I
N F O B L A D
OHM • P
R O G R A M M A
’S
13e jaargang • juli/september 2007 • nr 3 • prijs 12,00 per jaar
De Gita: altijd actueel Hightech hindoeïsme Bijna Dood Ervaringen
COLOFON OHM-Vani is een uitgave van de Stichting Organisatie voor Hindoe Media. OHM-Vani geeft achtergrondinformatie over de programma’s van OHM en maakt melding van relevante ontwikkelingen in de hindoe-gemeenschap. Wij nodigen u uit opmerkingen of commentaar op onze programma’s of op dit blad te zenden aan Stichting OHM. De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden stukken in te korten, te redigeren of niet te plaatsen. Geplaatste stukken geven niet altijd de visie van de OHM weer. Een jaarabonnement kost e 12,-, opzegging dient uiterlijk 1 maand voor het verstrijken van dat jaar schriftelijk plaats te vinden. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Stichting OHM. Eindredactie Savitrie Marhe Caspar Dullemond Auteurs Helene Jiwa Mehdi Jiwa drs. Coen van der Kroon Lambèrt de Kwant Karel Nijman Robert Swami Persaud Nico Waagmeester Paul G. van Oyen Met dank aan Ruud Chander Bikram Lalbahadoersing Chander Mathura Sharda Balla Grafische verzorging ExLibras Adri Segaar Logistiek René van der Linden Druk Practicum Grafimedia Groep b.v. Stichting OHM (redactie OHM-Vani) Koninginneweg 8 1217 KX Hilversum Telefoon: 035 - 6260920 Fax: 035 - 6280843 E-mail OHM: info@ohmnet.nl Website OHM: www.ohmnet.nl ABN-Amro: 44.09.38.694
Deze wereld kent twee zijnsoorten, de vergankelijke en de onvergankelijke. Vergankelijk is al wat zichtbaar is. Onvergankelijk is de onzichtbare substantie van al het zichtbare Bhagavad Gita
2 - juli / september 2007
INHOUD pagina 4 OHM Televisie pagina 8 OHM Televisie
Hindi
pagina 10 Radio
De Lotusvijver
pagina 16 Radio
Darshan
pagina 21 De Bhagavad Gîtâ en opvoeding
pagina 24 De Bhagavad Gîtâ en rouwverwerking
Pagina 28 Vakantie en de Bhagavad Gîtâ
pagina 31 Hightech hindoeïsme in India
pagina 36 ‘Essenties van religies en bijna-doodervaringen
komen overeen’ pagina 40 Het spiritueel geheim van Suriname
Pagina 43 Ayurveda en de familie
Pagina 46 Ayurveda en uiterlijke schoonheid
3 - juli / september 2007
TELEVISIE 3e kwartaal 2007 Iedere zondag op
Nederland 2
12.30 - 13.00 uur Let op!
Uitzendingen OHM soms wat later! Vroeger kon je de klok erop gelijk zetten. Het televisieprogramma van de OHM begon altijd op het zelfde tijdstip. Door het nieuwe uitzendschema is dat momenteel niet altijd meer het geval. We zijn in gesprek met de netcoรถrdinator om aan deze vervelende toestand zo gauw mogelijk een einde te maken. Maar voorlopig moet u er rekening mee houden dat de OHM-uitzending niet iedere zondag om 12.30 uur kan beginnen. Voor het komende kwartaal hebben we de gewijzigde uitzendtijden zo duidelijk mogelijk aangegeven.
In september zullen wij naar een ander tijdstip verhuizen. Kijk op de website van OHM.
De programmamakers van OHM
Zondag 1 juli
Bhagavad Gita deel 1: de Vertwijfeling Er zijn vele commentaren op de Bhagavad Gita geschreven. Maar nog nooit eerder werd een filmisch commentaar op de Gita gemaakt. De komende periode herhaalt OHM de bekende serie met Mansukh Patel over de Bhagavad Gita. Deze bekende mysticus slaat een brug tussen Oost en West. Hij put uit zijn eigen persoonlijke ervaringen en maakt de Bhagavad Gita toegankelijk voor iedereen.
Zondag 8 juli
Bhagavad Gita deel 2: Krishna de aantrekkelijke Herhaling van de veelbesproken en hooggewaardeerde serie over de Gita.
4 - juli / september 2007
Herhaling zaterdag 14 juli om 10.55 uur
Herhaling Z aterdag 21 juli om 10.55 uur
Zondag 15 juli
Bhagava Gita deel 3: Het juiste handelen Herhaling van de veelbesproken en hooggewaardeerde serie over de Gita.
Herhaling Z aterdag 28 juli om 10.55 uur
Zondag 22 juli
Bhagavad Gita deel 4: Wijsheid in actie Herhaling van de veelbesproken en hooggewaardeerde serie over de Gita.
Herhaling Z aterdag 4 augustus om 10.55 uur
Zondag 29 juli
Chatney.nl: Puja-mysterie In deze Chatney.nl wordt het fenomeen puja uitgelegd. Wat is de betekenis van een puja eigenlijk? Wat gebeurt er precies? En wat en waarom offert de pandit eigenlijk zoveel dingen aan die verschillende Goddelijke vormen? Hoe kan een puja bijdragen aan mijn spirituele groei? Allemaal vragen die in deze Chatney.nl beantwoord worden.
Herhaling Z aterdag 11 augustus om 10.55 uur
Zondag 5 augustus
Chatney.nl: Guru-mysterie Mensen worden steeds spiritueler. Maar wat is spiritualiteit nou eigenlijk? Kun je het meten, wegen of voelen? En is spiritualiteit niet alleen voor zwevers? Daarnaast heb je ook nog zoveel vormen van spiritualiteit, van bomen knuffelen tot yoga. In deze Chatney.nl praten we met guru’s en vragen aan hen wat spiritualiteit is, ook praten we met hun volgelingen, wat vinden zij bij hun guru?
Herhaling Z aterdag 18 augustus om 10.55 uur
Zondag 12 augustus
Ayurveda en persoonlijkheid In het westerse denken staat vanouds het ‘ik’ centraal. In de hindoetraditie daarentegen bestaan de mens, natuur en materie in onderlinge samenhang. Het ‘ik’ is deel van een 5 - juli / september 2007
Televisie groter geheel. De belangstelling onder hulpverleners voor deze holistische visie neemt toe.
Zondag 19 augustus
Remigreren naar Suriname
Herhaling Z aterdag 25 augustus om 10.55 uur
Steeds meer jonge Hindoestanen ruilen hun vaak goede baan en carrièreperspectieven voor een bestaan in Suriname. Volgens onderzoeker Krishnadat is er sprake van een trend. Deze jongeren geven aan dat het hen in tegenstelling tot veel andere emigranten niet primair gaat om het warme klimaat, noch de ruimte, noch de beschikking over meer vrije tijd of de ontspannen atmosfeer. Het gaat bij hen eerder om het toegeven aan een soort onweerstaanbare magie die Suriname voor ze heeft. Wat is die magie?
Zondag 26 augustus
Herhaling Z aterdag 1 september om 10.55 uur
Zomervakantie. Een periode waarin wereldwijd binnen Hindoegemeenschappen bijzondere activiteiten plaatsvinden: congressen, religieuze diensten, kunstuitvoeringen in de openlucht, culturele festivals, pelgrimages etc. Wat deze activiteiten een bijzonder tintje geeft is het grote aantal jonge bezoekers uit het buitenland. Ohm bezoekt een of meer van deze activiteiten en maakt er een reportage over.
Zondag 2 september
Herhaling Z aterdag 8 september om 10.55 uur
OHM Magazine Een actueel programma, dat ingaat op sociale, culturele en religieuze ontwikkelingen binnen de Hindoe-samenleving in Nederland. In het Magazine ook aandacht voor de beleving van het HindoeĂŻsme door autochtone hindoes.
6 - juli / september 2007
Televisie Herhaling Z aterdag 15 september om 10.55 uur
Zondag 9 september
Upanishads deel 1: Wie ben ik?
Wie ben ik? Hoe kom ik aan spirituele kennis? Wat gebeurt er na de dood? In de Upanishaden vinden we uitgebreide en diepgaand filosofische verhandelingen over deze en andere vragen. OHM maakte met deze vragen als leidraad een driedelige gedramatiseerde serie over de Upanishaden. Met in deel 1 de behandeling van de vraag: Wie ben ik? Herhaling Z aterdag 22 september om 10.55 uur
Zondag 16 september
Upanishads deel 2: De weg naar kennis
Deel 2 van de gedramatiseerde serie over de Upanishaden. Ditmaal met als thema: de weg naar kennis. Herhaling Z aterdag 29 september om 10.55 uur
Zondag 23 september,
Upanishads deel 3: Sterven‌.en dan?
Derde en laatste deel van de gedramatiseerde serie over de Upanishaden. Ditmaal rond de vraag sterven en dan? Herhaling Z aterdag 6 oktober om 10.55 uur
Zondag 30 september
Chatney.nl
Een jongerenprogramma waarin op humoristische en kritische wijze de Hindoestaanse gemeenschap een spiegel wordt voorgehouden over de gang van zaken rondom traditie, religie en cultuur.
7 - juli / september 2007
Vertaling door: Dr. pt. A. Bierdja
Televisie Hindi
8 - juli / september 2007
REGRESSIE REĂ?NCARNATIETHERAPIE Is een vorm van psycho/bewustzijnstherapie dat geschikt is voor werken met een breed scala aan klachten, problemen en levensthema's, waarvoor inzicht, verandering of meer dan wel andere keuze mogelijkheden worden gezocht. * Totale gezichts- en lichaamsverzorging * Vergoeding zorgverzekeraar * Lid VNT " DAT J E V E R L E D E N JE ZO IN DE WEG KAN ZITTEN"
Voor inlichtingen: Savita D. Harpal Tel. 035 - 6214405 Noordse Bosje 33d 1211 BD Hilversum savitaharpal@gmail.com.
9 - juli / september 2007
Radio de 3e kwartaal 2007
Zondag 14.15 - 15.00 UUR
r n ove wete en Meer n wde erv ie ? n geïnt o gr d chter hun a
OP
or de an vo a e ef j wsbri Meld r nieu e v j i v Lotus et.nl
w. op ww
RADIO 5
VIA DE ETHER:
747 AM
EN VIA DE KABEL:
DEN HAAG 88.1 FM AMSTERDAM 96.6 FM ROTTERDAM 90.0 FM
ohmn
OF VRAAG UW KABELEXPLOITANT NAAR DE JUISTE FREQUENTIE IN UW REGIO.
Maandthema:
Gezonde geest in een gezond lichaam In onze talloze inspanningen voor een gezond leven gaat alle aandacht uit naar de lichamelijke gezondheid en blijft het geestelijke onderbelicht. De Lotusvijver bespreekt in de maand juli verschillende facetten van de geestelijke gezondheid.
Zondag 1 juli
Alternatieve visie op ziekte en genezing De westerse geneeswijze ziet het lichaam als bestaande uit organen, zenuwstelsel, chemische processen en afvalstoffen. De zogenaamde alternatieve geneeswijzen bezien het lichaam en de geest als één geheel. Wat is in deze ‘alternatieve’ visie ziekte en hoe wordt genezing gerealiseerd?
Zondag 8 juli
Klanken helen de ziel In de hindoetraditie zijn klanken van essentieel belang. Klanken dringen diep door in de geest en muziek is niet alleen amusement maar ook een manier om de ziel te beroeren. Mantra’s leggen zelfs een verbinding met het Goddelijke. U hoort artiesten en muziekliefhebbers over de werking van klanken op hen. 10 - juli / september 2007
lotusvijver Zondag 15 juli
Energie voor een gezond leven Futloze mensen kunnen om weer energie op te doen gezond eten, goed rusten, uitslapen, sporten enz. Maar je kunt ook energie krijgen door je open te stellen voor je eigen spirituele energie. In De Lotusvijver hoort u hoe.
Zondag 22 juli
Mediteren geneest Je afsluiten voor alle grote en kleine dingen die de aandacht opeisen. Mediteren op je eigen spirituele kern brengt voor veel mensen diepgang en heling. Hoe werkt meditatie als therapie?
Zondag 29 juli
Yoga voor balans Steeds meer mensen ontdekken yoga als middel om lichaam en geest met elkaar in harmonie te brengen. Hoe zorgt yoga, oorspronkelijk bedoeld voor spirituele groei, voor de harmonie tussen lichaam en geest?
Maandthema:
Inzichten van verspreiders van spiritualiteit De Lotusvijver praat deze maand achtereenvolgens met Bob Copppes, Jan Dirk Veenstra, Inez van Oort en Karina van Lieshout. Zinzoekers die hebben gezocht, ‘gevonden’ en nu uitdragen.
Zondag 5 augustus
Bewustzijn heeft geen lichaam nodig Is er leven na de dood? De fascinatie voor deze vraag resulteerde in een boek over bijna-doodervaringen en de gevolgen daarvan, van econoom en schrijver Bob Coppes. Hij kwam tot de conclusie dat deze ervaringen een plek 11 - juli / september 2007
AYURVEDA: Afstemming tussen lichaam, geest en ziel Onder leiding van Chanderdath Makhan (4e in de generatie Ayurvedische vaidya’s) worden traditionele Ayurvedische behandelingen gegeven, afgestemd op de westerse mens. Frieda de Putter is gespecialiseerd is acupunctuur, ayurveda, levend bloed analyse en ooracupunctuur. Een team van artsen en therapeuten zorgt voor de Ayurvedische behandelingen. Alle behandelingen vinden plaats in het centrum met veel zorg en toewijding. Met een multi disciplinair team willen we iedereen die bij ons komt voor behandeling, in een zo kort mogelijke tijd helpen. Massage, shirodhara, kruidentherapie, voedings- en leefstijl training, yoga en meditatie zijn onderdeel van een behandeling. We behandelen o.a.: reuma, migraine, fybromyalgie, hoge bloeddruk, prostaatklachten, huidklachten, RSI, maag en darmklachten, diabetes, menstruatie en menopauze klachten.
Pancha karma (Ayurvedisch reinigen), Massage, Acupunctuur Ontspanning Hoge Ayurvedische darmspoelingen, Levend bloed analyse Ayurvedisch coachen, Voeding en leefstijl advies Opleiding Ayurveda, Opleiding Ayurvedische massage Yoga Meditatie Pranayama
Het centrum biedt speciale programma’s aan: 1. Burn-out programma 2. Obesitas (overgewicht) programma 3. Gezond ouder worden Ayurvedisch coachen. Wij zijn blij dat we het volgende in één sessie kunnen genezen: Allerlei soorten allergieën, neiging tot te veel alcohol drinken, roken, eten van chocolade, excessieve eetbuien, fobieën en post traumatische pijnen. Gratis diagnose: elke dinsdag van 10.00-12.00 uur en elke vrijdag van 09.00-11.00 is er een gratis diagnose en een pranabehandeling. Voor meer informatie kunt u terecht op onze website of ons bellen. Mississippidreef 81, 3565 CE Utrecht, tel. 030 2734171, www.jade-health.nl, e: info@jade-health.nl
12 - juli / september 2007
Radio de lotusvijver hebben in alle religies. In de Lotusvijver een gesprek met hem. Zie ook het artikel op pagina 36.
Zondag 12 augustus
Amma, de belichaming van zuivere liefde Als je een keer een knuffel hebt mogen ontvangen van Amma dan maakt het niet uit in welke traditie je staat, je zult deze ervaring je leven lang bij je dragen. Jan Dirk Veenstra werd ook gegrepen door deze ervaring. Hij is woordvoerder van Amma in Nederland. Hij vertelt over zijn bijzondere ervaringen met Amma.
Zondag 19 augustus
Geen dogma’s! Inez van Oord, hoofdredacteur van Happinez, biedt met het blad informatie over spiritualiteit aan zoekers van zingeving. Alle religies en stromingen komen aan bod, want velen zijn ontevreden in de eigen, christelijke, traditie en zoeken verder. Het magazine is een succes bij zinzoekers, maar waarnaar is Inez van Oord zelf op zoek?
Zondag 26 augustus
In de leer bij Iyengar Karina van Lieshout is yogadocente in de Iyengat traditie. Zij vindt dat de Indiase cultuur en het HindoeĂŻsme van wezenlijk belang zijn om de essentie van yoge te begrijpen. Hoe komt zij tot deze overtuiging?
Zondag 2 september
Demonische krachten? Het lijkt wel een script van In de ban van de ring, wanneer sommigen vertellen over de demonische krachten die over de aarde en de mensheid willen heersen. Alle grote tradities maken melding van een strijd tussen goede en kwade krachten. Hoe kan men zich verweren tegen het kwade? 13 - juli / september 2007
14 - juli / september 2007
Radio de lotusvijver Zondag 9 september
Occulte besmetting Veel christenen, waaronder zelfs een hoogleraar aan de Vrije Universiteit, vinden dat het hindoeĂŻsme een gevaarlijke of occulte religie is waar men zich maar beter verre van kan houden. Je kunt ook maar beter niet naar een tempel in India gaan, want je zou occult besmet kunnen raken. De Lotusvijver gaat na waar die angst vandaan komt.
Zondag 16 september
Hulp van heiligen Op belangrijke of moeilijke momenten richt men zich toch vaak tot een hogere kracht of macht om bijgestaan te worden. Soms komt deze hulp van een heilige. U hoort ervaringen van mensen die hulp kregen van een heilige.
Zondag 23 en 30 september
Hoe krijg je een spirituele ervaring? Mensen willen graag een bijzondere spirituele ervaring krijgen om zich dichterbij het mysterie te voelen. Daarvoor bezoeken we satsangs, mediteren veel, lezen heilige geschriften en zingen mantra’s. Toch krijgt de een wel een spirituele ervaring en de ander niet. Hoe komt dat?
15 - juli / september 2007
Radio 3e kwartaal 2007
Maandag 22.00 - 23.00 uur
t van he oogte h e d p ia de Blijf o uws v doenie in H e f! laatst wsbrie n nieu Darsha v ia e aan Meld j
hmn www.o
OP
RADIO 5
VIA DE ETHER:
747 AM
EN VIA DE KABEL :
DEN H AAG 88.1 FM A MSTERDAM 96.6 FM ROTTERDAM 90.0 FM
et.nl
OF VRAAG UW KABELEXPLOITANT NAAR DE JUISTE FREQUENTIE IN UW REGIO.
Darshan, een wekelijks programma met:
● berichtgeving over de laatste ontwikkelingen van de Hindoestaanse gemeenschap in Suriname, ● achtergrondreportages uit Suriname, ● nieuws uit de Hindoestaanse gemeenschap in Nederland, ● prachtige Hindoestaanse muziek uit India, Suriname en Nederland, en ● een onderwerp dat diepgravend wordt besproken en onderzocht.
Maandthema:
De Indiase films voor Hindoestanen De Indiase films staan van oudsher sterk in de belangstelling bij
Hindoestanen:
bioscoopvoorstellingen,
Bollywood
dansen, filmmuziek, dvd’s en zelfs T-shirts met artiesten erop vinden gretig aftrek. Hoe bepaalt Bollywood de Hindoestaanse cultuur in Nederland?
Maandag 2 juli
De kopie cultuur Hoewel Hindoestaanse musici in Nederland populair zijn, krijgen zij vaak het verwijt dat zij alles uit Indiase films kopiëren. Houden Indiase films eigen Hindoestaanse kunstuitingen tegen?
16 - juli / september 2007
Darshan
Maandag 9 juli
Een speciale betekenis Hindoestanen draaien van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat Bollywoodliedjes. Maar een groot deel van de luisteraars begrijpt de liedteksten niet. Toch heeft men een speciaal gevoel bij deze liederen. Muziekliefhebbers vertellen over het bijzondere van Bollywood liederen.
Maandag 16 juli
Taboes doorbroken? Homoseksualiteit, AIDS, zelfmoord, incest, seksualiteit, vrouwenhandel etc; de Indiase films willen meer dan ooit heersende taboes doorbreken. Wat voor invloed hebben deze films op Nederlandse Hindoestanen?
Maandag 23 juli
Moslims en hindoes Tussen Indiase moslims en hindoes bestaat vooral sinds de onafhankelijkheid een liefde-haat relatie. Films spelen hierop in. Wat doet dit met de relatie tussen Hindoes en moslims in Nederland?
Maandag 30 juli
De Devdas saree Nu het trouwseizoen weer in volle gang is wordt veel en vaak gekeken naar de trends uit de Indiase films. Welke saree, sherwani, trouwmuziek, danspasjes en accessoires worden ontleend aan de Indiase films?
17 - juli / september 2007
Radio Maandthema:
Ouders en tienercultuur Het is alom bekend dat jongeren, en dus ook Hindoestaanse jongeren zich vaak niet begrepen voelen door hun ouders. Hoe proberen Hindoestaanse ouders het beste voor hun kinderen te realiseren en toch aan hun eigen principes vast te houden? Ouders vertellen over hun ervaringen.
Maandag 6 augustus
Goede studieresultaten Hindoestanen vinden dat men als groep sterk gericht is op het leveren van goede studieprestaties. Dit is belangrijk voor een goedbetaalde baan, voor het vinden van een huwelijkskandidaat , ĂŠn het verhoogt het aanzien binnen de eigen gemeenschap. Wat doen Hindoestaanse ouders om hun kinderen in hun studie te stimuleren?
Maandag 13 augustus
Uit je dak gaan! Vooral in het uitgaansleven worden de grenzen van het toelaatbare opgezocht. Veel ouders vinden het gedrag van hun kinderen niet acceptabel: laat thuiskomen,overmatig drankgebruik, uitdagende kleding enz. Maar toch durven zij niet op te treden. Waarom niet?
Maandag 20 augustus
Geen gezag? Hindoestaanse volwassenen hebben het natuurlijke gezag van hun eigen ouders altijd erkend en konden op een eigen manier ermee omgaan. De huidige jeugd lijkt een minder hiĂŤrarchische relatie tot de oudere generatie te hebben. Hoe ervaren ouders deze democratische opstelling van hun kinderen?
18 - juli / september 2007
Darshan Maandag 27 augustus
Familiecultuur Familiefeesten en familiebezoeken horen bij de Hindoestaanse omgangsvormen. Soms willen jongeren niet meer mee naar dada, mama of nani. Zij zoeken liever hun eigen vriendenkring, of moeten studeren. In Darshan vertellen ouders hoe ze hun kinderen de familiecultuur proberen bij te brengen..
Maandag 3 en 10 september
Shri Krishna in Vrindavan Dinsdag 4 september wordt Shri Krishna Janamashtmi gevierd, de verschijningsdag van Shri Krishna. In Darshan een tweedelige documentaire over de verschillende vormen van Krishna devotie in de omgeving van Vrindavan in India.
Maandag 17 september
Een jonge Hindoestaanse politica in Suriname Sharmila Mangal-Mansaram is een jonge Hindoestaanse vrouw in het parlement van Suriname. Kenmerkend voor haar zijn haar kritische houding, ook ten opzichte van haar eigen VHP-partijbazen, en haar ‘recht voor zijn raap’ stijl van communiceren. Een veelbelovende politica?
Maandag 24 september
Een Vedisch pretpark Enkele jaren geleden werd in India Akshardham geopend. Dit is een ashram waarin de bezoeker in enkele uren door een soort hindoe Efteling gaat en daardoor kennis en ervaring opdoet over de eigen Vedische traditie. Verrijking of vervlakking? Zie ook het artikel op pagina 31.
19 - juli / september 2007
20 - juli / september 2007
De Bhagavad Gîtâ en opvoeding
Helene Jiwa
De Bhagavad Gîtâ is niet alleen in India en in het oosten populair, maar ook in het westen. Veel mensen vinden er steun en aanwijzingen in om hun leven rijker te leven en een spirituele dimensie te geven. De meeste mensen die de Bhagavad Gîtâ bestuderen zijn volwassen. De vraag is of ook kinderen iets hebben aan de aanwijzingen die gegeven worden in dit geschrift. Ikzelf ben ervan overtuigd dat de Bhagavad Gîtâ bijzonder waardevol is bij de opvoeding van kinderen.
Een centraal thema in de Bhagavad Gîtâ is dat iedereen zijn eigen plicht moet doen ofwel zijn eigen weg moet vinden en dat het beter is deze weg te volgen dan anderen te imiteren of een weg te kiezen die weliswaar gemakkelijker is, maar die tegen de eigen natuur ingaat. In hoofdstuk 3 vers 35 staat bijvoorbeeld: ‘Het is beter om je eigen plicht (svadharma) te doen, hoe gebrekkig ook, dan de plicht van een ander uit te voeren, hoe goed men dat ook kan. Het is beter om tijdens het uitvoeren van je eigen plicht te sterven, want de plicht van een ander is vol gevaar.’ (vertaling Stichting Filosofie en Meditatie) Deze woorden worden gesproken tot Arjuna, een prins die op
het punt staat als legeraanvoerder een grote oorlog te beginnen en die niet meer weet wat zijn plicht in het leven is. Wij voeden onze kinderen op om ‘in de samenleving te passen’, om ‘bij een bepaalde groep te horen’. Kinderen wordt niet zo gemakkelijk meer geleerd om authentiek, zichzelf, te zijn en dit is nou net een thema dat de Bhagavad Gîtâ ons steeds weer voorhoudt. We zouden onze kinderen moeten helpen om in zichzelf te geloven, op hun eigen benen te staan, contact te maken met hun eigen innerlijke kern en van daaruit te leven en te werken. De Bhagavad Gîtâ leert ook
21 - juli / september 2007
dat we werk moeten verrichten. Dat is de essentie van karma yoga. We moeten werk verrichten, maar niet omwille van het resultaat. We moeten niet het resultaat nastreven, maar we moeten het werk doen dat gedaan moet worden en dat bij ons hoort. Ook dit staat op gespannen voet met de hedendaagse opvattingen over opvoeding. Competitie is heel normaal: niet alleen bij sport, maar ook op school worden kinderen aangespoord om ‘de beste’ te zijn. Dit is totaal iets anders dan kinderen stimuleren om het beste uit zichzelf te halen. Het staat er zelfs lijnrecht tegenover. Niet alleen de oudere kinderen, maar ook hele jonge kinderen moeten alle mogelijke testen doen en er is een sfeer van competitie en stress. Dat dit schadelijke gevolgen met zich meebrengt kan iedereen dagelijks om zich heen zien. De Bhagavad Gîtâ leert ons dus dat we onze eigen taak en plicht moeten ontdekken en die moeten volgen en dat we handelingen moeten verrichten; niet om het resultaat, maar puur omdat ze gedaan moeten worden. We moeten als het ware van binnenuit leren handelen in plaats van dat wij handelen omwille van complimenten, prijzen etc. Het zou te ver voeren om alle aanwijzingen uit de Bhagavad Gîtâ, die gebruikt kunnen worden in de opvoeding hier te vernoemen. Eén vers is echter wel vermeldenswaard, namelijk het eerste vers van hoofdstuk 16. In dit vers worden de eerste negen kwaliteiten gegeven die bij een sattvische, zuivere levenshouding horen. Vreesloosheid, zuiverheid van hart, de yoga van zelfkennis, volhard
© Krishna Art
hierin; vrijgevigheid, zelfbeheersing en offervaardigheid, studie van de geschriften, discipline (tapas), oprechtheid. Deze negen kwaliteiten bieden de mens een prachtige leidraad in zijn leven. Een leidraad die uitkomt bij oprechtheid. Wat is mooier dan onze kinderen te helpen op te groeien tot oprechte, stabiele mensen? De eerste kwaliteit is vreesloosheid. Een mens die te bang is kan niet ten volle leven, zal niet zijn innerlijke stem durven volgen. Het is van het grootste belang dat niet de angst maar juist het vertrouwen gevoed wordt. Thuis en op school een omgeving creëren waarin het kind geaccepteerd wordt zoals het is, het niet bang is om te falen, om fouten te maken, kortom een omgeving waarin het kind zich te allen tijde geliefd weet: dit zie ik als een zeer belangrijke taak voor ouders en leerkrachten.
22 - juli / september 2007
Het zuiveren van het hart, de tweede kwaliteit uit vers 1 van hoofdstuk 16, is ook belangrijk. De mens met een ‘zuiver hart’ is een onzelfzuchtig mens. De aanwijzing voor opvoeders is deze: stimuleer in kinderen dat gedrag dat edelmoedig genoemd kan worden, dat recht uit het hart komt en dat niet gedicteerd wordt door zelfzucht. Na vreesloosheid, zuiverheid van hart en zelfkennis volgens prachtige kwaliteiten als vrijgevigheid, het samen kunnen delen, maar ook zelfbeheersing en offervaardigheid, niet altijd de eerste willen zijn maar ook eens een ander voor laten gaan. Omdat ik, vanaf het moment dat ik mijn kinderen kreeg, mij bewust was van hun puurheid, een puurheid die je juist bij hele jonge kinderen ziet, heb ik me tot op de
dag van vandaag ervoor ingespannen dat zuivere te laten bestaan. Ik heb deze deugden onder meer belicht door middel van verhalen waarin deze deugden worden belicht en die komen uit de verschillende geloofstradities, maar ook verhalen van de levens van mensen die veel voor de wereld hebben betekend of nog betekenen en die zonder uitzondering al deze prachtige deugden hebben belichaamd. Maar ook door middel van gedichten, spreuken en ook in gesprekken. Ik heb ze op het belang van discipline en het beheersen van de geest gewezen en oefeningen aangereikt. Bovenal heb ik getracht ze voor te leven en ik heb het vaste geloof dat het beoefenen van deze deugden hen zal helpen om stabiele, onzelfzuchtige en oprechte volwassenen te worden en hen zal helpen om een voldoening schenkend leven te leiden. Als ik er aan kan bijdragen dat dit geloof zich ook in hen vestigt, prijs ik mij zeer gelukkig. Zo bezien bevat de Bhagavad Gîtâ veel aanwijzingen voor de opvoeding. Het is dan ook niet verwonderlijk dat binnen de Stichting Filosofie en Meditatie, waar dit geschrift al jarenlang wordt bestudeerd en wordt gebruikt voor jeugdactiviteiten, uiteindelijk de wens is ontstaan om ook een geheel nieuw onderwijssysteem te bouwen. Op dit moment wordt er hard gewerkt aan dit systeem dat Schola Nova Vitae genoemd wordt. Belangstellenden verwijs ik graag naar de website www.scholanovavitae.eu n
Helene Jiwa is moeder en heeft een aantal jaren verschillende onderwijssystemen bestudeerd, zoals die van Rudolph Steiner, the Mother, Maria Montessori, Inayat Khan en Shankaracarya Sarasvati. Zij is verbonden aan de Stichting Filosofie en Meditatie en leidt daar verschillende groepen waaronder jeugdgroepen. 23 - juli / september 2007
Bhagavad Gita en rouwverwerking
Paul G. van Oyen
Wanneer een mens zijn eigen begeerten en verlangens achter zich laat en over zijn gehechtheden heenstapt omdat hij zichzelf blijft en in zichzelf tevreden is, wordt hij sthitaprajña genoemd, standvastig in zijn levende geweten en in wijsheid, O zoon van Prithâ. (Bhagavad Gita II,55)
Dit vers is een van de kernverzen uit de Bhagavad Gîtâ omdat het de menselijke uitdaging verwoordt om bij zichzelf te blijven en zich niet te laten meeslepen door zijn tumultueuze zinnen en door een eindeloze reeks van gehechtheden. Oppervlakkig beschouwd zijn we niet onder de indruk van dit soort verzen omdat we eenvoudig niet inzien waarom we überhaupt onze begeerten en wensen achter ons zouden laten en waarom we onze gehechtheden zouden opgeven. Juist die begeerten en onze gehechtheden vormen de kern van onze persoonlijkheid en die willen we tot volle bloei laten komen. In de maatschappelijke werkelijkheid van vandaag is juist persoonlijke ontwikkeling het hoogste goed. Wie wijs is gaat niet navelstaren of wordt een afstandelijke asceet maar zal juist heel dynamisch participeren in de
werkelijkheid van alledag, althans dat vinden we. In zekere zin is deze visie niet onjuist. Zo’n visie zal uit zichzelf leiden tot een vermogen om dingen af te wegen en met elkaar te verbinden. Een compromis ligt dan altijd voor de hand en dan kan iedereen weer opgelucht verder gaan met het najagen van zijn of haar persoonlijke ontwikkeling. Er is echter een duidelijke grens gesteld aan deze opstelling: die van plezier – pijn. Wie dingen gaat afwegen zal altijd te maken krijgen met vóórs en tegens, dus met tegengestelden, inclusief plezier en pijn. Wie voor het ene kiest zal noodzakelijkerwijs het andere verwerpen. Dan wordt het ene juist en het andere onjuist en omgekeerd. Het is duidelijk dat dit een eindeloze wisselwerking geeft als bij een schommel. Met dit gegeven voor
24 - juli / september 2007
ogen spoort Shrî Krishna Arjuna aan om over zijn wensen heen te stappen en te onderzoeken wat de praktische betekenis – en ervaring – inhoudt om in jezelf tevreden te zijn en standvastig in wijsheid te worden. Het alternatief is het jojo-effect van tegengestelden en de innerlijke onzekerheid die daarmee gepaard gaat. Ondanks het feit dat zo’n leven op korte termijn verleidelijk lijkt, geeft het geen voldoening want je blijft steken in een eindeloze herhaling van je eigen wensen en ambities. Leven na leven.
Rouwverwerking heeft alles te maken met dit dilemma: waar kies je voor? Wie voor de korte termijn kiest, kiest voor de vervulling van ambities en wensen en kiest voor de gehechtheden die er onvermijdelijk bij horen. Zonder gehechtheid geen wensen en zonder wensen geen gehechtheid. Dus hechten we ons aan onze vertrouwde omgeving en aan hen die ons dierbaar zijn. Let wel: wij hechten onszelf. Gehechtheid heeft met onszelf te maken en niet met een ander. Wanneer een dierbare ons ontvalt, liggen we met onszelf in
25 - juli / september 2007
de knoop en met onze gehechtheid aan die belichaamde mens die ons dierbaar was. Dan lijkt het alsof onze wereld in elkaar stort en we voelen ons geheel hulpeloos. We zoeken troost en proberen te vergeten. We weten allemaal dat het levende lichaam slechts tijdelijk is en vergankelijk. Maar als het zover is, weten we er niet mee om te gaan. Wie over zijn gehechtheden heenstapt blijft bij zichzelf en blijft in zichzelf tevreden zegt ShrĂŽ Krishna. Hoe anders en hoe stabieler is dat standpunt, dan de wiebeligheid van een aan zichzelf
twijfelende mens die met zichzelf in de knoop ligt vanwege de intensiteit van zijn rouw! Deze vorm van rouw heeft weinig te maken met een zorg of bezorgdheid voor het zielenheil van de dierbare overledene. Gelukkig zijn er allerlei rituelen die daarvoor zorgen. Wanneer we er gebruik van maken hebben ze zeker een effect. De rouw zelf heeft alles met de nabestaanden te maken en niet met de overledene. Toch zou het andersom moeten zijn en zouden we onze blik en zorg en liefde moeten richten op het zielenheil van de overledene. Juist die ziel is een uiterst belangrijke fase van het bestaan
26 - juli / september 2007
vergankelijkheid van een ondermaans bestaan. Hier ligt de werkelijke uitdaging voor de menselijke ziel en het tegenstrijdige is dat de ziel haar eigen vrijheid niet wenst en de gebondenheid van wensen en gehechtheden verkiest boven bevrijding. In rouwverwerking zouden we ons in de eerste plaats moeten bekommeren om dit drama en moeten bidden dat de ziel van de overledene haar reis door schepping voortzet en niet blijft hangen in een eindeloze herhaling van zetten. Het bidden van hymnen, lofzangen en heilige teksten, die de ziel herinneren aan dit perspectief, is van een oneindig groter belang dan het zelfbeklag van het verlies van een gehechtheid en het zoeken van troost om die gehechtheid te vergeten. Het gaat er juist om niet te vergeten, ter wille van het zielenheil van de overledene. n De Isha Upanishad zegt: © Krishna Art
binnengegaan omdat zij – al is het maar voor even – de binding met een belichaming heeft losgelaten en nu in een veel vrijere ruimtelijkheid terecht is gekomen. Hoe we die ruimtelijkheid noemen is niet zo belangrijk. Dat zij er is, is veel belangrijker. Plato (in de Mythe van Er) en de geschriften houden ons voor dat de ziel meestal zó schrikt van de vrijheid en van de intensiteit van het heldere licht dat zij niet weet hoe snel zij weer een belichaming moet opzoeken om terug te gaan naar de vertrouwde
17. Laat dit leven opgaan in het onsterfelijke leven, laat dit lichaam terugkeren tot stof en as. Menselijke geest herinner je! Breng nu het hele leven dat voorbij is in herinnering. Herinner je geest!, herinner je! 18. Heilig vuur! Laat uw licht op de weg schijnen zodat we het goede dat we geplant hebben mogen vergaren. Onze daden zijn u geheel en al bekend. Laat niet toe dat wij in duisternis blijven. Wij knielen voor u neer en bieden u dit gebed aan.
Paul G. van Oyen is auteur van o.a. Bhagavad Gita deel 1, vertolking met commentaar (isbn 90 76392 22 6). 27 - juli / september 2007
Vakantie en de Bhagavad Gîtâ
meHdi jiwa
Veel mensen kijken waarschijnlijk weer uit naar de zomervakantie. Ze hebben hard gewerkt en nu wordt het hoog tijd om tot rust te komen. Het wordt niet langer als luxe gezien om meer dan één keer per jaar op vakantie te gaan en het lijkt wel of steeds meer mensen deze meerdere vakanties, verspreid over het jaar, echt nodig hebben om weer bij te tanken.
Tijdens de vakanties trekken mensen er voor kortere of langere tijd op uit om rust te nemen aan het strand, of organiseren een sportieve of avontuurlijke vakantie. Anderen brengen de tijd thuis door. Al deze vakanties hebben met elkaar gemeen dat mensen willen bijkomen omdat zij moe zijn geworden van een jaar hard werken. We verliezen gedurende ons dagelijks leven veel energie en zijn niet in staat om tijdens de nacht of in het weekend voldoende bij te komen. Hoe komt het toch dat we zo veel energie verliezen gedurende de weken van werken en dat we deze vakanties echt nodig hebben om tot onszelf te komen? Eén van de belangrijkste oorzaken wordt in de Indiase Vedanta beschre-
ven, namelijk dat wij onze geest niet goed kunnen beheersen. Onze gedachten en gevoelens vliegen van hot naar her waardoor we veel energie verliezen en gemakkelijk uit balans raken. We komen alleen op kracht door rust te nemen, veelal in een andere omgeving en onder andere omstandigheden, zoals op vakantie. Als we op deze manier nadenken over vakantie en deze zien als een periode waarin we tot onszelf komen, zouden we veel vaker dan één of een paar keer per jaar een dergelijke periode moeten hebben. Natuurlijk is vakantie houden behulpzaam om ons energieniveau weer aan te vullen. Er zijn echter ook andere mogelijkheden. Een daarvan is dat wij dit tot rust komen meer in onszelf zoeken in plaats van buiten onszelf. We hoeven dan niet naar allerlei exotische landen te reizen
28 - juli / september 2007
© Krishna Art
of andere activiteiten te ondernemen, maar vinden de rust in onszelf. De Indiase yoga en Vedanta zijn erop gericht de mens dit te leren. Ieder mens kan dit leren en het zou verstandig zijn als mensen dit van kinds af aan al zouden leren, maar de ervaring leert dat dit niet het geval is. Pas als we werkelijk merken dat we uit balans zijn, gaan we op zoek naar hulpmiddelen die ons kunnen helpen, zoals yoga en meditatie. Tegenwoordig zijn de meditatietechnieken bijzonder populair en steeds meer mensen ervaren de heilzame werking ervan.
Eén van de manieren om te leren de innerlijke rust in onszelf te vinden is door onze geest te bestuderen. Onze geest is over het algemeen erg in beweging en het is niet gemakkelijk om de geest te beheersen en onder controle te krijgen. De Bhagavad Gîtâ is één van de Indiase werken die tal van aanwijzingen geeft over hoe we dit toch zouden kunnen leren. De Bhagavad Gîtâ is een geschrift waar ieder mens, niet alleen in India maar ook in het westen en dus ook in Nederland, wat aan heeft omdat het de mens leert wat werkelijk bij hem of haar hoort. Als wij werkelijk dat vinden wat bij ons past, onze eigen lijn, en we zouden deze toepassen op een wijze die helemaal bij ons hoort, volgens onze eigen natuur, dan zijn we in balans met weinig stress. Stress in een van de elementen waaraan onze samenleving geen gebrek heeft. De nadelige gevolgen voor onze gezondheid en ons functioneren zijn duidelijk herkenbaar in het leven van alledag. De Bhagavad Gîtâ is een geschrift dat ons helpt om onszelf te bevrijden van al deze stressvolle invloeden. In die zin kan men zeggen dat het bestuderen van de Bhagavad Gîtâ eigenlijk al een soort vakantie is: even bijtanken, even helemaal tot rust komen, met jezelf in contact komen. De Bhagavad Gîtâ beschrijft het verhaal van Prins Arjuna die op het punt staat als legeraanvoerder een grote oorlog te beginnen. Hij weet niet meer wat zijn taak is. Hij wil helemaal niet strijden. Op dit moment in zijn leven leert Sri Krishna hem wat zijn taak in het leven is en hoe hij zich moet opstellen, hoe
29 - juli / september 2007
zijn geest werkt, hoe hij moet handelen en waar hij op moet letten. Deze praktische aanwijzingen kunnen wij betrekken op de Arjuna in onszelf. De Bhagavad Gîtâ staat vol praktische aanwijzingen over hoe je in het leven moet staan en je plicht of taak moet uitvoeren, zonder dat je hierbij zelf uit balans raakt. Het is niet voor niets dat de Bhagavad Gîtâ in Oost en West zo populair is. Het is geen werk dat uitsluitend tot de Indiase bevolking beperkt blijft, want het gaat over de taak van ieder mens. Ieder mens in Oost en West vraagt zich af wat zijn of haar taak is, hoe hij of zij moet leven, etc. Studie van de Bhagavad Gîtâ is zeer verrijkend. Iedereen kan in de Bhagavad Gîtâ aanwijzingen vinden die hij of zij in het dagelijks leven kan gebruiken en die bijdragen tot een harmonieus functioneren van de geest en minder verlies van energie. Het zou fantastisch zijn als we zouden leren een stukje van onze vakantie te gebruiken om filosofische werken zoals de Bhagavad Gîtâ te bestuderen. Dat zou echt vakantie zijn, echt tot rust komen. In de oude tradities was het niet ongebruikelijk dat er zomer- en winterretraites werden georganiseerd waarin stukken uit de oude geschriften werden gelezen, waarin werd gemediteerd, aan yoga werd gedaan en waar de mensen weer helemaal tot zichzelf kwamen. Dit is een hele andere vorm van vakantie houden dan die we tegenwoordig veelal zien. Ik ben echter van mening dat het
een van de beste manieren van vakantie houden is. Sommige mensen zeggen van bezoekers van dit soort retraites dat zij egoïstisch zijn, omdat ze zich alleen maar met zichzelf bezig houden en zich afsluiten van de dagelijkse omgeving. Toch is dit niet de waarheid. Mensen die zich een tijdje terugtrekken uit de wereld en zich weer helemaal opladen met energie, kunnen van grotere betekenis zijn voor hun omgeving als ze weer terugkeren. Hun energie, blijmoedigheid en opgewektheid komt ten goede aan hun omgeving en daarmee is het investeren in een retraite, studie yoga of meditatie-sessie, geen egoïstische daad, maar juist iets dat je doet voor je hele omgeving. Tenslotte heeft iedereen er iets aan. Het zou een groot goed zijn als we zouden ontdekken hoe heilzaam het is om tijdens onze vakanties een paar dagen te reserveren voor studie van bijvoorbeeld de Bhagavad Gîtâ, in een goede omgeving, bij voorkeur met een aantal mensen die daar ook belangstelling voor hebben. Deze vorm van vakantie houden zal zeker bijdragen aan een betere geestelijke, en zo ook lichamelijke, gezondheid van de mens en zal ten goede komen aan de gehele omgeving waarin de mens leeft en werkt. Spoedig zul je ervaren dat de werkelijke vakantie niet buiten jezelf te vinden is, maar diep in jezelf. n
Mehdi Jiwa is voorzitter van de Stichting Filosofie en Meditatie. Deze organisatie heeft een moderne Nederlandse vertaling uitgebracht van de Bhagavad Gîtâ. Iedere vrijdagavond is er in Amstelveen gelegenheid tot het (vrijblijvend) gezamenlijk bestuderen van de Bhagavad Gîtâ. Kijk voor meer informatie op www.cynham.nl. 30 - juli / september 2007
Hightech hindoeïsme in India
karel nijman
India kent een levendige beleving van het hindoeïsme. De hindoetraditie is springlevend. Wie een examen heeft gaat eerst even naar de mandir om de zegening van Bhagwan te vragen. Wie erg gelukkig is, loopt even een willekeurig gebedshuis binnen om daar een woord van dank te richten tot de Almachtige. Of wie zich wil ontspannen of rustig wil mediteren gaat onder één van de statige pilaren van de tempel of in de aangrenzende tuin onder een boom zitten. Tempels saai? Nee, niet in India. Elke straat heeft wel een mandir en elke dag zijn daar mensen te vinden, jong en oud.
Een opvallend verschil tussen het Hindoeïsme in Nederland in India is het aanpassingsvermogen. In Nederland is men minder geneigd om de tradities eens een nieuwe look te geven. Men is immers een minderheid en het kost al moeite en energie genoeg om staande te blijven in de multiculturele samenleving waar men deel van uitmaakt. Maar India kent de laatste vijftien jaar een spectaculaire groei en daarmee ook enorme veranderingen. Wolkenkrabbers en reusachtige winkelcentra schieten als paddenstoelen uit de grond, de grote steden zijn inmiddels voorzien van
een hypermoderne metro, de getrouwe Ambassador maakt rap plaats voor de nieuwste automodellen uit Europa of Japan, dorpen worden voorzien van wireless internet en de salwar kameez moet plaatsmaken voor de spijkerbroek met topje. India is een modern land aan het worden. Maar hoe zit het dan met de tempels? Ik bezocht onlangs de Swaminarayan Akshardham tempel in New Delhi, en trad daarmee het nieuwe tijdperk van het Hindoeïsme binnen. Een paar begrippen die door mijn gedachten schoten tijdens mijn bezoek waren: gigantisch, overweldigend, pretpark,
31 - juli / september 2007
Swaminarayan Akshardham tempel in Delhi Š NYT
spectaculair, massaal, beeldschoon. Het kostte werkelijk even moeite om de ervaring te bevatten en te laten bezinken. Ik zal wat gegevens uit het informatieboekje opsommen: 20.000 sculpturen, 234 versierde pilaren, negen versierde marmeren plafonds, 60 hectare tuin met 25.000 bomen en de lijst gaat maar door en door. Driehonderd miljoen manuren en 11.000 vrijwilligers waren nodig om dit megacomplex in slechts vier jaar tijd op te bouwen. Maar wat maakt deze tempel nou zo futuristisch? Loop in gedachten even met me mee. De Akshardham ligt aan de oevers van de heilige rivier de Yamuna, vlakbij satillietstad Noida. Wie uit Delhi komt per auto kan op de brug over de rivier de eerste contouren van de tempel zien.
Een groot deel van het tempelcomplex is omgetoverd tot een religieus cultuurhistorisch familiepretpark. Drie themahallen moeten een bezoeker in vier uur tijd de gehele Indiase Vedische historie en hindoecultuur uitleggen. Na enigszins overrompeld te zijn door de entree van de tempel, de groene tuin, de fonteinen, de ornamenten, de rust en vredigheid, loop ik een grote hal in: the Hall of Values. Het is er koel, bijna koud zelfs. Als er zich een groep bezoekers verzameld heeft, gaat de deur open. Eenmaal binnen tref ik een aantal zitbanken aan. Er staat een soort steen in het midden op een soort podium. Verder is er niets te zien. Dan gaat het licht uit‌ Spots gaan aan, een animatiefilm verschijnt en die steen blijkt ineens te bewegen. Er wordt
32 - juli / september 2007
uitgelegd wat je als mens eigenlijk bent, een ruwe steen die met behulp van een werktuig bijgeschaafd kan worden tot een prachtig beeldhouwwerk. De show is voorbij, een deur aan de zijkant gaat open en we mogen de volgende zaal in. Daar krijgen we een film te zien over Swami Narayan. Door naar de volgende zaal. Er staan wat poppen onder een boom, met wat water, met een paar vissers in het midden. Het licht wordt gedimd en ineens komen de poppen tot leven, het zijn robots! De robot in het midden stelt zich voor als Ghanshyam en vertelt een verhaal over ahimsa, geweldloosheid. Ik kreeg het gevoel in een magische wereld te zitten, net
als een pretpark voelt het. Na een uur stond ik weer buiten, betoverd en gefascineerd door de wondere wereld van deze Hall of Values. We kennen allemaal het Fata Morgana van de Efteling. Maar dat er een Indiase variant op bestaat zal bij niemand bekend zijn. De Sanskruti Vihar is een bootrit die je als bezoeker meeneemt langs 10.000 jaar Vedische beschaving. Langs de oever van de rivier Sarasvati en de voet van de Himalayas. De boot is voorzien van Engelstalig commentaar bij de verschillende scènes die de revue passeren. Ik voer langs de ashram van Acharya Charak, de geestelijke vader van de Ayurveda, het ziekenhuis van Acharya Shushrut, de uitvinder van de plastische chirurgie en bekende yogi’s,
33 - juli / september 2007
wetenschappers, spirituele leiders en alle belangrijke figuren van de rijke Indiase geschiedenis. Aan het einde van de rit blijft één boodschap hangen: ‘Elke ziel is goddelijk, India is het land van verlichting, de hele wereld is één familie.’ De laatste hal bestaat uit een theater. Een reusachtig bioscoopscherm toont een film over het leven van Neelkanth
Varni, later bekend als Bhagwan Swaminarayan. Niet Hindi-sprekende bezoekers krijgen een draadloze hoofdtelefoon met Engelse vertaling. De film neemt de bezoeker mee op de bedevaartstocht van de dan nog jonge Neelkanth. Door de Himalayas, langs de heilige rivieren in het noorden en de tempels in het zuiden van India. Het is ontroerend om te zien hoe dit kleine jongetje op zijn barre tocht de harten
34 - juli / september 2007
van de mensen in de film, maar ook van de bezoekers, weet te winnen. Eenmaal buiten dringt het weer tot me door dat ik eigenlijk hier ben om de tempel te bezoeken. Een tempel uniek in zijn soort met negen schitterende marmeren plafonds en zeer gedetailleerde marmeren bewerkte pilaren. In de tempel is het vredig. Mensen zijn bedwelmd door de pracht en praal. Bij het verlaten van het tempelcomplex heb ik nog een soort roes. Het was zo veel en zo betoverend, toch tegelijk zo zuiver en spiritueel. In de Aksardham tempel (www.akshardham. com) heeft de moderne techniek het
mogelijk gemaakt om het Hindoe誰sme en spiritualiteit te beleven door computerschermen, robots en een geautomatiseerde boottocht.
Traditie heeft de handen ineen geslagen met het modernisme. Het Hindoe誰sme in India is de 21e eeuw binnen getreden. n Karel Nijman is OHM correspondent in Dehli.
35 - juli / september 2007
Bob Coppes:
‘Essenties van religies en bijna-doodervaringen komen overeen’
lambÈrt de kwant
Ons bewustzijn heeft ons lichaam niet nodig om te blijven voortbestaan, zoals dat blijkt uit serieus wetenschappelijk onderzoek naar Bijna-Dood-Ervaringen (BDE’s). Reden waarom Bob Coppes, in zijn boek Bijna-doodervaring en de zoektocht naar het Licht (Aspekt, 2007) begint met een overzicht van het wetenschappelijke onderzoek naar BDE’s; een onderzoek waaruit blijkt dat deze ervaringen voor mensen die ze ondergaan heel levensecht zijn. Ook wordt duidelijk dat er behalve positieve ervaringen ook negatieve ervaringen bestaan. Gebaseerd op al het onderzoek is het een heel kleine stap om te concluderen dat het leven na onze dood doorgaat.
Bob Coppes zit met zijn opvattingen over buitenlichamelijk bewustzijn op dezelfde lijn als Pim van Lommel, die de metafoor gebruikt van radio- en tvprogramma’s die onafhankelijk zijn van het toestel. Hij vergelijkt de constante, onzichtbare en ogenblikkelijke kwantummechanische interactie tussen een onzichtbare zijnsorde en het lichaam met de moderne communicatiemiddelen. De uitzending zit niet met beeld
en muziek in het televisietoestel, het concert zit niet in je radio, en het internet zit niet in je laptop. Pas als je de tv aanzet, zie en hoor je het programma, en als je het tvtoestel uitzet, zie en hoor je niets meer, maar de uitzending gaat wel gewoon door, en als je een ander toestel aanzet, ontvang je het programma weer. Ook Bob Coppes is van mening dat het bewustzijn niet eindigt wanneer het lichaam eindigt.
36 - juli / september 2007
Volgens Bob Coppes geven alle BDE’s inzicht in wat er tijdens de eerste ogenblikken na de dood gebeurt. Hij vindt het opmerkelijk, dat mensen die een BDE hadden, antwoord lijken te krijgen op bijvoorbeeld de vraag wat nu eigenlijk het doel is van hun leven op aarde. Waar mystici zich een leven lang over aftobden, krijgen BDE’ers door hun ervaring dit antwoord als het ware in de schoot geworpen. De ervaringen lijken volgens Coppes ook een boodschap te bevatten over hoe we moeten leven en wat we wel en wat we beter niet met ons leven zouden moeten doen. Met het beantwoorden van deze toch wezenlijke (zingevings)vragen komen de BDE’s op het terrein van de religies, waarmee Coppes aangeeft waarom hij in zijn boek zo uitvoerig ingaat op de relatie tussen religie en BDE’s.
Illustratie © Adri Segaar
Het blijft bestaan en blijkt onderdeel te zijn van een enorm geheel dat één totale eenheid vormt. Wij zijn dus een onderdeel van een eenheidsuniversum. ‘Wat deze tijd zo boeiend maakt is dat de kwantumfysica en de moderne natuurkunde wijzen in richtingen die wij nooit van te voren hadden bedacht. De kwantummechanica gaat er nu vanuit dat de uitkomsten van experimenten afhankelijk zijn van degene die ze waarneemt. De werkelijkheid is dus niet objectief zoals we dat vroeger leerden, maar subjectief. De nieuwste natuurkundige theorieën spreken van minstens tien dimensies, terwijl we er slechts vier kennen, waarvan tijd er één is. Dit houdt in dat plaats en tijd niet meer absoluut zijn en als je dan kijkt naar wat BDE’ers zeggen, komt dat treffend overeen, ook al zeggen ze dat op een heel andere manier.’
37 - juli / september 2007
Ook vraagt deze kritische lezer zich af, waarom Coppes de religies zo uitgebreid beschrijft (maar liefs 130 pagina’s voor hindoeïsme en boeddhisme). Dat is door vele anderen veel beter gedaan, vindt hij: als het gaat om het verbinden van oosterse religies met westerse wetenschap, hebben bijvoorbeeld Peter Russell en Amit Goswami echt iets meer te zeggen over de zoektocht naar het licht (in de zin van bewustzijn en verlichting). De reden waarom BDE’s met religies worden vergeleken, is echter, zo zegt Bob Coppes, dat veel BDE-ers zich dichter bij God of het Licht voelen. Ook ver na de ervaring voelen ze nog het directe contact met Hem. Om die reden hebben ze een sterke hang naar de religieuze kanten van religies, maar over het algemeen ook minder belangstelling voor de formele kanten daarvan. Een uitspraak die vaak voorkomt, is, dat in essentie alle godsdiensten hetzelfde zijn. Dat heeft hem ertoe gebracht zich te concentreren op de essenties. Een voorbeeld van een parallel met de BDE’s is, dat het moeilijk is om het Licht of de lichte wereld te beschrijven. Het Licht
Illustratie © Adri Segaar
Religies zeggen volgens Coppes vaak tal van spirituele vragen eveneens te kunnen beantwoorden, maar pretenderen bovendien ook nog vaak een monopolie op de waarheid te hebben. Of dat terecht is, onderzoekt hij voor vijf grote religies: hindoeïsme, boeddhisme, judaïsme, christendom en islam. In vijf hoofdstukken probeert hij aan te geven wat de essenties van ieder van hen is. In een reactie op het boek vraagt een lezer zich af waarom Bob Coppes voor de studie naar BDE’s naar het Tibetaans Dodenboek verwijst. Coppes zegt dat dit wel degelijk zin heeft omdat dit Tibetaanse Dodenboek hoort bij het boeddhisme en daarvan een belangrijk onderdeel uitmaakt. ‘Door veel mensen wordt naar het Tibetaanse Dodenboek gekeken als iets heel speciaals, omdat het zegt zeer nauwkeurige beschrijvingen te geven van hoe het gaat als je aan “de andere kant” bent. Mijn eigen conclusie is dat het principe dat mensen na hun dood ons nog kunnen zien en horen juist is, maar dat de gedetailleerde beschrijvingen van bijvoorbeeld boeddhafamilies en optochten beslist niet bij BDE’s kunnen worden teruggevonden.’
38 - juli / september 2007
De belangrijkste conclusie in het boek Bijna-doodervaringen is dat de essenties van de religies en bijna- doodervaring wel met elkaar overeenkomen, maar dat er een groot verschil is als het gaat om de formele kant van de religies. ‘Als je echt kijkt naar de pure essentie van de religies, vind je veel daarvan terug in wat mensen over hun bijna-doodervaring zeggen. Zo vind je in de BDE’s ook steeds het thema terug dat we allemaal onderdeel zijn van het totale, grote geheel. Daarom ben ik jou en jij mij en zijn we alle twee een aspect
van God. Wat ook van belang is, is dat we allemaal, vanaf het moment dat we geboren zijn, het recht hebben terug te gaan naar waar we vandaan komen. Noem het de hemel of het paradijs. Het is daarom belangrijk, omdat het de religie overstijgt. Religies zeggen vaak dat je alleen onder bepaalde voorwaarden daarheen mag gaan, maar uit de BDE’s blijkt dat dit gewoon niet waar is. Iedereen heeft in principe het recht daar te komen.’ n
© foto Harry Cock
Personalia
Bob Coppes
is werkelijker dan alles wat we hier op aarde aantreffen. ‘Dat klinkt ook door in wat alle religies behalve het christendom en het boeddhisme stellen: maak je geen voorstelling van God, want dat is toch gedoemd te mislukken. In twee religies, het hindoeïsme en de islam, wordt nog wel toegestaan Brahman en Allah met woorden te beschrijven. Daarvoor mogen ze alleen mooie woorden gebruiken. Zo zijn er de negenennegentig majestueuze en mooie namen van Allah en de vele tientallen prachtige beschrijvingen van Brahman.’ In het samenvattende hoofdstuk worden in Coppes’ boek alle gevonden parallellen met BDE’s opgesomd. Sommige parallellen gelden alleen maar voor één of enkele religies, bijvoorbeeld dat iedereen een stukje van God is (‘wij zijn allemaal een zandkorreltje op het strand en God is het hele strand’), of dat iedereen zijn eigen taak heeft. Andere parallellen gelden voor alle onderzochte religies, zoals de noodzaak om van iedereen te houden en dat alles wat we hebben gedaan tot in de kleinste details wordt geregistreerd.
Bob Coppes (www.bobcoppes.com) heeft zijn doctoraat in de economie behaald en heeft filosofie gestudeerd. Op het ogenblik werkt hij als senior risicomanager bij De Nederlandsche Bank. Hij is publicist en zijn meest recente boek gaat over Bijnadood-ervaringen en religies. Pim van Lommel is cardioloog en een van de oprichters van de stichting Merkwah. Binnenkort verschijnt van hem een boek overbijna- doodervaringen. Zie verder: www.merkawah.nl Lambèrt de Kwant is journalist en is o.a. ook werkzaam voor OHM radio.
39 - juli / september 2007
Het spiritueel geheim van Suriname
Nico Waagmeester
Bij ‘spiritueel’ moet ik vaak aan Sonny denken, een Marron, ressortcoördinator van de Pater Ahlbrinckstichting in Marowijne. We ontmoeten elkaar soms na lange tijd, maar bij elk onderwerp dat dan ter sprake komt, laat hij een dimensie zien, waarmee hij achter de materiële kant van ons leven lijkt te kijken, achter de buitenkant of de zichtbare werkelijkheid zoals wij die in ons dagelijks leven beleven en beschrijven. En ik denk dat dat een praktische definitie van ‘spiritualiteit’ is: de beleving van de werkelijkheid achter de zichtbare werkelijkheid, volgens Van Dale, de geestelijke werkelijkheid, of volgens Koenen: de wijze waarop wij ons geloof beleven.
Hij had het laatst over ontwikkelingswerkers. ‘Zij komen met hun fondsen volgens hun zeggen “ontwikkeling” brengen. Steeds is er het idee dat de een de ander komt vertellen wat die moet doen, en dat dat het beste voor hem is. Maar die ene komt in feite gewoon doorgeven wat hijzelf doet en zoals hij het doet, en houdt het de ander voor als wenselijk alternatief. Hij zal de kosten ervan dragen. Er is daarbij geen sprake van een ontmoeting tussen beiden. De een komt iets brengen, waarvan hij verwacht dat de ander het overneemt. Die ontmoeting is niet bedoeld om elkaar beter te
leren kennen, of om elkaar te helpen met de problemen waarmee men zit. Want daar zou het in onze contacten eigenlijk steeds om moeten gaan. Als ik je wil helpen, moet ik je eerst leren kennen, en goed ook. Dan is een ontmoeting altijd een verrijking. Dan is elke ontmoeting eigenlijk een bron van vernieuwing. En zo ervaar ik menig contact’, benadrukt Sonny opgewekt: ‘Ik kom er altijd veranderd van terug. Ik heb je niets willen opdringen, ik ben ook niet iets van je komen wegnemen. Ik heb gewoon belangstelling voor je getoond. En dan is de kans groot dat onze ontmoeting tot iets nieuws leidt.
40 - juli / september 2007
© foto: Krishna Art
Geen nabootsing, maar een nieuwe gedachte, waarmee wij elkaar verrijkt hebben. Wat een andere wereld zou dat opleveren.’ Sonny komt nog even terug op de ‘ontwikkelingswerker’: ‘Hij brengt ons de ideologie van de vrije markt, waar alles te koop is. Waar vroeger geen geld verdiend werd, is er nu in overvloed. Dank zij de “ontwikkeling”. Maar heb je verder gekeken, naar wat de resultaten van deze ontwikkeling zijn: uitgeputte visvoorraden voor onze kust; door kwik vervuilde delen van het binnenland; kraters van uitgemijnde gebieden, waar eerst bauxiet of goud in de grond zat; bedreigde kustweringen, beroofd namelijk van de natuurlijke bescherming van mangrove- en parwa-bossen.’ Spiritualiteit is volgens de Upanishads de weg om
het geluk te bereiken: anandamaya, het meest innerlijke van de mens, de oergrond die hij deelt met alles wat bestaat. Die oergrond, de situatie van innerlijke vrede en geluk, wordt in het bewustzijn van het individu afgedekt door verschillende kosha of lichamen: annamaya, het stoffelijk lichaam; pránamaya, het vitale of emotionele lichaam; manomaya, het mentale lichaam en vijnanamaya, het ideeënlichaam. Elk van deze lichamen heeft de middelen om anandamaya te bereiken, maar elk van deze middelen kan tegelijkertijd een sta in de weg zijn juist daartoe. En dat zien we in de praktijk helaas maar al te vaak. Men koppelt spiritualiteit aan een eetgewoonte: annamaya bijvoorbeeld een vegetarische levenswijze, of aan yoga-oefeningen (pránamaya), of aan meditatie, e.d. Het middel is
41 - juli / september 2007
doel geworden, maar men mag dan niet meer spreken van spiritualiteit, want de innerlijke vrede of de vrede in de gemeenschap (vajnanamaya) is geen doel meer. Men heeft zich vergaloppeerd aan een nieuwe vorm van geconditioneerd leven.
naar de kazernes werden terugverwezen. En de ‘ontwikkelingswerkers’, waaronder ook ‘spirituele leiders’, die vanuit India, Pakistan, Nederland of Amerika een exoterisch recept brengen, zonder voeding van anandamaya. Het wordt snel doorzien.
De Surinaamse mens hongert naar spiritualiteit. Lezingen over een spiritueel onderwerp krijgen altijd een groot gehoor. Bewegingen als Art of Living, Brahma Kumaris, Sai Baba, Focolare en bewegingen nog zonder naam maar onderdeel van religieuze organisaties, trekken veel mensen. Omdat de boodschap begrepen wordt; men leeft ervan en ernaar. Suriname wordt gekenmerkt door een grondhouding bij zijn bevolking van respect voor elkaar: we accepteren elkaar en beoordelen iedereen, ongeacht geloof, cultuur of achtergrond naar rechtvaardigheid, openheid en eerlijkheid. Niet in de eerste plaats naar geloof of huidskleur.
Een prachtig voorbeeld van de harmonie en eenheid onder de bevolking van Suriname is het huidig project bij een RGD-poli (Regionale Gezondheids Dienst van het ministerie van Volksgezondheid). De arts ervan maakte contact met de IRIS, de Interreligieuze Raad in Suriname, en stelde dat tweederde van haar patiënten niet ziek is! Voor die mensen is zij niet opgeleid, mensen met sociale en geestelijke problemen, waarvan de spanning zich lichamelijk uit. Hindoes, moslims, christenen en anderen houden nu ook bij toerbeurt spreekuur op de poli, waarbij godsdienst geen onderscheidings- maar een verbindingsteken is, en waar genezing bevorderd wordt door respect, gebed en meditatie. Het is opvallend dat regeringsvertegenwoordigers van Nederland bij hun bezoek aan Suriname vaak ook overleg hebben met de IRIS, met de vraag: hoe bewaren jullie de eenheid en harmonie in dit land? Er is geen eenvoudig antwoord op, maar wel een gevoelen, dat er in de grond een beleving van gezamenlijkheid en eenheid is onder alle verdeeldheid. Een kwaliteit waarvan velen beweren dat Surinamers die meer bewust moeten uitdragen, dat dat hun bijdrage aan de wereldgemeenschap zou kunnen zijn. Een spiritueel geheim. n
Natuurlijk zijn er dagelijks uitzonderingen. Noem ze maar op. Maar sommige mensen nemen de moeite niet eens om ze op te sommen, omdat de andere kant een diepere werkelijkheid vertegenwoordigt. Daarom hebben we een goede naam in binnen- en buitenland: van het volk dat ondanks alle religieuze en culturele verschillen in harmonie met zichzelf leeft, waar, ten opzichte van de regio bijvoorbeeld, de criminaliteitscijfers het laagste zijn. Maar die grondhouding is uiterst kwetsbaar. En wordt steeds weer gecoupt: in 1980 bijvoorbeeld, waar het volk eerst achter stond, 1987 toen de militairen massaal
42 - juli / september 2007
Ayurveda en de familie
drs.
coen Van der kroon
Bijna twintig jaar geleden begon ik met mijn werk voor mijn afstudeerscriptie, waarin ik een vergelijking maakte tussen de oudgriekse geneeskunde van Hippocrates en de nog steeds actuele, maar eeuwenoude ayurvedische geneeskunde. Een boek waarvan ik daarbij dankbaar gebruik maakte, was mede geschreven door Dr. Vasant Lad – het was het boek The Yoga of Herbs (Lad & Frawley). Dat boek opende mijn ogen voor ayurveda, een systeem van geneeskunde en gezondheid waarmee ik – schijnbaar vanuit het niets – een plostelinge, diepe verbondenheid voelde. Op mijn pad op zoek naar meer onderricht in ayurveda, schreef ik mij in voor een meerdaags seminar in Engeland met dr. Vasant Lad. Na een paar dagen met deze bijzondere leraar wist ik dat ik graag bij hem in de leer wilde. De manier waarop hij over Ayurveda sprak, zo vol begeestering en liefde en respect, maakte in mij een diepe herinnering wakker.
Dr. Vasant Lad sprak over Ayurveda als een wetenschap die je niet alleen maar als iets nieuws kan aanleren: studie van Ayurveda maakt deze oude wijsheid als het ware opnieuw wakker in eenieder die zich aan deze discipline wijdt. Dat betekent niet dat alle kennis van Ayurveda zomaar aan komt waaien, op het moment dat je besluit je ermee bezig te gaan houden. Het blijft tegelijkertijd een uitgestrekt gebied van wetenschap. Als iemand ayurvedisch arts wil worden vergt dat jaren intensieve studie. Een goed voorbeeld daarvan is Dr. Lad zelf: vele jaren studie én ervaring als arts 43 - juli / september 2007
en ziekenhuisdirecteur hebben hem gemaakt tot de autoriteit die hij nu is. Een man ook, die tijdens zijn studie duizenden verzen uit de ayurvedische klassieke werken uit zijn hoofd heeft geleerd. Maar wat hem zo bijzonder maakt op het gebied van ayurveda, is dat hij zijn kennis laat werken vanuit zijn hart. Alleen met het hart kan iemand waarlijk observeren zonder oordeel. En dit observeren zonder oordeel vormt de kern van darshana – het zo bekende Sanskriet woord dat ook in klinisch opzicht in Ayurveda wordt gebruikt voor observatie van de patiënt. Op een van die eerste seminars die ik volgde bij Dr. Lad, nam hij de pols van iemand – een meegebrachte cliënt van een van de deelnemers – die hartklachten had. Dr. Lad vertelde na aandachtig luisteren welke aandoeningen de man had gehad in zijn jeugd en wist zelfs enige aandoeningen van zijn ouders te achterhalen. Hij keek de man aan terwijl hij zijn pols nam en zei: ‘U heeft veel onverwerkte emoties en ervaringen in uw hartgebied... Wat bijzonder mooi!’ Die laatste toevoeging haalde mij over de streep: bij deze leraar wilde ik ayurveda studeren. Juist die onbevoordeelde observatie – vol liefde, en zonder waardeoordeel – van deze man met hartproblemen maakte dit moment van ayurvedische darshana zo mooi en krachtig. Een deel van het
genezingsproces lag al in deze paar woorden van Dr. Lad verscholen. Dr. Vasant Lad is een man van familieleven en familiewaarden. Samen met zijn vrouw Usha Lad heeft hij een mooi ayurvedisch kookboek geschreven. Op de school van Dr. Lad in Albuquerque (New Mexico, USA), waar ik twee jaar gestudeerd heb, zag ik regelmatig de gezichten van zijn zoon en zijn dochter. Dr. Lad ging in zijn lessen dan ook regelmatig in op hoe ayurveda begint in het dagelijkse leven, dus ook in en binnen het gezin. In een gezin kunnen verschillende leden van dat gezin een verschillende prakruti (basisconsitutie) hebben. Hoe kun je daar vanuit ayurvedisch perspectief mee omgaan? Goed ayurvedisch koken houdt in dat je alle zes smaken gebruikt en die op zo’n manier aanbiedt dat ieder lid van het gezin daarmee kan variëren. De vata-typen in de familie kunnen dan wat meer van de smaken zoet, zuur en zout nemen. De pitta-typen kunnen prioriteit geven aan de smaken zoet, bitter en wrang. En de kaphatypen kunnen wat meer van de smaken scherp, bitter en wrang nemen. Zo begint ayurveda op een simpele manier in het gezin: bij de dagelijkse maaltijden. Maar – zoals Dr. Lad ook altijd zei: bovenal dient er
44 - juli / september 2007
gekookt te worden met liefde. Koken met liefde brengt prana in het eten. Prana kan nog versterkt worden met een gebed: ‘Om Pranaya Svaha, Om Apanaya Svaha, Om Vyanaya Svaha, Om Samanaya Svaha, Om Udanaya Svaha.’ Dr. Lad legde tijdens de lessen ook altijd nadruk op de waarde van het observeren binnen het gezin – op het waarlijk getuige kunnen zijn. Gecombineerd met de ayurvedische kennis kan dat leiden tot meer wederzijds begrip en meer compassie naar elkaar toe. Is er iemand in het gezin met een vata prakruti, dan kunnen we wat voorzichtiger met dit familielid omgaan: Vata-typen zijn gevoelig, creatief en beweeglijk, maar soms ook wat chaotischer en ongedisciplineerd. Structuur en regelmaat, maar ook goede voeding, is voor vata-typen belangrijk. Is broer of zus, of vader of moeder meer een pitta-type, dan moeten we er rekening mee houden dat – wanneer pitta wat verhoogd is – dit familielid eigenwijs en zelfingenomen is, dat hij altijd beter weet. Zoals Dr. Lad vaak zei: ‘De beste reactie is dan in de trend van “Ja, liefje, de stier is in verwachting...!”’, en verder wachten totdat pitta weer wat minder geworden is. Want een pitta in evenwicht staat voor wijsheid, inzicht en daadkracht, en dat is de ware natuur van die persoon. En dan zijn er
nog de kapha-leden van de familie. Zij hebben de kwaliteit – wanneer kapha in evenwicht is – om goed voor ieder te zorgen, liefdevol en voedend te zijn. Maar teveel kapha leidt tot gehechtheid, vast willen houden, en – op lichamelijk gebied – gewicht vast willen houden, dus tot overgewicht. De familie dient hier te helpen een kapha-familielid in beweging te houden, zodat hij of zij niet stagneert. Er zijn weinig mensen die op zo’n authentieke en liefdevolle wijze de eeuwenoude wijsheid van Ayurveda kunnen overbrengen als Dr. Lad. Opgegroeid in India en meer dan twintig jaar gewerkt hebbend in het Westen weet hij oost en west via Ayurveda met elkaar te verbinden. Ayurveda en familie hebben daarmee nog een diepere betekenis gekregen: de wereld is één grote familie en Ayurveda is als gezondheidsleer een meer dan goede vader en moeder tegelijkertijd! n .
De auteur van dit artikel heeft twee jaar bij Dr. Lad gestudeerd en is momenteel de directeur van de Academy of Ayur-vedic Studies te Amsterdam. Dr. Lad geeft seminars in Nederland op 5, 6 en 7 oktober. De details zijn te vinden op de website van de Academy of Ayurvedic Studies: www.ayurvedicstudies.nl 45 - juli / september 2007
Ayurveda en uiterlijke schoonheid
robert swami persaud
Het uiterlijk van de hedendaagse vrouw is big business. Je moet je als vrouw haast gaan schamen om nog over voorhoofdsrimpels, fronsrimpels, kraaienpootjes of lachrimpels te beschikken. De plastisch chirurgen staan klaar met hun Botox en Dysport injecties om daar wel even veranderingen in aan te brengen. ‘Je rimpels verdwijnen als sneeuw voor de zon’ roept menige advertentieslogan. Het prijskaartje is er dan ook naar. Ook de ayurveda heeft een mening over de uiterlijke expressie; maar de toepassing daarvan kost een stuk minder..
Het is wel kenmerkend voor de moderne samenleving dat zij een van de meest zware vergiften, de botuline-toxine, ofwel Botox, heeft omarmd om die zodanig toe te passen dat het rimpels doet verdwijnen. Echt verdwijnen doen ze echter niet; de inspuiting met de Botox zorgt voor een tijdelijke verlamming van de gelaatsspieren waardoor het fronsen niet meer kan en ook de rimpels wegvallen. Na een tijdje moet je de behandeling herhalen en dat net zo lang als je leeft. Dat men wel eens acties houdt voor ‘een gratis Botox-behandeling’ is dus begrijpelijk want de vrouw die daaraan meedoet wordt in de meeste gevallen toch wel een stevig
betalende, ‘verslaafde’ klant dus je hebt altijd winst. Omdat de ayurveda een geneeskunde is voor lichaam en geest zal zij dit soort behandelingen niet gauw propageren. Een Botox-behandeling maakt je minder of helemaal niet meer expressief, je gelaat krijgt een geplastificeerd uiterlijk en je emoties worden onzichtbaar. Ten aanzien van de cosmetica en problemen rondom de huid van het gelaat staat de ayurveda niet met lege handen. Beroemd zijn o.a. haar middelen waarin niem zit verwerkt, afkomstig van de niemboom (Azadiracta indica), die in menig tropisch land overal
46 - juli / september 2007
groeit. Om het gezicht tot op hogere leeftijd zo goed mogelijk eruit te laten zien moet je geen zeep gebruiken, dat geeft een uitdrogend effect. Gewoon lekker fris water is het beste. Omdat huidverdroging vaak het gevolg is van een hoge vata-concentratie (lucht) kun je vaak in natuurvoedingswinkels het beste crèmes of lotions kopen met een vata-kalmerend effect; zou je aan verse niemblaadjes kunnen komen dan kun je daar met behulp van een vijzel en met wat water een papje van maken en je daar voor het slapen gaan een beetje mee insmeren. Overigens geeft ook de bekende sopropo-groente (ook wel bekend als keraila of bittermeloen) een soortgelijk effect. Diverse Nederlandse leveranciers leveren niemkruiden in middelen met een bijzonder aangename geur, dus daar hoef je het niet voor te
laten. De klassieke Ayurveda heeft reeds in de oude tijden het begrip rasayana, wat letterlijk ‘verjonging’ betekent, geïntroduceerd. Zo heeft ze een groot aantal kruiden geselecteerd die een revitaliserend effect hebben op lichaam en geest. Het verlammen van de gelaatsspieren om rimpels weg te halen ontraadt ze zeer, je moet je gelaatsspieren juist versterken! Een krachtig gezicht verraadt een krachtige persoonlijkheid, een gezicht met een verlamde spiertonus geeft aan dat de persoonlijkheid eigenlijk maar weinig interesse vertoont in werkelijke levenskwaliteit. Een van de beroemdste kruiden is de chyavanprash, maar ook de ashwagandha en punarnava (letterlijk: ‘telkens weer nieuw’, de Sanskrietnaam voor de bekende Boerhaavia diffusa) mogen er zijn. Het zijn allemaal kruiden die
47 - juli / september 2007
de vitaliteit en de energie verhogen en daarmee ook de positieve uitstraling van het gezicht. PatiĂŤnten met huidklachten vinden bij de Ayurveda ook een goed antwoord op hun problemen; in de meeste gevallen worden ook adviezen gegeven om voor een inwendige reiniging te zorgen omdat huidklachten vaak ook van binnenuit komen. De aard van je voeding, je levensgedrag en je geestelijke balans zijn bijzonder belangrijk om allerhande huidproblemen te behandelen. Het mooie van een mens is juist dat hij of zij zich kan uiten met zijn gelaat. Je uiting maakt je tot een individu, tot een unieke persoonlijkheid. De taal die jouw gezicht spreekt is vaak effectiever dan de gesproken taal. Hoe kan het toch gebeuren dat men zich laat beroven van deze unieke mogelijkheden? Het antwoord is niet zo moeilijk; het bedrijfsleven van de cosmetica en de plastische chirurgie hebben eerst veel moeten investeren in de tijd om bepaalde richtlijnen aan te leggen welke jou
vertellen hoe je eruit behoort te zien. Deze psychologie is glansrijk geslaagd en menig (vooral jonge) vrouw voelt zich tweederangs indien zij zich niet laat vermaken naar die richtlijnen. In de ayurveda legt men echter grote nadruk op je individuele expressie; je rimpels zijn niet het gevolg van een minderwaardige ouderdom maar van een hoogwaardige levenservaring! Niet een gezichtscorrectie, maar een correctie van je levenshouding wil de ayurveda propageren. Met andere woorden: laat je uiterlijkheid niet beoordelen door je omgeving; ook de meest gewiekste plastisch chirurg loopt op een goede dag met een vergiftigd, geplastificeerd gezicht rond en als hij dat niet wenst zal ook hij rijk aan rimpels zijn laatste levensdagen moeten slijten. Maar de ayurvedische kijk op het leven wil juist een appĂŠl doen aan de diepgang van je levensstaat; een mens die zich op zijn uiterlijk laat beoordelen heeft innerlijk wellicht weinig te bieden. Een innerlijk rijk mens wordt overal gewaardeerd, hoe hij er ook uitziet! n
48 - juli / september 2007
ZOEKT U EEN AYURVEDISCHE BEHANDELING? Dat is begrijpelijk, want de Ayurveda is een bijzonder effectieve natuurgeneeskunde voor lichaam en geest. Het Ayurveda Health Center is daarom al meer dan 20 jaar vermaard om haar resultaatgerichte behandelingen zonder rompslomp. Na een meestal eenmalig en uitgebreid consult van ca. twee uren beschikt u over persoonlijke voedingsadviezen, heldere inzichten in uw constitutie en wegen naar een betere gezondheid en lifestyle. Het eenmalige tarief bedraagt slechts € 135,= en wordt door de meeste zorgverzekeraars vergoed. Voor onze cliënten is er een gratis helpdesk waardoor de nazorg gegarandeerd blijft! 1. De praktijk is geopend van maandag t/m vrijdag van 10 tot 18 uur, steeds volgens afspraak. 2. Eventuele Ayurvedische medicijnen worden door uw apotheek geleverd op ons recept. 3. Na het consult zijn er ook behandelingen mogelijk in uw regio! 4. Behandelingen kunnen bestaan uit: Ayurvedische massages, hoge darmspoelingen, Pancha Karma behandelingen, thuiskuren, reinigingsbehandelingen enz. 5. Alle Ayurvedische therapeuten in ons netwerk zijn APB ® gecertificeerd! Uw Ayurvedisch geneesheer is vaidya R.H. Swami Persaud, Professor Molkenboerstraat 30A, Nijmegen. Telefoon 024-641 83 98. Kijk ook naar: www.ayurveda-center.com
Vanaf mei 2007 bij Viveki:
Swamini Atmaprakashananda Leerlinge van Swami Dayananda ‘Discovering joy through emotional maturity’ ‘How can an individual contribute for universal peace?’ • Workshops on mantra chanting • Bhagavad Gita and Upanishad classes • Pujas and Bhajans… free of cost • •
Alle bijeenkomsten zijn in het Engels. Kijk voor data en tijden op www.viveki.nl
Boeken, cursussen en workshops voor emotionele en spirituele groei. A r c h i p el 4 2 - 0 1
8 2 2 4 H T Le l ys t a d
0 3 2 0 2 47 245
49 - juli / september 2007
info@v iv e k i. nl
Kantoren in ROTTERDAM,
lid van SGR en IATA
DEN HAAG,
ALMERE
Dordtselaan 144 D Regentesseplein 12 A Allendestraat 115 Rotterdam Den Haag Almere Tel. 010 -484 91 77 Tel. 070 - 363 95 36 Tel. 036 - 530 00 33 maar ook in DELHi , BOMBAy, MAuRiTius, DuBAi èN pER 1 juLi iN KuALA LuMpuR (MALEisiE)
suRiNAME TiCKETs MET sLM , KLM Of MARTiNAiR NERGERs GOEDKOpER!
ELDERs GOEDKOpER LAAT ONs WETEN ....!
suRiNAME spECiAL (incl. 21 daagse retourticket, luchthavenbelastingen, visumkosten en boekingskosten ) Vertrek elke woensdag tot en met 31 mei 2007 EXTRA ZOMERVLuCHTEN NAAR suRiNAME Vertrek: 9 juli en 23 juli 2007 Retour: 13 augustus en 20 augustus 2007 Delhi , Bombay , Mauritius
€ 575,--
per persoon
€ 1.070,--
Dubai, per 1 juli in Kuala Lumpur
€ €
970,-140,--
per volw. inclusief visumkosten, luchthavenbelastingen en boekingskosten per kind (tot 12 jaar) per baby
€ € €
600,-620,-630,--
(speciale groepskorting -meer dan 10 personen ) ELDERs GOEDKOpER LAAT ONs WETEN ......! 1 MAANDS TICKET MET SLM voor maar 1 MAANDS TICKET MET KLM voor maar 1 MAANDS TICKET MET MARTINAIR voor maar (tarieven inclusief visumkosten, luchthavenbelastingen en toeslagen) HOTELBOEKiNGEN iN suRiNAME: UW SPECIAL VOOR REIZEN NAAR INDIA , SRI LANKA, NEPAL ,MAURITIUS, DUBAI , THAILAND, MALEISIE INDONESIE Diverse verzorgde rondreizen, vertrek elke week 8 Dagen reis naar DUBAI 9 Dagen reis naar INDIA/DELHI 15 Dagen reis naar INDIA 15 Dagen reis naar MAURITIUS 22 Dagen reis naar INDIA 22 Dagen Bihar Tour
€ 700,-€ 675,-€ 1000,-€ 1100,-€ 1490,-€ 1535,--
per persoon ( All-in) per persoon ( All-in) per persoon ( All-in) per persoon ( All-in) per persoon ( All-in) per persoon ( All-in)
Bezoek: WWW.ERCOREiZEN.NL n WWW.ERCOTRAVELs.COM n WWW.suRiNAMETOuR.NL n WWW.iNDiAspECiALisT.NL
50 - juli / september 2007
51 - juli / september 2007
Premdani
Ayurveda
Ayurvedische behandelingen bij klachten zoals chronische vermoeidheid, ermoeidheid, stress, burnout, Candida-syndroom, parasieten, slaapstoornissen, darm-en spijsverteringsklachten, spier- en gewrichtsklachten, etc. Gespecialiseerd in Levend-Bloed-Analyse (geavanceerde microscopisch bloedonderzoek waarbij u meekijkt op de monitor), Pancha-Karma (ontgiften, onthaasten, verjongen en vitaliseren), Hoge darmspoeling (met Ayurvedische kruiden en olieën), Mora therapie (meten van orgaanenergieën en uittesten van Ayurvedische kruiden), NAET (elimineren van allergieën). Tevens verzorgen wij erkende opleidingen op het gebied van LevendBloed-Analyse (diploma Bradford) en Ayurvedische massages (diploma Poona).
Premdani Health Clinic en...
het Premdani Onthaastingskliniek te Olst
Etienne Premdani en de Bradford microscoop
Beena Premdani en een hoofdmassage
Verbonden aan de universiteit van Poona. Prof. Dr. P.H. Kulkarni en Prof. Dr. Yogesh Bendale. Erkend lid BATC, NWP, LVNG, RING
Premdani-Health-Clinic, Kotterikstraat 2A, 8121 RH Olst Tel. 0570-564636, ayurveda@premdani.nl, www.premdani.nl 52 - juli / september 2007