nr
3
16 e
jaargang juli/september
n Vakantie en spiritualiteit n De heiligheid van India moet je leren zien n Ecolonie. Een van de eilanden van de toekomst
2010
prijs E
12,00
per jaar
COLOFON
OHM-Vani is een uitgave van de Stichting Organisatie voor Hindoe Media. OHM-Vani geeft achtergrondinformatie over de programma’s van OHM en maakt melding van relevante ontwikkelingen in de hindoegemeenschap. Wij nodigen u uit opmerkingen of commentaar op onze programma’s of op dit blad te zenden aan Stichting OHM. De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden stukken in te korten, te redigeren of niet te plaatsen. Geplaatste stukken geven niet altijd de visie van de OHM weer. Een jaarabonnement kost e 12,-, opzegging dient uiterlijk 1 maand voor het verstrijken van dat jaar schriftelijk plaats te vinden. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Stichting OHM. Eindredactie Savitrie Marhe-Benie Aat-Lambert de Kwant Auteurs H. de Blaauw Robert H. Swami Persaud Aat-Lambert de Kwant Medhi Jiwa Savitrie Marhe-Benie H. Rambaran S. Ramlal-Jagmohansingh Met dank aan Bikram Lalbahadoersing Chander Mathura Sharda Balla Avinandha Ramsoedh Paul van der Velde Cover ontwerp en grafische verzorging
(Adri Segaar)
Druk Practicum Grafimedia Groep b.v. Hilversum Stichting OHM (redactie OHM-Vani) Koninginneweg 8 1217 KX Hilversum Telefoon: 035 - 6260920 Fax: 035 - 6280843 E-mail OHM: info@ohmnet.nl Website OHM: www.ohmnet.nl ABN-Amro: 44.09.38.694
Foto: Adri Segaar
Er is genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht. (Mahatma Gandhi)
2 - juli / september 2010
INHOUD Pagina 5 Redactioneel
Pagina 6 De heiligheid van India moet je leren zien
Pagina 10 Ecolonie: een van de eilanden van de toekomst
Pagina 18 Vakantie en Spiritualiteit
Pagina 21 Boeken: Zomerrecensies
Pagina 25 De Sari en de betekenis van de kleuren
Pagina 28 Vrijheid van godsdienst
Pagina 31 Wijze woorden
Pagina 32 Ayurveda en vrije tijd
Pagina 38 OHM televisie
Pagina 42 OHM Radio De Lotusvijver
Pagina 46 OHM Radio De Zevende Hemel
3 - juli / september 2010
...laat uw blanco papier tot leven komen...
DTP | Vormgeving | Grafisch Ontwerp
u Flyers/leaflets u Advertenties u Brochures
lente
zomer
u Huisstijlen
herfst
u Posters
winter
u Fotomontages u logo’s etc.
Elk seizoen een eigen spirituatiteit...
Wilt u meer informatie? Bel of mail gerust, onze medewerkers zullen u graag te woord staan. Eerste Nieuwstraat 66 1211 JS Hilversum
Telefoon: 06 28 538 701 e-mail: exlibras@planet.nl 4 - juli / september 2010
R e d a c t ion e e l
In deze OHM-Vani aandacht voor vakanties in min of meer spiritueel perspectief. Het is goed ervoor te waken overal het etiket “spiritueel”op te plakken. Zo zijn er ook al spirituele dating sites: een fenomeen waaraan De Lotusvijver op 26 september aandacht schenkt. Mensen hebben kennelijk steeds meer behoefte aan diepgang in een relatie, aan een spirituele partner. Wie googelt naar spirituele vakanties komt op talloze hits en veelbelovende sites, maar wat is een “spirituele” vakantie nu eigenlijk? Is zo’n vakantie enkel spiritueel als je het als zodanig gaat benoemen? Maar hoe ziet zo’n spirituele vakantie eruit? Komen we spiritueler terug of zijn we net zo moe van het shoppen van de ene spirituele plek naar de andere. Intussen neem je wel je rugzakje en ballast van thuis mee waardoor we vaak niet dat zien wat we zouden kunnen zien als we met andere ogen ernaar zouden kijken. Paul van der Velde zegt in het artikel “De heiligheid van India moet je leren zien”terecht dat je je eerst in een bepaalde cultuur moet inleven, wil je de heiligheid van een bepaalde plek ervaren. “Om dat te voelen moet je een attitude ontwikkelen en doormaken en dan ga je het na een poosje pas zien of voelen wat die pelgrims daar zien en ervaren. Die kijken echt naar een andere wereld dan wij.. Er is dus niet zoiets als een spirituele vakantie. We zijn spirituele wezens en dragen die goddelijke vonk in ons en hoeven dus niet overal het etiket spiritueel op te plakken en ook niet op zoek te gaan naar dé spirituele vakantie. Wat men probeert te bereiken met de vakantie, namelijk het ‘leeg’ worden en het diep ontspannen, is ook het doel van veel systemen voor spirituele ontwikkeling, zoals de verschillende yoga- en de meditatiesystemen, zegt Medhi Jiwa in zijn artikel vakantie en spiritualiteit. “Door gebruik te maken van deze systemen verliezen wij gedurende het jaar veel minder energie en blijven wij vitaler en opgewekter. Hierdoor zullen wij ook minder uitgeput de zomer in gaan.” Voor wie op deze manier leeft, maakt het niet zoveel uit op welke manier de vakanties worden doorgebracht. Je neemt je spiritualiteit mee, waar je ook naar toe gaat. AdK
5 - juli / september 2010
De heiligheid van India moet je leren zien
Aat de Kwant
“Wij Nederlanders zouden de vakantie van een met de camera rondrennende Amerikaan die in een paar dagen Amsterdam en Keukenhof doet, niet bepaald spiritueel willen noemen. Toch kan die Amerikaan deze vakantie wel degelijk als een spiritueel iets ervaren. Wij denken: hoe kun je hierin ontspannen zijn.”
Paul van der Velde komt als wetenschappelijk reisbegeleider in Azië heel vaak enorme groepen Japanners en Koreanen tegen die vaak achter zo’n vlaggetje aanlopen. “Als je ooit in Japan bent geweest, weet je dat dit ook echt noodzakelijk is, want het is daar zo druk, dat je om te voorkomen dat elkaar kwijtraakt, wel achter zo’n vlaggetje moet aanlopen en als je op Sri Lanka komt op de plek waar de zoon van Asoka geland zou zijn om daar het boeddhisme te brengen, zie je daar groepen Japanners die samen
met een Japanse monnik daar hun gebeden staan te zingen. Twee weken later kom je ze op het strand tegen. Het is deze combinatie van recreatie en die spirituele dimensie die je daar nogal eens tegen komt. In Azië is dat trouwens een heel oude traditie. Als je een pelgrimsoord in India bezoekt, heb je daar vlak in de buurt vaak een pretpark liggen; dat wordt gewoon gecombineerd en ook dat is een oude traditie Zo gingen zo’n vijftienhonderd of achttienhonderd jaar geleden de Indiërs naar de pretparken; dat waren vaak mooie parken die buiten de stad lagen. Daar waren theaters waar musici en toneelgezelschappen optraden, maar je zag daar in die tijd ook asceten. Niet dat die daar nu ook pret aan het maken waren, maar de kloosters lagen wel vaak naast de pretparken. Het was een combinatie van theaterbezoek, heerlijk eten en tegelijk ook naar een predikende monnik of asceet luisteren.”
6 - juli / september 2010
Tibet werd begin 20e eeuw het etherische rijk bij uitstek genoemd waar de kennis van het oude Atlantis, het oude Egypte en Alexandrië bewaard zou worden. Maar de toegang tot dat soort ‘geheimen’ kan eerder gevonden worden in een soort ‘geestelijk’ Tibet. Wij hebben vaak een beeld waarin de tijd als het ware stil is blijven staan, maar het is een plek zoals overal. Om die fijnstoffelijke vibraties te voelen moet je je eerst grondig in die cultuur verdiept en ingeleefd hebben. Paul van der Velde weet waarover hij spreekt. Hij begeleidt 4 à 5 keer per jaar studiereizen naar landen in zuid, zuid-oost en centraal Azië en is vaak in die landen geweest en verbleef daar ook geruime tijd. Hij is hoogleraar Aziatische religies aan de Radboud-universiteit in Nijmegen bij de faculteit Religiestudies en doceert daar onderwijs voor Hindoeïsme en Boeddhisme. De reizen die hij begeleidt zou je “spirituele vakanties” kunnen noemen. Het is maar wat je onder spiritualiteit verstaat, zegt Van der Velde. “Je kunt je eindeloos verliezen in discussies over wat spiritualiteit precies is. Het gaat er om dat iemand zelf zijn of haar vakantie als zodanig wil benoemen. Is dat enkel maar een uitje om bij te komen van de werkstress; lekker even op het strand bakken. Of is het een manier om je zelf hervinden, waarmee het begrip ‘zelfhervindende vakanties’ wordt geïntroduceerd ofwel, de connectie tussen jezelf en je ziel of wat dan ook herstellen. Het herstellen van de disbalans die is ontstaan.” Een spiritueel land? Vakanties zijn dus van alle tijden
en je komt ze in alle vormen tegen. Zo wijst Paul van der Velde op de pelgrimstochten. Mensen lieten hun werk en gezin een poosje los en ging een hele andere wereld in waar ze ook totaal andere mensen tegenkwamen. Jaren later kwamen ze,als het goed was, terug en pakten de draad weer op. We kunnen dit volgens hem een vorm van vakantie noemen, hoewel pelgrims vaak door wat ze meemaakten het niet altijd als heel plezierig ervaren zullen hebben. Mensen waren in de oudheid hoe dan ook vaak bezig met vormen van ontspanning; denk in dit verband aan de theaters in Rome, al ging het daarbij niet zachtzinnig toe, maar vandaag de dag kijken we naar geweld op tv en games. Wie nu op Google ‘spirituele vakanties’ intikt, stuit op talloze hits en mogelijkheden van spirituele reizen. Paul van der Velde: “Het lijkt erop dat mensen om zichzelf terug te vinden, denken dat ze zo veel mogelijk naar Verweggistan moeten; des te verder des te beter. Een land dat vooral trekt is Tibet. Veel mensen gaan naar Tibet toe omdat dit ook wordt gezien als het meest spirituele land en de naam heeft erg beschadigd te zijn door China. Het zijn ook zelfverkennende reizen. Vooral Tibet is in verband hiermee bijzonder in trek. Zelf heb ik in het verleden ook zeer avontuurlijke reizen naar Tibet gemaakt en ook begeleid. Mensen slapen in kloosters, hebben toch vrij weinig comfort en soms lijden ze ook ontberingen en ongemak, maar dat hebben ze er graag voor over. Wat je ook wel meemaakt is dat mensen teleurgesteld zijn als het land dat ze bezoeken niet aan hun verwachtingen
7 - juli / september 2010
voldoet. Zo was er een vrouw die tijdens een groepsreis naar Bhuhan echt hoopte dat ze Shambala zou vinden. Maar ja, het zijn toch echt moderne landen en het gaat ook daar vaak net zoals het hier gaat. In Bhutan is de lokale bevolking verplicht de lokale klederdracht te dragen, maar lopen wel in Nikes sportschoenen. Nou, dat is voor sommige westerlingen heel schokkend hoor. Ze zien dat monniken niet zo heilig zijn als ze gedacht hadden. Wij hebben vaak een beeld waarin de tijd als het ware stil is blijven staan, maar het is een plek zoals overal. Je mag je dan natuurlijk ook wel afvragen waarom die heiligheid en goddelijkheid het liefst in oosterse landen wordt gezocht, terwijl die uiteraard ook in eigen land te beleven is.” In zijn boek Nachtblauw (1) beschrijft Paul van der Velde de mysterieuze wereld van Brindavan, een klein stoffig dorpje in Noord-India. Volgens de traditie heeft de god Krishna daar zijn jeugd doorgebracht, wat volgens de bewoners nog merkbaar is. De bomen en vogels van Brindavan zijn bevrijde wezens. Ze leven op aarde, maar zijn in feite deelnemers aan Krishna’s mystieke spel, het Lila. Varkens en apen zijn incarnaties van mensen die in hun vorig leven aan seks en drank verslaafd waren.
Het ‘geestelijke’ Brindavan Van der Velde verbleef lange tijd in het dorpje en nam deel aan vele rituelen. Hij woonde bij verschillende Brahmaanse families, in Ashrams en trok op met pelgrims. Hij beschrijft de diepe devotie van de pelgrims, maar ook de spanningen, de roddels en het gedrag van hebberige priesters. Het is ook een toeristische trekpleister, maar als je het dorpje zelf ziet en meemaakt, is het een en al drukte. “Het is een dorpje zoals er duizenden zijn in Noord India en zo bijzonder is het in eerste instantie niet”, zegt hij. “Om dat te voelen moet je een attitude ontwikkelen en doormaken wat die pelgrims zien en ervaren. Dat ga je na een poosje ook zien en dan voel je wat zij voelen. Ze kijken echt naar een andere wereld dan wij. Dat kun je ook merken aan de manier waarop zij dat dorpje beschrijven; zij zien daar paradijsbloemen bloeien waar je in eerste instantie vuilnishopen ziet. Dat moet je dus leren zien, dat gaat niet vanzelf. Teleurgestelde Hindoestanen Er is een toenemend aantal Hindoestanen dat India bezoekt om daar hun roots te vinden. Een deel is enthousiast maar een ander deel is teleurgesteld. Paul van der Velde kent Hindoestanen die zijn teruggegaan.”Het zijn mensen die terug zijn gegaan naar het dorpje en stadje waar hun voorouders zo’n 140 jaar geleden vandaan zijn gekomen. Het hervinden van de ‘familie’ is ook heel ontroerend, en in korte tijd is de hele familie teruggevonden. Maar ik heb ook verhalen gehoord van diepe teleurstelling. Men hoopte daar het
8 - juli / september 2010
oude, religieuze India terug te vinden. Het India dat in de geschriften wordt beschreven. Hindoestanen uit Nederland hadden verwacht dat het land zou wemelen van de heiligen en goeroes. Maar India is nu toch ook echt een modern en vaak ook een hard land. Ik zei al en dat zeg ik ook tegen de Nederlandse Hindoestanen, de heiligheid van India moet je leren zien.” Zelf is Van der Velde op plekken
geweest waar hij voelde dat er wat bijzonders gaande is, maar niet alleen in India, ook in bijvoorbeeld Mongolië of China,en ook in Nederland. “Ik heb dus niet enkel in India dat gevoel; je hoeft niet naar een bepaald land te gaan om wat heiligheid te ervaren. Het heeft ook sterk met je eigen gesteldheid, je eigen verwachtingspatroon te maken.” n
Ter illustratie noemt Paul van der Velde een bezoek aan de tempel van Tirupati in Andhra Pradesh. “Je vertrekt met een bus hindoes uit Cennai. Onderweg worden er opnames gedraaid met de 1008 namen van Venkateshvar, dat is de naam van Vishnu daar ter plekke. Ergens onderweg wordt er gestopt bij een restaurant met een grote speeltuin. Iedere pelgrim komt daar een laddu eten, een soort suikerbol. We rijden door naar het begin van de heuvel, daar wordt van bus gewisseld en in enorm tempo rijdt een lokale bus verder tegen de heuvel op. Eenmaal bij de tempel voltrekken zich allerlei uitermate prozaïsche zaken, er moet betaald worden, ik moet een verklaring tekenen dat ik ondanks mijn christelijke achtergrond toch vertrouwen heb in Venkateshvar. Door allerlei lange gangen loop je met het gezelschap waarmee je inmiddels een band hebt opgeboúwd door naar het centrale heiligdom. De mensen kijken reikhalzend uit en opeens barst er iemand uit in : ‘Govinda! Govinda!’, er gaat een siddering van ontzag door de hele menigte, er wordt gehuild, geschreeuwd. Je kunt niet onbewogen blijven en dat blijf je ook niet. Een keer toen ik er was werd ik zelfs direct weer teruggestuurd door de priesters naar het beeld: ‘Jij komt van zo ver... Nog een keer!’. De meeste hindoes laten in Tirupati hun haar afscheren als offer ter plekke. Eenmaal terug in je hotel realiseer je je pas. Wat gebeurde er eigenlijk? Nou dit soort ervaringen. Of je nu zelf een diepe spirituele belevenis hebt gehad of niet, de devotie van de mensen om je heen is ronduit roerend.
9 - juli / september 2010
Ecolonie: een van de eilanden van de toekomst
Henkjan de Blaauw
Als bewoner van de ecologische/spirituele woon- en werkgemeenschap Ecolonie in de Vogezen wil ik graag enige uitleg geven over de spirituele dimensie ( een van de vele dimensies) van deze bijzondere plek. Sinds 1998 heb ik mijn steentje mogen bijdragen aan de ontwikkeling ervan. Sinds het ontstaan in 1989 mocht ik dit doen met al die duizenden vrijwilligers, bewoners en gasten uit de hele wereld, en dan vooral uit Nederland. Ecolonie mogen we zien als een mixture van een klooster, kibboets, boerderij en camping/ gastenverblijf. Maar in wezen is er voor deze unieke plek geen soortnaam te vinden omdat het daarmee vastgelegd, vastgepind zou worden. Ik geef er de voorkeur aan het te omschrijven als een organische beweging van al die duizenden mensen die het centrum als gast of vrijwilliger bezoeken Het is een open ontmoetingsplek voor bewust levende, creatieve mensen die daadwerkelijk inhoud willen geven aan begrippen als ecologie, duurzaamheid, leefbaarheid, gezondheid, verbondenheid, spiritualiteit, authenticiteit en maatschappelijke verantwoordelijkheid
en die deze levensthema’s in hun dynamische samenhang willen zien en (be)leven. Robert Pirsig (van de bestseller ‘Zen en de kunst van het motoronderhoud’ uit de jaren ’70) zou spreken van een plek met veel Dynamische Kwaliteit. Ecologie, kunst en spiritualiteit. Ongeveer zeventien bewoners zijn de ‘dragers’ van dit project. Zij vertegenwoordigen de continuïteit en sturen de verdere ontwikkeling aan Zij wonen op Ecolonie op basis van een gemeenschappelijke visie waarvan de uitgebreide versie te lezen is op de website. De bewoners hebben voor Ecolonie gekozen omdat zij op deze plek de kans krijgen vorm te geven aan hun idealen. Dat laatste betekent dat zij dát werk kunnen doen waar hun hart ligt; dat ze met ziel en zaligheid bezig zijn en ze, het vooral wat hun levensvisie betreft, het niet bij woorden
10 - juli / september 2010
hoeven te laten. Meewerken aan de ontwikkeling van deze organisch, utopische, open gemeenschap, waar ecologie en mystiek een belangrijke rol spelen, betekent hard werken, luisteren, liefhebben, ontmoeten en nadenken.
met zeventien kamers en eenenveertig bedden, maken het mogelijk zoveel gasten te ontvangen die komen voor hun rust en ontspanning of actief zijn in workshops of meehelpen in de tuinen.
groenten- en kruidentuin, de geitenboerderij annex kaasmakerij, het kunstatelier, de bakkerij, winkel, kapel en zoveel meer. De camping en het gastenverblijf
daarom bewust voor gekozen het begrip spiritualiteit ‘open’ te houden. Dat wil zeggen dat Ecolonie niet een christelijke, boeddhistische, antroposofische of
Zin geven aan het leven In het kader van dit artikel voor de De bewoners verdienen geen salaris. levensbeschouwelijke Hindoe omroep, Zij ontvangen een klein beetje zakwil ik speciaal nader ingaan op het en kleedgeld en alles wat zij met begrip spiritualiteit. elkaar verdienen wordt in de verdere Ik licht het er even omdat de essentie ontwikkeling van het project gestoken. van de visie van Ecolonie er vooral De drie hoofdthema’s van Ecolonie op neerkomt,dat het geestelijke aspect zijn ecologie, kunst en spiritualiteit. niet expliciet een naam krijgt maar Deze drie thema’s worden in hun dient te blijken uit wat samenhang in diverse er daadwerkelijk vorm vormen zichtbaar Als het woord daad wordt, wordt gegeven. gemaakt. Bijvoorbeeld is het doel bereikt…. Ecolonie heeft er in de biologische
11 - juli / september 2010
scheppende oerkracht”. En ondanks of anderzijds een levensbeschouwelijke dankzij alle weerstanden, bezwaren gemeenschap is. Open wil zeggen dat en moeilijkheden, zin te geven aan het de bewoners het begrip spiritualiteit leven. als een fundamentele levensoriëntatie Iedereen op Ecolonie kan op eigen zien van waaruit zin wordt gegeven wijze vorm geven aan dit ‘antwoordaan zowel individuele als collectieve zijn’, binnen de regels die daar voor ervaringen en die mede tevens gesteld zijn. Dit zijn niet alleen hele het handelen van de mens bepaalt. praktische leefregels Spiritualiteit helpt ons die het tolerante samen een diepere betekenis leven mogelijk moeten van de werkelijkheid Iedereen op Ecolonie kan maken, maar wordt ook te onderkennen en de op eigen wijze vorm geven mede bepaald door de ‘verplichting’ die daar aan dit ‘antwoord-zijn’, ecologische doelstelling. vanuit gaat serieus binnen de regels die daar We spreken hier over te nemen. Anders voor gesteld zijn. Dit zijn het begrip spiritualiteit gezegd: dáár is sprake niet alleen hele praktische omdat dit de laatste van spiritualiteit leefregels die het tolerante twintig jaar in ons waar mensen in samen leven mogelijk taalgebied meer en meer hun dagelijks leven moeten maken, maar wordt gehanteerd om er geïnspireerd worden wordt ook mede bepaald een bepaalde geestelijke om vorm en inhoud door de ecologische ervaring, beleving en te geven aan hun doelstelling. gedachtegang mee ‘antwoord-zijn’ op de aan te duiden. Dit in uitnodiging van “de 12 - juli / september 2010
tegenstelling tot het meer kerkelijke begrip religie. Spiritualiteit zou in dit verband geassocieerd kunnen worden met het begrip goddelijkheid in ons zelf en religie meer met het begrip God op afstand
zijn de laatste twintig jaren steeds meer verdwenen. In deze chaotische overgangsperiode zijn de stofwolken langzaam aan het optrekken en wordt het steeds duidelijker dat er weer geïnvesteerd dient te worden in die samenhang, in het milieu, in kleinschaligheid; kortom in de menselijke maat.
Ecolonie is in 1989 ontstaan maar nog En die menselijke maat steeds worden als Ecolonie heeft er daarom is een sociale maat. een soort reactie voor gekozen het begrip Mensen zijn sociale op een zich sterk spiritualiteit ‘open’ te wezens en hebben individualistisch houden wat wil zeggen elkaar nodig om mens ontwikkelende dat Ecolonie niet een te zijn; om een identiteit samenleving, christelijke, boeddhistische, te ontwikkelen om soortgelijke antroposofische of zichzelf daaraan te initiatieven genomen. aan de andere kant kunnen beleven. De samenhang levensbeschouwelijke De inzet om de focus in de ‘bovengemeenschap is. weer te verplaatsen individuele sociale naar deze menselijke dwarsverbanden’ maat dient dan ook als families, wijken, bij voorkeur gezamenlijk gedaan dorpen, verenigingen en kerken 13 - juli / september 2010
te worden, zonder daarmee de individualiteit te verliezen. In tegenstelling tot vroegere sociale bewegingen als socialisme en communisme, waar eigenheid en individualiteit werden ondergesneeuwd door een vaak mensonterende ideologie, zal juist nu deze individualiteit de basis moeten zijn van een nieuwe sociale beweging. Hopelijk is de mensheid rijper, meer volwassen geworden om deze volgende stap in de evolutie mogelijk te maken. Deze ‘stap’ zal een open organische beweging dienen te zijn die zich richt op de begrippen die
we vooraan in dit artikel noemden als ecologie, duurzaamheid, authenticiteit, maatschappelijke verantwoordelijkheid e.d. Eilanden van de toekomst Het ontstaan en de ontwikkeling van Ecolonie kan in dit licht gezien worden als een experiment van bezielde pioniers die vallen en opstaan vorm geven aan bovenstaand gedachtegoed. Het is Ken Carey geweest die in zijn boekje ‘Gewekt door het licht’ in dit verband spreekt over ‘eilanden van de toekomst’. Hij schrijft: “Naarmate je je meer gaat oriënteren op een 14 - juli / september 2010
nieuwe manier van in de wereld staan, zul je je aangetrokken voelen tot bepaalde centra waar de trillingsfeer meer bevorderlijk is voor een gezond functioneren. Deze centra zullen de brandpunten zijn waaromheen de organen van het Planetaire Wezen zich gaan vormen. Er zullen in zekere zin eilanden van de toekomst gaan ontstaan in een oceaan van het verleden. Binnen hun trillingsveld zal de Nieuwe Tijd tot bloei komen en zich op een organische manier over de Aarde uitbreiden.” Uit dit citaat blijkt wel dat op het moment dat je spreekt over een toekomst die om andere vormen vraagt, ook de taal zal dienen te veranderen. Het begrip Planetaire Wezen is mogelijk een synoniem voor God of de scheppende oerkracht, of ‘het Midden’, de term die wij gebruiken als we het niet benoembare
willen duiden. De tijd zal leren of wij er in de loop der jaren erin zullen slagen die open en dynamische gemeenschap die we voor ogen hebben en waar we nu getuige van zijn, kunnen continueren. We willen ervoor waken niet te vervallen in oude gewoontes van vastlegging en dus van institutionalisering. We hopen dat we nog vaak in ons gastenboek het volgende citaat mogen lezen:“Eindelijk een open ontmoetingsplaats die geestelijk/ ideologisch niet stuurt, maar ruimte laat voor eigen ontwikkelingsprocessen en tegelijkertijd een onmiskenbare eigen authentieke identiteit heeft. Wat een geschenk om deze levende paradox te mogen meemaken! Ik ga verrijkt naar huis.” n Informatie: www.ecolonie.eu Foto’s afkomstig van bovenstaande site.
15 - juli / september 2010
REGRESSIE REĂ?NCARNATIETHERAPIE Is een vorm van psycho/bewustzijnstherapie dat geschikt is voor werken met een breed scala aan klachten, problemen en levensthema's, waarvoor inzicht, verandering of meer dan wel andere keuze mogelijkheden worden gezocht. * Totale gezichts- en lichaamsverzorging * Vergoeding zorgverzekeraar * Lid VNT " DAT J E V E R L E D E N JE ZO IN DE WEG KAN ZITTEN"
Voor inlichtingen: Savita D. Harpal Tel. 035 - 6214405 Noordse Bosje 33d 1211 BD Hilversum savitaharpal@gmail.com.
Bent U toe aan een positieve verandering in Uw leven?
Hier had uw advertentie kunnen staan!
KUSH CONSULTANCY LELYSTAD Consulten, Workshops, Opleiding
Praktijk voor Vedische Astrologie, Ayurveda, Yoga & Meditatie Tel. 06-45052524 www.naradakush.nl
Voor meer informatie bel of mail Telefoon: 035 - 6260920 info@ohmnet.nl
16 - juli / september 2010
Kantoren DELHI BOMBAY en GOA
ROTTERDAM Dordtselaan 144d Rotterdam Tel 010 484 91 77 mail: info@ercoreizen.nl Online: www.ercoreizen.nl
DEN HAAG Regentesseplein 12a Den Haag Tel 070 363 95 36 www.ercotravels.com
o e d k o o p h o t e l s e n v l u c h t e n o n l i n e b o e k e n : W W W. M A S T H O L I D AY. C O M G 4 8 daagse shopping tour INDIA vanaf e 620,– 4 8 daagse reis DUBAI vanaf e 650,– 4 15 daagse promotie reis INDIA vanaf e 1280,– 4 22 daagse rondreis BIHAR vanaf e 1750,– 4 15 daagse rondreis ZUID-INDIA vanaf e 1500,– 4 15 daagse reis GOA vanaf e 950,– Vliegtickets: India Paramaribo
vanaf e 425,– vanaf e 620,–
Eigen appartement in Goa en Rishikesh, eigen luxe auto’s en mini-bussen in Delhi, Bombay en Goa ERCO REIZEN is lid van SGR en IATA, dus u reist op zeker
17 - juli / september 2010
Vakantie en Spiritualiteit
Medhi Jiwa
De zomer staat voor de deur en ik denk dat veel mensen uitkijken naar de vakantie om weer even bij te tanken en uit te rusten van een drukke en hectische tijd. Het is een feit dat wij gedurende het jaar in ons werk en gezin en verdere sociale leven veel energie verliezen. Niet zelden uit zich dit in toenemende vermoeidheid en een verlies aan enthousiasme en vitaliteit. Een tijdje rust, verandering van omgeving en even geen stress helpen om weer op te laden. De laatste tijd lijkt het echter alsof wij steeds verder moeten reizen om een goede vakantie te hebben.
Reizen naar verre landen en andere continenten zijn bijzonder populair. Bovendien neemt de hang naar luxe en comfortabele vakanties toe. Toch kan een mens ook heel eenvoudig vakantie houden, thuis of in eigen land, als wij er maar voor zorgen dat de stress die er die ons zoveel energie heeft doen verliezen, even van ons wordt weggenomen. Het is belangrijk dat men zich weer ‘leeg’ maakt en bevrijdt van de last die men op zijn schouders voelt drukken. Dit ‘leeg’ maken betekent ook een ‘loslaten’ en een diep ontspannen. Het is in dit verband goed om te weten dat het woord ‘vakantie’ afkomstig is van het Latijnse woord ‘vacare’ dat ‘leegmaken’ betekent.
Voor een effectieve vakantie is het dus niet voldoende om een mooie, verre reis te maken. We moeten goed in de gaten houden wat wij nodig hebben. Soms is rust het meest belangrijk soms activiteit. Het doel is niet alleen om te genieten, maar ook om te herstellen, zodat wij weer fit aan het werk kunnen. Helaas wordt de vakantie nogal eens gebruikt om helemaal ´los´ te gaan. Te veel eten en drinken op de vakantie bestemming, te veel zon en inactiviteit helpen niet mee om in een goede conditie te komen, integendeel, op deze wijze brengen wij onszelf nog verder uit balans. Het is daarom goed begrijpen waarvoor wij de vakantie willen gebruiken en wat wij nodig hebben. Bovendien gaan wij meestal niet alleen op vakantie, maar
18 - juli / september 2010
Foto: Jeannette Rijnsburger
met ons gezin of onze vrienden. Dan is het ook belangrijk te kijken wat zij nodig hebben om weer helemaal fit te worden. Al met al is het plannen van een vakantie een hele klus. Sabbatical Vakantie is overigens niet het enige middel dat gebruikt kan worden om weer te herstellen en bij te tanken. Er komt steeds meer aandacht voor een sabbatical. Het woord komt uit de Bijbelse traditie waar het de eenjarige rustperiode van het akkerland betekent die volgens de wetten van Mozes in acht moest worden genomen na een periode van zes jaar bebouwing. In onze tijd is een sabbatical een periode van een aantal maanden of een jaar waarin men vrijgesteld is
van de normale werkzaamheden en de tijd krijgt om zich te verdiepen of bij te scholen in iets dat los staat van het werk dat men normaal doet. Het is een periode van bezinning en het creĂŤert de mogelijkheid om een diepe wens of ideaal te verwezenlijken. Steeds meer bedrijven geven hiertoe de gelegenheid. In veel arbeidsvoorwaarden is sinds 2006 de levensloopregeling opgenomen die de ruimte schept om een sabbatical te nemen. Een derde vorm is het houden van retraites. In ons land is dit nog niet zo gebruikelijk, maar het is een effectieve manier om weer helemaal tot rust te komen. We kunnen de tijd gebruiken voor het stellen en overwegen van
19 - juli / september 2010
vragen waar in het drukke leven van alle dag geen plaats is. Deze retraites bestaan meestal uit een eenvoudig dagritme, veel rust, gezonde voeding en meditatie of gebed. Daarnaast wordt er meestal studie, yoga of een andere spirituele discipline aangeboden. Zowel het fysieke lichaam als onze geest krijgen de tijd om te herstellen en in de rust en stilte kunnen wij weer zicht krijgen op de zaken die er echt toe doen in ons leven. Stilte is in onze samenleving steeds moeilijker te vinden. Overal is lawaai en onrust. Veel mensen vinden stilte zelfs onaangenaam en proberen de stilte te verdrijven door te pas en te onpas de radio of andere muziek aan te zetten. Het is echter juist in de stilte dat wij goed kunnen luisteren naar onszelf zonder dat wij afgeleid worden. We moeten de stilte weer gaan waarderen en haar gebruiken om niet nodeloos veel energie kwijt te raken. Vakantie, sabbaticals en retraites helpen alle mee om mensen weer in een betere balans te brengen en bevorderen de vitaliteit en het enthousiasme. Het zijn geen ‘luxeartikelen’, maar krachtige middelen om de gezondheid,
Foto: Adri Segaar
zowel lichamelijk als geestelijk, te bevorderen. Vitaler Wat men probeert te bereiken met de vakantie, namelijk het ‘leeg’ worden en het diep ontspannen, is ook het doel van veel systemen voor spirituele ontwikkeling, zoals de verschillende yoga- en de meditatiesystemen. Door gebruik te maken van deze systemen verliezen wij gedurende het jaar veel minder energie en blijven wij vitaler en opgewekter. Hierdoor zullen wij ook minder uitgeput de zomer in gaan. Het is goed om gedurende de komende vakantie eens te overwegen hoe wij onszelf in een betere conditie kunnen krijgen en houden, zodat wij minder afhankelijk zijn van de ons toegemeten jaarlijkse hoeveelheid vakantiedagen om onze verloren energie weer aan te vullen. Ik wens u allen een goede en heilzame vakantie toe! n Dr. Mehdi Jiwa is arts en voorzitter van de Stichting Filosofie en Meditatie. De SFM organiseert diverse retraites in Nederland en Frankrijk. Voor informatie zie www.cynham.nl Heeft u vragen of opmerkingen t.a.v. dit artikel, zend deze dan naar info@cynham.nl
20 - juli / september 2010
Zomerrecensies
Shantie Ramlal-Jagmohansingh
Speciaal voor de zomermaanden heeft de redactie een paar prachtige boeken uitgelicht.
Mama Tandoori In zijn nieuwste boek Mama Tandoori vertelt de in Rotterdam opgegroeide, maar in Bombay geboren Ernest van der Kwast een geromantiseerd verhaal over zijn familie. Het begint met zijn Indiase moeder die als jonge vrouw naar Nederland komt met twee koffers vol kostbare sieraden. Wanneer zij zich de ‘hoekige Nederlandse taal’ eigen probeert te maken in de bibliotheek van de Erasmus Universiteit, valt de Hollandse Theo Van der Kwast als een blok voor de Indiase schone en vraagt haar kort daarop ten huwelijk. Ze trouwen, vestigen zich in Rotterdam Kralingen en krijgen drie zonen, waarvan Ernest de jongste is. Het boek is een weergave van zijn belevenissen in het Nederlands-Indiase huishouden. Hierbij komen ook verhalen van andere familieleden uit India aan bod. De rode draad in het geheel is zijn moeder, de opmerkelijke Veena Ahluwalia. Ze leeft onder het motto ‘gratis is goed’, wordt onweerstaanbaar aangetrokken door de meest buitenissige aanbiedingen en probeert bij iedere transactie genadeloos af te dingen, waarbij ze menig verkoper tot waanzin drijft. Het boek bevat veel humor, maar de 21 - juli / september 2010
humor in het boek heeft een tragische ondertoon, wat vooral duidelijk wordt in de verhalen over Ashirwad, de oudste zoon in huize Van der Kwast die verstandelijk gehandicapt is. Verder zijn verschillende elementen in het verhaal voor veel HindoestaansNederlandse jongeren herkenbaar. De achtergrond van de schrijver van het boek – half Nederlands, half Indiaas en één migrantenouder, is niet helemaal hetzelfde als de meeste Hindoestaanse jongeren, maar juist de combinatie van verschillen en overeenkomsten zorgen ervoor dat het boek zeer interessant en plezierig is om te lezen. N Een atlas van onmogelijk verlangen Het romandebuut van Anuradha Roy is schitterend leesvoer voor de zomer. Laat je meevoeren naar de prachtige flora en fauna en de historische ruines van het plaatsje Songarh. Naar een verhaal waarin de markante huizen een bijna even grote rol spelen als de hoofdpersonen. In een Atlas van onmogelijk verlangen staan Bakul en Mukunda centraal, een meisje en een jongen die rond 1920 samen opgroeien aan de rand van een kleine industriestad in wording. Zij is de dochter van de archeoloog Nirmal en de kleindochter van fabriekseigenaar Amulya. Hij is een wees. Een jongen die Amulya uit medelijden adopteerde en die uitgroeit tot Bakuls ideale speelkameraad. Maar er ontstaan strubbelingen als de kinderen de puberleeftijd naderen. De familie is dan niet langer meer gecharmeerd van de innige vriendschap van de twee jongeren en alhoewel vader Nirmal beseft dat hij zijn dochter er ontzettend
veel pijn mee doet, stuurt hij Mukunda naar een kostschool in Calcutta. In de vele jaren daarna volgen we het leven van Mukunda in de grote stad. In dit nieuwe leven kan hij het geluk niet vinden. Wanneer hij zijn jeugdliefde dan eindelijk na een tiental jaren weerziet, blijkt zijn liefde voor haar dieper te zijn dan hij ooit had verwacht. Uiteindelijk overwint de liefde, maar de prijs die daarvoor moet worden betaald is hoog. Een atlas van onmogelijk verlangen speelt in een andere tijd, maar is een verhaal van alle tijden, waarin iedereen zich kan verplaatsen: een onmogelijke liefde als gevolg van een klassenverschil. Of dit nu wordt veroorzaakt door rigide kastesystemen in India of de minder zichtbare maar evenzeer strikte rangen en standenverschillen in Europa, doet verder niets af aan de verscheurde gevoelens van geliefden die als gevolg daarvan niet bij elkaar kunnen zijn. N Familiekwesties Het verhaal van het boek Familiekwesties van de Indiase Rohinton Mistry speelt zich af in de jaren ’90 in Mumbai. Nariman Vakeel is een 79-jarige weduwnaar en hoofd van een kleine familie. Hij leeft met zijn twee stiefkinderen in zijn eens zo statige woning. Hij lijdt aan de ziekte van Parkinson en wanneer hij zijn enkel ook nog eens breekt, willen zijn stiefkinderen van hem af. Uiteindelijk wordt hij gedwongen om bij zijn dochter, haar man en hun twee zonen in te trekken. Narimans aanwezigheid in het huishouden wordt
22 - juli / september 2010
niet op prijs gesteld. Het huis, dat hij voor ze gekocht had, is zeker niet de idyllische veilige haven die hij zich had voorgesteld. De wisselwerking tussen alle familieleden is prachtig en treffend beschreven. Maar het boek dat verschillende generaties en generatieconflicten als uitgangspunt heeft, dwingt ook tot nadenken. De problematiek van de weduwnaar Nariman Vakeel, die zijn toekomst als een idyllisch paradijs temidden van zijn kinderen en kleinkinderen voor zich zag, maar hierin wordt teleurgesteld, is namelijk vergelijkbaar met de situatie van veel Hindoestaanse ouderen in Nederland. De oudere generatie Hindoestanen, geboren en getogen in Suriname, komen uit een wij-cultuur, met sterke hechte relaties. Vanuit huis hebben deze Hindoestaanse ouderen altijd verwachtingen gekoesterd rondom de oude dag. Dat de kinderen hen dan zouden opvangen. Dat ze oud zouden worden omringd door kinderen en kleinkinderen. Het joint family systeem is echter veel minder aanwezig in Nederland, terwijl uit onderzoek blijkt dat veel Hindoestaanse ouderen dit als een gemis ervaren. De vraag is hoe we de zorg voor Hindoestaanse ouderen nu en in de toekomst vorm gaan geven. Kiezen we ervoor om de ouderen op te nemen in het huis van de kinderen? Is het bejaardenhuis een reële optie? Of is een balans hiertussen haalbaar? Voor antwoorden op deze vragen biedt het boek van Rohinton Mistry de nodige inspiratie. N
Het huis van de moskee De Iraanse schrijver Kader Abdolah kwam in 1988 als politiek vluchteling in Nederland, leerde Nederlands met behulp van de boekjes van Annie M.G. Schmidt en begon zelfs in deze taal te schrijven. Nu wordt hij gerekend tot één van de beste schrijvers van het land. Het Huis van de moskee speelt zich af van eind jaren zestig tot in de jaren negentig van de twintigste eeuw. De familie van Aga Djan is al eeuwenlang de belangrijkste familie in de Iraanse stad Senedjan. Zij wonen in het huis naast de Djomè-moskee. Van generatie op generatie komt de imam van de moskee uit de familie van Aga Djan, een groot tapijthandelaar die aan het hoofd staat van de bazaar. De eerste sprookjesachtige hoofdstukken van het boek beschrijven de gematigde jaren onder bewind van de Amerika gezinde sjah, de latere grimmige hoofdstukken gaan over de dictatoriale heerschappij van Khomeini. Volgens Abdolah maakt de roman veel duidelijk over de ontwikkeling van de radicale Islam, maar bovenal schetst hij het beeld van een familie die leeft volgens de grondslagen van de Islam, waarbij de puur menselijke aspecten van deze religie de boventoon voeren. In een tijd waarin de Islam van alle kanten onder vuur ligt, kan het geen kwaad om aandacht te schenken aan de prachtig geschreven boodschap van Kader Abdolah. N Zonder liefde valt best te leven Wanneer Westerlingen schrijven over India komen bijna altijd de gebruikelijke clichés over de armoede,
23 - juli / september 2010
het kastesysteem en de exotische gebruiken aan bod. Kan dit ook anders? Degenen die zich altijd hebben afgevraagd hoe een SurinaamsHindoestaanse Nederlander schrijft over India, moeten beslist het boek Zonder liefde valt best te leven van de publicist Anil Ramdas lezen. Het boek bestaat uit de stukken die hij voor NRC Handelsblad schreef in zijn tijd als buitenlandcorrespondent in India. In dit boek valt op dat Ramdas geen klassieke journalistieke stukken schrijft. Ramdas besteedt wel aandacht aan algemene journalistieke items, maar evengoed aan de eenvoudige mangoverkoper aan de overkant van de straat. Aan het eind van zijn verblijf in India, schrijft hij hierover: “De beste correspondent is de eenzame correspondent. De correspondent die zich niet al te zeer laat leiden door nieuwswaarde en belangwekkendheid, de correspondent die ook zijn eigen waarneming en fascinatie volgt. Of desnoods achter alle andere journalisten aanholt, maar die dan niet dezelfde richting opkijkt. Er naast kijken, dat is in drie woorden wat ik bedoel.�
met aandacht worden gelezen. Ramdas heeft een scherpe kritische schrijfstijl, zoals we van hem gewend zijn. Niet iedereen zal het ook altijd met hem eens zijn, maar het leuke is wel dat zijn schrijfsels vaak triggeren tot verder nadenken. Het nodigt uit om op zoek te gaan naar de grenzen van je eigen standpunten, naar nieuwe verbanden en invalshoeken en de diepere betekenis achter dingen. In het kort hebben we daarmee de ultieme functie van de literatuur gedefinieerd, een oneindig cyclisch proces beginnend bij een getalenteerde bevlogen schrijver en eindigend bij een even getalenteerde intelligente lezer, die de geschreven woorden tot leven wekt in de verbeelding. N
Voor Hindoestaanse Nederlanders is het bijzonder interessant om te lezen over India door de ogen van Ramdas, en dit vervolgens te vergelijken met de eigen ervaringen. Steeds meer Hindoestaanse Nederlandsers reizen immers af naar het land van hun voorouders. Vooral het hoofdstuk over de tocht naar Bihar, een van de deelstaten waar veel Surinaamse Hindoestanen oorspronkelijk vandaan komen, zal door veel Hindoestanen 24 - juli / september 2010
De Sari en de betekenis van de kleuren Vijf jongedames stonden in een modezaak met elkaar te overleggen welke kleur sari het beste paste. Ik begreep uit hun gesprek dat een nicht ging trouwen en zij wilden op de bruiloft allemaal een sari dragen. De één wilde een Saloni-sari de andere een Kaveri-sari. Saloni en Kaveri zijn personages uit een soap van Zee-tv. Saloni is een traditionele deugdzame schoondochter en Kaveri een moderne, kattige vrouw die graag haar schoonheid zo goed mogelijk wil laten zien.
De laatste jaren wordt door vrouwen veel meer aandacht besteed aan de kledij bij feestelijke of religieuze gelegenheden. Vooral jongeren ziet men steeds meer gekleed in uit-eenlopende soorten sari’s. De kleur speelt bij velen een belangrijke rol. De keuze wordt vaak bepaald door een persoonlijke voorkeur zonder daarbij te letten op de speciale betekenis ervan. Behalve bij bruidjes en hun moeders. Die dragen rood en geel. In India echter heeft ieder aspect van het leven een speciale betekenis. Zo ook de kleur van de kledij. In Rajasthan dragen vrouwen gele sluiers met rode motieven om aan te geven dat ze in blijde verwachting zijn en hopen een zoon te baren. In het noorden van India zijn er vrouwen die na de geboorte van hun kind zeven dagen lang een gele sari dragen omdat ze een aantal reinigingsrituelen moeten ondergaan. De eerste ceremonie bij een huwelijk wordt ver25 - juli / september 2010
richt door de bruid met haldi, turmeriek, in te smeren en haar cosmetisch en ritueel te reinigen. Daarna wordt ze gekleed in een gele sari. Symboliek van kleuren De symboliek van kleuren speelt al vanaf de Vedische tijd een belangrijke rol. Het Sanskriet woord voor kaste is ‘varna’ dat letterlijk kleur betekent. Hierbij werd varna gekoppeld aan de kleur van het bewustzijn en pas later aan het kastenstelsel. De kleur die bij Brahmanen hoorde was wit. Van Shudra’s werd aangenomen dat ze op een onwetend bewustzijnsniveau waren dus hoorden donkere kleuren bij hun. Kleuren worden ook gekoppeld aan de energiecentra, de Chakras, in ons lichaam. De kleuren uit ons innerlijk worden geprojecteerd in ons leven door ons handelen m.a.w. ons bewustzijnsniveau is gekoppeld aan een bepaalde kleur. Vanuit die gedachtengang koos men voor een bepaalde kleur van de kledij. De kleur die door Brahmanen werd gedragen was wit ook omdat het gebruik van kleurstof als onrein werd beschouwd. Later veranderde dit en droegen vrouwen uit die kaste, vooral in het westen en zuiden, heldere kleuren. Tegenwoordig is kleur veel belangrijker geworden voor vrouwen en wordt wit vooral bij poojas en crematies gedragen. Het wordt nooit tijdens huwelijken gedragen omdat wit de kleur van rouw en onthechting is. De kleuren saffraangeel en oranje worden al eeuwen geassocieerd met religie en ascetisme. Oranje is de diepste kleur van zonlicht en staat voor 26 - juli / september 2010
de eenheidsgedachte tussen kosmisch en individueel bewustzijn. Sadhus en diegenen die in de laatste levensfase ( sanyaas) verkeren en openstaan voor die eenheid door verzaking, hullen zich in deze kleur. Rood wordt geassocieerd met Chattris, de kaste van heersers en strijders, maar wordt tegenwoordig door alle bruiden gedragen. Het is de kleur die staat voor passie en hartstocht en vooral vruchtbaarheid. Bij één van de rituelen bij het huwelijk, Mati Kore (vruchtbaarheidsritueel), moet rood gedragen worden. Groen werd veel door Vaishyas, de kaste van handelaren, kooplui en klerken gedragen en staat voor voorspoed. Van deze kaste wordt verondersteld dat ze in goeden doen zijn. In sommige gebieden in het zuiden van India is een groene bruidssari niet ongewoon. Het dragen van blauw werd overgelaten aan Shudras. Het fermentatieproces om indigo te verkrijgen werd als onrein gezien. Zwart en blauw werden gezien als kleuren die onheil en verdriet voorspelden. Tegenwoordig is blauw een veel gedragen kleur en moderne oudere vrouwen en weduwen hebben een voorkeur voor sari’s in pastelblauw, zwart en groen in plaats van het traditionele wit. Traditie versus moderniteit De mode-industrie heeft ervoor gezorgd dat de traditionele gedachten over de kleur van kleding beïnvloed zijn geworden door westerse kleurconcepten. De kaste speelt nagenoeg geen enkele rol meer. Tegenwoordig laat menig vrouw of meisje haar keuze afhangen van de stemming of de kleur van ogen, haar en huid. Of door de keus van Nim Sood, de machtigste vrouw van India als het om de sari gaat. Ze ontwerpt of verkoopt ze niet. Zij bepaald wat in de TV soaps gedragen wordt. Traditie en moderniteit kan zij heel goed combineren en het resultaat kan heel mooi zijn. Dat zien we de komende tijd op de vele bruiloften. n 27 - juli / september 2010
Vrijheid van godsdienst
H.Rambaran
Tegenwoordig hebben velen de mond vol van vrijheid van meningsuiting en van godsdienstvrijheid. Deze vrijheden behoren tot de fundamentele rechten en maken deel uit van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Vrijheid van godsdienst is in de Nederlandse grondwet opgenomen. “ Een ieder heeft recht op vrijheid van gedachten, geweten en godsdienst; dit recht omvat tevens de vrijheid om van godsdienst of overtuiging te veranderen. Evenals de vrijheid hetzij alleen, hetzij met anderen zowel in het openbaar als in zijn particuliere leven zijn godsdienst of overtuiging te belijden door het onderwijzen ervan, door praktische toepassing, door eredienst en de inachtneming van geboden en voorschriften ( Artikel 18).
Over de toepassing van dit wetsartikel valt best het een en ander te zeggen. Eén van de zaken die opvallen is de betekenis die soms aan deze wet wordt gegeven. Door sommige personen en groepen bijvoorbeeld wordt ‘godsdienstvrijheid’ vertaald in de vrijheid om anderen het eigen geloof op te dringen en te bekeren. Het doel heiligt daarbij de methode en de middelen. Wat verstaat men in het hindoeïsme onder ‘godsdienstvrijheid’? Het levensbeschouwelijke hindoeïsme – dat zich onderscheidt van andere vormen, zoals het ritualisme en
het volksgeloof, is een eenvoudige levensvisie. Zij gaat ervan uit dat ons ware zelf, het Atman, identiek is aan hetzelfde Bewustzijn dat het gehele universum doordringt (aham bramha asmi), draagt en schraagt. Dat Ene - God - is de enige Waarheid. De Waarheid kennen (God kennen) is dus jezelf kennen. De realisatie daarvan is het levensdoel dat het hindoeïsme de mens voorhoudt. De beoefening ervan, het streven om het ultieme doel - zelfrealisatie - te bereiken is de weg naar verlossing (moksha). Het hindoeïsme benut vele methoden en technieken (alle vormen van yoga) om het ultieme
28 - juli / september 2010
Foto: Bart (picasaweb.google.com)
doel te kunnen bereiken: kennis, toewijding, dienstbaarheid en andere bekwaamheden zoals offerhandelingen, afhankelijk van de behoefte en het vermogen; het temparament en het karakter (svabhava) van de belijder, de zoeker. Het hindoeïsme heeft naast het levensbeschouwelijke ook een theïstisch aspect en erkent een Schepper die de kosmische orde handhaaft via de wet van karma en reïncarnatie. Het hindoeïstische theïsme neemt vele vormen aan – zoals de verering van Shiva, Vishnu, Lakshmi, Káli of
Durga. De vorm die het aanneemt, hangt af van de plaats, de tijd, de omstandigheden en de vooruitgang die de belijder heeft gemaakt op het pad van de zelfrealisatie. Hiermee biedt het hindoeïsme plaats en ruimte aan haast alle vormen van godsdienstige vereringen. In de advaita-vedanta (non-dualisme of monisme) bereikt het hindoeïsme het hoge niveau dat de menselijke geest tot nu toe heeft bereikt. Op dat niveau is de mens in staat het Absolute te ervaren. De hoogste werkelijkheid, het Absolute, wordt met de term Brahma (Brahman) aangeduid. Het gaat boven iedere beperking van tijd en ruimte, oorzaak
29 - juli / september 2010
of gevolg uit en staat boven elke persoonlijke godheid (zie Atharva-veda (13:5): sa eva eka, ekvrideka eva ‘het is één en slechts één’; sarve asmin deva, ekvrito bhavanti ‘alle deva’s zijn één (in Hem)’. Het Absolute vormt de grond waar zelfs de Schepper uit voortkomt. Het Absolute is niet geboren, en heeft geen vorm. Het openbaart zich als het universum, neemt daarin ontelbare vormen aan en doet dat wat gedaan wordt. Het atman (de ziel) is niet alleen één met het Absolute, maar is ook één met ‘sat-cit-ananda’. Het verschil zit in het bewustzijn: dat moet groeien om die eenheid te ervaren. Door de nadruk te leggen op Dat (tat) Het Zelf - en de erkenning van de vele vormen waarin Dat zich manifesteert (openbaart), biedt het hindoeïsme ruimte aan verdraagzaamheid, mededogen en syncretische tendensen die het typeert. Door deze grondhouding geeft het hindoeïsme niet alleen eerbied aan het menselijk denken, maar toont het respect aan zowel mens als milieu, die gezien worden als manifestaties van God.
Foto: Adri Segaar
Hindoes zien religie als een middel tot zelfrealisatie en kunnen zowel binnen als buiten hun traditie diverse wijzen en spirituele paden accepteren en respecteren. De berg moet immers beklommen worden om de top te bereiken; vast staat niet van welke kant of langs welke weg. Aan de voet van de berg mogen de wegen en het panorama langs de helling verschillen, maar aan de top aanschouwt men eenzelfde schouwspel. Het hindoeïsme dat Hetzelf in tal van vormen ziet en eert, zich niet beperkt tot welke specifieke vorm of formule, persoonlijkheid of dogma dan ook, is daarom geen gesloten systeem. Het schrijft niet voor iedereen één bepaalde vorm voor en biedt niet iedereen dezelfde techniek of methode aan. Er bestaan tal van systemen en filosofieën binnen het hindoeïsme, onderling verschillende opvattingen over wat met ‘God’ wordt bedoeld. Daarom mag een Hindoe zelf invulling geven aan het eigen geloof. Dit noemen Hindoes vrijheid van godsdienst. n
30 - juli / september 2010
Wijze
Woorden
Ons geluk en onze zielenrust zijn afhankelijk van het feit dat we doen wat we juist en fatsoenlijk achten, en niet dat we doen wat anderen zeggen of doen. Onze daden tellen. Gedachten zijn, hoe goed ze op zich ook mogen zijn, als valse parels zolang ze niet in daden worden omgezet. Wanneer Ahimsa, geweldloosheid, een geloofsbekentenis moet zijn, dan moet ze alomvattend zijn. Men kan niet op het ene terrein geweldloos zijn en op het andere gewelddadig. Dan betreft het een strategie en niet een levenskracht. In het woordenboek van de waarheidszoeker (Satyagrahi) bestaat het woord ‘nederlaag’ niet. Het doorgaan van zijn strijd is voor hem de beloning. Wie van een ander iets verwacht, geeft zijn vrijheid weg. Bang zijn voor de dood is hetzelfde als bang zijn om een oud en versleten kleed weg te gooien. De geest die van de waarheid vervuld is zal al zijn daden op het einddoel richten.” Gebed is de sleutel van de ochtend en de grendel van de avond. Het gebed is geen ijdel pleziertje van oude vrouwen. Als men het juist begrijpt en benut is het het machtigste middel tot de actie. Mahatma Gandhi
31 - juli / september 2010
Ayurveda en je vrije tijd
Door: Robert H. Swami Persaud
Omdat de Ayurveda niet alleen een geneeskunde is maar ook en vooral een levensleer moeten wij ook kijken naar wat ze zegt over onze vrije-tijdsbesteding. Binnenkort breken de vakantieperioden weer aan en hebben we weer wat meer tijd voor onszelf. Maar als je eens wist hoeveel stress dat aan heel veel mensen geeft! Voorbereiding, organiseren, plannen, rekening houden met kinderen en ga zo maar door. Kun je ook ‘op z’n Ayurvedisch’ vakantie vieren?
Jazeker kan dat .En we kunnen garanderen dat een vakantie die op z’n ‘Ayurvedisch’ gevierd wordt altijd slaagt. Maar eerst moet je je eens afvragen waartoe jouw vakantie eigenlijk dient. Is het een soort ‘verplichte’ vakantie omdat je werkgever dat nu eenmaal bepaalt? Is het een min of meer zelf gekozen vakantie? Hoe graag ga je naar een bepaalde bestemming? Wat ga je daar doen? Een goede vakantie revitaliseert, brengt tot balans en geeft nieuwe zin en frisheid. Maar helaas zien we vaak het omgekeerde; dan komen mensen vermoeid terug, uitgeblust en gestrest van de reis. Voel - vakanties Een ‘Ayurvedische vakantie’ is een tijd van heerlijke rust, ontspanning en het
opnieuw opdoen van energie. Maar je moet ook rekening houden met je persoonlijke menstype. Onze vaste lezers is vaker uitleg gegeven over de menstypes die aangeduid worden met de begrippen vata, pitta en kapha. Ieder individu heeft steeds het meeste baat bij een vakantie die het beste aansluit bij zijn eigen type. Een mens met een hoge vata bijvoorbeeld slóópt zichzelf met lange reizen en kunnen daar beter van afzien. Vata-types hebben het meeste baat bij vakanties in eigen land of in landen die niet zo heel ver liggen. In de vakantie moeten ze lekker vroeg uit de veren en leuke dingen gaan doen; het vata-type heeft het meest aan zogenaamde ‘voelvakanties’: dansen, massages, heerlijke lichaamsverzorging, paardrijden, kanovaren, lekkere hapjes proeven en
32 - juli / september 2010
Foto: Adri Segaar
wandelingen zijn voor hun het beste. Het vata-type moet zoveel mogelijk uit zijn dag halen; daarom moeten zij niet teveel uitslapen maar ook weer niet te laat naar bed gaan. Mensen met een hoog vuurgehalte, dus de pitta-types, hebben het meest aan avontuurlijke vakanties. Zij moeten vooral heel veel doén: onderzoeken, experimenteren, vreemde landen bezoeken en daar van alles opsteken, talen leren van die landen, op excursie gaan, gerechten koken en riskante tochten ondernemen. Pitta-types doorkruisen de bossen, klimmen in de bergen en gaan diepzeeduiken. Het pitta-type moet zoveel mogelijk zijn nieuwsgierigheid bevredigen, dan pas is zijn vakantie geslaagd. In het kapha-type staat het aarde-
element dominant; in tegenstelling tot het vata-type zal het kapha-type zijn reis reeds lang van tevoren hebben georganiseerd. Is een vata-type wat meer van de ‘last-minute’ partij, het kapha-type heeft niet van dat avontuurlijke. Als hij op reis gaat mag dat wel een vreemde en misschien wel mysterieuze bestemming zijn, de voorbereiding is tot in de puntjes geregeld. Een kapha-type zal ook niet gauw als een pitta-type in een kano gaan zitten, nee, hij bezoekt het liefst musea, oude kerken, bibliotheken en gebouwen met een bijzondere architectuur. Het kapha-type gaat vervolgens van alles lezen over wat hij ziet. Hij neemt de tijd en geniet van het onderzoeken. Indien twee partners van het tegengestelde type zijn, dus een kapha en een vata, dan kun je
33 - juli / september 2010
Foto: Adri Segaar
rekenen op problemen tenzij de een zich helemaal opoffert voor de ander. Een vata-type wil wel een oude kerk bezoeken en een pitta-type ook, maar al gauw zal dan de onrust toeslaan. Deze types immers letten op de tijd, wat een kapha-type niet doet omdat hij in staat is de tijd onbewust voorbij te laten gaan. Het vata-type telt het aantal overblijvende vakantiedagen, het kapha-type doet dat niet. Het pittatype wil zoveel mogelijk ondernemen wat ook vaak onrust met zich meebrengt. Daarom leert de Ayurveda ons om ons bewust te zijn van ons individueel type. Als je veel vata hebt, zoek dan rust en vooral regelmaat; als je veel pitta hebt, concentreer je dan eens wat meer op slechts enkele
objecten of doelen van je vakantie en ga niet proppen; en als je veel kapha hebt, denk dan vooral ook aan wat meer lichaamsbeweging. Groeien Ga je samen met je partner en jullie zijn tegengestelde types, dan is het advies om nóch jezelf helemaal op te offeren noch alles naar je toe te trekken. Mensen met tegengestelde types kunnen juist enorm groeien door ‘het andere’ ook eens bij zichzelf toe te laten. En daar is een vakantie juist een heel goede gelegenheid voor. Een hele fijne en ontspannende vakantie toegewenst! n
34 - juli / september 2010
Pure Weldaad in Houten...
Betreed de wereld Jade Ayurvedic Healthcenter staat al meer dan vijftien jaar garant voor het beste wat Ayurveda te bieden heeft. Het Jade concept, waarbij Ayurveda gecombineerd wordt met Chinese geneeskunde en Westerse geneeskunde, is enorm effectief gebleken bij het verhelpen van vele klachten. Chanderdath Makhan, Ayurvedisch arts en arts in de Chinese geneeskunde, heeft echter altijd de droom gehad om een centrum neer te zetten waar mensen op een totale en leuke manier aan hun gezondheid kunnen werken. Het doel van Ayurveda is uiteindelijk niet om een ziekte te behandelen, maar om te zorgen dat iemand gezond blijft en met volle teugen van het leven kan genieten.
die pure weldaad heet
Tot ziens in
Jade Ayurvedic healthcenter
Pancha karma (Ayurvedisch reinigen), Massage, Acupunctuur Ontspanning HogeTuibrug Ayurvedische 1 darmspoelingen, 3991 LC Houten Levend bloed analyse Ayurvedisch coachen, Voeding en leefstijl advies Opleiding Ayurvedische massage Yoga
Na vijftien jaar wordt de droom werkelijkheid. In Augustus 2010 opent Jade de deuren van haar gloednieuwe centrum in het mooie Houten. Het centrum is helemaal volgens de principes van de Vastu Shastra gebouwd en ingericht. Vastu Shastra is de wetenschap van het bouwen en inrichten, in harmonie met de natuur en vergelijkbaar met het Chinese Feng Shui. Onze cliënten zullen hierdoor de rust al ervaren op het moment dat zij ons centrum binnenstappen. De perfecte locatie en het doordachte ontwerp van het gebouw stelt ons in staat om onze cliënten nog meer aan te kunnen bieden op het gebied van gezondheid en ontspanning. Wees welkom in ons nieuwe centrum in Houten en dompel Uzelf onder in de Wereld van pure weldaad. Of u nu komt voor behandeling van een klacht, een les yoga of meditatie, voor een Ayurvedische kookworkshop, voor een heerlijke maaltijd in ons restaurant, voor de lekkernijen in onze biologische eetwinkel, voor een Ayurvedische schoonheidsbehandeling, voor ultieme ontspanning in onze welness… Jade Ayurvedic Healthcenter in Houten heeft alles in huis om u weer in balans te krijgen. Daarnaast heeft het nieuwe Jade een grote zaal en een mooie ontvangstruimte, uitgerust met alle faciliteiten, om te verhuren voor cursussen, lezingen en congressen Voor meer informatie bel ons gerust op tel. 030-2734171 U kunt ook mailen naar : info@jade-health.nl Of bezoek onze website : www.jade-health.nl
35 - juli / september 2010
Televisie 3e kwartaal 2010 Iedere zondag op
Nederland 2
15.30 uur Herhaling iedere zaterdag 11.25 uur
Zondag 4 juli 2010
Het Hindoehuwelijk dl 1
Herhaling zaterdag 10 juli
“Het huwelijk zal voltrokken worden volgens de Hindoeritus” zo luidt doorgaans tekst op een uitnodigingskaart voor een Hindoehuwelijk. Maar wat is een huwelijk volgens de Hindoe-ritus eigenlijk? In de zomermaanden trouwen tientallen jonge stellen op deze manier. Ze kiezen vaak bewust voor het Hindoe huwelijk. In een tweedelige documentaire zetten we alle rituelen en de betekenis hiervan op een rijtje.
Zondag 11 juli 2010
Het Hindoehuwelijk dl 2
Herhaling zaterdag 17 juli
Het vervolg van de documentaire over het Hindoehuwelijk.
Zondag 18 juli 2010
Tantra als bron van de kracht Tantra staat in Nederland vooral bekend als een stelsel van technieken die genot, met name seksueel genot kan optimaliseren. Toch is Tantra in z’n originele context een filosofie die inzichten aanreikt om tot zelfrealisatie te komen. Welke diepere inzichten liggen aan deze voorschriften ten grondslag?
36 - juli / september 2010
Herhaling zaterdag 24 juli
Televisie Herhaling zaterdag 31 juli
Zondag 26 juli 2010
Chatney.nl Muziek en Devotie Binnen het Hindoe誰sme is bhakti een veelgebruikte manier om uiting te geven aan je toewijding tot God. Bhakti is een devotionele overgave aan God, op een manier die je verbindt met het Goddelijke. En dat kan door middel van muziek! In deze Chatney.nl kijken we naar jongeren die muziek onder andere gebruiken om in contact te komen met het Goddelijke.
Herhaling zaterdag 6 augustus
Zondag 1 augustus 2010
Karma Yoga
Karma yoga is onbaatzuchtig handelen. Voor de Hindoe een van de belangrijkste doelen in zijn leven. De karma yoga filosofie gaat ervan uit dat je in elke situatie, op elk tijdstip van de dag, bij elke activiteit, dus ook in de uitoefening van je baan, zoveel mogelijk belangeloos probeert te handelen. Maar kun je in een samenleving die uitgaat van assertiviteit, zelfprofilering en maatschappelijk succes, belangeloos handelen? In dit programma gaan we op zoek naar voorbeelden. Welke innerlijke conflicten lever het proberen ervan in je werksituatie? Herhaling zaterdag 14 augustus
Zondag 8 augustus 2010
Hoe haal ik het beste uit mezelf? Zelfkennis is een belangrijke voorwaarde om tot maatschappelijk succes te komen. In Nederland zijn er verschillende instrumenten gangbaar om je mogelijkheden sterke en zwakke kanten te leren kennen. Zo kennen we bijvoorbeeld de beroepskeuze- en intelligentietesten. Maar ook het psychologisch assessment geeft zelfinzicht. In de Indiase traditie kennen we naast dit alles ook de janamkundali, die uitgebreid informatie geeft over je persoonlijkheid. Wat is de janamkundali en hoe werkt het?
37 - juli / september 2010
Televisie Zondag 15 augustus 2010
Asha Bhosle, een rebelse legende uit India
Herhaling zaterdag 21 augustus
Asha Bhosle is een bijzondere vrouw. Als zus van een grote zangeres heeft ze zichzelf los moeten koppelen van haar familie en zich in haar jonge jaren moeten bewijzen. Na een aantal hits bereikte ze in de jaren ’70 met haar carrière ongekende hoogtes door liedjes te zingen van componist en echtgenoot R.D. Burman, zoals Dum Maro Dum en Mehbooba.Een gesprek met met Asha Bhosle over haar muzikale carrière en over de inspiratie, overtuiging en kracht die ze haalt uit het Hindoeïsme.
Zondag 22 augustus 2010
Herhaling zaterdag 28 augustus
The Iron Pillar The Iron Pillar of Delhi is een zeven meter hoge pilaar die bekend staat om de materialen die hiervoor zijn gebruikt. Men gaat er namelijk van uit dat deze pilaar die meer dan 6 ton weegt is neergezet door Chandragupta Vikramaditya rond 400 na Christus. Dit staat namelijk in de inscriptie die te vinden is op de pilaar. De pilaar staat symbool voor de goddelijke manifestatie Vishnu. Het bijzondere aan deze ijzeren pilaar is dat nu na ruim 1600 jaar het object geen enkele tekens van corrosie vertoont. In deze documentaire wordt de mysterie van the Iron Pillar ontrafeld.
Zondag 29 augustus 2010
Wonen en werken in India India een economisch grootmacht die niet meer weg te denken uit wereld. Alles wat in India gebeurd is interessant en wordt door iedereen in de wereld bekeken. India is ook het land waar onze voorouders vandaan komen. Hoe kijken wij Nederlandse Hindoes naar het land? In deze documentaire maken wij kennis met Perdiep Janki. Perdiep leerde in Nederland zijn Indiase vrouw kennen en trouwde met haar. Na een aantal jaar in Nederland te hebben gewoond, besluiten ze om naar India te gaan. Perdiep woont en werkt daar en heeft zijn bestemming gevonden. Waarom? Perdiep vertelt het ons. Ook leren we 38 - juli / september 2010
Herhaling zaterdag 4 september
Televisie met Devi Boerema kennen. Als Indiase is zij geadopteerd door Nederlandse ouders. Naarmate ze ouder werd wilde ze toch steeds meer weten over haar geboorteland. Inmiddels werkt Devi in India als journaliste en deed als eerste buitenlandse journaliste verslag van de aanslagen in Mumbai op het Taj Hotel. Wat is er zo spannend aan het wonen en werken in een metropool als Mumbai? Herhaling zaterdag 11 september
Zondag 5 september 2010
OHM Magazine In dit programma volgt OHM actuele ontwikkelingen die zich binnen de Hindoegemeenschap in Nederland voordoen. We besteden o.a aandacht aan initiatieven en activiteiten die er binnen de Hindoegemeenschap worden ontwikkeld met als doel het bevorderen van de eigen inworteling en burgerschap in de Nederlandse samenleving.
Herhaling zaterdag 18 september
Zondag 12 september 2010
Portret van Sonu Nigam Sonu Nigam staat bekend als een van beste zangers uit India. Een muzikant die op verschillende gebieden bezighoudt met muziek. Verschillende muziekgenres zijn allemaal de revue gepasseerd in Sonu Nigam’s carrière, van liedjes uit Bollywoodfilms tot Indiase popnummers gespeeld met grote orkesten. In deze documentaire maken wij persoonlijk kennis met Sonu Nigam. Wie is deze artiest, waar haalt hij zijn inspiratie vandaan? En wat betekent het Hindoeïsme voor hem in zijn leven?
Herhaling zaterdag 25 september
Zondag 19 september 2010
Nada Yoga
Nada Yogi is een weg van eenwording met het kosmisch bewustzijn door klank; meestal door van mantra’s. Volgens kenner is Nada yoga heilzaam voor lichaam en geest. Nada yogi Surajit Das combineert Nada Yoga met Indiase klassieke muziek. Deze combinatie heeft een helende werking en brengt je in contact met je innerlijke diepten. Maar wat is Nada Yoga precies? En hoe werkt het?
39 - juli / september 2010
Televisie Zondag 26 september 2010
Herhaling zaterdag 2 oktober
Chatney.nl
Het jongerenprogramma van OHM, waarin we op humoristische wijze problemen aan de orde stellen welke binnen gezinnen ontstaan als gevolg van verschil in zienswijze met betrekking tot de eigen cultuur, traditie of wereldbeeld. Maar ook waarin we jongeren informeren over waarden uit de Hindoetraditie.
40 - juli / september 2010
Welkom bij Jade Ayurvedic Healthcenter. Betreed de wereld van Ayurveda, de eeuwenoude Indiase gezondheidswetenschap. Gun jezelf ultieme ontspanning. Een bezoek aan Jade Ayurvedic Healthcenter betekent Pure weldaad voor lichaam en geest. Het centrum staat onder leiding van Chanderdath Makhan, Ayurvedisch Arts en arts in de Chinese geneeskunde. Hij heeft zijn hele leven al de droom gehad om een centrum op te zetten waar er meer gebeurde dan het geven van behandelingen alleen. Hij wilde een plek creëren waar mensen konden werken aan een gezonde en gelukkige levensstijl. Samen met een team van therapeuten uit verschillende disciplines heeft hij zijn droom verwezenlijkt, en het eerste Ayurvedic lifestyle centrum opgezet. Hier kunnen oliemassages, kruidentherapie, acupunctuur, voedingsen lifestyle advies, yoga, meditatie, fysiotherapie, orthomanuele geneeskunde, Welness, Ayurvedische schoonheidsbehandelingen, een biologisch restaurant en een Ayurvedische voedingswinkel onderdeel zijn van uw behandeling. Of u nou komt voor een specifieke klacht of voor pure ontspanning, we passen ons altijd aan aan uw wensen. Het doel blijft altijd: In een zo kort mogelijke tijd de cliënt in goede gezondheid van het leven laten genieten.
Pancha karma (Ayurvedisch reinigen), Massage, Acupunctuur Ontspanning Hoge Ayurvedische darmspoelingen, Levend bloed analyse Ayurvedisch coachen, Voeding en leefstijl advies Opleiding Ayurvedische massage Yoga Meditatie Pranayama
Naast behandelingen bieden wij mensen de mogelijkheid om zelf aan hun gezondheid en welzijn te werken. Door het verzorgen van lezingen, workshops en cursussen kunnen mensen kennis en vaardigheden opdoen om hun leven in balans te brengen. Kom meer te weten over mantra’s, kook mee tijdens de kookworkshop of doe mee met een yoga cursus. Ons programma wordt voortdurend vernieuwd en uitgebreid. Houd onze website in de gaten voor informatie! Maak kennis met Jade Ayurvedic Healthcenter en kijk wat we voor U kunnen betekenen. We nodigen U uit om gebruik te maken van onze gratis diagnose welke plaatsvindt op dinsdag van 10.00-12.00 uur en vrijdag van 09.00-12.00 uur en 14.00-16.00 uur. Voor meer informatie kunt U terecht op onze website; www.Jade-health.nl. of kunt u ons bellen op tel.nr. 030-2734171 Jade Ayurvedic Healthcenter - Tuibrug 1 - 3991 LC Houten
41 - juli / september 2010
ver de eten o w r e Me en en viewd r e t ïn ? ge grond chter a n u h
Radio 3e kwartaal 2010
Zondag 14.15 - 15.00 uur
e voor d je aan ld e b s rief M nieuw ijver v s u t Lo t.nl
ne w.ohm op ww
op
Radio 5
via de ether:
747 AM
en via de kabel:
Den Haag 88.1 FM Amsterdam 96.6 FM Rotterdam 90.0 FM of vraag uw kabelexploitant naar de juiste frequentie in uw regio.
Zondag 4 juli
Energie om tot Eenheid te komen Bianca van Ooijen ging enkele jaren geleden voor negen maanden naar India. Daar heeft ze zich ondergedompeld in de verscheidenheid van de Indiase spiritualiteit. Uiteindelijk vond ze in de Oneness University haar weg. Bianca is inmiddels geïnitieerd en mag anderen ‘energie geven’.
Zondag 11 juli
Yoga in een Dominicaans klooster Er zijn mensen die yoga als een dwaalweg zien. Maar Margriet van Kampen verenigt de Dominicaanse levensstijl met haar yoga levenshouding. Ze ziet veel overeenkomsten; de zoektocht naar waarheid en de waarde van de natuur en stilte.
Zondag 18 juli
Teleurgesteld in ´spirituele vrienden´ Ook de bloeiende healingspraktijk van Katz werd getroffen door de economische crisis. Ze kwam op straat te staan. Op dat moment had ze hulp verwacht van haar ´spirituele vrienden´, maar die bleken in de praktijk hartstikke materieel en zelfzuchtig te zijn. Katz vertelt over haar teleurstelling.
42 - juli / september 2010
Zondag 25 Juli
Yoga en borstkanker Yvonne Mekaoui hoorde in 2004 dat ze borstkanker had. Het was alsof ze aan het voorportaal van haar eigen begrafenis stond. Toen begon haar spirituele zoektocht. Dankzij yoga weet ze hoe positieve ervaringen steun kunnen bieden in het proces van heling.
Zondag 1 augustus
30 jaar Radha Desh In de Belgische Ardennen ligt al dertig jaar het Benelux centrum van de Hare Krishna organisatie. De organisatie werd aanvankelijk als een sekte gezien, maar is uitgegroeid tot een spiritueel centrum van betekenis.
Zondag 8 augustus
Oefenen in loslaten Julia (39) gaf haar baan op, want ze wilde onafhankelijk zijn van geld. Eigenlijk wil ze aan geen enkele vorm van gehechtheid toegeven. Haar doel is om los te komen van de angstvallige drang naar zekerheid. Heeft ze nu een monnikenbestaan of geniet ze ook wel van het leven?
Zondag 15 augustus
Leefwijze van de toekomst? In 1989 werd in Noord Frankrijk een leefgemeenschap Ecolonie gesticht. Het berust op drie pijlers; ecologie, kunst en spiritualiteit. In deze Lotusvijver een sfeerverslag van het leven van pioniers die met vallen en opstaan vorm geven aan hun bezieling.
43 - juli / september 2010
Zondag 22 augustus
Voor spiritualiteit kan ik nog steeds naar India? In de zeventiger jaren ging men naar India voor spiritualiteit. Meditatie was toen nieuw en men wilde meteen bij de bron zijn. Staat India nog steeds aangeschreven als de bakermat van spiritualiteit?
Zondag 29 augustus
De bijna-dood-ervaring veranderde Lucia Enkele jaren geleden had Lucia een bijna-dood-ervaring tijdens de bevalling van haar zoon. Eerst begreep ze niet wat haar was overkomen, maar toen ze het langzamerhand doorkreeg dat zij ‘aan de andere kant’ heeft mogen kijken, vond ze geen gehoor bij haar dierbaren. Nu heeft Lucia haar ervaring een plaats kunnen geven, maar is wel geheel anders gaan leven.
Zondag 5 September
Angst om alleen te blijven Je wordt ouder en het nog steeds geen vaste partner in beeld. De angst om alleen te blijven slaat toe. Misschien toch maar met de minder ideale partner genoegen nemen? Hoe groot is de angst en wat heb je ervoor over?
Zondag 12 September
Spirituele vrienden Tijdens de yogales of bij de cursus Bhagavad Gita deel je veel met je medecursisten. Maar privé zouden het beslist je vrienden niet zijn. Maar met je vrienden deel je niet je belangstelling voor spirituele onderwerpen. Spirituele vrienden, bestaan ze eigenlijk?
44 - juli / september 2010
Zondag 19 September
Wonen met gelijkgestemden Nog steeds zijn er mensen die graag en naar tevredenheid in een leefgemeenschap wonen, zoals in de jaren zestig en zeventig leven in een commune helemaal ‘in’ was. Hebben de huidige leefgemeenschappen een andere structuur? Hoe is het wonen in een leefgemeenschap?
Zondag 26 September
Vind je spirituele partner! Op zoek naar een relatie met een gelijkgestemde? Spirituele dating sites zijn bedoeld voor mensen die een partner zoeken met belangstelling voor spiritualiteit. Welke criteria hanteren mensen die op deze sites actief zijn? En hoe vaak vind je daar wat je zoekt?
45 - juli / september 2010
Radio 3e kwartaal 2010
Zaterdag 16.00 - 17.00 uur op
Radio 5
via de ether:
747 AM
en via de kabel :
Den H aag 88.1 FM A msterdam 96.6 FM Rotterdam 90.0 FM of vraag uw kabelexploitant naar de juiste frequentie in uw regio.
Zaterdag 3 juli
Hindoestaanse in de R & B Zangeres Pravini Baboeram (1985) wil niet blijven ’steken’ in het Hindoestaanse muziekcircuit, dat altijd in de marge zal blijven in Nederland. Zij wil het grote publiek bereiken met commerciële muziek. Hoeveel kans maakt zij?
Zaterdag 10 juli
Waterbeheer India Water is een schaars goed in een miljoenenstad als Delhi. Naast het bizarre klimaat heeft de stad te lijden onder de alsmaar toenemende vraag naar water. Hoe ernstig is de situatie en welke waterproblemen spelen er in de Indiase hoofdstad?
Zaterdag 17 Juli
Waterbeheer India Milieu-activist Suren Balachandran probeert de waterproblematiek in Delhi aan te pakken. Hij voelt zich mede verantwoordelijk voor de vervuilde rivieren, daling van de grondwaterspiegel en de onbekommerde instelling van veel van zijn mede-inwoners van de stad. OHM volgt Suren in zijn strijd om het tij te keren en Delhi’s watervoorziening te verbeteren.
46 - juli / september 2010
De Zevende Hemel Zaterdag 24 juli
Teleurgesteld in de Hindoestaanse jeugd Mevrouw Mala Eckhart-Angna, politica in Amsterdam, zegt teleurgesteld te zijn in de Hindoestaanse jongeren. Over deze uitspraak gaat zij in discussie met deze jongeren. Waarom is zij teleurgesteld en wat kunnen de jongeren hier nog aan doen?
Zaterdag 31 juli
Drank en overal een vriendinnetje De Baithak gana is de traditionele Hindoestaanse muziek. Bij de artiesten van deze genre hoort een levensstijl van drank en vrouwen. Het schijnt dat de artiesten van de jongere generatie deze levensstijl voortzetten. Wat vinden Hindoestanen hiervan?
Zaterdag 7 augustus
Schuif aan in de Zevende Hemel Discussie naar aanleiding van een actueel onderwerp.
Zaterdag 14 augustus
Hindoes en moslims India is nu al meer dan 60 jaar onafhankelijk van het Britse koninkrijk en heeft een turbulente ontwikkeling doorgemaakt. Aanslagen en religieuze conflicten halen vaak het internationale nieuws. Bestrijden Indiase hindoes en moslims elkaar echt zoals we vaak lezen? Luister naar de andere kant van deze discussie.
Zaterdag 21 augustus
Waarom groeit India? Samen met China vertoont India een spectaculaire economische groei. India zal op een gegeven moment de Europese welvaart inhalen. Hoe komt het dat India zo hard groeit?
47 - juli / september 2010
Radio Zaterdag 28 augustus
Vrouwen aan de macht Net als in de meeste wereldreligies kent het Hindoe誰sme ook vooral mannen die leiding geven aan religieuze organisaties. Vrouwen krijgen meestal een ondersteunende functie toebedeeld. Daar lijkt nu heel langzaam verandering in te komen. We praten met de enkele vrouwen op leidende posities in de Nederlandse Hindoe gemeenschap.
Zaterdag 4 September
Schuif aan in de Zevende Hemel Discussie naar aanleiding van een actueel onderwerp.
Zaterdag 11 September
Schuif aan in de Zevende Hemel Discussie naar aanleiding van een actueel onderwerp.
Zaterdag 18 September
Schuif aan in de Zevende Hemel Discussie naar aanleiding van een actueel onderwerp.
Zaterdag 26 September
Schuif aan in de Zevende Hemel Discussie naar aanleiding van een actueel onderwerp.
48 - juli / september 2010
49 - juli / september 2010
Reisbureau Capricho Tours
n
Albert Cuypstraat 43
n
1072 CL Amsterdam
Tel.: +31(0)20 673 73 42 n Fax: +31(0)20 375 46 75 n e-mail: info@caprichotours.nl
Paramaribo
KLM en SLM retourtarieven laagseizoen 1 maand reeds vanaf 635,- euro, (incl. alle belastingen).
India
KLM - AI - OS - AY enz. naar diverse steden met lage retourtarieven, met extra bagage en ĂŠĂŠn keer de terugreis kosteloos wijzigen. Verzorgde reizen samengesteld naar uw wensen. De tours met het aantal dagen en de gewenste steden/plaatsen worden in overleg met u samengesteld. Onze specialiteit is ook het samenstellen van spirituele- en religieuze reizen. In India wordt de tour door erkende reisleiders begeleid. Tevens bemiddelen wij voor Suriname de hotelreserveringen en vakantiehuizen. Reisbureau Capricho Tours is lid van SGR en ANVR en is erkend IATA
50 - juli / september 2010
Saraswati Art Publishers Gespecialiseerd in boeken over Hindoestaanse kunst & Cultuur
Verkrijgbaar boeken over: HindoeĂŻsme - Boeddisme - Islam - Yoga - Ayurveda - Indiase Astrologie - Geschiedenis Klassieke Indiase muziek & dans - Bollywood - Studie methoden Hindi - Urdu - Sanskriet - Hindiboeken
Bezoek onze webwinkel: www.indiaseboeken.com
en bestel nu bij de grootste webwinkel voor Hindoestaanse / Indiase boeken en CD’s
Geef eens een boek...
Woordenboek Nederlands - Hindi Hindi - Nederlands met Romaanse transcriptie. Gebonden 790 pag prijs E 32,50 Introductieprijs t/m juni 2010
E 29,50 !
nieuw
...of een CD cadeau!!
Saraswati Art publishers & Distributeurs
Bezoek onze Literatuurdagen & boekenmarkt Voor meer informatie: info@saraswatiart.com of bel telefoon 020 - 696 64 05
51 - juli / september 2010
Ayurveda Massagetherapeut: een boeiend vak! De Hogeschool Ayurveda Geneeskunde verzorgt al jarenlang haar Ayurvedische opleidingen; tientallen Ayurvedische Massagetherapeuten met een goed draaiende praktijk in Nederland, België en Duitsland hebben hun waardevolle diploma’s bij ons gehaald. Onze lessen zijn boeiend, zeer gericht op de praktijk en in helder Nederlands. De Hogeschool staat onder leiding van de ervaren geneesheer en filosoof vaidya Robert H. Swami Persaud, die ook diverse boeken schreef welke allemaal door Servire/Kosmos Z&K (Utrecht) worden uitgegeven. De opleidingen worden gegeven in Nijmegen en starten steeds in vooren najaar.
De Ayurveda Praktijk. De medische Ayurveda praktijk van vaidya Robert H. Swami Persaud is van maandag t/m vrijdag te bezoeken volgens afspraak. U komt voor een eenmalig en uitgebreid consult van ca. 2 uren, waarbij u zonder rompslomp, dure pillen of moeilijke oefeningen te weten komt hoe u uw lichamelijke en geestelijke gezondheid weer helemaal optimaal kunt krijgen! U krijgt een zeer persoonlijk en duidelijk voedingsadvies en adviezen welke uw leven betreffen. Zelfbewustzijn, inzichtsgroei en energie vormen sleutelwoorden in het consult. Langdurige chronische klachten, overgewicht en malaise nemen allemaal af door een juist voedingsen leefpatroon, geheel afgestemd op uw persoonlijke situatie. Indien gewenst, kunt u na afloop zelfs in uw eigen regio door een van onze meer dan 50 Ayurvedische therapeuten verder behandeld worden. Er geldt een laag uurtarief van niet meer dan € 76,50 dat door de meeste zorgverzekeraars wordt vergoed. Op de site www.ayurveda-center.com staat de meest aktuele informatie, die moet u zeker even bezoeken!
Even bellen? Onze telefonistes staan u elke werkdag van 08.00 tot 17.00 uur vriendelijk te woord. Alle info: tel. 024-641 83 98 (buiten kantoortijden: 024-645 03 16).