NR
2
17 e
JAARGANG APRI
/
JUNI
■
Nobelprijswinnaar Rabindranath Tagore
■
De Veda’s anno 2011
■
Hindostaanse migranten en hun identiteit
2011
PRIJS €
12,00
PER JAAR
COLOFON
OHM-Vani is een uitgave van de Stichting Organisatie voor Hindoe Media. OHM-Vani geeft achtergrondinformatie over de programma’s van OHM en maakt melding van relevante ontwikkelingen in de hindoegemeenschap. Wij nodigen u uit opmerkingen of commentaar op onze programma’s of op dit blad te zenden aan Stichting OHM. De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden stukken in te korten, te redigeren of niet te plaatsen. Geplaatste stukken geven niet altijd de visie van de OHM weer. Een jaarabonnement kost e 12,-, opzegging dient uiterlijk 1 maand voor het verstrijken van dat jaar schriftelijk plaats te vinden. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Stichting OHM. Eindredactie Savitrie Marhe-Benie Aat de Kwant Auteurs Attry Ramdhani Mr. Kush Visser Rinus van Warven Liesbeth Meyer Raj Mohan Dr. August Choenni Savitrie Marhe-Benie Shanti Ramlal- Jagmohansingh Robert H. Swami Persaud Met dank aan Chander Mathura Frank Krishna Sharda Balla Mary Stam Cover ontwerp en grafische verzorging ExLibras Adri Segaar
Druk Practicum Grafimedia Groep b.v. Hilversum Stichting OHM (redactie OHM-Vani) Koninginneweg 8 1217 KX Hilversum Telefoon: 035 - 6260920 Fax: 035 - 6280843 E-mail OHM: info@ohmnet.nl Website OHM: www.ohmnet.nl ABN-Amro: 44.09.38.694
We zijn er niet om te graaien, we zijn er om er te zijn. Rabindranath Tagore
2 - april/juni 2011
INHOUD Pagina 5 Redactioneel
Pagina 6 Navaratri
(negen nachten ter ere van de moederlijke energie) Pagina 8 De betekenis van de veda’s voor onze tijd
Pagina 11 Spreek geen kwaad van de modder
Pagina 14 Het geĂŻdealiseerde beeld van Frederic van Eeden
over Rabindranath Tagore Pagina 17 De veelzijdigheid van Tagore
Pagina 18 Wijze woorden / Vrijheid Pagina 19 Monument voor de Hindoestaanse contractarbeiders
in Kolkata Pagina 24 Wat Bollywood doet met Hindoestanen
Pagina 26 Witte vlekken in nationaal historisch bewustzijn
Pagina 29 Ayurveda en het zintuiglijk genieten
Pagina 34 OHM televisie
Pagina 38 OHM Radio De Lotusvijver
Pagina 42 OHM Radio De Zevende Hemel
3 - april/juni 2011
. . .
l a a t
u w
b l a n c o
p a p i e r
t o t
l e v e n
k o m e n . . .
◆ Flyers/leaflets ◆ Advertenties ◆ Brochures
vanaf 1 januari 20 11 ww w.exlibras.n
◆ Huisstijlen
l
onlin e...
◆ Posters ◆ Fotomontages ◆ logo’s etc.
... meer informatie? Bel of mail gerust, onze medewerkers zullen u graag te woord staan. Eerste Nieuwstraat 66 1211 JS Hilversum
Telefoon: 06 28 538 701 e-mail: exlibras@planet.nl
4 - april/juni 2011
R E D A C T I O N E E L
Op 7 mei is het 150 jaar geleden dat Rabindranath Tagore geboren werd. Hij was de eerste Indiër die de Nobelprijs kreeg. Doordat hij fantastische kunst geproduceerd heeft in zoveel verschillende disciplines zoals dichtkunst, toneel, beeldende kunst, muziek etc. heeft hij laten zien dat een kunstenaar zich niet hoeft te beperken tot maar één discipline. Voor Indiërs overal ter wereld is hij een bron van inspiraatie. Zo ook voor Raj Mohan zoals hij in zijn artikel verteld. Tagore- deskundige Liesbeth Meyer, schrijft over het leven Van Tagore. Frederic Eeden (1860-1932) beschouwde zijn ontmoeting en kennismaking met het werk van Tagore als een van de belangrijkste gebeurtenissen in zijn leven. Hij werd diep geraakt tijdens het vertalen van Tagore’s werk De Navaratri-viering is een halfjaarlijks terugkerend fenomeen binnen de Hindoegemeenschappen over de hele wereld. Attry Ramdhani vertelt over de diepere betekenis van de rituelen bij deze viering De Indiase traditie van wijsheid kent een aantal geschriften dat de Veda’s wordt genoemd. In zijn artikel “De betekenis van de Veda’s voor onze tijd”, wijst Kush Visser ons erop hoe relevant deze geschriften nog steeds zijn. In Tantra ligt de nadruk op de ontwikkeling van menselijke sterkte, zowel door middel van meditatie
alsook door de directe confrontatie met moeilijke omstandigheden voor het overwinnen van angsten en zwakheden,”aldus fi losoof Jan de Boer in het artikel “ Spreek geen kwaad van de modder.” 11 januari 2011 is een historische dag voor alle nazaten van de contractarbeiders die uit India naar Suriname, toen nog kolonie van Nederland, werden gebracht. Meer daarover in het artikel “Monument voor de Hindostaanse contractarbeiders in Kolkata” van Dr. August Choenni. De Indiase fi lm is voor de hindostaanse gemeenschap in Suriname vanaf 1930 veel meer dan vermaak geweest. Het was een zeer belangrijk medium om hun cultuur en religie, op een voor die tijd moderne manier, te beleven en cruciaal voor identiteitsvorming, zo blijkt uit het artikel “Wat Bollywood doet met Hindostanen.” Shantie Ramlal-Jagmohansingh bespreekt in “Witte vlekken in nationaal historisch bewustzijn op een mooie, goed doorwrochte manier 2 boeken vanuit een persoonlijk perspectief alsook vanuit de samenleving als geheel. En in zijn eigen rubriek gaat Robert H. Swami Persaud in op Ayurveda en het zintuiglijk genieten. Veel lees, kijk- en luisterplezier.
5 - april/juni 2011
De redactie
Negen
nachten ter ere van de moederlijke energie
Navaratri
Attry Ramdhani
De Navaratri-viering is een halfjaarlijks terugkerend fenomeen binnen de Hindoegemeenschappen over de hele wereld. De moederlijke energie die ooit door de Goddelijke krachten werd aangeroepen, wordt door de sterfelijke mens tijdens de Navaratri aangeroepen. Dit gebeurt in het voorjaar en in het najaar.
Wij zijn op zoek naar genade van dezelfde oerbron van energie, wiens kracht ooit de Goddelijke krachten bevrijdde van het kwaad. Tijdens de negen nachten van verering en devotie worden dezelfde mantra’s gereciteerd als toen de Devata’s ‘Haar’ hadden aangeroepen. Eén van de bekendere mantra”s luidt ook dan als volgt:
componenten waaruit een levend wezen is gemaakt en is dus Paraa. De vijf elementen (het lichaam), de zin (manah), het verstand en het ego worden samen de achtvoudige samenstelling van veranderlijke energie genoemd en behoren toe aan de Aparaa-energie. O Arjuna, Ik ben de allereerste oorzaak van alle oorzaken. Alles wordt door mij gedragen, zoals een snoer de kralen bij elkaar houdt… Bhagavad. Gita 7/7
Yaa Devi Sarva Bhutesu Maatrirupinah sansthithaa, namastasyai namastasyai namastasyai namo namah (O Devi, aanwezig als de essentie van moeder van alle levende wezens. Wij gedenken U, begroeten U en vereren U.) Het leven is een manifestatie van energie. In vele filosofische uiteenzettingen treffen we een concept aan over de twee vormen van energie. De ene wordt Paraa genoemd en betekent ‘onveranderlijk’ en de ander wordt Aparaa genoemd en betekent ‘veranderlijk’. De ziel (Aatma) oftewel het zuiver bewustzijn (Cetana) wordt de drager genoemd van alle stoffelijke
En bij het breken van het snoer gaat ieder kraal een eigen weg. Wanneer de dragende kracht (Paraa/onveranderlijk) wegvalt dan zullen alle gedragen elementen verder veranderen. Dit gegeven is wezenlijk om begrijpen dat er een onderscheid is tussen verschillende vormen van energieën enerzijds en anderzijds voor het besef dat ze allen één oorsprong kennen. Zowel de veranderlijke als de onveranderlijke energieën hebben één bron. In de verschillende lagen van de stoffelijke openbaring (Sristi)
6 - april/juni 2011
worden ze als een dualiteit gekend: stof-geest, vrouw-man, aktief-passief, devi-devata etc. Hoe dichter we echter bij de bron komen des te meer zien we dat alle tegenstellingen samenvallen. Het onderscheid tussen Durga en Shiva, Lakshmi en Vishnu, Indraani en Indra etc. bestaat alleen kwalitatief. In oorsprong zijn ze allebei dezelfde. Tijdens de Navaratri wordt het verhaal verteld dat de Goddelijke manifestaties hulp zochten bij een hoger entiteit. Die hogere entiteit was niet iets buiten hen, maar geïntegreerd met hun eigen essentie. We lezen vervolgens dat alle manifestaties van energie uit de Devata’s samen één vrouwelijke vorm aannamen, die van Jagdamba, en het meervormige kwaad (Shumbh, Nishumbha, Canda, Munda, Raktabieja) te lijf ging. Daarna schonk Zij de Goddelijke mannelijke krachten hun vrouwelijke wederhelften: Parvati, Lakshmi, Brahmaani etc. Uit de lichamen van Brahma, Vishnu en Shiva kwamen lichtbollen en verenigde zich met elkaar. …Uit het samenzijn van al deze energieën kwam een vrouwelijke kracht tevoorschijn… Maarkandeya Puraan Hoe kunnen we bovenstaande begrijpen en tegelijkertijd toepassen? We vereren het ene Goddelijke principe dat als verschillende kwaliteiten in verschillende entiteiten in stoffelijke
openbaring aanwezig is. We vereren de oorsprong van al deze kwaliteiten als de ene bron van kracht, schoonheid, kennis en liefde. We roepen haar aan als Durga, Shakti, Kaali etc. om het veelvormige kwaad in ons leven te verdrijven. Dit doet ze na onze aanroeping – zoals ook de Devata’s dit deden - door aanwezig te zijn als veelvormige bijzondere kwaliteiten in ons. Deze stroom van verandering en manifestatie - van de ene naar meerdere en andersom - herdenken wij tijdens de negen nachten die we navaratri noemen. De som van het product van negen is tot in het oneindige negen. Negen keer acht is twee-en-zeventig. De som van zeven en twee is weer negen. Tot in het oneindige nemen we het leven waar als een zichtbare uitdijing, in essentie blijft ze echter een ondeelbaar geheel. Dat is de reden dat we nimmer spreken van schepping of creatie, maar van een omkeerbaar proces: manifestatie. Navaratri is de viering en het bewust worden van de manifestatie van energie. Tijdens deze viering is dit ook de opdracht aan een ieder die zich, Mata-Bhakt (toegewijde van de Moederlijke kracht) noemt. ■ OHM programma van 4 tot 12 april om 22.00 uur op Spirit 24 www.ohmnet.nl
7 - april/juni 2011
De betekenis van de Veda’s voor onze tijd
mr. KUSh ViSSEr
De Indiase traditie van wijsheid kent een aantal geschriften dat de Veda’s wordt genoemd. In moderne commentaren worden de Vedische hymnen meestal simpelweg gekenmerkt als lofzangen voor de goden. De in de Veda’s beschreven processen en rituele handelingen lijken niet meer te passen in het snelle, moderne leven van alledag. Dat heeft wellicht te maken met het feit dat de oorspronkelijke, diepere betekenis van de Veda’s voor een groot deel in het huidige tijdperk van de mensheid (Kali Yuga) verloren is gegaan.
Hoewel de Vedische literatuur heel uitgebreid is zal ik mij in dit artikel beperken tot de actualiteit van de vier geschriften die achtereenvolgens bekend staan als Rig Veda, Sama Veda, Yajur Veda en Atharva Veda. Vanuit een eeuwenoude traditie vormen zij de kern van de geïntegreerde wijsheid van het leven. Wat betekent dat? Kortweg gezegd verklaren de Veda’s het ontstaan, verloop en weer teniet gaan van de hele schepping – een proces dat zich oneindig vele keren herhaalt. Maar in subjectieve zin geven ze ook heel gedetailleerd alle kennis over het verloop van de menselijke evolutie, van onwetendheid tot volledige geestelijke bevrijding. De Vedische wetenschap heeft dus meer te bieden dan de
huidige moderne wetenschap, die alleen de objectieve (uiterlijke) wereld bestudeert en probeert te verklaren. De reden dat deze prachtige en zeer praktische kennis van de Veda’s zo ontoegankelijk is, is omdat geleerden in heden en verleden geneigd waren om zich alleen maar met de betekeniswaarde van de hymnen bezig te houden. De betekenis van de woorden en handelingen is nogal onbegrijpelijk, maar met de Veda’s is veel meer aan de hand. De klankwaarde van de woorden en verzen, de perfecte structuur van de lettergrepen en de opeenvolging van de hymnen is minstens zo belangrijk. Met andere woorden: de volledige wijsheid van de Veda’s wordt pas zichtbaar door de volmaakte volgorde
8 - april/juni 2011
waarin de klanken zijn geplaatst en de wijze waarop de Vedische hymnen zijn ingedeeld in verzen, paragrafen en hoofdstukken. Deze holistische opzet was mogelijk door het gebruik van Sanskriet dat in haar essentie een perfecte taal is en niet voor niets wel de taal van de goden wordt genoemd. Dankzij de onverwoestbare structuur van het Sanskriet is de wijsheid van de Veda’s door alle tijden heen en in alle zuiverheid bewaard gebleven. *) De wetenschappelijke waarde van de Veda’s voor het welzijn van de mensheid kan gemakkelijk worden getoetst. Ten eerste hebben we een schat aan informatie van de oude Vedische zieners die in de Vedische literatuur is vastgelegd. Ten tweede kan elk onderdeel van de Veda’s
worden getoetst aan de bevindingen in de moderne natuurwetenschappen en ten derde kan zij worden geverifieerd door directe ervaring op het niveau van ons eigen bewustzijn. Naar een nieuwe tijd - Ramaraj In haar oorsprong is de Veda de belichaming van goddelijke wijsheid die aan de mensheid is geopenbaard. Deze wijsheid is van alle tijden en werd in de hoge Vedische beschaving van duizenden jaren geleden toegepast en geleefd. Wat opvalt, is het grote verschil met onze tegenwoordige tijd, die ten onder lijkt te gaan aan complexiteit, chaos, confl icten, klimatologische veranderingen en bestuurlijk onvermogen. Anderzijds stemt het tot voldoening dat juist in onze tijd miljoenen mensen zich
9 - april/juni 2011
voorbereiden op een nieuw tijdperk, waarin de wijsheid van het leven opnieuw een geïntegreerd onderdeel van de samenleving uitmaakt en waarin haar praktische toepassingen in alle onderdelen kan worden geleefd. Veel stromingen in de wereld hebben het pad van de directe ervaring (via yoga, meditatie, etc.) van het onveranderlijke energieveld ontdekt waaruit de hele schepping voortkomt. Alles wijst erop dat de mensheid zich aan het voorbereiden is op een periode waarin zij door een hogere bewustzijnsdimensie zal worden ondersteund en geleid, die duizenden jaren geleden al in de Vedische geschriften is geopenbaard. De Indiase beschaving heeft in het lange verloop van haar bestaan alleen kunnen overleven omdat haar traditie zo verankerd is met de onverwoestbare wijsheid van de Veda’s. Om een juist begrip en inzicht
te krijgen in de universele waarde van de Vedische cultuur en haar gedachtegoed, is kennis van de Veda’s onontbeerlijk. Alle overige Vedische literatuur (verklaringen, commentaren, metaforen, toepassingen) is gebaseerd op hun autoriteit. Omdat ze een uitdrukking zijn van het Levensprincipe, de goddelijke adem, vertegenwoordigen ze het hoogste gezag op het gebied van religie, wetenschap, fi losofie en moraliteit. De beoefening van haar vele praktische toepassingen zoals yoga, meditatie, klanktherapie, holistische gezondheidsbenadering etc. is op dit moment over de hele wereld populair. Dit zijn instrumenten om contact te maken met het goddelijke door ons naar binnen te keren en de verbinding te leggen met ons zielsniveau (�tman). Deze praktische benaderingen hebben niet alleen India maar de hele wereld beïnvloed en zullen in de voor ons liggende tijd ongetwijfeld een steeds grotere plaats gaan innemen. ■
*) Zie voor uitgebreidere kennis hierover mijn boek ‘De Veda’s voor iedereen’, 3de druk, 2008, uitgegeven door Saraswati Art Publishers, Amsterdam, ISBN 90-76389-07-1. Narada Kush (Kush Visser) is een Veda-specialist die internationale bekendheid geniet en auteur is van verschillende boeken die betrekking hebben op de aloude wijsheid van de Veda’s. Zie www. saraswatiart.com en www.naradakush.nl
10 - april/juni 2011
Spreek geen kwaad van de modder
rinUS VAn WArVEn
‘Mededogen is pas echt als het volgt op bewustzijn. Mededogen zonder bewustzijn is gevaarlijk en bewustzijn zonder mededogen is egoïstisch. Een volmaakte boeddha beschikt over beide – bewustzijn èn mededogen. Als je bewust wordt, maar geen oog meer hebt voor anderen, dan sluit je je ogen; je helpt anderen niet meer, je helpt anderen niet meer bewust te worden. Je bent egoïstisch en nog steeds behept met een ego dat erg diep verankerd zit. Bewustzijn doodt de helft van het ego en de andere helft moet door mededogen aan zijn einde komen.’
Bhagwan Shree Rajneesh beschrijft in een legendarisch geworden boek ‘De Tantra Visie’ dat Tantra verruiming van bewustzijn betekent. En daarmee vat hij zo ongeveer alles samen waar het om draait in het menselijk bestaan. ‘Het basisgegeven, het meest fundamentele feit dat we moeten begrijpen, is dat je diep in slaap bent en dat je wakker geschud moet worden. Tantra heeft volgens Bhagwan Shree Rajneesh, die later Osho is gaan heten, de toekomst omdat dualistische denkbeelden geen vat meer op de mens zullen hebben. ‘Die denkbeelden,’ zo schrijft Bhagwan, hebben alles veroordeeld: van voedsel, seks, relaties… tot vriendschap. De toestand waarin de mens verkeert is ondraaglijk. Tantra
kan je een nieuw perspectief bieden.‘ Tantra zegt in de woorden van Osho - Bhagwan. ‘Veroordeel nooit iets. Het is dom als je zo’n houding hebt. Door iets te veroordelen ontzeg je je zelf de kans die je gekregen had als je aandacht geschonken had aan je lagere ik. Spreek geen kwaad van de modder,want daarin verschuilt zich de Lotus; maak gebruik van de modder in die lotus te laten bloeien. Die modder is natuurlijk nog niet hetzelfde als de lotus, maar de mogelijkheid ligt er. En wie creatief is, religieus is, helpt de modder een handje om de lotus te laten groeien zodat die vrij kan komen uit de modder.’ Tantra is afkomstig uit het oude India en bestaat uit twee Sanskriet-
11 - april/juni 2011
woorden. Tan betekent expansie, tra staat voor bevrijding. Tantrische yoga of tantra yoga genoemd, is een rituele praktijk uit de Vedische traditie, die gericht is op geestelijke verruiming en bevrijding. In Tantra ligt de nadruk op de ontwikkeling van menselijke sterkte, zowel door middel van meditatie alsook door de directe confrontatie met moeilijke omstandigheden voor het overwinnen van angsten en zwakheden. Jan den Boer is van huis uit bouwkundige en fi losoof. Hij is werkzaam als psychosomatisch therapeut. In het boek ‘Tantra, het verlangen naar verbinding’ stelt de Tantra-leraar de vraag of ‘wij geluk kunnen vinden door onze verlangens en (seksuele) begeerten te bevredigen of door ze los te laten en te transformeren in een open, helder
aanwezig zijn in het hier en nu zodat we één kunnen zijn met al wat is.’ Tantra staat een spirituele vorm van omgaan met intimiteit waarbij men probeert wel spiritualiteit en seksualiteit te verbinden, zo legt Den Boer uit, ‘niet vanuit een van buiten opgelegde moraal, maar vanuit een soort nieuwsgierig onderzoek. Ontkenning of onderdrukking van verlangens baat in elk geval niet; wel het meditatief beleven - en dus loslaten - van welk verlangen dan ook.’ De kern van 'tantra', de oude Indiase benadering van seksualiteit is volgens de auteur intimiteit volledig te beleven. In de Lotusvijver besteden we aandacht al tal van aspecten van Tantra. Is Tantra een zinvol alternatief voor de westerse overwaardering van het seksuele in man-vrouw-relaties? Kan het ons leren om respectvol met elkaar om te gaan? ■
12 - april/juni 2011
Kantoren
ROTTERDAM Dordtselaan 144d Rotterdam Tel 010 484 91 77 mail: info@ercoreizen.nl Online: www.ercoreizen.nl
DELHI BOMBAY en GOA
DEN HAAG Regentesseplein 12a Den Haag Tel 070 363 95 36 www.ercotravels.com
G o e d k o o p h o t e l s e n v l u c h t e n o n l i n e b o e k e n : W W W. M A S T H O L I D AY. C O M
✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔
8 8 15 22 15 15
daagse daagse daagse daagse daagse daagse
shopping tour INDIA reis DUBAI promotie reis INDIA rondreis BIHAR rondreis ZUID-INDIA reis GOA
VLIEGTICKETS: India Paramaribo
vanaf vanaf vanaf vanaf vanaf vanaf
e 620,– e 650,– e 1280,– e 1750,– e 1500,– e 950,–
vanaf vanaf
e e
425,– 620,–
Eigen appartement in Goa en Rishikesh, eigen luxe auto’s en mini-bussen in Delhi, Bombay en Goa ERCO REIZEN is lid van SGR en IATA, dus u reist op zeker
13 - april/juni 2011
het
geÏdealiSeerde Beeld vaN
Frederic
vaN
eedeN
over,
Rabindranath Tagore
LIESBETH MEYER
Hoewel de introductie van Rabindranath Tagore in Nederland en de rest van het continent in 1913 plaatsvond, duurde het tot 1920 voordat Tagore uiteindelijk Nederland bezocht. Het was Frederik van Eeden die in 1912 in Engeland in aanraking kwam met Gitanjali en daar zo van onder de indruk raakte, dat hij vrij snel begon met het vertalen ervan.
Van Eeden (1860-1932) beschouwde de ontmoeting en kennismaking met het werk van Tagore als een van de belangrijkste gebeurtenissen in zijn leven. Hij werd diep geraakt tijdens het vertalen van Tagore’s werk. ‘Het gaat als vanzelf. Het is alsof ik het zelf geschreven heb’ waren zijn woorden. Daarnaast had hij alle aandacht voor Tagore als mens, denker en fi losoof. Voor Van Eeden hield het dichterschap meer in dan alleen maar het produceren van prachtige melodieuze woordkunst. Hij streefde ernaar om door zijn dichterschap een zo goed mogelijk mens te zijn. Hij was van mening dat het karakter van de kunstenaar in overeenstemming diende te zijn met zijn werk – ‘vorm en inhoud zijn één’. Hij noemde zulke mensen ‘Koninklijke mensen’ of ‘uitstekende individuen’ en hij beschouwde Tagore als een van hen. Mystieke wijsheid Van Eeden begon hierdoor Tagore min of meer te idealiseren. Hij meende
dat Tagore in direct contact stond met het Hogere: Tagore voelt Gods nabijheid met grotere zekerheid dan waartoe hijzelf in staat was. Tagore vertegenwoordigde in zijn ogen de mystieke wijsheid, gepaard gaand met non-materialisme, die in tegenstelling tot het Westen wel in India aanwezig was. Tagore was zich de manier waarop het Westen
14 - april/juni 2011
hem zag goed bewust en realiseerde zich dat hij daar ook zijn voordeel mee kon doen. In verband met zijn vertaalwerk, ontstond tussen Frederik van Eeden en Tagore, gedurende de zes jaren voorafgaand aan de komst van Tagore, een vriendschappelijke doch beleefde correspondentie. Gelijktijdig ontstond in deze periode bij Tagore het idee om zijn school in de Ashram Shantiniketan om te vormen tot Universiteit. Dit zou een gemeenschappelijke broedplaats moeten worden, een thuis waar Oost en West elkaar op basis van gelijkwaardigheid en in vrede en saamhorigheid zouden ontmoeten. Dit idee was bij hem ontstaan uit alle ellende die de Grote Oorlog (1e WO) teweeg had gebracht. Maar om dit idee te kunnen verwezenlijken was het nodig om opnieuw naar Europa en Amerika te gaan om (materiële) steun van het Westen te verkrijgen en tevens het Westen uit te nodigen om naar zijn Universiteit te komen. Tagore vertrok dan ook in mei 1920 richting Europa Op 12 juli 1920 kwam bij Van Eeden het bericht uit Londen binnen dat Tagore in Engeland was aangekomen en in september Holland te hoopte te bezoeken. Op 2 september had Van Eeden om Tagore’s komst voor te bereiden, een bespreking met de voorzitter van de Theosofi sche Vereniging van Amsterdam. Van het rustige samenzijn waarvan Van Eeden zich zoveel had voorgesteld, zou echter niet veel terecht kunnen komen. Tagore’s dagen waren druk bezet met lezingen, bijeenkomsten
en diners, o.a. in Amsterdam, Leiden, Utrecht, Den Haag en Rotterdam. Frederik van Eeden schreef onder meer het volgende in zijn dagboek nadat hij Tagore op het Centraal Station van Amsterdam had opgewacht: (Dagboek, Deel IV, blz. 1868-9) “Zondag 19 september Tagore ontmoet, hem opgewacht aan het station. Het eerst zag ik zijn glanzend grijze haar in de coupé. Hij zag mij en het was of hij mij herkende. Hij is een fijne, recht eerwaardige figuur. Hij was gekleed in grijs, met een blauwe mantel en een hoog zwart mutsje op. Hij droeg een lorgnet. Zijn stem is zacht en aangenaam. Hij draagt haar en baard lang. (…) Zijn voorkomen is statig en zeer harmonisch. (….) Tagore verheugde zich in het frisse heldere wolkenweer en het lage land dat vlak was als Bengalen”. Toch kon Van Eeden eenmaal Tagore persoonlijk bij hem thuis ontvangen. Achteraf voelde hij zich daar niet gelukkig mee: hij ontving Tagore in een leeg huis aangezien zijn vrouw en kinderen afwezig waren. En de kans om wat meer over India en poëzie te praten en samen een rustige wandeling te maken, bleef uit. Er verschijnt op 2 oktober 1920 een artikel in De Groene Amsterdammer, de krant waarvan Van Eeden een aantal jaren redacteur was – waarvan enkele fragmenten: “Als dit gelezen wordt, heeft hij ons waarschijnlijk al verlaten. Zijn komst was een groot evenement voor ons volk, en voor mij persoonlijk niet minder.
15 - april/juni 2011
Foto isvw.nl:
Frederik van Eeden
Is het een succes geweest? De vraag is alleen te beantwoorden als men weet wat des Dichters bedoelingen zijn bij zijn rondtrekken op de aardbol. (…) Wat is het motief van zijn reis en in hoeverre is deze geslaagd? Ik leefde in spanning hoe alles zou lopen en hoe het ware doel van Tagore bereikt zou kunnen worden. Ik begon met hem gastvrijheid aan te bieden. Mijn aanbod werd dankbaar aangenomen. Van mijn kant hoopte ik op een rustig verblijf van de Dichter te mijnen huize, met gesprekken over wat ons beiden ter harte ging en wat na zes jaren correspondentie was uitgesteld tot het eerste persoonlijke contact. Maar ik kon geen vier gasten herbergen…. Ontvangstcomités verschenen – Theosofen en bankiers – en al gauw bemerkte ik dat er van de rustige, diepe conversatie in eigen huis niets zou komen. Dus deed ik mee met de installatie van de Dichter op een andere mooie plek en ik was aanwezig bij de vaststelling van het programma. (…) De moedige Dichter sprong er in zonder weifeling, alles toegevend”. Als Tagore Holland alweer heeft verlaten schrijft hij vanuit Antwerpen het volgende aan zijn medewerker
te Shantiniketan: “Voor mij is deze periode zeer gul in geschenken geweest. Van één ding kun je verzekerd zijn, namelijk dat zich in het hart een communicatie geopend heeft tussen dit kleine land en Shantiniketan en dit blijft bij ons om uit te breiden en te gebruiken voor het uitwisselen van spirituele rijkdom”. Er lagen meerdere mogelijkheden tot een ontplooiing van een intensiever contact tussen Frederik van Eeden en Tagore. In beider leven waren parallellen en aanknopingspunten. Zij waren tijdgenoten in een periode van velerlei idealisme tot wereldverbetering in materiële, spirituele en sociale zin. Beide waren zeer veelzijdige persoonlijkheden, zij waren zowel doeners als denkers. Ook waren zij allebei van mening dat voor een volledige ontwikkeling van de mensheid, een harmonie tussen Oosterse en Westerse tradities noodzakelijk was. Maar het contact tussen hen verbleekte. Langzaam werd het Van Eeden duidelijk dat het geïdealiseerde beeld en de werkelijkheid teveel van elkaar verschilden. En de droom die Frederik van Eeden ooit koesterde om Tagore in zijn Ashram te bezoeken kwam nooit uit. ■
16 - april/juni 2011
De veelzijdigheid van Tagore
rAJ mOhAn
Tagore is voor mij wel het belangrijkste voorbeeld geweest voor de ontwikkeling van mijn Sarnami Geet. Mijn cd Kantraki is daar het grote voorbeeld van. Zijn veelzijdigheid heeft mij altijd enorm gefascineerd.
Doordat hij fantastische kunst geproduceerd heeft in zoveel verschillende disciplines zoals dichtkunst, toneel, beeldende kunst, muziek etc. heeft hij laten zien dat een kunstenaar zich niet hoeft te beperken tot maar één discipline. Ook dat heeft mij zelfvertrouwen gegeven om serieus te kijken naar welke andere talenten ik meer had. De dichtkunst is daar één van. Ik durfde mijn gedichten eerst niet te publiceren maar heb op een gegeven moment besloten dat toch op te sturen naar een grote uitgever. Tot mijn grote verrassing werd besloten deze uit te
geven. Dit jaar komt mijn tweede gedichtenbundel ‘Tihá/Troost’ uit bij uitgeverij In de Knipscheer. Een ander aspect wat mij altijd heeft geboeid in hem was dat hij ondanks zijn actieve leven in de samenleving, in staat was een hoger spiritueel leven te leiden. Hij gaf daarmee het voorbeeld dat men zich niet op een afgelegen berg of in een klooster hoeft af te zonderen om tot een hoger bewustzijn te komen. Door zijn geloof in de kracht van de eigen taal is Rabindranath Tagore erin geslaagd een heuse muziekcultuur tot leven te wekken -de ‘Rabindra Sangeet’- dat nog steeds in de Bengalen actueel is en in die cultuur een vaste plek heeft veroverd. Een voorbeeld voor de Sarnami’s? ‘Terwijl de ziel prioriteit geeft aan hogere zaken laat de creativiteit nog even op zich wachten en is de geest geduldig.’ (Uitspraak: Raj Mohan)
17 - april/juni 2011
Wijze
woorden
Ik sliep en droomde dat het leven vreugde was; ik ontwaakte en zag: het leven is plicht; ik werkte en zie: de plicht is vreugde. Je kunt de zee niet oversteken door alleen naar het water te staren. Hij die te lang bezig is met goed te doen vindt geen tijd om goed te zijn. Het onware kan nooit tot waarheid worden door in macht toe te nemen. Het verstand, dat scherp is maar niet breed, blijft steken bij ieder punt en komt niet verder.
Vrijheid
Daar waar het hart van angsten vrij is en het hoofd niet buigt, daar waar het weten onbelemmerd is, de muren van het huis niet steeds de aarde in een kleine binnenplaats gevangen houden, waar de woorden uit het hart spontaan opwellen, waar de stroom van goede daden ongehinderd over alle landerijen vloeien kan totdat het duizendvoudig goede vruchten geeft, daar waar waterstromen van het zelf nadenken niet verslonden worden door het dor woestijnzand van tradities en de menselijke moed in honderd stukken breekt, daar waar Jij ons kastijdt en doen en denken leidt in vreugde, naar het paradijs, mijn Vader, breng ons en wek ons op! Rabindranath Tagore Uit: Naivedya
18 - april/juni 2011
REGRESSIE REÏNCARNATIETHERAPIE
ASBL
Radhadesh
Is een vorm van psycho/bewustzijnstherapie dat geschikt is voor werken met een breed scala aan klachten, problemen en levensthema's, waarvoor inzicht, verandering of meer dan wel andere keuze mogelijkheden worden gezocht.
Château de Petite Somme Dagelijkse ronDleiDingen inDiase boetiek Vegetarisch restaurant ambachtelijke bakkerij
* Totale gezichts- en lichaamsverzorging * Vergoeding zorgverzekeraar * Lid VNT " DAT J E V E R L E D E N
gastenVerblijf nieuw
museum Voor heilige kunst
JE ZO IN DE WEG KAN ZITTEN"
Voor inlichtingen: Savita D. Harpal Tel. 035 - 6214405 Noordse Bosje 33d 1211 BD Hilversum savitaharpal@gmail.com.
30 1980-2010 Petite somme 5 • 6940
ton • (Durbuy )
BELGIË • krsna.tour@Pamho.net w w w.raDhaDesh.com
16 e nr
jaargan
/ju g april
ni
2010
per
nr
2
n n n
rege len die ont lijde n n met te gaa Hoe om cijfe ren lf weg zijn? Kan jeze rijdi ng een bev
Reg els
16
3
e
jaarga
ng
septem
ber
2010
prijs
/decembe nr
n n
n
t itua litei ie en spir a van Indi ighe id De heil lere n zien je moe t
Vak ant
e. de toeko mst Eco loni eiland en van Een van de
r
2010
prijs E
4
nr
n n n
Diva li is van bete ken ofis che w De filos sch adu met je omg aan s leve n Lere n dag elijk t in het litei Spir itua
17
1
n
n
n
e
jaarga
uar ng jan
i/maar
t
2011
prijs E
kenis van ere bete r onze tijd De diep voo ayana de Ram h holistisc ts als Is er zoie men? eid onderne van vrijh beleving de a en Ayurved
Ook in de aanloop naar de zomer maken we graag anderen blij. Schenk uw relatie, uw goede vriend of uw familielid daarom een jaarabonnement op OHM Vani. Zo blijven ze een heel jaar op de hoogte van boeiende ontwikkelingen op het gebied van filosofie, religie, cultuur en spiritualiteit èn van alle programma’s die OHM op radio en televisie uitzendt.
TIP
Voor maar €12,- maakt u iemand één heel jaar lang blij.
19 - april/juni 2011
CA
Stichting OHM (redactie OHM-Vani) Koninginneweg 8 1217 KX Hilversum Telefoon: 035 - 6260920 E-mail OHM: info@ohmnet.nl
DE AU -
Voor meer informatie neem contact op met:
Monument in Kolkata
Het contact tussen de nazaten van deze emigranten en het land van herkomst was in de loop der jaren enigszins verwaterd. In het jaar 2003 is deze band nieuw leven ingeblazen. Dit, in de vorm van een jaarlijks terugkerende activiteit, de ‘Parvasi Bharitya Divas’ (PBD). Ruim tweeduizend Indiërs i.c. Hindoestanen die buiten India wonen en werken tonen ieder jaar opnieuw hun betrokkenheid en affi niteit met het land van hun voorouders Ook dit jaar stond de divas in het teken van een inspirerende uitwisseling tussen de parvasi’s (personen van Indiase afkomst die buiten India wonen) en de Indiase overheid, alle elementen van ‘Goede Tijden Slechte Tijden’ in zich herbergend.
driedaagse PBD conferentie in New Delhi. Het monument staat op het haventerrein van Kolkata, dé plek waar honderdduizenden emigranten voor hun inscheping naar het buitenland verbleven. Kolkata, de hoofdstad van het voormalige BritsIndië, fungeerde toen als uitvalsbasis
De Kolkata Memorial Voor de nakomelingen van de contractarbeiders is 2011 een jaar van bijzondere markering. Zij konden getuige zijn van de officiële erkenning die hun voorouders eindelijk ten deel viel. De onthulling van het monument volgde na de 20 - april/juni 2011
Photo: http://www.gidhs.org
dOOr dr AUGUSt ChOEnni
Onlangs is in Kolkata (voorheen Calcutta) een monument onthuld ter nagedachtenis van de Indiase contractarbeiders, die in de 19e en 20e eeuw het vaderland verlieten voor een beter bestaan in den vreemde. Ze gingen o.a. naar ZuidAfrika, Trinidad, Guyana, Suriname, Guadeloupe, Mauritius, Fiji en La Reunion
Photo: http://www.gidhs.org
voor de contractanten. Ze werden naar onbekende oorden verscheept om laag gewaardeerde arbeid te verrichten. Hetzij op cacao, katoen, koffie of suikerplantages (o.a. Trinidad, Suriname) hetzij in de mijnen van Zuid Afrika. Voordat de mensen in Kolkata arriveerden hadden de meesten reeds een lange en vermoeiende reis achter de rug. Het gros van de arbeiders kwam uit Uttar Pradesh en Bihar. En dan kon het nog eens weken of zelfs maanden duren voordat zij aan de lange zeereis vol ontberingen konden beginnen. Al die tijd verbleven zij in speciale depots op het haventerrein. Iedere kolonie die immigranten contracteerde had een eigen ‘coolie depot’ op het haventerrein van Kolkata aan de Garden Reach.Het is dan ook niet verwonderlijk dat Kolkata voor de immigranten als centrale verwijsplaats
fungeert. Vaak werd ter plekke vriendschap gesloten en er werden met lotgenoten nieuwe banden gesmeed. Het was ook de plek waar men afscheid nam van het geliefde vaderland Bharat. In Suriname verwierven Hindoestanen immigranten de naam ‘Kalkattyas’, alsof ze afkomstig waren uit Kolkata. De immigranten moesten zich maar zien te redden op hun nieuwe bestemming. Velen hebben een zwaar leven geleid waarin vernederingen en problemen aan de orde van de dag waren. De hoop op een beter bestaan bleek voor hen dan ook een illusie. De volharding echter die zij aan de dag legden om desondanks het hoofd boven water te houden en vooruit te komen is bewonderenswaardig. De contractanten lieten de binding met moeder India niet los. Voor hen bleef deze langer dan een eeuw een bron van inspiratie. Pionierswerk Ere wie ere toekomt! Deze blijk van erkenning en postume genoegdoening aan onze voorouders, van officiële Indiase zijde, is vooral te danken aan het pionierswerk van het drietal Leela Sarup (Mauritius), Malay Mishra (Trinidad) en Ashok Ramsaran (Guyana). Het zijn deze nazaten die het initiatief namen voor dit memorial project. Ook de deelstaatregering van West Bengalen en de Havenautoriteit van Kolkata verdienen waardering en respect voor hun bijdrage. Historische dag Dinsdag 11 januari 2011 is een historische dag voor alle nazaten van contractarbeiders. De inauguratie
21 - april/juni 2011
van het monument vond ’s middags plaats. De pioniers hebben niets aan het toeval overgelaten, het programma was strak geregisseerd. Begonnen werd met een speciale lunch met genodigden i.c. delegaties voor de plechtigheid in het Grand Oberoi Hotel in de binnenstad van Kolkata. Behalve hoogwaardigheidsbekleders van de Indiase regering, de deelstaatregering van West Bengalen en de Havenautoriteit van Kolkata gaf de stoet nazaten, uit landen als Mauritius, Trinidad, Guyana/Engeland/USA, Suriname/Nederland, Guadeloupe, La Reunion, en vele andere voormalige koloniën acte de présence. Dit publiek vertrok met vier bussen vanuit het hotel naar de locatie. Gegeven de verkeerssituatie van Kolkata is het zaak om ruim op tijd te vertrekken. De minister van Overzeese Indiërs, Ravi Valayar, die de onthulling zou verrichten, was al met de dienstauto vooruit gereisd. Ondanks de voorzorg bleek achteraf dat de bussen toch een tikkeltje te laat waren vertrokken. Want, uitgerekend op die middag moest het verkeer van Kolkata in haar ’avatar van langzaam bewegende parkeerplaats acteren’. Toen de grote groep gasten met de vier bussen arriveerde was de onthulling van de gedenksteen wegens het strakke tijdschema van de minister net achter de rug. Dat was jammer! Maar niet getreurd, want het gemiste onderdeel werd ruimschoots gecompenseerd door de rest van het programma. Aan de oevers van de Ganges Toen wij arriveerden bleek dat op het voormalige haventerrein, aan
de Garden Reach 14 alles keurig in gereedheid was gebracht. De locatie aan de oevers van de Ganges/Hooghly rivier stond er mooi -aangeharkt- bij, voorzien van openluchttenten en podia. Voor de nazaten was het een feest van herkenning. Velen werden overrompeld door de overleveringen en herinneringen aan de depots. Op het terrein staan nog panden uit die periode. Sommige van deze gebouwen kregen een facelift; andere waren opnieuw in dezelfde stijl gebouwd. Buurtbewoners en arbeiders, die ter plekke aanwezig waren, wisten dat iets stond te gebeuren en men keek dan ook geduldig en met spanning uit naar wat er komen zou. Dan neemt het grote publiek plaats en op de openlucht podia volgen toespraken. De Indiase minister van Spoorwegen, Mamata Bannerjee, een Bengali vrouw, houdt een zinderende toespraak wat ons niet in de koude kleren gaat zitten. Zij brengt hulde aan de contractanten, die het vaderland aan deze oevers van de Ganges verlieten. Met een toepasselijk gedicht en het ontroerende: Jai Hind, Bande Mataram sluit ze haar optreden af. Het is dan ook volstrekt begrijpelijk dat de gewezen OHM voorzitter Rajendre Ramnath, zoon van een contractarbeider en één van de eersten die het idee van een monument opperde een traan wegpinkt. Als nazaten beleven wij in hun naam als het ware de hereniging met moeder India. Na de ceremonie is er volop gelegenheid om het mooie monument te bewonderen en op de gevoelige plaat vast te leggen. Vertegenwoordigers van sommige landen voeren
22 - april/juni 2011
Photo: http://www.gidhs.org
herinneringshymnen op. In de avond wordt in het theater van Kolkata ‘The Coolie Odyssee’ opgevoerd. Een Zuid-Afrikaans gezelschap laat de geschiedenis van de contractarbeid nog eens als tragedie aan ons voorbijtrekken. Meer nodig De volgende ochtend zetten de pioniers hun verdere plannen met het memorial project uiteen. De onthulling van de gedenksteen is een eerste stap op weg naar de realisatie van een herkenbare plek voor bezinning en reflectie voor nazaten van de contractarbeiders. De oprichting van een museum met documentatie en educatiecentrum moet het geheel vervolmaken. De locatie voor het museum is reeds toegewezen. De Indiase regering, deelstaatregering en de Havenautoriteit
van Kolkata dragen elk hun steentje bij. Maar ook de diasporagemeenschap waar wij toe behoren, moet een bijdrage leveren door samen met de initiatiefnemers de handen ineen te slaan. Global Indo Diaspora Heritage Society (GIDHS) Een museum zal deze herkenbare plek in Kolkata -ter bezinning en reflectie- extra body geven. Het initiatief verdient zowel materiële als immateriële steun. Via lidmaatschap van de GIDHS zal de realisatie van het museum (en educatieproject) sneller van de grond komen. Alle relevante informatie is te vinden op de site: www.gidhs.org Doe mee en wordt ontwikkelaar en medebeheerder van het erfgoed van onze voorouders. ■
23 - april/juni 2011
Wat Bollywood doet met Hindostanen
SAVitriE mArhE-BEniE
De Indiase film is voor de Hindostaanse gemeenschap in Suriname vanaf 1930 veel meer dan vermaak geweest. Het was een zeer belangrijk medium om hun cultuur en religie, op een voor die tijd moderne manier, te beleven en cruciaal voor identiteitsvorming. Belangrijke waarden als respect voor ouderen, vriendschap, huwelijkstrouw, ouderschap, liefde, rechtvaardigheid en nog veel meer zijn beïnvloed door deze films
Deugdzaamheid Grootmoeders zijn in veel culturen de hoeders van de deugdzaamheid van kleindochters. Mijn adji was er heel goed in. Ze werd daarbij geholpen door Bollywood, Meena Kumari, Mala Sinha en Vyjayantimala. In mijn tienerjaren, TV was er nog niet in Suriname, mocht ik met mijn zusjes en nichtjes een keer per maand naar ‘theater’ de Paarl voor de zondagmatinee. De fi lm werd zorgvuldig uitgekozen door adji. Vooraf ging ze te rade bij dochters en schoondochters om de opvoedkundige waarde te bepalen. Een fi lm die ze wekenlang analyseerde en besprak was Dhool ka Phool met als thema: ongehuwd moederschap. Althans, dat maakte zij ervan. In niet mis te verstane woorden werd ons bijgebracht wat ons te wachten stond als we net zo dom waren als Mala Sinha om verliefd te
worden op een of andere Rajendra Kumar. En al liep het nog goed af in de fi lm, we deden er beter aan om rustig te wachten tot ze een goede onderwijzer voor ons aan de haak kon slaan. Wat ze niet wist is dat ze hulp had van andere, nog minder deugdzame, dames als Anna Karenina en Emma Bovary en een tijd later Lady Chatterley. Een keer per 2 weken moesten wij van mijn vader naar de bibliotheek van het CCS (Cultureel Centrum Suriname) om boeken te halen voor onze ‘literaire’ vorming. Goddank kon adji niet lezen. Romantiek Ook jongens leerden, meestal van elkaar, dat de Indiase fi lm veel te bieden had. Welke haarstijl, loopstijl, schoenen of kleding indruk maakten op meisjes bijvoorbeeld. Toen onze oudste nicht
24 - april/juni 2011
Foto: H. Schulze
kennis maakte met de onderwijzer die adji voor haar had uitgezocht werd ze verliefd op de kuif van Shammi Kapoor, de coltrui van Joy Mukherji en de witte schoenen van Biswajeet. Praten met haar lukte niet met zoveel familie erbij. Hij keek wel met de blik van Rajendra Kumar in Dharti. Op de dag van hun huwelijk liet hij op radio Rani prachtige liedjes uit fi lms voor haar afdraaien. Zo kon hij haar, via de zangers Rafi en Mukesh, zijn ‘liefde’ betuigen en schoonheid bezingen. ‘Khuda bhi aasmaan se jab zameen par dekheta hoga, mere mehboob ko kisne banaja soochta hoga’ wat vrij vertaald klinkt als ‘Ook God vraagt zich af, als hij uit de hemel naar beneden kijkt, wie mijn liefste gemaakt zou kunnen hebben’. Bollywood zorgde ervoor dat mijn nicht zich Asha Parekh voelde in Dil Deke Dekho en de liefde deed zijn intrede in het gearrangeerde huwelijk. Bollywood en politiek Maar er waren ook fi lms met een historische, politieke of sociaal maatschappelijke lading. De nationalistische fi lm Purab Aur Pachhim ( Oost en West) met als thema de verwestering van gemigreerde Indiërs
had grote invloed op ons. Het werd vertoond in een tijd die waarschijnlijk de belangrijkste was voor Hindostanen. Suriname moest onafhankelijk worden van Nederland en dat werd geïnterpreteerd als verloren gaan van onze waarden en normen en onderwerping aan de verwesterde Creolen. Dat zag adji niet zitten en onder haar invloed vertrok een deel van de familie naar Nederland. Bollywood en de diaspora In iedere periode van ons leven hebben de fi lms invloed gehad. Op 11 februari legde Anil Ramdas in het Tropentheater met fi lmfragmenten uit hoe naar Bollywoodfi lms te kijken om te begrijpen dat het veel meer is dan louter entertainment. Hiervan zijn opnamen gemaakt die in juni op OHM TV vertoond zullen worden. In een 2-delige presentatie legt hij uit hoe groot de rol van de Indiase cinema was en is op onze keuzes en onze levenshouding. Het is een feest van herkenning en roept allerlei emoties op. Nostalgie, melancholie maar ook veel inzicht. Hij laat zien dat Bollywood cinema een belangrijke samenbindende factor is voor Hindostanen overal ter wereld. ■
25 - april/juni 2011
Witte vlekken in nationaal historisch bewustzijn
ShAntiE rAmLAL-JAGmOhAnSinGh
“History is what one man passes on to another, but if there is no one else around who can understand his words, his tale will cease to excist, thereby closing the doors of history.” Deze woorden zijn afkomstig van Walther Blackwell, de hoofdpersoon uit ‘De Zwarte Lord’ van Rihana Jamaludin. Het sluit aan bij een andere bekende uitspraak: de geschiedenis wordt altijd geschreven door de winnaars. Als twee culturen botsen, worden de verliezers uitgewist en schrijven de overwinnaars de geschiedenisboeken. Wat heeft dit voor gevolgen voor de geschiedenis over de slavernij en contractarbeid? En wat betekent deze geschiedenis voor tweede generatie Hindoestaanse Nederlanders, waar ik zelf toebehoor? Spiegel In Nederland is de Surinaams - Hindoestaanse geschiedenis vaak de oorzaak van intense verwarring. Talloze keren moet je als Hindoestaanse jongere uitleggen dat je voorouders uit India komen, je ouders uit Suriname en dat je zelf bent geboren en getogen in Nederland. Veel niet-Hindoestanen moeten deze uitspraak even laten bezinken, want het is nogal wat, een migratiegeschiedenis die zich in een tijdsbestek van honderd jaar, over drie geheel verschillende continenten heeft verspreid. Zelf werd ik in mijn jeugd omringd met verhalen over vroeger.
Verhalen over de contractarbeiders uit India, die door de ruime aanwezigheid van verraad, verdriet, verscheurde liefdes, zware lijfstraffen en beperking van vrijheid, alle ingrediënten hadden van een groots epos. Deze verhalen kwamen me alleen thuis in de familieen kennissenkring ter ore. De rol van Nederland in Suriname kwam bij de geschiedenislessen op school namelijk zeer summier aan bod. Ook ontbrak een duidelijk beeld over het vroegere Suriname omdat er weinig literatuur en fi lms hierover bestonden. Met de jaren is hier gelukkig steeds meer verandering in gekomen. Denk bijvoorbeeld
26 - april/juni 2011
aan de bestseller Sonny Boy van Annejet van der Zijl, het indrukwekkende liefdesepos over de 19-jarige Surinaamse student Waldemar en de bijna veertigjarige getrouwde Hollandse Rika. In de Volkskrant stond hierover: “De wijze waarop de kleurling Waldemar in Nederland wordt ontvangen, en het venijn waarmee de Hollanders worden afgebeeld - een naar, racistisch en bekrompen volk waren we – maakt van Sonny Boy een opmerkelijke fi lm. (…) Peters trekt een spiegel op die in de vaderlandse cinema nog ontbrak.” Volgens mij kan in de voorgaande zin het woord ‘cinema’ ook worden vervangen door het woord ‘geschiedenis’, maar ook door ‘nationaal historisch bewustzijn’. Vervlochten Ook door recente publicaties als ‘De Zwarte Lord’ van Rihana Jamaludin en ‘De nieuwe avatar van slavernij’ van Radjinder Bhagwanbali, wordt de lezer deelgenoot van de ontelbare voorbeelden die tonen hoe diep de Surinaamse en Nederlandse geschiedenis vervlochten is met en mede beïnvloed door de mechanismen van slavernij en contractarbeid. We krijgen een inzicht in de onderliggende wortels hiervan, namelijk de overtuiging dat het ene ras of de ene cultuur superieur is aan de andere. Het verhaal van ‘Sonny Boy’ is mede dankzij de fi lm vrij bekend, maar dat geldt nog in mindere mate voor ‘De zwarte Lord’, een historische roman die zich afspeelt
in het Suriname van 1848, als in de koloniën van Engeland en Frankrijk de slavernij al lang is afgeschaft. Kort voor dit revolutiejaar stapt de jonge gouvernante Regina Winter op de boot naar Suriname om les te gaan geven aan een kleurling die van zijn blanke vader een plantage heeft geërfd. De blanke gemeenschap in Paramaribo houdt de immer goed geklede ‘dandy’ Walther Blackwell scherp in de gaten. Door zijn excentrieke gedrag wordt Blackwell De Zwarte Lord genoemd. Niet alleen is ‘De Zwarte Lord’ een spannend verhaal vol onverwachte wendingen in goed uitgedachte plots. Jamaludin neemt daarnaast de tijd om gedetailleerd de dagelijkse gang van zaken, het straatleven, de gerechten en het natuurschoon uit de 19de eeuw te beschrijven. Op deze manier biedt het boek aan Hindoestaanse jongeren, die zelf geboren en getogen zijn in Nederland, de mogelijkheid om het Suriname van toen tot leven te zien komen door middel van haar zorgvuldig uitgekozen woorden. Doorzettingsvermogen Het boek van Bhagwanbali voorziet in een hele andere behoefte. Wanneer je als tweede generatie Hindoestaanse Nederlander hoort over de contractarbeid kan het wel eens lastig zijn om dit te plaatsen in de regenboog aan argumenten die erbij horen. De een zegt: ‘de contractarbeid was een zegen, want daarom leven we vandaag de dag niet in armoede’, terwijl de ander stel-
27 - april/juni 2011
lig beweert: ‘de contractarbeid was een regelrechte hel’. In ‘De nieuwe avatar van slavernij’ wordt op basis van archiefonderzoek een nauwkeurige reconstructie gemaakt van de emigratie van Hindoestanen en van het leven op de plantages tijdens contractarbeid. De vraag die velen zich eerder hebben gesteld, wordt eindelijk serieus onderzocht:’Was het indentured labour systeem een vorm van vrije arbeidsmigratie of een vervolg van de slavernij?’ Bhagwanbali heeft een poging gedaan om het indentured labour systeem te spiegelen aan de Afrikaanse slavernij, om daarmee dieper in te kunnen gaan op de karakteristieken van beide systemen. Hieruit concludeert hij dat de twee systemen op tal van punten verschillen, maar dat er toch een aantal karakteristieken parallel lopen; de doelstelling (tegen laagste arbeidskosten maximale winst behalen), ideologie (racisme), wervingsmethodiek (gebruik van premiejagers), de huisvesting (dezelfde slavenbarakken), medische zorg (gericht op arbeidsprestaties), arbeidsomstandigheden (op basis van taken en niet op uren) en de rechtsbedeling (klassenjustitie). Dit brengt hem ertoe te concluderen dat ‘in het silhouet van het indentured labour systeem de gedaante van slavernij zichtbaar wordt’. Wat heb ik zelf meegekregen van de verhalen uit mijn jeugd en de recente publicaties van Jamaludin en Bhagwanbali? Allereerst een gevoel van ontzag voor de fysieke en mentale gesteldheid, en bijna
bovenmenselijke doorzettingsvermogen van mijn voorouders. Mensen die het onder uiterst moeilijke omstandigheden toch voor elkaar wisten te krijgen, een solide basis te leggen voor volgende generaties. De geschiedenis van de Hindoestanen vormt voor mij een bron vol levenslessen. Het heeft geleid tot een verrijking van mijn identiteit. Naast gedegen onderzoek zoals van Bhagwanbali, ben ik onder de indruk van de kracht van literatuur. Goede literatuur stelt je in staat je eigen wereld van een afstand te aanschouwen en in een groter geheel te plaatsen. Door deze literaire blik werd me duidelijk dat onze voorouders aan de goede kant van de geschiedenis stonden. Zij zijn ware helden die het verdienen om in het grotere allesomvattende verhaal over goed en kwaad, als hoofdpersonage te fungeren. Maar ik heb ook geleerd dat de geschiedenis van de Hindoestanen wel degelijk complex is. En juist door deze complexe aard, is kennis ervan voor Hindoestaanse jongeren belangrijk. Weten wie je bent en waar je vandaan komt geeft je de zekerheid om met beide benen in deze maatschappij te staan, maar ook de inspiratie om grootse dromen na te jagen. Er moet creatiever worden gewerkt aan meer bekendheid van de Hindoestaanse geschiedenis, die immers onderdeel uitmaakt van de vaderlandse geschiedenis. Niet alleen Hindoestaanse jongeren hebben hier baat bij, ook autochtonen krijgen hierdoor een meer werelds historisch besef. ■
28 - april/juni 2011
AYURVEDA en het zintuiglijk genieten
rOBErt h. SWAmi PErSAUd
‘Bitter in de mond maakt het hart gezond’ hoorde je vroeger vaak zeggen. En net als ‘wie mooi wil zijn moet pijn lijden’ vertegenwoordigen deze uitspraken het uitgangspunt dat gezondheid en lekker genieten niet samen kunnen gaan. De genietende mens zou slecht voor zijn lichaam zorgen en zijn gezondheid daarmee verwaarlozen. Laten we eens gaan kijken welk standpunt de Ayurveda hierin inneemt.
Onze zintuigen zijn er niet alleen als een soort cadeautje om te kunnen genieten, ze fungeren tevens als antennes die je kunnen waarschuwen voor gevaar. Je kunt genieten van een heerlijke geur, maar je kunt dankzij je reukorgaan ook gewaarschuwd worden voor een dreigende brand of voor een lekkende gaskraan. Dit geldt voor al onze zintuigen. Het is opvallend (en voor veel mensen soms confronterend) dat de Ayurveda als traditionele gezondheidsleer in de voeding bijvoorbeeld geen enkele restrictie kent. De Ayurveda propageert geen vegetarisme en ook geen andere voedingsrichtlijnen zoals macrobiotiek of veganisme. ‘Laat voeding uw medicijn zijn’ zei de Ayurvedische arts Charaka. ‘En’ zo vervolgt hij, ‘wie goede voeding eet
heeft geen medicijnen nodig en wie slecht eet, ook niet!’ Desastreus effect Wij begrijpen daaruit dat het niet het medicijn is die geneest, maar altijd de juiste voeding. Maar moet die voeding dan onsmakelijk zijn? Integendeel: goed smakende voeding stimuleert de speekselafscheiding in je mond en bevordert daarmee een veel betere stofwisseling en spijsvertering. Onsmakelijke voeding doet het omgekeerde. Maar dan komt het probleem dat het thema vormt van dit artikel: er zijn heel veel smakelijk dingen die een desastreus effect kunnen hebben op je gezondheid. Wat moet je daar dan mee? Het bijzondere van de Ayurveda is dat zij het genieten als het ware tot een
29 - april/juni 2011
Foto: http://nataliavolanberg.com (img 5970.jpg)
kunst maakt. In een oude Hindoetekst lezen wij bijvoorbeeld dat het genieten vergeleken moet worden met ‘het fi leren van een vis’. Doe je het goed, dan geniet je van de vis, doe je het slecht dan stik je er misschien wel in. Wie de Ayurvedische levensweg wil volgen heeft geleerd dat het genieten samen zou moeten gaan met een inzicht. Wie laveloos geniet, zonder inzicht, verslaafd en geheel in strijd met zijn of haar persoonlijke constitutie, zal onherroepelijk de eigen gezondheid ernstig kunnen beschadigen. Voor hén is het ‘bitter in de mond maakt het hart gezond’ helemaal van toepassing. Want zij zullen alles onsmakelijk vinden wat hun verdorven zintuiglijkheid niet meer waardeert. Wie bijvoorbeeld
tabak gebruikt, verdooft zijn zintuigen zodanig dat hij onmogelijk meer kan proeven of ruiken wat nu gezond is of niet. Daarom zijn tabaksgebruikers in heel veel gevallen ook ferme vleeseters, alcoholgebruikers en fervente koffiedrinkers. Dat komt vanwege de wijze uitspraak in de Ayurveda: ‘het gelijke trekt het gelijke aan’. Mag je dan niet genieten van een stukje vlees, een glaasje alcohol of een kopje koffie? Gelukkig heeft de Ayurveda daar geen enkel negatief oordeel over; toch is het zo dat zij ook spreekt over de sattvische mens die juist heerlijk geniet van voeding waar de zogenaamde ‘tamasische’ en ‘rajasische’ middelen (vlees, alcohol, drugs, enzovoorts) helemaal geen deel van uitmaken. Want het genieten, zo
30 - april/juni 2011
leert de Ayurveda het ons, is verdeeld in een soort gradensysteem: je hebt tamasisch (laag) genieten, rajasisch (midden) en sattvisch (hoog) genieten. Je kunt op die wijze de aard van je genot bepalend laten zijn voor je gezondheid! Want neem als voorbeeld nu eens een muziek; elektronische muziek is in de regel tamasisch van aard en zal daarom tamasische
emoties wakker maken. De Vedische ‘Gandharva’ muziek, de Dhrûpad en zelfs muziek van Mozart of Bach daarentegen wakkeren juist weer sattvische emoties aan. De beroemde Indiase dichter Rabindranath Tagore schreef eens een gedicht waarin hij het genieten in prachtige woorden beschreef:
Verlossing is voor mij niet in verloochening Ik voelde de omarming der vrijheid in duizend banden van lust. Gij schonk altijd de frisse dronk van Uw gekleurde en geurige wijn voor mij uit, dit aarden vat vullend tot aan de rand. Mijn wereld zal haar honderden lampen met Uw vlam ontsteken en ze voor het altaar van Uw tempel zetten. Nee, ik zal de deur mijner zinnen nooit sluiten. De lusten van zien en horen en voelen zullen Uw lust dragen. Ja, al mijn illusies zullen branden in vreugdeluister en al mijn begeerten zullen rijpen in vruchten van liefde. (Wijzangen, Deventer 1976)
Het voorjaar maakt zich nu op. Een nieuwe natuur openbaart zich aan onze zintuigen. Geuren, kleuren, zonlicht en een lekker gevoel maken zich van je meester. Het is aan ons om daar met Ayurvedische ogen naar te kijken. Een voorjaar brengt altijd een nieuwe sattva, een zegen, een groei.
Ga mee met die groei door jezelf met sattvisch genot te verwennen. Maak je voeding van hogere kwaliteit, ga meer genieten van stilte en natuur in plaats van lawaai en rumoer. Het is heerlijk om te mogen genieten en je gezondheid daarmee een dienst te bewijzen. ■
31 - april/juni 2011
Welkom bij Jade Ayurvedic Healthcenter. Betreedt de wereld van Ayurveda, de eeuwenoude Indiase gezondheidswetenschap. Gun uzelf ultieme ontspanning. Een bezoek aan Jade Ayurvedic Healthcenter betekent Pure Weldaad voor lichaam en geest. Wat heeft Jade te bieden: U kunt elke dinsdag en vrijdag van 10.00 – 12.00 uur en van 14.00 tot 16.00 uur bij ons terecht voor een gratis diagnose en constitutiebepaling. Wij, een team artsen en therapeuten kunnen voor uw gezondheid alle Ayurvedische behandelingen geven als massage, shirodhara, marma-therapie, darmspoelingen, vasti’s, nasya, enz. Daarnaast geven wij ook voedings- en leefstijladviezen afgestemd op uw constitutie. Voor ontspanning en verzorging van de huid kunt u ook bij ons terecht voor Ayurvedische schoonheidsbehandelingen en arrangementen. (zie onze website). Wij kunnen Ayurveda met Acupunctuur combineren voor een sneller resultaat of voor behandeling van pijnklachten. Als extra diagnose naast de tong en de polsdiagnose gebruiken we Levend bloed analyse: aan het bloed kun je de zien hoe gezond je bent. LBA is een boeiende combinatie van westerse diagnose en Ayurvedische adviezen.
Pancha karma (Ayurvedisch reinigen), Massage, Acupunctuur Ontspanning Hoge Ayurvedische darmspoelingen, Levend bloed analyse Ayurvedisch coachen, Voeding en leefstijl advies Opleiding Ayurvedische massage Yoga Meditatie Pranayama
In het centrum worden regelmatig workshops: Ayurvedisch koken, Ayurvedische massage, meditatie, Qigong enz. en lezingen gehouden. De onderwerpen hiervan hebben te maken met gezondheid, spiritualiteit en een gezonde levensstijl. En kunt u bij ons Yoga, Tai Chi en Kung Fu lessen volgen. Wij geven een breed scala van opleidingen: Ayurvedische massage, Ayurvedisch voedingsdeskundige, Ayurveda (hbo opleiding tot practitioner), marma-therapie. Deze opleidingen worden verzorgd door deskundige leraren, die zelf in de praktijk werkzaam zijn. Bezoek nu ons Ayurvedisch vegetarisch restaurant waar zoveel mogelijk biologische producten worden gebruikt. Kijk voor menu’s op onze website. Of neem een kijkje in de winkel met Ayurvedische- en natuurvoedingsproducten (ook verkrijgbaar in onze webshop). U vindt alle informatie terug op onze website: www.jade-health.nl en neem dan ook een kijkje in onze webshop. Ons tel.nr. is 030-2734171. Jade Ayurvedic Healthcenter – Tuibrug 1 – 3991 LC Houten
32 - april/juni 2011
33 - april/juni 2011
Televisie 2E KWARTAAL 2011 IEDERE ZATERDAG OP
NEDERLAND 2
11.30 uur Herhaling iedere zondag 15.00 uur
Zaterdag 2 april 2011
hErhALinG ZOndAG 3 APriL
OHM Magazine Hierin vier tot vijf onderwerpen waarin we ingaan op de ontwikkelingen binnen de Hindoegemeenschap in Nederland . Een onderwerp geeft de Hindoevisie op de actualiteit van de maand. Een van de vier onderwerpen gaat over de kunstzinnige ontwikkelingen binnen de Hindoegemeenschap.
Zaterdag 9 april 2011
hErhALinG ZOndAG 10 APriL
Kriya yoga
Mithaly, is 42 jaar, moeder en ingenieur van beroep reist veel. Haar man moet vanwege zijn werk vaker voor drie a vier jaar in het buitenland werken. Mithaly en dochter verhuizen altijd mee. “ Je moet snel schakelen en je in elke nieuwe situatie snel proberen thuis te voelen “, zegt Mithaly, “ anders raak je in de war. “ Ik ben ingenieur, maar buiten India lukt het me niet goed om een baan te vinden”. “ Dat is een bron van innerlijke onvrede; dat het me toch lukt om positief in het leven te staan, vooral ten opzichte van mijn man en dochter, komt door kriya yoga. Deze yogavorm geeft mij kracht, het zorgt ervoor dat ik me overal snel verbindt met m’n omgeving en het geeft mij levenslust.” Wat is kriya yoga? En is deze inwerking ervan zoals Mithaly dat voelt universeel voor deze vorm van yoga? 34 - april/juni 2011
Televisie hErhALinG ZOndAG 17 APriLr
Zaterdag 16 april 2011
Arya Samaj & dienstbaarheid Dienstbaar zijn aan je medemens, een attitude ontwikkelen die zelfkritisch en onderzoekend is, zijn twee van de vele uitgangspunten die Swami Dayanand propageerde. Swami Dayanand is de oprichter van de Arya Samaj, letterlijk een vereniging van nobelen. Hoe gaan Arya Samaji’s in onze moderne samenleving om met deze en andere beginselen die deze swami propageerde? Kun je in onze samenleving die snel individualiseert en waarin bijna eenieder over het noodzakelijke beschikt en leeft vanuit een sterke behoefte van zelfbeschikking nog wel dienstbaar zijn? Wat is die dienstbaarheid? Hoe uit zich dat ten opzichte van anderen? In dit programma praten we met jonge Arya Samaji’s die nog volop overtuigd zijn van de beginselen ervan en die dat ook nadrukkelijk uitdragen.
hErhALinG ZOndAG 24 APriL
Zaterdag 23 april 2011
Kriya Yoga deel 2 Het vervolg op de documentaire over Kriya Yoga
hErhALinG ZOndAG 1 mEi
Zaterdag 30 april 2011
Chatney
Monique praat met jong volwassenen over de maatschappelijke actualiteit van dat moment. Hoe kijken Hindoes en het Hindoeïsme tegen deze actualiteit? hErhALinG ZOndAG 8 mEi
Zaterdag 7 mei 2011
OHM Magazine Special: Rabindranath Tagore Rabindranath Tagore was een Bengaalse dichter, filosoof, pedagoog, toneel- en romanschrijver. In 1913 won hij als eerste niet-westerling de Nobelprijs voor de literatuur. Tagore heeft sindsdien velen geïnspireerd zoals Gandhi en Einstein. Dit jaar staat men stil bij zijn geboorte, 150 jaar geleden. OHM Magazine maakt een reportage van de verschillende activiteiten rondom Rabindranath Tagore.
35 - april/juni 2011
Televisie Zaterdag 14 mei 2011
hErhALinG ZOndAG 15 mEi
De vrouw in de context van de Mahabharat Mahabharat, het grootste epos ter wereld, is een verslag van een allesverwoestende oorlog die vele duizenden jaren geleden in India plaatsvond. Het verhaal kent vele zeer uitgesproken personages die staan voor universele waarden. In dit verhaal komen enkele sterke vrouwelijke personages die een even sterke boodschap doorgeven. Hun visie over gerechtigheid, over intermenselijke relaties, over goed en kwaad wijkt af van de mannelijke leiders die toen de beslissingen namen. Zou deze oorlog ook hebben plaatsgevonden als deze vrouwen besluiten hierover hadden mochten nemen? En als zij toch hadden besloten oorlog te voeren, zou die dan even verwoestend zijn geweest zoals beschreven? Over deze vraag hebben vele filosofen uitgebreide geschreven. In dit programma komen enkelen van hen aan het woord.
Zaterdag 21 mei 2011
hErhALinG ZOndAG 22 mEi
Zaterdag 28 mei 2011
hErhALinG ZOndAG 29 mEi
De vrouw in de context van de Mahabharat deel 2 Chatney
Monique praat met jong volwassenen over de maatschappelijke actualiteit van dat moment. Hoe kijken Hindoes en het Hindoeisme tegen deze actualiteit?
Zaterdag 4 juni 2011
hErhALinG ZOndAG 5 JUni
OHM Magazine Immigratiespecial. Op 4 juni herdenkt de Hindoestaanse gemeenschap hun immigratie van India naar Suriname. Ter gelegenheid hiervan worden er in Nederland vele herdenkingsactiviteiten georganiseerd. OHM Magazine doet verslag.
36 - april/juni 2011
Televisie hErhALinG ZOndAG 12 JUni
Zaterdag 11 juni 2011
Bollywood college deel 1 De Bollywoodfilms hebben meer invloed op de manier van denken en handelen dan wij Surinaamse Hindoes daar bewust van zijn. Hoe groot de invloed van de Bollywoodfilms op ons dagelijks leven is, wordt ons in een tweedelig programma inzichtelijk gemaakt door Anil Ramdas.
hErhALinG ZOndAG 19 JUni
hErhALinG ZOndAG 26 JUni
Zaterdag 18 juni 2011
Bollywood college deel 2 Zaterdag 25 juni 2011
Chatney
Monique praat met jong volwassenen over de maatschappelijke actualiteit van dat moment. Hoe kijken Hindoes en het Hindoe誰sme aan tegen deze actualiteit?
37 - april/juni 2011
ver de eten o w r e Me en en viewd r e t ïn ? ge grond chter a n u h
Radio 2E KWARTAAL 2011
Zondag 14.15 - 15.00 UUR
e voor d je aan ief ld e b M uws r ver nie ij v s u Lot t.nl
OP RADIO 5 VIA DE ETHER: 747 AM EN VIA DE KABEL: DEN HAAG 88.1 FM AMSTERDAM 96.6 FM ROTTERDAM 90.0 FM OF VRAAG UW KABELEXPLOITANT NAAR DE JUISTE FREQUENTIE IN UW REGIO.
ne w.ohm op ww
De Lotusvijver 3 april
Begrijp ik de ander wel? Hindoestanen in Nederland zijn vaak de belichaming van een interreligieuze dialoog. Als één van je ouders hindoe is en de ander komt uit de christelijke traditie begrijp je vaak beter wat de essentie van de bron van alle godsdiensten is. Welke bijdrage kan de Hindoetraditie leveren aan het interreligieuze debat in Nederland? Nemen Hindoes wel actief deel aan het interreligieuze gesprek?
De Lotusvijver 10 april
Tantra: respectvolle intimiteit Het westen maakte eind vorige eeuw de seksuele revolutie door. Het kan een zegen zijn als mensen worden bevrijd van een te krampachtig religieuze visie op lichamelijkheid en intimiteit. Maar veel mensen ervaren de westerse omgang met seksualiteit nu als respectloos en pervers. Tantra is al eeuwenlang een respectvolle vorm van energie-uitwisseling tussen man en vrouw. Is Tantra een zinvol antwoord op het gebrek aan respect in het westen?
De Lotusvijver 17 april
De mythe der helderheid Is het mogelijk om tot hoger bewustzijn te komen? Of is het een mythe? Bestaat er wel zoiets als hoger en/ of lager bewustzijn. En waar hebben we het over als er over spiritueel ontwaken van de mensheid wordt gesproken. Kan iedereen 38 - april/juni 2011
ontwaken of is het voorbehouden aan een kleine groep ingewijden? En hoe zit het met onze spirituele roeping? Is de weg naar helderheid alleen weggelegd voor mensen met een bijzondere aanleg?
De Lotusvijver 24 april
Jantje Beton en Truus de Mier In een betonnen samenleving ervaren mensen steeds minder dat ze zelf ook deel uit maken van de natuur. De natuur staat bij veel wereldreligies niet op de agenda omdat ze wordt geassocieerd, met gruwelijk, gewelddadig en afschuwelijk. Voor veel religieuze mensen heeft de natuur dan ook een demonisch karakter. Maar is er geen alternatief? Kan er geen spiritualiteit van de natuur ontwikkeld worden die meer recht doet aan de waarde van mensen, planten en dieren?
De Lotusvijver 1 mei
Van trauma naar kracht We kunnen leren ons van trauma’s te bevrijden. Dankzij ons zelfgenezend vermogen zijn we in staat om de weg naar onszelf terug te vinden. Dankzij een holistische benadering kunnen we leren onze focus te verleggen. We hoeven niet te blijven steken in onze trauma’s, maar we kunnen in onze kracht gaan staan. Zo vinden we ons natuurlijk evenwicht terug. Wat is er zo bijzonder aan deze holistische benadering?
De Lotusvijver 8 mei
De energie van het boek Bhagavad Gita, Koran en Bijbel kunnen opgevat worden als religieuze boeken, als de grondslagen van Hindoeïsme, Islam, Jodendom en christendom. Het is de tragedie van veel boekreligies dat hun energie in de loop van de geschiedenis is gestold. Maar de energie van de Bhagavad Gita is springlevend als je het verhaal niet religieus maar spiritueel opvat. Het boek bevat zeer actuele modellen voor onderwijs, gezondheidszorg en persoonlijke ontwikkeling. 39 - april/juni 2011
De Lotusvijver 15 mei
Ik ben een ander jij Relaties zijn er niet primair voor bedoeld om je gelukkig te maken, maar om je te ontwikkelen. Relaties zijn bedoeld voor zelfonderzoek, voor het contact maken met en oplossen van pijnplekken. En ze kunnen je helpen bij innerlijke groei. Je relatie is ideaal om je spiritueel te ontwikkelen. In de ontmoeting met de ander kom je jezelf tegen. Er wordt je een spiegel voorgehouden.
De Lotusvijver 22 mei
Macht is niet altijd vies Macht is vies, macht corrumpeert, macht roept het slechtste in de mens naar boven. Spirituele mensen hebben vaak een afkeer van macht. De begrippen macht en kracht worden vaak ten onrechte door elkaar heen gebruikt. Mensen die macht hebben danken hun foute reputatie vaak aan een verkeerd omgaan met macht. Maar je kunt, zoals Gandhi en Mandela, macht ook gebruiken ten voordele van anderen.
De Lotusvijver 29 mei
De vrije wil en de onvrije mens Hersenwetenschappers zijn het eens: de vrije wil bestaat niet. Ook ons bewustzijn is gedetermineerd. Alles wat we denken en willen ligt vast in een plan, zo zeggen sommigen. Praktisch alles komt voort uit processen waar we zelf geen greep op hebben. Klopt dit, en zo ja, wat zijn de gevolgen daar dan van? Als we geen vrije wil hebben, betekent dat dan ook dat we geen vrije mensen zijn?
De Lotusvijver 5 juni
De weg van licht en donker Dat er licht en donker, dag en nacht, stilstand en beweging bestaat, behoeft geen twijfel. Maar hoe kom je van donker naar licht? Volgens de Indiase traditie heb je daar een guru voor nodig, een leraar die je de weg laat zien. Genootschappen als de vrijmet-
40 - januari / maart 2011
selaars gebruiken het fenomeen inwijding om mensen van donker naar licht en van stilstand naar beweging te krijgen. Hoe en waarin word je ingewijd?
De Lotusvijver 12 juni
Is het nou afgelopen? Er gaan velen verhalen rond over het jaar 2012, het jaar waarin de mythologische Maya kalender afloopt. Er doen tal van meningen de ronde die bij velen. paniek veroorzaken. Mensen hebben kennelijk de wildste fantasieën bij de eindtijd. Mensen angst aanpraten verkoopt nu eenmaal lekker en je krijgt gemakkelijk een publiek aan je lippen die bereid is om te luisteren. Een ontmythologisering van de 2012 hype.
De Lotusvijver 19 juni
De hemel voor spirituelen? Het idee dat er een leven na de dood bestaat is jarenlang voorbehouden geweest aan religieuze mensen. Maar stel dat je niet in god of de goden gelooft, ben je dan meteen verstoken van een leven na de dood. Is er voor anders-gelovigen en spirituelen, buiten de religieuze instituties om, geen leven meer na de dood? Wat valt er over een leven na de dood te zeggen op basis van bijna doodervaringen en hedendaagse natuurkundige inzichten?
De Lotusvijver 26 juni
De Veda’s en de postmoderne mens Het postmodernisme kan samengevat worden met de gedachte dat er vele waarheden naast elkaar kunnen bestaan. Dit gedachtegoed heeft iets moois: het maakt de menselijke speurtocht democratisch. Het kan ook gevaarlijke trekjes hebben. We zijn niet meer echt geïnteresseerd als anderen andere opvattingen hebben. Maar is dit postmodernisme wel zo nieuw? Waren de oude veda’s niet de eerste postmoderne geschriften?
41 - januari / maart 2010
Radio 2e kwartaal 2011
Zaterdag 16.00 - 17.00 uur OP
RADIO 5
VIA DE ETHER:
747 AM
EN VIA DE KABEL :
DEN H AAG 88.1 FM A MSTERDAM 96.6 FM ROTTERDAM 90.0 FM OF VRAAG UW KABELEXPLOITANT NAAR DE JUISTE FREQUENTIE IN UW REGIO.
Zaterdag 2 april
Sociaal bijtanken Samen eten is gezellig en lekker. Voor veel gezinnen is dit het moment om samen te zijn en bij te praten over de dag of lopende kwesties. Maar toch eten mensen steeds minder samen, of ze eten zonder aandacht te hebben voor elkaar voor de televisie. Men neemt de tijd niet meer voor een gezamenlijke, gezellige maaltijd. Hoe zit dit bij de Hindoestanen, welke plaats neemt bij hen de maaltijd in?
Zaterdag 9 april
Ramnavmi De geboortedag van Shri Ram wordt in tempels over de gehele wereld uitbundig gevierd. Er wordt gelezen uit het Ramayana epos, waarin Ram de hoofdrol speelt en zijn heldhaftige karakter uitgebreid aan de orde komt. Neem deel aan de feestelijkheden op deze dag en luister naar De Zevende Hemel om te horen hoe deze dag in Nederland gevierd wordt.
Zaterdag 16 april
Zwervende Hindoestanen In de Hindoestaanse familiecultuur is het niet voor te stellen dat een familielid een zwervend bestaan gaat leiden. Toch komt het voor. Luister naar de moeilijke positie van Hindoestaanse daken thuislozen en wat dit met hun familie doet. 42 - april/juni 2011
De Zevende Hemel Zaterdag 23 april
Sthapatyaveda: de inrichting van de omgeving In de hindoetraditie bestaat er een heuse wetenschap over de bouw en inrichting van de leefomgeving zodat alle wezens optimaal kunnen functioneren. Zo zijn er ideeĂŤn over de richting van de ingang van een gebouw, de slaapplek en de inrichting van het leefgedeelte. Ook in Nederland leggen sommigen zich toe op deze wetenschap en bouwen hun huis volgens de Sthapatyaveda. Luister om meer te horen over deze praktijk en leer hoe ook jij je leefomgeving kunt optimaliseren.
Zaterdag 30 april
Koninginnedag, nostalgie voor oudere Hindoestanen Oranje boven, leve de koningin! Vandaag is het Koninginnedag, en dit vieren wij met een nostalgisch programma. Wanneer de koningin op deze feestelijke dag Suriname een bezoek bracht was het daar namelijk ook een groots feest. De Hindoestaanse gemeenschap was trots op hun koningin en het Huis van Oranje. Op deze Koninginnedag blikken wij met enkele Hindoestanen terug op de bezoeken van koningin Juliana en de prinsessen Beatrix en Margriet aan Suriname.
Zaterdag 7 mei
Hindoejongeren doen het anders Zoals alles meegaat met de tijd, verandert ook de manier waarop de religie wordt vormgeven en beleefd. Een groep hindoejongeren slaat de handen ineen om een nieuwe visie te ontwikkelen zodat het hindoeĂŻsme ook in Nederland vele generaties hindoes blijft aanspreken. Op welke manier proberen deze actieve jongeren dat te bewerkstelligen?
43 - april/juni 2011
Radio Zaterdag 14 mei
In het licht van Rabindranath Tagore Vorige week vierden verschillende organisaties dat het precies 150 jaar geleden was dat dichter, schrijver, mysticus, componist, toneelschrijver en nobelprijswinnaar Rabindranath Tagore geboren werd. Vandaag besteden we in de Zevende Hemel uitgebreid aandacht aan hoe deze dag in Nederland gevierd is en wat hem zo aantrekkelijk maakt voor westerlingen.
Zaterdag 21 & 28 mei
De plek van de Veda’s in het hindoeïsme De Veda’s, de eeuwenoude heilige geschriften van India vormen de basis van de hindoe filosofie, wetenschap en geneeskunde. Het zijn niet slechts lofzangen aan de Goden; ze bevatten kennis over het gehele universum. Ook vandaag de dag blijkt deze kennis nog relevant en toepasbaar. Vandaar dat wij in ons programma uitgebreid aandacht besteden aan deze oeroude bron van wijsheid. Luister in deel 1 naar de wijsheid en reikwijdte van de Veda’s en in deel 2 naar de praktische toepassing van de Veda’s in het dagelijks leven.
Zaterdag 4 juni
Hindoestaanse immigratiedag Jaarlijks wordt op 5 juni herdacht dat de eerste Hindoestaanse contractarbeiders uit Brits- Indië in Suriname voet aan wal zetten, om daar te gaan werken op de plantages. Ondanks dat ze India verlieten namen ze tijdens het emigratieproces hun religie en cultuur mee naar het nieuwe land. Hoe heeft het hindoeïsme zich ontwikkeld in Suriname? En wat is er veranderd toen ze vervolgens naar Nederland kwamen? Een historische terugblik.
44 - april/juni 2011
De Zevende Hemel Zaterdag 11 juni
Hoe komen hindoes tot een visie op nieuwe kwesties? Het Hindoeïsme is gebaseerd op eeuwenoude heilige geschriften, die uitgaan van de samenleving van destijds. Maar naast tijdloze kwesties zijn er natuurlijk ook nieuwe zaken waar men mee om moet leren gaan, zoals duurzaamheid in het licht van de opwarming van de aarde. Hoe gaan hindoes om met deze hedendaagse vraagstukken?
Zaterdag 18 juni
Indiase kunst in een Westerse samenleving India kent vele kunstvormen waarin het Hindoeïsme een rol heeft gespeeld, zoals zang, dans, toneel, literatuur, beeldhouwwerken en tempelbouw. Deze zijn vanuit een religieus idee of met religieuze inspiratie gecreëerd, of zelfs gebaseerd op eeuwenoude religieuze geschriften. Hoe is het voor Indiase kunstenaars om in een Westerse, niethindoeïstische omgeving religieuze kunst te creëren?
Zaterdag 25 juni
Ayurveda, de essentie van de traditionele Indiase geneeskunst. De Ayurveda is de traditionele hindoe geneeskunde, die zich baseert op Vedische geschriften. In dit programma laten we twee Indiase ayurvedisch artsen; Yedunath en Chakrabarty, aan het woord om te vertellen over Ayurveda en hoe het komt dat de belangstelling vandaag de dag zo aan het groeien is.
45 - april/juni 2011
Reisbureau Capricho Tours
■
Albert Cuypstraat 43
■
1072 CL Amsterdam
Tel.: +31(0)20 673 73 42 ■ Fax: +31(0)20 375 46 75 ■ e-mail: info@caprichotours.nl
Paramaribo
KLM en SLM retourtarieven laagseizoen 1 maand reeds vanaf 635,- euro, (incl. alle belastingen).
India
KLM - AI - OS - AY enz. naar diverse steden met lage retourtarieven, met extra bagage en één keer de terugreis kosteloos wijzigen. Verzorgde reizen samengesteld naar uw wensen. De tours met het aantal dagen en de gewenste steden/plaatsen worden in overleg met u samengesteld. Onze specialiteit is ook het samenstellen van spirituele- en religieuze reizen. In India wordt de tour door erkende reisleiders begeleid. Tevens bemiddelen wij voor Suriname de hotelreserveringen en vakantiehuizen. Reisbureau Capricho Tours is lid van SGR en ANVR en is erkend IATA
46 - april/juni 2011
Saraswati Art Publishers Gespecialiseerd in boeken over Hindoestaanse kunst & Cultuur
Verkrijgbaar boeken over: Hindoeïsme - Boeddisme - Islam - Yoga - Ayurveda - Indiase Astrologie - Geschiedenis Klassieke Indiase muziek & dans - Bollywood - Studie methoden Hindi - Urdu - Sanskriet - Hindiboeken
Bezoek onze webwinkel: www.indiaseboeken.com
en bestel nu bij de grootste webwinkel voor Hindoestaanse / Indiase boeken en CD’s
Geef eens een boek...
Woordenboek Nederlands - Hindi Hindi - Nederlands met Romaanse transcriptie. Gebonden 790 pag prijs 32,50 Introductieprijs t/m juni 2010
€ 29,50 !
nieuw
...of een CD cadeau!!
Saraswati Art publishers & Distributeurs
Bezoek onze Literatuurdagen & boekenmarkt Voor meer informatie: info@saraswatiart.com of bel telefoon 020 - 696 64 05
47 - april/juni 2011
Ayurveda voor Iedereen. Dit helder geschreven boek is voor iedereen die de Ayurveda echt wil leren kennen! Het is een praktisch boek dat zich niet verliest in allerlei moeilijke termen. Van seksualiteit tot spiritualiteit, van voeding tot behandelingen, de Ayurveda is een levenswetenschap. Bestel dit boek eenvoudig bij: www.mijnbestseller.nl/robertpersaud
De Ayurveda Praktijk. De medische Ayurveda praktijk van vaidya Robert H. Swami Persaud is van maandag t/m vrijdag te bezoeken volgens afspraak. U komt voor een eenmalig en uitgebreid consult van ca. 2 uren, waarbij u zonder rompslomp, dure pillen of moeilijke oefeningen te weten komt hoe u uw lichamelijke en geestelijke gezondheid weer helemaal optimaal kunt krijgen! U krijgt een zeer persoonlijk en duidelijk voedingsadvies en adviezen die uw leven betreffen. Zelfbewustzijn, inzichtsgroei en energie vormen sleutelwoorden in het consult. Langdurige chronische klachten, overgewicht en malaise nemen allemaal af door een juist voedings- en leefpatroon, geheel afgestemd op uw persoonlijke situatie. Indien gewenst, kunt u na afloop zelfs in uw eigen regio door een van onze meer dan 50 Ayurvedische therapeuten verder behandeld worden. Bijna alle zorgverzekeraars vergoeden de consulten. Op de site www.ayurveda-center.com staat de meest actuele informatie, die moet u zeker even bezoeken!
Even bellen? Onze telefonistes staan u elke werkdag van 08.00 tot 17.00 uur vriendelijk te woord. Alle info: tel. 024-641 83 98 (buiten kantoortijden: 06-553 007 52)