OHM Vani 2e kwartaal 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 1

INFOBLAD OHM • PROGRAMMA’S 11e jaargang • april/juni 2005 • nr 2 • prijs € 12,00 per jaar

Jit Narain: op de bres voor eigen taal De uitdaging van geweldloos leven Lente: tijd om lichaam en geest te reinigen!

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 2

Advertentie

Premdani

Ayurveda

Ayurvedische behandelingen bij klachten zoals chronische vermoeidheid, stress, burnout, Candida-syndroom, parasieten, slaapstoornissen, darm-en spijsverteringsklachten, spier- en gewrichtsklachten, etc.

Gespecialiseerd in Levend-Bloed-Analyse (geavanceerde microscopisch bloedonderzoek waarbij u meekijkt op de monitor), Pancha-Karma (ontgiften, onthaasten, verjongen en vitaliseren), Hoge darmspoeling (met Ayurvedische kruiden en olieën), Mora therapie (meten van orgaan-energieën en uittesten van Ayurvedische kruiden), NAET (elimineren van allergieën).

Tevens verzorgen wij erkende opleidingen op het gebied van Levend-Bloed-Analyse (diploma Bradford) en Ayurvedische massages (diploma Poona).

Premdani-Health-Clinic te Leersum

Premdani Onthaastingskliniek te Olst

Etienne Premdani en de Bradford microscoop

Beena Premdani en een hoofdmassage

Verbonden aan de universiteit van Poona. Prof. Dr. P.H. Kulkarni en Prof. Dr. Yogesh Bendale. Erkend lid van de NWP en LVNG.

Premdani-Health-Clinic, Rijksstraatweg 195, 3956 CM LEERSUM Tel. 0343-461300, ayurveda@premdani.nl, www.premdani.nl

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 3

Advertenties

Bezoek: www.ercoreizen.nl www.ercotravels.com www.mauritiustours.com

VERZORGDE RONDREIZEN 15 dgn Promotie tour India € 10 dgn Shopping tour India € Vertrek: 30 april 2005

895,-700,--

15 dgn Mauritius tour 10 dgn Mauritius tour

€ €

850,-750,--

10 dgn Dubai tour Vertrek: 1 mei 2005

€

750,--

21 dgn Singapore, Maleisie, Thailand

€ 1.440,--

KLM/SLM ticket vanaf € Autoverhuur in Suriname €15,-- per dag

Mr Drs T. Bissessur ADVOCAAT & PROCUREUR

• • • • • • • •

449,--

Eigen kantoren in India, Mauritius, Suriname.

Dordtselaan 144 3073 GL ROTTERDAM Tel. 010 - 484 91 77

Strafzaken Echtscheidingen Kort Gedingen WAO-zaken Verblijfsvergunningen Letselschade Ontslagzaken Schadeprocedures

Regentesseplein 12 2562 EV DEN HAAG Tel. 070 - 363 95 36

ercoreizen@planet.nl

Grotewaard 1 • 2716 XP Zoetermeer

Lid van SGR en IATA, dus u reist op zeker !!

Tel: 079 - 352 15 16 • Fax 079 - 352 19 82

FILMS INTERNATIONAL

• Doku / Drama • Producent van film en video producties • Ruim 35 jaar ervaring in creativiteit en kwaliteit Laan van van Meerdervoort Meerdervoort 316 316 • • 2563 2563 AM AM Den Den Haag Haag Laan Te e ll e e ff o oo on n :: 0 07 70 0 -- 3 36 65 58 82 21 18 8• •F Fa ax x :: 0 07 70 0 -- 3 36 65 53 37 71 16 6 T e-mail: rfifilms@w d ao.on.entl c aasneam

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Colofon OHM-Vani is een uitgave van de Stichting Organisatie voor Hindoe Media. OHM-Vani geeft achtergrondinformatie over de programma’s van OHM en maakt melding van relevante ontwikkelingen in de hindoegemeenschap. Wij nodigen u uit opmerkingen of commentaar op onze programma’s of op dit blad te zenden aan Stichting OHM. De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden stukken in te korten, te redigeren of niet te plaatsen. Geplaatste stukken geven niet altijd de visie van de OHM weer.

Een jaarabonnement kost €12,- Opzegging dient uiterlijk 1 maand voor het verstrijken van dat jaar schriftelijk plaats te vinden.

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Stichting OHM.

Eindredactie: Soeshma Pandohi – Mishre Caspar Dullemond Auteurs Sawitrie Marhe Yvonne Thonen Theo Damsteegt Ben Claessens Robert H. Swami Persaud Peter Sackmann Sasqhua Vanderscheer Ruben Gowricharn Varishna Tewarie Amwedhkar Jethu Grafische verzorging: Adri Segaar Logistiek René van der Linden Druk PRACTICUM GRAFIMEDIA GROEP B.V.

Stichting OHM (redactie OHM-Vani) Koninginneweg 8 1217 KX Hilversum Telefoon 035 - 6260920 Fax: 035 - 6280843 E-mail OHM: info@ohmnet.nl Website OHM: www.ohmnet.nl ABN-Amro: 44.09.38.694

4 - april/juni 2005

Pagina 4

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 5

Inhoud pagina 6

Televisie zondag

pagina 10

Radio zondag De Lotusvijver

pagina 14

Radio maandag Darshan

pagina 18

Televisie Hindi

pagina 19

Radio Hindi

pagina 20

Welke Bhagavad Gita voor wie?

Pagina 24

De mandala is een expressie van de beweging van de ziel

pagina 27

Jit Narain: een dichter op de bres voor het Sarnami

pagina 30

De immense uitdaging van geweldloos leven

pagina 33

Het is lente: tijd om lichaam en geest te reinigen

Pagina 35

Volwassen worden in een maniakale stad

Pagina 37

Onderzoeker Subhash Kak ontkracht de theorie van de Arische invasie

Pagina 41

Bollywood is in beweging

Pagina 44

Hindoe Hangama is een beurs op niveau

Pagina 46

De creatie van duurzame welvaart in Suriname

5 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 6

Televisie 2e

K W A R TA A L

2005

IEDERE ZONDAG OP NEDERLAND 1

13.00 - 13.30 uur

ZONDAG 3 APRIL

Leven volgens de Ayurveda

HERHALING ZATERDAG 9 APRIL

Een gezond en vitaal leven - dat willen we allemaal wel.

Maar hoe bereik je dat? Volgens de Ayurveda, een eeuwenoud Indiaas boek, dien je je voedings- en leefstijl zo goed mogelijk af te stemmen op je lichamelijke en geestelijke constitutie. De Ayurveda beschrijft ook hoe ziektes ontstaan en hoe ze behandeld kunnen worden. Daarnaast besteedt de Ayurveda aandacht aan allerlei behandelingstechnieken, zoals chirurgie en transplantaties.

ZONDAG 10 APRIL

HERHALING ZATERDAG 16 APRIL

Arya Sthaphna Divas ‘Weet dat je een onlosmakelijk deel bent van de kosmos.’ In het oude India werd je elke dag, bij zonsopgang, aan deze boodschap herinnerd. Dit gebeurde door middel van een vuuroffer of havan dat op het stadsplein werd gehouden. De Amerikaanse wetenschapper Subhash Kak deed onderzoek naar deze oude traditie. In ons programma vertelt hij hoe de oude havan kundha’s (vuurofferputjes) een reflectie zijn van de kosmos, en hoe de havan (vuurofferceremonie) met de bijbehorende mantra’s ons herinnert aan de band die wij met de kosmos hebben. Meer over Subhash Kak op pagina 37.

ZONDAG 17 APRIL

HERHALING ZATERDAG 23 APRIL

Gandhi op klompen Volgens epidemiologe E. Salverda van de Haagse GGD voelen veel Hindoestaanse meisjes zich ongelukkig. Als oorzaak 6 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 7

noemt zij het wantrouwen dat er zou bestaan tussen ouders en dochters. Hierdoor wordt er onderling niet alleen gebrekkig gecommuniceerd, maar ontstaan er ook spanningen binnen het gezin. Hoe zien de jonge meisjes dit zelf? En wordt er in gezinnen waar dit voorkomt ook aan oplossingen gewerkt?

HERHALING 30 APRIL

ZATERDAG

ZONDAG 24 APRIL

Chatney.nl Een jongerenprogramma waarin Narsingh en Kirtie op humoristisch en kritische wijze de Hindoestaanse gemeenschap een spiegel voorhouden over de omgang met tradities, religie en cultuur.

HERHALING 7 MEI

ZATERDAG

ZONDAG 1 MEI

Deel 1 Bombay 1995-2005: Kuch kuch hola hai In 1995 maakte documentairemaker Peter Sackman intrigerende portretten van bekende en minder bekende IndiĂŤrs over hun visie op het leven, de maatschappij, veranderingen in de wereld etc.

Hij interviewde o.a Kajol Mukherjee (actrice) , Fleur Xavier (fotomodel), Deepa Katharia, Niyente Despande en Amjad Sheik (straattheateracteur). Nu, tien jaar later, bezoekt hij ze opnieuw. Hoe kijken ze nu aan tegen hun bestaan, hun werk, hun leefomgeving en de mondiale ontwikkelingen?

Fleur Xavier

HERHALING 14 MEI

ZATERDAG

ZONDAG 8 MEI

Deel 2 Bombay 1995-2005: Kuch kuch hola hai Vervolg van de documentaire van Peter Sackman over de veranderingen in Bombay.

HERHALING 21 MEI

ZATERDAG

ZONDAG 15 MEI

OHM magazine Een actueel programma, dat verslag doet van en interpretatie geeft aan sociale, culturele en religieuze ontwikkelingen binnen de hindoegemeenschap in Nederland. In het Magazine

7 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 8

Televisie ook aandacht voor de beleving van het hindoeïsme door autochtone hindoes. Vast onderdeel van het Magazine is ‘De Vraag’. In deze rubriek gaat een jonge kijker op zoek naar het antwoord op een vraag die hij of zij heeft aangaande ceremonies, rituelen, gebruiken en andere uitingsvormen binnen de hindoetraditie.

ZONDAG 22 MEI

Verkiezingen in Suriname

HERHALING 28 MEI

ZATERDAG

De komende verkiezingen in Suriname verschillen in veel opzichten van de voorgaande. De grote leiders die de Surinaamse politiek jaren hebben beïnvloed, zoals Jagernath Lachmon, zijn er niet meer.

Er zijn dit keer veel meer politieke partijen - met veel nieuwe ideeën - die aan de verkiezingen deelnemen. Deze partijen streven naar eigen zeggen, in tegenstelling tot wat tot nu algemeen gangbaar was, een politiek na die etniciteit overstijgt. In ons programma een impressie van de nieuwe politiek in Suriname. Zie ook de beschouwing op pagina 46.

ZONDAG 29 MEI

HERHALING 4 JUNI

Chatney.nl

ZATERDAG

Een jongerenprogramma waarin Narsingh en Kirtie op humoristisch en kritische wijze de Hindoestaanse gemeenschap een spiegel voorhouden over de omgang met tradities, religie en cultuur.

ZONDAG 5 JUNI

HERHALING

As van de herinnering deel 1

ZATERDAG

De Hindoestaanse dichter en arts Jit Narain beschrijft in zijn poëzie de migratie van zijn voorouders van India naar Suriname. Het lot van zijn grootouders én zijn eigen migratie van Suriname naar Nederland en begin jaren negentig weer terug naar Suriname, vormen het centrale thema in zijn werk. In Suriname vestigde hij zich begin jaren negentig in het district Saramacca als arts en landbouwer. In de film 'As van de herinnering' wordt Jit Narain gevolgd in zijn praktijk en bij het in cultuur brengen van zijn land. Die scènes worden afgewisseld met Narains op muziek gezette en door hemzelf gezongen gedichten, waarin zijn ontheemdheid en die van zijn voorouders worden verwoord.

Zie ook het artikel op pagina 27 8 - april/juni 2005

11 JUNI

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 9

e HERHALING 18 JUNI

ZATERDAG

ZONDAG 12 JUNI

As van de herinnering deel 2 Vervolg van de film over Jit Narain.

HERHALING ZATERDAG 25 JUNI

ZONDAG 19 JUNI

Bhakti yoga Bhakti Yoga: de yoga van de overgave of devotie. Deze yoga streeft naar een totale onbaatzuchtigheid en tracht alle begeerten te overwinnen. Het pad van toewijding volgen betekent de volledige overgave aan God. Je richt je emoties op God door middel van rituelen en gebed en je wijdt je leven aan Hem.

HERHALING 2 JULI

ZATERDAG

ZONDAG 26 JUNI

Jnana yoga Jnana Yoga: de yoga van het inzicht. Onwetendheid omtrent onszelf creĂŤert angsten. Inzicht geeft uitzicht en daardoor verandering in elke situatie. Eigenlijk is het doel om te laten zien dat het goddelijke niet met het verstand te vatten is.

Deze weg wordt dan ook vaak gevolgd door mensen met een intellectuele belangstelling en de neiging tot analyseren en redeneren.

9 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 10

Radio de l 12 e

K W A R TA A L

2 0 0 52

Maandag Zondag 21.00 22.00 uur uur 14.00 -- 15.00 O OP P R R AA DD II OO 747AM 747AM EE N V N V II A A D D EE K KA AB B EE LL :: E N H A A G 88.1 D FM D E N H A A G 88.1 FM

A MS S TT EE R RD DA AM M AM R O T T E R D A M ROTTERDAM

96.6 96.6 89.9 90.0

FM FM FM FM

OF OF VRAAG VRAAG UW UW KABELEXPLOITANT KABELEXPLOITANT NAAR DE DE JUISTE JUISTE FREQUENTIE FREQUENTIE IN IN NAAR

ZONDAG 3 APRIL

Arische Invasie Theorie Zowel westerse als Indiase wetenschappers onderschrijven over het algemeen de theorie van de Arische invasie. Een volk uit een gebied buiten India zou de basis gelegd hebben voor de Vedische beschaving. Maar er zijn ook wetenschappers die deze theorie niet aannemelijk achten. Professor dr.

Subhash Kak, een autoriteit op dit gebied, was in Nederland en de Lotusvijver sprak met hem over zijn visie.

Zie ook het artikel op pagina 37.

ZONDAG 10 APRIL

Rituelen Het ritueel is weer helemaal terug! Een kaarsje branden, een schietgebedje, een wierookstokje voor de reiniging van de omgeving. In oude tijden waren rituelen vanzelfsprekend onderdeel van het leven. Daarna vond men het lange tijd grote onzin en bijgeloof. Tegenwoordig mag je er weer voor uitkomen dat rituelen een belangrijke plek hebben in je leven. De Lotusvijver praat met mensen over hun hedendaagse rituelen.

ZONDAG 17 APRIL

Westerse filosofie en Oosterse spiritualiteit Al eeuwen is er sprake van een kruisbestuiving tussen het Oosters en Westers denken. De resultaten van deze kruisbestuiving komen we overal om ons heen tegen. Oosterse 10 - april/juni 2005

UW UW REGIO REGIO..

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 11

e lotusvijver technieken als yoga, meditatie en mantra’s zijn ook in het westen niet onbekend. Over deze kruisbestuiving werd gesproken op het symposium ‘Met 3 ogen’ van de Erasmus Universiteit Rotterdam. De Lotusvijver besprak de invloeden over en weer.

ZONDAG 24 APRIL

Volg je eigen dharma

TT

De Ramayana is van oudsher een belangrijk geschrift voor veel Hindoes. Hierin volgde Sri Ram zijn dharma (zijn plicht) door te doen wat juist was voor hem. Ook de hedendaagse mens twijfelt wel eens aan het doel van het leven.

Soms lijkt het bestaan doelloos. Tot je je dharma ontdekt, definieert en volgt. De Lotusvijver bespreekt het ontdekken en volgen van je eigen dharma.

ZONDAG 1 MEI

Spiritualiteit in de tweede wereldoorlog De Tweede Wereldoorlog ligt ver achter ons maar zit nog vers in het geheugen van mensen die het hebben meegemaakt. Die tijd markeert een soort keerpunt in de belangstelling voor spiritualiteit. Om te overleven en zaken te verwerken zochten veel mensen steun in religie, levensbeschouwing en spiritualiteit. De Lotusvijver sprak met mensen die dit ervaren hebben.

ZONDAG 8 MEI

De svastika als heilig symbool In de nazitijd werd de svastika het teken van haat, onverdraagzaamheid en fascisme. Maar voor hindoes is dit symbool van oudsher juist het teken van geluk, vooruitgang en welzijn. Hindoes willen rehabilitatie en gebruiken de svastika zoals deze ooit bedoeld was: voor religieuze activiteiten.

De Lotusvijver bespreekt dit nog altijd beladen onderwerp met voor- en tegenstanders van het gebruik ervan.

11 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 12

Radio de l ZONDAG 15 & 22 MEI

Heiligheid Iedere religie kent zijn heiligen. In de Rooms-katholieke kerk wordt iemand heilig verklaard door de Paus. In het hindoeïsme roepen volgelingen de meester uit tot heilige.

Maar wat maakt iemand heilig? Zijn het buitengewone activiteiten of krachten? Of is het de bijzondere inzet voor de medemens? De Lotusvijver onderzoekt het verschijnsel heiligheid.

ZONDAG 29 MEI

De kracht van klank Klanken zijn van groot belang binnen de hindoetraditie.

Klanken kunnen positieve invloed hebben, zoals in mantra’s: heilige klanken die kosmische kracht bevatten. Maar ze kunnen ook negatieve invloed hebben zoals in een vloek.

De Lotusvijver laat u kennismaken met vele soorten klanken.

ZONDAG 5 JUNI

Yoga voor elke fase in het leven Het jaarlijkse congres voor yogadocenten had dit keer als titel: ‘Yoga in diverse levensfasen.’ De yoga is niet alleen voor jonge vitale mensen die alle mogelijke lichaamshoudingen kunnen aannemen. Voor elke levensfase zijn er technieken al naar gelang de spirituele ontwikkeling. Er waren oefeningen maar er werd ook gediscussieerd over dit onderwerp. De Lotusvijver was daarbij.

ZONDAG 12 JUNI

Eenheid van lichaam, geest en ziel Het Indiaas denken onderscheidt vijf aspecten in de mens waarin het Brahman, het absolute bewustzijn, tot uitdrukking komt: het voedsellichaam, het energielichaam, het zintuiglijk bewustzijn, het zelfbewustzijn en het spiritueel bewustzijn. Klaas-Jan van Velzen verdiepte zich in deze materie en schreef er een boek over. In De Lotusvijver een gesprek met hem.

12 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 13

e lotusvijver ZONDAG 19 JUNI

Mandala’s voor meditatie Mandala’s zijn hulpmiddelen die bij de meditatie kunnen helpen de individuele ziel te verbinden met Brahman, het Goddelijke. Door zich te concentreren op deze diagramvormige voorstellingen van de kosmos, kan men éénwording ervaren met het Allerhoogste. De Lotusvijver bespreekt de mogelijkheden in het gebruik van mandala’s. Zie ook het artikel op pagina 24.

ZONDAG 26 JUNI

Na het in de ogen zien van de dood…

Na een ernstig ziektebed toch genezen – dat is een wonder.

Voor veel mensen verandert deze ingrijpende gebeurtenis hun kijk op het leven volkomen. Men leert te relativeren en gaat op zoek naar wat werkelijk belangrijk is voor hen. In die zin kan het een spirituele ommekeer of ervaring zijn. De Lotusvijver besprak deze ommekeer met deskundigen, begeleiders en mensen die het zelf hebben ervaren.

MAANDAG 4 APRIL

Ariërs en de Vedas Zowel westerse als Indiase wetenschappers onderschrijven over het algemeen de theorie van de Arische invasie: een volk uit een gebied buiten India zou de basis gelegd hebben voor de Vedische beschaving. Maar er zijn ook wetenschappers die deze theorie niet aannemelijk achten. Professor dr. Subhash Kak, een autoriteit op dit gebied, was in Nederland en Darshan sprak met hem over zijn visie. Zie ook het artikel op pagina 37.

13 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 14

Radio 12 e

K W A R TA A L

2 0 0 52

Maandag 21.00 - 22.00 16.00 17.00 uur uur OP

R A D I O 747AM

EN VIA DE KABEL:

D E N H A A G 88.1 FM A M S T E R D A M 96.6 FM R O T T E R D A M 90.0 89.9 FM

MAANDAG 11 APRIL

Waarom die rituelen?

OF VRAAG UW KABELEXPLOITANT

Hindoestanen zijn over het algemeen opgegroeid met hindoerituelen. Een pandit die jaarlijks thuis komt voor een havan of pooja is vertrouwd. Hoe zit het met de nieuwe generatie? Op welke manier proberen Hindoestaanse ouders het belang van het ritueel aan hun kinderen door te geven?

UW REGIO.

NAAR DE JUISTE FREQUENTIE IN

MAANDAG 18 APRIL

Je dharma volgen De Ramayana is van oudsher een belangrijk geschrift voor veel Hindoes. Hierin volgde Sri Ram zijn dharma, zijn plicht, door te doen wat juist was voor hem. Ook de hedendaagse mens twijfelt wel eens aan het doel van het leven.

Soms lijkt het bestaan doelloos. Tot je je dharma ontdekt, definieert en volgt. Darshan bespreekt het ontdekken en volgen van je eigen dharma.

MAANDAG 25 APRIL

De bhakti van Hanuman Hanuman, half aap half mens, is het toonbeeld van kracht, wijsheid en devotie. Zijn hele bestaan is gewijd aan het dienen van zijn Heer, Sri Ram. Naast belichaming van bhakti, devotie, is hij ook bezitter van bovennatuurlijke krachten.

Om welke redenen en op welke manier aanbidden hindoes Hanuman?

14 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 15

Darshan MAANDAG 2 MEI

Al dertig en nog niet getrouwd?

Het lijkt zo te zijn dat veel, vooral hoger opgeleide, Hindoestaanse vrouwen van rond de dertig moeilijk aan een partner kunnen komen. Mannen van die leeftijd zijn vaak al bezet of hebben een eerder huwelijk achter de rug met of zonder kinderen. Niet getrouwd zijn kan leiden tot verwijten van de familie, wanhoop en eenzaamheid. Hoe gaan deze vrouwen daarmee om?

T

MAANDAG 9 MEI

De svastika is het symbool voor geluk In de nazitijd werd de svastika het teken van haat, onverdraagzaamheid en fascisme. Maar voor hindoes is dit symbool van oudsher juist het teken van geluk, vooruitgang en welzijn. Hindoes willen rehabilitatie en gebruiken de svastika zoals deze ooit bedoeld was: voor religieuze activiteiten.

Darshan bespreekt dit nog altijd beladen onderwerp met voor- en tegenstanders van het gebruik ervan.

MAANDAG 16 & 23 MEI

Verkiezingen Suriname De verkiezingen in Suriname zijn in aantocht. Wie wint, wie verliest en welke partij krijgt de meeste steun van de bevolking? Welke beloften doen politici en hoe gaan zij deze realiseren? Welke rol speelt de raciale politiek voor de toekomst van Suriname? Darshan brengt u uitgebreid de argumenten, debatten, achtergronden en de campagnes van de partijen - en de eisen en verwachtingen van de Surinaamse bevolking.

MAANDAG 30 MEI

Hindoes in de illegaliteit Het nieuws staat bol van berichten over asielzoekers en vluchtelingen. Het lijkt ver van onze gemeenschap te staan.

Maar er zijn ook hindoes die illegaal in Nederland verblijven. Soms worden zij geholpen en bijgestaan door christelijke of andere organisaties. Darshan praat met illegale hindoes over hun problemen en moeilijkheden. En wat kan de hindoegemeenschap voor hen doen?

15 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 16

Advertenties

Jade Ayurvedic Health Center Ontspanning Pancha Karma Massage Yoga - Meditatie - Pranayama Voedings- en leefstijladvies Opleiding Ayurvedische massage J a d e H e a l t h C e n t e r i s h e t g r o o t s t e Ay u r v e d i s c h e c e n t r u m v a n N e d e r l a n d .

Onder leiding van Chanderdath Makhan (4e in de generatie Ayurvedische artsen) worden traditionele Ayurvedische behandelingen gegeven, afgestemd op de westerse mens.

Frieda de Putter is gespecialiseerd in Ayurveda, naast Levend Bloed Analyse, acupunctuur en ooracupunctuur.

Een team van massagetherapeuten zorgt voor de Ayurvedische behandelingen. integraal kankeronderzoek Samen met arts Prem Heera worden Ayurveda en reguliere geneeskunde complementair gebruikt om tot een integrale behandeling van kanker te komen.

Het centrum verzorgt een 1-jarige opleiding traditionele Ayurvedische massage en geeft regelmatig workshops Ayurvedisch koken.

Hieronder volgt een selectie uit de aandoeningen die wij behandelen. burn-out slapeloosheid menstruatieklachten RSI hoge bloeddruk diabetes reuma huidklachten maag- en darmklachten

migraine fybromyalgie whiplash

Elke dinsdag van 10.00 tot 11.00 en vrijdag van 9.00 tot 10.00 is er een gratis diagnose en een pranabehandeling.

Voor meer informatie kunt u terecht op onze website of ons bellen: Mississippidreef 81 • 3565 CE Utrecht • Tel. 030-2734171 • www.jade-health.nl • E: info@jade-health.nl

Tewarie & Partners Accountants en Belastingadviseurs Parmessar & Tjon A Ten Accountants en Belastingadviseurs T&H Groep Accountants & Belastingadviseurs bestaat uit: • Tewarie Accountants en Belastingadviseurs • Parmessar & Tjon A Ten Accountants & Belastingadviseurs • Admi Services, administratieve dienstverlening voor het midden & kleinbedrijf.

T&H Groep is uitgegroeid tot een organisatie met een gevarieerd samengestelde praktijk voor controle, beoordeling en samenstellingsopdrachten.

Naast adviespraktijk en de financiële-administratieve begeleiding biedt de organisatie tevens fiscale dienstverlening.

Een belangrijk uitgangspunt is de betrokkenheid bij de cliënt, waarbij korte communicatielijnen zowel binnen als in de relatie met de cliënt een belangrijke rol spelen.

Naast de specialisten in eigen huis beschikt T&H Groep over een met zorg ontwikkeld contactennetwerk van externe onafhankelijke adviseurs uit diverse disciplines.

Nederland: Suriname:

Oranje Nassaulaan 55 • 1075 AK Amsterdam.

Tel: 020-6711256 • Fax: 020-6737272 Mr. F.H.R. Lim A Poststraat 19 • Postbus 1700, Paramaribo.

Tel: 474452 • Fax: 474643 en Oranje Nassaustraat 53 • Nieuw Nickerie. Tel: 0231979

K.B. Tewarie RA P. Parmessar FB M.L.J. Braspenning AA Mr. L. Krokke-Toffoli Drs. Ing. W.N.B. Tewarie RE

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 17

Radio Darshan MAANDAG 6 JUNI

Erotiek in Bollywoodfilms Erotiek; het lijkt niet te passen bij de grootste filmindustrie ter wereld, die per jaar honderden familiefilms produceert.

Toch komen we in steeds meer films seksueel expliciete scènes tegen. Het Hindoestaans filmfestival besteedde eind mei aandacht aan deze thematiek. In Darshan deze week aandacht voor de discussie over erotiek en Bollywood

MAANDAG 13 JUNI

Scheidingsleed Het is een bekend verschijnsel dat ook Hindoestanen steeds vaker scheiden van hun partner. Over het algemeen zou je denken dat dit in alle stilte en met wederzijds respect en instemming gebeurt. Maar het tegendeel blijkt soms waar: ruzies, gevechten en onenigheid kunnen het gevolg zijn.

Welke typisch Hindoestaanse kwesties spelen hierbij een rol?

MAANDAG 20 JUNI

Hindoes en de Ganga Hindoes aanbidden moeder Aarde, de zon en de maan, bomen en sommige dieren. En rivieren. Overbekend is natuurlijk de heilige Ganges in India. Ieder jaar weer reizen veel Hindoestanen naar India om de magie ervan te ervaren.

Maar ook de Nederlandse wateren hebben een speciale betekenis. Wat is de speciale betekenis van water in het hindoeĂŻsme?

MAANDAG 27 JUNI

Komt jouw man rechtstreeks uit Suriname?

Bij partners direct uit Suriname denkt men al gauw aan paspoortenkwesties. Dit vooroordeel is lastig wanneer men wel uit liefde en met goede bedoelingen met iemand trouwt. Hij of zij moet zich, lijkt het, extra bewijzen. Darshan sprak met stellen over de problemen die zij ondervonden in de acceptatie van hun keuze.

17 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 18

VERTALING DOOR:

DR. PT. A. BIERDJA

Televisie hindi

18 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:03

Pagina 19

VERTALING DOOR:

DR. PT. A. BIERDJA

Radio hindi

19 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 20

Welke Bhagavad Gita voor wie?

SAWITRIE MARHE

De afgelopen tijd is er veel te doen geweest over de Bijbel en de Koran. De Nieuwe Bijbelvertaling die in het najaar van 2004 verscheen, hield de gemoederen nogal bezig. Maar het ging daarbij meer over het taalgebruik dan over de interpretatie ervan. Bij de Koran leek het andersom te zijn. Uit de media en gesprekken met moslims heb ik begrepen dat het überhaupt niet toegestaan om een andere uitleg dan die van de profeet Mohammed eraan te geven. Maar hoe zit het nou met onze eigen Bhagavad Gita? Dat is het boek dat hindoes antwoord geeft op belangrijke vragen.

Waar kom ik vandaan? Wie ben ik? Wie zou ik willen zijn? Waar ga ik naar toe? Waar zou ik naar toe willen?

Een poos geleden belde mijn zus mij op met de vraag of ik haar kon helpen bij het kopen van een Bhagavad Gita voor haar zestienjarige dochter. Zij had de gelijknamige serie bij de OHM gezien en was daardoor geïnspireerd geraakt om het zelf te lezen. Herinneringen uit mijn jeugd kwamen naar boven. Ik moest denken aan mijn adjie en haar Bhagavad Gita. Als kind mocht ik met haar mee als ze onder de manjaboom, die op ons erf stond, haar ochtendrituelen ging doen. Ze had onder die boom een klein altaartje met beelden van de Goden staan en een soort poppenhuisje met een boek erin dat nog van haar vader was geweest. Elke dag legde ze

daar verse bloemen op, boog heel diep en prevelde een mantra. Ze las er nooit uit want dan kon ze niet. Toen we eens een bhagavad Kathá jag hadden die acht dagen duurde, las haar guruji, die uit Guyana kwam, eruit voor en legde het één en ander uit, maar ik was te klein om dat alles te begrijpen. Mijn adjie wel, want ze knikte heel vaak tijdens zijn uitleg. Zijn interpretatie was voor haar de leidraad in het dagelijks handelen. Hij zal het wel goed hebben gedaan want mijn adjie was rechtvaardig, liefdevol maar streng voor zichzelf en haar gezin. En nu wilde haar achterkleindochter zelf de Bhagavad Gita lezen en zat ik met een probleem. Want welke

20 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 21

Welke Bhagavad Gita Gita is geschikt voor een eigenzinnige zestienjarige met een kritische geest?

Zelf was ik omstreeks mijn achttiende nieuwsgierig geworden naar de Gita.

Mijn phoewa, die wel kon lezen en schrijven, las eruit voor op rouwbijeenkomsten en andere gelegenheden maar ze kon mijn aandacht niet vasthouden.

Zij vertaalde meer dan dat ze interpreteerde. Mijn vader daarentegen haalde bij keuzes die ik op bepaalde momenten moest maken, de essentie van sommige shlokas erbij en dat was inspirerend. Zo leerde ik dat kiezen tussen goed en kwaad heel gemakkelijk is.

Maar kiezen tussen, wat in jou beleving, goed en goed of goed en beter is, is een stuk moeilijker. Dat is het morele dilemma waarmee Arjuna zit aan het begin van de Gita. Ik vertelde aan onze

huispandit, toen hij eens een pooja bij ons deed, dat ik van plan was de Gita te gaan lezen. In plaats van mij te stimuleren zei hij dat ik maar eerst Sanskriet of Hindi moest gaan leren. Ik was heel teleurgesteld. Mijn vader keek bedenkelijk maar zei niets tegen hem.

Toen de pandit weg was, nam hij me mee naar onze boekenkast. Daar lagen een aantal Gitas in het Engels en één in het Hindi. Mijn kennis van het Hindi was niet toereikend vond hij om die te lezen maar de Engelse versies mocht ik proberen en als ik vragen had kon ik altijd terecht bij zijn vriend Babu Mahatam Singh, want dat deed hij zelf ook.

In de loop der jaren heb ik verschillende Gitas gelezen. Niet van kaft tot kaft want dat was voor mij niet te doen. Dat was ook niet wat ik wilde.

Ik wilde de interpretatie van “wijze mensen” uit de hindoetraditie lezen, om daarna mijn eigen conclusie te trekken. Ook dat is niet gelukt want in iedere fase van het leven ga je er op een andere manier mee om, heb ik ontdekt.

Het unieke en universele van de Gita is het vermogen om verschillende wegen aan te bieden om verlossing of verlichting te bereiken. Drie bijzondere hindoes die dat ook deden zijn Mahatma Gandhi (karma-yogi), Ramana Maharishi (jnana-yogi) en A.C. Bhaktivedanta, beter bekend als Swami

21 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 22

Advertenties

EEN AYURVEDISCHE BEHANDELING VOOR U? De Ayurveda is een bijzonder effectieve natuurgeneeskunde. Het Ayurveda Health Center met praktijken in Nijmegen, Gouda en Bloemendaal bestaat thans meer dan 20 jaar en is vermaard om haar resultaatgerichte behandelingen zoals zeer veel patiënten in binnen- en buitenland hiervan mogen getuigen. Wat bieden wij u?

1. krachtige medicinale geneeskruiden die úw apotheek levert op ons recept.

2. een vlot resultaat zonder u afhankelijk te maken van een arts.

3. een consult tussen de anderhalf en twee uur. Het tarief bedraagt nooit meer dan tussen de € 80,- en € 100,-. Vanwege hun lengte zijn de meeste consulten éénmalig!

4. meer dan 30 zorgverzekeraars vergoeden onze behandelingen.

5. wij analyseren zeer nauwkeurig uw persoonlijke type, uw medicijngebruik en probleemstelling; wij geven daarbij waardevolle voedingsadviezen en vele aanwijzingen.

6. Indien nodig verwijzen wij u na het consult door naar een van onze ervaren therapeuten in uw eigen regio (we hebben er meer dan 60).

7. in sommige gevallen zijn ook e-mail consulten mogelijk: effectief en betrouwbaar.

Zie daarvoor onze website.

Uw Ayurvedisch geneesheer is vaidya R.H. Swami Persaud. Prof. Molkenboerstraat 30 A, Nijmegen. Tel. 024-641 83 98. www.ayurveda-center.com

“Every living being in this world is knowingly or unknowingly on a spiritual pilgrimage” (Baba) H e a l i n g

T e m p e l

S h r i

S h i r d i

B a b a

Van de dankbaarheid is de stichting Shri Shirdi Baba in Holland opgezet.

Joke Broeke is al jaren

W ilt u een consult?

W ilt u meer weten?

een devotee van

Of helpen een tempel voor Shri Shirdi Baba in Holland te realiseren, dan bent u van harte welkom.

Shri Shirdi Baba.

Zij gebruikt nu haar gaven om te helpen bij geestelijke, lichamelijke of spirituele problemen.

Stichting Shri Shir di Baba Donaustraat 167 • LD Lelystad • Tel.: 0320-251116 Vo o r d o n a t i e s : R e k e n i n g n u m m e r : 8 7 5 4 0 3 4 "The present i s a product of the past. But al sothe seed for the f uture". (Baba)

22 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 23

voor wie ?

Prabhupada (bhakti-yogi). Hun visie op de Gita loopt op een aantal gebieden uiteen.

zinnelijk geloof te aanbidden, die beschouw Ik als de meest volmaakte. (hoofdstuk 12 vers 2 )

Voor Gandhi is het doel van de Gita de mens de weg te wijzen om te worden ‘als God’, door steeds onzelfzuchtig te handelen, het pad van de karma-yoga, en daardoor tot zelfrealisatie te komen (hoofdstuk 13-14). De ‘ksetra’ is het menselijk hart waar het grote gevecht plaatsvindt. En de twee helden zijn God of Goddelijk Bewustzijn en het ego of het zelf.

Het bovenstaande is voor een zestienjarige natuurlijk veel te moeilijk. In de winkel waar mijn zus en ik de Gita gingen kopen stonden verschillende vertalingen met commentaren van ‘wijze mannen en vrouwen’. Eigenlijk zou een ieder die dit boek wil aanschaffen zich eerst moeten verdiepen in wie de persoon is die er commentaar op geeft. Of de inleiding moeten lezen want daar kun je ook veel uit halen. Er zijn er ook die geen commentaar geven maar alleen vertalen.

Ramana Maharishi’s interpretatie van de Gita gaat langs een ander pad, het pad van de jnana-yoga. Voor hem zijn uit de 700 shlokas slechts 42 die de essentie bevatten. Net als bij Gandhi vindt het gevecht plaats in de mens zelf. Verlichting wordt bereikt door kennis van het Atman dat gelijk is aan Brahman.

Volgens Ramana Maharishi is van de 42 verzen het allerbelangrijkste vers 20 van hoofdstuk 10.

De Heer sprak: Ik ben het Zelf dat zich in het hart van alle wezens bevindt, Gudakesa (Arjuna). Ik ben het begin, het midden en ook het einde van de wezens.

Voor Swami Bhaktivedanta is de Gita letterlijk ‘het lied van de Heer’, van Krishna. Het woord van God zoals ook veel Christenen en Moslims tegen de Bijbel en de Koran aankijken. Voor hem is de centrale boodschap totale devotie aan Krishna.

De Allerhoogste zei: Degeen wiens geest gericht is op Mijn persoonlijke gedaante en die altijd bezig is Mij met groot en boven-

We kozen uiteindelijk voor de Bhagavad Gita met de uitleg van Mansukh Patel. Dat leek ons voor mijn nichtje, die geboren is en opgroeit in de westerse maatschappij, de beste optie.

Bovendien geeft Patel geen voorkeur aan één bepaalde weg maar laat dat aan de zoeker over. Daarnaast kochten wij ‘De Bhagavad Gita in het dagelijks leven’ van Swami Krishnanand Saraswatie, geredigeerd door Sylvia Arnold. In 70 bladzijden wordt een eenvoudige interpretatie aangeboden van de voornaamste aspecten van de Gita die kunnen helpen in het dagelijks leven. Deze werd ons aanbevolen door een nichtje dat al wat ouder is en het altijd bij zich heeft. Zij noemt het ‘mijn Krishna’. Ieder van ons is een Arjuna vindt zij, en dit boek is haar wagenmenner. Soms vraag ik mij af wat onze huispandit en mijn adjie hiervan zouden vinden.

23 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 24

De mandala is een expressie van de beweging van de ziel

YVONNE THONEN

De mandala - ‘heilige cirkel’ - ontstaat uit het gevoel, niet uit een vooropgezet plan. Toch zijn er nog wel wat zaken waar je rekening mee kunt houden als je een mandala maakt.

De Mandala is een oeroud principe en in iedere cultuur als vorm terug te vinden. Het woord is afkomstig uit het Sanskriet en betekent ‘heilige cirkel’. De cirkel wordt als magisch beschouwd daar haar lijn geen begin en geen eindpunt kent. De cirkel veroorzaakt hiermee de ‘altijd doorgaande beweging als je met haar meedraait. ’Deze doorgaande beweging symboliseert de kringloop van het leven met alle processen en het rad van wedergeboorte; oftewel alle levens die we op aarde leven en nog zullen invullen. De punt in het midden van de cirkel is de centrale bron – het goddelijke principe of anders genaamd de Ziel. Deze ziel leidt ons in alles in het leven en door de gehele evolutie heen. De vrije ruimte tussen het middelpunt en de cirkelrand is het leven zoals wij dat als mens invullen. Datgene wat in de vrije ruimte onstaat is een spiegelbeeld van ons innerlijk en uiterlijke leven. De mandala groeit vanuit het middelpunt naar buiten toe.

De kracht van een mandala ligt in het proces dat zich afspeelt als de maker ermee bezig is. Voor de een is dat een puur creatief uitingsproces, voor de ander een persoonlijk thema dat op dat moment speelt.

Belangrijk om te weten is dat een mandala niet gemaakt wordt met een doel of vooropgezet beeld. De mandala onstaat puur intuïtief, vanuit het gevoel, je intentie en het je overgeven aan dat moment. Je weet dus nooit van tevoren wat er zich aandient en wat er uitkomt. Vanuit dit aspect bekeken is een mandala een gevolg van een meditatieve houding. In de stilte ontstaat een uiterst subtiele energie die onzichtbare indrukken en bewegingen in beeld zet: alsof de ziel zelf spreekt. Rust, concentratie en aandacht zijn dan ook onmisbare elementen om een mandala te laten ontstaan.

24 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 25

De mandala In een mandala spelen twee elementen een belangrijke rol: vorm en kleur.

Wanneer je een mandala gaat maken laat je deze uit het midden onstaan door middel van het zetten van lijnen in alle mogelijke variaties. Deze lijnen herhaal je in iedere cirkelronde. Door de herhaling ontstaat een bepaalde rustgevende energie en leer je tegelijkertijd een vastere hand ontwikkelen. Daarna ga je ook met kleur in de mandala aan het werk. Zowel het kleurenspel als het opzetten van de vormen doe je in alle rust. Je hebt geen haast!

Door het lijnenspel en het gebruik van kleuren ontstaat zodoende een verrassend beeld met een geheel eigen uitstraling. Een mandala in een bepaald overheersende kleur heeft een heel andere uitstraling dan wanneer er tien verschillende kleuren zijn gebruikt. Een ander woord voor uitstraling is energie-trilling. Iedere mandala heeft een bepaalde energietrilling; dat kun je niet alleen zien maar ook voelen.

Als je er bedreven in wordt ga je zien dat over een bepaalde periode de energie-uitstraling van tekeningen verandert. Er is dus een duidelijke relatie aanwezig tussen het beeld en de maker ervan.

spreken of afstoten. De energie kan binnenkomen en de diepte van een gevoel aanraken. Het kan vergeten beelden oproepen: het kan tot nieuwe ideeĂŤn inspireren. Het kan tot stilte leiden van een niet te verwoorden dimensie. Het kan diepe herkenning geven. Het kan je ziel aanraken. Voor mij als kunstenaar is dat het mooiste wat er is.

Bij mij openbaarde het Mandala-tekenen zich op een volstrekt natuurlijke wijze.Gewoon thuis aan de eetkamertafel begon ik vanuit een gevoel van expressie bloemen in een cirkel te maken. Ze waren heel eenvoudig en niets bijzonders. Maar het gaf mij opmerkelijke rust en kalmte en ik zag met name dat de kleuren die ik gebruikte een invloed op mij hadden. Zo is het bij mij ongeveer 15 jaar geleden begonnen.

Voor degene die naar een mandala kijkt kan er ook iets interessants gebeuren. De energie van het beeld kan aan25 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 26

Een expressie Ik had steeds vaker behoefte om ermee bezig te zijn en ik ontwikkelde mijzelf door dagelijks te tekenen. Ik probeerde van alles uit en ontwikkelde ook een cursus om dit te delen met anderen.

Uiteindelijk groeide het uit tot een eigen stijl en een unieke kunstvorm.

Voor mij is het nu behalve een kunstvorm een fantastisch middel om mijn spirituele ontwikkeling te kunnen vormgeven en daar alles in uit te drukken wat in woorden niet kan. Ik kan mijn innerlijk leven naadloos terugvinden in alle mandala's die ik gemaakt heb. Ik doe daarbij nog steeds verrassende ontdekkingen. Het is dan ook meer een levensvisie geworden; een levensvisie waarin de cirkel telkens aanwezig is in alle aspecten van het bestaan.

s

Mandala-vormen zie je overal. In religieuze gebouwen van zowel oosterse als westerse culturen zie je er veel in versierde tegels, op vloeren en wanden en ook in geweven kleden. In kerken zie je ze in de prachtigste roosvensters waar met glas in lood een bijzondere sfeer gecreĂŤerd wordt. Met name als het licht van de zon erop staat krijg je een sprookjesachtig geheel. In de natuur zie je dat bijna alle vormen en processen tot de cirkel terug te brengen zijn. Zowel in het groot als in het klein. Kijk maar naar de seizoenen, de waterkringloop, maar ook het functioneren van ons eigen organisme. Neem bijvoorbeeld de ademhaling; zij is een mooi voorbeeld van een steeds herhalende cirkelbeweging waar energie wordt opgenomen en afgegeven. De Indianen wisten dit vanuit hun eigen wijsheid allang en leefden ernaar: in respect met de natuur.

In India en Tibet zijn mandala's nog geheel in het bestaan opgenomen. Bij de ingang van een huis, tempel of leefgemeenschap zie je ze, gemaakt van zand met gekleurd poeder en bloemen.

Daar wordt een mandala gemaakt als begroeting van de dag en van het leven, en als welkom voor iedere gast die de woning betreedt. Dat iedereen over de mandala heenloopt is geen enkel probleem, ook niet dat aan het einde van iedere dag de mandala weer verdwijnt.

Er zit geen enkel element van prestatie in. Ook hier zie je dat het om de intentie gaat en niet om het te bereiken doel.

In mijn gehele verhaal spreek ik over de mandala als tekening of beeld. Het mandala principe kan echter ook gekleid worden, of gedanst of gezongen. Overal waar de cirkel als universeel symbool gehanteerd wordt werkt de magie van een mandala.

Hoe een mandala precies gemaakt wordt kun je tegenwoordig in menig boek vinden. Het echte geheim is echter het doen: alleen of samen in een groep. Bij de mandala-cursussen die ik geef, heb ik bij cursisten de blije verrassing gezien als er eenvoudige mandala's uit hun handen vloeiden. Je hoeft er helemaal geen aanleg voor te hebben zoals bij andere tekentechnieken.

Yvonne Thonen is spiritueel kunstenares en docent.

Voor meer informatie: (024) 6420472 of mandala.kunst@zonnet.nl

26 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 27

Jit Narain: een dichter op de bres voor het Sarnami

THEO DAMSTEEGT

Het Sarnami werd als taal lange tijd niet serieus genomen: het was hoogstens een minderwaardige variant van het Hindi. De dichter en huisarts Jit Narain heeft altijd op de bres gestaan voor het Sarnami, en doet dat nog steeds. OHM zendt op 5 en 12 juni een documentaire over hem uit.

Wie over Jit Narain spreekt, spreekt over het Sarnami. Hij is de eerste geweest die systematisch en doelbewust literaire teksten in deze taal geschreven heeft, die tot dan toe onder Hindoestanen gold als minderwaardige variant van het Indiase Hindi, hooguit geschikt voor alledaagse conversatie.

Als student naar Nederland gekomen, bracht hij in 1978 vanuit Den Haag, waar hij zich korte tijd later als huisarts vestigde, in eigen beheer zijn eerste poĂŤziebundel uit: Dal bhat chatni, 135 bladzijden gedichten in het Sarnami en Nederlands.

Het gebruik van deze beide talen hangt volgens Narain zelf samen met zijn eigen tweetaligheid, waarbij hij het Sarnami als zijn eerste taal beschouwt.

Het is een felle bundel, de verwoording

van een intense ervaring van het districtsleven, dat voor de dichter het echte Suriname vertegenwoordigt, maar ook maatschappijkritiek en verzet tegen culturele stagnatie. Fel, zoals Jit zelf vaak fel is en de confrontatie niet schuwt.

Zelf gaf ik in eind jaren zeventig les aan de Utrechtse universiteit in het Hindi, en kwam via Hindoestaanse studenten in aanraking met het Sarnami en de taalstrijd onder Hindoestanen. Sommigen waren uitgesproken voorstander van het Hindi, anderen waren de mening toegedaan dat naast het Hindi ook het Sarnami een plaats op mocht eisen als formele en culturele taal. Zoals Jit Narain en anderen betoogden is het Sarnami niet een dialect van het Hindi maar een aparte taal, ontstaan op Surinaamse bodem door vermenging

27 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

van verschillende Noord-Indiase taalvormen, en met een aantal kenmerken die in geen verwante taal in India voorkomen.

In hun visie is een nadruk op alleen het Hindi als culturele taal gevaarlijk voor creativiteit, omdat Surinaamse Hindoestanen weinig met het Indiase Hindi in aanraking komen en het daarom niet voldoende beheersen om het als middel van originele literaire expressie te kunnen gebruiken. Volgens hen geldt hetzelfde voor cultuurbeleving in het algemeen: de Hindoestaanse cultuur in Suriname kan niet alleen bepaald worden door oppervlakkig contact met India, maar moet in Suriname zelf doorleefd zijn, met alle invloeden die het leven buiten India, in een samenleving met heel verschillende bevolkingsgroepen, met zich meebrengt.

Vroeg in de jaren tachtig kwam ik in persoonlijk contact met Jit, en leerde hem kennen in al zijn scherpte en humor en zelfspot. Altijd stond hij uitdagend op de bres voor het Sarnami. Ik leerde in die tijd veel over het Sarnami. We discussieerden over de taalsituatie van de Hindoestanen en over de grammatica van het Sarnami, en schreven samen het Sarnami-leerboek Ká hál, dat in 1987 in Den Haag verscheen en al jaren uitverkocht is, maar binnenkort in Suriname herdrukt zal worden.

Dal bhat chatni werd gevolgd door vele andere bundels, sommige in het Nederlands, andere in het Sarnami, en weer andere in beide talen. Narain’s poëzie, zowel in het Nederlands als in het Sarnami, is gaandeweg dieper en filosofischer van inhoud geworden, waarbij ook het gebruik van het Sarnami voor hem

11:04

Pagina 28

een uitdaging vormt – het is een grote prestatie dat de taal er niet kunstmatiger door geworden is, of beïnvloed door het Hindi. Naast zijn poëtisch werk redigeerde en produceerde Narain in de jaren 1982 - 1986 ook het kwartaalblad Sarnami, met literaire en niet-literaire teksten in die taal, waarvan een aantal, ook in proza, van eigen hand.

In 1991 vestigt hij zich in Suriname als huisarts, waar hij ook de liefde voor de landbouw die al uit Dal bhat chatni spreekt, weer uitleeft. Schreef hij in die bundel niet, aan het slot van een lange cyclus die het lot van zes door hem als jongen geplante tomatenplantjes beschrijft: ‘vastbesloten ben ik / om door te gaan / en als boer / mijn lot te aanvaarden / steunend op het besef / dat ik / alleen dan waard ben / te betekenen / een echte zoon / des vaderlands’ (p.

31)?

Hij zet zijn literaire werk ook daar voort, met dichtbundels als Agni ke yád, yád ke rákhi, Ter herinnering aan agni, de as van de herinnering, en Tussen de woorden is het stil, en blijft zich door zijn schrijfwerk en andere activiteiten inzetten voor waardering en erkenning van het Sarnami.

In 1988 verschijnt in India een uitgave van alle door hem gepubliceerde Sarnami poëzie, gedrukt in het Indiase devanagari schrift, terwijl hij in 2003 een Engelse vertaling van een aantal van zijn gedichten in eigen beheer laat verschijnen. Zulke uitgaven kunnen zijn werk de bredere bekendheid geven die het verdient, zoals eerder al zijn gebruik van het Nederlands als schrijftaal deels

28 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

ook de wens weerspiegelde dat zijn gedichten ook door niet-Hindoestanen gelezen zouden kunnen worden. De markt voor poëzie is echter klein, ook voor Nederlandstalige poëzie, en ondanks de erkenning die zij kregen van recensenten, zijn vrijwel alle bundels van Narain in eigen beheer uitgebracht of bij kleine uitgeverijen. Een reden daarvoor kan zijn dat werk, dat geworteld is in ervaringen die de Nederlandse lezer in het algemeen vreemd zijn en dat zich niet toebuigt naar die lezers om die ervaringen uit te

11:04

Pagina 29

leggen, minder snel door Nederlandse uitgevers gepubliceerd zal worden. Een andere oorzaak is misschien gelegen in het karakter van de dichter, die zich ten volle inzet voor zijn moedertaal maar bescheiden is wanneer het zijn eigen werk betreft.

Alleen al daarom is het verheugend dat er nu een documentaire over hem gemaakt is.

Theo Damsteegt is werkzaam bij het Instituut Kern van de Universiteit Leiden.

Din ke ham kám kari, rát ke dekhi sapná. Ájá ke surat láge, thorá thora apná.

Werken overdag, ’s avonds dromen zo lijkt Aja’s verschijning enigszins op de mijne.

Hamár jahajwá ke nám ná LáLá Rookhwá.

Deswá ke nám bhail Nederland, babuá.

Mijn schip heette geen Lalla Rookh en de naam van m’n land werd Nederland, meneer.

K.L.M. se urli ham chorli Sarnamwá.

Yád jab tor áil khoje calli itihaswá.

Met de KLM vloog ik, Suriname verliet ik.

Toen de herinnering aan jou kwam, ging ik op zoek naar de geschiedenis.

Ekar kathá ken ras na hai pancámritwá.

Kathwá ke kassak kas ke kasle bá mor citwá

Het sap van dit verhaal is geen heilige nectar, het gevoel dat het geeft houdt mijn geest in de greep.

Káhen u Bhárat choris, ito ham samjhilá Bhárat oke náhi choris, uto ham sahilá.

Waarom hij India verliet, dat kan ik begrijpen; dat India hem nooit verliet, daar moet ik onder lijden.

Uit: Agni ke yad / yad ke rakhi. Ter Herinnering aan Agni / de as van de herinnering, SSN, Den Haag / Paramaribo, 1991 vertaald uit het Sarnami door de auteur in samenwerking met Geert Koefoed originele titel: 'Werken overdag, ‘s avonds dromen' © Jit Narain, SSN

29 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 30

De immense uitdaging van geweldloos leven

BEN CLAESSENS

OHM wil met de tv-serie Gandhi op Klompen de spirituele leider Mohandas Karamchand (Mahatma) Gandhi en diens leven en uitspraken dichter bij de kijker brengen. Dat is enorm uitdagend omdat het tot persoonlijke reflectie aanzet.

De kernvraag is in feite: is een geweldloos leven in onze samenleving, ja, in het eigen leven, een reële optie?

Gandhi trachtte naar ‘Waarheid’ te leven. Geen waarheid in de zin van ‘gelijk hebben’, maar als grondprincipe waarop de toepassing van satyagraha (vasthouden aan waarheid) en ahimsa (geweldloosheid) berust. Dit grondprincipe noemde hij dat ‘datgene wat voor jezelf geldt in gelijke mate opgaat voor de hele wereld. De hele mensheid is in essentie hetzelfde. Wat dus voor mij mogelijk is, is mogelijk voor iedereen.’

Gandhi wilde niet op een voetstuk geplaatst worden. Hij was weliswaar de inspirerende voortrekker van de beweging voor een bevrijd India maar noemde zichzelf een praktisch realist. Hij wilde geen mysticus genoemd worden en ging zelf gebukt onder de last van de titel Mahatma. Hij vertelde vrijuit dat hij als kind bangelijk en extreem verlegen was, dat hij jarenlang Engelsman had willen worden en dat hij in zijn

eerste optreden als advocaat voor een rechtbank in Bombay hopeloos faalde omdat hij niet uit zijn woorden kwam.

Maar ook dat hij tijdens zijn ontwikkeling in zijn eigenwijsheid zijn vrouw veel pijn deed en met een van zijn vier kinderen een ernstig verstoorde relatie had. Winston Churchill noemde Gandhi een ‘halfnaakte fakir’ en onder de eigen bevolking maakte hij voldoende vijanden, onder meer omdat ze hem te tolerant vonden. Hem op een voetstuk plaatsen kan ongewild een alibi worden om hem alleen te bewonderen en niet te bestuderen en zijn woorden in het leven opnieuw tot leven te laten komen. De vraag is: willen we hem als heilige zien of laten we ons inspireren en nemen we onze verantwoordelijkheid zelf actief aan menswording te werken en het leven tot bloei en ontwikkeling te brengen?

30 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

Nadat hij was gegrepen door het ideaal van onbaatzuchtige dienstverlening ontwikkelde Gandhi een geweldloze houding en leefwijze om conflicten aan te pakken en op te lossen. Dat gebeurde toen hij halverwege de dertig was. De daarop volgende veertig jaren heeft hij getracht ‘vijandschap uit de weg te ruimen, niet de vijanden zelf’. Zijn intentie was de grondoorzaak van conflicten weg te nemen: het wantrouwen en de angst. Met harmonie valt meer te winnen dan bij tweedracht. In een leven van geweldloosheid zoek je geen oplossingen buiten je ‘tegenstander’ om, je maakt hem tot medestander in het zoeken naar een oplossing. Je wint hem voor de Waarheid, daarbij uitgaande van de diep gewortelde overtuiging dat in ieder mens dezelfde drang schuilt om Waarheid te vinden. Ieder mens, ongeacht diens huidskleur, geloof, over-

11:04

Pagina 31

tuiging belichaamt in essentie die Waarheid, en het is juist die ervaring en wetenschap, dit ‘zien’, die de verbondenheid, de liefde en mededogen voor ieder mens voortbrengt. Gandhi zei: ‘Hoe vaak een satyagrahi ook wordt bedrogen, hij zal vertrouwen in de tegenstander blijven stellen. Hij laat zich niet louter door vrees voor lijden tot wantrouwen verleiden. Hij vertrouwt in alle omstandigheden op eigen kracht.’

Is een dergelijke houding in de hedendaagse samenleving, in ons eigen leven, mogelijk? Het lijkt onmogelijk in een samenleving die beheerst wordt door verbale en fysieke gevechten waarbij het eigen gelijk een vlijmscherp en gevaarlijk wapen wordt. Het verbaast niet dat daarbij de gemoederen hoog oplopen.

Zo hoog zelfs dat het in extreme geval-

31 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

len, zoals in de discussie over islam en extremisme, op forse beledigingen en zelf moorddreigingen en moord uitloopt. Gandhi zelf werd het slachtoffer van een aanslag door een hindoe die het totaal oneens was met zijn tolerante houding jegens moslims.

Gandhi zelf zag op zeker moment dat juist de bevangenheid en gevangenschap van het denken en leven vanuit tegenstellingen tot grote problemen, ja, zelfs oorlogen leidt. Hij wilde niet langer zo’n gevangene zijn en ging op zoek naar wat hem met de medemens en dit leven ten diepste verbond. Zijn jarenlange zoektocht leidde tot een persoonlijke transformatie, een omslag van een op eigen belang en het eigen gelijk gericht leven naar een aan het welzijn van de gemeenschap gewijd bestaan. Hij las de heilige teksten uit de diverse tradities – hindoeïsme, islam, christendom – en besloot er naar te leven. Kern daarvan: geen geweld. In gedachte, in woord noch in daad. Een omwenteling die hem de ervaring bracht die hij omschreef met woorden uit de Bhagavad Gita: ‘Hij is voorgoed bevrijd die losbreekt, uit de ego-kooi van ik en mijn’. Hij onthechtte van bezit, vooroordelen, vastgeroeste meningen en opvattingen waardoor in hem een energie die hij Liefde, Waarheid en God noemde, als onuitputtelijke kracht kon gaan stromen. Het is van belang te zien dat door onthechting van vooroordelen wij in onszelf de medemens bevrijden. De werkelijkheid dat God (Waarheid) in ons woont en dat Hij ons liefheeft, moet lang in ons doorwerken vooraleer ze sterker wordt dan de gedachten die we koesteren over onszelf en over anderen.

11:04

Pagina 32

Gandhi heeft het als dé uitdaging van zijn leven gezien, de kracht die hij is gaan ervaren in daden ten dienste van de hele mensheid om te zetten. Het was zijn overtuiging dat ieder mens zo kan leven. Het betekent volgens hem leven in vrijheid van geest in een wereld vol tegenstellingen. Het lag niet in zijn aard te beledigen. Beledigen is een vorm van geweld die snel kan escaleren. Hij koos zelf voor de uitdaging op geweldloze basis. Het kost moeite, veel moeite in ons eigen leven Gandhi’s woorden te onderzoeken en, door vastberaden zoeken naar Waarheid in ons leven, daar een eigen invulling aan te geven. Leven vanuit vertrouwen en verdraagzaamheid is de moeilijkste weg die er is, maar ook de meest bevredigende, omdat het ons en de ander helpt volledig mens te worden. Mensen als Gandhi laten je vrij in die keuze. Ze schrijven je niet voor wat je te doen en te laten hebt, ze zijn lantaarndragers. Ze willen je stimuleren naar Waarheid op te gaan en de waarden die dit voortbrengt als vrucht te ontwikkelen, te leven en over te dragen.

Ben Claessens is freelance schrijver.

Correctie De foto op pagina 34 van de vorige OHM Vani was afkomstig van het Ganesha centrum voor Yoga en Ayurveda in Alkmaar

( w w w. g a n e s h a - c e n t r u m . n l )

32 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 33

Het is lente: tijd om lichaam en geest te reinigen

ROBERT H. SWAMI PERSAUD

Kort voordat de zomer begint is de tijd uitermate geschikt om je eens helemaal te reinigen. In veel culturen is dit een bekend verschijnsel. Het is een soort voorjaarsreiniging van lichaam en geest die je sterk en gezond maakt en waar veel meer mensen gebruik van zouden moeten maken. Ook de Ayurveda gaat daar diep op in.

De Ayurveda gaat steeds uit van het bijzondere en unieke krachtenspel tussen de elementen aarde, water, vuur, lucht dat in elk mens plaatsvindt. Dat krachtenspel immers bepaalt onze gezondheid, zowel van lichaam als van geest.

Raakt dit spel in onbalans, dan wordt de weg naar ziekten en klachten geopend, maar wordt ze weer in balans gebracht, dan komt de gezondheid weer in al haar glorie binnen ons bereik.

Juist het voorjaar is een geschikte tijd om dat krachtenspel weer eens goed in balans te brengen. Een reinigingskuur is daartoe het meest geëigende middel. Nu is het zo, dat bij ons allen de verhouding tussen de elementen weer anders is; dat betekent dat zo’n reinigingskuur eigenlijk aangepast zou moeten worden aan je eigen type. Heb je bijvoorbeeld veel lucht en sfeer in je, en behoor je

dus tot het vata-type, dan moet je in elk geval nooit gaan vasten. Het vasten werkt verhogend voor de vata hetgeen eerder problemen geeft dan balancering.

Heb je veel vuur (pitta), dan is een korte vastenperiode wel goed, heb je veel aarde en water (kapha), dan is een vastenperiode de aangewezen weg.

Maar is er dan geen methode die voor iedereen goed is? Jazeker, die is er: de ‘vasti’. Hieronder wordt een klysma verstaan, die wij in de praktijk uitgebreid hebben tot een totale hoge spoeling van de darmen. Door de moderne voeding van vandaag worden er afvalstoffen (slakken) gevormd die voor tal van klachten kunnen zorgen. Ze veroorzaken gisting en rotting en vergiftigen zo langzamerhand het milieu in de darmen. Een der oudste spreuken van de natuurgeneeskunde luidt: ‘de dood zit

33 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 34

Het is lente in de darm’, waarmee men zeggen wilde, dat het milieu in onze darmen in de eerste plaats verantwoordelijk is voor een gezond leven. Is dit milieu echter vervuild dan kunnen er tal van ziekten ontstaan maar dat hoeven niet allemaal fatale ziekten of darmziekten te zijn. Migraine, vermoeidheid, zwaarmoedigheid, duizeligheid, huidziekten, angsten en slapeloosheid zijn enkele voorbeelden van klachten die verdwijnen kunnen na een effectieve darmspoeling.

Heb je helemaal geen klachten, dan is zo’n voorjaarsschoonmaak goed op zijn plaats om het zo te houden. We weten dat o.a. in de Bloemendaalse kliniek de hoge darmspoelingen geheel Ayurvedisch plaatsvinden; zo wordt er eventueel een reinigende massage aan toegevoegd en zijn er voedingsadviezen zodat je de eenmaal gereinigde darm zolang mogelijk gereinigd houdt.

We moeten ons ook realiseren dat de darmspoelingen van vandaag een moderne variant zijn op die ‘vasti’.

Dankzij de hedendaagse apparatuur is een darmspoeling geen ‘enge’ behandeling meer maar een hygiënische, geheel pijnloze behandeling die eigenlijk niet mag ontbreken in zo’n voorjaarsreiniging. En zoals ik boven al opmerkte, worden er soms massages aan toegevoegd om het tot een geheel te maken.

Het is voor mij soms onbegrijpelijk dat men het in de officiële medische wereld nog niet helemaal doorheeft dat de verstoppingen binnen het darmkanaal, wat in de Ayurveda ‘ama’ genoemd wordt, de oorzaak vormen van talloze kwalen en ziekten. De vele patiënten die wij lieten ‘doorspoelen’ zijn vaak nog het meest verbaasd over het resultaat. De Nederlandse arts dr. Ten Haaf schreef reeds in 1977 zijn opzienbarend boek over de hoge darmspoelingen waarmee hij duizenden patiënten genas van ziekten, waar geen huisdokter of specialist wat mee kon. De Ayurveda doet dit al meer dan 3000 jaar, en het is bijzonder fijn dat haar behandelingsvormen nu ook in het westen steeds meer onder de aandacht komen. Kortom: het is voorjaar, zorg dus voor een goede reiniging zodat 2005 een nóg mooier jaar voor je wordt!

34 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 35

Volwassen worden in een maniakale stad

PETER SACKMANN

Wat eens was komt nooit meer terug. Je kunt nooit meer worden wie je ooit eens was. Dit geldt natuurlijk voor ons allemaal, maar zeker voor de personages in de documentaire Bombay 1995 - 2005: Kuch Kuch Hota Hai, die de OHM op 1 en 8 Mei 2005 uitzendt.

Het kosmopolitische Bombay is het economische hart en de melkkoe van India.

De stad genereert 60% van de import en exportopbrengsten van het gehele land en 40% van alle inkomstenbelasting.

Maar ondanks haar rijkdom leeft ruim de helft van de 18 miljoen inwoners van Bombay in armoede.

Bombay is een mix van culturen.

Amsterdam is dat wellicht ook maar daar wonen slechts 4500 mensen op iedere vierkante kilometer. In Bombay wonen er gemiddeld 45.000 mensen op een zelfde oppervlakte en in sommige stadsdelen zijn dat er zelfs wel twee keer zo veel. De stad gebruikt drie miljard liter water per dag en produceert dagelijks 5000 ton afval. Elke dag reizen er bijna zes miljoen mensen met de trein tussen de voorsteden en de stad.

Daarbij komen elke dag gemiddeld tien mensen om het leven. Maar Bombay is ook ‘Bollywood’, wellicht het belangrijkste culturele centrum van India. Bombay

is India in het klein en het is meer dan India. Bombay is een maniakale stad.

Bombay 1995 - 2005; Kuch Kuch Hota Hai is een vervolg op ‘De Olifant Ontwaakt’, de documentaire die regisseur Peter Sackman in 1995 maakte. In deze documentaire, die een indringend beeld schetste van het dagelijks leven in de modernste stad van India, portretteerde hij zes, onderling sterk verschillende jongeren uit Bombay. De jongeren waren de traditionele studente Deepa Katharia, de straatjongen Vicky, de verwesterde studente Fleur Xavier, de RSS-activist Niyenta Despandee, de straattheateracteur Amjad en de filmactrice Kajol Mukherjee.

In Bombay 1995-2005: Kuch Kuch Hota Hai komen we de jongeren – tien jaar ouder geworden – opnieuw tegen. Hun leven, en het leven in Bombay, is veranderd. Het meisje Deepa Katharia is inmiddels getrouwd en woont nu, met

35 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 36

Volwassen worden haar man en twee kinderen, in Dubai.

De straatjongen Vicky is chauffeur geworden. Ook hij is getrouwd en hij woont met zijn vrouw en dochter in een piepklein huisje in een sloppenwijk. De studente Fleur Xavier is uitgegroeid tot een spetterende schoonheid en zij behoort inmiddels al een aantal jaren tot de top vijftien van de fotomodellen in India. De RSS-activist Niyenta Despandee heeft India achter zich gelaten, is verhuisd naar Japan en is helaas onvindbaar gebleven voor de filmcrew.

De straattheater acteur Amjad treedt niet meer dagelijks op in de hoerenwijk Kamathipura. Hij is nu de eigenaar van een computerbedrijf en woont met zijn vrouw, zoon en ouders in New Bombay.

En Kajol Mukherjee? Zoals wij allemaal weten is zij de laatste tien jaar uitgegroeid tot een van de grootste filmactrices van India.

Zij is getrouwd met acteur Ajay Devgan en moeder geworden van een dochter. Wat Kajol daar zelf allemaal van vindt blijft nog heel even een vraag want ten tijde van de opnamen werd haar moeder, Tanuja, plotseling ernstig ziek, waardoor Kajol onbereikbaar was voor de filmcrew. De opnamen met Kajol staan nu gepland voor eind Maart.

In Bombay 1995 - 2005: Kuch Kuch Hota

Hai komen ook nog anderen aan het woord, die onder meer over de ontwikkelingen in Bombay vertellen. De film maakt duidelijk dat er in het grootstedelijke India een enorm gevecht gaande is tussen traditie en moderniteit. In de continue caleidoscoop die Bombay is, moeten zij allen hun eigen weg zoeken. Aan welke normen en waarden, maatschappij visies en geloofsovertuigingen houden zij vast? Welke vinden zij waardevol en welke ervaren zij als een belemmering?

Welke waarde hechten zij aan de ‘joint family’, aan de reinheidcultus, aan dharma? Zien zij de Indiase traditie, zien zij dharma, als een obstakel voor hun persoonlijke ontwikkeling, als een obstakel voor een modern India? In hoeverre hechten ze nu meer belang aan hun identiteit, nu ze in het buitenland wonen, nu ze vader of moeder zijn? Maken de jongeren zich nu meer zorgen dan voorheen om de ‘toestand van de Indiase samenleving’ nu ze zelf de verantwoordelijkheid dragen voor een gezin? En wat vinden zij van de Indiërs die in het buitenland wonen?

Een ding is in ieder geval duidelijk: ze zijn zich allemaal bewust dat zij tot een zelfbewuste generatie behoren die vorm en gestalte geeft aan een nieuw en modern India.

36 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 37

Onderzoeker ontkracht theorie van Arische invasie

SASQHUA VANDERSCHEER

Veel Indiase en Westerse wetenschappers beweren dat de Veda’s, de heilige geschriften van het hindoeïsme (De Sanatan Dharma) niet in India, maar ergens in centraal Azië zijn ontstaan. Volgens die theorie vielen rondtrekkende volksstammen uit centraal Azië, Ariërs genaamd, tussen 3000 en 1500 voor het begin van onze jaartelling het noorden van India binnen. Prof.dr. Subhash Kak, hoogleraar aan de universiteit van Louisiana (VS), verwerpt deze theorie van de Arische invasie. Hij wordt gezien als een autoriteit op het gebied van de oude Indiase wetenschap en technologie. Op 20 maart 2005 was Subhash Kak in Nederland, waar hij zijn bezwaren tegen de Arische invasietheorie toelichtte.

De Arische invasie theorie is vanaf het begin omstreden geweest en velen beweren dat er nooit zo’n invasie heeft plaatsgevonden. Historici vroegen zich bijvoorbeeld af hoe het komt dat er in de oudste geschriften van de Brahmanen, de heilige Veda's, geen melding wordt gemaakt van een grote tocht. Als er sprake was van een grote reis, in omvang vergelijkbaar met die van de Joodse uittocht uit Egypte, zou daar dan niet één bladzijde in de vier Veda's aan zijn

besteed? Ook uit archeologisch onderzoek bleek weinig van een grote tocht of van een dramatische invasie. En waarom zouden de Dravidiërs, die 4000 jaar voor het begin van onze jaartelling al steden, compleet met bestuur en rioleringssysteem, hadden gebouwd, zich zo makkelijk hebben laten verdrijven? Eén van de redenen dat de theorie van de Arische invasie zonder slag of stoot door de gevestigde orde van geschiedschrijvers werd overgenomen, is de uit het

37 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 38

de theorie van de Arische koloniale tijdperk stammende eurocentrische gedachte dat een hogere cultuur onmogelijk uit India afkomstig kon zijn.

Vandaag de dag, nadat bijna alle redenen voor de geldigheid van de invasietheorie zijn weerlegd, beginnen ook andere belangrijke geleerden de theorie in twijfel te trekken. Deze twijfels worden ingegeven door belangrijke nieuwe ontdekkingen en inzichten.

In de twintigste eeuw zijn er in het Indiase subcontinent archeologische vondsten gedaan die de twijfel aan het Arische invasiemodel hebben vergroot.

Samen met nieuwe inzichten vanuit de geschiedwetenschap, de astronomie en literaire analyse, vormen zij de tien hoofdpunten van bewijs, zoals door Subhash Kak beschreven.

1. Men heeft ontdekt dat het Sapta Sindhu gebied - hetzelfde gebied dat het centrum van de Vedische teksten is – wordt geassocieerd met een culturele traditie waarvan het spoor zonder onderbreking tenminste tot 8000 voor het begin van onze jaartelling gevolgd kan worden. Het lijkt er op dat het Sarasvati gebied het centrum was van deze culturele traditie, en dit is ook wat de Vedische teksten aanduiden.

Verder wordt benadrukt dat de term ‘Ariër’ in de Indiase literatuur geen raciale of taalkundige connotatie heeft.

2. Volgens het werk van Kenneth Kennedy van de Universiteit van Cornell is er geen bewijs van demografische onderbreking gevonden in de archeologische overblijfselen uit de periode van 4500 tot 800 voor het begin van onze jaartelling. Met andere woorden: er is

geen beduidende toevloed van mensen in India tijdens deze periode.

3. B.B. Lal van het Indiase Archeologische Onderzoeksinstituut ontdekte vuuraltaren bij zijn opgravingen in Kalibangan, een plaats die stamt uit de derde millennium voor onze jaartelling. Wat nu blijkt is dat die altaren ook al in gebruik waren op andere plaatsen in Harappa. Dit is interessant omdat vuuraltaren een essentieel onderdeel vormen van het Vedische ritueel.

4. Geologen hebben vastgesteld dat de Sarasvati rivier rond 1900 voor het begin van onze jaartelling is opgedroogd. Aangezien Sarasvati de belangrijkste rivier van de Rigvedische hymnen is, kan geconcludeerd worden dat de Rigveda vóór 1900 voor het begin van onze jaartelling is samengesteld.

5. De studie van aardewerkstijlen en culturele kunstvoorwerpen heeft er toe geleid dat archeologen als Jim Shaffer van de Case Western Reserve Universiteit concluderen dat de IndusSarasvati cultuur een continuïteit kent die tot tenminste het jaar 8000 voor onze jaartelling herleid kan worden.

Samengevat zegt Shaffer: De verschuiving van de Harappans (na het opdrogen van de Sarasvati rivier rond 1900 voor onze jaartelling) is de enige archeologisch gedocumenteerde west-naaroost-beweging van menselijke bevolkingen in Zuid-Azië voor de eerste helft van het eerste millennium voor onze jaartelling. Met andere woorden: er heeft geen Arische invasie plaatsgevonden.

38 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 39

e invasie ontkracht 6. A. Seidenberg van de Berkeley Universiteit in Californië onderzocht de geometrie van de vuuraltaren van India, zoals deze is samengevat in vroege Vedische teksten als de Shatapatha Brahmana. Hij vergeleek deze toen met de vroege geometrie van Griekenland en Mesopotamië. In een serie van artikelen heeft hij aangetoond dat de Vedische geometrie vóór 1700 voor het begin van onze jaartelling gedateerd zou moeten worden.

7. Er is ontdekt dat bij de bouw van vuuraltaren gebruik werd gemaakt van astronomische kennis.

Verder is er een astronomische code in de structuur van de Vedische boeken gevonden. Deze code bevestigt dat de Vedische mensen een traditie van observatieastronomie hadden. Dit betekent dat de vele astronomische referenties in de Vedische teksten niet langer genegeerd kunnen worden. Veel van deze astronomische referenties in de Veda’s verwijzen naar gebeurtenissen gedateerd rond 3000 of 4000 voor het begin van onze jaartelling.

8. Recente computeranalyse van teksten uit India toont aan dat het Brahmihandschrift, stammend uit de tijd van de Maurya koning Ashoka, is afgeleid van het oudere derde millennium handschrift van het Indus-Sarasvati tijdperk.

Dit is opnieuw een sterke aanwijzing voor de bovengenoemde culturele continuïteit.

9. De archeologische bronnen tonen aan dat het gebied van de IndusSarasvati beschaving in vele culturele kenmerken verschilde van andere oude

beschavingen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld het oude Egypte of Mesopotamië, toont de Indus-Sarasvati beschaving heel weinig monumentale architectuur; het lijkt erop dat de politieke organisatie en haar verbanden met andere elites in de maatschappij uniek waren. Dit komt overeen met het unieke karakter van de Vedische literaire traditie waarin de nadruk wordt gelegd op de kennis en de aard van ‘het zelf’.

10. Er zijn overblijfselen van paarden ontdekt in de ruïnes van Harappa en in Mohenjo Daro werd een paard van klei gevonden. Nieuwe bevindingen uit de Oekraïne laten zien dat paardrijden al 4000 jaar voor het begin van onze jaartelling werd beoefend. De veronderstelling dat de Ariërs zijn binnengevallen als nomaden te paard rond 2000 voor het begin van onze jaartelling, is hiermee ontkracht.

Zoals hierboven beschreven spreekt het cumulatieve bewijs de Arische invasietheorie volledig tegen. Indien een toevloed van mensen in India heeft plaatsvonden, dan zou deze, indien gekeken wordt naar het demografische bewijs, veel vroeger plaatsgevonden moeten hebben dan 4500 jaar voor het begin van onze jaartelling. Op basis van het andere bewijs zou de invasie misschien wel 8000 jaar voor het begin van onze jaartelling moeten hebben plaatsgevonden. Aan de andere kant is het evenzeer geloofwaardig dat het Sapta Sindhu gebied het oorspronkelijke vaderland van de Ariërs was, vanwaar zij zijn gemigreerd naar Iran en Europa, zoals beschreven in de Purana’s.

39 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 40

Arische invasie ontkracht De verwerping van de Arische invasietheorie is niet alleen interessant vanuit een academisch oogpunt, maar conditioneert ook onze inzichten in de historische evolutie van India, de bronnen van haar luisterrijke erfgoed en de inheemse sociale, economische en politieke instellingen die in de loop van de millennia zijn ontwikkeld. De nieuwe bewijzen stellen ons in staat om eindelijk het eeuwenoude model van de Arische invasie in India los te laten en het biedt ons tegelijkertijd een spannend nieuwe beeld van de oude wereld, waarin India duidelijk een cruciale rol speelde. Wat tevoorschijn komt, en niet alleen betreffende India, is een wereld

die indringend met heilige tradities doordrenkt was.Tradities die over het algemeen zijn vergeten zijn en genegeerd worden, maar die uiterst belangrijke inzichten in de menselijke conditie bevatten.

Subhash Kak’s recente boek In Search of the Cradle of Civilization ontmaskert de Arische invasietheorie en geeft antwoord op vele vragen over de vroegste perioden van de Indo-europese taalkundige groepen en de aansluitingen tussen hun cultuur.

Advertentie

40 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 41

ht Bollywood is in beweging

RUBEN GOWRICHARN

De Bollywoodfilm is in de afgelopen decennia nogal van karakter veranderd. Maar waarin zitten die verschillen nou eigenlijk?

In elke cultuur bestaan er beelden die als ideaal dienst doen, maar ondertussen wel de werkelijkheid beïnvloeden. Er bestaat een kloof tussen het beeld en de werkelijkheid en tegelijkertijd is er een verbinding tussen die twee.

Dat is ook bij godsdiensten het geval die een ideale wijze van leven voorschrijven, waar mensen zich niet altijd aan houden maar die wel het dagelijks leven insluipt en in zekere mate gaat kenmerken. Dergelijke beelden noemen we normbeelden en die variëren bijvoorbeeld per generatie en daarbinnen per klasse, mate van verstedelijking, geslacht en leefmilieu. Vanwege deze verscheidenheid is het gewaagd om slechts één normbeeld voor een gemeenschap te schetsen. Aan de andere kant is het ondoenlijk om de verscheidenheid van normbeelden in de Hindoestaanse gemeenschap adequaat in beeld te brengen.

Eén manier om de normbeelden van Hindoestanen te benaderen is door te

kijken naar de filmcultuur. Vooral de jeugd oriënteert richt zich op rolmodellen uit Bollywoodfilms die kennelijk alleen maar aandacht hebben voor het uiterlijk. Bij een bepaald uiterlijk kan een bepaald gedrag horen. Zo kan een gespierd lichaam de verwachting oproepen van een goede vechter of een ijdeltuit; en een bepaalde kleding van vrouwen (sluiers bijvoorbeeld) kan associaties oproepen met dociel gedrag. Beeld, gedrag en waardering vloeien moeiteloos in elkaar over.

Nu geldt voor de filmwereld dat er verschillende generaties acteurs en actrices bestaan. In de jaren zestig en zeventig kende men al verschillende generaties waarin mannelijke acteurs als Dilip Kumar, Rajender Kumar, de Kapoors, Biswajiet, Manoj Kumar, Rajes Khana beeldbepalend waren. Het hier gemaakte onderscheid is aanvechtbaar, maar geeft tegelijkertijd weer hoe moeilijk het is om een generatie precies te definiëren. Gemakshalve maak ik het onderscheiden tussen een oudere en jongere

41 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 42

Bollywood is generatie. Elke generatie heeft wat andere kenmerken en daarbinnen zijn er weer verschillen tussen mannen en vrouwen. Door die kenmerken tussen de generaties en per generatie tussen mannen en vrouwen te vergelijken, krijgt men een aardig beeld van de veranderingen in personages.

De kenmerken zijn geselecteerd op basis van eigenschappen die ofwel in de Hindoestaanse gemeenschap worden

gewaardeerd ofwel anderszins in de films opvallen. Let wel: het gaat hier om geadverteerde filmbeelden, niet om het feitelijke gedrag van Indiërs of Hindoestanen. De geselecteerde kenmerken zijn: huidskleur, lichaamsbouw, expressie, dansstijlen, loyaliteit, inschikkelijkheid, kaste afkomst, godsdienst, gebezigde taal, mate van geweld.

Wanneer het beeld wordt beperkt tot deze geselecteerde kenmerken dan levert dat de volgende lijst op.

Verschillen in beelden tussen generaties en tussen seksen in de Indiase films.

• • • • • • • • • • •

• • • • • • • • • • •

Huidskleur Bouw Expressie Dansen Loyaliteit Kleding Inschikkelijkheid Kaste Godsdienst Taalgebruik Geweld

Huidskleur Bouw Expressie Dansen Loyaliteit Kleding Inschikkelijkheid Kaste Godsdienst Taalgebruik Geweld

Jongere generatie Vrouwen

Oudere generatie Vrouwen

blank slank assertief modern zeer groot veel bloot minder groot is nu geen thema niet duidelijk veel engels nauwelijks

blank “mollig” bedeesd klassiek zeer groot nauwelijks zeer groot incidenteel niet duidelijk minder engels helemaal niet

Jongere generatie Mannen

Oudere generatie Mannen

blank gespierd assertief modern zeer groot bloot naar omstandigheid is geen thema niet duidelijk veel engels Heel veel

blank goed gevoed assertief n.v.t. zeer groot nauwelijks nauwelijks incidenteel niet duidelijk minder engels veel minder

42 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 43

s in beweging

Een eerste vergelijking wijst uit dat de belangrijkste verschillen tussen mannen en vrouwen van de oudere generatie zijn gelegen in: expressie, danskunst, mate van inschikkelijkheid en het gebruik van geweld. Bij de jongere generatie mannen en vrouwen zijn de verschillen beperkt tot de mate van inschikkelijkheid en het gebruik van geweld. De verschillen tussen mannen en vrouwen nemen af. Dat is ook het geval wanneer de verschillen tussen generaties nader worden bekeken. De belangrijkste verschillen bij de jongere vrouwen zijn dat ze slanker zijn, assertief, minder inschikkelijk, moderne dansen beheersen, veel bloot lichaam laten zien, en soms ook geweld kunnen gebruiken. Bij de mannen valt op dat ze vaker een gespierd lichaam hebben en dat ook laten zien, vooral dansers zijn, en relatief vaker Engels spreken. Ook hier valt op dat twee werelden naar elkaar toe groeien: die tussen mannen en vrouwen, maar ook die tussen de hedendaagse Indiase en westerse (vooral Amerikaanse) profielen van acteurs en

actrices, dus tussen Bollywood en Hollywood.

De normbeelden zoals geconstrueerd op basis van de kenmerken van de acteurs en actrices vertonen nog meer opvallende veranderingen. Zonder uitputtend te zijn kan genoemd worden dat vooral vrouwen steeds vaker hun oogkleur met behulp van contactlenzen veranderen of hun haar een andere kleur geven. Ook het dragen van de traditionele sari maakt steeds meer plaats voor broeken en vooral korte rokken. En waar vroeger het dominante beeld dat was van de ‘fatsoenlijke vrouw’ staat nu de ‘moderne vrouw’ centraal. Bij de mannen was het beeld voorheen de ‘fatsoenlijke verantwoordelijke man’ dat nu is verschoven naar de ‘moderne hardwerkende man’.

En tenslotte: de glamour overheerst, karakterrollen zijn zeldzaam geworden, het acteren heeft grotendeels plaats gemaakt voor dansen en geweld. Of dat een vooruitgang is? De films zijn in elk geval wel populair.

43 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 44

Hindoe Hangama is beurs op niveau

VARISHNA TEWARIE

In april 2003 vond de eerste Hindoe Hangama plaats in sporthal Oranjeplein in Den Haag. Inmiddels is dit evenement niet meer weg te denken.

In 2001 werd de vereniging Hindoe Studenten Forum Nederland (HSFN) opgericht. In het eerste jaar van haar bestaan ontving de vereniging meerdere malen informatieverzoeken van studenten uit het hele land over de hindoe dharma, organisaties in de hindoegemeenschap en de geschiedenis van het hindoe誰sme. Hieruit trok de HSFN de conclusie dat er veel behoefte was aan informatie over de hindoecultuur.

Waarom dan niet de hindoecultuur zo breed mogelijk gepresenteerd? Daarmee was het idee voor de Hindoe Hangama geboren.

invulling gaven aan de verschillende onderdelen van de beurs, zoals kraampjes, workshops en het podiumprogramma. Een van de organisatoren, Nadeni Oemrawsingh, vertelt dat zij de goede samenwerking tussen de studenten van de verschillende commissies erg fijn vond. De drukte op de beurs herinnert ze zich nog levendig. Het succes van de beurs ( ruim 1500 bezoekers) is volgens haar te danken aan de originaliteit van het idee. De opbrengsten van de beurs zijn persoonlijk overgedragen aan Ekal Vidyalay en inmiddels staat er, dankzij de beurs, een school in India.

Een belangrijk aspect van de Hindoe cultuur is seva oftewel onbaatzuchtige dienstverlening. De HSFN besloot dan ook om alle opbrengsten van de beurs aan een goed doel te doneren. Het goede doel was Ekal Vidyalay, een Indiase NGO dat kleine schooltjes in afgelegen dorpen bouwt, zodat men ook daar basaal onderwijs kan genieten.

Na het succes van de eerste Hindoe Hangama besloot de HSFN dat het tijd werd om de beurs uit te breiden. De beurs moest op een hoger niveau georganiseerd, gepresenteerd en gepromoot worden. Tijdens de eerste Hindoe Hangama waren de grotere hindoe jongerenorganisaties op de beurs aanwezig met een kraampje. De vertegenwoordigers van deze organisaties gingen om de tafel zitten met de HSFN en samen tekenden zij enige tijd daarna een intentieverklaring om de Hindoe Hangama 2004 gezamenlijk en op een hoger

De eerste Hindoe Hangama vond plaats in april 2003 in sporthal Oranjeplein in Den Haag. De HSFN had verschillende commissies in het leven geroepen, die

44 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

niveau te organiseren. Farsana Jamaloodin (van Satya, de organisatie voor middelbare scholieren) voelt nog steeds de broederschap tussen de acht deelnemende organisaties. ‘Er was sprake van openheid en inspiratie.’

De leden van de Werkgroep gingen aan de slag en dit resulteerde in een drukbezochte Darling Market op 18 april 2004.

Ruim 4000 bezoekers genoten op de beurs van de verschillende aspecten van de hindoecultuur: eten, drinken, muziek, kunst, etcetera. Het goede doel was dit keer de Vanvasi Kalyan Ashram, een organisatie die zich richt op het ondersteunen van bewoners van afgelegen gebieden in India. Dit doel werd gesteund met € 2000,-. Volgens Farsana kon je heel duidelijk zien dat de organisaties gezamenlijk een heel mooi eindproduct neergezet hadden: ‘Zonder de goede samenwerking tussen de organisaties was dat nooit gelukt.’

Radjan Khedoe ( Brahmrishi Mission Jongeren), secretaris van de Werkgroep Hindoe Beurs, herinnert zich de stress van het afgelopen jaar. Volgens hem ligt het succes van de beurs in het onderscheidende en brede karakter ervan.

Vikaash Dhingra( Hindu Swayam Sewak Sangh) beaamt met trots het succes van de beurs. Hij vond het een ‘superleuke’ ervaring, omdat de werkgroep op een mooie manier de hindoe dharma aan de Nederlandse samenleving heeft kunnen laten zien. Hij heeft organisatorische ervaring opgedaan en contacten gelegd met andere organisaties.

11:04

Pagina 45

de beurs en via de beurs de vluchtelingenproblematiek onder de aandacht te brengen. Reeshmi Chitan (Padavasena) is samen met Rabin Jagram van VedicYouth Netherlands verantwoordelijk voor het aantrekken van organisaties die met een kraampje op de beurs willen staan. Zij probeert zoveel mogelijk variatie aan te brengen in het aanbod van kraampjes. Ook is zij constant bezig met het uitdenken van een aantrekkelijke aankleding van de beurs. Reeshmi vindt de samenwerking tussen de organisaties origineel, zij heeft dat nog nooit eerder meegemaakt in Nederland. Het mooiste aan beurs, vindt zij, is de variatie in workshops en activiteiten.

Virindra Kalika (HSFN) is verantwoordelijk voor de sponsoring en vindt het gezellig en leerzaam om mee te werken aan dit evenement. Het belangrijkste vindt Virindra het ondersteunen van het goede doel. Dit jaar zal de opbrengst gedoneerd worden aan een vluchtelingen project van Global Human Right Defence.

De derde Hindoe Hangama wordt gehouden op 1 mei 2005.

Zie ook: www.hindoehangama.nl

Na het succes van de Hindoe Hangama 2004 heeft de werkgroep besloten om de nadruk te leggen op de kwaliteit van 45 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 46

De creatie van duurzame welvaart in Suriname

Drs. AMWEDHKAR JETHU

Met het oog op de verkiezingen die in mei van dit jaar in de Republiek Suriname plaatsvinden, wil ik de lezers van OHM Vani informeren over de recente ontwikkelingen in dit land. Suriname is dit jaar ook voorzitter van de Caribische versie van de EU: de CARICOM. Wellicht lijken de ontwikkelingen in Suriname voor u een ‘ver van mijn bed show’. De realiteit is dat velen van u - of uw (voor)ouders - geboren zijn in Suriname. Hierdoor zal er altijd een bepaalde emotionele binding met dit land blijven bestaan. Ik zal kort in dit stuk ingaan op de recente historie, de oorzaken van de economische malaise en eventuele oplossingen om duurzame welvaart in Suriname te creëren.

De problematiek van Suriname is geenszins uniek. Er zijn vele ontwikkelingslanden die een vergelijkbaar ontwikkelingspad hebben doorlopen. De realiteit is dat slechts een klein percentage van de wereldbevolking duurzame welvaart voor zichzelf heeft weten te bewerkstelligen - er leven helaas 1,2 miljard mensen in extreme armoede.

Vandaar dat mijn oudere broer, drs.Chandi Jethu, en ik, vanuit onze achtergrond als investment-bankiers een raamwerk voor de Creatie van Duurzame welvaart in ontwikkelingslanden hebben ontwikkeld. Onze hindoe-

achtergrond en met name de vedantische filosofie en karmische scholastiek zijn uiteraard ook de drijfveer en inspiratiebron voor onze activiteiten. Dat houdt in: lever een bijdrage aan de gemeenschap zonder te rekenen op karma-bonuspunten. In ons werk zijn wij dagelijks betrokken bij de allocatie van kapitaal aan bedrijven, landen waaronder ook de emerging markets. Met veel pijn en verdriet moeten wij vaak aanzien hoe incompetente beleidsmakers en politici uit ontwikkelingslanden door gebrek aan kennis van de kapitaalmarkt, hun bevolking als makke schapen naar de financiële slachtbank leiden. Er is

46 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

dus een directe correlatie tussen slecht beleid en armoede van de bevolking. Dit was helaas ook van toepassing op Suriname.

Helaas is Suriname na de onafhankelijkheid in 1975 lijn achteruit gegaan. Na de zogenoemde ‘sergeantencoup' van 1980, onder leiding van Desi Bouterse, sloeg het aanvankelijk gematigde enthousiasme over deze ingreep bij het volk al snel om in scepsis. De daaropvolgende decembermoorden in 1982 kunnen worden gezien als climax van het destijds uiterst explosieve politieke klimaat. Suriname kwam in een internationaal isolement terecht. Nederland bevroor de ontwikkelingshulp. Pas in 1986 keerde de democratie in Suriname terug en volgden er vrije verkiezingen.

Ook op het economisch vlak verslechterde de toestand in Suriname in een rap tempo. Twee meteorietinslagen hebben ware kraters in het Surinaamse economische landschap geslagen. De eerste inslag vond plaats in de periode 19821987. De dekking van de Surinaamse munt werd negatief en de deviezenreserve van bijna 420 miljoen Amerikaanse dollars verdween als sneeuw voor de zon. Bovendien steeg de staatsschuld enorm. Door deze mega-geldschepping, schuldcreatie en het consumeren van de gehele deviezenreserve werd de basis gelegd voor het feitelijke bankroet van de samenleving. De tweede meteorietinslag vond plaats tussen 1996-2000.

Deze periode werd gekenmerkt door het aangaan van ongedocumenteerde leningen waardoor een torenhoge staatsschuld ontstond. Om de schulden toch nog te betalen en de compleet uit de hand gelopen inflatie te compenseren,

11:04

Pagina 47

veroorzaakten de toenmalige beleidsmakers de tweede meteorietinslag in de economie. De gehele geldhoeveelheid van Suriname werd gedragen door 7500 kilo goud. Deze goudvoorraad werd in 1997 verpand via goudswaps en de tegenwaarde van 75 miljoen dollar werd geconsumeerd. Deze twee meteorietinslagen hebben geleid tot een depreciatie van 300.000% van de Surinaamse gulden.

Narcotica De Surinaamse natie was de afgrond dicht genaderd door roekeloos beleid.

In principe heeft er sinds de onafhankelijkheid geen wezenlijke economische vooruitgang en vernieuwing in het bestuurlijke apparaat plaatsgehad. Het patronagesysteem en het clientelisme van de oude politieke partijen werd zelfs versterkt door de nieuwe politieke partijen die na de onafhankelijkheid de regeermacht kregen. Tevens ging Suriname duidelijk het verkeerde pad op van het drugs- en criminele circuit.

Suriname stond in die periode internationaal bekend als een klassieke kleptocratische narcocratie.

De huidige regeringscombinatie is er enigszins in geslaagd om het bloeden van de natie te stoppen.Het huishoudboekje van de staat begint langzamerhand op orde te komen. Het fundament van de economie, de munt, lijkt zich te herstellen. De introductie van de Surinaamse dollar is een belangrijke mijlpaal. Daarnaast heeft de regering nieuwe wetgeving geĂŻntroduceerd om corrupte politici en centrale bankiers zwaar te beboeten en in de gevangenis te stoppen.

Met de bauxietmaatschappijen worden onderhandelingen gevoerd die op korte

47 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

termijn een belangrijke steunpilaar zullen zijn voor het Surinaamse nationale inkomen. In de agrarische sector zijn enkele initiatieven in de implementatiefase genomen die de werkgelegenheid zullen bevorderen. Tevens ontwikkelt de regering een moderne privatiseringsstrategie die er vooral op gericht zal zijn om buitenlandse investeerders aan te trekken. Bovendien liggen er reeds plannen klaar om een 300 miljoen inaugurele staatslening van 300 miljoen Amerikaanse dollars voor de Republiek Suriname op de internationale kapitaalmarkt te lanceren.

De reparatie van de Surinaamse natie is op alle fronten in volle gang. Naast de economische stabilisering tracht de regering op moreel en sociaal vlak haar beleid te verbeteren. Het buitenlandse imago van Suriname is gelukkig verbeterd in vergelijking met vijf jaar terug.

Suriname moet het imago van drugsland ten zeerste bestrijden. Een dergelijk imago is namelijk desastreus voor de ontwikkeling van het land. Suriname kan een beschaafd, op morele waarden en kennis georiënteerde economie worden. De andere optie is afglijden tot een drugstaat met geïnstitutionaliseerde corruptie. Dit zal de kwaliteit van het leven dramatisch beïnvloeden. Colombia en Bolivia zijn slechts enkele voorbeelden in de regio.

Wij hopen dat u thans begrijpt in welke benarde financiële situatie Suriname terecht was gekomen. Met hard werken is er enige verbetering opgetreden. Maar de big push zal NU moeten komen. Na stabilisatie moet de groeifase aanbreken.

11:04

Pagina 48

De creatie van duurzame welvaart Om duurzame welvaart in een land te creëren moet als eerste het inkomen (BBP) worden verhoogd.

Suriname dient BBP-verhogende maatregelen in de reële sfeer, de financiële sfeer en de sociaal-economische sfeer door te voeren.Het is noodzakelijk dat het synergetisch effect van deze drie sferen wordt geoptimaliseerd.

BBP-verhogende maatregelen in de reële sfeer betreffen het management van de tastbare bezittingen zoals natuurlijke hulpbronnen. Suriname is rijk aan bauxiet, olie, goud, kaoline etc, maar de deals die met de multinationals worden afgesloten komen niet voldoende ten goede aan de Surinaamse samenleving.

Bij het managen van deze bezittingen zal de regering op een marktgerichte manier haar beleid moeten invullen.

Een belangrijk onderdeel hiervan betreft de Value-chain strategie die toegepast kan worden door middel van zogenoemde ‘nature for equity swaps’. Suriname moet trachten de productiviteit en daardoor de winstgevendheid van haar natuurlijke hulpbronnen te optimaliseren door multinationals ervan te overtuigen dat zij meer downstream investeringen in Suriname moeten plegen. Dit wil zeggen dat meer geïnvesteerd moet worden in de ‘hogere gedeelten’ van het productieproces en uiteindelijk het eindproduct.

Dus niet alleen in de bauxietontginning, maar ook in de verwerking/transport etc. Bovendien dient Suriname, wanneer de tijd daarvoor rijp is, ook te investeren in aandelen van de multinationals.

Immers naarmate de ruwe grondstof een hogere bewerking ondergaat, des te hoger de toegevoegde waarde voor Suriname.

48 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

BBP-verhogende maatregelen in de financiële sfeer betreffen het anticyclisch maken van de Surinaamse economie door het zgn. fondsvormingconcept. De BBP-groei van ontwikkelingslanden is namelijk bijzonder gevoelig voor schommelingen in de wereldconjunctuur. Suriname maakte dit mee in de periode 1998 en 1999 door de Azië-crisis. De prijsontwikkeling van natuurlijke hulpbronnen is in hoge mate gecorreleerd met de wereldeconomische groei.

Door in tijden van hoogconjunctuur een gedeelte van de extra inkomsten te investeren in zogenaamde future generation funds, verkleint Suriname de neerwaartse druk op haar BBP in tijden van een laag conjunctuur. Het Noors Oliefund (inmiddels 84 miljard Amerikaanse dollars) is een praktijkvoorbeeld van de toepassing van maatregelen in de financiële sfeer.

Suriname moet bovendien maatregelen invoeren om de kredietwaardigheid van het land te verhogen. Des te hoger de kredietwaardigheid, des te meer geld geleend kan worden tegen lagere leenkosten. BBP-verhogende maatregelen in de sociaal-economische sfeer betreffen investeringen in onder andere de gezondheidssector, de onderwijssector en de veiligheid van de samenleving.

Naarmate het BBP groeit kan er meer in deze sociale sectoren worden geïnvesteerd.

Ruwe diamant Suriname kan gezien worden als een ondergewaardeerde, onbewerkte, ruwe diamant. Beleidsmakers zullen deze diamant moeten polijsten, zodat deze daadwerkelijk in volle glorie kan schitteren. De huidige bestuurlijke en politieke infrastructuur moet worden omge-

11:04

Pagina 49

bouwd om maximale waarde voor Suriname te verdienen. Nu gaat veel upside verloren. Van belang is dat het democratisch bestel en de rechtsstaat gehandhaafd blijven. Iedere Surinamer moet tellen op basis van zijn/haar talenten. Politiek op basis van etniciteit en patronage moet plaatsmaken voor een kennisgerichte samenleving met morele waarden. Suriname was langzaam aan het afglijden naar een drugsstaat, waarbij de jeugd liever drugskoerier werd dan achter de studieboeken te zitten.

Het idee van een sterke man (zie Venezuela) heeft overduidelijk bewezen niet te werken. Niet één sterke man, maar het gehele Surinaamse talent moet gemobiliseerd worden! Empowerment by knowledge. Aangezien Suriname een kleine bevolking heeft is het van belang om op de lange termijn een ‘kennisgerichte economie’ te worden binnen de regio. In dit kader dienen de multinationals in Suriname meer technologie en kennis over te dragen aan het Surinaams kader.

De financieringsbasis en de potentie zijn overduidelijk aanwezig. In de reële sfeer (bauxiet, goud, olie, agrarische, bosbouw, veeteelt-sector) kan Suriname, indien beseft wordt wat de maximale marktwaarde is van deze grondstoffen, over de komende zeven jaar 2 tot 4 miljard Amerikaanse dollars toevoegen aan het Surinaamse BBP. Hulpbronnen De intrinsieke waarde van de economie van Suriname kan naar voren komen door een beter beleid met betrekking tot de natuurlijke hulpbronnen. Staatsolie is op het juiste pad en heeft goede offshore olie-deals afgesloten met multinationals zoals Repsol, Maersk en Occidental Petroleum. De United States Geological Survey schat dat er voor de kust van

49 - april/juni 2005

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

Advertentie

REGRESSIE REÏNCARNATIETHERAPIE Is een vorm van psycho/bewustzijnstherapie dat geschikt is voor werken met een breed scala aan klachten, problemen en levensthema's, waarvoor inzicht, verandering of meer dan wel andere keuze mogelijkheden worden gezocht. * Totale gezichts- en lichaamsverzorging * Vergoeding zorgverzekeraar * Lid VNT " D AT J E V E R L E D E N JE ZO IN DE WEG KAN ZITTEN"

Voor inlichtingen: Savita D. Harpal Tel. 035 - 6214405 Noordse Bosje 33d 1211 BD Hilversum

Lees 'India Nu' Het enige Nederlandstalige tijdschrift over India!

• Cultuur en Religie • Politiek en Economie • Samenleving en Milieu Recent verschenen specials over o.m. vrouwen, gezondheidszorg, Religie en maatschappij, sport en milieu India. India Nu is een tweemaandelijks blad.

Een jaarabonnement kost €17,50, losse nummers € 3,50

India Nu wordt uitgegeven door de Landelijke India Werkgroep, een organisatie die vanuit Nederland wil bijdragen aan een menswaardig bestaan van (kans)armen in India.

Voor meer informatie: Tel: 030-2321340, www.indianet.nl

11:04

Pagina 50

Suriname 15 miljard barrels aan oliereserves liggen. Mocht dit juist zijn dan heeft Suriname de potentie om een oliestaat zoals Brunei te worden. Onlangs heeft Repsol besloten om in juli 2005 nog eens tien miljoen Amerikaanse dollars te investeren aangezien de eerste resultaten van het seismisch onderzoek voor de Surinaamse kust zeer positief zijn.

Ik wil benadrukken dat Suriname alternatieve inkomstenbronnen moet gaan zoeken of het bestaande beleid moet upgraden. Nu de ontwikkelingspot bijna op is, is de economie te veel blootgesteld aan de prijzen op de internationale goederenmarkt. Een nachtmerriescenario over vijf jaar kan zijn dat de aluminiumprijs beneden de US$1000/mt valt waardoor de bauxietinkomsten gering zullen zijn. Ik hoop dat de regering die dan aan de macht is in een dergelijk worst case scenario een noodplan heeft om genoeg inkomsten te genereren zodat eventuele sociale onrust kan worden voorkomen in het land dat onze voorouders ‘Sri Ram ka desh’ noemden.

Drs. Amwedhkar Jethu is Honorair Consul van de Republiek Suriname in het Verenigd Koninkrijk en NoordIerland. (ajethu@honoraryconsul.info) Dit artikel werd op persoonlijke titel geschreven.

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:04

Pagina 51

Advertentie

Neem nú

een abonnement op

Lotus magazine tot 1 januari 2006 voor slechts € 12,50 i.p.v. € 16,50!

nú tijdelijk € 4 korting!

Lotus vormt “de brug tussen oosterse en westerse gezondheid en spiritualiteit”. Keer op keer proberen wij dit mission-statement waar te maken in de artikelen die in Lotus verschijnen. Dit lijkt te lukken als steeds meer mensen geïnteresseerd raken in zaken die Lotus aansnijdt. Dat merken wij aan de groei van de oplage en de stijging van de losse verkoop. Probeer Lotus eens!

U zult zoals steeds meer mensen genieten van de inhoud.

Stichting Lotus Magazine Rijksstraatweg 195, 3956 CM LEERSUM Opgave nieuwe abonnees via www.lotus-net.nl of administratie@lotus-net.nl of tel. 0343-461300 (bellen alleen op woensdagen 13.00-15.00 uur!)

OHM Vani 2e kwart 2005 FC 4.0

21-09-2005

11:05

Pagina 52