ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ PORTFOLIO ΓΛΩΣΣΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΑΡ. ΕΓΚΡΙΣΗΣ Σ.Ε. 110.2010)
Στέλιος Μαρκαντωνάκης
«Όσες γλώσσες ξέρει να μιλά ο άνθρωπος, τόσες φορές είναι άνθρωπος» : G. Steiner
Το Ευρωπαϊκό Portfolio Γλωσσών αποτελεί ένα καινοτόμο μοντέλο αυθεντικής αξιολόγησης των διαδικασιών απόκτησης γνώσεων, δεξιοτήτων και αξιών μέσα από διεργασίες αποτίμησης, ανατροφοδότησης και βελτίωσης προσωπικών στρατηγικών μάθησης. Δεν αποτελεί εγχειρίδιο, αλλά εργαλείο αυτογνωσίας και αυτοαξιολόγησης.
Το Ευρωπαϊκό Portfolio Γλωσσών Αποτελεί πολυγλωσσικό ατομικό φάκελο, όπου ο κάθε μαθητής έχει τη δυνατότητα αφενός να παρακολουθεί και να καταγράφει την εξελικτική πορεία της οικειοποίησης των γλωσσών που μαθαίνει εντός και εκτός σχολείου αφετέρου να οικοδομεί το πολυπολιτισμικό του προφίλ
Το Ευρωπαϊκό Portfolio Γλωσσών Αφορά όχι μόνο τις ξένες γλώσσες, αλλά και τη μητρική γλώσσα των αλλόφωνων μαθητών. Κομβικό σημείο του Portfolio αποτελεί η ανάπτυξη κινήτρων εκμάθησης της γλώσσας μέσα από διεργασίες καλλιέργειας της δεξιότητας ‘’μαθαίνω πώς να μαθαίνω’’ και ‘’μαθαίνω μέσα από την πράξη’’, δηλ. μέσα από τεχνικές ανίχνευσης και επισήμανσης των πραγματικών αναγκών μάθησης.
Λέξεις κλειδιά:
Αυτοαξιολόγηση (ατομική και κοινωνική ταυτότητα, δεξιότητες, στρατηγικές μάθησης, …) Αναστοχασμός
για τον μαθητή (τι μαθαίνω; πώς μαθαίνω; σε τι βαθμό το έχω μάθει; τι θα κάνω για να το μάθω καλύτερα; οι αδυναμίες μου;…) για τον εκπαιδευτικό (τι διδάσκω; πώς διδάσκω; …)
Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο για τις Ξ.Γ. Πολυγλωσσικός και πολυπολιτισμικός εγγραμματισμός Ο εκπαιδευτικός σε ρόλο καθοδηγητή
Η δομή του Portfolio αποτελείται από τρία μέρη :
Το Διαβατήριο Γλωσσών (Passeport de langues) Το Γλωσσικό Βιογραφικό (Biographie langagière) Το Ντοσιέ (Dossier)
Έχει προδιαγραφεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης
Το Διαβατήριο Γλωσσών περιλαμβάνει:
o
το Γλωσσικό Πορτραίτο του μαθητή
o
το επίπεδο που κατακτά στις ξένες γλώσσες τελειώνοντας το Δημοτικό Σχολείο
o
τη συνοπτική παρουσίαση των επαφών του με άλλες γλώσσες και άλλους πολιτισμούς
o
τον Πίνακα Αυτοαξιολόγησης των γλωσσικών επικοινωνιακών δεξιοτήτων ανά επίπεδο, όπως ορίζεται από το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Γλωσσικό Βιογραφικό •
•
Καταγραφή της πολυγλωσσικής και πολυπολιτισμικής διαδρομής Αφηγήσεις γλωσσικής και πολιτισμικής εκμάθησης
Το Γλωσσικό Βιογραφικό περιλαμβάνει:
o
το ταξίδι στον κόσμο
o
τον πολυγλωσσικό θησαυρό του μαθητή
o
τις διαπολιτισμικές του εμπειρίες
o
αυτό που τον βοηθάει να μαθαίνει ευκολότερα τη γλώσσα/τις γλώσσες που διδάσκεται στο σχολείο
o
την εξέλιξη της προόδου του στο πλαίσιο της εκμάθησης της ξένης γλώσσας/των ξένων γλωσσών
΄΄ Γεννήθηκα στην Ελλάδα, αλλά κατάγομαι από την Αλβανία. Η μητρική μου γλώσσα είναι τα αλβανικά. Σπίτι μου μιλάω αλβανικά με τη μαμά μου και ελληνικά με το μπαμπά μου. Μιλάω τέσσερις γλώσσες: ελληνικά, αλβανικά, αγγλικά, ιταλικά. Με τους θείους και τις θείες μου μιλάω συχνά αλβανικά, με τα ξαδέλφια μου, όμως, ελληνικά.
Πήγα δυο φορές στην Ιταλία, έχω συγγενείς εκεί και κάνω προσπάθειες να μιλήσω ιταλικά. Αυτοί δεν μιλούν ελληνικά, οπότε μιλάμε ή αλβανικά ή ιταλικά. Με τους φίλους μου στην Ελλάδα μιλάμε ελληνικά γιατί είναι η κοινή μας γλώσσα. Σπάνια, στο σχολείο μιλώ τη μητρική μου γλώσσα ΄΄.
΄΄ Η μητρική μου γλώσσα είναι τα ελληνικά. Μιλάω επίσης αγγλικά, γαλλικά και λίγα γερμανικά. Κάθε χρόνο ο θείος μου και τα ξαδέλφια μου έρχονται από την Αμερική και επικοινωνούμε στα αγγλικά. Μερικές φορές με την εξαδέλφη μου μιλάω γαλλικά, έτσι για εξάσκηση. Ακόμη, ο καθηγητής μου των αγγλικών είναι ισπανικής καταγωγής κι έτσι μου μαθαίνει μερικές λέξεις. Εχω ταξιδέψει στην Ιταλία και έμαθα μερικές ιταλικές λέξεις. Μερικοί φίλοι μου Ιταλοί ήθελαν να μάθουν λέξεις ελληνικές ΄΄.
΄΄ Έχω δύο καλούς φίλους στην τάξη μου των οποίων η μητρική γλώσσα είναι διαφορετική από τη δική μου ΄΄,
΄΄ Στις καλοκαιρινές μου διακοπές γνώρισα παιδιά από την Αφρική και, παρόλο που δεν μιλούσαμε την ίδια γλώσσα, κάναμε παρέα και παίζαμε στην παραλία ΄΄.
Οι αφηγήσεις αποτελούν στρατηγικές εκμάθησης διότι επιτρέπουν στους μαθητές
να επαναθεωρήσουν εμπειρίες από την επαφή τους με γλώσσες και πολιτισμούς να συνειδητοποιήσουν την πολυγλωσσία τους.
Μαθητής 12 ετών: πολύγλωσσος • •
•
•
μιλάει τη μητρική του γλώσσα έχει κατακτήσει ως ένα βαθμό στη σχολική του πορεία δυο ξένες γλώσσες. έχει ακούσματα από τις γλώσσες που μιλούν οι συμμαθητές του με διαφορετική καταγωγή. έχει ακούσματα που προέρχονται από παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων, τη διεθνή μουσική, το διαδίκτυο…
Το Ντοσιέ Ο μαθητής σε τακτά διαστήματα καταχωρίζει οποιαδήποτε εργασία ή άλλο στοιχείο που αποδεικνύει τα γνωστικά του επιτεύγματα, καθώς και στοιχεία που τεκμηριώνουν εμπειρίες με άλλες γλώσσες/πολιτισμούς Το ανανεώνει και εμπλουτίζει με νέα δεδομένα που ο ίδιος κρίνει πιο αντιπροσωπευτικά.
Το Ντοσιέ αποτελείται από τρία μέρη:
1ο Μέρος Περιλαμβάνει ασκήσεις, δραστηριότητες, εργασίες ατομικές ή ομαδικές και οτιδήποτε άλλο που, κατά την άποψή του μαθητή, τεκμηριώνει το τι είναι ικανός να κάνει στις γλώσσες που μαθαίνει
2ο μέρος Περιλαμβάνει στοιχεία που αποδεικνύουν την επαφή του με άλλες γλώσσες και άλλους πολιτισμούς.
3ο Μέρος Περιλαμβάνει βεβαιώσεις, πιστοποιητικά και διπλώματα που αποδεικνύουν το επίπεδο γλωσσομάθειάς του.
Το Ευρωπαϊκό Portfolio Γλωσσών συνιστά περιουσία του μαθητή. Ο μαθητής θα πρέπει να μεριμνά για την τακτική ενημέρωση αλλά και για τη διατήρηση της καλής κατάστασης του ντοσιέ και των στοιχείων, που θα τοποθετεί μέσα σε αυτό. Αυτό μπορεί να γίνει με την κατάλληλη καθοδήγηση του εκπαιδευτικού, ώστε σταδιακά οι μαθητές να κατανοήσουν ότι αναλαμβάνουν ευθύνη όχι μόνο για το ντοσιέ ως ένα φυσικό αντικείμενο, αλλά κυρίως μαθαίνουν να εργάζονται αυτόνομα και να διαχειρίζονται οι ίδιοι την πορεία της μάθησής τους στις ξένες γλώσσες.
Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να κατανοήσουν ότι δεν μπορούν να κάνουν παρεμβάσεις στα τρία μέρη του portfolio, αλλά και ευρύτερα στη δομή του.
Ένα πολύ καλό παράδειγμα ερωτήσεων, μέσω των οποίων βοηθάμε το μαθητή να αναστοχαστεί και να αξιολογήσει την πορεία της μάθησής του είναι το παρακάτω :
τι μαθαίνω, για ποιο λόγο, με ποιο τρόπο, σε τι βαθμό το έχω επιτύχει, ποιος είναι ο επόμενος στόχος.
ΤΕΛΟΣ