιτεκτονικής και καταλήγουμε να μιλάμε για ιστορία. Ο κρίκος που τα συνδέει είναι τα κάστρα. Ας μην ξεχνάμε ότι η αρχιτεκτονική εκφράζει τις ανάγκες κάθε κοινότητας. Όπως γράφω στο βιβλίο μου, εξετάζοντας την αρχιτεκτονική μορφή μπορούμε να κατανοήσουμε τη ζωή και τον πολιτισμό κάθε λαού. Εξετάζοντας την αρχιτεκτονική μορφή κατανοούμε τη ζωή και τον πολιτισμό κάθε λαού Ποιο θα είναι το επόμενο σχέδιό σας; Με ένα ελικόπτερο κι έναν καλό φωτογράφο, θα ήθελα να κάνω μιαν ακόμη έκδοση: Τα κάστρα του Αιγαίου από ψηλά. Θα ήθελα, επίσης, να έδινα μια σειρά από διαλέξεις σε Γυμνάσια και Λύκεια των κυκλαδικών νησιών. Δεν ξέρω πόσα παιδιά γνωρίζουν τη θαυμάσια κληρονομιά τους.

Διάλεξη

Στα πρόθυρα του Βιονικού Oφθαλμού ΤΟΥ ΔΗΜΉΤΡΗ ΒΆΒΒΑ MD, PHD ΤΜΉΜΑ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΊΑΣ HARVARD MEDICAL SCHOOL

Σχηματικό επιπροσθέτων στον αμφιβληστροειδή της ομάδας του Λος Άντζελες

«βιονικός» = βιο(-λογικός) + (ηλεκτρο-)νικός Η λέξη «βιονικός» χρησιμοποιείται όταν θέλουμε να μιλήσουμε για έναν οργανισμό που του έχουν αναπληρώσει ή επαυξήσει ανατομικές δομές ή φυσιολογικές διαδικασίες με ηλεκτρονικά ή μηχανικά μέσα, ή όταν μιλάμε για έναν με απαράμιλλες δυνάμεις, αντοχές, ικανότητες – υπεράνθρωπος.

Μπορεί να φανεί παράξενο σε μερικούς, αλλά ήδη έχουμε βιονικούς ανθρώπους ανάμεσά μας. Άτομα με βηματοδότες, τεχνητά ισχία, ηλεκτρονικά επιπρόσθετα κοχλιών και άλλα ηλεκτρομηχανικά πρόσθετα υπάρχουν εδώ και δεκαετίες. Το εύλογο ερώτημα, λοιπόν, είναι: μπορούμε να έχουμε και τεχνητά επιπρόσθετα οφθαλμού, ώστε και οι τυφλοί να δουν; Πριν μελετήσουμε το θέμα, θα ήθελα να αναφερθώ σε κάποια «μαθήματα» που πήραμε από τα ηλεκτρονικά επιπρόσθετα ακοής, μιας και αυτά είναι από τα πρώτα επιπρόσθετα αισθήσεως κεντρικού νευρικού συστήματος. Κατ’ αρχάς μοιάζει εύκολο, αφού η δόμηση και η αρχιτεκτονική του κοχλία φαίνεται απλή. Πρόκειται για μια «απλή» τονο-τοπική διάταξη των ευαίσθητων κυττάρων ακοής, ανάλογα με τη συχνότητα που ανταποκρίνονται σε μια μονοκυτταρική στοιβάδα. Αλλά στην πράξη, αντιμε-

τωπίζουμε προβλήματα, όπως π.χ. ανικανότητα να ερεθίσουμε κύτταρα που ανταποκρίνονται σε συχνότητες κάτω των 1000 Hz (όπου κυρίως βρίσκεται ο ανθρώπινος λόγος), λόγω προβλημάτων πρόσβασης στον στενό χώρο που αυτά βρίσκονται. Επίσης, παρατηρούμε προβλήματα κατανόησης στους προ-γλωσσικούς σε σχέση με τους μετα-γλωσσικούς ασθενείς, οι οποίοι δέχονται τα επιπρόσθετα. Ταυτόχρονα, όμως, βλέπουμε και την πλαστικότητα του εγκεφάλου να επεξεργάζεται ατελείς και ελλιπείς πληροφορίες και να «συμπληρώνει» τα πληροφοριακά κενά έτσι ώστε, παρά τα παραπάνω προβλήματα, να έχουμε ασθενείς με πολύ ικανοποιητικά λειτουργικά αποτελέσματα. Με τα ενθαρρυντικά αυτά δεδομένα, τι μπορούμε να ελπίζουμε για τον οφθαλμό και την όραση; Η όραση είναι σαφώς πιο πολύπλοκη από την ακοή. Όπως βλέπουμε στο Σχήμα 1, το είδωλο ενός αντικειμένου σχηματίζεται ανεστραμμένο στον φωτοευαίσθητο χιτώνα του ματιού, τον αμφιβληστροειδή, επάνω στους φωτοΰποδοχείς, αφού το φως περάσει πρώτα από δύο στοιβάδες νευρικών κυττάρων! Όπως μια ψηφιακή κάμερα έχει κάποια εκατομμύρια εικονοστοιχεία (pixels) (4-5 εκατομμύρια), έτσι μπορούμε να σκεφτούμε και τον ανθρώπινο αμφιβληστροειδή, μόνο που εκείνος έχει 120 εκατομμύρια εικονοστοιχεία! Η πληροφορία την οποία

Διάλεξη

Στα πρόθυρα του Βιονικού Oφθαλμού ΤΟΥ ΔΗΜΉΤΡΗ ΒΆΒΒΑ MD, PHD ΤΜΉΜΑ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΊΑΣ HARVARD MEDICAL SCHOOL

Σχηματικό επιπρόσθετο ινιακού λοβού

καταγράφουν οι φωτοΰποδοχείς δεν στέλνεται ανεπεξέργαστη στον εγκέφαλο, αλλά την επεξεργάζονται άλλες δύο στοιβάδες νευρικών κυττάρων του αμφιβληστροειδή, και μέσω 1,2 εκατομμυρίων αξόνων γαγγλιακών κυττάρων, καταλήγει μέσω ενος υποσταθμού στον ινιακό λοβό του εγκεφάλου. Και ενώ θα νομίζαμε ότι η μείωση των κυττάρων με την οπτική πληροφορία από 120 σε 1,2 εκατομμύρια θα σήμαινε και μείωση της ποιότητας, στην πραγματικότητα, το αντίθετο παρατηρείται μέσω της επεξεργασίας που γίνεται! Θα πρέπει να τονιστεί ότι, παρόλο που οι φωτοΰποδοχείς καταγράφουν το σήμα τοπογραφικά, όταν φτάσουμε στην τελευταία στοιβάδα επεξεργασίας, δεν έχουμε τέλεια τοπογραφία, και ακόμη ότι έχουμε κύτταρα που ασχολούνται μόνο με επιμέρους πληροφορίες της εικόνας και όχι με την ίδια την εικόνα. Δηλαδή, ένα γαγγλιακό κύτταρο που αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη περιοχή της εικόνας μπορεί να «ενδιαφέρεται», εάν και μόνο αυτή η περιοχή κινείται ή εάν η γύρω της περιοχή είναι πιο σκούρα! Αυτή η πολυπλοκότητα της επεξεργασίας της εικόνας δεν έχει πλήρως κατανοηθεί και μας δημιουργεί προβλήματα στο πώς και πού θα μπορούσαμε να λύσουμε το πρόβλημα της τύφλωσης. Πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα της τύφλωσης; Περίπου 20.000 άτομα στα 100 εκατομμύρια πληθυσμού τυφλώνονται και δεν μπορούμε να τους βοηθήσουμε. Aπό αυτούς, περίπου οι μισοί, εξαιτίας παθήσεων του αμφι-

Σχηματικό της ροής της οπτικής πληροφορίας από τον οφθαλμό μέσω του αμφιβληστροειδούς στον εγκέφαλο

βληστροειδή. Εξάλλου η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας αποτελεί το κυριότερο πρόβλημα για τους ηλικιωμένους. Η μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι η συχνότερη συγγενής πάθηση, η οποία πλήττει 1,5 εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο. Αλλά και οι παθήσεις του οπτικού νεύρου είναι πολύ συχνές, παθήσεις όπως το γλαύκωμα, οι ισχαιμικές νευροπάθειες κ.τ.λ. Πώς θα μπορούσαμε, λοιπόν, να βοηθήσουμε αυτούς τους ανθρώπους; Πού θα μπορούσαμε να βάλουμε ένα επιπρόσθετο για να επανακτήσουμε την όραση; Μέχρι σήμερα, τρεις περιοχές έχουν μελετηθεί: α) ο αμφιβληστροειδής (Επι-, Υπο-), β) το οπτικό νεύρο και γ) ο ινιακός λοβός. Θα αναφερθούμε πρώτα, με συντομία, στις δύο τελευταίες περιοχές λόγω του ότι, προς το παρόν, έχουν τις περισσότερες δυσκολίες και τα λιγότερα αποτελέσματα. Ο ινιακός λόβος είναι η θέση που πρωτομελετήθηκε και έχει το πλεονέκτημα να επιτρέπει τη λύση σε προβλήματα του οπτικού νεύρου. Δυστυχώς, έχει πολλά προβλήματα με πόνο και μολύνσεις. Υπάρχει δυσκολία να αποκτήσει ο ασθενής σωστή αντίληψη, λόγω έλλειψης σωστής τοπογραφίας και λόγω του ότι το «αντιληπτό» κινείται με τις κινήσεις του οφθαλμού. Υπάρχει, επίσης, εξασθένηση του «αντιληπτού», παρότι υπάρχει σταθερή ηλεκτρική διέγερση του νευρικού συστήματος και οι

Διάλεξη

Στα πρόθυρα του Βιονικού Oφθαλμού ΤΟΥ ΔΗΜΉΤΡΗ ΒΆΒΒΑ MD, PHD ΤΜΉΜΑ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΊΑΣ HARVARD MEDICAL SCHOOL

Σχηματικό θέσεων επιπροσθέτων στον Αμφιβληστροειδή Φωτογραφία επιπρόσθετου μέσα στο μάτι

παράμετροι της διέγερσης αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου. Επίσης, υπάρχουν προβλήματα επειδή απαιτείται υπερβολική ένταση του ρεύματος και παράπλευρη διέγερση νευρικού ιστού με φόβο επιληπτικής κρίσεως. Αυτή τη στιγμή, λίγες ομάδες μελετούν αυτή τη λύση επισταμένως και έχουν ισχνά αποτελέσματα. Στο οπτικό νεύρο είναι τεχνικά πιο εύκολο να έχουμε πρόσβαση εκ των έξω για να το διεγείρουμε, αλλά λόγω της ανατομίας του δεν έχουμε δυνατότητα για υψηλή ανάλυση. Μπορούμε, όμως, να εκπαιδεύσουμε τον ασθενή να χρησιμοποιεί την υποτυπώδη αντίληψη φωτός που του δίνουμε. Μέχρι στιγμής έχει μελετηθεί το λιγότερο. Τα αμφιβληστροειδικά επιπρόσθετα έχουν μελετηθεί περισσότερο και φαίνεται ότι σύντομα θα μας δώσουν τα πρώτα πραγματικά ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Όπως προαναφέραμε, υπάρχουν δύο θέσεις στον αμφιβληστροειδή για τα επιπρόσθετα: η θέση ΕΠΙ- και η θέση ΥΠΟ-. Και οι δύο θέσεις έχουν κάθε μιά τα δικά της πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα: Σήμερα μελετούν το όλο θέμα επτά ομάδες επιστημόνων, τέσσερις στην Αμερική, δύο στην Ευρώπη και μία στην Ιαπωνία. Προς το παρόν, τα περισσότερα αποτελέσματα προέρχονται από τις αμερικανικές ομάδες, οι οποίες, παρά τις προαναφερθείσες δυσκολίες, έχουν προχωρήσει σε ανθρώπινους πειραματισμούς με εν-

θαρρυντικά τα πρώτα αποτελέσματα. Αξιοσημείωτον είναι ότι και οι τέσσερις αυτές ομάδες έχουν δείξει ότι ο ηλεκτρικός ερεθισμός του αμφιβληστροειδή επιτυγχάνει την αντίληψη του φωτός από τους ασθενείς. Η ομάδα της Βοστώνης έχει δείξει ότι ο δρόμος για καλύτερη αντίληψη είναι ο υπο-αμφιβληστροειδικός. Εντούτοις, η ομάδα του Λος ΄Αντζελες έδειξε ότι με επι-αμφιβληστροειδικό επιπρόσθετο (βλ. Σχήμα 4) μπορεί ο ασθενής να πάρει, αν και υποτυπώδη, χρήσιμη όραση. Στην ουσία, αυτή η «όραση» ανιχνεύει σαν ένα «τηλεμπαστούνι» των τυφλών. Αλλά έστω και αυτό, είναι μια μεγάλη πρόοδος. Εδώ, θα ήθελα να παραπέμψω τους αναγνώστες σε ένα βίντεο, που παρουσιάζει έναν τέτοιον ασθενή στην ιστοσελίδα: http://www.doemedicalsciences.org/abt/ retina/2004movie.shtml Την επόμενη πενταετία, περιμένουμε νέες πιο εξελιγμένες μορφές επιπροσθέτων να εμφυτευθούν στους ασθενείς, πιθανότατα υπο-αμφιβληστροειδικά, ώστε να επιτύχουμε καλύτερη όραση. Αν και ακόμα είμαστε μακριά, και μόνο ένα μικρό ποσοστό από τους ασθενείς θα βοηθηθεί λίγο και θα προχωρήσει από μια κατάσταση μεγάλης απώλειας οράσεως σε μια υποτυπώδη όραση, πιστεύω ότι είμαστε σχετικά κοντά στο ευαγγελικό ρητό, το οποίο είναι και το «motto» του οφθαλμολογικού νοσοκομείου του Χάρβαρντ: Deo Juv. / Caeci Vident, Surdi Audiunt: Με την αρωγή του Θεού, «τυφλοί αναβλέπουσι,... κωφοί ακούουσι», Λουκάς κεφ. Ζ΄.

Άρθρο

Μπορεί το ευρώ να αντικαταστήσει το δολλάριο; Οι προοπτικές ανάδειξης του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος ως κυρίαρχου αποθεματικού μέσου ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΉΛ Α.ΚΡΑΝΊΔΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟΎ ΜΗΧΑΝΙΚΟΎ ΕΜΠ, MSC ΔΗΜΌΣΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΉΣ ΚΑΙ ΔΙΟΊΚΗΣΗΣ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΊΟΥ CARNEGIE MELLON

H εισαγωγή του ευρώ την 1η Ιανουαρίου 1999 αποτέλεσε ένα ιστορικό βήμα προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ενώ ως γεγονός μπορεί να ενταχθεί στα κομβικά σημεία της παγκόσμιας οικονομικής ιστορίας. Πρόκειται για ένα νόμισμα σε νηπιακή ηλικία, όταν το δολλάριο έχει ένα μακρύ ιστορικό χρήσης ως κινητήρια δύναμη του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος. Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (IMF) το 2001 «το δολλάριο είναι το κυρίαρχο αποθεματικό νόμισμα, με ποσοστό που κυμαίνεται κοντά στο 68% των αποθεματικών σε παγκόσμια κλίμακα. Αντίθετα το ευρώ εκτιμάται ότι φτάνει το 13%». Χωρίς αμφιβολία η εκτίμηση της διεθνούς νομισματικής εικόνας και πιο συγκεκριμένα της σχέσης αξίας δύο νομισμάτων αποτελεί ιδιαίτερα δύσκολη άσκηση, αφού πολλοί και περίπλοκοι παράγοντες καθιστούν την αβεβαιότητα ως την πιο ρεαλιστική απάντηση. Συγκρίνοντας όμως τις οικονομίες της Ευρωζώνης και της Αμερικής και παρατάσσοντας τα κύρια πλεονεκτήματα του δολαρίου ως υπερκείμενου χρηματικού μέσου, δόκιμο είναι να φωτιστούν ορισμένες πλευρές του ζητήματος, πάντα από την οπτική ματιά του συγγραφέα.

Θεσμική υποστήριξη Το θεσμικό οικοδόμημα του Ευρωσυστήματος εξασφαλίζει ότι μακροπρόθεσμα το ευρώ δύναται να αποτελέσει ένα σταθερό και αξιόπιστο νόμισμα. Το θεσμικό πλαίσιο εγγυάται ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (Ε.Κ.Τ.) και το σύστημα των Εθνικών Κεντρικών Τραπεζών είναι ανεξάρτητα από άμεσες πολιτικές πιέσεις και πολιτικό έλεγχο και επομένως σε θέση να διεξάγουν μια αποτελεσματική νομισματική πολιτική. Η εστίαση της Ε.Κ.Τ. στον περιορισμό του πληθωρισμού και ο μανδύας του Σύμφωνου Σταθερότητας δημιουργούν ένα πλαίσιο που αποτελεί επαρκές εχέγγυο για την δημοσιονομική και νομισματική πειθαρχία και στηρίζει εν μέρει την μακροοικονομική σταθερότητα της ευρωζώνης. Το δολλάριο υποστηρίζεται από ένα ισχυρό θεσμικό σύστημα Ομοσπονδιακών Τραπεζών (Federal Reserve System), το οποίο διοικείται από επικεφαλείς που έχουν αποδείξει την ικανότητά τους να διαχειριστούν επιτυχώς την νομισματική πολιτική. Σε γενικές γραμμές αναδεικνύεται ότι και οι δύο οικονομίες στηρίζονται σε θεσμικές αρχές που μπορούν να εγγυηθούν την νομισματική και οικονομική σταθερότητα. Μια ουσιώδης θεσμική διαφορά των δύο οικονομικών ζωνών είναι ότι οι ΗΠΑ αποτελούν ένα ενιαίο κράτος, με ξεκάθαρες και αποκεντρωμένες ευθύνες λήψης αποφάσεων και ρόλους στην οικονομική πολιτική, ενώ αντίθετα, η Ευρωπαϊκή Ένωση ως πολυ-κρατική οντότητα παρουσιάζει έλλειμ-

Άρθρο

μα πολιτικής ολοκλήρωσης και μια περισσότερο άκαμπτη δομή στα περισσότερα επίπεδα αποφάσεων. Αυτή η θεσμική διαφορά επιτρέπει στις αμερικανικές αρχές και ειδικά στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα (FED) να αντιδρούν γρηγορότερα και να εφαρμόζουν την οικονομική πολιτική τους συγκριτικά πιο ευέλικτα. Μέγεθος και ανταγωνιστικότητα της οικονομίας Το μέγεθος της οικονομίας που υποστηρίζει ένα νόμισμα παίζει σημαντικό ρόλο στην πορεία αυτού του νομίσματος ως μέσο αποθεματικών. Μετά την διεύρυνση τον προηγούμενο Απρίλιο, ο πληθυσμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα είναι περίπου 475 εκ. και των χωρών της ευρωζώνης κοντά στα 300 εκ., ενώ της Αμερικής είναι περίπου 300 εκ. Το ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα είναι σχεδόν στα ίδια επίπεδα με αυτό των ΗΠΑ. Στοιχεία πού αναμφιβόλως αποδεικνύουν ότι η οικονομία του ευρώ σε σχέση με τα θεμελιώδη μεγέθη είναι συγκρίσιμη με αυτήν των ΗΠΑ. Επιπροσθέτως, η ελκυστικότητα του ενός ή του άλλου νομίσματος εξαρτάται και από την ανταγωνιστικότητα της οικονομικής χώρας ή ζώνης που το εκδίδει. Η αμερικάνικη οικονομία διατηρεί υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης από την ευρωπαϊκή η οποία ταλανίζεται από βαθύτερα δομικά προβλήματα. Γεγονός που, αν συνδυαστεί με το ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις επικρατούν στο σύγχρονο οικονομικό στερέωμα, τότε η αμερικανική οικονομία είναι περισσότερο ανταγωνιστική από την ευρωπαϊκή. Βεβαίως, οι πολιτικές και διοικητικές αρχές σε κρατικό και ευρωπαϊκό επίπεδο δείχνουν να έχουν συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα της άμεσης εφαρμογής διαρθρωτικών αλλαγών, αντιλαμβανόμενες ότι μετά την σημαντική μείωση του κόστους χρήματος από την ΕΚΤ επαφίεται στη δημοσιονομική και διαρθρωτική πολιτική να οδηγήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε δυναμική ανάπτυξη. Βέβαια, η αμφιταλαντευόμενη στρατηγική της Ε.Ε. στο θέμα του Συμφώνου Σταθερότητας και η δυσκολία στην επίτευξη των στόχων της Λισσαβόνας αναδεικνύουν μια αβεβαιότητα στο θέμα αυτό.

Εμπορική δύναμη και εμπορικές σχέσεις Η εξάπλωση ενός νομίσματος ως αποθεματικό μέσο κατευθύνεται σε μεγάλο βαθμό από τις εμπορικές σχέσεις και την εμπορική δύναμη της κάθε οικονομίας. Εξετάζοντας τις εμπορικές σχέσεις, θα μπορούσαμε να αναμείνουμε μια ενίσχυση του ευρώ ως αποθεματικό νόμισμα προς τους βασικούς εμπορικούς εταίρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε σχέση με την εμπορική δύναμη, το εξωτερικό εμπόριο της Ευρωζώνης είναι περίπου 25%, ενώ των ΗΠΑ σχεδόν 20% του ΑΕΠ. Μάλιστα, η οικονομία του ευρώ είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας και εξαγωγέας σε παγκόσμιο επίπεδο. Κατά συνέπεια, η εμπορική ισχύς των δύο οικονομιών είναι συγκρίσιμη. Βέβαια η υψηλότερη ανταγωνιστικότητα της αμερικάνικης οικονομίας σε συνδυασμό με την σημαντική ανατίμηση του ευρώ, ευνοούν την μελλοντική ενίσχυση της εμπορικής της επιρροής. Διάρθρωση των χρηματαγορών Η σπουδαιότητα ενός νομίσματος εξαρτάται από την αποδοτικότητα και το βάθος των χρηματοοικονομικών αγορών στις όποιες συναλλάσσονται πρωτογενώς οι διάφοροι παραγωγικοί συντελεστές (υποδομές, γη, κεφαλαιουχικοί πόροι, εμπορεύματα κ.λπ.). Η χρηματοοικονομική αγορά των ΗΠΑ είναι βαθύτερη και με μεγαλύτερη ρευστότητα από αυτήν της ευρωζώνης. Οι αγορές μετοχικών κεφαλαίων και εταιρικών ομολόγων ιδιαίτερα διατηρούν ως κυρίαρχο το αμερικάνικο νόμισμα. Η αγοραστική αξία (market value) των ομολόγων που εκδίδονται στις ΗΠΑ είναι σαφώς μεγαλύτερη από το αντίστοιχο μέγεθος στην Ευρωζώνη. Βέβαια σε σχέση με την αγορά ομολόγων συγκεκριμένα το ευρώ από τον πρώτο χρόνο εμφάνισής του είχε επιτυχημένη απόδοση. Μέσα σε αυτό τον χρόνο οι εκδόσεις ομολόγων, τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων και μετοχών κατονομασμένες σε ευρώ έφτασαν τα 27 τρις δολλάρια και ξεπέρασαν κατά 4 τρις δολλάρια το αντίστοιχο μέγεθος σε αμερικάνικο νόμισμα. Κατά την περίοδο 1990-1998, οι εκδόσεις ομολόγων από τις χώρες-μέλη της ευρωζώνης αποτελούσαν το 10%

Άρθρο

των συνολικών εκδόσεων ομολόγων στην περιοχή του ευρώ και μόλις 2% αυτών εκτός ευρωζώνης. Στην παρούσα φάση, τα παραπάνω ποσοστά έχουν γίνει 75% και 20% αντιστοίχως. Αν συνυπολογιστεί το γεγονός ότι οι Ευρωπαϊκές χρηματαγορές υποστηρίζονται πλέον από την Ε.Κ.Τ. ως δανειστή της τελευταίας στιγμής, τότε γίνεται αντιληπτό ότι υπάρχει το υποστηρικτικό χρηματοοικονομικό περιβάλλον το οποίο ανοίγει θετικές προοπτικές στο ευρώ να χρησιμοποιηθεί εντατικότερα ως διεθνές ενδιάμεσο και αποθεματικό μέσο στο εγγύς μέλλον.

κύρια απόδειξη ότι οι ΗΠΑ αποτελούν μαγνήτη διεθνών κεφαλαίων και επενδύσεων οδηγώντας στην πρωτοκαθεδρία το δολλάριο ως διεθνές συναλλαγματικό μέσο. Με τη διατήρηση του εμπορικού ελλείμματός της, η Αμερική έχει προσφέρει την απαραίτητη ρευστότητα στο διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα. Λόγω αυτής της εξάρτησης δεν είναι ρεαλιστικό οι επενδύτες να αλλάξουν την συμπεριφορά τους σε σύντομο χρονικό διάστημα διακινδυνεύοντας σημαντικές απώλειες αξίας.

Τα κύρια πλεονεκτήματα του δολλαρίου

Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να τονίσουμε ότι σίγουρα το ευρώ έχει πολύ μεγαλύτερες προοπτικές από όλα τα πρώην νομίσματα των χωρών τις ευρωζώνης να αποτελέσει ένα ισχυρό αποθεματικό νόμισμα. Αν συνυπολογίσουμε ότι τις τελευταίες δεκαετίες ακολουθείται όλο και περισσότερο, έστω και με αργούς ρυθμούς, μια στρατηγική διαφοροποίησης των επίσημων αποθεματικών, με αποτέλεσμα το δολλάριο να χάσει περίπου 13% του ποσοστού χρήσης του ως αποθεματικού νομίσματος διεθνώς σε σχέση με τα μέσα της δεκαετίας του 1970, τότε η εμφάνιση του ισχυρού ευρώ μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει μια ασφαλή εναλλακτική λύση και κίνητρο, ώστε η παραπάνω διαδικασία να ενισχυθεί. Oι παράγοντες επιρροής της διαδικασίας, όπως τονίσθηκε, είναι πολλοί, με προεξέχουσα την εξέλιξη της ελκυστικότητας της οικονομίας έκδοσης και υποστήριξης κάθε νομίσματος.

Παρά την ανοδική ελκυστικότητα του ευρώ στις διεθνείς χρηματαγορές, το δολλάριο έχει σημαντικά πλεονεκτήματα ως υπερκείμενο νόμισμα. Ένα πρώτο πλεονέκτημα είναι ότι παραμένει το κύριο ενδιάμεσο νόμισμα για τις συναλλαγές μεταξύ διεθνών νομισμάτων. Ένα δεύτερο πλεονέκτημα είναι ότι αγοραπωλησίες εμπορευμάτων σε διεθνές επίπεδο είναι κατονομασμένες σε δολλάρια. Ιδιαίτερα το γεγονός ότι οι αγοραπωλησίες πετρελαίου πραγματοποιούνται σε δολλάρια, αποτελεί ισχυρή άγκυρα για τη διατήρηση του πράσινου νομίσματος ως κυρίαρχου αποθεματικού μέσου. Μια πιθανή αλλαγή του νομίσματος χρήσης στις συναλλαγές του πετρελαίου από δολλάρια σε ευρώ έχει εκτιμηθεί από την χρηματοοικονομική κοινότητα ότι θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη σύνθεση των παγκοσμίων αποθεματικών. Ένα τρίτο πλεονέκτημα για το δολλάριο που προσφέρει η δομή των αμερικανικών χρηματαγορών είναι ότι προσελκύουν εξαιρετικά μεγάλα ποσά επενδύσεων και κεφαλαίων, γεγονός που πιστοποιεί την σπουδαιότητα της Αμερικής ως διεθνές χρηματοοικονομικό κέντρο και εκ των πραγμάτων καθιστά το αμερικάνικο νόμισμα την πιο αξιόπιστη λύση ως αποθεματικό μέσο. Τέλος, ένα τέταρτο πλεονέκτημα είναι οι δυνάμεις αδράνειας, ένα φαινόμενο το οποίο έχει ενταθεί από το διατηρήσιμο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών του αμερικανικού κράτους τα τελευταία 30 χρόνια. Το συγκεκριμένο μέγεθος ερμηνεύεται από πολλούς ως η

Σύνοψη

Πάντως σε γενικές γραμμές οι κεντρικές τράπεζες διατηρούν μια συμπεριφορά αποφυγής κινδύνου (risk averse). Αυτό σημαίνει ότι θα περιμένουν αρκετό διάστημα, ώστε να ελέγξουν και να εκτιμήσουν την πορεία του ευρώ και μετά να προβούν σε πιθανές κινήσεις διαφοροποίησης των αποθεματικών τους. Μην λησμονώντας ότι το δολλάριο έχει τέτοια ισχυρή θέση στο νομισματικό σύστημα, τότε κάθε μετάβαση θα είναι εκ των πραγμάτων αργή και σταδιακή. Βέβαια, η παραπάνω άποψη μόνο ως εκτίμηση μπορεί να χαρακτηριστεί, αφού χωρίς καμία αμφιβολία την τελική απάντηση στο ζήτημα θα μας τη δώσουν οι πολιτικές, οι αγορές και αμετάκλητα η Iστορία.

Παράσταση

Oι Γυναίκες του Λόκερμπι στην σκηνή ΤΗΣ ΙΩΆΝΝΑΣ ΚΟΝΔΎΛΗ

Σκηνή από το ανέβασμα του έργου στο Bloomsburg Theatre Ensemble της Πενσυλβανίας

Tο φθινόπωρο του 2004 ανέβηκε από την θεατρική ομάδα του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Αγίου Δημητρίου Αττικής το έργο της Ντέμπορα Μπρεβούρτ Οι Γυναίκες του Λόκερμπι σε μετάφραση Μαριλένας Παναγιωτοπούλου, διδασκαλία – σκηνοθεσία Αγγέλας Καζακίδου, σκηνικά-κοστούμια Μελίνας Οικονόμου και σκηνική ερμηνεία ένδεκα ηθοποιών. Το έργο έχει τιμηθεί το έτος 2001 με αργυρό μετάλλιο στον Διεθνή Διαγωνισμό για την συγγραφή πρωτότυπου θεατρικού έργου του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, καθώς και από το Κληροδότημα του Κέντρου Κέννεντυ για Νέα Αμερικανικά Θεατρικά Έργα. Την ίδια χρονιά δημοσιεύθηκε από το Ίδρυμα Ωνάση στα αγγλικά και στα ελληνικά, ενώ το 2002 δημοσιεύθηκε από τον εκδοτικό οίκο Smith & Kraus στην Ανθολογία Νέων Δραματουργών. Το 2003 δημοσιεύτηκε στα πολωνικά στο θεατρικό περιοδικό DIALOG του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου της Πολωνίας. Το έργο παρουσιάστηκε σε θεατρικές αναγνώσεις και εργαστήρια στο Συνέδριο Ο΄Νήλ (1999), στο Shenandoah Playwrights Retreat (1999), στο Θέατρο Τζέβα (2000), στο Φεστιβάλ Σαίξπηρ του Όρεγκον (2000), στο Θεατρικό Φεστιβάλ του Μπέι Έρια (2000). Το 2003 ανέβηκε στην Νέα Υόρκη από τους New Group, WPP and Martian Entertainment. Οι Γυναίκες του Λόκερμπι είναι ένα ποιητικό δράμα για τον θρίαμβο της αγάπης απέναντι στο μίσος, γραμμένο

με την μορφή αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Το έργο αντλεί την έμπνευσή του από ένα ιστορικό γεγονός (την αεροπορική τραγωδία της 21ης Δεκεμβρίου 1988) και μία παρόμοια αληθινή ιστορία, αλλά οι καταστάσεις και οι χαρακτήρες είναι τελείως μυθιστορηματικοί. Το έργο εκτυλίσσεται μεσάνυχτα στους λόφους του Λόκερμπι της Σκωτίας. Εκεί περιπλανιέται η Μάντλιν Λίβινγκστον, νοικοκυρά από το Νιου Τζέρσυ, μητέρα του εικοσάχρονου Άνταμ, ο οποίος σκοτώθηκε πριν από επτά χρόνια κατά την συντριβή της μοιραίας πτήσης της ΠανΑμ 103. Ψάχνοντας για απομεινάρια του γιου της, συναντά τις Γυναίκες του Λόκερμπι, οι οποίες αγωνίζονται να πείσουν την αμερικανική κυβέρνηση να τους δοθούν τα ρούχα των θυμάτων που βρεθήκαν στα συντρίμμια του αεροπλάνου, για να τα πλύνουν και να τα επιστρέψουν στις οικογένειες των νεκρών. Οι γυναίκες θέλουν να μετατρέψουν μία πράξη μίσους σε χειρονομία αγάπης. Η Ντέμπορα Μπρεβούρτ γεννήθηκε το 1954 στο Κολόμπους του Οχάιο. Κατάγεται από την Αλάσκα, έμεινε πολλά χρόνια στον Καναδά, τώρα ζει στην Νέα Υόρκη. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Κεντ των ΗΠΑ και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στις Πολιτικές Επιστήμες στο ίδιο πανεπιστήμιο, στην Δραματουργία στο Πανεπιστήμιο Μπράουν (1993) και στο Μουσικό Θέατρο στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (1995).

Παράσταση

Oι Γυναίκες του Λόκερμπι στην σκηνή ΤΗΣ ΙΩΆΝΝΑΣ ΚΟΝΔΎΛΗ

Η Ντέμπορα Μπρεβούρτ παραλαμβάνει το αργυρό μετάλλιο του Διεθνούς Διαγωνισμού Ωνάση 2001 από τον τότε πρόεδρο της Βουλής κ. Απόστολο Κακλαμάνη

Έχει διδάξει σε πολλά αμερικανικά πανεπιστήμια, έχει δώσει πλήθος διαλέξεων και έχει συμμετάσχει σε πάμπολλες συζητήσεις και σεμινάρια με θέματα γύρω από το θέατρο. Από το 2004 διδάσκει στο πρόγραμμα Συγγραφής του Κολλεγίου Γκοντάρ και από το 2005 είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πρόγραμμα Συγγραφής Θεατρικών Έργων του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Έχει γράψει ένδεκα θεατρικά έργα, μεταξύ των οποίων τα Σημάδια της ζωής, Μέσα στην φωτιά, και Γαλάζιο φεγγάρι πάνω απ΄ το Μέμφις, που τιμήθηκαν με διακρίσεις, ανέβηκαν στην σκηνή και μεταφράστηκαν σε άλλες γλώσσες. Πρόσφατα δημοσίευσε δύο κωμωδίες: η πρώτη με τίτλο Η ποίηση της πίτσας έχει θέμα τον έρωτα, ενώ η δεύτερη με τίτλο Τα αγόρια του γαλάζιου ουρανού αναφέρεται στους τεχνικούς του διαστημοπλοίου Απόλλων της ΝΑΣΑ, παραγγελία του θεάτρου Ensemble Studio. Το 2004 το θεατρικό Φεστιβάλ της Πράγας της παρήγγειλε το έργο Το βελούδινο όπλο σε συνεργασία με τον Πάβελ Ντομπρούσκι. Έχει γράψει, επίσης, το λιμπρέτο για το ορατόριο King Island Christmas με σκηνοθέτη τον Ντέιβιντ Φρίντμαν, το οποίο κέρδισε το βραβείο Φρέντερικ Λόουβ(1997), το βιβλίο και τους στίχους του έργου Το κογιότ πηγαίνει για ψάρεμα σολωμού με τον συνθέτη Σκοτ Ρίτσαρντς, που τιμήθηκε με το ίδιο βραβείο το 2001. Έχει γράψει ακόμη δύο σενάρια για τον κινηματογράφο, Τα Καλυμμένα πιάτα και Το Μεξικό στην Αλάσκα. Το 1998 το Εθνικό Θεατρικό Συνέδριο απένειμε στην

Ντέμπορα Μπρεβούρτ το Βραβείο Πωλ Γκρην για την συμβολή της στο μουσικό θέατρο.

Βιβλιοπαρουσίαση

«Εικόνες και αφηγήσεις από την ρωμαΐκη Καππαδοκία» Το Προκόπι και η Σινασός ΓΡΆΦΕΙ Ο ΓΙΏΡΓΟΣ ΚΑΛΌΦΩΝΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΌΣ – ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΛΌΓΟΣ

Προκόπι: Φωτογραφίες από το Αρχείο του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών / Ürgüp: Photographs from the Archive of the Centre for Asia Minor Studies. Επ. έκδ. Ευαγγελία Μπαλτά. Αθήνα: Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, 2004. Σελ. 188, 123 μαυρόασπρες εικόνες, βιβλιογραφία, ευρετήριο. ISBN 960-87610-1-8. Σινασός: Εικόνες και Αφηγήσεις. Επ. έκδ. Ευαγγελία Μπαλτά. Αθήνα: Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, 2004. Σελ. 258, 165 μαυρόασπρες εικόνες, βιβλιογραφία, ευρετήριο. ISBN 960-87610-3-4.

Με δύο τόμους-λευκώματα εξαιρετικού ενδιαφέροντος, η ιστορικός οθωμανολόγος Ευαγγελία Μπαλτά μας οδηγεί σε ένα προσκύνημα στην πάτρια γη της Kαππαδοκίας, εμβαπτισμένο στην οδύνη του ξεριζωμού αλλά και την χαρά τής –έστω και πρόσκαιρης– επιστροφής σε έναν τόπο απόκοσμης ομορφιάς όπου είχε ανθίσει κάποτε ο Ελληνισμός. Στα δύο λευκώματα η επιμελήτρια παρουσιάζει το σπάνιο αδημοσίευτο φωτογραφικό υλικό από το Αρχείο του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, περιλαμβάνοντας και φωτογραφίες από άλλα μικρότερα αρχεία ή παλαιές δημοσιεύσεις. Χρονολογικά οι φωτογραφίες μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες. Τις παλαιότερες και σύγχρονες της τραυματικής Ανταλλαγής των Πληθυσμών του 1924, που αποτελούν τεκμήρια της καθημερινής ζωής των Ελλήνων κατοίκων των δύο κωμοπόλεων, και τις φωτογραφίες από αποστολές και επισκέψεις της δεκαετίας του 1950, που αποτυπώνουν τον χώρο πριν αλλάξει οριστικά. Η Μπαλτά οργανώνει το υλικό της με την μορφή ενός οδοιπορικού που ξεκινάει συμβολικά από το Νέο Προκόπι, τόπο αρχικής εγκατάστασης το 1924 των ανταλλαξίμων Προκοπιέων στην Εύβοια. Από εκεί και μέσω Καισαρείας και Ορτάχισαρ «διασχίζοντας υπό την σκέπη του Αργαίου, ηφαιστειογενείς κοιλάδες με βράχια, κατάσπαρτες με οβελίσκους και κώνους πολύχρωμους, φαγωμένους από τη φύση και το ανθρώπινο χέρι» ο αναγνώστης φθάνει πρώτα στο Προκόπι και κατόπιν στην Σινασό όπου εκτός από τα λαξευτά η κτισμένα πέτρινα κτήρια, τεκμήρια μιας απαράμιλλης αστικής αρχιτεκτονικής, συναντά επιτέλους και τους Ρωμιούς κατοίκους της. Στις ακίνητες και σιωπηλές εικόνες δίνουν ζωή τα αποσπάσματα από προσφυγικές μαρτυρίες, γραπτές ή προφορικές, που προέρχονται και αυτές στο μεγαλύτερο μέρος τους από το Αρχείο του Κέντρου. Μέσα από τα κείμενα οργανώνεται ένα δεύτερο οδοιπορικό στα δυσπρόσιτα τοπία της μνήμης, στις εσωτερικές εικόνες μιας άλλης ζωής, φιλτραρισμένες από την αγωνία της διατήρησής τους και τον πόνο του αμετάκλητου χαμού τους.

Το σπίτι του Τσοκά στον Λουλά, σήμερα ιδιοκτησία του Ibrahim Yilmaz (φωτ. Ε. Ανδρεάδη, Αύγουστος 1959)

Βιβλιοπαρουσίαση

Προκόπι Μέρος του προγράμματος που έχει στόχο την αποκατάσταση της Καγιά Καπού, της αρχαιότερης συνοικίας του Προκοπίου, και που διευθύνεται και χρηματοδοτείται από τον Τούρκο επιχειρηματία Γιουσούφ Ορνέκ, το δίγλωσσο λεύκωμα για το Προκόπι περιλαμβάνει κυρίως φωτογραφίες από το ταξείδι του πρόσφυγα Στάθη Αλεξιάδη στην πατρίδα του τον Μάιο του 1951, εικοσιεπτά χρόνια μετά την Ανταλλαγή. Όπως επισημαίνει στον πρόλογό της η Μπαλτά, «ο Αλεξιάδης αποτυπώνει το σκηνικό ενός δράματος χωρίς τον ιστορικό του θίασο, ένα θέατρο άδειο, γκρεμισμένο ή με άλλους προταγωνιστές (…). Καταγράφει με τον φακό του τον κόσμο που έζησε στα παιδικά και νεανικά του χρόνια, τους δρόμους, τις πλατείες, τα σπίτια των Ρωμιών συγχωριανών του, φωτογραφίζεται με τους Τούρκους φίλους του που τον συντροφεύουν στην περιήγησή του».

Άποψη της συνοικίας Σαρμουσακλί (φωτ. υιών Πανταζίδη, 1924, Σινασός)

Σε αυτήν την περιήγηση από τον μεγάλο βράχο που δεσπόζει στον χώρο, μέσα από την Αγορά και τα χάνια, στις ρωμαίικες συνοικίες, με τα σπίτια και τις εκκλησίες τους, πρωταγωνιστικό ρόλο κρατάει η ομορφιά της αρχιτεκτονικής. Όπως γράφει ο Σεφέρης, που επισκέφθηκε το Προκόπι το 1950, «τα σπίτια τους ήταν χτισμένα με άσπρα ορθογώνια αγκωνάρια και είχαν ευχάριστες γραμμές, με μικρές κολόνες στην πρόσοψη, με λαξευτά πλουμίδια. Πολλές φορές σκέφτηκα ότι το υλικό κάνει κατά μέγα μέρος την τέχνη». Η πέτρα κυριαρχεί είτε στα όμορφα χτιστά οικοδομήματα είτε στις εντυπωσιακές λαξευμένες στον βράχο κατασκευές, τις τόσο χαρακτηριστικές της Καπαδοκίας. Στην αυλή του Χατζή-Μουσά

Εμβληματικός επίλογος στο οδοιπορικό αυτό του Αλεξιάδη η επίσκεψή του στο σπίτι του Τούρκου παιδικού φίλου του Χατζή Μουσά. «Εκεί», όπως αναφέρει η Μπαλτά, «μπροστά στο επαναχρησιμοποιημένο για την χαρά των φίλων σιντριβάνι του Αϊ-Νικόλα της Σινασού, οι δυο φίλοι φωτογραφίζονται με μια παιδική φιγούρα να κρατά στην αγκαλιά του ένα λευκό περιστέρι, απαθανατίζοντας τα απολύτως σκηνοθετημένα σημαίνοντα και σημαινόμενα». Σινασός Σε αντίθεση με το τουρκόφωνο, καραμανλήδικο Προκόπι, η ελληνόφωνη Σινασός είχε αστικοποιηθεί με πρότυπα ελλαδικά και ρωμαίικα. Ο πλούτος των μεταναστών της διοχετεύτηκε στην παιδεία και την διάδοση της ελληνικής εθνικής εκπαίδευσης, μετατρέποντάς την σε μια «Αθήνα της Ανατολής». Όπως επισημαίνει η Μπαλτά, «οι Σινασίτες γνώριζαν καλά την ιδιαιτερότητα του αστικοποιημένου χωριού τους. Στην καρδιά της Καππαδοκίας, της χώρας των χωματοκτισμένων τουρκοχωριών και των τρωγλοδυτών, η Σινασός ήταν πράγματι εξαίρεση».

O μονόλιθος της Αγ. Βαρβάρας, όπου διακρίνονται τα σκαλοπάτια και η είσοδος του παρεκκλησιού. Στα τελευταία χρόνια κατά τη μαρτυρία του Σ. Ρίζου είχε μετατραπεί σε φωλιά αγριοπερίστερων φωτ. υιών Πανταζίδη, 1924, Σινασός).

Βιβλιοπαρουσίαση

Κορμό του λευκώματος αποτελούν οι φωτογραφίες που οι ίδιοι οι Σινασίτες παράγγειλαν την χρονιά της Ανταλλαγής για να διατηρηθεί στην μνήμη ο τόπος που θα αποχωρίζονταν. Εκδόθηκαν την ίδια χρονιά, και εντυπωσιάζουν ακόμη και σήμερα με τις επιβλητικές πέτρινες κατασκευές που αποτύπωσαν. Οι φωτογραφίες αυτές περιλαμβάνουν και εικόνες της καθημερινής ζωής, τις ασχολίες και τα γλέντια των Σινασιτών, ζωντανεύοντας έτσι τον εντυπωσιακά δομημένο χώρο. Συμπληρώνονται στο λεύκωμα της Μπαλτά από το ανέκδοτο πλούσιο φωτογραφικό υλικό του Κ.Μ.Σ. και του συλλόγου «Η Νέα Σινασός», δίνοντας μια πληρέστερη εικόνα του όμορφου τόπου. Οι φωτογραφίες συνοδεύονται και εδώ από αφηγήσεις, που είναι και αυτές πλουσιότερες σε πληροφορίες για την κοινωνική, οικονομική και πνευματική ζωή του τόπου, αλλά και σε συναισθήματα. Eνδιαφέρον παρουσιάζει το απόσπασμα από το ημερολόγιο του Ε. Τσαλίκογλου, πρόσφυγα συνεργάτη του Κ.Μ.Σ., από αποστολή στην Καππαδοκία. Αναφερόμενος στις καταστροφές που αποδίδονταν στους Τούρκους πρόσφυγες από την Μακεδονία που εγκαταστάθηκαν στα πρώην χριστιανικά χωριά της Καππαδοκίας, σημειώνει: «Εγώ που γνωρίζω τι είναι και τι ήτο η προσφυγική ζωή, δικαιολογώ απολύτως τους εις την Καππαδοκίαν εγκατασταθέντας και καταερειπώσαντες τα χωρία μας συμπαθητικούς ομοιοπαθείς μας… Δια τους Ανταλλαγέντας υπεράνω όλων ήτο η επιβίωσίς των». Με εξαιρετική λεπτότητα και ευαισθησία, η Ευαγγελία Μπαλτά, εργάσθηκε στα δύο λευκώματα για το αποτελεσματικό συνταίριασμα εικόνας και μαρτυρίας, σε μια προσπάθεια ανασύστασης ορισμένων πτυχών αυτού που –ίσως λανθασμένα– θα ονομάζαμε «συλλογική μνήμη». Με πλήρη επίγνωση των παγίδων και των ιδεολογικών επιδιώξεων που υποβόσκουν, διαπιστώνει στην σημερινή Καππαδοκία μιαν ελπιδοφόρα προοπτική διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, της ιστορικότητας δηλαδή του τοπίου. Στην επίτευξη του σημαντικού αυτού στόχου, είναι πολύτιμη η συμβολή της εργασίας της.

Παρέα Σινασιτών γλεντά με κλαρίνα και ντέφια. Κλαρίνο παίζει ο Κωστής Μελετιάδης (αγνώστου φωτογράφου, χ.χ., Αρχείο Σωματείου «Η Νέα Σινασός»).

Άποψη του Κάπαλου. Στην κορυφή του βράχου, που λεγόταν Σαν-Καλές ή Κουλούκα, δεσπόζει το σπίτι του Βασίλη Πίγγου (φωτ. υιών Πανταζίδη, 1924, Σινασός).

Βιβλιοπαρουσίαση

«Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση» ΓΡΆΦΕΙ Ο ΙΩΆΝΝΗΣ ΠΟΛΛΆΛΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΉΣ ΚΑΘΗΓΗΤΉΣ ΤΜΉΜΑΤΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉΣ ΕΠΙΣΤΉΜΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΊΟΥ ΠΕΙΡΑΙΏΣ

Ιωάννης Αποστολάκης, Ευριπίδης Λουκής, Ιωάννης Χάλαρης, Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, εκδ. Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης, Αθήνα 2004, σελ. 251. ISBN 960-8494-02-8.

Κατά τα τελευταία έτη οι Τεχνολογίες της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών (Information and Communication Technologies - ICTs) εισβάλλουν με ταχύτατους ρυθμούς σε πολλούς κρίσιμους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής μας ζωής, οδηγώντας αρχικά σε «ηλεκτρονικοποίηση» σημαντικών λειτουργιών τους, και στη συνέχεια σε σημαντικούς μετασχηματισμούς τους. Ένας από τους τομείς αυτούς είναι σίγουρα και η Δημόσια Διοίκηση. Οι μεγάλες προκλήσεις και τα νέα δεδομένα που αντιμετωπίζουν κατά τα τελευταία έτη οι Δημόσιες Διοικήσεις των περισσοτέρων χωρών τις οδηγούν στην διεύρυνση της χρήσης των Τεχνολογιών της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών σε συνδυασμό με νέες μορφές οργάνωσης και λειτουργίας. Έτσι, βαθμιαία γεννάται μία νέα «Ηλεκτρονική Δημόσια Διοίκηση» (e-Government), η οποία βασίζεται όλο και περισσότερο στις Τεχνολογίες της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών, τόσο για την υλοποίηση των πολύπλοκων εσωτερικών λειτουργιών της όσο και για την επικοινωνία και συναλλαγή της με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Οι Τεχνολογίες της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών αποτελούν τον καταλύτη ριζικών μετασχηματισμών των διαδικασιών, των οργανωτικών δομών, ακόμη και των δραστηριοτήτων και των στόχων των Δημόσιων Οργανισμών, καθώς επίσης και του τρόπου επικοινωνίας τους με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, και βαθμιαία οδηγούν στη δημιουργία νέων λειτουργικών μοντέλων «Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης» (e-Governance). Μία από τις σημαντικότερες διαστάσεις των παραπάνω εξελίξεων είναι και η «Ηλεκτρονική Δημοκρατία» (e-Democracy), η οποία συνίσταται στη χρήση ηλεκτρονικών μέσων για την υποστήριξη και ποιοτική βελτίωση της επικοινωνίας των πολιτών με τη Δημόσια Διοίκηση, καθώς επίσης και της εν γένει συμμετοχής των πολιτών στα κοινά, αγγίζοντας πλέον τον βασικό πυρήνα του Δημοκρατικού μας Πολιτεύματος. Όμως, η μετάβαση στα νέα αυτά μοντέλα διακυβέρνησης και στο νέο «Ηλεκτρονικό Κράτος» απαιτεί μεγάλες αλλαγές τεχνολογιών, διαδικασιών, οργανωτικών δομών, μεθόδων εργασίας κ.λπ. Απαιτεί, επίσης, κατάλληλη διαχείριση των αλλαγών αυτών (change management), ώστε αυτές να είναι επιτυχημένες και να ελαχιστοποιηθούν οι σχετικές αρνητικές αντιδράσεις και αντιστάσεις. Επιπλέον, κατά τον σχεδιασμό της μετάβασης στο νέο Ηλεκτρονικό Κράτος θα πρέπει επίσης να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν ότι οι εξελίξεις αυτές είναι πιθανόν να περιθωριοποιήσουν

Βιβλιοπαρουσίαση

κάποια άτομα και ομάδες που δεν έχουν την αναγκαία εξοικείωση με τις τεχνολογίες αυτές, ή δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα πρόσβασης, πράγμα το οποίο συχνά αναφέρεται ως κίνδυνος «Ψηφιακής Διαίρεσης» (Digital Divide). Συνεπώς, είναι απαραίτητο μέσω των κατάλληλων πολιτικών να ελαχιστοποιήσουμε αυτό τον μεγάλο κίνδυνο. Από τα παραπάνω προκύπτει σαφώς ότι η μετάβαση προς την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση είναι ένα μεγάλο, σύνθετο και δύσκολο εγχείρημα, στο οποίο εμπλέκονται πολυάριθμα στελέχη και υπάλληλοι διαφόρων ειδικοτήτων της Δημόσιας Διοίκησης, καθώς επίσης και των επιχειρήσεων των κλάδων της πληροφορικής και της συμβουλευτικής. Εμπλέκεται, επίσης, μεγάλο μέρος της ακαδημαϊκής και της ερευνητικής κοινότητας, η οποία θα κληθεί να μελετήσει σε βάθος τα νέα δεδομένα και προβλήματα, και γενικότερα να ασχοληθεί με τις νέες ερευνητικές προκλήσεις, που η μετάβαση αυτή δημιουργεί.

Aλληλεπιδράσεις μεταξύ πολίτη και δημόσιας υπηρεσίας

Το πρώτο κεφάλαιο, με τίτλο «Ηλεκτρονική Αναδόμηση του Κράτους», αποτελεί μία εισαγωγή στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, και περιλαμβάνει μια περιγραφή του κοινωνικού, πολιτικού και οικονομικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο αυτή γεννήθηκε και αναπτύχθηκε, καθώς επίσης και ορισμούς και αναλύσεις των βασικών εννοιών της. Τονίζεται ότι βασικός στόχος της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης είναι η ηλεκτρονική υποστήριξη ολόκληρου του «Κύκλου Ζωής» (Life Cycle) των δημόσιων πολιτικών, από τη διάγνωση των προβλημάτων και των αναγκών της κοινωνίας μέχρι και τον σχεδιασμό και την υλοποίηση κατάλληλων ολοκληρωμένων πολιτικών και προγραμμάτων για την αντιμετώπισή τους. Στο δεύτερο κεφάλαιο, το οποίο έχει τίτλο «Κατηγορίες Πληροφοριακών Συστημάτων στη Δημόσια Διοίκηση», αρχικά αναλύονται οι βασικές έννοιες των πληροφοριακών συστημάτων. Στη συνέχεια περιγράφονται (σε λειτουργικό επίπεδο, αποφεύγοντας τις τεχνικές λεπτομέρειες) οι δύο μεγάλες κατηγορίες πληροφοριακών συστημάτων της Δημόσιας Διοίκησης: τα «Eσωτερικά Πληροφοριακά Συστήματα» (που έχουν ως στόχο την υποστήριξη των εσωτερικών λειτουργιών των Δημόσιων Οργανισμών), και τα «Εξωστρεφή Πληροφοριακά Συστήματα» (που έχουν ως στόχο την υποστήριξη της επικοινωνίας και συνεργασίας των Δημόσιων Οργανισμών με το εξωτερικό τους περιβάλλον, το οποίο περιλαμβάνει διάφορες ομάδες πολιτών, επιχειρήσεων, καθώς επίσης και άλλους Δημόσιους Οργανισμούς της ίδιας χώρας ή και άλλων χωρών). Περιγράφονται, επίσης, τα «Συστήματα Διαχείρισης Ροών Εργασίας και Εγγράφων», τα οποία τείνουν πλέον να αποτελέσουν τη βάση των πληροφοριακών συστημάτων της σύγχρονης Δημόσιας Διοίκησης. Στο τρίτο κεφάλαιο, το οποίο έχει τίτλο «Κρίσιμα Θέματα για την Ανάπτυξη της Κοινωνίας της Πληροφορίας και Σύγχρονων Δομών Ηλεκτρονικής

Oι τέσσερις βασικοί τύποι αλλαγής

Βιβλιοπαρουσίαση

Δημόσιας Διοίκησης», αρχικά αναλύονται οι ευκαιρίες και οι προκλήσεις τις οποίες η πορεία προς την «Κοινωνία της Πληροφορίας» δημιουργεί, και τα βασικά στοιχεία ενός σχεδίου δράσης προς την κατεύθυνση αυτή. Στο πλαίσιο αυτό περιγράφεται στη συνέχεια ένα πλαίσιο για την ανάπτυξη της Ηλεκτρονικής Δημόσιας Διοίκησης. Λόγω της υψηλής σημασίας των «Ηλεκτρονικών Συναλλαγών» (e-Transactions) για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, αλλά και για το Ηλεκτρονικό Εμπόριο (e-Commerce), την Ηλεκτρονική Τραπεζική (e-Banking), και γενικότερα για την όλη ανάπτυξη της «Κοινωνίας της Πληροφορίας», το τέταρτο κεφάλαιο αφορά την «Ασφάλεια Ηλεκτρονικών Συναλλαγών». Το πέμπτο κεφάλαιο, με τίτλο «Η Ευρωπαϊκή Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση μεταξύ Οράματος και Πραγματικότητας», περιγράφει την υφιστάμενη κατάσταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση στον χώρο της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, καθώς επίσης τα σχετικά πλαίσια πολιτικών της. Ομοίως, το έκτο κεφάλαιο, με τίτλο «Η Ελληνική Πορεία Μετάβασης στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση», περιγράφει την υφιστάμενη κατάσταση στη χώρα μας όσον αφορά την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, τα εν εξελίξει προγράμματα, καθώς επίσης και τα σχετικά πλαίσια πολιτικών (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κοινωνία της Πληροφορίας). Το έβδομο κεφάλαιο περιγράφει «Βέλτιστες Πρακτικές Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης», οι οποίες προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (2003, Κόμο, Ιταλία), ενώ το όγδοο και τελευταίο κεφάλαιο σκιαγραφεί τις «Μελλοντικές Εξελίξεις» στον χώρο αυτό. Συμπερασματικά, το βιβλίο αυτό προσφέρει μια δομημένη, κατανοητή και πλούσια σε βιβλιογραφικές αναφορές ανάλυση ενός τόσο σύνθετου και διεπιστημονικού αντικείμενου, όπως είναι η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση. Συνδυάζει αφενός τις βασικές έννοιες, αρχές, μεθόδους και τεχνολογίες, αφετέρου τις τρέχουσες εξελίξεις και πολιτικές στον χώρο αυτό. Για τους παραπάνω λόγους είναι πολύ ενδιαφέρον και χρήσιμο τόσο στους πολυάριθμους επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, οι οποίοι ασχολούνται με την υλοποίηση της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στη δύσκολη και σύνθετη πραγματικότητα της σύγχρονης Δημόσιας Διοίκησης, όσο και στους αντίστοιχους ερευνητές, οι οποίοι ασχολούνται με τα πολυάριθμα και κρίσιμα ερευνητικά ερωτήματα-προκλήσεις που η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση θέτει.

Eξασφάλιση ακεραιότητας και αυθεντικότητας αποστολέα με την χρήση ψηφιακής υπογραφής

Βιβλιογραφικό Δελτίο

Ντόρα Τσάτσου: Αφιέρωμα. Επ. έκδ. Κάτια Σαβράμη και Θανάσης Γιαννακόπουλος. Αθήνα: Εκδόσεις Dian, 2005. Σελ. 138, 18 μαυρόασπρες εικ. ISBN 960-72225-3-9. Έξοχος τόμος-αφιέρωμα στην σπουδαία Ελληνίδα χορεύτρια και χορογράφο Ντόρα Τσάτσου. Υπεύθυνη της σειράς «Τέχνες», στις οποίες περιλαμβάνεται ο τόμος αυτός, είναι η χορολόγος Κάτια Σαβράμη, ενώ τη γλωσσική επιμέλεια, καθώς και την επιμέλεια της όλης έκδοσης είχε ο Θανάσης Γιαννακόπουλος. Το πλούσιο υλικό από κείμενα και φωτογραφίες που συγκεντρώθηκε παρουσιάζεται σε τρεις ενότητες: κείμενα σημαντικών ανθρώπων της Τέχνης του Χορού, της Μουσικής, του Θεάτρου για την τέχνη και την προσωπικότητά της, κείμενα δικά της για τον χορό και τον πολιτισμό και κείμενα-επιστολές του πατέρα της Κωνσταντίνου Τσάτσου προς την κόρη του, όταν σπούδαζε στην Αμερική στη Σχολή της Μάρθας Γκράχαμ. Οι επιστολές αυτές συγκεκριμένα είναι έξοχα δοκίμια φιλοσοφίας για τις Καλές Τέχνες και την Αισθητική. Το βιβλίο παρουσιάστηκε πρόσφατα στο πλαίσιο της Ημέρας Χορού, την οποία διοργάνωσε το Σωματείο Ελλήνων Χορογράφων. Οι μαθητές της Ντόρας Τσάτσου, την τίμησαν με ένα μικρό δρώμενο σε σκηνοθεσία Γιώργου Νινιού, βασισμένο σε ένα παραμύθι που η ίδια είχε γράψει. Μ.Γ.

Antonio Corso. The Art of Praxiteles: The Development of Praxiteles’ Workshop and its Cultural Tradition until the Sculptor’s Acme (364–1 BC) (Η τέχνη του Πραξιτέλη: Η εξέλιξη του εργαστηρίου του Πραξιτέλη και η πολιτισμική του παράδοση μέχρι την ακμή του γλύπτη το 364–1 μ.Χ.). Studia Archaeologica 133. Ρώμη: «L’Erma» di Bretschneider, 2004. Σελ. 343, 134 μαυρόασπρες εικ., ευρετήριο. ISBN 888-26529-5-5 ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΏΡΓΟΣ Θ. ΚΑΛΌΦΩΝΟΣ

Ο Πραξιτέλης είναι γνωστός στο ευρύτερο κοινό για το φημισμένο άγαλμα του Ερμή, που βρίσκεται στο μουσείο της Ολυμπίας. Ίσως είναι λιγότερο γνωστό ότι ο παραγωγικότατος αυτός Αθηναίος γλύπτης του 4ου αι. π.Χ. ουσιαστικά καθιέρωσε, στα ώριμα του έργα, τον κανόνα της γυναικείας ομορφιάς, που αντιπροσώπευε η λουόμενη, αισθαντική του «Κνιδία Αφροδίτη» με το ιδιότυπο ωοειδές πρόσωπο. Στο παρόν βιβλίο, το οποίο αποτελεί το πρώτο μέρος μιας δίτομης μελέτης, ο Antonio Corso διερευνά εξαντλητικά κυρίως την πρώιμη φάση του δημιουργού. Μέσα από την πληθώρα φιλολογικών και αρχαιολογικών μαρτυριών (π.χ. αγγεία, νομίσματα) ανιχνεύει και αναλύει την προέλευση και εξέλιξη της τεχνοτροπίας του γλύπτη. Ανάγει, πέραν πάσης αμφιβολίας, το έργο του Πραξιτέλη σε τρεις πηγές: στον Μύρωνα, στον Στρογγυλίωνα, και κατ’ εξοχήν στον πατέρα του Κηφισόδοτο. Η εξειδικευμένη αυτή μελέτη εντυπωσιάζει με την τεκμηρίωση και την ποιοτική της εικονογράφηση. Αναμένεται με ενδιαφέρον ο δεύτερος τόμος, στον οποίο ο Corso εξετάζει τα ώριμα και ύστερα έργα του γλύπτη. Ι.Π.

Ταυτότητα και Διοικητικό Συμβούλιο AΩ - TPIMHNIAIO ENHMEPΩTIKO ΔEΛTIO ΣYNΔEΣMOY YΠOTPOΦΩN KOINΩΦEΛOYΣ IΔPYMATOΣ AΛEΞANΔPOΣ Σ. ΩNAΣHΣ Κωδ. εντύπου: 7244 Aισχίνου 4, Aθήνα 105 58, Tηλ.: 210-3314965, 210-3713000 • e-mail: assoc@onassis.gr Εκδότης: Ιωάννα Κονδύλη Aρχισυντάκτης: Λήδα Mπουζάλη Συντακτική Eπιτροπή: Iωάννα Kονδύλη, Γιώργος Θ. Kαλόφωνος, Γιάννης X. Pούσσος, Kαλλιόπη Xρηστοφή Σε αυτό το τεύχος συνεργάστηκαν: Iφιγένεια Kατίκα, Eμμανουήλ Kρανίδης, Γιάννης Πολλάλης, Mάρω Γρηγορίου, Iωάννης Πετρόπουλος Yπεύθυνη κατά νόμο: Iωάννα Kονδύλη • Διόρθωση: Βάλια Λουτριανάκη Σχεδιασμός-Σελιδοποίηση: Factory advertising • Eκτύπωση: Παναγιώτης Δρέττας Προσαρμογή για το internet: Graphics.gr

TO ΔIOIKHTIKO ΣYMBOYΛIO TOY ΣYNΔEΣMOY YΠOTPOΦΩN KOINΩΦEΛOYΣ IΔPYMATOΣ AΛEΞANΔPOΣ Σ. ΩNAΣHΣ Πρόεδρος: Aντιπρόεδρος A’: Aντιπρόεδρος B’: Γενικός Γραμματέας: Eιδικός Γραμματέας: Tαμίας: Aναπληρωτής Tαμίας: Mέλη: