AO 37 (September 2007) by Onassis Stegi

Περιοδικό ΑΩ Τεύχος 37 Σεπτέμβριος 2007

Περιεχόμενα Σημείωμα Ειδήσεις του Ιδρύματος •

Ματαίωση των εκδηλώσεων «Δήλιος Απόλλων»..........................................................................................................................................2

Δραστηριότητες Υποτρόφων • • • • • •

Επιτυχίες ..................................................................................................................................................................................................................3 Χορός ........................................................................................................................................................................................................................6 Μουσική ...................................................................................................................................................................................................................7 Πολυμέσα ..............................................................................................................................................................................................................11 Εικαστικά ...............................................................................................................................................................................................................12 Φωτογραφία .........................................................................................................................................................................................................14

Εκδηλώσεις του Συνδέσμου • •

Ρεσιτάλ της Μαριάννας Κατερέλου με έργα ρομαντικής εποχής ...............................................................................................................15 Μουσικές ανατροπές με τους Family Voices .................................................................................................................................................17

.Ειδήσεις του Ιδρύματος • Νέα μέλη στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος ....................................................................................................................................20 • Ανάπλαση και εξοπλισμός της Βιβλιοθήκης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου ...........................................................................22 • Εικόνες της ελληνικής επαρχίας και της σύγχρονης Αμερικής στον Ολυμπιακό Πύργο ......................................................................24 • Πέντε παραστάσεις της Αντιγόνης στην Οξφόρδη ........................................................................................................................................26 • Διάλεξη με «ενοχλητικές αλήθειες» ..............................................................................................................................................................27

Διάλεξη •

Η επινόηση της κληρονομιάς: Πρόσφατες αστικές παρεμβάσεις στην Ευρώπη και την Λατινική Αμερική ......................................28

Άρθρο •

Νιγηρία: Πρό(σ)κληση δημιουργικής διπλωματίας στο Δέλτα του Νίγηρα ..............................................................................................33

Συνέντευξη •

Ζακλίν ντε Ρομιγύ: Με πίστη στην δύναμη των λέξεων................................................................................................................................36

Άρθρο •

Εις μνήμην Σταμάτη Μαντζαβίνου ....................................................................................................................................................................39

Βιβλιοπαρουσίαση • • •

Χρηματιστηριακό Ποινικό Δίκαιο ......................................................................................................................................................................40 Μια ποιητική του ενδύματος ..............................................................................................................................................................................42 Οι ανταλλαγές πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία .........................................................................................................45

Βιβλιογραφικό Δελτίο • •

Kostas Terzidis, Algorithmic Architecture (Αλγοριθμική Αρχιτεκτονική), Άμστερνταμ: εκδ. Elsevier, 2006, σελ. 176, επίμετρο, ευρετήριο. ISBN: 978-0-7506-6725-8 ...........................................................................................................................................................47 Δήμητρα Κολλιάκου, Θερμοκρασία Δωματίου, Αθήνα: εκδ. Πατάκη, 2006, σελ. 314. ISBN: 978-960-16-2059-5 ........................47

Παρουσιάση Δίσκου •

ΝΕΟΣ ΔΙΣΚΟΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑΣ ΓΟΥΡΖΗ ΜΕ ΕΡΓΑ ΣΑΙΝΜΠΕΡΓΚ ΚΑΙ ΜΠΕΡΙΟ ...............................................................................48

Ταυτότητα και Διοικητικό Συμβούλιο...........................................................................................................................................................49

Σημείωμα Η νέα σύνθεση του προεδρείου του Συνδέσμου Το νέο προεδρείο του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Υποτρόφων ανέδειξε η εσωτερική ψηφοφορία που πραγματοποιήθηκε στις 11 Ιουλίου 2007. Το αξίωμα της προέδρου διατήρησε η Ιωάννα Κονδύλη, λέκτορας στην Νομική Σχολή Αθηνών, και της πρώτης αντιπροέδρου η αρχαιολόγος Καλλιόπη Χρηστοφή. Την θέση του δεύτερου αντιπροέδρου κατέλαβε ο οικονομολόγος Παναγιώτης Αλεξάκης, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Γενικός γραμματέας παραμένει ο βυζαντινολόγος Γιώργος Καλόφωνος, ενώ καθήκοντα ειδικού γραμματέα ανέλαβε η χορολόγος Κάτια Σαβράμη, λέκτορας στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών. Στην θέση του ταμία εξελέγη ο Αντώνης Αντωνίου, ειδικός πληροφορικής με σπουδές στην Οικονομική Σχολή του Λονδίνου, ενώ ο εικαστικός Διονύσης Καμπόλης διατήρησε την θέση του αναπληρωτή ταμία. Τα υπόλοιπα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου είναι η πιανίστα Ιφιγένεια Κατίκα, ο μουσικός Διονύσης Μαλλούχος, ο χημικός Παναγής Μαρκέτος, η δημοσιογράφος Λήδα Μπουζάλη, ο μουσειολόγος Γιάννης Ρούσσος, η ιστορικός Ειρήνη Σαρίογλου, ο τεχνολόγος γραφικών τεχνών Θάνος Σταμπολής και ο βυζαντινολόγος Χαράλαμπος Χοτζάκογλου. Στην πρώτη του συνεδρίαση, το νέο Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε την συνέχιση του επιτυχημένου κύκλου διαλέξεων και, εξετάζοντας τις πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις που έχουν υποβληθεί από μέλη του Συνδέσμου, προέκρινε θέματα πρωτότυπα. Ενδεικτικά, ορισμένα από τα θέματα αυτά αφορούν την αγορά ακινήτων, την διπλωματία του πετρελαίου, την αρχιτεκτονική και τις εικαστικές τέχνες. Προγραμματίστηκαν, επίσης, οι επόμενες μουσικές εκδηλώσεις, θεσμός που έχει αποδειχθεί εξαιρετικά επιτυχημένος, προσελκύοντας πολύ μεγάλο αριθμό υποτρόφων και φίλων του Συνδέσμου. Για τον λόγο αυτόν, και ύστερα από παρότρυνση του προέδρου του Ιδρύματος Ωνάση Αντώνη Παπαδημητρίου, αποφασίστηκε να αυξηθεί ο αριθμός των μουσικών εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται ετησίως. Επιπλέον, αποφασίστηκε ότι οι κυριότερες συναυλίες και ρεσιτάλ, πέρα από την καθιερωμένη μεγάλη μουσική εκδήλωση του Ιουνίου, θα πραγματοποιούνται σε χώρους εκτός της αίθουσας Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης του κτηρίου της λεωφόρου Αμαλίας, η οποία συχνά δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην αθρόα προσέλευση των φίλων του Συνδέσμου.

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Ματαίωση των εκδηλώσεων «Δήλιος Απόλλων» Θα ήταν μια βραδιά αλησμόνητη η 1η Σεπτεμβρίου 2007, λουσμένη στο φως του Δήλιου Απόλλωνα. Τα βλέμματα πεντακοσίων περίπου προσκεκλημένων και εκατομμυρίων τηλεθεατών σε όλον τον κόσμο θα ήταν στραμμένα στον ιερό χώρο της Δήλου. Δυστυχώς, τα βλέμματα της ανθρωπότητας στράφηκαν προς την Ελλάδα με φρίκη και οδύνη τις ημέρες εκείνες, εξαιτίας ενός διαφορετικού, τρομακτικού φωτός, εκείνου της λάμψης των ολέθριων πυρκαγιών που έπληξαν στα τέλη Αυγούστου τεράστιες περιοχές της χώρας. Υπό το βάρος των τραγικών γεγονότων, το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος Ωνάση αποφάσισε την ματαίωση των εκδηλώσεων του «Δήλιου Απόλλωνα» τόσο στην Δήλο όσο και στο Ηρώδειο (3 Σεπτεμβρίου) «ως πράξη σεβασμού στην προσπάθεια αυτών που πολέμησαν στα πύρινα μέτωπα αλλά και μνήμης για όσους και όσα χάθηκαν». Ενέκρινε επίσης την διάθεση πέντε εκατομμυρίων ευρώ για την αγορά εξοπλισμού, τον οποίο θα αγοράσει το ίδιο το Ίδρυμα και θα δωρίσει στο ελληνικό κράτος. Το είδος του εξοπλισμού και ο τρόπος διάθεσής του θα συμφωνηθούν από κοινού με την κυβέρνηση, μόλις ολοκληρωθεί η καταγραφή των ζημιών και τεθούν οι προτεραιότητες από τις αρχές. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, η Ορχήστρα Φιλαρμόνικα και οι σολίστ του Μπαλέτου του Θεάτρου της Σκάλας του Μιλάνου θα παρουσίαζαν το μπαλέτο Απόλλων Μουσηγέτης του Ίγκορ Στραβίνσκυ, σε χορογραφία Ζωρζ Μπαλανσίν, με πρώτο χορευτή τον Ρομπέρτο Μπόλλε, καθώς και την Συμφωνία αρ.1 του Γκούσταφ Μάλερ, υπό την διεύθυνση του Ντανιέλε Γκάττι. «Η απώλεια ανθρωπίνων ζωών, η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και της περιουσίας των συμπολιτών μας, η απειλή κατά της ίδιας της Ιστορίας μας, δεν μπορούν παρά να προκαλούν θλίψη αλλά και οργή», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος. «Ένα όμως δεν έχουμε δικαίωμα να κάνουμε: να ενδώσουμε, να καμφθούμε, να παραιτηθούμε. Για αυτό η απάντηση όλων σε κάθε απόπειρα που θα μπορούσε να μας λυγίσει, θα πρέπει να είναι άμεση και καθολική. Πέρα από τα αισθήματα οργής και λύπης, προέχουν οι πράξεις. Έχουμε όλοι χρέος, όχι μόνον ως συντεταγμένη πολιτεία, αλλά και ως πολίτες, να ενισχύσουμε με τα όποια οικονομικά ή άλλα μέσα διαθέτουμε τις προσπάθειες αποκατάστασης, αλλά και πρόληψης». Τα έσοδα της εκδήλωσης του Ηρωδείου έχουν ήδη διατεθεί υπέρ των σκοπών της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας και Αποκαταστάσεως Αναπήρων Παίδων (ΕΛ.Ε.Π.Α.Π.), σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό. Δόθηκε, ωστόσο, η δυνατότητα επιστροφής των χρημάτων του εισιτηρίου σε όσους τυχόν το επιθυμούσαν. Σε ανακοίνωσή της, η ΕΛ.Ε.Π.Α.Π. εξέφρασε την οδύνη της για την πρωτόγνωρη δοκιμασία που έπληξε την χώρα, συμμετέχοντας στο πένθος των οικογενειών για την απώλεια των αγαπημένων τους, καθώς όμως και την θλίψη της για την οικολογική καταστροφή, τα καμένα δάση, τους δρυμούς και τα ζώα που ζούσαν στην θαλπωρή τους. Δεν παρέλειψε, φυσικά, να ευχαριστήσει ακόμη μια φορά το Ίδρυμα Ωνάση για την προσφορά του.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Επιτυχίες Θεόδωρος Κουρεντζής Μίαν από τις υψηλότερες διεθνείς διακρίσεις που έχει λάβει ποτέ Έλληνας καλλιτέχνης στο εξωτερικό απέσπασε τον Απρίλιο του 2007 ο υπότροφος Θεόδωρος Κουρεντζής. Σε λαμπρή τελετή που διοργανώθηκε στο Θέατρο Στανισλάφσκι της Μόσχας, ο τριανταπεντάχρονος αρχιμουσικός και καλλιτεχνικός διευθυντής στο Θέατρο Μπαλέτου και Όπερας του Νοβοσιμπίρσκ τιμήθηκε με την Χρυσή Μάσκα ως καλύτερος μαέστρος για το 2007 στην Ρωσία. Επίσης, το μπαλέτο Σταχτοπούτα του Προκόφιεφ, το οποίο ο Κουρεντζής διηύθυνε στο Θέατρο του Νοβοσιμπίρσκ, κέρδισε την Χρυσή Μάσκα στην κατηγορία του καλύτερου μπαλέτου για το 2007. Σε μίαν από τις σπάνιες επισκέψεις του στην Ελλάδα, ο Θεόδωρος Κουρεντζής εμφανίστηκε στις 27 Ιουνίου 2007 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, όπου διηύθυνε το μουσικό σύνολο Musica Aeterna και την χορωδία New Siberian Singers, σχήματα τα οποία έχει ιδρύσει ο ίδιος στο Νοβοσιμπίρσκ. Με σολίστ στην βιόλα τον περίφημο Γιούρι Μπασμέτ, παρουσιάστηκε το έργο του Γκίγια Καντσέλι Styx, για βιόλα, μεικτή χορωδία και ορχήστρα. Η Συμφωνία αρ.6 σε σι ελάσσονα του Τσαϊκόφσκι, γνωστή και ως Παθητική, παρουσιάστηκε στο δεύτερο μέρος του κονσέρτου, ενθουσιάζοντας το κοινό. Στις 28 Ιουνίου 2007, οι Musica Aeterna και ο Θεόδωρος Κουρεντζής έδωσαν μια δεύτερη συναυλία στην Αθήνα, στον χώρο Πειραιώς 260, με τα έργα Lacrimosa (2006) του Ντμίτρι Κουρλιάντσκι (παραγγελία του πρωτοποριακού φεστιβάλ Τεριτόρια), Pranam του Τζατσίντο Σέλσι (σύνθεση του 1972, για φωνή, δώδεκα όργανα και μαγνητοταινία, αφιερωμένη στην μνήμη του Γιάννη Χρήστου και της συζύγου του), Psalom (1985/1995/1997) του δημοφιλούς Εσθονού συνθέτη Άρβο Παιρτ, για ορχήστρα εγχόρδων, καθώς και μια «κοντσερτάντε» ερμηνεία της τρίπρακτης όπερας του Χένρυ Πέρσελ Διδώ και Αινείας, με την Σιμόνε Κέρμες, την Ντέμπορα Γιορκ, τον Μιχαήλ Νταβιντόφ, τον Όλεγκ Ριαμπέτς και την Σοφία Φόμινα στους βασικούς ρόλους.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Επιτυχίες Βανέσσα Χάσκα Η κυπριακής καταγωγής χορογράφος Βανέσσα Χάσκα, που τα τελευταία πέντε χρόνια ζει και εργάζεται στην Μεγάλη Βρετανία, ήταν μία από τις δύο νικήτριες που επελέγησαν για το Βραβείο Χορογραφίας Πήτερ Ντάρρελ 2007 ανάμεσα από είκοσι πέντε ανερχόμενους χορογράφους. Το βραβείο, εκτός από την χρηματική αμοιβή, προέβλεπε και την δημιουργία χορογραφίας από τον νικητή, με ερμηνευτές τα μέλη της ομάδας Σκωτσέζικο Χοροθέατρο (Scottish Dance Theatre). Η χορογραφία της υποτρόφου, με τίτλο Sorry for the Missiles!, παρουσιάστηκε στο Θέατρο Ρεπερτορίου του Νταντί τον Φεβρουάριο του 2007, στο Βασιλικό Θέατρο της Γλασκώβης τον Απρίλιο του 2007, καθώς και στο Περιφερειακό Φεστιβάλ Εδιμβούργου (Fringe) κατά το διάστημα 21-26 Αυγούστου 2007. Επίσης, το έργο θα συμπεριληφθεί στο βασικό ρεπερτόριο του Σκωτσέζικου Χοροθεάτρου για την φθινοπωρινή του περιοδεία στην Μεγάλη Βρετανία και την ηπειρωτική Ευρώπη. Όπως εξηγεί η Βανέσσα Χάσκα, το θέμα της χορογραφίας Sorry for the Missiles! είναι ο πόλεμος. Στην εικοσάλεπτη διάρκειά της, ο θεατής παρακολουθεί μια ομάδα ανθρώπων που η καθημερινότητά της ανατρέπεται ξαφνικά από τον πόλεμο. «Την μια στιγμή είναι ευτυχισμένοι», λέει η χορογράφος, «και την επόμενη, μια βόμβα τα καταστρέφει όλα και γίνονται δυστυχείς, φοβισμένοι και πληγωμένοι. Το θέμα συνδέεται με την Κύπρο, την οικογένεια και τους φίλους μου, με όσα μου έχουν πει οι συγγενείς και οι γνωστοί μου για τα σπίτια που έχασαν, για αγαπημένα μέρη που καταστράφηκαν, για ανθρώπους που γνώριζαν αλλά που σκοτώθηκαν». Ο διαγωνισμός οργανώθηκε από το Ίδρυμα Πήτερ Ντάρρελ με αφορμή την συμπλήρωση είκοσι χρόνων από τον θάνατο του διάσημου χορογράφου Πήτερ Ντάρρελ, ιδρυτή του Σκωτσέζικου Μπαλέτου. Η Βανέσσα Χάσκα σπούδασε στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης στην Αθήνα. Συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές χορογραφίας και συνεργάστηκε με την Λούσυ Μπώλντουιν και την Σόνια Ροντρίγκεθ. Το 2005, έπειτα από σχετικό διαγωνισμό, ανέπτυξε το χορογραφικό της έργο στο Κέντρο Moving East του Λονδίνου (Movingeast Choreographic Residency 2005). Σήμερα, διευθύνει την δική της χορευτική ομάδα στο Λονδίνο, ενώ παράλληλα διδάσκει δημιουργικό και σύγχρονο χορό στην Βασιλική Ακαδημία Χορού.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Επιτυχίες Κάτια Σαβράμη Λέκτορας στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών της Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών εξελέγη η χορολόγος Κάτια Σαβράμη, στο γνωστικό αντικείμενο Θεωρία και Ιστορία του Χορού. Η Κάτια Σαβράμη σπούδασε με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση στο Κέντρο Λάμπαν του Λονδίνου, όπου απέκτησε μεταπτυχιακό και διδακτορικό τίτλο σπουδών χορού. Το 1989, απέσπασε το δεύτερο βραβείο χορογραφίας στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Χορού προς τιμήν της Ραλλούς Μάνου. Έχει διδάξει στην Σχολή Χορού της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στην Ανώτερη Επαγγελματική Σχολή Χορού Ραλλούς Μάνου, καθώς και στην Κρατική Σχολή Χορού. Η Κάτια Σαβράμη είναι επίσης επιστημονική επιμελήτρια της σειράς «Τέχνες» των εκδόσεων DIAN, η οποία περιλαμβάνει βιβλία που αφορούν τον χορό.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Χορός Γιάννης Μανταφούνης Την χορογραφία τους με τίτλο P.A.D. παρουσίασαν ο υπότροφος Γιάννης Μανταφούνης και ο συνεργάτης του Φαμπρίς Μαζλιά κατά το διάστημα 2325 Ιουλίου 2007 στον Χώρο Β΄ του «Σχολείου», στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Εξαιρετικοί χορευτές και μέλη της «Forsythe Company», σκηνοθέτησαν και ερμήνευσαν την τελευταία τους δουλειά, παρουσιάζοντας κοινές εμπειρίες και πειραματισμούς πάνω στην κίνηση. Με εργαλείο το σώμα και με άξονα την έννοια του διφορούμενου, το έργο έθεσε σε αμφισβήτηση την ταυτότητα, τον στοχασμό, την αντίληψη του χώρου. Εξάλλου, τον περασμένο χειμώνα ο υπότροφος παρουσίασε στην Εθνική Λυρική Σκηνή την δική του χορογραφική εκδοχή για το μπαλέτο Το απομεσήμερο ενός φαύνου σε μουσική του Κλωντ Ντεμπυσσύ. Στην παράσταση κυριάρχησαν οι συμβολισμοί, η προσωπική χορευτική γλώσσα του Γιάννη Μανταφούνη και μία καλλιτεχνική προσέγγιση που ξέφευγε από τα καθιερωμένα. Ο Γιάννης Μανταφούνης σπούδασε στο Conservatoire de Paris έως το 2000. Διετέλεσε μέλος της Όπερας του Γκέτεμποργκ της Σουηδίας και του Χοροθεάτρου της Ολλανδίας. Συμμετείχε στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας ενσαρκώνοντας την μορφή του αιωρούμενου Γαλάζιου Έρωτα. Είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας χορού Lemurius. Ζει και εργάζεται στην Φρανκφούρτη, ως μέλος της «Forsythe Company».

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Μουσική Λένια Ζαφειροπούλου Η υψίφωνος Λένια Ζαφειροπούλου εμφανίστηκε τον Ιούνιο του 2007 στο Ρόγιαλ Φέστιβαλ Χωλ του Λονδίνου με την Ορχήστρα Φιλαρμόνια υπό την διεύθυνση του Πωλ Ντάνιελ, στο πλαίσιο του εορτασμού για την επαναλειτουργία του συναυλιακού αυτού χώρου στο Πολιτιστικό Κέντρο του Σάουθ Μπανκ. Η υπότροφος ερμήνευσε το σόλο της σοπράνο στην 9η Συμφωνία του Μπετόβεν. Επίσης, στις 22 Ιουνίου, εμφανίστηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό την διεύθυνση του Ανδρέα Πυλαρινού, όπου ερμήνευσε την άρια «Bella mia fiamma, addio!…» του Μότσαρτ και τον ρόλο της Δεισδαιμόνας από την τέταρτη πράξη του Οθέλλου του Βέρντι. Η Λένια Ζαφειροπούλου σπούδασε βιολί, πιάνο, θεωρία, αρμονία, αντίστιξη και τραγούδι στην Αθήνα. Συνέχισε τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο Μουσικής και Παραστατικών Τεχνών της Στουτγάρδης, από όπου και αποφοίτησε με δίπλωμα πιάνου, δίπλωμα τραγουδιού και μεταπτυχιακό δίπλωμα τραγουδιού. Παρακολούθησε σεμινάρια και διετέλεσε υπότροφος του Σωματείου «Υποτροφίες Μαρία Κάλλας» και του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης. Έχει εμφανιστεί στο Φεστιβάλ της Πούλα στην Κροατία, πρωταγωνιστώντας στις όπερες Η μεγαλοψυχία του Τίτου του Μότσαρτ και Η πολιορκία της Κορίνθου του Ροσσίνι, καθώς και στο Φεστιβάλ Κιέβου, στον ρόλο της Μις Τζέσσελ από την όπερα Το στρίψιμο της βίδας του Μπέντζαμιν Μπρίττεν, σε παραγωγή του λονδρέζικου Guildhall School of Music and Drama. Η υπότροφος έχει ερμηνεύσει πολλούς σημαντικούς ρόλους λυρικού θεάτρου, όπως της Μίμι στην Μποέμ του Πουτσίνι, της Ντόνα Άννα στον Ντον Τζοβάννι, της Φιορντιλίτζι στο Έτσι κάνουν όλες και της Ροζίνα στην Ψευτοαπλοϊκή του Μότσαρτ, της Ταρταλιόνα στο Μικρό πράσινο χελιδόνι [L’Augellino Belverde] του Τζόναθαν Ντόουβ, και της Άλις Φορντ στον Φάλσταφ του Βέρντι. Tον Nοέμβριο του 2005, ερμήνευσε μιαν άρια από την όπερα Η ψευτοαπλοϊκή στην εκπομπή «In Tune» του B.B.C. και, τον ίδιο μήνα, ήταν φιναλίστ στις ακροάσεις της Βασιλικής Όπερας του Κόβεντ Γκάρντεν για το Πρόγραμμα Νέων Καλλιτεχνών Τζέτι Πάρκερ. Tον Iανουάριο του 2006, έπειτα από ακροάσεις στο Γ΄ Πρόγραμμα της E.P.T., η Λένια Ζαφειροπούλου εκπροσώπησε την Eλλάδα στον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό «New Talents» της Eυρωπαϊκής Ένωσης Ραδιοτηλεόρασης (E.B.U.). Για την περίοδο 2006-2007, της προσφέρθηκε θέση στο National Opera Studio του Λονδίνου.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Μουσική Ροζ-Μαρί Κυπραίου Στην πανηγυρική συναυλία που διοργάνωσε η ελληνική ομογένεια στην Γερμανία με αφορμή την συμπλήρωση τριάντα χρόνων από τον θάνατο της Μαρίας Κάλλας συμμετείχε η υψίφωνος Ροζ-Μαρί Κυπραίου. Ο Ελληνογερμανικός Πολιτιστικός Σύλλογος «Κίνηση», σε συνεργασία με την ελληνική κοινότητα του Νόι-Ίζενμπουργκ και της Φρανκφούρτης, παρουσίασε μια σειρά εκδηλώσεων τον Μάιο του 2007, οι οποίες κορυφώθηκαν με μια μεγάλη συναυλία στην αίθουσα Χουγκενότενχάλε, αφιερωμένη στους σημαντικότερους ρόλους που ερμήνευσε η Ελληνίδα ντίβα. Η υπότροφος ερμήνευσε την άρια «Κάστα Ντίβα» από την Νόρμα του Μπελλίνι, καθώς και μιαν άρια από την όπερα Πρωτομάστορας του Καλομοίρη. Επίσης, η Ροζ-Μαρί Κυπραίου έδωσε ρεσιτάλ στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Σμύρνης, μαζί με τον Τούρκο τενόρο Αϊντίν Ουστούκ και την πιανίστα Τσεμίλα Καμπάροβα, με έργα Μότσαρτ, Βέρντι, Λέχαρ, Πουτσίνι και Τσιλέα. Η Ροζ-Μαρί Κυπραίου είναι κάτοχος διπλώματος πιάνου και πτυχίου Αρμονίας. Πήρε δίπλωμα Μονωδίας από το Ωδείο Αθηνών με άριστα παμψηφεί και χρηματικό βραβείο στην μνήμη του αρχιμουσικού Αλέξανδρου Συμεωνίδη. Σπούδασε Φωνητική στο Βερολίνο με καθηγητές την Νόρμα Σαρπ, την Κάραν Άρμστρονγκ και τον Λορν Ρίτστοουν. Έχει εμφανιστεί σε γνωστές μουσικές αίθουσες και έχει λάβει μέρος σε πολυάριθμα φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Στις δισκογραφικές της παρουσίες περιλαμβάνονται η συμμετοχή της στον δίσκο Ονειρογέννημα του Γιώργου Βούκανου, ο οποίος παρουσιάστηκε το 2006 στην Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, καθώς και η πιο πρόσφατη συνεργασία της με την Συμφωνική Ορχήστρα της Ε.Ρ.Τ.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Μουσική Ευδοξία Φωτίου Στον πρώτο Διεθνή Διαγωνισμό Λυρικού Τραγουδιού της Μπολόνια διακρίθηκε η υψίφωνος Ευδοξία Φωτίου. Στον διαγωνισμό συμμετείχαν εκατόν δέκα λυρικοί καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο. Η υπότροφος περιελήφθη στους δέκα φιναλίστ, συμμετέχοντας στο κονσέρτο του τελικού, το οποίο διοργανώθηκε στις 20 Μαΐου 2007 στο Θέατρο Γκουαρντασόνι της Μπολόνια. Η Ευδοξία Φωτίου σπούδασε στο Νέο Ωδείο Θεσσαλονίκης, όπου πήρε δίπλωμα Μονωδίας από την τάξη της Βαρβάρας Τσαμπαλή με άριστα παμψηφεί και ειδικό βραβείο, τον Ιούνιο του 2001. Ακολούθως, σπούδασε στο Τμήμα Ειδίκευσης Μελοδραματικής Τέχνης του Πανεπιστημίου Μουσικής και Παραστατικών Τεχνών της Βιέννης, καθώς και στο Μουσικό Πανεπιστήμιο της Νυρεμβέργης. Συνέχισε τις σπουδές της με την υψίφωνο Ελίζαμπεθ Γουάιτχαους. Έχει εμφανιστεί στο Βασιλικό Θέατρο της Βιέννης, ερμηνεύοντας τον ρόλο της Μητέρας στην όπερα Χάνσελ και Γκρέτελ του Χούμπερντινκ, αλλά και ως μέλος του μουσικού συνόλου της Volksoper της Βιέννης. Στην Νυρεμβέργη έχει δώσει σειρά συναυλιών για την Ελληνογερμανική Εταιρεία και την Όπερα της Νυρεμβέργης. Την περίοδο 2005-2006, εμφανίστηκε στην όπερα Der Kobold [Το ξωτικό] του Ζίγκφριντ Βάγκνερ, με την Ορχήστρα της Νυρεμβέργης σε μουσική διεύθυνση του Φρανκ Στρόμπελ και σκηνοθεσία του Πέτερ Παχλ, στο Κρατικό Θέατρο της πόλης Φυρθ και στο Μπάιροϊτ.

Κωστής Κριτσωτάκης Το έργο Το ταξίδι του Οδυσσέα του συνθέτη Κωστή Κριτσωτάκη, γνωστού και από την εκτενή συνεργασία του με την Ορχήστρα των Χρωμάτων, ερμήνευσε η Συμφωνική Ορχήστρα του Όλμπανυ στην πολιτεία της Νέας Υόρκης κατά την διάρκεια τριών συναυλιών που διοργανώθηκαν τον περασμένο Φεβρουάριο. Στις συναυλίες αυτές συμμετείχε η χορωδία της τοπικής ορθόδοξης εκκλησίας της Αγίας Σοφίας, ο ελληνικής καταγωγής τενόρος Τζόρτζιο Αρίστο και ο Αμερικανός μαέστρος Νταίηβιντ Άλλαν Μίλλερ. Η σύνθεση, παραγγελία της Ορχήστρας, ήταν βασισμένη στο ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Πάνω σ’ έναν ξένο στίχο» (σε αγγλική μετάφραση του Έντμουντ Κήλυ), το οποίο πλαισιώθηκε από ποιήματα για την θάλασσα του Εμπειρίκου, του Καρυωτάκη, του Ελύτη, του Σαραντάρη και της Ηλιοπούλου. Η επιλογή και η επεξεργασία των κειμένων έγιναν από την ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου. Επίσης, στις 9 Ιουνίου 2007, στο νεοϋορκέζικο φεστιβάλ σύγχρονης μουσικής «New Paths in Music», παρουσιάστηκε το έργο του συνθέτη Παιχνίδια, υπό την διεύθυνση του μαέστρου Νταίηβιντ Άλλαν Μίλλερ. Φέροντας τον γενικό τίτλο «Μεσογειακό Φεστιβάλ», οι συναυλίες αυτές περιλάμβαναν επίσης έργα του Έλληνα συνθέτη Παναγιώτη Λιαρόπουλου, των Ισπανών Γκαμπριέλ Ερκορέκα και Νταβίντ ντελ Πουέρτο, καθώς και των Ιταλών Φραντσέσκο Αντονιόνι και Φιλίππο Ντελ Κόρνο. Τον προσεχή Νοέμβριο, θα παρουσιαστεί στο Κρατικό Θέατρο της Καρλσρούης το μπαλέτο του Κωστή Κριτσωτάκη Κάρμεν, το οποίο βασίζεται στην μουσική του Μπιζέ, αλλά περιλαμβάνει και δική του πρωτότυπη μουσική.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Μουσική Βιβιάννα Γιαννάκη-Δελένδα Η υψίφωνος Βιβιάννα Γιαννάκη-Δελένδα είχε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα εορτασμού των είκοσι πέντε χρόνων από την ίδρυση της γαλλικής τράπεζας BNP Paribas στην Ελλάδα. Το θέαμα παρουσιάστηκε στον επιβλητικό χώρο του περιστυλίου του Ζαππείου και περιλάμβανε συνθέσεις του Μπιζέ, του Μπετόβεν και του Βέρντι. Η καλλιτέχνις εμφανίστηκε επίσης στην αίθουσα «Ροσσίνι» του Δημαρχείου του Ένατου Διαμερίσματος του Παρισιού, ερμηνεύοντας τις Μπαλλάντες του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη, μεταγραμμένες για βιολοντσέλο, βιόλα, πιάνο και λυρική φωνή στην ελληνική και την γαλλική γλώσσα. Η Βιβιάννα Γιαννάκη-Δελένδα σπούδασε στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών και στο «Θεατρικό Εργαστήρι για το Θέατρο και την Όπερα» του Σπύρου Ευαγγελάτου. Παρακολούθησε μαθήματα λυρικού τραγουδιού και σεμινάρια με διεθνούς φήμης καλλιτέχνες. Με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση, συνέχισε τις σπουδές τελειοποίησης της τεχνικής και του ρεπερτορίου της στο Παρίσι. Έχει διακριθεί σε διεθνείς διαγωνισμούς και έχει εμφανιστεί στην Ιταλία, την Γαλλία και την Ελλάδα.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Πολυμέσα Παναγιώτης Κυριακουλάκος Ένα παραμύθι βρίσκεται κατά λάθος στο τμήμα επιστημών μιας δημόσιας βιβλιοθήκης. Όταν τα άλλα βιβλία θα το αντιληφθούν, αντιμετωπίζεται ως εισβολέας. Αυτή είναι με λίγα λόγια η ιστορία που διηγείται το Παρανομύθι, μια μεγάλου μήκους ταινία κινουμένων σχεδίων σε σκηνοθεσία του υποτρόφου Παναγιώτη Κυριακουλάκου και του Δημήτρη Πατρίκιου, και σενάριο του Αντώνη Παπαθεοδούλου. Η ταινία, που υλοποιείται από την ελληνική εταιρεία παραγωγής P.L.D. Production, έχει ήδη εξασφαλίσει την συμμετοχή Γάλλων συμπαραγωγών, και ειδικότερα του στούντιο κινουμένων σχεδίων Mac Guff Ligne. Συμπαραγωγοί είναι επίσης η Ε.Ρ.Τ. και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Η Mac Guff Ligne είναι η μεγαλύτερη εταιρεία ψηφιακών οπτικών εφφέ και παραγωγής τρισδιάστατων κινουμένων σχεδίων στην Γαλλία. Η εταιρεία έχει στο ενεργητικό της την τελευταία ταινία του σκηνοθέτη του Κιρικού Μισέλ Οσελό, με τίτλο Αζούρ και Ασμάρ: ένα αραβικό παραμύθι που προβλήθηκε πρόσφατα και στην Ελλάδα. Η ελληνογαλλική συμπαραγωγή αναμένεται να προβληθεί στις αίθουσες τον Σεπτέμβριο του 2009, δεδομένου ότι απαιτείται λεπτομερής επεξεργασία των χαρακτήρων και των ψηφιακών σκηνικών. Ο Παναγιώτης Κυριακουλάκος είναι διπλωματούχος ηλεκτρολόγος μηχανικός της Πολυτεχνικής Σχολής Α.Π.Θ. και διδάκτωρ Επιστημών της Τέχνης του Πανεπιστημίου της Ναντέρ. Για τις μεταπτυχιακές και τις διδακτορικές σπουδές του στην Γαλλία έλαβε υποτροφία από το Ίδρυμα Ωνάση. Είναι παραγωγός και σκηνοθέτης ψηφιακών έργων που χρησιμοποιούν τεχνικές πληροφορικής κινηματογραφίας. Έχει συμμετάσχει σε σημαντικό αριθμό ερευνητικών προγραμμάτων σχετικών με θέματα ψηφιακής εικόνας, στο πλαίσιο των οποίων συνεργάστηκε με διάφορους ερευνητικούς φορείς, καθώς και με τα Ινστιτούτα Οπτικοακουστικών Μέσων της Ελλάδας και της Γαλλίας. Έχει μακροχρόνια διδακτική πείρα στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης και στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, σε θέματα νέων τεχνολογιών στον οπτικοακουστικό τομέα.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Εικαστικά Αλέξανδρος Pfaff Η διάζευξη του σαιξπηρικού «to be or not to be» ανοίγει δρόμους και ερωτήματα στους θεατές και τον καλλιτέχνη για τον ορισμό και το βίωμα τού Είναι. Ποιο είναι το γνήσιο βίωμα; Το ερώτημα για την ουσία, το ον, την ύπαρξη, είναι σχεδόν σύμφυτο με το εικαστικό έργο από τότε που ο άνθρωπος ξεκίνησε την καλλιτεχνία με ή (και κυρίως) χωρίς το χρίσμα του καλλιτέχνη. Η αρχική διάζευξη επιδιώκει υπεύθυνη επιλογή. Ο συνειδητοποιημένος άνθρωπος την έχει μαζί του. Στην σημερινή, ανήσυχη εποχή, η επιλογή αυτή συχνά απουσιάζει, όχι για λόγους στέρησης ανάλογου δικαιώματος, αλλά αποκλεισμού της απόλαυσης και της επικαρπίας του με γνώμονα την ελεύθερη βούληση. Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι σαν να έχει μπει στο δωμάτιο της λησμονιάς και να «επιλέγει» να μην επιλέγει, να κατευθύνεται από τα απόνερα συρμών και να «γράφει» την πορεία του στον χρόνο επιπόλαια και συχνά επιφανειακά, δίκην ευκολίας και ταχύτητας. Μαθήματα ζωής, ψυχικά συμβάντα έρχονται πού και πού ως λαμπτήρες φωτός στην συνείδησή του, για να του θυμίσουν την χαρά και την δύναμη από την ίδια χάραξη του προσωπικού ταξιδιού του. Ο Αλέξανδρος Pfaff, έπειτα από την πρόσκλησή του σε προσωπικές διαδικασίες πρόσληψης της πραγματικότητας (στην ατομική του έκθεση «Παρακαλώ, ενοχλείτε!» τον Νοέμβριο του 2005), παρουσίασε κατά το διάστημα 29 Μαΐου έως 16 Ιουνίου 2007 στην αίθουσα τέχνης «Έκφραση-Γιάννα Γραμματοπούλου» την μεγάλη εγκατάσταση caduceus 144.000, μαζί με ζωγραφικά έργα, σχέδια, κατασκευές και βίντεο, δημιουργώντας διαδρομές, οδηγούμενος από έννοιες, ερωτήματα και βιώματα για την εξέλιξη και το είναι του ανθρώπου. Το κηρύκειο, το σύμβολο του απείρου, τα χρώματα της ίριδας, η κατάφαση «εγώ είμαι το ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ» σε τρεις γλώσσες, καθώς και η σπείρα σηματοδοτούν τις διαδρομές ή καλύτερα τις ενέχουν. Παράλληλα, ο Αλέξανδρος Pfaff συμμετείχε στην ομαδική έκθεση «Βιομορφές» με την εγκατάσταση suecudac στον χώρο της CHEAPART (1-30 Ιουνίου 2007). Την επιμέλεια και των δύο εκθέσεων είχε η Μαρία Αγγελή.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Εικαστικά Ζάφος Ξαγοράρης -Στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών εγκαινιάστηκε τον Ιούλιο του 2007 η έκθεση «Ασκήσεις Ιδιορρυθμίας», η οποία πραγματοποιήθηκε με αφορμή την συμμετοχή των καλλιτεχνών Ζάφου Ξαγοράρη και Βαγγέλη Βλάχου στην 27η Μπιεννάλε του Σάο Πάολο. Στην έκθεση αυτή ο Ξαγοράρης παρουσίασε μια προβολή-καταγραφή της ηχητικής in situ εγκατάστασης Ο ήχος της Άκρης - Avenida Rio Branco, η οποία πραγματοποιήθηκε στο κέντρο του Σάο Πάολο, καθώς και δύο αντίστοιχα projects, τα οποία είχε επίσης παρουσιάσει στην Κύπρο και την Γη του Πυρός. Ο Ζάφος Ξαγοράρης ταξίδεψε το κοινό της Μπιεννάλε, αλλά και τους ανυποψίαστους περαστικούς, στον Δυτικό Αμαζόνιο, στα σύνορα με το Περού και την Βολιβία, με την υπαίθρια ηχητική εγκατάσταση Ο ήχος της Άκρης. Όπως εξηγεί ο ίδιος, «η Άκρη (Acre) είναι μια απομακρυσμένη περιοχή της Βραζιλίας, με κύρια πόλη το Ρίο Μπράνκο, την οποία θα επιχειρήσω να ‘‘μετατοπίσω’’ στο κέντρο του Σάο Πάολο. Δεκαπέντε CD-players, τριάντα σημαίες και ισάριθμα ηχεία θα τοποθετηθούν - όχι τυχαία - κατά μήκος της Avenida Rio Branco, ενός από τους πλέον πολυσύχναστους δρόμους του εμπορικού κέντρου του Σάο Πάολο, σε καταστήματα, σινεμά ταινιών σεξ, ξενοδοχεία, καρότσια μικροπωλητών. Με αυτά τα μέσα, θα αναπαράγεται μια σειρά χαρακτηριστικών ‘‘στοιχείων’’ της περιοχής, όπως ήχοι εντόμων, πτηνών ή θηλαστικών, ανθρώπινων δραστηριοτήτων, η ροή των υδάτων ή της βροχής, αναμεταδόσεις ραδιοφωνικών εκπομπών τοπικών σταθμών». Οι καλλιτέχνες επιλέχθηκαν από την επιμελητική ομάδα της 27ης Μπιεννάλε του Σάο Πάολο έπειτα από ειδική επίσκεψη του επιμελητή Αντριάνο Πεντρόζα στην Αθήνα. Για πρώτη φορά στην ιστορία της, η Μπιεννάλε κατήργησε την πρακτική των εθνικών εκπροσωπήσεων και οι καλλιτέχνες, ανεξαρτήτως καταγωγής, επιλέχθηκαν απευθείας από την ομάδα των επιμελητών. Στην παρουσίαση του έργου των Ελλήνων καλλιτεχνών συμμετείχε και η θεωρητική ομάδα The Reading Group [Ομάδα Ανάγνωσης], η οποία παρευρέθηκε στην Μπιεννάλε κατά τις ημέρες των εγκαινίων, έπειτα από επίσημη πρόσκληση.

Δραστηριότητες Υποτρόφων

Φωτογραφία Πάνος Κοκκινιάς Στην ατομική του έκθεση στην Xippas Gallery στην Αθήνα, η οποία διήρκεσε από 31 Μαΐου έως 20 Σεπτεμβρίου 2007, ο Πάνος Κοκκινιάς παρουσίασε μια νέα σειρά δέκα φωτογραφιών μεγάλου σχήματος με τίτλο Visitors. Οι μοναχικοί αυτοί Επισκέπτες, ακινητοποιημένοι σε μία στιγμή ή εγκλωβισμένοι σε αέναη αναμονή, μοιάζουν μετέωροι μεταξύ πρόθεσης και πράξης, δέσμιοι μιας κίνησης που δεν ολοκληρώνεται. Ξένοι προς τον χώρο στον οποίο βρέθηκαν και κυρίως ξένοι προς τον ίδιον τους τον εαυτό, είναι περαστικοί αλλά ταυτόχρονα καθηλωμένοι στην νεκρή ζώνη μεταξύ πρόσκαιρου και αιωνιότητας. Παράλληλα, παρουσιάζονται και νέα έργα από την σειρά σε εξέλιξη Landscapes. Εδώ, η συνεχιζόμενη ασυμφωνία ανθρώπου και φύσης αντιμετωπίζεται με σκωπτικό χιούμορ. Ο Πάνος Κοκκινιάς πραγματεύεται στις φωτογραφίες του την σχέση του ανθρώπου με τον κόσμο και με τον εαυτό του. Αναζητά τις εκφάνσεις του υπαρξιακού ερωτήματος μέσα στην σημερινή πραγματικότητα και το πώς αυτές μπορούν να καταγραφούν με φωτογραφικά μέσα. Επικεντρώνεται άλλοτε στην διάρρηξη της σχέσης του ανθρώπου με την καταγωγή του, την φύση, και άλλοτε στην αμηχανία του να κατανοήσει την προέλευση και την ταυτότητά του μέσα στο ίδιο του το δημιούργημα, την πόλη. Τα φωτογραφικά χαρακτηριστικά του έργου του, η σκηνοθεσία, η λεπτομερής καταγραφή μέσω του μεγάλου βάθους πεδίου, η καθαρή σύνθεση με έμφαση στο χρώμα και στα μεγάλα μεγέθη είναι επιλογές που εξυπηρετούν συγκεκριμένες ανάγκες: να ελαττωθούν, κατά το δυνατόν, τα όσα δηλώνουν την διαμεσολάβηση της φωτογραφίας, ώστε να επικεντρωθεί η προσοχή σε εκείνο που αναπαρίσταται· και τελικά, διά μέσου της ακριβούς περιγραφής της, να γίνει η υπέρβαση της ίδιας της πραγματικότητας.

Εκδηλώσεις του Συνδέσμου

Ρεσιτάλ της Μαριάννας Κατερέλου με έργα ρομαντικής εποχής

Μια μουσική βραδιά διαποτισμένη από το πνεύμα του ρομαντισμού απόλαυσαν οι φίλοι του Συνδέσμου που παρακολούθησαν στις 24 Μαΐου 2007 το ρεσιτάλ πιάνου της Μαριάννας Κατερέλου. Η υπότροφος ερμήνευσε με δεξιοτεχνία και εξαιρετική ευαισθησία έργα των Φρεντερίκ Σοπέν, Σεργκέι Ραχμάνινωφ και Φραντς Λιστ. Ιδιαίτερα προσεγμένο και κατατοπιστικό, το πρόγραμμα της εκδήλωσης έδωσε με αδρά στοιχεία το θεωρητικό πλαίσιο μέσα στο οποίο τοποθετούνται τα έργα που ακούστηκαν. Όπως εξηγεί το σχετικό σημείωμα, «ο όρος κλασικισμός είναι ευρέως αποδεκτός και παραπέμπει στην αρχαία ελληνική Κλασική εποχή και σε στοιχεία όπως η ισορροπία και η συμμετρία, με τον λογικό νου να βρίσκεται στο κέντρο τους. Αντίθετα, ο ρομαντισμός είναι πολύ αντιφατικός στον ορισμό και την διάδοσή του, γιατί είναι στενά συνδεδεμένος με την έκφραση της καρδιάς ως κέντρου κάθε συναισθήματος. Στιγμιότυπο από την είσοδο των μουσικών στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ιδρύματος Ωνάση Η Μαριάννα Κατερέλου ερμήνευσε έργα Σοπέν, Ραχμάνινωφ και Λιστ στην αίθουσα εκδηλώσεων Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης »Αυτή η συναισθηματική έκφραση αποτελεί την προτεραιότητα των συνθετών στο γύρισμα του 18ου αιώνα, καθώς η Ρομαντική εποχή διαδέχεται την Κλασική. Σκοπός των συνθετών είναι να εκφράσουν το συναίσθημα με νέα δραματικά μέσα εις βάρος πολλές φορές της δομής και της μορφής των συνθέσεων, στοιχείων τα οποία ήταν κυρίαρχα στην Κλασική εποχή». Η Μαριάννα Κατερέλου ξεκίνησε το πρόγραμμά της με την Πολωνέζα-Φαντασία, έργο 61, του Σοπέν, το όνομα του οποίου μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί ως ορισμός του ρομαντικού συνθέτη στην πιανιστική φιλολογία. Λυρικές μελωδικές γραμμές, νέες αρμονίες, ποικιλία διακυμάνσεων, πρωτοποριακή χρήση του πεντάλ, καθώς και μεγάλη δεξιοτεχνία είναι μερικά από τα εκφραστικά μέσα του συνθέτη, τα οποία οδήγησαν τους μεγάλους πιανίστες Κορτό και Χόροβιτς να τον ονομάσουν «ποιητή του πιάνου». Η μουσική του Σοπέν αντικατοπτρίζει δύο στοιχεία της ζωής του: την νοσταλγία του για την Πολωνία, δεδομένου ότι ο συνθέτης έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του εξόριστος στην Γαλλία, καθώς και την μελαγχολία ενός ανθρώπου που πάσχει από φυματίωση. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, ιδίως μάλιστα στα τελευταία του έργα, όπως στην Πολωνέζα-Φαντασία, η μουσική του εκφράζει αισιοδοξία και γίνεται οικουμενικά συγκινητική. Και σε αυτό το έργο του είναι αποτυπωμένα στοιχεία της πολωνικής μουσικής, όπως ο ρυθμός της πολωνέζας και συγκεκριμένοι πολωνικοί σκοποί. Εντούτοις, τα στοιχεία αυτά έχουν πλέον αφομοιωθεί από την μεγαλοφυΐα του συνθέτη σε τόσο μεγάλο βαθμό, ώστε μετατρέπονται σε μέσα έκφρασης όλων των καταστάσεων της ψυχής του.

Εκδηλώσεις του Συνδέσμου

Ρεσιτάλ της Μαριάννας Κατερέλου με έργα ρομαντικής εποχής

Η Μαριάννα Κατερέλου ερμήνευσε έργα Σοπέν, Ραχμάνινωφ και Λιστ στην αίθουσα εκδηλώσεων Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης

Στο δεύτερο μέρος του ρεσιτάλ, η Μαριάννα Κατερέλου παρουσίασε το Πρελούδιο έργο 23 αρ. 7, το Πρελούδιο έργο 23 αρ. 4, καθώς και την Étude-Tableau έργο 39 του Ραχμάνινωφ. «Ο Σεργκέι Ραχμάνινωφ», εξηγεί το πρόγραμμα του ρεσιτάλ, «αποτελεί τον τελευταίο, κύριο συνθέτη της υστερορομαντικής ρωσικής μουσικής παράδοσης. Τα κοινά στοιχεία του με τον Σοπέν δεν αφορούν μόνο το στυλ της γραφής αλλά και την ζωή του. Και αυτός ήταν απίθανος πιανίστας και αναγκάστηκε να περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του εξόριστος. »Η μουσική του, με το βάθος και την λυρικότητά της, έγινε μία από τις πιο αγαπημένες στο ευρύ κοινό. Σχεδόν κινηματογραφικά χτίζονται κορυφώσεις και έρχονται σε αντιπαράθεση με λυρικά θέματα για να εκφράσουν αντιθετικές εικόνες και συναισθήματα. Από τα κύματα του ωκεανού μέχρι τον αέρα ενός ήσυχου πρωινού στην φύση. Και από την έκρηξη θυμού και πικρίας στην εμπειρία της πιο μεγάλης ευτυχίας και τρυφερότητας». Το τελευταίο έργο της βραδιάς ήταν το Après une lecture de Dante: Fantasia quasi Sonatα του Φραντς Λιστ. «O Λιστ είναι γεμάτος από εμπειρίες ύστερα από τα ταξίδια του με την αγαπημένη του Μαρί ντ’Αγκού στην Ελβετία και την Ιταλία. Τοπία, όψεις της φύσης, αλλά και λογοτεχνία και ζωγραφική τον εμπνέουν για να αποφασίσει να τα αποτυπώσει στα Χρόνια Προσκυνήματος. Η Σονάτα Dante είναι το τελευταίο κομμάτι του δεύτερου τόμου από τα Χρόνια Προσκυνήματος. »Παρ’ όλο που ο τίτλος της είναι παρμένος από ένα ποίημα του Βίκτωρος Ουγκώ, είναι φανερή η επιρροή από την ποίηση του Ντάντε Αλιγκιέρι, αγαπημένη του Λιστ, και συγκεκριμένα από τον πρώτο τόμο της Θείας Κωμωδίας, την «Κόλαση». Τρομακτικές κραυγές, κλάματα, θρήνοι και διαβολικές υπάρξεις είναι τα χαρακτηριστικά της «Κόλασης» του Δάντη, και αυτά αποτυπώνει ο συνθέτης. Όμως, ακόμη και μέσα σε αυτή την ζοφερή ατμόσφαιρα υπάρχουν εκλάμψεις φωτός και αγάπης, που παραπέμπουν στην ζεστή φωνή της Βεατρίκης και μιλούν για ελπίδα. Ο ηρωικός χαρακτήρας στο τέλος του κομματιού υπογραμμίζει ότι η σωτηρία και ο Παράδεισος είναι κοντά».

Εκδηλώσεις του Συνδέσμου

Μουσικές ανατροπές με τους Family Voices ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΓΕΩΡΓΙΆΔΗ

Φωτογραφίες all4mat.gr

Μια ξεχωριστή βραδιά μάς επεφύλασσε ο Σύνδεσμος Υποτρόφων την Κυριακή 10 Ιουνίου 2007. Το φωνητικό μουσικό σύνολο Family Voices μάς ταξίδεψε σε κόσμους μελωδικούς και ονειρικούς... Tρεις οικογένειες καλλιτεχνών ένωσαν τις δυνάμεις τους σε μία συναυλία, περνώντας την μουσική ερμηνεία και το ταλέντο από γενιά σε γενιά: ένας μοναδικός συνδυασμός από ζευγάρια, αδέλφια και παιδιά, ο οποίος αποτελεί το ομορφότερο παράδειγμα καλλιτεχνικής συνύπαρξης και έμπνευσης μέσα από την οικογενειακή σύμπνοια και το αστείρευτο ταλέντο. Σύμφωνα με το καλαίσθητο πρόγραμμα της εκδήλωσης, «το σύνολο Family Voices είναι ένα καλλιτεχνικό σχήμα μοναδικό στο είδος του, καθώς απαρτίζεται από διαπρεπείς καλλιτέχνες, τους οποίους ενώνουν στενοί συγγενικοί δεσμοί, και τα οκτώ παιδιά τους, ηλικίας έξι έως δεκαεπτά ετών, μεγαλωμένα μέσα στην μουσική.

Η Λυδία Αγγελοπούλου, η Μαρία Μητσοπούλου και η Έφη Μηνακούλη

»Τους καλλιτέχνες του συνόλου, εκτός από την κλασική μουσική τους παιδεία, που συνοδεύτηκε για όλους από υποτροφίες και βραβεία, ενώνουν η απέραντη αγάπη για την μουσική και το κέφι για κάτι νέο και πρωτοποριακό. Η μουσική σύμπραξη αποτελεί τρόπο ζωής και η μουσική αρτιότητα, αλλά και οι ανατρεπτικές και αναπάντεχες μουσικές επιλογές, είναι ο βασικός στόχος του συγκεκριμένου καλλιτεχνικού σχήματος. »Στις πολυάριθμες εμφανίσεις του, το σύνολο Family Voices έχει αποσπάσει εγκωμιαστικά σχόλια. Το ρεπερτόριό του περιλαμβάνει άριες, ντουέτα και ανσάμπλ από γνωστές όπερες, τραγούδια από μιούζικαλ, σπιρίτσουαλς και φολκλορικά τραγούδια διαφόρων χωρών, αλλά και

Ο Διονύσης Μαλλούχος, πιανίστας αλλά και συντονιστής της βραδιάς

Εκδηλώσεις του Συνδέσμου

Μουσικές ανατροπές με τους Family Voices ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΓΕΩΡΓΙΆΔΗ

Οι μικροί καλλιτέχνες των Family Voices

Ο τενόρος Σταύρος Μπερής

αγαπημένα τραγούδια διαφόρων εποχών». Ο διακεκριμένος τενόρος και υπότροφος Σταμάτης Μπερής, πρωταγωνιστής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (που έχει διατελέσει και αναπληρωτής καλλιτεχνικός διευθυντής της), η σύζυγός του, μετζοσοπράνο Λυδία Αγγελοπούλου, εκ των πλέον επιτυχημένων πρωταγωνιστριών στο Εθνικό Λυρικό μας Θέατρο, μαζί με τα παιδιά τους, Δανάη και Αχιλλέα, βρέθηκαν σε μιαν αρμονική σύμπραξη. Η πολυτάλαντη σοπράνο και πιανίστα Νατάσσα Αγγελοπούλου και ο σύζυγός της Ιωσήφ Κετεντζιάν, το έτερο ζευγάρι του συνόλου, εκπροσωπήθηκαν από τα παιδιά τους Έλλη, Σοφία, Φίλιππο και Ανέστη. Το σύνολο ολοκλήρωσαν ο καταξιωμένος μαέστρος Σταύρος Μπερής και η σύζυγός του Έφη Μηνακούλη, πρωτοπόρος στον χώρο της παλαιάς μουσικής, με τις κόρες τους Νεφέλη και Μυρτώ. Το οργανικό μουσικό υπόβαθρο προσέφερε ο διακεκριμένος πιανίστας και υπότροφος Διονύσης Μαλλούχος, ο οποίος ήταν και παρουσιαστής της βραδιάς αλλά και ψυχή του συνόλου. Οι αγαπητοί συνάδελφοι, φίλοι του συνόλου και διαπρεπείς λυρικοί καλλιτέχνες Μαρία Μητσοπούλου (σοπράνο) και Χάρης Ανδριανός (βαρύτονος), προσκληθέντες να συμπράξουν σε αυτή την εκδήλωση, ένωσαν τις υπέροχες φωνές τους και συνεισέφεραν ιδιαίτερα στην επιτυχία της μουσικής βραδιάς. Ο τίτλος της συναυλίας, Μουσικές Ανατροπές, επαληθεύτηκε επί σκηνής κατά τρόπο ιδανικό: από τις ανάλαφρες άριες του Μότσαρτ («Aprite un po quegl’occhi» από τους Γάμους του Φίγκαρο και «Alla bella despinetta» από την όπερα Έτσι κάνουν όλες) και το φλογερό τρίο από την Κάρμεν του Μπιζέ στις παραδοσιακές κεφαλλονίτικες αριέτες, τις «Αδελφές

Οι ενήλικοι συντελεστές της παράστασης

Ο τενόρος Σταμάτης Μπερής

Τους συντελεστές της βραδιάς συνεχάρησαν ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση Αντώνης Παπαδημητρίου και ο επίτιμος αντιπρόεδρος Παύλος Ιωαννίδης

Εκδηλώσεις του Συνδέσμου

Μουσικές ανατροπές με τους Family Voices ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΓΕΩΡΓΙΆΔΗ

Ο Χάρης Ανδριανός, ο Σταμάτης Μπερής και ο Σταύρος Μπερής

Ο βαρύτονος Χάρης Ανδριανός με την υψίφωνο Μαρία Μητσοπούλου, μασκοφόρο

Τατά» του Μάνου Χατζιδάκι και τον γεμάτο κέφι Βαφτιστικό του Σακελλαρίδη. Απολαύσαμε την γεμάτη πάθος Δαλιδά του Σαιν-Σανς σε αρμονική αλληλουχία με το δραματικό σεξτέτο από την Λουτσία ντι Λαμερμούρ του Γκαετάνο Ντονιτσέτι, αλλά και τις διαχρονικές και αξέχαστες μελωδίες των Μπητλς και των Σάιμον και Γκαρφάνκελ. Ένα μουσικό ταξίδι δίχως σύνορα και στεγανά, όπου ακούσματα διαφορετικού ύφους και προέλευσης έδεσαν μεταξύ τους τόσο φυσιολογικά όσο και ευχάριστα: μια μουσική παράσταση που πέτυχε να ικανοποιήσει όλα τα (εκλεπτυσμένα) γούστα, με την μία μουσική έκπληξη να διαδέχεται την προηγούμενη.

Η Λυδία Αγγελοπούλου

Την πιο ευαίσθητη όμως και συγκινητική πινελιά στην ζεστή αυτή βραδιά έβαλαν με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο τα οκτώ παιδιά, τραγουδώντας με αξιοζήλευτη υπευθυνότητα και μουσικότητα, προσφέροντας με την λάμψη και το χαμόγελό τους στο συνολικό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Τα κείμενα για την εκδήλωση επιμελήθηκε η Έφη Μηνακούλη, ενώ την σκηνοθετική ευθύνη ανέλαβε η Λυδία Αγγελοπούλου, με ένα σκηνικό που εύστοχα παρέπεμπε στην ατμόσφαιρα οικογενειακής γιορτής. Την εκδήλωση στο κατάμεστο Αίθριο του Μουσείου Μπενάκη τίμησαν, μεταξύ άλλων, με την παρουσία τους ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση Αντώνης Παπαδημητρίου, ο αντιπρόεδρος Γιάννης Ιωαννίδης, ο επίτιμος αντιπρόεδρος Παύλος Ιωαννίδης, καθώς και ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Οδυσσέας Κυριακόπουλος.

Η Έφη Μηνακούλη και τα κορίτσια της μουσικής οικογένειας

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Νέα μέλη στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος

Ο καθηγητής Δημήτρης Νανόπουλος

Ο σερ Βασίλειος Μαρκεζίνης

Δύο νέα μέλη, σημαντικές προσωπικότητες από τον χώρο των επιστημών με πλήθος διακρίσεων, εξελέγησαν στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος Ωνάση. Πρόκειται για τους ακαδημαϊκούς Δημήτρη Νανόπουλο και Βασίλειο Μαρκεζίνη, οι οποίοι και κατέλαβαν τις θέσεις που κατείχαν προηγουμένως η Κλαίρη Αγγελίδου και ο Μπέρνχαρντ Λόρεντς. Ο Δημήτρης Νανόπουλος, διακεκριμένος καθηγητής Φυσικής στην Έδρα Mitchell/Heep Φυσικής Υψηλών Ενεργειών του Πανεπιστημίου A&M του Τέξας, είναι διευθυντής του Κέντρου Αστροσωματιδιακής Φυσικής στο Κέντρο Προχωρημένων Ερευνών του Χιούστον, καθώς και πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας (Ε.Σ.Ε.Τ.). Το έτος 1997, ο Δημήτρης Νανόπουλος εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Στο επίκεντρο των επιστημονικών του ενδιαφερόντων βρίσκονται η Φυσική Υψηλών Ενεργειών και η Κοσμολογία. Απώτερος στόχος του ερευνητικού του έργου είναι η δημιουργία μίας ενιαίας θεωρίας για όλες τις δυνάμεις που δρουν στην Φύση, η επονομαζόμενη Θεωρία του Παντός, η οποία και θα προσφέρει μια επιστημονική ερμηνεία του Σύμπαντος, εξηγώντας λεπτομερώς πώς εμφανίστηκε το Σύμπαν, πώς εξελίχθηκε μέσα στον χρόνο, αλλά και πώς έχει την σημερινή του σύσταση και μορφολογία. Ο καθηγητής Δημήτρης Νανόπουλος έχει δημοσιεύσει περισσότερες από πεντακόσιες πενήντα πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και δεκατρία βιβλία. Στο έργο του έχουν γίνει περισσότερες από τριάντα χιλιάδες αναφορές από συγγραφείς επιστημονικών μελετών και άρθρων. Τον Νοέμβριο του 2001 και, επίσης, τον Σεπτέμβριο του 2004, αναδείχθηκε τέταρτος στην κατάταξη των θεωρητικών φυσικών όλων των εποχών, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Πανεπιστημίου Στάνφορντ. Το έτος 1996, του απονεμήθηκε ο Ταξιάρχης του Τάγματος της Τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας, ενώ τον Μάιο του 2005, έτους αφιερωμένου στον Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο Δημήτρης Νανόπουλος απέσπασε για δεύτερη φορά (πρώτη φορά, το έτος 1999) το σημαντικό βραβείο του αμερικανικού Ιδρύματος Ερευνών Βαρύτητος, το οποίο εδρεύει στην Μασσαχουσέτη. Ο καθηγητής Νανόπουλος είναι, επίσης, Εθνικός Εκπρόσωπος στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (C.E.R.N.), καθώς και στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (E.S.A.). Ο σερ Βασίλειος Μαρκεζίνης είναι εταίρος της Βρετανικής, της Βελγικής και της Ολλανδικής Ακαδημίας, αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της Γαλλικής Ακαδημίας και της Accademia Dei Lincei της Ρώμης, καθώς

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Νέα μέλη στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος και μέλος του Αμερικανικού Ινστιτούτου Δικαίου. Στην Μεγάλη Βρετανία, διατηρεί τον τίτλο του Queen’s Counsel, ως ανώτερος νομικός. Είναι τακτικός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας και ιδρυτής και διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνικού Δικαίου του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Ώστιν. Διετέλεσε τακτικός καθηγητής στο Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Λονδίνου, όπου ίδρυσε και διευθύνει από το 2001 έως το 2007 το Ινστιτούτο Παγκοσμίου Δικαίου· επίσης, στο Πανεπιστήμιο του Λάιντεν (Ολλανδίας) και στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, όπου ίδρυσε και διηύθυνε από το 1995 έως το 2001 το Ινστιτούτο Ευρωπαϊκού και Συγκριτικού Δικαίου. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει τριάντα δύο βιβλία και εκατόν είκοσι άρθρα σε ευρωπαϊκά, αμερικανικά, ιαπωνικά και κινεζικά νομικά περιοδικά. Έχει ανακηρυχθεί επίτιμος διδάκτορας από πληθώρα πανεπιστημίων, όπως των Αθηνών, της Γάνδης, του Μονάχου, της Οξφόρδης, του Παρισιού Ι (Πάνθεον-Σορβόννη), και έχει τιμηθεί με υψηλότατες διακρίσεις, όπως είναι ο Ταξιάρχης του Τάγματος της Τιμής από την ελληνική πολιτεία (2000), ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Τιμής από την Ιταλία (2002), ο Ταξιάρχης της Λεγεώνος της Τιμής από την Γαλλία (2004), ο τίτλος του Ιππότη από το Ηνωμένο Βασίλειο (2005), ο Μεγαλόσταυρος του Εθνικού Τάγματος της Αξίας από την Γαλλία (2006), καθώς και ο Ανώτερος Ταξιάρχης μετά Ταινίας και Αστέρος από την Γερμανία (2005). Τα επιστημονικά ενδιαφέροντα του σερ Βασίλειου Μαρκεζίνη σχετίζονται με το Αστικό Δίκαιο, την θεωρητική μελέτη του Δημοσίου Δικαίου, την Μεθοδολογία και την Φιλοσοφία του Δικαίου, κυρίως όμως με το Συγκριτικό Δίκαιο.

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Aνάπλαση και εξοπλισμός της Βιβλιοθήκης του Eθνικού Aρχαιολογικού Mουσείoυ ΤΗΣ ΛΉΔΑΣ ΜΠΟΥΖΆΛΗ

Η Βιβλιοθήκη του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, η πλουσιότερη και μεγαλύτερη αρχαιολογική βιβλιοθήκη της Ελλάδας, θα είναι έτοιμη στο τέλος του έτους να υποδεχθεί, ανακαινισμένη, τόσο τους μελετητές όσο και το ευρύ κοινό χάρις στην χρηματοδότηση του Ιδρύματος Ωνάση. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος Ωνάση, στο πλαίσιο του κοινωφελούς του έργου στον τομέα του πολιτισμού, αποφάσισε να διαθέσει 200.000 ευρώ για την ανάπλαση και τον εξοπλισμό της Βιβλιοθήκης, η λειτουργία της οποίας ξεκίνησε το 1893. Η νέα αυτή πρωτοβουλία του Ιδρύματος ανακοινώθηκε στις 9 Ιουλίου 2007 σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν ο πρόεδρος του Ιδρύματος Αντώνης Παπαδημητρίου, ο διευθυντής του Μουσείου Νίκος Καλτσάς, ο υπουργός Πολιτισμού Γιώργος Βουλγαράκης και ο αρχιτέκτονας Κωνσταντίνος Σ. Στάικος, ο οποίος έχει αναλάβει την σχετική μελέτη και την εκτέλεση του έργου. Όπως εξήγησε ο Νίκος Καλτσάς, πρόκειται για μίαν από τις αρχαιότερες βιβλιοθήκες του είδους της στον ελλαδικό χώρο. Η συγκρότησή της ξεκίνησε τον 19ο αιώνα παράλληλα με την δημιουργία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, το οποίο άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 1889. Σήμερα, η Βιβλιοθήκη αριθμεί περί τους είκοσι χιλιάδες τόμους, στους οποίους συγκαταλέγονται εξαιρετικά σπάνιες εκδόσεις. Οι παλαιότεροι τίτλοι χρονολογούνται από τον 17ο αιώνα και περιλαμβάνουν έργα όπως τα περίφημα ημερολόγια του Ησύχιου, καθώς και σημαντικό αρχειακό υλικό. Στην πλειονότητά τους, τα βιβλία καλύπτουν τους τομείς της Αρχαιολογίας, της Ιστορίας, της Τέχνης, των Αρχαίων Θρησκειών, της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας, αλλά και της Αρχαίας Ελληνικής και της Λατινικής Γραμμα-

Τα σχέδια του αρχιτέκτονα Κωνσταντίνου Στάικου για την μελλοντική διαμόρφωση του χώρου της Βιβλιοθήκης. Διακρίνεται το πατάρι και τα ανοίγματα για τον φυσικό φωτισμό

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Aνάπλαση και εξοπλισμός της Βιβλιοθήκης του Eθνικού Aρχαιολογικού Mουσείoυ ΤΗΣ ΛΉΔΑΣ ΜΠΟΥΖΆΛΗ

Η πρόσοψη του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

τείας. Μοναδικής αξίας αρχειακό υλικό αποτελούν τα «ημερολόγια ανασκαφών» από τις μεγάλες ανασκαφές του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, καθώς και τα πρωτότυπα σχέδια αρχαιολογικών ευρημάτων, φιλοτεχνημένα από δημιουργούς που μεγαλούργησαν στην συνέχεια της καλλιτεχνικής τους διαδρομής. Χιλιάδες ερευνητές, επιστήμονες και σπουδαστές επισκέπτονται κάθε χρόνο την Βιβλιοθήκη, για να μελετήσουν ανατρέχοντας στις πηγές της. Είναι βέβαιο ότι η ανάπλαση της Βιβλιοθήκης θα συμβάλει στην διευκόλυνση των εργαζομένων και των επισκεπτών της, καθώς και στην οργάνωση, την τεκμηρίωση και τον εμπλουτισμό του αρχείου της. Ο αρχιτέκτονας Κωνσταντίνος Στάικος, του οποίου τα σχέδια έχουν ήδη γίνει πλήρως αποδεκτά από την διεύθυνση του Μουσείου, χαρακτήρισε την πρωτοβουλία του Ιδρύματος Ωνάση και την υποστήριξη του όλου εγχειρήματος «σπονδή στον βωμό της πνευματικής αναζήτησης καθενός». Το έργο πρόκειται να ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο του 2007 και να ολοκληρωθεί έως το τέλος του έτους. Η χρηματοδότηση του έργου από το Ίδρυμα Ωνάση εντάσσεται στο πλαίσιο της ευρύτερης συνεργασίας του με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, με προηγούμενο χαρακτηριστικό παράδειγμα την περυσινή διοργάνωση της ιδιαίτερα επιτυχημένης έκθεσης «Αθήνα-Σπάρτη: από τον 8ο έως τον 5ο π.Χ. αιώνα» στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο της Νέας Υόρκης. Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για την προσφερόμενη βοήθεια, το Αρχαιολογικό Μουσείο αποφάσισε ο ανακαινισμένος χώρος να ονομαστεί «Βιβλιοθήκη Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης».

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Εικόνες της ελληνικής επαρχίας και της σύγχρονης Αμερικής στον Ολυμπιακό Πύργο

Ένας μαγευτικός κόσμος πορτραίτων και εικόνων ζωντάνεψε στο Αίθριο του Ολυμπιακού Πύργου στο Μανχάτταν, όπου και φιλοξενήθηκε η έκθεση φωτογραφίας του διεθνούς φήμης ομογενή Κωνσταντίνου Μάνου, με τίτλο Greek/American. Η έκθεση, που διήρκεσε από τις 30 Μαΐου έως τις 30 Ιουνίου 2007, παρουσίασε φωτογραφίες από δύο βασικούς τομείς της δουλειάς του καλλιτέχνη: μια πρώιμη σειρά ασπρόμαυρων εικόνων από την Ελλάδα των αρχών της δεκαετίας του 1960 και μια μεταγενέστερη ενότητα έγχρωμων φωτογραφιών που τραβήχτηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 1980 μέχρι σήμερα. Γιος Ελλήνων μεταναστών από το μικρό νησί Αφησιά στην θάλασσα του Μαρμαρά, ο Κωνσταντίνος Μάνος μεγάλωσε στην Νότια Καρολίνα. Επισκέφθηκε την Ελλάδα για πρώτη φορά το 1961 ως νεαρός φωτογράφος, με την δίψα να γνωρίσει τον τόπο που είχε ακούσει μόνον από τις ιστορίες της οικογένειάς του για την ζωή «στο χωριό». Καρπός του ταξιδιού του εκείνου ήταν το Ελληνικό Πορτφόλιο [Α Greek Portfolio], που εκδόθηκε το 1972, με εικόνες της καθημερινής ζωής απομακρυσμένων χωριών της ελληνικής επαρχίας. Για το έργο του αυτό ο Μάνος κέρδισε διακρίσεις στην Αρλ και στο φεστιβάλ βιβλίου της Λειψίας. Το έργο επανεκδόθηκε το 1999 και συνοδεύθηκε από μεγάλη έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη. Οι φωτογραφίες της σειράς Αμερικανικό Χρώμα [American Color] δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά το 1995. Ο Κωνσταντίνος Μάνος ετοιμάζει σήμερα την έκδοση Αμερικανικό Χρώμα 2, με πολλές νέες, αδημοσίευτες φωτογραφίες, αρκετές από τις οποίες φιλοξενήθηκαν στην έκθεση στον Ολυμπιακό Πύργο. «Αναζητώντας φωτογραφίες», γράφει ο Κωνσταντίνος Μάνος, «συνειδητοποίησα τελικά ότι οι καλύτερες εικόνες είναι εκπλήξεις, εικόνες που

Παρακολουθώντας τον χορό [Watching the Dance], Όλυμπος, Κάρπαθος, 1961-63 © Constantine Manos/ Magnum Photos

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Εικόνες της ελληνικής επαρχίας και της σύγχρονης Αμερικής στον Ολυμπιακό Πύργο

Άποψη του Αιθρίου του Ολυμπιακού Πύργου, όπου φιλοξενήθηκε η έκθεση

αναζητώ υποσυνείδητα χωρίς να τις αναγνωρίζω μέχρι που εμφανίζονται ξαφνικά. Αυτές είναι στιγμές συναρπαστικές για ένα είδος φωτογραφίας απρόβλεπτο και εκνευριστικό, αφού η εικόνα συχνά καταστρέφεται από κάτι τόσο ασήμαντο όσο ένα μακρινό σύννεφο που σκιάζει τον ήλιο ή μια φευγαλέα ματιά του υποκειμένου προς τον φακό. Πλησιάζοντας τους ανθρώπους προτιμώ να είμαι ο παρατηρητής και εκτιμώ την ανθρώπινη παρουσία ως το πιο σημαντικό στοιχείο στις φωτογραφίες μου». Έργα του καλλιτέχνη ανήκουν στις μόνιμες εκθέσεις του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης στην Νέα Υόρκη, του Ινστιτούτου Τέχνης στο Σικάγο, του Μουσείου Καλών Τεχνών της Βοστώνης, του Μουσείου Καλών Τεχνών του Χιούστον, της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Παρισιού κ.ά. Το 2003, ο Κωνσταντίνος Μάνος τιμήθηκε με το Μετάλλιο Αριστείας της Leica (Leica Medal of Excellence) ως ο καλύτερος μεταξύ διακοσίων πενήντα φωτογράφων από όλον τον κόσμο. Είναι μέλος του διεθνούς φωτογραφικού πρακτορείου Magnum Photos, το οποίο φέτος γιορτάζει τα εξήντα του χρόνια.

Ντεϊτόνα Μπητς, Φλώριδα, 1998 © Constantine Manos/ Magnum Photos

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Πέντε παραστάσεις της Αντιγόνης στην Οξφόρδη

Ο νομπελίστας λογοτέχνης Σέιμους Χίνυ

Ταφή στις Θήβες τιτλοφορείται η εκδοχή της Αντιγόνης του Σοφοκλή από τον νομπελίστα λογοτέχνη Σέιμους Χίνυ, η οποία θα ανεβεί κατά το διάστημα 9-13 Οκτωβρίου 2007 στο θέατρο Πλέυχαους της Οξφόρδης, στο πλαίσιο της συνεργασίας του Ιδρύματος Ωνάση με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Το Πρόγραμμα Ωνάση για Παραστάσεις Αρχαίου Δράματος στo Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (Onassis Programme for the Performance of Greek Drama at Oxford University) χρηματοδοτεί από το 2005 την παραγωγή δύο παραστάσεων αρχαιοελληνικής δραματουργίας ετησίως, παράλληλα με διαλέξεις, ημερίδες και εκθέσεις. Στόχος του εν λόγω προγράμματος είναι η συμβολή στην βαθύτερη κατανόηση των έργων του αρχαίου ελληνικού θεάτρου τόσο από τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας όσο και από το ευρύ κοινό. Την σκηνοθεσία της παράστασης Ταφή στις Θήβες έχει αναλάβει η Λούσυ Πίτμαν-Γουάλλας, την σκηνογραφία η Τζέσσικα Κέρτις και τον φωτισμό η Τζέννυ Κέιγκαν. Η ποιητική αλλά προσιτή μετάφραση του Σέιμους Χίνυ αναδεικνύει με εντυπωσιακό τρόπο πόσο επίκαιρη είναι ακόμη και σήμερα η ιστορία της Αντιγόνης. Η επική και λυρική ποιότητα των στίχων του προσδίδουν στην παραγωγή αυτή έναν συνδυασμό ιδιάζουσας χάρης και αυστηρότητας. Επίσης, ο μεταφραστής θα δώσει διάλεξη στις 10 Οκτωβρίου, όπου θα μιλήσει για τα ταξίδια του στην Ελλάδα και την επιρροή που έχουν ασκήσει στο έργο του.

Η επόμενη εκδήλωση στο πλαίσιο του Προγράμματος Ωνάση θα τιτλοφορείται «Σειρήνες» και θα περιλαμβάνει διάλεξη και ρεσιτάλ με θέμα την μυθολογία της σαγήνης της γυναικείας φωνής από τον Όμηρο και μετά. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην Αίθουσα Μάγκνταλεν της Οξφόρδης στις 31 Οκτωβρίου 2007, με την μεσόφωνο Χάννα Ροζενφέλντερ, καθώς και την Μέρελ βαν ντερ Κνουπ στο πιάνο και την Άννεκε Χόντνετ στην άρπα. Την υλοποίηση του Προγράμματος Ωνάση για Παραστάσεις Αρχαίου Δράματος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έχει αναλάβει το Αρχείο Παραστάσεων Ελληνικού και Ρωμαϊκού Δράματος με υπεύθυνο τον καθηγητή Όλιβερ Τάπλιν. Το Αρχείο ιδρύθηκε το 1996 με αποστολή να προσελκύσει υποστήριξη για ερευνητές και ερμηνευτές του αρχαίου ελληνικού και του ρωμαϊκού θεάτρου. Διερευνά τους ποικίλους τρόπους θεατρικής παραγωγής που έχει εμπνεύσει το αρχαίο δράμα στην σύγχρονη εποχή, τις επιρροές του σε μορφές τέχνης όπως είναι η όπερα, ο χορός και ο κινηματογράφος, ενώ παράλληλα λειτουργεί ως το κορυφαίο αρχείο γραπτών πηγών για την ιστορία και τις παραστάσεις του αρχαίου δράματος. Περιλαμβάνει περισσότερα από οκτώ χιλιάδες αρχεία με πληροφορίες για το ανέβασμα σχετικών παραστάσεων από την εποχή της Αναγέννησης μέχρι σήμερα. Τέλος, το Αρχείο συνδέεται άμεσα με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Έρευνας και Τεκμηρίωσης Παραστάσεων Αρχαίου Ελληνικού Δράματος, το οποίο ιδρύθηκε από τον καθηγητή Όλιβερ Τάπλιν και το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ειδήσεις του Ιδρύματος

Διάλεξη με «ενοχλητικές αλήθειες»

Ο Αλ Γκορ

Το Ίδρυμα Ωνάση ήταν μεταξύ των χορηγών της εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στις 13 Ιουνίου 2007 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με κεντρικό ομιλητή τον διάσημο Αμερικανό πολιτικό Αλ Γκορ. Τίτλος της διάλεξης του τεσσαρακοστού πέμπτου αντιπροέδρου των Η.Π.Α. επί προεδρίας Μπιλ Κλίντον ήταν «Μια ενοχλητική αλήθεια», ταυτόσημος δηλαδή με τον τίτλο του ντοκυμαντέρ του ιδίου σχετικά με την απειλητική υπερθέρμανση του πλανήτη, το οποίο και του χάρισε δύο βραβεία Όσκαρ το 2006. Στόχος του Αλ Γκορ, μέσα από μια τριετή παγκόσμια περιοδεία, είναι να πείσει την αμερικανική κοινή γνώμη και τα πολιτικά κόμματα να λάβουν δραστικά μέτρα για τον περιορισμό του φαινομένου του θερμοκηπίου. Στο προαναφερθέν ντοκυμαντέρ, An Inconvenient Truth, που με την σειρά του βασίστηκε στο ομότιτλο ευπώλητο βιβλίο του, ο Αλ Γκορ καταγράφει πλήθος επιστημονικών στοιχείων, καρπούς επίπονης ερευνητικής προσπάθειας, και με εξαιρετική φωτογραφική τεκμηρίωση δίνει μια ζοφερή εικόνα των καταστροφικών διαστάσεων που έχει λάβει η υπερθέρμανση του πλανήτη. Ο Αλ Γκορ ξεκίνησε αυτόν τον αγώνα πριν από είκοσι πέντε χρόνια, όταν για πρώτη φορά μίλησε ενώπιον του Κογκρέσου για το συγκεκριμένο θέμα. Πεποίθησή του είναι ότι η αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών αποτελεί πρωτίστως ηθικό ζήτημα. Όπως ανέφερε στην διάλεξή του, γινόμαστε μάρτυρες μιας σύγκρουσης ανάμεσα στον σύγχρονο πολιτισμό και την Γη μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι δέκα

υψηλότερες θερμοκρασίες στην ιστορία σημειώθηκαν κατά τα τελευταία δεκατέσσερα χρόνια, καθώς και ότι ο περυσινός χειμώνας ήταν ο θερμότερος όλων. Οι εξελίξεις, πιστεύει ο Αλ Γκορ, είναι ραγδαίες. Εάν μάλιστα δεν ληφθούν μέτρα, σε δέκα χρόνια θα φτάσουμε σε σημείο μη αναστρέψιμο για τον ανθρώπινο πολιτισμό. Είναι, ωστόσο, αισιόδοξος: θεωρεί ότι η ανθρωπότητα μπορεί να αποφύγει μια τέτοια εξέλιξη εφόσον δράσει γρήγορα. «Πολλοί», δήλωσε ο Αμερικανός πολιτικός, «θεωρούν ότι κάτι τέτοιο βρίσκεται πέρα από τα όρια του πολιτικά εφικτού. Ας επεκτείνουμε, λοιπόν, τα όρια αυτά». Στην διάλεξη παρευρέθηκαν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας, ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, ο τέως πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Γιώργος Παπανδρέου, υπουργοί, βουλευτές, εκπρόσωποι του διπλωματικού και του επιχειρηματικού κόσμου, καθώς και μέλη πολιτιστικών και ακαδημαϊκών φορέων. Χορηγοί της εκδήλωσης ήταν, επίσης, το Ίδρυμα Μποδοσάκη, το Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη και η Εταιρεία Τσιμέντων Τιτάν Α.Ε.

Διάλεξη

H επινόηση της κληρονομιάς: Πρόσφατες αστικές παρεμβάσεις στην Ευρώπη και την Λατινική Αμερική ΤΟΥ ΑΛΦΌΝΣΟ ΒΑΛΕΝΘΟΥΈΛΑ-ΑΓΚΙΛΈΡΑ, ΕΠΙΣΚΈΠΤΗ-ΕΡΕΥΝΗΤΉ ΣΤΟ ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ ΠΟΛΕΟΔΟΜΊΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΊΑΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΊΟΥ ΤΗΣ ΚΑΛΙΦΌΡΝΙΑΣ ΣΤΟ ΜΠΈΡΚΛΕΫ ΑΠΌΔΟΣΗ-ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΛΉΔΑ ΜΠΟΥΖΆΛΗ

Η περιοχή Θιουτάτ Βέλλα με το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Βαρκελώνης

Η σύγχρονη πόλη υφίσταται μια διαδικασία λειτουργικής εξειδίκευσης με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς της μέσα στο σύστημα της αγοράς. Προκειμένου να δραστηριοποιηθεί εκ νέου ο οικονομικός ιστός και να εξασφαλιστεί η κοινωνική συνοχή είναι απαραίτητη η ανάπτυξη νέων κέντρων μέσα στην πόλη.

την μελλοντική ανάπτυξη των μητροπολιτικών περιοχών. Υπό το πρίσμα αυτό, βασική επιδίωξη των τοπικών αρχών αποτελεί ο προγραμματισμός ενός περιορισμένου αριθμού στρατηγικών στόχων, γύρω από τους οποίους περιστρέφονται τα χρηματοοικονομικά, τεχνικά και διοικητικά μέσα υλοποίησης της οικονομικής στρατηγικής της πόλης.

Τα κέντρα αυτά αποτελούν στρατηγικά ορόσημα και περικλείουν τα κυριότερα πολιτιστικά στοιχεία, ώστε να χρησιμεύσουν ως σημεία εκκίνησης των προγραμμάτων αναζωογόνησης των πόλεων με ταυτόχρονη προστασία του δομημένου περιβάλλοντος. Αν και τα προγράμματα αυτού του είδους δεν είναι νέα, υπάρχουν πρόσφατες ενδείξεις ότι μπορούν να λειτουργήσουν ως παραδείγματα «έξυπνης ανάπτυξης» εφαρμόζοντας στρατηγικές ένταξης των πλουτοπαραγωγικών πηγών μιας πόλης στο πλαίσιο της παγκόσμιας αγοράς επενδύσεων.

Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις έχει αποδειχθεί ότι η οικονομική επαναδραστηριοποίηση δεν επαρκεί για να διατηρήσει τις κοινωνικές δομές, ιδιαίτερα δε όταν αναδεικνύονται οι διαφορές και τα χάσματα που αποτελούν εγγενή στοιχεία κάθε περιοχής, εμποδίζοντας την δημιουργία γερών θεμελίων τα οποία θα εξασφάλιζαν την βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων. Οι πόροι, οι υποδομές και οι υπηρεσίες συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένα σημεία, αφήνοντας έξω από το αναπτυξιακό σχέδιο ευρύτατες «μη στρατηγικές» περιοχές.

Οι στρατηγικές αυτές συνήθως επικεντρώνονται στην οικονομική επαναδραστηριοποίηση συγκεκριμένων περιοχών παραμελώντας την δημιουργία θέσεων εργασίας και την συμμετοχή των πολιτών στον προσδιορισμό των προτεραιοτήτων των προγραμμάτων. Οι σύγχρονες πόλεις είναι προσανατολισμένες σε διαδικασίες μακροοικονομικής παγκοσμιοποίησης, όπου η γεωγραφική θέση των επενδύσεων αναδεικνύεται σε αποφασιστικό παράγοντα για

Η βιωσιμότητα καθίσταται βασική προτεραιότητα των στρατηγικών αστικής ανάπτυξης, καθώς αποτελεί μέσο πρόληψης και αποτροπής κοινωνικών συγκρούσεων στο άμεσο μέλλον. Η αντίληψη της κοινωνικής διάστασης ως σημείου εκκίνησης για την χάραξη αστικής πολιτικής αποτελεί πλέον τον άξονα εφαρμογής στρατηγικών σε χώρες όπως είναι η Γαλλία, η Ολλανδία, η Ιταλία και η Ισπανία, οι οποίες προωθούν την δημιουργία και την ενίσχυση νέων

Διάλεξη

Η Πλατεία Ρεάλ της Βαρκελώνης

Οικιστική αναμόρφωση και δημόσιοι χώροι

κέντρων, αλλά και την ανάδειξη μιας κοινοτικής ταυτότητας [communitarian identity].

την εφαρμογή του προγράμματος, το δομημένο περιβάλλον των περιοχών αυτών αντανακλούσε άμεσα τόσο την περιορισμένη οικονομική δραστηριότητα όσο και την έλλειψη επενδύσεων.

Η δημιουργία μιας «πόλης μέσα στην πόλη» συγκαταλέγεται στις πιο καινοτομικές πρωτοβουλίες των τελευταίων ετών και εφαρμόζεται με μέσα όπως είναι η αξιοποίηση ελεύθερων χώρων και η πύκνωση του υφιστάμενου αστικού ιστού. Συχνά, κατά την υλοποίηση των σχετικών προγραμμάτων, πρέπει να αντιμετωπιστούν ισχύουσες πολιτικές οι οποίες περιορίζουν ή και αντιβαίνουν στην δυνατότητα επιτυχίας των παρεμβάσεων, δεδομένου ότι οι στόχοι της δικαιοσύνης και της αποτελεσματικότητας δεν ταυτίζονται πάντοτε με την δυναμική της αγοράς ακινήτων. Τα δύο επόμενα παραδείγματα αποτελούν πρόσφατες περιπτώσεις όπου εφαρμόστηκε μια σφαιρική προσέγγιση ανάπλασης του κέντρου της πόλης. Βαρκελώνη: Πρόγραμμα Θιουτάτ Βέλλα (Ciutat Vella) Η πόλη της Βαρκελώνης έθεσε σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα ευρείας κλίμακας με σκοπό την ριζική ανανέωση της κεντρικής περιοχής Θιουτάτ Βέλλα, στο πλαίσιο του οποίου ακολούθησε μια διαδικασία αστικής, οικονομικής και κοινωνικής ανάπλασης. Η Θιουτάτ Βέλλα περιλαμβάνει την Γοτθική Συνοικία, το Ραβάλ, το Κασκ Αντίκ και την Μπαρθελονέτα, καθεμιά με τις δικές της ιδιαιτερότητες αλλά και με πρόσφατο παρελθόν υποβάθμισης. Πριν από

Έπειτα από την τάση αποκέντρωσης που εκδηλώθηκε κατά την δεκαετία του ’80, οι περιφερειακές αρχές και η τοπική αυτοδιοίκηση ανακήρυξαν το 1986 την Θιουτάτ Βέλλα «Περιοχή Πλήρους Αποκατάστασης», με κεντρικό στόχο την διατήρηση του σύνθετου χαρακτήρα του αστικού συστήματος μέσα από την ποικιλία των χρηστών και των χρήσεών του. Σημαντικός στόχος στάθηκε επίσης η ενίσχυση της ιδιαίτερης ταυτότητας του ιστορικού κέντρου με ταυτόχρονη εφαρμογή μεθόδων βιώσιμης ανάπτυξης και εξοικονόμησης ενέργειας. Η συμμετοχή εκπροσώπων από όλο το κοινωνικό φάσμα εξασφάλισε την απρόσκοπτη συνέχιση του προγράμματος και απέτρεψε την σύγκρουση συμφερόντων. Το 1988, συγκροτήθηκε η εταιρεία Promocio Ciutat Vella S.A. (PROCIVECSA), ως ανεξάρτητη διαχειριστική μονάδα. Στόχοι αυτής της κοινοπραξίας μεικτού κεφαλαίου, με βασικό εταίρο την τοπική αυτοδιοίκηση, ήταν η κατασκευή νέων χώρων συνολικής έκτασης περίπου είκοσι πέντε χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων, η δημιουργία κατοικιών με δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια, η επαναδραστηριοποίηση

Διάλεξη

Η περιοχή Θιουτάτ Βέλλα με το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Βαρκελώνης

της τοπικής οικονομίας και η αποκατάσταση των δημόσιων χώρων. Στην συνοικία Ραβάλ, παραδείγματος χάριν, κατεδαφίστηκε σημαντικός αριθμός υποβαθμισμένων κτηρίων και δημιουργήθηκαν η νέα κεντρική πλατεία και ένας νέος πολιτιστικός πόλος έλξης, ο οποίος περιλαμβάνει το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Πολιτιστικό Κέντρο της Καταλωνίας. Καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία του εγχειρήματος διαδραμάτισαν η εκμετάλλευση των πολιτικών διοικητικής αποκέντρωσης της δεκαετίας του ’80, η ολοκλήρωση των παρεμβάσεων σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο συνδυασμός της ανάπλασης του δομημένου περιβάλλοντος με την οικονομική και κοινωνική αναβάθμιση, καθώς και το γεγονός ότι στην όλη διαδικασία συμμετείχαν σύλλογοι κατοίκων κατά τρόπο αποφασιστικό. Συνολικά, ανακαινίστηκαν περίπου δέκα επτά χιλιάδες κατοικίες, με κόστος κατά μέσον όρο 842.340 πεσέτες (4.000 δολάρια Η.Π.Α.), δηλαδή 10.800 πεσέτες (50 δολάρια Η.Π.Α.) ανά τετραγωνικό μέτρο. Ο αντίκτυπος ενός τόσο μεγάλου και σύνθετου έργου είναι δύσκολο να αποτιμηθεί. Αν και την ευθύνη της σύλληψης και της προώθησης του προγράμματος την είχε ο δημόσιος τομέας, οι ιδιώτες επενδυτές είχαν την δυνατότητα να συμμετάσχουν τόσο στις σχετικές διαδικασίες όσο και στην κοινωνικοοικονομική σταθεροποίηση του ιστορικού

Οικιστική αναμόρφωση και δημόσιοι χώροι

κέντρου. Η αστική ποιότητα ζωής βελτιώθηκε και μάλιστα πολλοί ιδιοκτήτες παλαιών ακινήτων παροτρύνθηκαν να ανακαινίσουν τις περιουσίες τους. Έπειτα από τις παρεμβάσεις, η περιοχή εμφανίζει σαφώς μεγαλύτερη ζωντάνια και οι δημόσιοι χώροι της χρησιμοποιούνται περισσότερο. Η μεταμόρφωση της Θιουτάτ Βέλλα προκάλεσε σημαντικές ποιοτικές αλλαγές στον αστικό χαρακτήρα της Βαρκελώνης, δίνοντας το έναυσμα για οικονομική ανάκαμψη με σαφή αντίκτυπο στην αγορά ακινήτων. Από την άλλη πλευρά, η κοινωνική ποικιλότητα περιορίζεται, καθώς όλο και περισσότεροι φοιτητές, καλλιτέχνες και νέοι επαγγελματίες αναζητούν στέγη στις ανακαινισμένες κατοικίες χάρις στα εκπαιδευτικά και πολιτιστικά θέλγητρα της αποκατεστημένης περιοχής. Ρώμη: Σχέδιο των Βεβαιοτήτων (Piano delle Certezze) Η Ιταλία έχει μακρά παράδοση στην ανάπτυξη μέσων παρέμβασης στον αστικό ιστό του κέντρου των πόλεων. Το ζήτημα όμως περιπλέκεται αρκετά εάν αναλογιστεί κανείς την σημασία της αρχιτεκτονικής και της αστικής κληρονομιάς για τις περισσότερες ιταλικές πόλεις. Συνεπώς, οι συζητήσεις για το είδος, την έκταση και τα κατάλληλα μέσα των παρεμβάσεων δεν είναι καινούργιες στην χώρα αυτή. Ανάγονται στην συγκρότηση των πρώτων συγκεκριμένων σχεδίων και προγραμμάτων, δηλαδή στην χρονική στιγμή όπου το επίκεντρο των παρεμβάσεων μετατοπίζεται από την ανακαίνιση των κτηρίων στον προσδιορισμό των επο-

Διάλεξη

Προβολή διαφανειών από τον προσκεκλημένο ομιλητή, τον καθηγητή Βαλενθουέλα-Αγκιλέρα

νομαζόμενων poligoni d’attuazione, στο πλαίσιο των οποίων, αφενός, τα αστικά περιβάλλοντα ορίζονται ως βασικές μονάδες παρέμβασης και, αφετέρου, οι ακολουθούμενες πολιτικές αρχίζουν να επικεντρώνονται στην διατήρηση των υλικών δομών που στηρίζουν τις δραστηριότητες μέσα στην πόλη. Ήδη από τις δεκαετίες του ’60 και του ’70, αναγνωρίζεται ως καθοριστική η ένταξη της κοινωνικής διάστασης στο πλαίσιο του σχεδιασμού και οι κάτοικοι αποκτούν αποφασιστικό ρόλο στην διαδικασία χάραξης στρατηγικών για την αστική ανάπτυξη. Αποτέλεσμα της αναζήτησης νέων κεντρικών αναπτυξιακών σχεδίων (master plans) είναι το Σχέδιο των Βεβαιοτήτων (Piano delle Certezze), το οποίο εγκρίθηκε από το Κοινοτικό Συμβούλιο τον Νοέμβριο του 2000, ύστερα από διεξοδικές και πολύχρονες αναθεωρήσεις. Το Σχέδιο αυτό περιλαμβάνει ποικίλες παραμέτρους (περιβαλλοντικές, διοικητικές, δομικές κ.λπ.). Οι βασικές στρατηγικές του αφορούν: τον επαναπροσδιορισμό της συμπαγούς πόλης, τα προγράμματα αστικής αναμόρφωσης, καθώς και τις πρωτοβουλίες αναζωογόνησης του κέντρου. Συνεπές προς την θεωρητική παράδοση των προγενέστερων σχεδίων, το Σχέδιο των Βεβαιοτήτων εξετάζει τις προϋποθέσεις για την εφαρμογή του ισχύοντος «στρατη-

Η Πλατεία του Αγίου Πέτρου (Piazza San Pietro) στην Ρώμη

γικού σχεδιασμού», σύμφωνα με τον οποίο η αστική διάσταση δεν αποτελεί εγγενές στοιχείο των σχεδίων μέσης ή ευρείας εμβέλειας. Το Σχέδιο υποστηρίζει επίσης ότι, παρ’ όλο που επίκειται αλλά και απαιτείται ο μετασχηματισμός της οικονομικής βάσης των πόλεων, το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αποκτήσουν ηγεμονική θέση στην χωροταξική ιεραρχία στρατηγικές που διέπονται από πνεύμα ανταγωνισμού. Ως εκ τούτου, το Σχέδιο των Βεβαιοτήτων υιοθετεί κριτική στάση απέναντι στα προγράμματα αστικού σχεδιασμού τα οποία καταλήγουν απλώς να αποτελούν σχέδια οικονομικής στρατηγικής για την πόλη. Παρ’ όλο που ο στρατηγικός σχεδιασμός έχει χρησιμεύσει στην τοπική αυτοδιοίκηση ως εργαλείο για την διαπραγμάτευση ιδιωτικών επενδύσεων και την επίτευξη συγκεκριμένων οικονομικών στόχων, έχει εντούτοις προκαλέσει ένα φαινόμενο οικονομικού, κοινωνικού και αστικού διπολισμού, το οποίο επήλθε ως αποτέλεσμα της υπερβολικής ελαστικότητας που εφαρμόστηκε κατά την λήψη κρίσιμων αποφάσεων. Έτσι, η δημιουργία ενός ευρύτερου πλαισίου για τον καθορισμό των κριτηρίων αστικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής συμβατότητας καθίσταται επιτακτική ως προϋπόθεση για την επίτευξη των σκοπών της οικονομικής ανταγωνιστικότητας, αλλά και ως οργανωτική δομή που μπορεί να πλαισιώσει ένα μείζον πολιτικό έργο.

Διάλεξη

Παμπάλαιο αρτοποιείο στην συνοικία Τραστέβερε της Ρώμης

Στο πλαίσιο αυτό, το Σχέδιο των Βεβαιοτήτων αναδεικνύεται σε ένα είδος δομικού σχεδίου το οποίο μπορεί να καθορίσει τις οργανωτικές σταθερές της πόλης και να επιτρέψει την συγκέντρωση και τον συντονισμό των διαφόρων πολιτικών αστικής αναμόρφωσης. Οι στόχοι της οικονομικής ανταγωνιστικότητας υποτάσσονται στον καθορισμό της μέγιστης λειτουργικής αποδοτικότητας, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της βελτίωσης της καθημερινής ζωής των πολιτών. Βάσει αυτής της προσέγγισης, η δημόσια διοίκηση συνεχίζει μεν τις προσπάθειες επαναδραστηριοποίησης της υπάρχουσας αστικής δυναμικής, αλλά ταυτόχρονα επιδιώκει την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων σε δημόσια έργα υποδομής προς όφελος του ευρύτερου κοινού. Μία από τις πιο επιτυχημένες πρωτοβουλίες μέχρι σήμερα έχει σταθεί το πρόγραμμα βελτίωσης δημόσιων χώρων με την ονομασία Centopiazze («εκατό πλατείες»). Συνδυάζοντας διάφορες πηγές οικονομικών πόρων και επεκτείνοντας τον αστικό σχεδιασμό σε διεθνείς διαγωνισμούς, υλοποιήθηκαν σημαντικές παρεμβάσεις σε περισσότερους από εκατό χώρους, ενώ άλλοι σαράντα χώροι βρίσκονται σήμερα στην φάση της (ανα)κατασκευής. Στις μέρες μας, η ανάπτυξη της «πόλης μέσα στην πόλη» αποτελεί κοινό στόχο των περισσότερων ευρωπαϊκών

Πρόβλεψη πρασίνου σύμφωνα με το Piano delle Certezze

Σπίτια στην συνοικία Τραστέβερε της Ρώμης

χωρών, ενώ, παράλληλα, η εφαρμογή της σε πόλεις της αμερικανικής ηπείρου εξετάζεται ως εναλλακτική λύση για τα προβλήματα που προκύπτουν από την άναρχη δόμηση, την υπερπληθώρα αυτοκινήτων και την αποσάθρωση του αστικού ιστού.

Άρθρο

Νιγηρία: Πρό(σ)κληση δημιουργικής διπλωματίας στο Δέλτα του Νίγηρα ΤΟΥ ΝΊΚΟΥ ΧΑΤΖΉ

Συχνή είναι η ανάγκη προστασίας των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων από δολιοφθορές

Οι Η.Π.Α. στρέφουν το ενδιαφέρον τους στα πετρέλαια της Αφρικής, οι δυτικές πετρελαϊκές εταιρείες επιδιώκουν την προστασία των συμφερόντων τους στο Δέλτα του ποταμού Νίγηρα, οι τοπικοί πληθυσμοί καταφεύγουν στα όπλα διεκδικώντας μια καλύτερη ζωή... Το εκρηκτικό «παζλ» συμπληρώνεται από μιαν ανεξέλεγκτη περιβαλλοντική καταστροφή. Ωστόσο, οι προϋποθέσεις δημιουργικών διαπραγματευτικών προσεγγίσεων υπάρχουν, ενισχύοντας την ειρηνική επίλυση του προβλήματος. Άφθονη ενέργεια και... τραγική φτώχεια Με τα επιστημονικώς αποδεδειγμένα αποθέματα του πετρελαίου της να φτάνουν στα 23 δις βαρέλια, τα δε αποθέματα του φυσικού αερίου της να ανέρχονται στα 160 τρις κυβικά μέτρα, η Νιγηρία βρίσκεται στην παράδοξη θέση να είναι ένα αφρικανικό κράτος κομβικής σημασίας για την ανάπτυξη των δυτικών οικονομιών, αν και το 37% του πληθυσμού της ζει σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας. Στο μεταξύ, την συμφιλίωση με τα κόμματα της αντιπολίτευσης ζήτησε ο νέος Πρόεδρος της χώρας, Ουμάρου Γιαρ’Αντούα, μετά την αμφιλεγόμενη νίκη του στις εκλογές της 21ης Απριλίου 2007. Ο τρόπος διεξαγωγής των εκλογών βρέθηκε στο επίκεντρο της κριτικής τοπικών και διεθνών παρατηρητών, ενώ ο Πρόεδρος Γιαρ’Αντούα κάλεσε όσα μέλη της αντιπολίτευσης δεν συμφωνούν με το εκλογικό αποτέλεσμα να προσφύγουν στα δικαστήρια. Το Δέλτα του

ποταμού Νίγηρα βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των διεθνών πετρελαϊκών εταιρειών, καθώς παράγει το 95% του εξαγόμενου πετρελαίου, το 76% των εγχώριων εισοδημάτων, καθώς και το 1/3 του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος της Νιγηρίας. Το τραγικό παράδοξο της παραθαλάσσιας και βαλτώδους περιοχής του Δέλτα του Νίγηρα συμπληρώνεται από το γεγονός ότι αποτελεί τον τρίτο μεγαλύτερο υγροβιότοπο διεθνώς, όπου 20 εκατομμύρια κάτοικοι, που συνθέτουν ένα γλωσσικό μωσαϊκό 250 τοπικών διαλέκτων, βιώνουν καθημερινά μια σοβαρότατη ανθρωπιστική καταστροφή λόγω της καύσης των υποπροϊόντων του πετρελαίου, η οποία προκαλεί υψηλούς δείκτες θνησιμότητας. Αγανάκτηση στο Δέλτα Το πολλά υποσχόμενο ενεργειακό μέλλον της Νιγηρίας υποσκάπτεται από ένα επικίνδυνο «κοκτέιλ» συνεχιζόμενης φτώχειας, εγκληματικότητας, αλλά και διαφθοράς. Η καθημερινή βία, οι συνθήκες οικονομικής υπανάπτυξης, η καταστροφή του περιβάλλοντος, αλλά και η αδυναμία οργάνωσης αξιόπιστων δημόσιων και τοπικών υπηρεσιών αποτελούν τις κύριες αιτίες της καθημερινής ανθρωπιστικής καταστροφής στο Δέλτα του Νίγηρα. Παρά το γεγονός ότι η αφρικανική χώρα έχει πετρελαϊκές εξαγωγές αξίας 46,8 δις δολαρίων ετησίως, η αγανάκτηση των κατοίκων του Δέλτα επιτείνεται καθημερινά, υποκινούμενη από την στασιμότητα των οικονομικών μεταρρυθμίσεων, την ανεργία, την έλλειψη ηλεκτρικού ρεύματος και πόσιμου νερού.

Άρθρο

Νιγηρία: Πρό(σ)κληση δημιουργικής διπλωματίας στο Δέλτα του Νίγηρα ΤΟΥ ΝΊΚΟΥ ΧΑΤΖΉ

Η Νιγηρία έχει πετρελαϊκές εξαγωγές αξίας 46,8 δις δολαρίων Η.Π.Α. ετησίως

Η κατάσταση αυτή δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για την στρατολόγηση όλο και περισσότερων κατοίκων από τις ένοπλες ανταρτικές ομάδες, εξέλιξη που διευρύνει τον φαύλο κύκλο της καθημερινής βίας. Η δράση των ανταρτών Υπό τις συνθήκες αυτές, από τον Ιανουάριο του 2006, οι αντάρτες του νεοεμφανιζόμενου τότε Κινήματος για την Απελευθέρωση του Δέλτα του Νίγηρα (M.E.N.D.) μάχονται κατά των κυβερνητικών δυνάμεων, σαμποτάρουν τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, ενώ οι απαγωγές εργαζομένων στις ξένες πετρελαϊκές εταιρείες τείνουν να γίνουν καθημερινό φαινόμενο. Τα βασικά αιτήματα των ανταρτών του M.E.N.D. προσανατολίζονται στην αποχώρηση των κυβερνητικών δυνάμεων από το Δέλτα, την απελευθέρωση των φυλακισμένων ηγετών φυλετικών και ανταρτικών ομάδων, αλλά και την διάθεση ποσοστού 50% των εσόδων από τις πωλήσεις πετρελαίου στους πληθυσμούς που ζουν στις εννέα πολιτείες του Δέλτα. Ωστόσο, οι επιθέσεις των ανταρτών του M.E.N.D. στους αγωγούς μεταφοράς πετρελαίου έχουν μειώσει την παραγωγή του Δέλτα κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 25% ή 800.000 βαρέλια ημερησίως, συμβάλλοντας έτσι στις αυξητικές τάσεις των διεθνών τιμών του πετρελαίου. Παρά τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις ότι η κατάσταση στο Δέλτα του Νίγηρα είναι υπό έλεγχο, μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2007 σημειώθηκαν πενήντα οκτώ απαγωγές εργαζομένων στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις. Οι απαγωγές αυτές είναι

περισσότερες από το σύνολο των απαγωγών εργαζομένων που σημειώθηκαν το 2006. Συγχρόνως, η παράνομη αποθήκευση του πετρελαίου στην περιοχή του Δέλτα από τους αντάρτες εξελίσσεται σε σημαντικό παράγοντα αποσταθεροποίησης, καθώς εξασφαλίζει στις ένοπλες ομάδες τα χρήματα που χρειάζονται για την αγορά όπλων και την συντήρησή τους. Μία ακόμη υπολογίσιμη πηγή εισοδήματος για τους αντάρτες είναι τα χρήματα που παίρνουν από τις πετρελαϊκές εταιρείες για την «επιτήρηση» και την προστασία των εγκαταστάσεών τους. Πρόκληση δημιουργικής διπλωματίας Η συνεχιζόμενη ανθρωπιστική καταστροφή στο Δέλτα του Νίγηρα έχει απασχολήσει μη κυβερνητικούς οργανισμούς με διεθνή δράση, οι οποίοι και έχουν προτείνει σειρά μέτρων αντιμετώπισής της στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, τις τοπικές κυβερνήσεις, τις ξένες πετρελαϊκές εταιρείες, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Ο.Η.Ε., δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση: - Στην κινητοποίηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, προκειμένου να ενεργοποιηθεί πλαίσιο διαλόγου με όλους τους κοινωνικούς και πολιτικούς φορείς στο Δέλτα του Νίγηρα, συμπεριλαμβανομένων των αρχηγών των ένοπλων οργανώσεων. - Στην επαναδιαπραγμάτευση όλων των συμφωνιών συγκρότησης κοινοπραξιών μεταξύ της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και των πολυεθνικών εταιρειών, και στην συμμετοχή των κατοίκων στο ιδιoκτησιακό πακέτο των

Άρθρο

Νιγηρία: Πρό(σ)κληση δημιουργικής διπλωματίας στο Δέλτα του Νίγηρα ΤΟΥ ΝΊΚΟΥ ΧΑΤΖΉ

Η εκμετάλλευση του πετρελαίου αποτελεί πηγή πλούτου αλλά και δεινών για τους λαούς

κοινοπραξιών. - Στην καταβολή αποζημιώσεων στις τοπικές κοινότητες για την χρήση γης. - Στον σταδιακό αφοπλισμό και την αποχώρηση των ανταρτικών δυνάμεων από την περιοχή. - Στην μετατροπή των οργανισμών τοπικού χαρακτήρα σε οργανισμούς ομοσπονδιακής διοίκησης. - Στην ενίσχυση της συνεργασίας των τοπικών κυβερνήσεων με επαγγελματικούς μη κυβερνητικούς οργανισμούς για να αναπτυχθούν οι τοπικές κοινότητες. - Στην άμεση υλοποίηση προγραμμάτων καταπολέμησης της φτώχειας, αλλά και στην πλήρη δημοσιοποίηση των ελλειμμάτων των τοπικών προϋπολογισμών. - Στην άμεση συνεργασία των ομοσπονδιακών αρχών, των τοπικών αρχών και κυρίως των πολυεθνικών πετρελαϊκών εταιριών για τον τερματισμό της πρακτικής τής καύσης των άχρηστων υποπροϊόντων του πετρελαίου, τα οποία μολύνουν τοξικά το περιβάλλον του Δέλτα και ευθύνονται για την αυξημένη θνησιμότητα. - Στην αλλαγή της στάσης των ξένων πετρελαϊκών εταιρειών, ώστε να γίνονται χωρίς προβλήματα τόσο η τήρηση των χρηματοοικονομικών δεσμεύσεών τους όσο και η καταβολή αποζημιώσεων. - Στην αναζήτηση δυνατοτήτων διεθνούς επιδιαιτησίας, όταν υπάρχει πρόβλημα στην εφαρμογή συμφωνιών. - Στην ανάπτυξη συνεργασιών μεταξύ των εταιρειών και μη κυβερνητικών οργανισμών για την βελτίωση των συν-

θηκών διαβίωσης των τοπικών κοινοτήτων, με ιδιαίτερη βαρύτητα στην προστασία του περιβάλλοντος, την εκπαίδευση και την οικονομική ανάπτυξη. - Στην άσκηση πιέσεων προς την ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Νιγηρίας από τις Η.Π.Α. και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, οι οποίες έχουν ενεργειακά συμφέροντα στην χώρα, ώστε να αρχίσει ένας διάλογος καλής πίστης με τους ένοπλους αντάρτες. Οι πετρελαϊκές εταιρείες θα πρέπει επίσης να πειστούν να μην καθυστερούν στην εκπλήρωση των οικονομικών υποχρεώσεων που έχουν αναλάβει, αλλά και να δημοσιοποιούν πραγματικά στοιχεία για τα κέρδη τους. - Στην παροχή βοήθειας προς την κυβέρνηση υπό την προϋπόθεση εξασφάλισης διαφάνειας στον ομοσπονδιακό, αλλά και στους τοπικούς προϋπολογισμούς. - Στην ανάληψη κατάλληλων πρωτοβουλιών, ώστε η Κίνα και η Ινδία να υπογράψουν το ειδικό πρωτόκολλο εκμετάλλευσης (Extractive Industries Transparency Initiative). - Στην προσφορά από τον Ο.Η.Ε. υπηρεσιών διαπραγματευτικής διαμεσολάβησης σε ουδέτερη χώρα, για την διεξαγωγή διαπραγματεύσεων μεταξύ της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και των ανταρτικών ομάδων. - Στην εξέταση από τους διεθνείς οργανισμούς και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις της δυνατότητας διακοπής της συνεργασίας τους με τις τοπικές κυβερνήσεις, σε περίπτωση που αυτές δεν βελτιώνουν την παροχή δημοσίων υπηρεσιών.

Συνέντευξη

Ζακλίν ντε Ρομιγύ Με πίστη στην δύναμη των λέξεων ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΛΉΔΑ ΜΠΟΥΖΆΛΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΝΊΚΟ ΑΓΓΕΛΉ

Η έδρα που κατείχατε στο Κολλέγιο της Γαλλίας είχε τον τίτλο «Η Ελλάδα και η διαμόρφωση της ηθικής και πολιτικής σκέψης». Εν έτει 2007, τι μπορεί να αποκομίσει κάποιος από την δημοκρατία των Αθηνών, ιδιαίτερα δε όταν είναι υποψήφιος για την Προεδρία της Δημοκρατίας; Η κλίμακα του κόσμου έχει αλλάξει ―η Αθήνα ήταν τότε μια μικρή δημοκρατία―, όμως οι αρχές παραμένουν ίδιες. Όταν διαβάζουμε τον ορισμό της αθηναϊκής δημοκρατίας στον Ευριπίδη και βλέπουμε ότι οι δύο αξίες στις οποίες επιμένει είναι η ελευθερία και η ισότητα, νομίζω ότι υπάρχει μεγάλη ταύτιση με την εποχή μας.

Η Γαλλίδα ακαδημαϊκός και ελληνίστρια Ζακλίν ντε Ρομιγύ δημοσίευσε πρόσφατα το βιβλίο της Dans le jardin des mots [Στον κήπο των λέξεων], το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις De Fallois. Η γνωστή συγγραφεύς διατυπώνει τις απόψεις της για την εξέλιξη της γαλλικής γλώσσας και υποστηρίζει ένθερμα την διατήρηση της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών και των λατινικών μέχρι την τελευταία τάξη του Λυκείου στο γαλλικό εκπαιδευτικό σύστημα. Παροτρύνει τους πολιτικούς να κάνουν σωστή χρήση της γλώσσας και διακηρύσσει την πίστη της στην δύναμη των λέξεων ως μέσου για την αναχαίτιση της κοινωνικής βίας. Η Ζακλίν ντε Ρομιγύ τιμήθηκε το 1995 με το Διεθνές Βραβείο Ωνάση για τον Πολιτισμό. Με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του νέου της βιβλίου, η Ζακλίν ντε Ρομιγύ παραχώρησε συνέντευξη στον Ζ.-Σ. Στελί για το γαλλικό περιοδικό L’Express (29/3/2007), τα κυριότερα σημεία της οποίας δημοσιεύουμε εδώ.

Θεωρείτε την ελευθερία και την ισότητα ουσιαστικές αρχές; Τις τοποθετώ στην πρώτη θέση. Σήμερα, δίνουμε περισσότερο βάρος στην ατομική παρά στην πολιτική ελευθερία, η οποία, για τους Αρχαίους Έλληνες, σήμαινε ότι οι νόμοι ήταν κοινοί για όλους, ότι επρόκειτο για κράτος δικαίου και ότι η Πόλις ήταν ελεύθερη. Για εμάς, η ελευθερία είναι η ελευθερία του ατόμου· συχνά δε την απαιτούμε εις βάρος του κράτους. Θα ήταν πολύ καλύτερα αν θυμόμασταν την αρχαιοελληνική ελευθερία, η οποία ήταν περισσότερο γενική και λιγότερο ατομικιστική. Το ίδιο ισχύει και για την ισότητα. Οι Αρχαίοι Έλληνες υπερηφανεύονταν για το γεγονός ότι όλοι απέλαυαν της ίδιας ελευθερίας επειδή υπήρχε ίση συμμετοχή στην πολιτική ζωή, και αυτό ήταν το πιο σημαντικό. Εμείς διεκδικούμε περισσότερα δικαιώματα στο όνομα της ισότητας. Η γλώσσα μας εξελίσσεται. Άραγε όμως νοσεί πραγματικά, όπως ισχυρίζεστε; Οι λέξεις μάς βοηθούν να επικοινωνούμε, να καταλαβαίνουμε τον άλλον, να μας καταλαβαίνουν. Αποτελεί την βάση όλων των σχέσεων. Η γραμματική ορθότητα και ο σεβασμός προς τις λεπτές νοηματικές διαφορές μεταξύ των λέξεων μάς βοηθούν να αποφεύγουμε τις παρεξηγήσεις. Επιμένω, η γλώσσα είναι το μέσον για να αποφεύγουμε την βία. Όταν δεν γίνεσαι κατανοητός, καταφεύγεις στην χειροδικία. Η πίστη στην γλώσσα μας αποτελεί επίσης το κατεξοχήν γνώρισμα της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας. Μέσω της γλώσσας μας μπορούμε να διαδώσουμε τις ιδέες μας. Για μια χώρα, η χρήση της γλώσσας της σημαίνει και την ανεξαρτησία της. Διεκδικείτε μια θέση ακόμη και για τις λέξεις που είναι σχετικά ξεπερασμένες... Ναι. Υπάρχουν λέξεις λίγο σπάνιες, οι οποίες όμως δεν έχουν απαλειφθεί από την γλώσσα ― παρά μόνον από την καθημερινή χρήση. Δημιουργούν μιαν ορισμένη ατμόσφαιρα, δίνουν περισσότερο βάθος. Η ιστορία των λέξεων αντανακλά την ιστορία των αξιών. Για παράδειγμα, σήμερα δεν τολμάμε συχνά να μιλήσουμε περί δόξας, και ακόμη λιγότερο περί αρετής.

Συνέντευξη

Ζακλίν ντε Ρομιγύ Με πίστη στην δύναμη των λέξεων ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΛΉΔΑ ΜΠΟΥΖΆΛΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΝΊΚΟ ΑΓΓΕΛΉ

Εκτιμάτε ότι οι πολιτικοί ―άνδρες και γυναίκες― θα όφειλαν να προστατεύουν μια γλώσσα σαφή και απλή; Εννοείται! Θα ήθελα ωστόσο, για αρχή, να φροντίσουν να μελετούν καλύτερα την γλώσσα και τα κείμενα, όχι μόνο τα γαλλικά αλλά και τα λατινικά και τα αρχαία ελληνικά, ώστε να κατανοούν τις λεπτές διαφορές στο λεξιλόγιο, στο συντακτικό. Σήμερα, μιλάμε πολύ λίγο για την παιδεία, τον πολιτισμό, την προστασία της γλώσσας, πράγματα που, κατά την άποψή μου, είναι βασικά. Αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για τα πάντα. Οι λέξεις είναι σημαντικές κάθε μέρα, κάθε στιγμή, όχι μόνο στην πολιτική. Ακόμη και για τον νεαρό που θα δώσει συνέντευξη για να προσληφθεί, η γλώσσα είναι πρωταρχικής σημασίας! Στην πολιτική, μία ατυχής λέξη μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες... Ναι, αλλά είναι γεγονός πως ο καθένας μπορεί να έχει προβλήματα επειδή χρησιμοποίησε κάποια λέξη αντί κάποιας άλλης. Ένας φίλος Άγγλος έλεγε αστειευόμενος ότι οι γάμοι μεταξύ αλλοεθνών συχνά οφείλονται στο περιορισμένο λεξιλόγιο: ο νεαρός θέλει να πει λόγια αγάπης χωρίς ιδιαίτερη βαρύτητα, αλλά, μη γνωρίζοντας τις λεπτές νοηματικές αποχρώσεις, καταλήγει παντρεμένος! Είναι σημαντικό να είμαστε ευαίσθητοι στην υπαινικτική λειτουργία της γλώσσας, στην ποίηση που μας μεταδίδουν οι μύθοι, οι ελπίδες, οι ήρωες, τα συμβολικά πρόσωπα που ενσαρκώνουν ανθρώπινες καταστάσεις. Βλέπουμε να αναπτύσσεται μια νέα γλώσσα: SMS, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κ.λπ. Πώς θα έπρεπε να τα δεχτούμε όλα αυτά; Με όλες τις λέξεις πρέπει να έχουμε υπομονή και επιμονή. Πιστεύω ότι στην πραγματικότητα πρόκειται περισσότερο για ένα παιχνίδι. Με διασκεδάζει το ότι ανά τις εποχές χρησιμοποιούμε την ίδια λέξη με πολύ διαφορετική έννοια ― όπως, ας πούμε, συμβαίνει με την λέξη «cassette», η οποία για τον μολιερικό Φιλάργυρο ήταν η κασετίνα όπου φυλούσε τα χρήματά του, ενώ για εμένα είναι η κασέτα του μαγνητοφώνου μου. Σήμερα, όμως, η λέξη αυτή έχει φτάσει να γράφεται «Κ7» [λόγω της ομοηχίας μεταξύ «cassette» και «Κ7» (Ka sept)]. Χάνεται έτσι το νόημα, η συνέχεια. Η εξέλιξη των λέξεων από την ετυμολογική τους αφετηρία και μετά, η εξέλιξή τους

από κοινού με την κοινωνία, είναι κάτι το συναρπαστικό, κάτι το εξαίσιο και επωφελές. Πιστεύω όμως ότι σε κάθε εποχή τα παιδιά διασκέδαζαν να κάνουν πράγματα ανάλογα με τα σημερινά SMS. Δηλαδή λυπάστε για την τάση μας να «κόβουμε» τις λέξεις ή άλλοτε, εξίσου, να τις «παραφουσκώνουμε»; Το διασκεδαστικό είναι ότι, ενώ συντομεύονται οι λέξεις, την ίδια στιγμή, λόγω μιας τάσης βερμπαλισμού, επιμηκύνονται. Στο ραδιόφωνο ακούω συχνά λέξεις εξαιρετικά λόγιες, λέξεις υπερβολικά μεγάλες. Παίρνουν ένα ρήμα και το επιμηκύνουν. Για παράδειγμα, δεν λένε πλέον «conflit ‘‘entre les générations’’» [«σύγκρουση μεταξύ των γενεών»], αλλά «conflit ‘‘intergénérationnel’’» [«διαγενεακή σύγκρουση»]! Κόβουμε και επιμηκύνουμε χωρίς να νοιαζόμαστε για την γλώσσα. Γιατί είστε επιφυλακτική απέναντι στην εισαγωγή καταλήξεων θηλυκού γένους σε γαλλικές λέξεις που μέχρι πρότινος είχαν μόνον αρσενική κατάληξη [féminisation]; Δεν είμαι επιφυλακτική, είμαι αντίθετη! Δέχομαι ότι μια γλώσσα εξελίσσεται, ότι δημιουργούνται νέες λέξεις, όταν χρειάζεται. Το λεξικό της Ακαδημίας περιέχει πάρα πολλές καινούργιες λέξεις! Με σοκάρει όμως το γεγονός ότι αυτό γίνεται με κυβερνητικό διάταγμα και όχι μέσα από την αυθόρμητη χρήση και υπό τον έλεγχο των ανθρώπων που είναι γνώστες της γλώσσας. Είναι σκανδαλώδες να γίνεται κάτι τέτοιο αντίθετα προς τους κανόνες, τις συνήθειες, τις αναγνωρισμένες τάσεις της γλώσσας. Το θηλυκό μιας λέξης σε «-eur» δεν λήγει σε «-eure». Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο! Δεν είναι στο πνεύμα της γαλλικής γλώσσας. Μια καθηγήτρια δεν λέγεται «professeure». Δεν μπορεί και δεν πρέπει να λέγεται έτσι. Έχω αγωνιστεί κατά των αυθαίρετων μέτρων τα οποία κακομεταχειρίζονται την φυσιολογική εξέλιξη των λέξεων στο όνομα αυτής της τάσης. Γιατί θα πρέπει να είμαστε εξοικειωμένοι με τα γαλλικά τού χθες; Η γλώσσα τού χθες είναι η γλώσσα του συνόλου της γραμματείας μας, η γλώσσα όλων των πραγμάτων που μας διαμόρφωσαν και με τα οποία ζούμε. Αν δεν είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε τα κλασικά κείμενα είναι σαν να μας έχουν ακρωτηριάσει κάποιο βασικό στοιχείο

Συνέντευξη

Ζακλίν ντε Ρομιγύ Με πίστη στην δύναμη των λέξεων ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΛΉΔΑ ΜΠΟΥΖΆΛΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΝΊΚΟ ΑΓΓΕΛΉ

μας. Αυτό που μας εντυπωσιάζει στα έργα του παρελθόντος είναι πως, παρότι προέρχονται από ένα πλαίσιο τόσο απομακρυσμένο από την εποχή μας και τις συνήθειές μας, αναδίδουν ένα αίσθημα που μας κυριεύει. Η παιδεία, τόσο στο σχολείο όσο και ύστερα από αυτό, έγκειται στο να φέρουμε τους νέους σε επαφή με αυτά τα κείμενα. Από αυτά πρέπει να τρέφονται και να κάνουν τις επιλογές τους. Οφείλουμε να τους προσφέρουμε μια θαυμαστή ποικιλία με όλα όσα θα τους βοηθήσουν στην ζωή. Αυτό ακριβώς θα λέγατε στους νέους, και κυρίως στους νέους των αστικών κέντρων; Αυτοί που τους διδάσκουν θεωρούν ότι τα αρχαία κείμενα δεν είναι κατάλληλα για τον σύγχρονο κόσμο. Πρόσφατα, όμως, ένα άρθρο της εφημερίδας Le Monde εξύμνησε την επιτυχία του Ομήρου σε ένα σχολείο των προαστίων. Είμαι πεπεισμένη ότι, φέρνοντας τους νέους των προαστίων σε επαφή με αυτή την λογοτεχνία, η οποία είναι οικουμενική και προσιτή σε όλους, τους βοηθάμε κατά κάποιον τρόπο να μπουν στον κόσμο. Το λέω εδώ και πολύν καιρό. Και η παρείσφρηση των αγγλικών; Πρόκειται για παλιά διένεξη. Αρχικά ανησυχήσαμε, και δικαίως, με αυτή την μόδα που ήθελε να χρησιμοποιούμε αγγλικές λέξεις αντί των αντίστοιχων γαλλικών, οι οποίες ήταν σε χρήση. Πρόκειται πράγματι για μόδα, αλλά είναι σπανιότατες οι περιπτώσεις όπου η αγγλική λέξη έχει αντικαταστήσει την αντίστοιχη γαλλική. Ασφαλώς, αν όντως πρέπει η λέξη να εισέλθει στο λεξιλόγιο, τότε καλώς να εισέλθει! Πρέπει όμως να διαφυλάξουμε αυτό που μας τρέφει, αυτό που μας έχει διαμορφώσει ― και που μας δίνει τόσες χαρές! Η γλώσσα δεν είναι μόνον ένα μέσο για να αποφεύγουμε τα γρονθοκοπήματα. Όταν διαβάζω ένα κείμενο καλογραμμένο, έναν μονόλογο του Ρακίνα, νιώθω πραγματική ευτυχία! Είστε απαισιόδοξη για την ευρωστία της γαλλικής γλώσσας; Δεν είμαι ποτέ και για τίποτε απαισιόδοξη, όμως νομίζω ότι ελλοχεύουν μεγάλοι κίνδυνοι και ότι το κράτος, μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος αλλά και όλων των φορέων, θα όφειλε και θα μπορούσε να βελτιώσει τα πράγματα. Η γλώσσα μας δεν είναι δυνατόν να ακτινοβολεί περισσότερο από την εν γένει θέση μας στον

κόσμο, αλλά αυτό δεν μας εμποδίζει, στην Γαλλία, να διαφυλάττουμε την σαφήνεια και την καθαρότητά της. Τα αρχαία ελληνικά μιλιόντουσαν κάποτε σε μια τεράστια επικράτεια, αν και η Ελλάδα δεν είχε πλέον καμία δύναμη· ωστόσο, η πνευματική της ακτινοβολία παρέμενε αναλλοίωτη. Βρέθηκαν αρχαία ελληνικά κείμενα στο Αφγανιστάν, στην Κίνα, σε χώρες όπου η αρχαία ελληνική γλώσσα χρησιμοποιείτο με συμπάθεια και υπερηφάνεια. Αν σεβόμασταν εμείς οι ίδιοι την γλώσσα μας, δεν θα ήμουν απαισιόδοξη. Μολονότι τα γαλλικά ποτέ πλέον δεν θα έχουν την ακτινοβολία που είχαν κατά τον 18ο αιώνα, διατηρούν σημαντική θέση.

Άρθρο

Εις μνήμην Σταμάτη Μαντζαβίνου

Ο αείμνηστος Σταμάτης Μαντζαβίνος (κέντρο) σε στιγμιότυπο από την απονομή του Αριστείου Μποδοσάκη 2006, μαζί με τους βραβευθέντες καθηγητές Αθανάσιο Φωκά και Δημήτρη Χριστοδούλου

Ο Σταμάτης Μαντζαβίνος, πρόεδρος του φίλιου και συνεργαζόμενου με το Ίδρυμα Ωνάση Ιδρύματος Μποδοσάκη, έφυγε από την ζωή στις 21 Αυγούστου 2007. Σημαντική η απώλεια του ανθρώπου που κράτησε σταθερό έναν οργανισμό με μακρά και ιστορική δράση στην γραμμή πλεύσης του εμπνευστή του: την ελληνοκεντρική οπτική και τους άρρηκτους δεσμούς με την χώρα. Eις μνήμην του, το Ίδρυμα Ωνάση διέθεσε δέκα χιλιάδες ευρώ προς το Ίδρυμα Μποδοσάκη. Ο Σταμάτης Μαντζαβίνος γεννήθηκε το 1932 στην Αθήνα. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και απέκτησε πτυχίο Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, καθώς και μεταπτυχιακό τίτλο Διοίκησης Επιχειρήσεων. Συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, όπου επικεντρώθηκε σε θέματα χρηματοδοτήσεως ιδιωτικών επιχειρήσεων. Διετέλεσε, μεταξύ άλλων, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Εταιρείας Οίνων και Οινοπνευμάτων, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Χημικές Βιομηχανίες Βορείου Ελλάδος, καθώς και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων. Από το 1974, ήταν μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Μποδοσάκη και πρόεδρος από το 1991 και μετά. Επίσης, υπήρξε μέλος των διοικητικών συμβουλίων πολλών άλλων σημαντικών επιχειρήσεων, χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και φορέων, όπως είναι ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών, το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών και η Τράπεζα της Ελλάδος. Το 1987, ανακηρύχθηκε από την Γαλλία Ιππότης της Λεγεώνος της Τιμής.

Στον επικήδειο λόγο που εκφώνησε ο Δημήτριος Σ. Βλαστός, τότε Γενικός Γραμματέας και νυν Πρόεδρος του Ιδρύματος Μποδοσάκη, αναφέρθηκε στον άνθρωπο Σταμάτη Μαντζαβίνο, λέγοντας ότι «τον χαρακτήριζε η διαλλακτικότητα, η σοβαρότητα, η ψυχραιμία και η τετράγωνη λογική. Ο διακριτικός και αθόρυβος χαρακτήρας του έδωσε το ίδιο στίγμα στα προγράμματα και τα έργα του Ιδρύματος». Το Ίδρυμα Μποδοσάκη συστάθηκε το 1973 και είναι κοινωφελής οργανισμός ιδιωτικού δικαίου που διοικείται από εννεαμελές συμβούλιο. Στο Ίδρυμα αυτό, καινοφανή για την εποχή του θεσμό, ο Πρόδρομος Μποδοσάκης Αθανασιάδης κατέλιπε όλη του την περιουσία μετά θάνατον. Στόχοι του Ιδρύματος είναι η προαγωγή της παιδείας και της ιατρικής περίθαλψης στην Ελλάδα, καθώς και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Για τους σκοπούς αυτούς, το Ίδρυμα Μποδοσάκη έχει θεσμοθετήσει τα Επιστημονικά Βραβεία, με ελληνοκεντρικό χαρακτήρα και πολύ υψηλά κριτήρια επιλογής. Τα βραβεία απονέμονται σε νέους επιστήμονες έως σαράντα ετών για την εξαιρετική επίδοσή τους στον τομέα τους, για την συμβολή τους στην επιστημονική και οικονομική ανάπτυξη της χώρας, καθώς και στην διεθνή προβολή της. Επιπλέον, το Ίδρυμα έχει θεσμοθετήσει το Αριστείο Μποδοσάκη, το οποίο αποσκοπεί στο να προβάλει διεθνώς καταξιωμένους Έλληνες επιστήμονες των Θετικών Επιστημών και της Ιατρικής. Ακόμη, χορηγεί υποτροφίες για μεταπτυχιακές σπουδές και ενισχύει την τεχνική παιδεία στην χώρα μας.

Βιβλιοπαρουσίαση

Χρηματιστηριακό Ποινικό Δίκαιο ΓΡΆΦΕΙ Η ΙΩΆΝΝΑ ΚΟΝΔΎΛΗ ΛΈΚΤΩΡ ΑΣΤΙΚΟΎ ΔΙΚΑΊΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΊΟΥ ΑΘΗΝΏΝ

Dimitris Ziouvas, Das neue Kapitalmarktstrafrecht – Europäisierung und Legitimation, Κολωνία, Βερολίνο, Βόννη, Μόναχο: εκδ. Carl Heymanns, 2005, σελ. 352. ISBN 3-452-25991-9

Η μονογραφία του ποινικολόγου Δημήτρη Ζιούβα, μέλους του Συνδέσμου μας, η οποία αποτελεί αναθεωρημένη έκδοση της διδακτορικής διατριβής του στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κολωνίας και δημοσιεύεται ως 13ος τόμος στην σειρά μελετών για το Ευρωπαϊκό Ποινικό Δίκαιο «IUS CRIMINALE», με εκδότη τον Ούλριχ Ζίμπερ, καθηγητή και διευθυντή του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για το Αλλοδαπό και το Διεθνές Ποινικό Δίκαιο, διακρίθηκε με το Βραβείο Επιστημονικής Εργασίας του Ιδρύματος Ωνάση για το ακαδημαϊκό έτος 2004-2005, βραβείο το οποίο απονέμεται σε μέλη του Συνδέσμου Υποτρόφων. Η μελέτη πραγματεύεται, αφενός, την επίδραση του Ευρωπαϊκού Ποινικού Δικαίου στην θέση εθνικών κανόνων Ποινικού Δικαίου και, αφετέρου, τα δογματικά θεμέλια ενός σχετικά νέου υποσυστήματος του Οικονομικού Ποινικού Δικαίου, του Ποινικού Δικαίου της Κεφαλαιαγοράς. Με αφετηρία την ευρωπαϊκή Οδηγία 2003/6 για τις πράξεις προσώπων που κατέχουν προνομιακές πληροφορίες και τις πράξεις χειραγώγησης της αγοράς (κατάχρηση αγοράς), ο συγγραφέας εξετάζει αρχικά την ανάγκη και τις νομοτεχνικές μεθόδους της ελάχιστης εναρμόνισης των εθνικών νομοθεσιών προς το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το σύνθετο εθνικό κυρωτικό σύστημα χρήζει ουσιαστικής αναδιαμόρφωσης προκειμένου να μην εμφανίζει κενά νομιμοποίησης και, κατ’ επέκταση, δικαιοκρατικά ελλείμματα. Η μελέτη προτείνει πειστικά και εμπεριστατωμένα κριτήρια για ένα νέο σύστημα σύνθεσης διοικητικών και ποινικών κυρώσεων, το οποίο θα εγγυάται την αποτελεσματική και δικαιοκρατικά άμεμπτη προσαρμογή της εθνικής ποινικής νομοθεσίας στις προσταγές της κοινοτικής και της ενωσιακής έννομης τάξης. Στο δεύτερο μέρος της μονογραφίας, ασκείται δριμεία κριτική στην παγίως υποστηριζόμενη στην γερμανική θεωρία και νομολογία άποψη ότι τα χρηματιστηριακά εγκλήματα της καταχρηστικής εκμετάλλευσης προνομιακών πληροφοριών (insider trading) προσβάλλουν αποκλειστικά το υπερατομικό αγαθό της αποτελεσματικής λειτουργίας της κεφαλαιαγοράς και ουδόλως θίγουν τα ατομικά περιουσιακά δικαιώματα των ζημιωθέντων επενδυτών, με συνέπεια την πλήρη αποδυνάμωση της ποινικής αλλά και της αστικής, ουσιαστικής και δικονομικής θέσης του επενδυτή. Η επιτυχημένη κριτική επιχειρείται διά της συστηματικής διερεύνησης της νομιμοποιητικής βάσης της θέσπισης κανόνων Οικονομικού Ποινικού Δικαίου, καθώς και της εξέτασης της λειτουργίας των υποστάσεων

Βιβλιοπαρουσίαση

Χρηματιστηριακό Ποινικό Δίκαιο ΓΡΆΦΕΙ Η ΙΩΆΝΝΑ ΚΟΝΔΎΛΗ ΛΈΚΤΩΡ ΑΣΤΙΚΟΎ ΔΙΚΑΊΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΊΟΥ ΑΘΗΝΏΝ

των ειδικών ποινικών νόμων και της αποστολής και της νομιμοποίησης του Ποινικού Δικαίου εν γένει. Το έργο ολοκληρώνεται με προτάσεις για την ποινικοδικονομική και αστική αντιμετώπιση του ζημιωθέντος επενδυτή ως παθόντος του χρηματιστηριακού εγκλήματος. Η προβληματική περί αποκαταστατικής λειτουργίας του Ποινικού Δικαίου εισάγει στο πεδίο των αστικών αξιώσεων, όπου η ένταξη των ατομικών περιουσιακών δικαιωμάτων στο προστατευτικό πεδίο του ποινικού κανόνα δικαίου ανοίγει τον δρόμο για αστικές αποζημιώσεις των επενδυτών. Η μονογραφία του Δημήτρη Ζιούβα διακρίνεται για την οξύτητα, το βάθος και την πληρότητα της επιστημονικής σκέψης και την σχολαστική μέθοδο συγγραφής. Η τολμηρή και ιδιαίτερα πειστική αντιπαράθεση με την κρατούσα στην γερμανική επιστήμη θεωρία του Χρηματιστηριακού Ποινικού Δικαίου καταλήγει σε πολύ χρήσιμα πορίσματα ως προς το σύνολο του Οικονομικού Ποινικού Δικαίου, τόσο για τον νομοθέτη όσο και για τον εφαρμοστή του δικαίου στην Γερμανία και στην Ελλάδα.

Βιβλιοπαρουσίαση

Μια ποιητική του ενδύματος ΓΡΆΦΕΙ Η ΝΑΤΆΣΣΑ ΖΟΎΚΑ, ΧΟΡΟΓΡΆΦΟΣ

Μετζικώφ. Costume Design. Αθήνα: εκδ. Φιλιππότη και Υπουργείο Πολιτισμού, 2007, Χορηγός: Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, σελ. 390. ISBN: 978-960-295 039-5

Το Υπουργείο Πολιτισμού και οι εκδόσεις Φιλιππότη, με την χορηγία του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, δημιούργησαν ένα υπέροχο βιβλίο με τον τίτλο Μετζικώφ. Costume Design. Πρόκειται για έναν τόμο τριακοσίων ενενήντα σελίδων, όπου ο αναγνώστης-θεατής εισχωρεί στον μαγευτικό χώρο του καλλιτέχνη, ακολουθώντας την πορεία του (1983-2006) μέσα από παραστάσεις κορυφαίων έργων του παγκόσμιου ρεπερτορίου - Σαίξπηρ, Στρίντμπεργκ, Ίψεν, Τσέχωφ, Ανούιγ, Γκαίτε, Πιραντέλλο - και σε όλο σχεδόν το φάσμα του αρχαίου ελληνικού δράματος. Συναντά επίσης τον κόσμο της όπερας και του χορού: Αριάδνη στην Νάξο, Μάκβεθ, Φεντόρα, Φιντέλιο, Λίμνη των Κύκνων, Μαραθών-Σαλαμίς, Μανουέλ Σαλίνας, Κάντο Χενεράλ. Εκθέσεις του Γιάννη Μετζικώφ έχουν φιλοξενηθεί στο Φεστιβάλ Πατρών («Σκηνογραφία για μια παράσταση που δεν θα γίνει ποτέ»), στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη («Προσωπεία») και στο Μουσείο Καλών Τεχνών Αλέξανδρου Πούσκιν στην Μόσχα («Μεταμορφώσεις»). Ζωγράφος, γλύπτης, καλλιτέχνης των «εγκαταστάσεων», ο Μετζικώφ είναι παράλληλα σκηνογράφος και ενδυματολόγος. Έχει συνεργαστεί με όλους σχεδόν τους Έλληνες σκηνοθέτες: Κακογιάννη, Βολανάκη, Βουτσινά, Κούνδουρο, Ευαγγελάτο, Μιχαηλίδη, Τσιάνο, Χουβαρδά, Ζουζού Νικολούδη κ.ά. Την μεγαλειώδη ελληνική και αγγλική έκδοση οφείλουμε σε ένα επιτελείο εκλεκτών συνεργατών υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια του Δημήτρη Πληβούρη. Προλογίζουν ο Γιώργος Βουλγαράκης, ο Αντώνης Παπαδημητρίου, η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, ο Γιώργος Π. Πεφάνης, ο Γιάννης Βαρβέρης και η Αθηνά Σχινά, ενώ επίσης περιλαμβάνονται μικρά αποσπάσματα δοκιμίων από σκηνοθέτες και συνεργάτες του καλλιτέχνη. Η επιτυχία της έκδοσης χρωστά βεβαίως τα μέγιστα σε μια πλειάδα φωτογράφων που παραχώρησαν ευγενικά το φωτογραφικό τους υλικό. «Ο Γιάννης Μετζικώφ», γράφει στον πρόλογό του ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση Αντώνης Παπαδημητρίου, «θέτει την τέχνη στην υπηρεσία μιας εφήμερης αλλά και ουσιαστικής αισθητικής. Ντύνει την δράση και χαρακτηρίζει την προσωπικότητα των ηρώων του, προσδιορίζοντας με αυτόν τον τρόπο ουσιαστικά την συνολική ερμηνεία του έργου, στο οποίο προσφέρει τις καλές του υπηρεσίες. Σαν τον Μικρό Πρίγκιπα και εμείς επισκεπτόμαστε μέσα από το βιβλίο αυτό τον πλανήτη του Γιάννη Μετζικώφ και βλέπουμε τα πλάσματα που χάρις σε αυτόν κατοικούν την ανθρωπογεωγραφία του».

Από την παράσταση Θεοδώρα που δόθηκε στην Λισαβόνα το 1994 με την Ειρήνη Παπά, σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη

Βιβλιοπαρουσίαση

Μια ποιητική του ενδύματος ΓΡΆΦΕΙ Η ΝΑΤΆΣΣΑ ΖΟΎΚΑ, ΧΟΡΟΓΡΆΦΟΣ

Στο άρθρο της με τίτλο «Γιάννης Μετζικώφ: Το θέατρο ως μηχανή του χρόνου και ο ρόλος του ενδύματος», η καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης και διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα σημειώνει: «Το κοστούμι αντιπροσωπεύει για τον Μετζικώφ μιαν αυτόνομη μορφή Τέχνης. […] Τα κοστούμια που σχεδιάζει, κεντάει και στολίζει χρόνια τώρα, με ακαταμάχητο ζήλο και πάθος νεανικό, για να ντύσει τις τραγικές ηρωίδες, την Κλυταιμνήστρα, την Εκάβη, την Ιοκάστη, την Μήδεια, την Ηλέκτρα, την Ιφιγένεια, την λαίδη Μάκβεθ, την Θεοφανώ, την Σαλώμη και τόσες άλλες, ζωντανεύουν με κεραυνοβόλο ενέργεια τα πεπρωμένα τους μπροστά στα μάτια του θεατή. […] Ο Γιάννης Μετζικώφ, ηδονικός Ελπήνωρ του χρώματος, της υφής, της λάμψης, της μεγαλοπρέπειας ―ας μην ξεχνάμε πως είναι ένας έξοχος ζωγράφος― βρίσκει σε αυτούς τους ρόλους το άλλοθι για να απογειώσει την φαντασία του».

Ευρυπίδου Μήδεια στο ρωμαϊκό θέατρο Μέριδα της Ισπανίας, σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη

«Αρκετές φωτογραφίες σε αυτό το λεύκωμα», συνεχίζει η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, «διαιωνίζουν τέτοιες εκλάμψεις. Εκεί, ο καλλιτέχνης Μετζικώφ αφήνει ελεύθερη την έμπνευσή του να σχεδιάζει μια ‘‘φαντασία’’, ένα όχημα φυγής προς το παρελθόν ή προς το μέλλον, αποκαλύπτοντας τις πολλαπλές δυνατότητες του ταλέντου του. Ενός ταλέντου εύπλαστου, εύστροφου, ικανού να μεταμορφώνεται αδιάκοπα, χωρίς ποτέ να χάνει την ταυτότητά του». Ο λέκτορας του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών και κριτικός θεάτρου Γιώργος Π. Πεφάνης καταπιάνεται στο κείμενό του με την «Ποιητική του ενδύματος» του Γιάννη Μετζικώφ. «Στον κόσμο του Μετζικώφ», γράφει, «η αμφιβολία μπορεί να ταξιδεύει από κείμενο σε κείμενο και από παράσταση σε παράσταση χωρίς να αποδιαρθρώνει τα έργα, αλλά και χωρίς να κλείνει σε περίκλειστα σχήματα. Τα πρόσωπα, οι σχέσεις και οι καταστάσεις προσδιορίζονται, δεν ορίζονται από το χρώμα ή το στυλ των ρούχων. Όπως το κορμί αναπνέει πάντα κάτω από το ύφασμα, έτσι και το πρόσωπο κινείται μέσω του ενδύματός του. Το ένδυμα γίνεται έτσι μια ζωντανή έκφραση του προσώπου, περίπου σαν μια υφασμάτινη γλώσσα και άηχη φωνή». Η Αθηνά Σχινά, κριτικός και ιστορικός τέχνης, αναλύει την θεατρική δουλειά του Γιάννη Μετζικώφ «μέσα από τον καλειδοσκοπικό μετατροπέα» του. «Η συναισθαντική ενέργεια που εκπέμπει ο χώρος του Γ. Μετζικώφ», παρατηρεί, «λειτουργεί όπως τα απαρέμφατα, με την μέση ή την παθητική φωνή διάθεσης των ενσαρκωνόμενων ρόλων να εκφέρεται από τον τρόπο θέσης, στάσης ή κίνησης του σώματος των ηθοποιών που φορούν τα ρούχα του ως χροιές των χαρακτήρων που εκπροσωπούν, καθώς οι σημασίες του λόγου οικοδομούν ένα πλέγμα. Το πλέγμα αυτό σημασιών, παραλειπόμενων, αμφισημιών, βλεμμάτων και χειρονομιών της ερμηνείας συναντά αντιφωνικά το πλέγμα των τονικών αντιστίξεων του Γ. Μετζικώφ στα κοστούμια του με το βελούδο, το ατλάζι, το λινό, τον ταφτά, τις φόδρες, τις χάντρες, τις δαντέλες, και αλλού τα διάφανα

Βελούδο, τούλι, δαντέλα και φτερά κυριαρχούν σε αυτό το κοστούμι του Μετζικώφ

Περίτεχνα κεντήματα στολίζουν τα κοστούμια

Βιβλιοπαρουσίαση

Μια ποιητική του ενδύματος ΓΡΆΦΕΙ Η ΝΑΤΆΣΣΑ ΖΟΎΚΑ, ΧΟΡΟΓΡΆΦΟΣ

πέπλα, τις μάλλινες κλωστές και τις μεταξωτές κορδέλες να ντύνουν ενδιάμεσους ρυθμούς, ‘‘εκκωφαντικούς’’ ψιθύρους, υπονοούμενα, αποσοβούντα επιφωνήματα και αινιγματικές απορίες, κυρίως όμως αποσιωπητικά που διαστέλλουν την παρασημαντική του λόγου και τα κρυμμένα της νοήματα». Κλείνοντας το βιβλίο έχει κανείς την αίσθηση του γυρισμού. Κρατά αυτό που μένει από το ωραίο ταξίδι, αυτό που γίνεται πλούτος στην ψυχή, στον νου, στην φαντασία και στην μνήμη.

Εντυπωσιακό καπέλο και κοστούμι εποχής

Ευριπίδου Τρωάδες στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, 2004, σε σκηνοθεσία Διαγόρα Χρονόπουλου

Εγκατάσταση στην ομαδική έκθεση Εκδοχές Χώρου, «Τι είδε ο υπηρέτης μέσα στο κλειστό δωμάτιο», Πάρκο Ελευθερίας, 1987

Βιβλιοπαρουσίαση

Οι ανταλλαγές πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία ΓΡΆΦΕΙ Ο ΚΎΡΙΛΛΟΣ ΝΙΚΟΛΆΟΥ, ΔΡ ΙΣΤΟΡΊΑΣ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ ΤΗΣ ΣΟΡΒΌΝΝΗΣ

Bruce Clark, Twice a Stranger: How Μass Εxpulsion Forged Modern Greece and Turkey, Λονδίνο: εκδ. Granta Books, 2006, σελ. 274, με χάρτες, πρόλογο, εισαγωγή, βιβλιογραφία, πηγές, μεθοδολογία και ευρετήριο. ISBN 978-1-86207-924-3

O Μπρους Κλαρκ είναι διεθνώς γνωστός δημοσιογράφος. Διετέλεσε ανταποκριτής του πρακτορείου Reuters στην Αθήνα κατά την δεκαετία του ’80, ανταποκριτής των Times του Λονδίνου στην Μόσχα και σήμερα είναι ο υπεύθυνος σύνταξης του περιοδικού The Economist σε θέματα διεθνούς ασφάλειας. Το βιβλίο του Twice a Stranger: How Mass Expulsion Forged Modern Greece and Turkey [Δύο φορές ξένος: Πώς οι μαζικές απελάσεις διαμόρφωσαν την σύγχρονη Ελλάδα και την σύγχρονη Τουρκία], αφορά την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, αν και παρουσιάζει επίσης πληροφορίες για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις από τους Βαλκανικούς Πολέμους μέχρι σήμερα. Το Δύο φορές ξένος αποτελεί αδιαμφισβήτητα μίαν από τις πιο εμπεριστατωμένες αναλύσεις για την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στην αγγλική αλλά και την διεθνή βιβλιογραφία. Από την πολύ μεγάλη βιβλιογραφία για το ζήτημα αυτό, προτείνεται κυρίως το βιβλίο του Dimitri Pentzopoulos, The Balkan Exchange of Minorities and its Impact on Greece (Χάγη, 1962). Ενδεικτικά, ο αναγνώστης μπορεί επίσης να συμβουλευθεί το βιβλίο του Arnold J. Toynbee, The Western Question in Greece and Turkey: A Study in the Contact of Civilizations (Λονδίνο, 1922), καθώς και την μελέτη του Yannis Yannopoulos, The Conference of Lausanne, 1922-1923 (Διδακτορική Διατριβή, Κολλέγιο Μπέρκμπεκ, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, 1974). Ο Κλαρκ ερεύνησε επισταμένως το θέμα του και, αξιοποιώντας το αρχειακό υλικό και την προφορική παράδοση από επιζώντες, διηγείται την τραυματική εμπειρία της εξόδου από τις κοσμοπολιτικές οθωμανικές κοινότητες, στις οποίες χριστιανοί και μουσουλμάνοι συνυπήρχαν επί ολόκληρους αιώνες. Αφηγείται την ανθρώπινη περιπέτεια όχι απλώς λαμβάνοντας υπόψη το διπλωματικό πλαίσιο, αλλά και εντάσσοντας σε αυτό την κοινωνική ανθρωπολογική ανάλυση. Εξηγεί πώς οι πολιτικές αποφάσεις και τα διπλωματικά παρασκήνια φέρνουν τους ανθρώπους εμπρός σε τετελεσμένα γεγονότα. Θα έπρεπε ωστόσο να επισημανθούν κάποιες διαφορές μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας. Άλλωστε, σύγκριση δεν σημαίνει αποκλειστικά και μόνο τον εντοπισμό των κοινών στοιχείων, αλλά και την επισήμανση των διαφορών. Η διαδικασία της συγκρότησης του ελληνικού κράτους είναι σαφώς πιο παλιά και προηγείται της Συνθήκης της Λωζάννης κατά έναν αιώνα. Εξάλλου, από στατιστικής πλευράς, τα δύο εκατομμύρια πρόσφυγες της Μικράς Ασίας προστέθηκαν στα τέσσερα του ελληνικού κράτους, ενώ το τουρκικό έθνος-κράτος, δημιούργημα του εθνικού κινήματος του

Δασκάλα ελληνικού γυμνασίου της Τραπεζούντας με τις μαθήτριές της

Βιβλιοπαρουσίαση

Κεμάλ, υποδέχτηκε τετρακόσιες χιλιάδες πρόσφυγες. Τα επακόλουθα του διαφορετικού εκτοπίσματος των αντίστοιχων πληθυσμιακών ομάδων δεν ήταν ίδια και ούτε μπορούν να εξισωθούν. Την επαύριον της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της ήττας της Ελλάδας από την Τουρκία, οι δύο χώρες υπέγραψαν μεταξύ τους συμφωνία η οποία άνοιξε τον δρόμο για ανταλλαγή πληθυσμών εκατέρωθεν. Οι πληθυσμοί μετακινήθηκαν ένθεν κακείθεν επειδή ανήκαν στην «λάθος θρησκεία». Ο συγγραφέας ορθώς επισημαίνει ότι το γεγονός αποτέλεσε προηγούμενο για την κατοπινή εφαρμογή λύσεων βάσει εθνικών διαχωρισμών στην Ευρώπη, την Μέση Ανατολή και ολόκληρο τον κόσμο. Τονίζεται ότι οι πρόσφυγες που έφταναν για πρώτη φορά στην άλλη πλευρά του Αιγαίου ένιωθαν σαν ξένοι στις δικές τους υποτιθέμενες «μητέρες πατρίδες», συχνά αδύναμοι να μιλήσουν την γλώσσα της χώρας υποδοχής τους και αντιμετωπίζοντας εχθρότητα από τους νέους γείτονές τους ― ελληνόφωνοι μουσουλμάνοι μεταφέρθηκαν στην Μικρά Ασία και τουρκόφωνοι χριστιανοί στην Βαλκανική. Στο βιβλίο, μολονότι περιγράφονται με λεπτομέρεια οι κακουχίες, οι εκτοπισμοί, οι συλλήψεις, οι επιδημίες και οι σφαγές των Ελλήνων του Πόντου, η πυρπόληση της Σμύρνης και τα επακόλουθά της αναλύονται λιγότερο διεξοδικά. Ο συγγραφέας ασχολείται με μια πλευρά του ζητήματος η οποία μέχρι τώρα δεν είχε προσελκύσει την δέουσα προσοχή. Έλαβε πληροφορίες από τους υπέργηρους Έλληνες και Τούρκους που θυμούνται τον προ της ανταλλαγής κόσμο. Έδωσε στους επιζώντες που βίωσαν την προσφυγιά την δυνατότητα να μιλήσουν πρώτη φορά για τα βιώματά τους. Το βιβλίο του απαντά σε πολλά ερωτήματα και αφήνει τον αναγνώστη να απαντήσει σε αρκετά άλλα, όπως είναι, για παράδειγμα, τα ζητήματα που αφορούν τις σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα Βαλκάνια, τον Καύκασο, την Μέση Ανατολή και την Κύπρο. Γενικότερα, μεγάλο μέρος του ενδιαφέροντος εστιάζεται στην ιδέα του «άλλου», στην σχέση μας με τους γείτονές μας. Ο συγγραφέας εξηγεί με δεξιοτεχνία αυτά τα περίπλοκα θέματα στον αγγλόφωνο αναγνώστη. Το σημαντικό του βιβλίο ρίχνει ακόμη περισσότερο φως στην υπάρχουσα σχετική βιβλιογραφία. Κοντολογίς, ο Κλαρκ διηγείται την ιστορία της ανταλλαγής των πληθυσμών καθαρά και δίκαια, εξισορροπώντας την γενίκευση και την λεπτομέρεια, δίνοντας μια πολύ ανθρώπινη διάσταση στο πολιτικό δράμα, εμπλουτίζοντας την ιστορική έρευνα με στοιχεία πέραν των πολυειπωμένων της διπλωματικής ιστορίας. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη ότι ο Κλαρκ δεν είναι επαγγελματίας ιστορικός αλλά δημοσιογράφος, τότε η μελέτη του αυτή αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Έτσι, μπορούμε με σιγουριά να θεωρήσουμε ότι αποτελεί πολύ σημαντική συμβολή στο πολυδιάστατο ζήτημα της ανταλλαγής πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία σε μια κρίσιμη καμπή για την ιστορία και των δύο αυτών χωρών.

Δάσκαλος μουσικής και μαθητές σε ελληνικό σχολείο της Τραπεζούντας

Εύποροι Έλληνες σε εκδρομή στα περίχωρα της Τραπεζούντας

Βιβλιογραφικό Δελτίο

Kostas Terzidis, Algorithmic Architecture (Αλγοριθμική Αρχιτεκτονική), Άμστερνταμ: εκδ. Elsevier, 2006, σελ. 176, επίμετρο, ευρετήριο. ISBN: 978-0-7506-6725-8 Η σύγχρονη αρχιτεκτονική σχεδίαση χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο τους υπολογιστές. Το βιβλίο του Κώστα Τερζίδη, αναπληρωτή καθηγητή στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Χάρβαρντ, δεν αποτελεί απλώς έναν οδηγό για την χρήση των νέων τεχνικών που εισέβαλαν στα αρχιτεκτονικά γραφεία με τα σύγχρονα υπολογιστικά προγράμματα σχεδίασης. Προβάλλει επίσης έναν γόνιμο προβληματισμό γύρω από την βαθύτερη σχέση των μαθηματικών με την μορφή, εξετάζοντας τις φιλοσοφικές της παραμέτρους. Συνδυάζοντας την αρχιτεκτονική με τομείς του επιστητού όπως η εφαρμοσμένη μηχανική, η τεχνητή νοημοσύνη και τα γραφικά των ηλεκτρονικών υπολογιστών, ο Τερζίδης χρησιμοποιεί τους αλγορίθμους τόσο στο επίπεδο της τεχνικής, για την επίλυση προβλημάτων βήμα προς βήμα, όσο και ―κυρίως― στην οντολογική τους διάσταση, όπου ασκούν σημαντική επίδραση σε επίπεδο φιλοσοφικό, κοινωνικό, σχεδιαστικό και δημιουργικό. Με σαφή παραδείγματα, το βιβλίο καθοδηγεί τον αναγνώστη στην χρήση μιας ποικιλίας αλγορίθμων για την σχεδίαση, αλλά και στην κατανόηση του τρόπου που χρησιμοποιήθηκαν οι αλγόριθμοι σε μια σειρά αρχιτεκτονικών έργων. Η σαφήνεια, η πρωτοτυπία, αλλά και η θεωρητική διάσταση του βιβλίου το καθιστούν ιδιαίτερα ελκυστικό όχι μόνο για τους αρχιτέκτονες, στους οποίους άλλωστε απευθύνεται, αλλά και για όσους ενδιαφέρονται ευρύτερα για την σχεδίαση ή τους υπολογιστές. Γ.Θ.Κ

Δήμητρα Κολλιάκου, Θερμοκρασία Δωματίου, Αθήνα: εκδ. Πατάκη, 2006, σελ. 314. ISBN: 978-960-16-2059-5 Το δεύτερο μυθιστόρημα της Δήμητρας Κολλιάκου, που τιμήθηκε πρόσφατα με το βραβείο Athens Literature Prize του περιοδικού (δε) κατα, βρίσκει την ηρωΐδα του πρώτου μυθιστορήματός της, Το Μαγείο, μεγαλύτερη —αλλά όχι ωριμότερη— να υποφέρει σωματικά και, κυρίως, ψυχικά στην σύγχρονη Ιερουσαλήμ, όπου έχει εγκατασταθεί με τον σύζυγό της, μοιράζοντας τον χρόνο της ανάμεσα στην ψυχανάλυση και την συμβατική ιατρική χωρίς όμως να βρίσκει την λύτρωση. Γραμμένο ολόκληρο σε πρώτο πρόσωπο, το μυθιστόρημα αποτελεί μια υποβλητική κατάδυση στα εσώτατα της ηρωΐδας και των ανεπίλυτων αδιεξόδων της: την προσωπική αλλοτρίωση και την δυσκολία των ανθρώπινων σχέσεων. Βραβευμένη και το 2000 για το ευπώλητο πρώτο μυθιστόρημά της από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, η Δήμητρα Κολλιάκου ζει και εργάζεται στην Αγγλία όπου διδάσκει γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο του Νιούκασλ. Γ.Θ.Κ

Παρουσίαση Δίσκου

ΝΕΟΣ ΔΙΣΚΟΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑΣ ΓΟΥΡΖΗ ΜΕ ΕΡΓΑ ΣΑΙΝΜΠΕΡΓΚ ΚΑΙ ΜΠΕΡΙΟ ΓΡΆΦΕΙ Ο ΔΙΟΝΎΣΗΣ ΜΑΛΛΟΎΧΟΣ

Η Ελληνίδα μαέστρος παρουσιάζει δύο έργα τελείως διαφορετικά ως προς την τεχνοτροπία, την αισθητική και την θεματολογία τους, τα οποία θεωρεί ότι κατέχουν εξαιρετικά σημαντική θέση στο σύγχρονο μουσικό ρεπερτόριο. Εδώ και είκοσι χρόνια, η μαέστρος και συνθέτιδα Κωνστάντια Γουρζή δραστηριοποιείται διεθνώς με μεγάλη επιτυχία, έχοντας ως βάση την Γερμανία, όπου παράλληλα διδάσκει στην Ανωτάτη Σχολή Μουσικής και Θεάτρου του Μονάχου. Τον Ιούλιο του 2007, κυκλοφόρησε ένα νέο CD της, μετά την μουσική που έγραψε για την κινηματογραφική ταινία Warchild (2006) του Γερμανού σκηνοθέτη Κρίστιαν Βάγκνερ. Στην νέα αυτή δουλειά, που εκδόθηκε από την NEOS-Music, την πιο σημαντική γερμανική δισκογραφική εταιρεία σύγχρονης μουσικής, η Κωνστάντια Γουρζή διευθύνει το σύνολο opus21musikplus, το οποίο ίδρυσε πρόσφατα η ίδια. Η Ελληνίδα μαέστρος παρουσιάζει δύο έργα τελείως διαφορετικά ως προς την τεχνοτροπία, την αισθητική και την θεματολογία τους, τα οποία θεωρεί ότι κατέχουν εξαιρετικά σημαντική θέση στο σύγχρονο μουσικό ρεπερτόριο: αφενός μεν το Pierrot lunaire, έργο 21 του Άρνολντ Σαίνμπεργκ, τον εμβληματικό και απαιτητικό αυτόν κύκλο τραγουδιών, αφετέρου δε τα πολύχρωμα Folk Songs του Λουτσιάνο Μπέριο. Μάλιστα, όπως αναφέρει η ίδια η Γουρζή στο ένθετο που συνοδεύει το CD, επειδή αισθάνθηκε εξαιρετικά πυκνή την ένταση της μουσικής εξέλιξης του Pierrot lunaire, προσέθεσε ανάμεσα στα τρία μέρη του (που περιλαμβάνουν από επτά τραγούδια το καθένα) δύο τζαζ ιντερλούδια, όπου η πιανίστα Μαρία Μπάπτιστ αυτοσχεδιάζει πάνω στις αρμονίες του Σαίνμπεργκ: ένα εμβόλιμο εγχείρημα, απολύτως επιτυχημένο, το οποίο η πάντα ανήσυχη Γουρζή είχε δοκιμάσει και παλαιότερα σε παρουσίαση σπονδυλωτού έργου• πιο συγκεκριμένα, το 2005, ανάμεσα σε αποσπάσματα από το μπαλέτο Τα δημιουργήματα του Προμηθέα του Μπετόβεν. Και στα δύο έργα, πολύτιμη συνεργάτιδα της Γουρζή είναι η Ελληνίδα μεσόφωνος Στέλλα Ντουφεξή, η οποία ομοίως ακολουθεί επιτυχημένη διεθνή καριέρα με βάση την Γερμανία. Άψογη στο Sprechstimme (την δυσκολότατη «τραγουδιστή ομιλία» που χρησιμοποιεί ο Σαίνμπεργκ), η Ντουφεξή διαμορφώνει επίσης ποικίλα ερμηνευτικά πρόσωπα στα παραδοσιακά τραγούδια από διάφορες χώρες τα οποία εναρμόνισε και ενορχήστρωσε ο Μπέριο. Πρόκειται για ένδεκα μελωδίες από την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, την Γαλλία, την Βόρεια Ιταλία, την Σικελία, την Σαρδηνία και τις Η.Π.Α., τις οποίες η Γουρζή παρουσιάζει ανάγλυφα, χωρίς υπερβολές στα tempi, αναδεικνύοντας ιδανικά τον ιδιαίτερο χαρακτήρα αλλά και το μουσικό ιδίωμα του καθενός. H Ελληνίδα μαέστρος ίδρυσε το σύνολο opus21musikplus κάνοντας αναφορά και αποτίνοντας τιμή ακριβώς στο opus (έργο) 21 του Σαίνμπεργκ (το Pierrot lunaire), έργο κεφαλαιώδες για τα μουσικά πράγματα όχι μόνο του 20ού αλλά και του 21ου αιώνα, και παράλληλα πιστεύοντας σταθερά στην ώσμωση και την αλληλεπίδραση μεταξύ των τεχνών (εξ ου και το «musikplus»). Η πρώτη αυτή δισκογραφική δουλειά του συνόλου αποτελεί τεκμήριο συνειδητής ερμηνευτικής άποψης και υψηλού επιπέδου μουσικής ανάγνωσης, καθώς όμως και εχέγγυο για ενδιαφέρουσα και δημιουργική συνέχεια.

Ταυτότητα και Διοικητικό Συμβούλιο AΩ - TPIMHNIAIO ENHMEPΩTIKO ΔEΛTIO ΣYNΔEΣMOY YΠOTPOΦΩN KOINΩΦEΛOYΣ IΔPYMATOΣ AΛEΞANΔPOΣ Σ. ΩNAΣHΣ Κωδ. εντύπου: 7244 Aισχίνου 4, Aθήνα 105 58, Tηλ.: 210-3314965, 210-3713000 • e-mail: scholars.association@onassis.gr Εκδότρια: Ιωάννα Κονδύλη Aρχισυντάκτρια: Λήδα Mπουζάλη Συντακτική Eπιτροπή: Ιωάννα Κονδύλη, Καλλιόπη Χρηστοφή, Γιάννης Χ. Ρούσσος, Γιώργος Θ. Καλόφωνος Σε αυτό το τεύχος συνεργάστηκαν: Γιάννης Γεωργιάδης, Νατάσσα Ζούκα, Διονύσης Μαλλούχος, Κύριλλος Νικολάου, Νίκος Χατζής Yπεύθυνη κατά νόμο: Iωάννα Kονδύλη • Διόρθωση: Γιάννης Παπαδημητρίου Σχεδιασμός: Κώστας Κάτσουλας • Eκτύπωση: Μπάξας Α.Ε. Προσαρμογή για το internet: Graphics.gr

TO ΔIOIKHTIKO ΣYMBOYΛIO TOY ΣYNΔEΣMOY YΠOTPOΦΩN KOINΩΦEΛOYΣ IΔPYMATOΣ AΛEΞANΔPOΣ Σ. ΩNAΣHΣ Πρόεδρος: Aντιπρόεδρος A’: Aντιπρόεδρος B’: Γενικός Γραμματέας: Eιδικός Γραμματέας: Tαμίας: Aναπληρωτής Tαμίας: Mέλη: