OHM Vani 4e kwartaal 2001 by Stichting OHM

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:09

Pagina 1

INFOBLAD OHM • PROGRAMMA’S

7e jaargang nr. 4 • oktober/december 2001 • prijs ƒ 7,50 (€ 3,41)

• OHMNET.NL is online • Divali • De kracht van de vrouw • Amma • Postmodernisme

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:09

Pagina 2

oktober/december 2001

vr aag ure bro ch e z n o eizen rondr vo o r

KLM / SLM

rcotra en.nl www.e rcoreiz www.e

D ZEN IS LI ERCO REI VAN

D U S .. , ER OP ZEK U R E IS T

vanaf ƒl. 1.500,-

Rondreizen op maat naar India, Nepal, Verre Oosten en Mauritius.

VERZORGDE RONDREIZEN: 15

2002 zo m e r : EN OP DING m AANBIE vels.co

tickets naar Paramaribo

(vraag onze tarievenlijst)

DAAGSE RONDREIS INDIA (promotiereis)

prijs ƒl. 1.995,-

13 okt., 27 okt., 3 nov. (Divali-tour), 10 feb., 24 feb., 3 mrt., 17 mrt. (Holi-tour India), 7 apr., 27 apr., 23 juni., 14 juni**, 21 Juli**, 4 aug.**, 18 aug.

DAAGSE RONDREIS

MAURITIUS (promotiereis)

prijs ƒl. 1.995,-

verblijk in apartement, 4 dagen tours, transfers U vliegt met Air Mauritius.

DUBAI (KLM vlucht, verblijf in apt. met ontbijt, transfers) 8 dagen voor een speciale prijs ƒl. 1.450,- per persoon.

21 DAAGSE

RONDREIS

SINGAPORE, MALEISIE, THAILAND

Vertrek: 12 okt., 16 nov., 15 feb., 17 mei voor ƒl 2.950,-

DE INDIA

SPECIALIST EIGEN KANTOOR IN

INDIA

DORDTSELAAN 144-D • 3073 GL ROTTERDAM • TELEFOON 010-484 91 77 • FAX 010-4846534 REGENTESSEPLEIN 12A • 2562 EV DEN HAAG • TELEFOON 070-363 95 36 • E-mail:erco.reizen@wxs.nl

In onze wink el origineel handv aar dig kleder dr ac ht en kadoartik elen uit India,

• • • •

Traditionele kleding zoals: de sari, ghagra, salwaar, kurta’s Moderne avondjurken Allerlei geschenkartikelen en nog veel meer gezichtsbehandeling oosterse wijze

Ook bemiddelen wij voor de verhuur van trouwstoelen, maro’s etc. En niet te vergeten indien u een uitstapje wilt maken naar het Verre Oosten o.a. India, kunt u door een deskundige uw reis laten samenstellen.

Indian Light • • • • • •

Toegankelijk voor een ieder Betaalbare prijzen Oosterse & Westerse mode Makkelijk bereikbaar zowel openbaar als eigen vervoer Werkt aan klant tevredenheid Warme sfeer van echtheid

Kortom Indian Light is werkelijk een licht in de duisternis !! Openingstijden: Ma t/m Vr : 10.00-18.00 uur Zaterdag: 10.00-17.00 uur Donderdag koopavond

Adres: Burgemeester v.Leeuwenlaan 47 1064 KK Amsterdm Tel:020-4114782 Fax: 020 - 4116774

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:09

Pagina 3

oktober/december 2001

OHM-Vani is een uitgave van de Stichting Organisatie voor Hindoe Media. OHM-Vani geeft achtergrondinformatie over de programma’s van OHM en maakt melding van relevante ontwikkelingen in de Hindoegemeenschap. Wij nodigen u uit opmerkingen of commentaar op onze programma’s of op dit blad te zenden aan Stichting OHM.

I N H O U D • Redactioneel

• TV

• TV Hindi

• Radio Maandag

• Radio Hindi

• Radio Zaterdag

Een jaarabonnement kost Fl. 20,-. Opzegging dient uiterlijk 1 maand voor het verstrijken van dat jaar schriftelijk plaats te vinden.

• OHMNET.NL is online

• Divali, feest der verlichting

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van

• De kracht van de vrouw

De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden stukken in te korten, te redigeren of niet te plaatsen. Geplaatste stukken geven niet altijd de visie van de OHM weer.

Stichting OHM Eindredacteur: Perdiep Ramesar De volgende personen hebben bijgedragen aan dit nummer: S. Badloe, D. Gangaram Panday, C. Mathura, S. Biere, B. Lalbahadoersing, C. Morssink, R.S. Persaud, A. Bierdja, S. Marhe-Benie, J. Veenstra, M. Ramkisoen, L. Engelen. V. Bhagwandin. Coverfoto: Krishna Art ISBN 1-886069-15-8 Grafische verzorging: NOS-Omroepdrukkerij Adri Segaar Stg. OHM (redactie OHM-Vani) Koninginneweg 8 1217 KX Hilversum

Telefoon 035 - 6260920 Fax: 035 - 6280843 E-mail: info@ohmnet.nl ABN-Amro: 44.09.38.694

• Ontmoeting met de Brahma Kumari’s 31 • Amma, ‘the hugging mother’

• Kerala, het land van God

• Het Hindoestaanse medialandschap in Amsterdam

• Gadar-Ek prem katha

• Philip Engelen

• Hindoeïsme in een postmoderne samenleving

• Hersenspinsels over de kracht van gedachten

• Meditatie: reis zonder doel?

• ‘Vedische Astrologie, wetenschap, die alles over uw leven vertelt’

• Ayurveda en het wisselen der seizoenen

• Het Spirituele web

62 3

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:09

Pagina 4

VOOR

REIZEN

Noord, Oost, Zuid, West Surinam Air Travel The Best!! De laagste tarieven en groepskortingen naar o.a. Azië, Mauritius, Suriname, Dubai, Zuid Afrika,Turkye enz. voor meer informatie: Telefoon: 030-2321516 Fax: 030-2322500 Amsterdamsestraatweg 91 3513 AC Utrecht Elke maand groepsreizen naar Mauritius! Lid SGR nr 2319 - K.v.K. 072319

Mr Drs T. Bissessur ADVOCAAT & PROCUREUR

• • • • • • • •

Strafzaken Echtscheidingen Kort Gedingen WAO-zaken Verblijfsvergunningen Letselschade Ontslagzaken Schadeprocedures

Grotewaard 1 • 2716 XP Zoetermeer Tel: 079 - 352 15 16 • Fax 079 - 352 19 82 4

Voorwoord Zo, de zomer zit erop. De eerste werken studiemaand is weer voorbij. Dan is het weer tijd voor OHMVani. De stichting Organisatie voor Hindoe Media heeft niet stil gezeten in de zomerperiode. Natuurlijk was dit weer een zomer van herhalingen, maar de programma’s die werden voorbereid voor het komende seizoen zijn allemaal al bijna af en klaar om uitgezonden te worden. Ook heeft OHM een nieuwe website ontwikkeld. OHMNET is de naam van deze site en hoopt weer op vele bezoekers en positieve reacties. Elders in dit blad vindt u een kort artikeltje over de vernieuwde website OHMNET. Het webadres van deze site is www.ohmnet.nl. Niet alleen de website is vernieuwd, maar er zijn deze zomer ook voorbereidingen begonnen om het TVprogramma OHM-Magazine te vernieuwen. Het is de bedoeling dat er gewerkt gaat worden volgens een nieuwe vormgeving en een vernieuwde formule. Dat OHM niet stil heeft gezeten is ook te zien aan het nieuwe logo van onze omroep. Naast het nieuwe logo komt er ook een nieuwe OHM-Vanipromo en een nieuwe leader voor OHM op televisie. De begintune zal veranderen en het nieuwe logo zal verwerkt worden in de nieuwe promo’s. OHM-Vani is ook aan vernieuwing toe. De restyling zal komende periode ingezet worden en dan hopen we dat het lukt om in januari met

LEENOI TCADER

Surinam Air Travel

REDACT IONEEL

oktober/december 2001

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:09

Pagina 5

oktober/december 2001

REDACT IONEEL

LEENOI TCADER

een nieuwe vormgeving te starten. Mocht dat niet lukken dan beginnen we in april met de full colour OHM-Vani nieuwe stijl. De komende periode gaan we flink brainstormen over OHM-Vani, wat willen we? Wie willen we bereiken? En hoe wil OHM zich professioneel en betrouwbaar presenteren? Dat OHM zich zeker professioneel en betrouwbaar kan profileren hebben we bewezen op het jaarlijkse Milan Festival in het Zuiderpark te Den Haag. Een der grootste Hindoestaanse manifestaties in Nederland. We stonden daar met een stand, studio, promotie- en camerateam. Zwaar vermoeid, maar dik tevreden zijn we terug gekomen uit Den Haag naar ons kantoor aan de Koninginneweg te Hilversum. En daar aangekomen keken we vooruit naar het komende seizoen en de nabije toekomst! Dit keer staan er artikelen in over onder andere de volgende onderwerpen: Divali, de spirituele vrouwen van de Brahma Kumari’s, Moeder Amma, het lokale Amsterdamse medialandschap, wat zijn gedachten?, het postmodernisme in het Hindoeïsme en uiteraard het Spirituele Web met allerlei interessante links naar verschillende onderwerpen die in deze OHM-Vani nader worden belicht. De vorige keer heb ik u een artikel beloofd over de dit jaar geïnstalleerde Hindoe Raad Nederland

(HRN). Dat artikel heb ik helaas moeten verschuiven naar het komende januarinummer, omdat OHM-Vani dan een kritische blik zal werpen op de twee opleidingen tot Hindoegeeste-lijk verzorger, namelijk de Hindoe Opleidingsinstituut Nederland (HON) en de Nederlandse Opleiding tot Hindoe Geestelijke (NOHG). En aangezien een opleiding door de HRN is ingesteld (HON) zal er gekeken worden naar het eerste half jaar van deze opleiding en het eerste half jaar van de Hindoe Raad Nederland in het algemeen. Tevens zal er een kritische blik geworpen worden op de opleiding van de stichting Nederlandse Opleiding Hindoe Geestelijke (NOHG). We pakken dan de opleidingen en de organisatie daarvan in een keer mee. Ik wens u zeer veel leesplezier!

Perdiep Ramesar, eindredacteur OHM-Vani ps. Per 1 oktober gaat onze medewerker Carel Morssink ons verlaten, om van de VUT te gaan genieten. Carel, Bedankt voor alles, het ga je goed! 5

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:09

Pagina 6

oktober/december 2001

Vierde Kwartaal 2001 op Nederland 1

13.00 - 13.30 uur! Zondag 07 okt. 13:00 – 13:30

herhaling: 13 okt. om 10:30 uur

OHM Magazine OHM-Magazine ziet er vanaf deze week anders uit. De vormgeving is vernieuwd en er zijn er twee nieuwe rubrieken die elke uitzending terugkeren. Hierin worden Hindoesymbolen, gewoonten en gebruiken belicht die zo ingeburgerd zijn dat veel mensen de oorsprong niet meer kennen. Verder volgen we in ieder Magazine een Hindoestaan die op bijzondere wijze zijn of haar leven invult en vormgeeft. Als vanouds blijft er natuurlijk aandacht voor actuele gebeurtenissen binnen de Hindoegemeenschap op sociaal, maatschappelijk, spiritueel en cultureel gebied. In deze uitzending onder andere een interview met de Indiase regisseur Anil Sharma over zijn nieuwste film “Gadar – Ek Prem Katha”. Een liefdesverhaal tegen de achtergrond van de scheiding tussen India en Pakistan in 1947. Zondag 14 okt. 13:00 – 13:30

herhaling: 20 okt. om 10:30 uur

Sadhana – “Enlightenment is successfully fitting a lightbulb” deel 1 In de onthutsende verwarring die India voor een buitenstaander kan zijn, vallen de sadhoes, de levende heilige mannen van het Hindoeïsme, niet snel op. Peter Sackman, regisseur van ‘Sadhana’, raakte na zijn eerste ontmoeting met een sadhoe echter geïntrigeerd door deze mensen. Zij verzaken het aardse leven om de staat van verlichting, moksha, te bereiken of vast te houden. In deze tweedelige documentaire worden vier mensen geportretteerd. Zij hebben gemeen dat zij binnen het spectrum van het Hindoeïsme naar zingeving van hun bestaan, innerlijke rust en een vorm van verlichting zoeken. Om hun verlichting te bereiken hebben ze obstakels moeten overwinnen en blijven er problemen op te lossen om nog verder te komen. Het dilemma; hoe ga je om met de contradictie tussen zingeving en materialisme, tussen wat Hindoes ‘moksha’ (de staat van verlichting) en ‘artha’ noemen (het vergaren van aardse goederen) staat centraal evenals de persoonlijke invulling van het begrip ‘verlichting’. ‘Sadhana’ is geen jaren ’60 zoektocht naar zelfrealisatie. De documentaire 6

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:09

Pagina 7

oktober/december 2001

laat zien dat door interactie tussen spiritualiteit en ontwikkelingen in de samenleving de ascetische traditie, de cultuur en de rol van de sadhoes in de samenleving verandert. Zondag 21 oktober 13:00 – 13:30

herhaling: 27 oktober om 10:30 uur

Sadhana – “Enlightenment is successfully fitting a lightbulb” deel 2 (zie deel1) Zondag 28 oktober 13:00 – 13:30

herhaling: 3 november om 10:30 uur

Deepak Chopra – “Opvoeden, een natuurlijke zaak?” deel 1 Over het opvoeden van kinderen zijn in de loop der jaren al heel wat boeken verschenen. Een ervan is “De 7 spirituele wetten voor ouders” geschreven door Deepak Chopra. De auteur gebruikt sleutelwoorden, zoals affectie, respect, waardering, geven en delen, onderscheidingsvermogen en verantwoordelijkheid, die horen bij een bepaalde leeftijd, met als doel goed van kwaad te leren onderscheiden. Voor het toepassen van de spirituele wetten is een programma opgesteld, waarbij per dag een drietal oefeningen wordt aangereikt. De auteur, arts en natuurgenezer, is sterk beïnvloed door de Advaita Vedanta, een non-dualistische Indiase leer, waarin aandacht en openheid centraal staan. OHM sprak met Deepak Chopra over dit boek en confronteerde hem met alledaagse situaties in gezinnen waarvan de ouders met hun kinderen omgaan op basis van deze zeven spirituele wetten. Om zijn uitgangspunten te toetsen worden de ervaringen maar ook de problemen die deze gezinnen tegenkomen bij het in de praktijk brengen van de wetten voorgelegd aan Deepak Chopra. Verder wordt er ingegaan op de vraag of je opvoeden wel kunt (aan)leren. Is het niet meer een natuurlijke zaak, gebaseerd op intuïtief handelen? Dit brengt de ontmoeting met Deepak Chopra tot de kern van de zaak; is de meerwaarde van deze wetten de religieuze voedingsbodem waar Chopra uit voortkomt en uit put; de spirituele bron in de vorm van de Vedische wetten? Deepak Chopra legt uit en biedt inzicht in de waarde van de achtergronden van zijn zienswijze. Zondag 04 november 13:00 – 13:30

herhaling: 10 november om 10:30 uur

Deepak Chopra – “Opvoeden, een natuurlijke zaak?” deel 2 (zie deel1) 7

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:09

Pagina 8

oktober/december 2001

Zondag 11 november 13:00 – 13:30

Spiritueel leiderschap door vrouwen? Praktisch alle pandits, swami’s en guru’s en bestuurders van mandirgenootschappen zijn mannen. Deze voorgangers interpreteren en verklaren de heilige geschriften voor hun volgelingen en geven daarmee aan welke weg zij dienen te volgen om zichzelf spiritueel te ontwikkelen. De Hindoestaanse gemeenschap gaat er in navolging van deze voorgangers vanuit dat er in de manier van devotionele en spirituele beleving een soort eenstemmigheid bestaat. Vrouwen zijn over het algemeen in hun belevingswijze vrij volgzaam en trouw aan het gezag van geestelijken en voorgangers. De traditioneel ingestelde Hindoestaanse samenleving ziet in deze volgzaamheid een rechtvaardiging voor de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen op het gebied van spiritueel leiderschap. Nieuwe, jonge en geëmancipeerde Hindoes denken hier genuanceerder over. Zij gaan ervan uit dat spiritualiteit iets universeels is en niet door sekse of groepsgebonden kenmerken te sturen of te begrenzen is. Steeds meer nieuwe groepen, stromingen en ashrams die deze individuele spirituele beleving als uitgangspunt gebruiken worden door vrouwen geleid. Vrouwelijk spiritueel leiderschap is voor deze groeperingen even vanzelfsprekend als mannelijk spiritueel leiderschap. Vrouwelijk leiderschap kan een additionele bijdrage leveren aan de spirituele ontwikkeling van mensen en past volledig binnen de emancipatieen zelfbeschikkingsgedachte die het Hindoeïsme hoog in het vaandel heeft staan.

Woensdag 14 november 18.30-18.55

herhaling: 17 november om 10:30 uur

herhaling: 15 november om 9.45 uur

Divali De naam Divali is afgeleid van het woord ‘dipavali’ en dit betekent hetzelfde als ‘een rij of een snoer lichtjes’. Op deze dag verlichten Hindoes hun huizen met diya’s (aarden lampjes) gevuld met ghee (boterolie) als brandstof. Divali staat voor bezinning op het leven, met als doel het kwade in onszelf te overwinnen en zuiver ethisch inzicht te ontwikkelen. Dit jaar heeft de Divali uitzending van OHM als thema: ghee. Behalve voor het laten branden van diya’s kent deze uit melk gemaakte brandstof vele andere toepassingen binnen de Hindoecultuur. In een feestelijk familieprogramma wordt via zang, dans en reportages behalve over het gebruik en de betekenis van ghee natuurlijk ook aandacht besteed aan de achtergronden van het Divalifeest.

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:09

Pagina 9

oktober/december 2001

Zondag 18 november 13:00 â&#x20AC;&#x201C; 13:30

herhaling: 24 november om 10:30 uur

Hindoes a/d Amstel Gedurende de jaren â&#x20AC;&#x2122;50 kwamen de eerste Hindoestanen naar Nederland. Het verschil met Suriname, zeker ten opzichte van wereldstad Amsterdam, was enorm. Je viel weliswaar minder op dan in de provincie maar er was daarentegen ook veel meer aan onbekendheid waar mee omgegaan moest leren worden. De eerste Hindoestaanse migranten misten de sociale handvatten om op adequate wijze, in deze voor hun nieuwe samenleving, te kunnen communiceren. Gevolg: misverstanden alom. De ene keer gaven deze misverstanden reden tot lachen; de andere keer waren de gevolgen serieuzer. Onderling bouwde men een hechte band op. In de weekenden werd de eenzaamheid van de werkweek gecompenseerd door elkaar op te zoeken. Men kookte gezamenlijk en wisselde ervaringen uit over het leven in Nederland. Lokale (illegale) Hindoestaanse radiozenders speelden een belangrijke rol in deze periode. Zij brachten in een land waar alles anders was dan thuis de eigen cultuur, taal en muziek tot bij de mensen in de huiskamer. Van het uitwisselen van persoonlijke boodschappen tot het geven van tips over waar je Surinaamse producten kon kopen; zo gaven de piratenzenders een stem aan de groeiende Hindoestaanse gemeenschap in Nederland. De inwortelingsperikelen waarmee de eerste generatie Hindoestanen in Nederland te maken kreeg zijn voor Hindoestaanse jongeren en autochtonen bijna niet meer voor te stellen. De belofte voor de snelle ontwikkelingen binnen de Hindoestaanse samenleving in Nederland ligt in deze begintijd. Het belichten van deze periode is dan ook de moeite waard. Zondag 25 november 13:00 â&#x20AC;&#x201C; 13:30

herhaling: 01 december om 10:30 uur

Onam Festival In de laatste week van augustus en de eerste week van september vindt er in de Zuid-Indiase deelstaat Kerala het Onam Festival plaats. Wat het Onam Festival zo bijzonder maakt is de combinatie van traditionele kunstuitingen met moderne hedendaagse elementen uit de samenleving. Eeuwenoude cultuuruitingen, zoals de Kathakalidans, of oude volksliederen worden gebruikt om niet alleen oude verhalen uit de rijke historie van Kerala te vertellen, maar ook om maatschappijkritische boodschappen te uiten. De slangenbootshow bijvoorbeeld, welke als vanouds wordt gebruikt om de terugkomst van een van hun oude koningen uit ballingschap te vieren, kreeg de laatste jaren een wedstrijdelement en daarmee verheven tot een soort nationaal typisch Keralese sport die duizenden buitenlandse bezoekers trekt. 9

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:09

Pagina 10

oktober/december 2001

In een tweedelige serie hierover staan we stil bij verschillende cultuuruitingen van het Onam Festival en de verhalen en mythen die daarmee samenhangen. Zondag 02 december 13:00 – 13:30

herhaling: 08 december om 10:30 uur

Onam deel 2 (zie deel 1) Zondag 09 december 13:00 – 13:30

herhaling: 15 december om 10:30 uur

Hindoewaarden deel 1 – Dharma Het beste uit jezelf halen, dat is wat we allemaal graag willen. Volgens de Hindoefilosofie kan dit het beste als de ontwikkeling plaatsvindt volgens het model van de vier Hindoewaarden, ook wel Purartha’s Artha’s genoemd, namelijk Dharma, Artha, Kama en Moksha. De meest omvattende en basale van deze vier waarden is Dharma of Hindoe-ethiek. Dharma geeft richtlijnen voor sturing en invulling van het leven. Tegelijkertijd vormt het de motivatie voor een mens en natuurvriendelijke levenshouding. De Dharma-gedachte stamt uit de Vedische tijd. De vraagt werpt zich op of in onze huidige westerse technologische samenleving deze gedachte nog wel toepasbaar is. Geeft de implementatie ervan echt een meerwaarde aan het leven zoals Hindoe voorgangers beweren? Zondag 16 december 13:00 – 13:30

herhaling: 22 december om 10:30 uur

Magazine Aandacht actuele gebeurtenissen binnen de Hindoestaanse gemeenschap op sociaal-maatschappelijk spiritueel en cultureel gebied. Zondag 23 december 13:00 – 13:30

herhaling: 29 december om 10:30 uur

Jongeren Amusementsprogramma deel 1 OHM besluit de programmering van het jaar 2001 met een knal. In twee shows wordt op humoristische wijze en met een gezonde dosis zelfspot in de (lach)spiegel gekeken. Misverstand en miscommunicatie staan centraal in een wereld waarin verschillende culturen en generaties regelmatig met elkaar in botsing komen.Verder laten jonge en vernieuwende artiesten uit de wereld van dans en muziek horen en zien wat de laatste stand van zaken op het gebied van cross-over cultuur is. Zondag 30 december 13:00 – 13:30 Jongeren Amusementsprogramma deel 2 Zie deel 1 10

herhaling: 05 januari om 10:30 uur

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:10

Pagina 11

oktober/december 2001

(Vertaling A. Bierdja)

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:10

Pagina 12

oktober/december 2001

maandag 21.00-22.00 MAANDAG van 21.00-22.00 uur op Radio 747 AM en via de kabel: Den Haag 88.1◆A’dam 96,6 FM◆R’dam 89.9 FM of vraag uw kabelexploitant naar de juiste frequentie in uw regio. Maandag 1 en 8 oktober 21.oo-22.00 uur Dromen en hun betekenis Soms heb je ze wel, soms ook niet. Vaak weet je nog waar het over ging, nog vaker weet je dat niet. Feit is dat iedereen er mee te maken krijgt. Dromen. Waar droomde u vannacht over? Soms vragen we onszelf af of de droomwereld die we beleven enig verband houdt met de werkelijkheid waarin we dagelijks leven. Veel onderzoekers hebben getracht deze vraag te beantwoorden door dromen te bestuderen. De conclusies die zij hebben getrokken zijn terug te vinden in talloze boeken die zijn uitgebracht. In deze twee uitzendingen kunt u luisteren naar de betekenis van dromen. Maandag 15 oktober 21.oo-22.00 uur Kanyapooja In India is het een oud ritueel om tijdens bepaalde religieuze festiviteiten kleine meisjes te vereren. Het meisje wordt naast de Godin aanbeden en krijgt een zeer hoge positie toebedeeld. In Nederland wordt dit gebruik nu nauwelijks meer toegepast. Men is bang voor negatieve gevolgen die het kan hebben op het verdere leven van het meisje. Maar voor welke negatieve gevolgen is men nu precies bang en wat is de kanyapooja eigenlijk? OHM-Radio ging op onderzoek. Maandag 22 oktober 21.oo-22.00 uur De filosofie van Swami Dayanand Op 20 en 21 oktober organiseerde de Federatie Arya Samadj Nederland, FAS-NED, een tweedaagse bijeenkomst waarin tal van onderwerpen met betrekking tot deze groepering in dit land ter sprake zijn gekomen. Opvallend was dat er naast de gebruikelijke sociaal-maatschappelijke onderwerpen ook over de 12

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:10

Pagina 13

oktober/december 2001

filosofische ideeën van Swami Dayanand werd gesproken. In deze uitzending hoort u een verslag van dit onderwerp op het FAS-NED congres. Maandag 29 oktober, 5 en 12 november 21.oo-22.00 uur Van familie naar gezin Vroeger in Suriname woonde de hele familie bij elkaar. Als de zoon trouwde bleef hij met zijn vrouw bij zijn ouders wonen. Zelfs als er kinderen werden geboren dan groeiden die op met de ouders en grootouders. Sommige mensen bouwden op het perceel waar het ouderlijk huis stond een huisje bij. Zo woonde dus de hele familie bij elkaar. Van oudsher leefden Hindoestanen in een sterke familieverband waarin de posities en bevoegdheden van de verschillende familieleden vastlagen. De familie vormde een hechte groep met een eigen cultuur bijvoorbeeld met betrekking tot het nemen van beslissingen. Aan de ene kant bracht zo een leefsituatie een stukje zekerheid en duidelijkheid met zich mee. Je wist waar je aan toe was. Aan de andere kant werden familieleden sterk beperkt in hun vrijheid. Tijden zijn veranderd. Hier in Nederland woon je niet met je neefjes en nichtjes op een erf. Hier is de familie uiteengevallen in een aantal gezinnen die elkaar tegenkomen op feestjes of andere gelegenheden. De traditionele posities van de familieleden liggen op losse schroeven. Het gezin is niet meer afhankelijk van de familie. Welke invloed heeft het proces ‘van familie naar gezin’ gehad op de gezinsleden? In drie programma’s zoekt OHM-Radio naar de positie van de man, de vrouw en het kind in het nieuwe kerngezin. Maandag 19 november 21.oo-22.00 uur Het Divalifeest; een mix van religie en cultuur Ook dit jaar (14 november) vieren miljoenen Hindoes over de hele wereld het lichtfeest, Divali. Op deze dag staat Lakshmi, de godin van voorspoed en geluk centraal. Om Lakshmi tevreden te stellen wordt het ritueel zo nauwkeurig mogelijk uitgevoerd. Dit kan soms leiden tot een dwangmatig volgen van uiteenlopende voorschriften. Het aantal lichten zou oneven moeten zijn, de vrouw des huizes steekt het eerste lichtje aan, de lichten mogen pas om zes uur ‘s avonds worden aangestoken, het huis moet 13

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:10

Pagina 14

oktober/december 2001

topclean zijn, enz., etc. Maar in hoeverre zijn de voorschriften, zoals bij elk feest, een mix van religieuze voorschriften en culturele gebruiken? En welke onderdelen van het feest zijn dan religieus en welke zijn culturele gebruiken? In deze uitzending zoekt OHM-Radio naar het antwoord. Maandag 26 november, 3,10 en 17 december

21.oo-22.00 uur

Dharma, artha, kama en moksha In het Hindoeïsme zijn er vier zaken die in het leven strevenswaardig worden geacht: rechtschapenheid (dharma), materieel voorspoed (artha), genot (kama) en verlossing (moksha). Deze vier begrippen zijn in principe de grote richtingaanwijzers voor de doorsnee Hindoe die een leven leidt volgens het principe van de vier levensstadia: student, gezin, onthechting en sanyasa. Deze levenswijze zou uiteindelijk moeten leiden tot de verlossing van de ziel van het aardse bestaan. Maar hoe moeten we dit ideaal praktiseren? Staan de begrippen dharma, artha, kama en moksha soms niet haaks op elkaar? Hoe zou genot tot de verlossing leiden? In een vierdelige serie wordt er getracht deze begrippen op een harmonieuze manier aan elkaar te relateren. Ook wordt er een concrete invulling aan deze begrippen gegeven met voorbeelden uit de actualiteit. Maandag 24 december 21.oo-22.00 uur Hoe ontkom je aan de Kersthype? Het is december. Je gaat de deur uit, kijkt voor je en ziet dat heel veel buren hun ramen hebben versierd met rode linten die ze dwars over elkaar heen hebben geplakt, zodat het hun ramen verdeelt in allemaal kleinere rode raampjes, daartussen zie je bellen, rendieren en engeltjes. Gezellig. Misschien moet je het ook maar doen... Op je werk hoor je de hele dag gesprekken van collega’s aan over hoe hun Kerstballen eruit zien en waar ze gaan dineren met Kerst. Als je naar huis gaat wil je niets meer horen over Kerstfeest en je probeert niet naar de ramen van de buren te kijken. Tot je de ramen van je eigen huis ziet. Verdoofd loop je naar binnen en hoort je partner nog net roepen voordat je instort op de bank...”ik dacht, leuk die ramen bij de buren dus.....” In de uitzending van vanavond kunt u luisteren hoe mensen omgaan met Kerstmis en hoe sommigen de Kersthype proberen te mijden.

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:10

Pagina 15

oktober/december 2001

Maandag 31 december

21.oo-22.00 uur

Dit was 2001... In het jaar 2001 is de Hindoe Raad Nederland (HRN) geïnstalleerd en zijn de eerste studenten begonnen aan de nieuwe opleiding tot Hindoegeestelijke. Ook kreeg in dit jaar de Maha Kumbha Mela in India, die één keer in de twaalf jaar wordt gevierd, brede belangstelling in de media. Maar 2001 kende ook tragische dieptepunten. In januari trof een zware aardbeving de deelstaat Gujarat waarbij duizenden mensen onder het puin bedolven raakten. In Afghanistan verplicht de Taliban Hindoes om een merkteken te dragen en in Nederland strijden enkele Hindoes tegen het gebruik van Hindoesymbolen op gebruiksartikelen. En dit zijn slechts enkele voorbeelden. Reden voor OHM-Radio om de hoogte- en dieptepunten nogmaals voor u op een rijtje te zetten.

2001 2002 Traditionele gezondheidsleer

Ayurveda

Lezingen, opleidingen en behandelingen ● ● ● ● ●

zeer nauwkeurige constitutiebepaling Ayurvedische behandelingen beroepsopleiding lezingen in het hele land www.ayurveda-center.com

Ayurveda Health Center - gevestigd in DE HORIZON Ottersum o.l.v. vaidya R.H. Swami Persaud Postbus 463, 6600 AL Wijchen, tel.: 024 - 641 83 98, fax: 024 - 645 03 16 15

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 16

oktober/december 2001

(Vertaling A. Bierdja)

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 17

oktober/december 2001

Zaterdag van 12.00-13.00 uur op Radio 747 AM en via de kabel: Den Haag 88.1 ◆ A’dam 96,6 FM ◆ R’dam 89.9 FM of vraag uw kabelexploitant naar de juiste frequentie in uw regio. Zaterdag 6 oktober 12.00-13.00 uur Dvaita Vedanta, de ander en ik. Van oudsher worden zes belangrijke Hindoeïstische denksystemen onderscheiden: de Samkhya, de Yoga, de Nyaya, de Vaisesika, de Mimamsa en de Vedanta. De Vedanta op haar beurt kent drie stromingen. De Advaita Vedanta, de Visistadvaita en de Dvaita Vedanta. Kenmerkend voor de Dvaita Vedanta is de opvatting dat er verschillende realiteiten bestaan. Brahman, die identiek is aan de persoonlijke god Vishnu, verschilt zowel van de zielen als van de materiële dingen. Volgens Madhva heeft ook iedere ziel een eigen aard die verschilt van de aard van alle andere zielen. In ons programma van vandaag gaan wij dieper in op de filosofie van Madhva en wat dat in de praktijk van alledag betekent. Zaterdag 13 oktober 12.00-13.00 uur Advaita Vedânta, de ander en ik. In september 2000 deed de Lotusvijver verslag van het eerste Advaita-symposium dat gehouden werd op de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Het thema was toen ‘het zelf-zijn’ en de relatie met het Brahman. Op het tweede Advaita-symposium staat de relatie van ‘de ander en ik’ centraal. Het uitgangspunt vormt de stelling van de Advaita Vedânta dat het hoogste Zelf van de ander en mijn eigen Zelf-zijn niet verschillend van elkaar zijn. Wat is de aard van de ander? In hoeverre of in welke zin verschilt de ander van mij en in hoeverre vormen wij een eenheid? Een bespreking van deze vragen kan vele andere problemen verhelderen, onder andere ‘de aard van het Zelf’ en de mogelijkheid van communicatie. In hoeverre kunnen wij elkaar begrijpen? In ons programma nemen wij u alsnog mee naar dit symposium dat gehouden werd op vrijdag 12 september 2001. 17

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 18

oktober/december 2001

Zaterdag 20 en 27 oktober, en 3 november 12.00-13.00 uur Wat zijn gedachten? Je maakt het soms wel eens mee, dat je diep in gedachten verzonken bent. Er speelt zich van alles af in je omgeving, maar jij bent er met je aandacht niet bij. Iemand die jou zo ziet zitten kan zien dat je ergens aan denkt, maar wat je denkt is jouw geheim. Het zijn jouw gedachten. Het ene moment ben je hier, het andere moment in India, dan weer bij je werk, dan weer bij je lievelingsfilmster. Het is allemaal mogelijk, in een oogwenk, sneller dan wat dan ook. Gedachten, wat je denkt weet je wel, maar waar komen ze vandaan, hoe ontstaan ze, waarom denk je ergens niet aan. De Lotusvijver neemt u mee op een zoektocht naar het geheim wat gedachten eigenlijk zijn. Zaterdag 10 november 12.00-13.00 uur Het feest van voorspoed en geluk Op 14 november vieren miljoenen Hindoes over de hele wereld het Divalifeest, het feest van voorspoed en geluk. Op deze dag wordt de godin Lakshmi aanbeden en er wordt aan haar gevraagd om de familie voor het komende jaar te zegenen, zodat men niet in aanraking komt met armoede en tegenslag. In deze uitzending volgt De Lotusvijver een Hindoegezin dat volop bezig is het Divalifeest voor te bereiden. Zaterdag 17 november 12.00-13.00 uur Waar zijn de Hindoes? Door de bouw van een op Hindoe-architectuur georiĂŤnteerd gebouw zal de Hindoebasisschool Shri Lakshmi het HindoeĂŻsme in Amsterdam een duidelijker gezicht geven. Op dezelfde wijze levert de Radhakrishna tempel, de eerste authentieke Hindoetempel in Nederland, haar eigen bijdrage aan de zichtbaarheid 18

X X X

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 19

oktober/december 2001

van het Hindoeïsme in Amsterdam. Het lijkt alsof de Amsterdamse Hindoes na een periode naar binnen gericht te zijn, zich nu op verschillende terreinen wil manifesteren. Dit zien we in de gebouwen, de deelname van de Hindoes in de politiek, media en natuurlijk ook de eigen ondernemers. De Hindoe wordt zichtbaar. In deze uitzending van De Lotusvijver wordt u meegenomen op een exotische reis door Hindoeïstisch Amsterdam. Zaterdag 24 november 12.00-13.00 uur Spiritualiteit en postmodernisme bekeken vanuit een Hindoeïstisch perspectief. Onder postmodernisme verstaan wij het einde van de grote ideologieën. Het besef is er dat onze werkelijkheid pluralistisch van aard is. Het wezen van de werkelijkheid staat niet meer vast. Wat we wel kennen zijn interpretaties van de werkelijkheid. Iedereen interpreteert de werkelijkheid op zijn eigen manier. Er is geen eenduidig criterium meer om te bepalen wat waarheid inhoudt. Vanuit een onbelast startpunt wordt er gekeken naar het wezen van de werkelijkheid. Het Hindoeïsme bekeken vanuit een postmodern perspectief levert een aantal interessante invalshoeken op. Zaterdag 1, 8 en 15 december 12.00-13.00 uur Dharma, artha, kama en moksha In het Hindoeïsme zijn er vier zaken die in het leven strevenswaardig worden geacht: rechtschapenheid (dharma), materieel voorspoed (artha), genot (kama) en verlossing (moksha). Deze vier begrippen zijn in principe de grote richtingaanwijzers voor de doorsnee Hindoe die een leven leidt volgens het principe van de vier levensstadia: student, gezin, onthechting en sanyasa. Deze levenswijze zou uiteindelijk moeten leiden tot de verlossing van de ziel van het aardse bestaan. Maar hoe moeten we dit ideaal praktiseren? Staan de begrippen dharma, artha, kama en moksha soms niet haaks op elkaar? Hoe zou genot tot de verlossing leiden? In een vierdelige serie wordt er getracht deze begrippen op een harmonieuze manier aan elkaar te relateren. Ook wordt er een concrete invulling aan deze begrippen gegeven met voorbeelden uit de actualiteit.

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 20

oktober/december 2001

Zaterdag 22 december 12.00-13.00 uur Is het Hindoeïsme een dwaalweg? Pas op voor het gevaar uit het Oosten! Dit is een vaak gehoorde kreet die mensen moet waarschuwen voor dwaalwegen op hun religieuze pad. Maar waarom wordt onder andere het Hindoeïsme als een dwaalweg gezien? Welke zijn de beginselen van het Hindoeïsme die niet stroken met bijvoorbeeld het Christendom? Vandaag in De Lotusvijver trachten we antwoorden te vinden op deze vragen. Zaterdag 29 december 12.00-13.00 uur Blik op het verleden en in de toekomst Wat zal de dag van morgen ons brengen? Niemand kan dat met zekerheid van zichzelf zeggen. Toch praten wij in De Lotusvijver met prominenten die hier wél uitspraken over kunnen doen. Wat zijn de verwachte ontwikkelingen op spiritueel gebied in het komende jaar? En waarom liepen zaken zoals ze liepen in het afgelopen jaar 2001? Een panel van helderzienden en astrologen doet hier uitspraken over!

Tewarie & Partners Accountants en Belastingadviseurs Parmessar & Tjon A Ten Accountants en Belastingadviseurs T&H Groep Accountants & Belastingadviseurs bestaat uit: • Tewarie Accountants en Belastingadviseurs • Parmessar & Tjon A Ten Accountants & Belastingadviseurs • Admi Services, administratieve dienstverlening voor het midden & kleinbedrijf. T&H Groep is uitgegroeid tot een organisatie met een gevarieerd samengestelde praktijk voor controle, beoordeling en samenstellingsopdrachten. Naast adviespraktijk en de financiële-administratieve begeleiding biedt de organisatie tevens fiscale dienstverlening. Een belangrijk uitgangspunt is de betrokkenheid bij de cliënt, waarbij korte communicatielijnen zowel binnen als in de relatie met de cliënt een belangrijke rol spelen. Naast de specialisten in eigen huis beschikt T&H Groep over een met zorg ontwikkeld contactennetwerk van externe onafhankelijke adviseurs uit diverse disciplines. Nederland: Suriname:

Oranje Nassaulaan 55 • 1075 AK Amsterdam. Tel: 020-6711256 • Fax: 020-6737272 Mr. F.H.R. Lim A Poststraat 19 • Postbus 1700, Paramaribo. Tel: 474452 • Fax: 474643 en Oranje Nassaustraat 53 • Nieuw Nickerie. Tel: 0231979

K.B. Tewarie RA P. Parmessar FB M.L.J. Braspenning AA Mr. L. Krokke-Toffoli Drs. Ing. W.N.B. Tewarie RE

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 21

oktober/december 2001

OHMNET.NL is online De stichting Organisatie voor Hindoe Media (OHM), is na jarenlang radio en televisieprogramma’s maken via de publieke omroep geen onbekende meer in medialand. Ook via ons kwartaalblad OHM-Vani heeft u veel informatie kunnen vergaren over diverse aspecten van de Hindoecultuur en het Hindoeïsme. Via het ‘nieuwe’ medium Internet wil de OHM u als geïnteresseerde ook van dienst kunnen zijn. Daarom heeft OHM kort geleden haar internetsite compleet vernieuwd. Deze nieuwe site staat online en is bereikbaar via www.ohmnet.nl. DHIREN GANGARAM PANDAY

H H

et is de bedoeling om u iedere week steeds meer content aan te bieden. Behalve alle informatie over de radio- en TV-programma's van de OHM, bieden wij u als bezoeker de gelegenheid om inhoudelijk verder te discussiëren over de onderwerpen die aan bod zijn gekomen in de programma's (RTVForum). Alle radio- en TV-uitzendingen kunt u spoedig na de uitzending rustig in real audio/video naluisteren of wederom bekijken via OHMNET. Behalve een serie interessante links en een overzicht van vele relevante

organisaties, werken wij aan een uitgebreide bibliotheek waar u veel informatie kunt vinden over diverse aspecten van het Hindoeïsme. De overige verrassingen kunt u zelf ervaren in de komende periode. Surft u gewoon vaker langs. Uw reacties en opmerkingen met betrekking tot OHMNET zien we graag tegemoet. Voor vragen en/of opmerkingen: Dhiren Gangaram Panday, OHMNET dhiren@ohmnet.nl

ohmnet .nl

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 22

oktober/december 2001

Divali, feest der verlichting Elk volk heeft zijn eigen feesten. Deze feesten houden het volk actief, levend en geïnspireerd. Zij creëren een gevoel van nationale eenheid. Feesten of hoogtijdagen spelen een belangrijke rol bij het creëren van een nationale trots in een samenleving. Indien feesten uit het leven van mensen verdwijnen, zou het leven erg saai worden. SURUJ BIERE

E E

en andere belang van feesten is dat zij in iemands leven geleidelijk aan een verandering doen ontstaan. Zij voegen geluk, plezier en schittering in het leven toe. Door de dagelijkse routine werkzaamheden verkrijg je toename van mentale vermoeidheid en het leven wordt minder veelzeggend. Hoogtijdagen brengen een verandering in de vorm van frisheid, die de geest en het lichaam inspireren. De geest raakt verzadigd van blijheid. Het individu, het gezin, de familie en de samenleving (gemeenschap) ervaren een atmosfeer van vernieuwing. Het leven wordt gevuld met nieuwe ambitie, nieuwe inspiratie en een vernieuwde vitaliteit.

In de dagelijkse routine treedt een verandering. Schoonheid en zindelijkheid domineren en de huizen worden versierd. Kledingstukken en de manier van aankleden veranderen. Gerechten en frisdranken worden meer en smakelijker. Dit alles zorgt ervoor dat de geest er frisser gaat uitzien. Feesten verdrijven wanhoop, nederlaag en problemen en geven het leven nieuwe aspiraties. Feesten kunnen in drie categorieën worden ingedeeld. Namelijk in religieuze, nationale en seizoensfeesten. Echter het Divalifeest is het belangrijkste feest van de Hindoes. Omdat dit feest zowel religieus, nationaal en seizoensfeest is. Waar er ook Hindoes in de wereld woonachtig zijn, het Divalifeest wordt met grote

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 23

oktober/december 2001

pracht en praal vertoon en na uitgebreide voorbereidingen gevierd. Divali valt op de nacht van nieuwe maan (amavasya) in de maand kartik (oktober /november) volgens de Hindoekalender. Divali is een feest voor allen die zich willen verlossen van het kwade om zich te kunnen verheffen tot edelheid en deugd. Dit feest, waarbij vele diya’s worden ontstoken om de duisternis te verbleken en zo op te gaan in het eeuwig schijnend licht (symbool van en voor reinheid en het goede) is even oud als de Vaidik Dharma oftewel de Sanatan Dharma. Zoals eerder gezegd zijn er verschillende aspecten die met het Divalifeest verband houden, ermee samenvallen en de waarde van deze dag verhogen.

Seizoensfeest Het Divalifeest is een seizoensfeest. Een maand voor Divali begint het minder te regenen. Tijdens de regentijd raken de huizen vaak gekleurd. Vandaar dat men ze een onderhoudsbeurt geeft. In deze tijd kan de oogst (graan) ook binnengehaald worden. De aanhangers van de Vaidik Dharma doen eerst met een deel van de nieuwe oogst uit vreugde en dankbaarheid een zuiveringsofferceremonie (havan). De offers keren na verbrand te zijn in het offeraltaar terug tot de oorspronkelijke vorm. Op deze manier wordt de materie (= jarh padarth: het vuur, de lucht, het water, de aarde en de ruimte/ether) dus

‘gevoed’. Hierna wordt het graan bereid om te nuttigen. Vandaar dat dit feest ‘navashasyesti’ (oogstofferfeest) wordt genoemd. De feeststemming wordt op verschillende manieren geuit: zoals eerder gezegd met het versieren van gebouwen, aansteken van diya’s (aarden lampjes) en soms vuurwerk. Verder het klaarmaken van lekkernijen. De armen, zieken, ouden en weeskinderen worden ook bedacht.

Prakash Parva (lichtfeest) In de Rigveda staat: Aroh Tamso Jyotih (Nl. vert.: O mens! Verlaat de duisternis en begeef U naar het licht.) Dezelfde mening wordt in de Shatapath Brahman als volgt gereciteerd: Asato Ma Sad Gamaya Tamaso Ma Jyotir Gamaya Mrityor Ma Amritam Gamaya (Nl. vert.: O Almachtige God! Leid ons van de onwaarheid naar de waarheid, van de duisternis naar het licht en van de dood naar het onsterfelijke.) Een aanhanger van de Vaidik Dharma is iemand die steeds het licht (waarheid, licht in de vorm van kennis, onsterfelijkheid) opzoekt. Onder de twaalf nieuwe manen (amavasya) van het jaar is er een waarbij de nacht het donkerst is en wel de nieuwe maanmaand 23

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 24

oktober/december 2001

genaamd kartik, wat reeds eerder ter sprake is gebracht. Door op deze dag de diyaâ&#x20AC;&#x2122;s aan te steken trachten de feestvierenden de pikdonkere nacht te verlichten.

Vaishsya Utsava (handelarenfeest) Dit feest heeft in de loop der jaren een speciale betekenis gekregen voor sommige handelaren. Op deze dag maken zij hun inventaris op. De Hindoefeesten zijn echter bestemd voor een ieder.

Lakshmi Puja (verering van Lakshmi) De betekenis van het woord Lakshmi en de Lakshmi-aanbidding wordt door velen verkeerd begrepen. De waarde die deze Lakshmiaanbidding had, is verwaarloosd en het onwaarachtige heeft de plaats ingenomen. Nu nemen de handelaren wat zilveren muntstukken en wassen die in melk. Dit is nu de Lakshmipuja (aanbidding van rijkdom) geworden. Wat symboliseerde het wassen van het geld in melk? Niets anders dan dat het geld op een eerlijke manier wordt verdiend. Dus ons inkomen moet niet op een oneerlijke wijze, bijvoorbeeld door middel van diefstal, moord, tekortdoening, beroving, ontnemen van iemands recht worden verdiend, maar door eigen inzet en inspanning. Dit was de ware aanbidding van de rijkdom (Lakshmipuja).

Maha Lakshmi Puja De populaire Hindoes wijden het 24

Divalifeest ook aan de goddelijke manifestatie Lakshmi. Zij vereren op deze lichtfeestdag de personificatie van het licht, van geluk en voorspoed, schoonheid en rijkdom (Lakshmi). Daar het licht het goede symboliseert, houdt de verering van Lakshmi, ook wel licht genoemd, in, dat haar verlichtende kracht gesterkt wordt, waardoor zij beter in staat is om het goede te doen zegevieren, de mensen de wijsheid, geluk, welvaart en rijkdom te verschaffen en al wat kwaad is te weren. Anders gezegd de mens moet zich heel hard inspannen voor zijn welvaart. Daarbij moet ook God centraal gesteld worden ter voorkoming van afdwalingen en te zorgen voor de vermijding van het kwaad en geen voedingsbodem ervan te worden. Het Divali wordt gekenmerkt door een rein ritueel bad, het dragen van nieuwe (of schone) kleren, het verrichten van de bijbehorende ceremonies en het ontsteken van de lampjes (diyaâ&#x20AC;&#x2122;s). Voor het aansteken van de aarden lampjes, bij het vallen van de duisternis (avond), dient

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 25

oktober/december 2001

het volgende gebed opgezegd te worden: 1. Aum Bhur Bhuvah Svah (Nl. vert. O Alomtegenwoordige God, verlicht de aarde, de luchtruim en de hemel) 2. Aum Bhur bhuvah svah tat

savitur varenyam bhargo devasya dhi mahi dhiyo yo nah pracodayat (Nl. vert. O Almachtige God, de gelukzalige, verdrijver van verdriet en ziekte, leid ons af van het bochtige pad der zonde, schenk ons wijsheid en verlicht ons levenspad) 3. Asato ma sad gamaya

Tamaso ma jyotir gamaya Mrityor ma amritam gamaya (zie vertaling elders in dit artikel) De teksten 1 tot met 3 zijn universeel. Een ieder kan ze uitspreken. 4. De populaire Hindoes hebben ook hun eigen specifieke tekst:

Shri Lakshmi karo tu kalyana arogya sukha sampada,mama satru vinasaya dipa jyotir namo astu te. (Nl. vert.: Moge het verheven licht (Lakshmi) ons volkomenheid in gezondheid, geluk en voorspoed schenken. Hulde zij aan U, ons lichtschijnsel, die tot onderdrukking van mijn innerlijke vijanden moge dienen) Dit lichtfeest wordt gewoonlijk in huiselijke kring en in tempels (gebedsruimten) gevierd. Thuis

wordt er een religieuze plechtigheid gehouden, waarbij mantraâ&#x20AC;&#x2122;s (heilige teksten) worden uitgesproken. Er worden dan veel lampjes met boterolie (ghee) ontstoken. Zowel in het huis als daar buiten worden de aarden lampjes geplaatst, zodat er geen enkel plekje donker blijft. Door het schijnsel van lampjes verdwijnt de duisternis uit het huis, of liever gezegd wordt de duisternis verdreven. Immers, licht brengt geluk en wendt onheil af. Als op Divalidag het huisvuil en de oude kleren naar buiten worden gedragen, zal de tastbare en zichtbare Lakshmi, dus de vrouw des huizes, licht, reinheid, schoonheid, rijkdom en voorspoed in het huis zelf vestigen. Luiheid, vuil, duisternis, armoede en het kwaad moeten uitgebannen worden. In dit verband is het goed aan te geven dat het woord Lakshmi staat voor licht, vrouw, geluk en rijkdom (geld). Divali en bekroning van Shri Rama Shri Rama is boven de Hindoeistische hemel een schitterend sterrenbeeld. Hij was een eervolle, grote eerbare en een edel figuur. Hij is voor ons eerbiedwaardig en geheel voorbeeldig. Maar al deze deugdvolle bewoordingen aan zijn adres geven ook aan dat dit feest geen enkel verband als zodanig houdt met de terugkeer van Rama uit het woud. Wij geven hiervoor twee literaire bewijzen: Toen bekendgemaakt werd dat Rama tot kroonprins was uitgeroe25

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 26

oktober/december 2001

pen, zei Dasharath (Rama’s vader) het volgende aan de vrome Maharshi Vashishtha: Caitrah rimanayam masah punyah prishpita kananah abhi ekaya Ramasya sareva mewopa kalpamah (zie Valmiki Ayodhya Kand) (Nl. vert.: Het is de caitra masa (= februari / maart maand). In deze periode zijn de bossen en de tuinen vol kleurrijke bloemen, de natuur is in een feeststemming, dit is een goed moment om Rama te bekronen. Verzamelt u al hetgeen dat noodzakelijk is voor deze kroningsceremonie).Uit deze woorden van koning Dasharath blijkt dat Rama in de maand februari / maart zou worden bekroond. Helaas, de volgende dag moest hij in plaats van bekroond te worden de bossen 26

ingaan. Wanneer nu Shri Rama in deze periode voor veertien jaar verbannen werd, zal het veertiende jaar ook in deze periode eindigen. Hoe is dan mogelijk dat Rama tijdens de Divaliperio-de uit het bos terugkeerde? Dus het is geheel verkeerd dat de bekroning van Shri Rama na terugkomst uit het oerwoud in oktober / november heeft plaats gevonden. Het kan worden gezegd dat het gevecht tussen Rama en Ravana zes maanden extra in beslag heeft genomen, maar deze redenering kan op geen enkele wijze worden aanvaard. Bij Citrakuta had Bharata aan Rama gezegd: “Indien u een dag te laat komt, zult u mij niet levend meer vinden.” Shri Rama had deze gedane belofte aan zijn broer (Bharata) onthouden, want toen Vibhishan (broer van Ravana) hem (Rama) uitnodigde een tijdje op Sri Lanka te blijven, weigerde Rama, door te wijzen op zijn gedane belofte aan Bharata. In Tulasikrit Ramacarit Manas (Ramayan) is op het eind een kalender opgenomen met indeling en opgave jaar en datum van het verblijf van Rama voor veer-

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 27

oktober/december 2001

tien jaar in het woud. Daarin staat onder andere over het behalen van de overwinning van Rama op Ravana het volgende:

Caitra shukla candah jabayi,Bharya Ravana jag dukha dayi. Uit deze dichtvorm blijkt dat Ravana in de maand februari / maart werd verslagen. Het is niet zo dat Bharata zes tot zeven maanden op de regeringsstoel (koningsstoel) zat. Nee, na de terugkomst van Rama uit het bos, droeg Bharata het rijk over aan Rama. Het kan wel zo zijn dat toen Rama nadat hij Ravana, de wrede koning van Sri Lanka, verslagen had, terugkeerde naar zijn rijk Ayodhya en na zes maanden, voor het treffen van voorbereidingen, tot koning werd bekroond, de bewoners van Ayodhya uit blijdschap op deze kroningsdag hun huizen hadden versierd en met rijen lampjes (= dipavali) verlicht om enerzijds hun koning een warm onthaal te bieden en anderzijds de overwinning op een kwade macht te vieren.

oogstfeest. Vanaf het begin van de aarde werd dit feest uitbundig, doch op gepaste wijze door de belijders van de Vaidik Dharma gevierd. Dit feest houdt eveneens verband met bepaalde gebeurtenissen. Tirthkar Mahabir Swami van de Jains overleed op deze dag. Op deze dag verliet Swami Dayanand, de HindoeĂŻstische hervormer van de moderne tijd, die de Arya Samadj in 1875 oprichtte, dit aardse tranendal om opgenomen te worden in het Nirvana. Het hoogste doel, het hoogste geestelijk niveau dat een mens kan bereiken. Hij was de verkondiger en kenner van de Vedaâ&#x20AC;&#x2122;s, bestrijder van uitbuiters, racisme en onrecht. Deze dag heeft daarom een extra dimensie gekregen. Op deze dag dient een ieder weldenkend mens het grote werk van de rishi (= ziener) Swami Dayanand de Satyarth Prakash (= de belichting van de waarheid) en zijn levensbeschrijving ter bezinning en inspiraties uit te putten, door te nemen. Door de Hindoes wordt deze dag ook herdacht. Daarom wordt het Divalifeest ook Rishi Nirvana Utsava, verlossingsfeest genoemd.

Bijzondere aspecten Zoals in het begin van dit artikel reeds is gesteld, is dit feest een

Shubh Dipavali 27

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 28

oktober/december 2001

De kracht van de vrouw Tijdens Divali wordt ook de vrouw geëerd. De vrouw ontsteekt de diya’s (aarden lampjes) en doet meestal de bijbehorende gebeds- en offerdienst. Bij zo een Hindoefeestdag komt de positie van de vrouw binnen het Hindoeïsme naar voren. Maar, wat houdt deze positie van de vrouw eigenlijk in? En waar is de kracht van de vrouw binnen het Hindoeïsme te vinden? Een (fictief) dialoog tussen twee mannen. DHIREN GANGARAM PANDAY

O O

p een zonnige zondagmiddag in de zomer van 2001 zitten Ashwin en Suraj, twee goede vrienden in een café en praten over allerlei belangrijke en minder belangrijke zaken. Vooral Suraj is nogal spiritueel aangelegd. Ze filosoferen ook vaker met elkaar over het leven….. Vandaag staat centraal…. de vrouw. “Hé Suraj, hoe staat het leven man?” “Goed man Ashwin, hoe is het met jou?” “Het gaat zijn gangetje, ik heb het erg druk gehad de afgelopen week. Op het werk zijn we bezig met een nieuw project. En dat is erg zwaar. Zeker nu er een nieuwe projectcoördinatrice is. Een vrouw. Ze weet het altijd beter dan ik,

maar ik denk dat ze er helemaal niets van bakt. Het is erg vermoeiend om zo te werken. Als ik dan thuis kom, zit Shanti mij al op te wachten met haar geklaag. Dat ze het zwaar heeft met haar parttime baantje en met het huishouden. Alsof dat nou zo zwaar is. Vrouwen, ze zeggen het niet voor niets, vrouwen zijn het zwakke geslacht.” “Ashwin jongen, dat vind ik persoonlijk nou een hele domme uitspraak van jou. Hoe kom jij nou aan zo’n beeld over vrouwen? Ik begrijp hier helemaal niets van. Hier kan ik me zo aan storen. Vrouwen zijn helemaal niet het zwakke geslacht. Wat zit jij nou te klagen over vrouwen? De kracht van de vrouw moet je nooit onderschatten. Zal ik jou eens wat vertellen. Ik vind de vrouw veel

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 29

oktober/december 2001

sterker dan de man. Ik praat dan over geestelijke kracht. Er hoeft maar iets kleins te gebeuren op emotioneel gebied en jij ‘ligt al in puin’. Bij vrouwen is dat anders. Je kent al die verhalen toch wel, over de achtergestelde en soms zelf onderdrukte positie van de vrouw? Als een man dit soort pijn zou moeten lijden, dan weet ik niet hoe die het er vanaf zou brengen. Ik heb het pas nog zelf gezien in mijn omgeving. Dat vrouwen weleens heel veel pijn en verdriet wordt aangedaan. Ze zijn er dan ook terecht een tijd kapot van. Maar de wijze waarop zij zich staande weten te houden en weten te herstellen van de pijn. Dat zou ik echt niet gekund hebben op die manier. Daar ben ik eerlijk in. Daar heb ik diepe bewondering en respect voor. En laten we eerlijk zijn. Zou jij in staat zijn even goed en intens voor je kinderen te zorgen als je vrouw? Nee, ik denk het niet. Natuurlijk zou je het ook goed doen. Ik weet wel dat jij je best zou doen.

Maar de wijze waarop een moeder dat kan, dat is gewoon meesterlijk. Zij gebruikt er haar gevoel bij en weet op de een of andere manier altijd precies wat ze moet doen. Heb je laatst dat verhaal niet gehoord van die moeder die om haar baby te redden, zichzelf in haar arm sneed om haar baby haar eigen bloed te laten drinken. Zo heeft ze haar baby gered. Toen ik dat verhaal hoorde was ik er erg ontroerd door. Hoe ver een moeder niet kan gaan voor het leven van haar kind. Zo zou ik je nog uren lang voorbeelden kunnen geven.” “Ja, oké, je hebt daar wel gelijk in Suraj.” “Zal ik je nog meer over de vrouw vertellen. Vanuit het Hindoeïsme wordt de vrouw heel erg gewaardeerd. Mijn vader vertelde mij dat in de Manusmriti (belangrijk Hindoegeschrift) geschreven staat dat God zich verheugt wanneer de vrouw respectvol behandeld wordt. Daar zijn zo vele voorbeelden van vanuit het Hindoeïsme. Zo wordt bij een van de belangrijkste gebeden, Twa mewa mata, cha pita twamewa (Nl. vert.: Gij zijt moeder, Gij zijt vader)… eerst de vrouw en daarna de man in het Goddelijke aspect aanbeden. Bij de diverse Goddelijke 29

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 30

oktober/december 2001

manifestaties wordt eerst de vrouw dan de man genoemd. Kijk maar naar Sita-Ram, Radha-Krishna en Lakshmi-Narayan. Bij het Hindoehuwelijk loopt eerst de vrouw voorop als het paar in de huwelijkstempel de gelofte aflegt. Hoeveel voorbeelden wil je nog meer horen. Bij het Divalifeest, een van de belangrijkste Hindoehoogtijdagen, staat de vrouw centraal. Moeder Lakshmi is het grote voorbeeld voor de wereld voor geluk, voorspoed en rijkdom. Zij is een inspiratie voor alle vrouwen. Dus, beste Ashwin, onderschat de kracht van de vrouw niet. Zonder de vrouw was de wereld de wereld niet geweest. Zonder de vrouw was het leven het leven niet geweest.”❖

REGRESSIE REÏNCARNATIETHERAPIE Is een vorm van psycho/bewustzijnstherapie dat geschikt is voor werken met een breed scala aan klachten, problemen en levensthema's, waarvoor inzicht, verandering of meer dan wel andere keuze mogelijkheden worden gezocht. Totale gezichts- en lichaamsverzorging

" D AT J E V E R L E D E N JE ZO IN DE WEG KAN ZITTEN" Voor inlichtingen: Savita D. Harpal Tel. 035 - 6214405 ’s-Gravenlandseweg 152 a 1217 GA Hilversum

Lees 'India Nu' Het enige Nederlandstalige tijdschrift over India! • • •

Cultuur en Religie Politiek en Economie Samenleving en Milieu

Recent verschenen specials over o.m. vrouwen, gezondheidszorg, Religie en maatschappij, sport en milieu India. India Nu is een tweemaandelijks blad. Een jaarabonnement kost ƒ 35,- , losse nummers ƒ 7,-

India Nu wordt uitgegeven door de Landelijke India Werkgroep, een organisatie die vanuit Nederland wil bijdragen aan een menswaardig bestaan van (kans)armen in India. Voor meer informatie: Tel: 030-2321340, www.indianet.nl

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 31

oktober/december 2001

Ontmoeting met de Brahma Kumari’s In gedachten verzonken loop ik op een verlaten landweggetje in Nuneham Courtenay, een buitenplaats van Oxford, op weg naar het Global Retreat Centre van de Brahma Kumari’s in Engeland. Voor de zoveelste keer ben ik op zoek naar antwoorden op vragen zoals: wie ben ik? Wie is God? Waar kom ik vandaan en waar ga ik naar toe? En het allerbelangrijkste: wat is de zin van het leven? SAVITRIE MARHE-BENIE

E E

en jaar of tien geleden hoorde ik over het bestaan van de Brahma Kumari’s World Spiritual University. Een vriendin zou een cursus ‘Positief Denken’ gaan volgen en was na afloop zo onder de indruk dat ze het iedereen kon aanbevelen. Maar in de dagelijkse omgang merkte ik geen wezenlijke verandering. Ze was niet ‘positiever’ geworden dan ze al was, dus ik had zoiets van: het zal wel weer één van de honderden cursussen zijn over persoonlijke spirituele groei die overal in Nederland worden gegeven. Met één belangrijk verschil: deze kostte niets. Ik besteedde er verder geen aan-

dacht aan tot ik drie jaar geleden, bij het voorbereiden van een radioprogramma ‘Jongeren en politiek’, een jonge vrouw sprak die ik jaren geleden in Suriname als kind en weerspannige tiener gekend had. Tot mijn verbazing had ze zich ontwikkeld tot een vrouw met een zeer positieve en geëngageerde kijk op alles om haar heen. Zowel haar persoonlijk als haar professionele leven leken een diepgang te hebben die ik niet gauw tegenkom bij jongeren van haar leeftijd. In de weken die volgden, hadden wij vrij veel contact. Tijdens ieder gesprek verraste ze mij weer met bepaalde inzichten en meningen 31

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 32

oktober/december 2001

over zichzelf, haar relatie met anderen, haar carrière en haar motivatie om zich met politiek in te laten. Na een paar gesprekken kon ik mijn nieuwsgierigheid niet meer bedwingen en vroeg haar wat ertussen Suriname en nu gebeurd was om deze verandering te verklaren. Dat wilde ze mij met genoegen vertellen. “Weet u, in Suriname wist ik precies wie ik was. Ik was de dochter van een vooraanstaande man en dat is daar meer dan genoeg. Als ik ergens kwam en ik stelde mij voor, dan hoefde ik verder geen uitleg te geven. Ook niet aan mezelf. Maar toen ik na de middelbare school naar Nederland kwam voor verdere studie was dat niet zo vanzelfsprekend meer. Niemand kende mijn vader hier maar iedereen wilde weten wie ik was. En op een gegeven moment wilde ik dat zelf ook weten. Toen begon mijn zoektocht. Via Zenboeddhisme, Vedanta en Soefisme, die mij allemaal wel aanspraken, kwam ik tenslotte bij de Brahma Kumari’s Spirituele Academie in Amsterdam terecht. Ik deed eerst de basiscursus Raja Yoga en leerde wat de aard van mijzelf als spiritueel wezen was, wie God of het Goddelijke was en de relatie 32

tussen ons beide. Ik leerde over de drie niveaus van mijn bewustzijn, over karma en reïncarnatie en nog veel meer. Ik volgde daarna ook de cursus ‘Positief Denken’ en ik leerde daarin hoe ik de nieuwe inzichten toe kon passen in mijn dagelijks leven. Kortom, ik leerde mezelf kennen en daardoor de wereld om mij heen. Ik was mezelf geworden en niet meer alleen Tanja, de dochter van mijn vader.” Dat het waar was wat ze zei, kon ik duidelijk merken. Aan dit alles moet ik denken, terwijl ik op weg ben naar het retreat centre van de Brahma Kumari’s. Ik ben speciaal gekomen om Dadi Janki, één van de grondlegsters van de Brahma Kumari’s World Spiritual University, te interviewen. Ik heb het gevoel dat mijn belangstelling niet alleen maar beroepshalve is en voel een soort prettige spanning in mezelf. De afgelopen dagen heb ik veel gelezen over de organisatie en haar ontstaan. Ruim zestig jaar geleden vond de oprichter, Brahma Baba, dat vrouwen in India niet de positie hadden die hen toekwam. En daar wilde hij verandering in brengen. Hij had een visie van een wereld waarin vrouwelijke waarden en

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 33

oktober/december 2001

deugden meer ruimte kregen en waarin vrouwen een rol als spiritueel leider zouden spelen. Een nogal vooruitstrevende gedachte in een land waar de vrouw niet veel meer was dan een derderangs burger zonder rechten. Hij wist dat die verandering niet agressief feministisch gestoeld kon zijn, maar spirituele emancipatie als basis moest hebben. Wat ooit als iets heel kleins begon, is inmiddels uitgegroeid tot een internationale organisatie met vijfduizend centra in meer dan tachtig landen met vrouwen in de leidinggevende rollen. De organisatie heeft een algemene raadgevende status bij de Verenigde Naties en Unicef en heeft in die hoedanigheid vele vredesprojecten op haar naam staan. Wat is de kracht van deze organisatie en van de vrouwelijke leiders? En wat is volgens hen de zin van het leven? Antwoord op deze vragen hoop ik morgen te krijgen in het interview met Dadi Janki. Intussen ben ik aan het eind van het landweggetje gekomen en sta nu aan de rand van een prachtig park met in de verte een imposant gebouw in oud Engelse stijl dat voor mij bijna iets weg heeft van een paleis. In de smaakvol ingerichte hal word ik vriendelijk ontvangen door Jacqueline, hoofd van de Nederlandse afdeling, die ter gele-

genheid van een retreat voor alle Europese docenten hier aanwezig is. Ik word naar mijn kamer gebracht en krijg vervolgens een rondleiding door het mooie gebouw. Overal mensen, meestal in lichte of witte kleren gekleed, die me vriendelijk toeknikken. Opeens, in een van de gangen, sta ik oog in oog met Dadi Janki die met haar begeleidster op weg is naar haar kamer. Ik heb al eerder grote en kleinere religieuze en spirituele leiders ontmoet maar ik ben nooit onder de indruk van ze geweest. En nu sta ik hier tegenover deze ‘grand old lady ‘ van nog geen anderhalve meter, in haar simpele witte katoenen sari en ik voel iets speciaals. Een gevoel dat ik tot op de dag van vandaag nog steeds niet goed kan definiëren. Ze glimlacht naar me als Jacqueline me aan haar voorstelt. Overal in het gebouw hangen prachtige schilderijen en ook een paar foto’s van de oprichter. Die middag maakt de inmiddels gearriveerde televisieploeg wat buitenopnamen en ik geniet van het prachtige park rondom het retreat centre. Om acht uur genieten we van een vegetarisch diner en daarna trek ik mij terug op mijn kamer met het boek ‘Wings of soul’, dat een verzameling voordrachten van Dadi Janki bevat. Ik lees en lees en de tijd verstrijkt ongemerkt. Wat een 33

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:11

Pagina 34

oktober/december 2001

FILMS INTERNATIONAL

• Doku / Drama • Producent van film en video producties • Ruim 35 jaar ervaring in creativiteit en kwaliteit Laan van van Meerdervoort Meerdervoort 316 316 • • 2563 2563 AM AM Den Den Haag Haag Laan Te e ll e e ff o oo on n :: 0 07 70 0 -- 3 36 65 58 82 21 18 8• •F Fa ax x :: 0 07 70 0 -- 3 36 65 53 37 71 16 6 T e -- m ma a ii ll :: rr ff ii ff ii ll m m ss @ @c ca a ss e em ma a .. n ne e tt e

uitvaartverzorging

Andre’s Caribbean Travel

Voor de melding van een sterfgeval zijn wij dag en nacht bereikbaar. bereikbaar.

PARAMARIBO! KLM/SLM/AIRFRANCE

AAKHRI BIDAAI

Aakhri Bidaai is een uitvaartonderneming voor allochtonen. Aakhri Bidaai regelt uitvaarten volgens uw geloof,cultuur en ook in uw eigen taal.

Statenlaan 78 * 2582 GR Den Haag

Tel. 070 - 3586187 34

Singel 240 (hoek Raadhuisstraat tegenover het postkantoor) 1016 AB AMSTERDAM-Centrum Tel: 020-6833840 Robin Premdhani Directeur

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 35

oktober/december 2001

wijsheid staat hier geschreven en wat een belangrijke inzichten vind ik hierin. Inzichten die ik nodig heb om mijn levensvragen te beantwoorden. Ik zucht en ga slapen. De studenten van Brahma Kumari’s hebben hun eerste meditatie om vier uur in de ochtend en ik heb gevraagd of ik om vijf uur ’s ochtends gewekt kan worden zodat ik de vragen voor het interview nog wat kan voorbereiden. Maar eerst geniet ik van de zonsopgang. Om twaalf uur begint het interview met Dadi Janki. Eerst ben ik nogal nerveus, maar na een paar vragen voel ik een diepe rust in me ontstaan. Dat is zeker niet mijn verdienste, maar hoogst waarschijnlijk veroorzaakt door de vredige energie die Dadi uitstraalt. Ze noemt me ‘zuster’ en ik voel een ongewone verbondenheid met haar, terwijl we elkaar niet kennen. Op een eenvou-

dige manier geeft ze antwoord op al mijn vragen. In de eenvoud van haar taal zit tegelijkertijd de diepte van haar eigen ervaring. We praten over vrouwelijk spiritueel leiderschap, vrouwelijke waarden, de rol van het Goddelijke. Het is een gesprek dat grote indruk op me achterlaat. Teveel om in één keer te bevatten. Het vraagt om nadere overpeinzing, maar ik heb gelukkig nog een lange reis naar huis terug te maken. Jammer dat ik dit keer per taxi naar het busstation word gebracht en geen tijd heb om op datzelfde landweggetje te lopen. Terwijl ik uitkijk over het prachtige akkerland met haar goudgele korenaren, laat ik alles even bezinken. Één ding weet ik zeker en dat is dat ik hier nog eens terug zal komen. En niet alleen beroepshalve.❖

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 36

oktober/december 2001

JADE Health and Training Center Ayurvedische behandelingen: pancha karma, masage, kruidentherapie Acupuntuur, Prana-therapie en levende Analyse Lessen: Tai Chi Chuan, Kung Fu, Qirobics, QiGong/Yoga/Meditatie Ayurvedische leef- en voedingsadviezen

STICHTING migranten televisie AMSTERDAM • video post produkties • video registraties • documentaires

Workshops/Opleidingen: Ayurvedische massage, Oosterse masage Prana-Therapie, Qigong en meditatie

• bedrijfsfilms

Import en distributie van Arjuna Ayurvedische kruiden

• commercials

Elke dinsdag van 10.00 - 11.30 uur Gratis diagnose en Prana-behandelingen Chan Makhan: Frieda de Putter:

Chinese Ayurvedisch Doctor Acupuncturiste en Ayurvedic Practitioner

Adelaarstraat 13, 3514 CA Utrecht Tel.: 030 - 2734171 www.jade-health.com

• clips Rembrandtplein 17 • 1017 CT Amsterdam Tel.: 020-5353535 • Fax: 020-6384001 E-mail: info@mtvasterdam.nl Internet: www.mtvamsterdam.nl

MBO- en HBO-opleidingen

Ayurvedische geneeswijze

In samenwerking met de stichting EISRA, de World Ayurvedic Health Organisation WAHO en universiteiten in India verzorgt ICAU een 2-jarige MBO-opleiding tot Ayurvedic Technician en een 4-jarige HBO-opleiding tot Ayurvedic Practitioner. De opleiding is in handen van het AGN Den Haag. De opleiding zal de vakgebieden van Ashtanga (achtvoudige) Ayurveda behandelen. Hoofddocent is de heer Dr. A.K. Mehta die tevens auteur is van diverse vakliteratuur publicaties op dit gebied: Ayurveda in de praktijk, Gezond met Ayurveda, Genezen met magneten, Acupuncture for everyone, Acupuncture & Magnet Therapy en Pancha Karma. Voor opleidingen en consulten: AGN Ayurvedisch Gezondheidscentrum Nederland Thijssestraat 16, 2521 ZL Den Haag, tel.: 070 - 319 25 46 / 399 36 05 Almere, Amsterdam, Borgerhout (B), Den Haag, Made, Nijmegen, Nijverdal, Zwolle

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 37

oktober/december 2001

Amma,

‘the hugging mother’, omarmd met duizend armen Mata Amritananda Mayi Devi, een heilige uit Kerala in India, komt deze maand (oktober) naar Nederland. Als guru is ze beroemd om haar onnavolgbare toegankelijkheid. Net als een godenbeeld uit een tempel lijkt ze duizenden armen te hebben en geeft iedereen die bij haar komt, en dat zijn er vaak duizenden per dag, een korte, krachtige omhelzing, terwijl ze hun ‘my darling child’ in het oor fluistert. OHM-Televisie zal dit jaar in een uitzending over vrouwelijke spirituele leiders aandacht besteden aan Amma en haar missie. JANDIRK VEENSTRA

mma wordt in India beschouwd als een van de grote vertegenwoordigers van het Hindoeïsme in de traditie van Ramakrishna en Vivekananda. Een volledig verwerkelijkte en verlichte ziel die op aarde komt om de mensheid in duistere tijden naar het licht te leiden. Amma, of Sudhamani, zoals haar ouders haar noemden bij haar geboorte, was een religieus meisje dat al vanaf haar kleutertijd bij alles wat ze deed de naam van Krishna aanriep. In het vissersdorpje waar ze opgroeide werd er wantrouwend naar gekeken. Net als haar ouders dachten de

meeste mensen dat ze geestesziek was. Omdat ze het donkerste kind was werd ze als een soort Assepoester ingezet om voor de hele familie het huishouden te doen. Ze zegt er later zelf over dat ze deze geboorte uitkoos om te laten zien dat je in alle omstandigheden je aandacht op God kunt richten en naar vereniging met het hogere kunt streven. Vanaf haar pubertijd valt ze regelmatig in ‘samahdi’, een diepe meditatieve staat van identificatie met het Goddelijke. Al snel wordt ze daarna door spirituele zoekers herkend als ‘mahatma’: een grote ziel. 37

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 38

oktober/december 2001

Amma is nu 47 jaar en inmiddels wereldberoemd. Als je nu in India in Amma’s ashram komt dan staat er in het kleine vissersdorpje op een landtong van Kerala een enorme tempel met accommodatie voor duizenden mensen. In afgelopen juni, toen Amma voor twee maanden naar de Verenigde Staten vertrok, kwamen zestienduizend mensen op de dag voor haar vertrek voor Amma’s darshan. Ze heeft ze allemaal omhelsd. Amma leeft haar boodschap van liefde en mededogen en dat is ook te zien aan de tientallen liefdadigheidsprojecten die onder haar leiding en inspiratie plaatsvinden. Zo zijn er weeshuizen, tientallen scholen en ashrams. Maar ook zijn er de afgelopen jaren vijfentwintigduizend huisjes voor de armsten gebouwd en kregen vijftigduizend weduwen een pensioen. In Cochin heeft Amma het achthonderd bedden tellende AIMS Ziekenhuis gebouwd. In de eerste anderhalf jaar na opening werden elfduizend patiënten geholpen, waaronder vierenhalfduizend kinderen met hartproblemen. Daarnaast zijn hondervijftienduizend patiënten poliklinisch behandeld. In dit hypermoderne ziekenhuis wordt gratis zorg verleend aan hen die het niet kunnen betalen en wordt Amma’s liefde en mededogen vormgegeven in de dagelijkse zorg aan de patiënten.

Ooit vroeg de Amerikaanse televisie in een interview met één van Amma’s naaste swami’s of hij Amma kon beschrijven. Om hem aan het praten te krijgen lieten ze hem een foto zien van Amma en vroegen of hij haar kende. De swami zei: ‘Ik ken haar niet, maar ik weet dat zij mij wel kent.’ Dit beschrijft waarschijnlijk de ervaring van een darshan bij Amma: het gevoel dat je helemaal, tot in je diepste wezen gezien wordt. Amma zelf is lacherig als men haar naar haar spirituele kracht vraagt. ‘I am just a crazy girl…’, zegt ze meestal lachend. Mensen om haar heen weten wel beter en kunnen tientallen verhalen vertellen over hun wonderlijke ervaringen met haar. Ze lijkt namelijk altijd alles te weten en geeft een ieder precies wat hij nodig heeft. ❖

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 39

oktober/december 2001

Kerala, het land van God Het land van God, zo wordt de Zuid-Indiase deelstaat Kerala, door haar bewoners vol trots genoemd. Deze naam dankt Kerala aan haar wonderschone natuur, de relatief hoge welvaart en aan de vriendelijkheid van haar bewoners. Elk jaar, in de periode eind augustus en begin september, als de oogst is binnengehaald, welke samenvalt met het nieuwjaar van de Malyalies, viert Kerala feest, het Onam Festival. CHANDER MATHURA

K K

erala verandert in deze tijd in een uitbundig feestgedruis. Exotische markten en artistieke tentoonstellingen bepalen het straatbeeld. Vertellingen van oude mythen en historische verhalen, via zowel traditionele als moderne zang en dansopvoeringen in kleurrijke kostuums brengen net als eeuwenoude sporten en spelen verpakt in hedendaagse technologie, traditie religie en moderniteit bij elkaar. De oorsprong van dit alles ligt volgens de overlevering in de geschiedenis van Kerala, met name in de persoon van koning Mahabali. Mahabali die vele honderden jaren geleden regeerde, was heel erg vriendelijk tegen zijn onderdanen. Onderwijs bijvoorbeeld was voor een ieder gratis toegankelijk en voor hen die aan landbouw wilden doen, was er gratis land beschikbaar. Maar zijn meest nobele eigen-

schap was zijn vrijgevigheid. Koning Mahabali had voor zichzelf als regel gesteld dat een ieder, die bij hem iets kwam vragen niet met lege handen weg mocht. Hij probeerde een ieder, binnen de grenzen van het mogelijke, tegemoet te komen in zijn of haar verlangens. Kerala bloeide onder zijn bewind als nooit tevoren. Armoede kende Kerala niet. Koning Mahabali werd onder zijn onderdanen zo populair, dat hij al gauw als een bovenmenselijk persoon werd gezien. Op een gegeven moment, zo wil het verhaal, kreeg koning Mahabali van zijn onderdanen meer respect dan verschillende heiligen zoals deviâ&#x20AC;&#x2122;s en devtaâ&#x20AC;&#x2122;s. Deze heiligen dreigden hierdoor hun betekenis voor de bevolking kwijt te raken. Teleurgesteld over deze ontwikkeling en natuurlijk ook deels uit afgunst, gingen de heiligen naar de goddelijke manifestatie Vishnu. Ze 39

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 40

oktober/december 2001

vroegen Vishnu om Mahabali zowel zijn koninklijke positie als zijn koninkrijk af te pakken. Vishnu was alleen bereid Mahabali’s oprechtheid en vrijgevigheid op de proef te stellen. Vermomd als een Brahmaanse dwerg in bedelaarstenue ging Vishnu naar koning Mahabali. Deze vroeg hem wat hij wenste. Vishnu zei: ik vraag om een stuk land, dat even groot is als het oppervlak van drie stappen van mij. Koning Mahabali, vrijgevig als hij was vond dit maar een kleinigheidje. Hij zei: ga je gang, maak drie stappen, meet het oppervlak en beschouw dat stukje als jouw land. Vishnu veranderde daarop in een gigantische reus. Zijn eerste stap omvatte de hele aardbol. Zijn tweede stap omvatte de hele kosmos. Toen koning Mahabali dat merkte zei hij: ik heb nog maar een plek over en dat is mijn hoofd. Zet de derde stap op mijn hoofd. Behalve de aarde en de kosmos zal vanaf nu ook mijn hoofd jouw toebehoren. Maar voor je deze stap zet wil ik je een gunst vragen. Vishnu zei: ga je gang. Mahabali vroeg Vishnu om hem, nu hij zelf niets meer bezat, toe te staan eenmaal per jaar terug te mogen keren naar zijn koninkrijk 40

om op die manier de mensen te kunnen ontmoeten waar hij zo van hield. Vishnu willigde zijn verzoek in. Algauw kregen de heiligen (de devi’s en devta’s) hun plaats in de vereringsceremonien terug. Maar koning Mahabali vergaten zij niet. Elk jaar op de dag dat hij terugkeerde was het groot feest in Kerala. Een traditie die tot de dag van vandaag middels een jaarlijks terugkerend wekenlang durend feestprogramma, dat bekend staat als het Onam Festival, in ere wordt gehouden. Hoogtepunt van alle festiviteiten zijn de bootwedstrijden in de wateren van Arnamaul. Traditionele en voor Kerala karakteristieke, in slangenvorm uitgesneden, boten doen, op de dag dat de terugkomst van Mahabali wordt herdacht, mee in een zinderende wedstrijd. De winnaars trekken in processie naar een van de mooiste tempels in Kerala, de Shri Krishnatempel bij het dorp Arnamaul. In een dankgebed herdenken zij de ontmoeting van Vishnu in de vorm van Vaman, de dwerg en maar vooral de jaarlijkse terugkeer van koning Mahabali, die symbool staat voor rechtvaardigheid en vrijgevigheid. ❖

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 41

oktober/december 2001

Het Hindoestaanse medialandschap in Amsterdam Het is niet meer dan gewoon om elke dag de radio aan te zetten en te kunnen luisteren naar een Hindoestaans programma. Radioprogramma’s met leuke en vooral bekende muziek. Op vaste tijden in het programma ook nog de overlijdensberichten en de uitgaansagenda. In dit artikel zal ik me beperken tot dit bijzondere verschijnsel. Een fenomeen vol met emotie en herinneringen, een instituut dat niet meer weg te denken valt uit het Amsterdamse. Dat is de eigen, lokale, Hindoestaanse radio. Hoe is de Hindoestaanse radio in Amsterdam ontstaan? DHIREN GANGARAM PANDAY

X X X

De piratenzender msterdam, Albert Cuypstraat, 1980. Het is een bewolkte en koude dag. Vanuit het raam van een woonhuis, in de buurt van de markt, zit Kumar naar buiten te kijken. Het lijkt erop dat hij gewoon voor zich uit zit te staren, maar in werkelijkheid let hij heel goed op. Is de kust wel veilig? Niets aan de hand? Dan kan de uitzending beginnen. Twee etages hoger in hetzelfde woonhuis is een kleine radiostudio ingericht. Twee platenspelers, twee cassetterecorders, een kleine mengtafel en een microfoon. In de hoek van de kamer staat een grote kast met een hangslot erop. De omroeper komt binnen en maakt de kast open. Een gouden collectie platen ligt er in de kast. Old is Gold, superhits van

A A

Mohammed Rafi, Lata Mangeshkar, Mukesh en nog veel meer. Even later is het acht uur en de uitzending begint met de vaste openingsplaat. “Ye hai radiostation X, janta ki awaz” (Nl. vert.: Dit is het station X, de stem van het volk). De omroeper heet de luisteraars welkom, feliciteert alle jarigen en wenst allen die veel verdriet hebben veel sterkte toe. Hij begint het programma met een bhajan (religieus lied). Als de uitzending in volle gang is, wordt er opeens beneden op de deur gebonsd! Kumar gluurt even gauw door het raam. O nee, het is de radiocontroledienst. We zijn erbij! Ze hebben ons getraceerd of iemand heeft ons verlinkt, denkt hij, terwijl hij snel 41

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 42

oktober/december 2001

naar boven schreeuwt: “Barka dada aaiyge!!!” (Nl. vert.: De politie/controledienst staat voor de deur). De omroeper aarzelt geen moment, doet de kast direct op slot, en beëindigd de uitzending met de volgende mededeling in het Hindi: “Beste luisteraars, we zijn er weer eens bij. Over anderhalve week zijn we weer terug op deze of de ande-

re frequentie op de FM-band, maar dan via een andere locatie”.....klik...klik….ruis......... . Dit overkwam vele, toen nog illegale, piratenzenders in die tijd. Een Hindoestaans radiostation, had toen een aantal uitzenduren in een klein gebied. Heel voorzichtig met de apparatuur en vooral met de zender, verborgen op zolder. Om de paar dagen moest de zender naar een andere plek, anders was het uitzendsignaal te traceren door de radiocontroledienst. Bij een politie-inval werd alle zendapparatuur in beslag genomen. 42

Zo erg was dat ook weer niet, want voor een paar honderd gulden is er zo weer een nieuwe zender aangeschaft en dat geld werd weer snel terugverdiend met fermais (verzoekplaten tegen betaling) en reclameboodschappen. Radioprogramma’s toen e Hindoestanen waren fanatieke luisteraars van hun eigen zender, want het bracht hen terug naar vroegere tijden met prachtige oude muziek en nog veel meer. Ze konden wegdromen en terugdenken aan die tijd in Suriname. Het gaf belangrijke informatie over typisch Hindoestaanse zaken als feestdagen en nieuws van het thuisfront Suriname. Wat heel erg belangrijk was (en nog steeds is) zijn de overlijdensberichten. Wie zijn er allemaal overleden en hoe. De luisteraars vroegen zich af of de overledene een bekende van hen was en of zij naar de crematie moesten gaan. Een andere heel belangrijke traditie is ook nog in stand gehouden door de radiostations; dat is de fermais. Voor alle gelegenheden is er gepaste muziek. Bij geboortes, verjaardagen, het huwelijk of gewoon voor de lol worden er liedjes aangevraagd voor elkaar of voor zichzelf. Daar wordt ook graag voor betaald. Tien prachtige liefdesliedjes

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 43

oktober/december 2001

per uur namens een aanstaande echtgenoot voor zijn allerliefste en omgekeerd, gewoon om de wereld te laten weten dat zij van elkaar houden en met elkaar gaan trouwen! Deze leuke typisch Hindoestaanse traditie is wel een van de belangrijkste inkomstenbronnen geworden van de radiostations. Zo begon het Hindoestaanse medialand in Amsterdam, nu ongeveer twee decennia geleden. Vandaag de dag is het allemaal iets anders geworden. Radioprogramma’s nu oals in de grotere steden zijn er ook in Amsterdam meerdere, legale radio-organisaties die Hindoestaanse radioprogramma’s maken via de lokale omroep. Deze programma’s bestaan toch nog voor meer dan tachtig procent uit fermais- en andere verzoekjesprogramma’s. Daarnaast zijn ook de overlijdensberichten en de uitgaansagenda’s een veel voorkomend onderdeel van de programmering. Informatieve programma’s komen ook wel eens voor, zij het op kleine schaal. Van de nieuwste filmhits tot

oude krakende platen. Leuke en gezellige Hindoestaanse radio voor de hele familie, en dat via de lokale kabelen soms ook etherfrequenties. Het blijft voor de radiomakers zelf een leuke bezigheid om lokale radioprogramma’s te maken, meestal als vrijwilliger, gewoon voor de populariteit of soms om een ideëel doel te realiseren; het dienen van de gemeenschap of het uitdragen van de Hindoestaanse cultuur. Het verkrijgen van zendtijd gaat tegenwoordig erg makkelijk. Daarom zijn er in de loop der jaren vele kleine omroeporganisaties ontstaan. Niet alleen ‘fanatieke radiohobbyisten’, maar ook welzijnsorganisaties hebben tegenwoordig hun eigen radio-omroepje met een paar uur zendtijd. Waarom? “Nou, om de luisteraars te kunnen vertellen welke activiteiten wij organiseren”, zegt de organisator van een klassieke dansles of een inloopmiddag. Maar kunt u dan niet terecht bij de bestaande radio-omroepen ? “Jawel, ... maar je weet het toch, media is macht!!!”. ❖

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 44

oktober/december 2001

Gadar-Ek prem katha bloederig, weerzinwekkend, authentiek en historisch Punjab, 1947. India is net onafhankelijk verklaard en de Moslims krijgen onder regime van Jawaharlal Nehru een eigen staat genaamd Pakistan. Dit is het begin van een ware burgeroorlog. Waar voorheen Hindoes en Moslims als broeders en zusters naast elkaar leefden, slachtten ze elkaar op dat moment genadeloos af. Bloederig en weerzinwekkend zijn de afslachtingen aan weerszijden. Er vindt een van de grootste volksverhuizingen in de wereldgeschiedenis plaats. Leven tussen twee culturen en de (politieke) machtsstrijd tussen religies zijn de hoofdthema’s van de Bollywoodfilm Gadar-Ek prem katha. MONIQUE RAMKISOEN

G G

adar vertelt een verhaal over twee geliefden, Sakina (Amisha Patel) en Tara Singh (Sunny Deol). Zij is Moslim en hij is een Hindoe die afkomstig is van een Sikhfamilie. Beide verliezen hun familie tijdens deze landsplitsing. Ondanks hun verschillende culturen en hun geloofsovertuigingen worden ze

verliefd op elkaar. Ze trouwen zelfs en krijgen een zoontje. Als na jaren blijkt dat de ouders van Sakina in Pakistan nog leven en daar een bestaan hebben opgebouwd, doen ze alles om te zorgen dat ze weer contact krijgen. Sakina’s vader (Amrish Puri) is inmiddels een invloedrijk politicus geworden in Pakistan. Met deze macht zorgt hij ervoor dat zijn dochter terug komt naar huis en dat ze gescheiden wordt van haar echtgenoot en kind. Maar juist deze scheiding zorgt ervoor dat de liefde voor elkaar daardoor alleen sterker wordt. Om weer met Sakina te mogen samenwonen moet Tara Singh zijn afkomst en overtuiging opgeven ten overstaan van het Pakistaanse volk, dat in deze scène volledig Moslim is. Hij is voor zijn gezin zelfs bereid om Moslim te worden, maar hij wil zijn afkomst nooit en te nimmer laten beledigen door de andere

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 45

oktober/december 2001

partij, namelijk de Pakistani. Deze verloochening van zijn eigen India, zijn Hindustan, zijn ‘roots’ gaat hem te ver. En ze zullen vechten tot het eind om weer bij elkaar te zijn. Gadar is een uitzondering tussen de gemiddelde Bollywoodfilms. Gadar geeft een zeer realistisch en authentiek beeld weer. In tegenstelling tot wat wij normaal zien in de hedendaagse Bollywoodfilms. Onrealistische stukken, verhaallijnen die te simpel zijn uitgeschreven, onnodige actiescènes, kortom overmatig gebrek aan originaliteit en veelzijdigheid. Met Gadar – Ek prem katha wordt er met een tijdloos thema een geheel andere draai aan de typische Bollywoodstijl gegeven. Men laat hiermee zien, dat er met de bekende Bollywoodelementen gespeeld kan worden. Dat er in combinatie met geschiedenis een geheel eigen stijl en een ander beeld gecreëerd kan worden.

zijn nauwkeurig in Gadar verwerkt. Er zijn maar weinig Bollywoodfilms die met zoveel zorg en gevoel voor historie in elkaar zijn gezet. Anil Sharma regisseerde de film en was onlangs voor een kort bezoek in ons land. OHM-Televisie zocht hem op voor het programma OHM-Magazine en interviewde hem over de totstandkoming en zijn visie op de film Gadar – Ek prem katha. ❖

De film is zeer authentiek. De rode draad in deze film is eigenlijk niets anders dan nog een verhaal over twee geliefden die door hun achtergronden verscheurd en gescheiden worden. En dat uiteindelijk liefde alles overwint. Een tijdloos thema dus! Wat deze film zo origineel maakt, is de tijd en plaats waarin dit verhaal zich afspeelt. Een goed voorbeeld uit Hollywood hiervan is Titanic. Daar is precies hetzelfde mee gedaan. De historische feiten 45

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 46

oktober/december 2001

Philip Engelen, over zijn werk en inspiratie OHM-Televisie zendt twintig programma’s uit over de Bhagavad Gita. In de Indiase traditie zijn al talloze commentaren op de Gita geschreven. Voor het eerst in de geschiedenis is nu een commentaar op film gemaakt door Philip Engelen. Een interview met de maker. LOUISE ENGELEN

et maken van zoveel films over één onderwerp, hoe is dat gegaan? Voor IKON-Televisie, waar ik vijfentwintig jaar producer-regisseur ben geweest, maakte ik een serie over hedendaagse mystici, getiteld ‘Via Mystica’. Ik heb onder andere mogen werken met de Dalai Lama over het Tibetaans Boeddhisme, met rabbijn David Cooper over de mystieke traditie binnen het Jodendom en met Mansukh Patel vanuit de Hindoeïstische traditie.

Met Mansukh maakten we toen twee films onder de titel: ‘Liefde voor Waarheid’, die drie keer door de IKON werd uitgezonden. De telefoon stond niet stil en ik begrijp dat heel goed, want hier zat iemand voor de camera die regelrecht in de harten van de kijkers binnenkwam. Daarna kregen we het idee om een film over de Bhagavad Gita te maken. Maar één film over de Gita, hoe moet je dat aanpakken? Mijn 46

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 47

oktober/december 2001

vrouw Louise en ik stelden Mansukh voor om over ieder hoofdstuk van de Gita één film te maken. En zo is het gebeurd. Mijn vrouw nam de productie op zich, we engageerden ons vertrouwde filmteam en gingen vol goede moed aan het werk. We begonnen met een introductiefilm over Shri Krishna en daarvoor gingen we naar Vrindavan, de geboorteplaats van Krishna. Daar hebben we kennis gemaakt met de

diepe devotie van de mensen en Mansukh vertelde over de mystieke liefde tussen God en mens, tussen Krishna en Radha. Het resultaat is schitterend geworden en dat geldt voor alle films. Dat blijkt uit de reacties van vele mensen, die zo diep geraakt worden als ze naar de programma’s kijken. Was je al vertrouwd met de Bhagavad Gita? Ik kom uit een Christelijke traditie en ben niet met de Gita opgevoed. Maar in 1984 kreeg ik voor mijn verjaardag de Gita cadeau. Toen ik in 1990 voor de eerste keer naar India ging om daar een film te mogen maken over Shri Sathya Sai Baba, besloot ik die film te beginnen met een aantal slokas, gedanst door twee dansers. Vanaf die tijd lezen we dagelijks de Gita. Ik ontdekte dat de diepte van de Gita onpeilbaar is en moeilijk te begrijpen zonder de uitleg van een leraar. En die leraar kwam op onze weg - en nu op ieders weg die naar de Gita films kijkt - in de persoon van Mansukh Patel. Door de interviews is de Gita werkelijk voor mij gaan leven. Ik heb me vaak gevoeld als Arjuna die tegenover Shri Krishna zit en luistert naar de uitleg over de Schepper en de schepping en hoe als mens te leven. Mansukh is een geweldige didacticus met een heerlijk gevoel voor humor en een groot warm hart. 47

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 48

oktober/december 2001

Doordat hij vanuit zijn eigen persoonlijke ervaringen verteld, wordt de abstracte kennis van de Gita ineens heel concreet. Is het niet ongelooflijk dat een geschrift dat al zo oud is en uit een hele andere samenleving tot ons is gekomen, in deze elektronische wereld nog steeds springlevend is en ieder mens inzicht geeft! De Gita is heel praktisch. Mahatma Gandhi schreef in 1925: ‘Ik vind vertroosting in de Bhagavad Gita. Als ik heel erg teleurgesteld word en echt geen sprankje licht meer zie, dan keer ik mij naar de Bhagavad Gita en temidden van de meest tragische gebeurtenissen – begin ik weer te glimlachen.’ De Gita leert de mens naar zichzelf te kijken en de illusie te doorzien. Wat is je leukste herinnering aan deze productie? De leukste herinnering? Ja, dat was misschien het stampen. Ik zal het je uitleggen. ’s Morgens werkten we in de studio om het interview met Mansukh op te nemen en daarna zouden we buiten gaan filmen. De zon scheen stralend. Maar toen we uit de studio kwamen was de hemel betrokken. Ik uitte daarover mijn teleurstelling tegen mijn cameraman, waarop Mansukh zei: ‘Ik zou me maar eens ernstig gaan beklagen bij Shri Krishna. Ga maar buiten stampen en zeg dat het Zijn films zijn en dat Hij moet zorgen voor goed weer.’ Als ongelovige 48

Thomassen hebben we zijn advies opgevolgd en stonden tot verbijstering van voorbijgangers, als heren op leeftijd op de grond te stampen en met stevige taal de grote Regisseur tot de orde te roepen. Wie schetst de verbazing van deze Thomas dat binnen 10 minuten de zon scheen! Dat is natuurlijk veel meer dan leuk! Wat is de mooiste ervaring? Dat is haast niet te zeggen, het was één grote mooie ervaring. Maar als ik er dan toch één moet kiezen, dan ga ik in mijn herinnering terug naar een hele vroege ochtend. We wilden de opgaande zon boven zee filmen. Voor de vormgeving koos ik om de interviews met Mansukh, de Gitalessen zeg maar, af te wisselen met natuuropnamen. En de oceaan en de zon zijn natuurlijk prachtige metaforen voor de goddelijke werkelijkheid. Het was schitterend. Een rustige zee, de zon die als een oranje bal boven de horizon verrijst, krijsende meeuwen en Mansukh, die tot onze vreugde op zijn fluit begon te spelen. Na afloop dronken we thee en genoten van ons samenzijn. We stelden Mansukh vragen. Ik herinner me nog dat één van ons een vraag stelde over de Kali Yuga, het donkere tijdperk, waar we nu zo duidelijk inzitten. De voor de handliggende vraag was: wanneer eindigt de Kali Yuga? En Mansukh’s antwoord zal ik nooit meer vergeten: ‘Zoals we

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 49

oktober/december 2001

nu bij elkaar zitten, in diepe verbondenheid met de Gita, in liefde voor elkaar en de wereld, bestaat de Kali Yuga niet.’ Ik voelde dat hij hetzelfde bedoelde als Jezus als hij spreekt over het koninkrijk Gods. Dat is niet ver in tijd en plaats, we kunnen het hier en nu zelf creëren. Dat was een heel bijzonder moment. Nu de films klaar zijn mag ik steeds weer mooie ervaringen meemaken als mijn vrouw en ik workshops over de Bhagavad Gita geven. Mijn vrouw heeft psychosynthese gestudeerd en begeleidt de mensen door yoga, meditatie en allerlei vormen van zelfexpressie. We doen dit nu drie jaar en we werken dan met de films en natuurlijk met de Gita zelf. Ongelooflijk om te zien wat er met de cursisten gebeurt. Mansukh opent de harten en moeder Gita kan binnenkomen met al haar wijsheid, al haar compassie. Als ik dan zie hoe mensen in de loop van de week gaan stralen en thuiskomen bij wie ze werkelijk zijn, dan ontroert mij dat zeer. Dat is elke keer een prachtige ervaring.”

Heb je ook moeilijke dingen meegemaakt? Natuurlijk, in vier jaar gebeurt er heel wat. Wat was je moeilijkste ervaring? Daarover hoef ik geen seconde na te denken. Dat was toen we de laatste shot draaiden en ik met het laatste programma bezig was. Mansukh vertelt in deel 18 over een appelboom en dat is zo’n ontroerend verhaal. Het gaat over de eindeloze compassie van God, Zijn ongelooflijke geduld en onvoorwaardelijke liefde. Die heb ik in die jaren zo diep mogen voelen, dat toen het werk ten einde kwam, ik een aantal moeilijke maanden heb gehad. Daar kwam bij dat ik gewoon heel erg moe was, want we hebben vier jaar continu gewerkt. Maar het is het meer dan waard geweest en ik voel me werkelijk zeer gezegend dat ik de Bhagavad Gita met een leraar als Mansukh Patel op film heb mogen zetten. ❖ Voor informatie: Louise Engelen, Charlotte de Bourbonlaan 2, 3832 AJ Leusden.

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 50

oktober/december 2001

Hindoeïsme

in een postmoderne samenleving De eindredacteur van OHM-Radio, Bikram Lalbahadoersing, is al geruime tijd bezig een programma voor te bereiden dat gaat over het Hindoeïsme in een postmoderne samenleving. In dit artikel legt hij aan de hand van een kort, maar krachtig vraaggesprek uit wat dit moeilijke onderwerp inhoudt. BIKRAM LALBAHADOERSING

B B

ikram, je bent nu al enige tijd bezig met het programma over ‘Hindoeïsme in een postmoderne samenleving’. Ik ben benieuwd wat jou bevindingen zijn. Daarover praten we later, maar kan je eerst kort uitleggen wat postmodern inhoudt? Ik probeer simpel te beginnen. De gedachte dat ratio en wetenschappelijk denken niet alleen zaligmakend zijn is een postmodern uitgangspunt. In de ontwikkeling van het menselijk denken kunnen we verschillende fasen onderscheiden. Eerst hadden we een traditionele denkwijze. Het leven werd beheerst door het geloof in god en een magische wereld, waarin er plaats was voor bovennatuurlijke verschijnselen. Onweer werd door Zeus veroorzaakt en een vloedgolf was een teken van de toorn van Poseidon. In de daaropvolgende periode is het rationele, wetenschappelijke den-

ken opgekomen. Onderzoekers experimenteerden met de natuur en stelden de wetmatigheden vast. In natuur bleken onpersoonlijke krachten werkzaam te zijn, die door de mens bestudeerd en bedwongen werd. De toepassing van deze kennis verschafte de mens machinerie voor de industrie. Later werd dezelfde wetenschappelijke benadering op alle terreinen van de natuur en het leven toegepast. Er ontstond een geloof in de vooruitgang van de mensheid door de toepassing van

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 51

oktober/december 2001

de wetenschap. Maar enkele decennia geleden begonnen verschillende filosofen vraagtekens te plaatsen bij de verworvenheden van de moderne cultuur. Hoe waren de verschillende oorlogen te verklaren, hoe was de economische uitbuiting van arme landen te verklaren, hoe komt het dat we steeds meer willen produceren en consumeren, zijn hedonisme en pragmatisme echt een vooruitgang vergeleken bij het religieus denken van voorheen? Het gevolg van deze kritische kanttekeningen was dat ons geloof in allesomvattende en zaligmakende ideologieĂŤn verloren is gegaan. We geloven niet meer in een absolute waarheid, maar in verschillende deelwaarheden. Je ziet bijvoorbeeld bij de religieuzen dat men niet het gehele systeem, zoals door de geschriften of leiders wordt verkondigd, overneemt. Nee, men kiest die dingen waarin men zelf gelooft. Het wegvallen van autoriteit is een typisch postmodern verschijnsel.

Je schets het postmodernisme als een ontwikkeling van het denken in het Westen. Waarom is het belangrijk voor de Hindoegemeenschap, die zich over het Oosten richt, om zich over het postmodernisme te buigen? Hoewel de Hindoegeschriften uit een traditionele samenleving uit het Oosten komen zijn de lezers en interpretatoren wel mensen die in bijvoorbeeld Nederland zijn opgegroeid en opgeleid. We hebben dus een Nederlandse manier van denken. We zijn dus bezig om met een Westerse bril naar onze cultuur te kijken. We kunnen niet anders. Maar we kunnen ons wel bewust zijn van onze bril en de filterende werking ervan. Aan de andere kant denk ik dat een deel van de generatieverschillen bij de Hindoes beter begrepen kunnen worden wanneer men beseft dat de oudere generatie opgegroeid is in het geloof in allesomvattende ideologieĂŤn terwijl de jongere generatie deze manier van denken niet kent. Dit leidt tot problemen in de communicatie. Seks voor het huwelijk is vanuit het oude systeem verboden, maar de jongere erkent de autoriteit van deze denkwijze niet. Dit leidt tot wederzijds onbegrip en angst bij de oudere generatie dat de met moeite behouden cultuur op een te makkelijke manier verloren zal gaan. Dus zowel voor het individu als voor de Hindoegemeenschap is het van 51

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 52

oktober/december 2001

belang dat we ons bewustzijn in welk denkkader we zitten. Dan nog blijft de angst van de oudere generatie reëel. De jongeren hebben weinig belangstelling voor de eigen traditie en cultuur. Postmodern-isme of niet. Ik probeer de praktijk niet te relativeren, maar vooral te kijken de kansen die we hebben als we ons bewust zijn van de situatie waarin we ons bevinden. En juist het postmodernisme biedt, volgens mij, meer mogelijkheden voor het Hindoeïsme, omdat wij ons geloof nog niet helemaal gemoderniseerd hebben. Kijk, het Christendom heeft een bepaalde modernisering meegemaakt, waardoor veel rituelen en niet-rationele aspecten zijn weggezuiverd om het geloof aantrekkelijk te houden voor de moderne mens. Het Hindoeïsme gaat diezelfde weg op. Deze modernisering, ben ik bang, zal vele mooie zaken kapot maken. Daarom is het noodzakelijk dat men de beperkingen van het rationele denken inziet. Op dit moment zie ik de houding ontstaan dat in de geloofspraktijk het ‘waarom’ van vele ritualen erg belangrijk wordt gevonden. 52

Priesters doen hun best om er een logisch verhaal van te maken. Gelukkig lukt dit niet altijd, er blijven genoeg handelingen over die men niet kan verklaren maar slechts kan ondergaan om daarna de magie ervan te ervaren. Men kan niet alle verhalen uit de geschriften verklaren, maar sommigen kunnen het verhaal weer tot leven wekken zodat dit opnieuw kan worden beleefd. Het Hindoeïsme zit vol met dergelijke elementen en het postmodernisme is een uitstekend kader tegen het gevaar van modernisering. Terugkomend op de angst van de oudere generatie die bang is dat de jongeren de cultuur niet zal behouden, denk ik dat juist de oudere generatie al veel is kwijtgeraakt in de poging om het Hindoeïsme uit te willen leggen in plaats van te laten beleven. ❖

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 53

oktober/december 2001

Hersenspinsels over de kracht van gedachten Denken is kenmerkend voor mensen. Voor zover we kunnen nagaan zijn deze twee onlosmakelijk met elkaar verbonden. U heeft toch ook nooit gehoord van een vereniging van lotusbloemen dat de watertemperatuur onderzoekt of een unie van lieveheersbeestjes, die nadenkt over en zich inzet voor betere arbeidsvoorwaarden? Daarentegen zijn in alle menselijke samenlevingen sporen van ‘denken’ aan te wijzen. Denken is hiermee specifiek voor de mensheid. Het bepaalt de identiteit van de mens, als soort en als persoon. SHARMILA BADLOE

E E

r was eens een leerling van een groot spiritueel leraar die van zijn guru drie jaar lang geld moest geven aan een ieder die hem beledigde. Na drie jaar, toen de proefperiode voorbij was, zei zijn guru tegen hem: “Nu kun je naar de heilige stad om je te verdiepen in Wijsheid.” Aangekomen bij de poorten van de heilige stad, zag de leerling daar een oude wijze man zitten die iedereen beledigde die kwam en ging. Hij beledigde ook de leerling, die echter in lachen uitbarstte. “Waarom lach je als ik je beledig?” vroeg de wijze man. “Omdat ik drie jaar lang heb moeten betalen om dit soort verwensin-

gen naar mijn hoofd geslingerd te krijgen en nu beledigt u mij voor niets!” “Betreed de heilige stad,” zei de wijze, “zij staat geheel tot uw beschikking…” Het feit dat de leerling in staat is om dingen van een ander gezichtspunt te bekijken, stelt hem in staat om effectief met een lastige situatie om te gaan. Als we dingen van een andere kant kunnen bekijken, kan dat één van de krachtigste wapens zijn in onze strijd tegen de dagelijkse problemen in het leven. Maar gedachten komen en gaan, hoe leren we ze optimaal te benutten? Een gedachte is niet iets concreets, zoals een schilderij, slang of schoen 53

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 54

oktober/december 2001

iets concreets is. Gedachten zijn abstracte hersenspinsels, je kunt ze niet vasthouden of aanraken. Ze zijn grillig en zakken weg. Ook nu ik dit aan het schrijven ben, dringen allerlei verschillende gedachten zich aan mij op. Hoe zal het gaan met mijn vriendin die nu in het ziekenhuis ligt, ik moet nog een koffer kopen voor mijn vakantie en zo passeren nog veel meer gedachten de revue. Ze komen en gaan, net als je ademhaling. Maar gedachten kunnen iemand ook zodanig in beslag nemen, dat het zelfs een obsessie kan worden, je kunt dan aan niets anders meer denken. In gedachten liggen inzichten en kennis opgeslagen, ze kunnen de identiteit van de mens, zijn positie in de werkelijkheid en zijn visie op verbetering daarvan verblinden of verlichten. Gedachten bepalen hiermee dus de kwaliteit van iemands leven en daarmee iemands geluk. Gebeurtenissen van buitenaf hebben minder invloed op het ervaren van geluk dan je geestestoestand. Zo kan succes een tijdelijk gevoel 54

van vreugde teweegbrengen of een tegenslag een periode van depressie. Maar vroeg of laat komt ons algemeen niveau van geluk terug op een bepaalde basislijn. Psychologen noemen dit proces adaptatie. Wat er ook gebeurt in iemands leven, zonder aandacht voor het mentale aspect, hebben uiterlijkheden erg weinig invloed op onze geluksgevoelens op lange termijn. Er zijn samenlevingen die materieel gezien hoog ontwikkeld zijn, maar toch zijn er veel mensen die zich hierin niet erg gelukkig voelen. Net onder de mooie oppervlakte van welvaart heerst een mentale onrust. De toestand van de geest heeft dus een geweldige invloed op onze ervaring van het dagelijks leven. Als negatieve gedachten je geest overheersen ontwikkel je jezelf tot een heel ander persoon dan wanneer positieve gedachten bepalend zijn voor je levenshouding. Onderschat de kracht van je eigen gedachten dus niet. Dit waren enkele hersenspinsels over gedachten. â?&#x2013;

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 55

oktober/december 2001

Meditatie: reis zonder doel? ‘Leren mediteren is de mooiste gift die je jezelf in dit leven kunt geven. Alleen door meditatie kun je de reis ondernemen om je ware natuur te ontdekken, en op die manier de stabiliteit en het vertrouwen vinden die je nodig hebt om goed te leven en goed te sterven. Meditatie is de weg naar verlichting.’ Dit schrijft de Boeddhistische meester Sogyal Rinpoche in zijn boek ‘Dagend inzicht’. Als zijn woorden waar zijn, dan is meditatie iets wat zeker de moeite waard is om eens nader te bekijken. Want het belooft niet niks: de mooiste gift ter wereld, een ongetwijfeld (ont)spannende reis, het ontdekken van je ware natuur, stabiliteit, vertrouwen, een goed leven en een goed sterven. Kortom: meditatie is een middel dat je verlichting kan schenken van alle zwaarte en al het zwarte in je eigen leven. Is er iemand die dat niet zou willen? Belangrijk wordt dan vervolgens het ‘leren’ mediteren en dus ook ‘wat’ mediteren nu precies is. VINOD BHAGWANDIN

W W

ie hierop een antwoord zoekt, zal er al gauw achterkomen dat er ontelbare meditatiemethoden en ideeën over meditatie bestaan. Elke omschrijving van meditatie is slechts een beperkte keuze en doet geen recht aan de verscheidenheid van technieken en opvattingen die overal ter wereld in talloze eeuwenoude of juist eigentijdse tradities en scholen zijn ontwikkeld. Toch lijken ze zich allemaal te verenigen in het doel zoals Sogyal dat omschrijft: een ontdekkingsreis naar inzicht in je ware natuur, waardoor je een goed leven kunt leiden en de verlichting kunt realiseren. Wat dan waar en goed en verlichting is, zul je uiteindelijk alleen zelf kunnen ervaren: een

authentieke leraar kan behulpzaam en zelfs noodzakelijk blijken, maar ten diepste moet je serieus, vastberaden en met enig vertrouwen op een goede afloop op reis gaan en het zelf proberen te realiseren – al dan niet met vallen en opstaan. Door de afwezigheid van vaststaande en voorafgaande invullingen van wat waar, goed en verlichting is, wordt meditatie eigenlijk een ‘reis zonder doel’, zoals een andere grote Tibetaans-Boeddhistische meester, Chögyam Trungpa, in zijn gelijknamige boek lijkt te stellen. Meditatie is dan een eindeloze activiteit, waarbij je als een reiziger voortdurend je ogen en je hart open moet houden voor elke situa55

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 56

oktober/december 2001

tie die zich aan je voordoet tijdens jouw reis. Mijn eigen reis begon ik slaapdronken en rillend van de kou om zes uur ‘s ochtends op een van de laatste dagen van 1998, tijdens een meditatieworkshop in de ‘Osho Deepam’, een spirituele commune vlakbij Nijmegen. De Indiase goeroe Osho, beter bekend onder zijn voormalige naam Bhagwan Shree Rajneesh, is behalve om zijn paradoxale uitspraken en royale uitspattingen roemrucht geworden door een meditatietechniek die hij zelf had ontwikkeld: dynamische of chaotische meditatie. Nieuwsgierig geworden door alle lyrische verhalen over deze bijzondere meditatie, wilde ik dit dolgraag zelf eens ervaren. Zo kwam het dat ik tijdens mijn driedaagse verblijf in de Deepam elke ochtend voor zessen opstond om tijdig in de meditatiezaal aanwezig te zijn, want de ‘dynamic meditation’ moet je bij voorkeur in alle vroegte, in ongewassen staat en met een nuchtere geest en maag doen. De ‘dynamic’ bestaat uit vier stadia van elk tien minuten: eerst het stadium van chaotisch ademen: diep, snel en krachtig ademen zonder enig ritme - wat een verschil met de beheerste ademhaling in de pranayama-yoga! Vervolgens de heerlijk krankzinnige fase van de catharsis: het ontladen (schreeuwen, dansen, 56

krijsen, huilen, springen, lachen) van alles wat er maar in je opkomt. Daarna is er het stadium van het uiten middels de klank of mantra ‘Hoe’. De vierde en laatste fase bestaat uit een volstrekt niets doen, zelfs niet kuchen: alleen maar een stil gadeslaan met je totale aandacht van alles wat er gebeurt in je binnen- en buitenwereld. Dynamische meditatie was fantastisch om te doen: telkens weer voelde ik me daarna diep gereinigd, uiterst vitaal en levenslustig – ondanks het vroege uur en de barre winterse kou. Maar na mijn verblijf in de Osho Deepam merkte ik tot mijn spijt dat het heerlijke, verruimende effect ervan na verloop van tijd vrijwel geheel wegebde, nu ik de ‘dynamic’ niet meer elke ochtend kon uitvoeren. Meditatie is volgens Osho/Bhagwan een kunst: de kunst van innerlijke extase. En wie die kunst niet regelmatig beoefent, zal haar snel verleren en de wezenlijke transformatie die het beoogt op zijn buik kunnen schrijven. Op mijn ontdekkingsreis ontmoette ik ook de door Bhagwan zeer geëerde Jiddu Krishnamurti. Volgens deze strenge anti-goeroe is er geen enkele methode of techniek die je tot meditatie kan leiden. ‘Als je besluit te gaan mediteren, zal het geen meditatie zijn’, beweert Krishnamurti in zijn diepzinnige boekje getiteld ‘Meditaties’. En: ‘Meditatie is niet iets dat los staat

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 57

oktober/december 2001

van het alledaagse leven: trek je niet terug in een hoek van de kamer om tien minuten te mediteren, en er letterlijk en figuurlijk als een slager weer uit te voorschijn te komen.’ Ook zegt hij: ‘Meditatie is geen middel tot een doel. Zij is zowel middel als doel tegelijk.’ Krishnamurti was mij te streng en ‘te leeg’. Hij laat je geheel met lege handen staan, zonder je ook maar een begin van een methode of opstapje te gunnen. Een zelfde boodschap, maar dan veel vriendelijker en meer praktisch, vond ik bij de Vietnamese Boeddhist Thich Nhat Hanh. Ook hij meent dat mediteren is datgene wat je doet,

zo aandachtig mogelijk te doen. En aandachtig kun je zijn op ieder moment, op iedere plek bij iedere handeling, of dat nou bij de afwas is of, zoals ik hem in levende lijve op een ontroerende manier zag doen tijdens een massale bijeenkomst in Den Haag, bij het drinken van een glaasje water. Wat Krishnamurti ‘keuzeloos gewaarzijn’ noemt, heet bij Thich ‘bewuste aandacht’. Laatstgenoemde is echter wel bereid om oefeningen en methodes toe te staan, sterker nog, hij stelt ze zelf zorgvuldig samen en reikt ze je geduldig aan. Mijn nieuwsgierige verkenningen van het weidse meditatieve land-

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 58

oktober/december 2001

schap voerden mij verder naar enkele workshops verzorgd door de inspirerende en humorvolle sankhya-yogaleraar Swami Veda Bharati, waarbij tijdens sommige meditaties gebruik werd gemaakt van visualisatietechnieken. Zo moest je je voorstellen dat er op de golfbewegingen van je adem er schitterend blauw licht van top tot teen door je lichaam spoelde. Ik kon indringend de vitaliserende kracht van deze techniek constateren. Daarna las en hoorde ik over Vipassana- en Zen-meditatie, maar beide technieken vond ik te intellectueel, rigide of vermoeiend, hoe waardevol ze ook mogen zijn voor anderen. Methodes waarbij er eindeloos mantra’s worden gereciteerd – zoals bij de Hare Krishna’s – of waarbij er allerlei New-Agepoespas omheen zat, waren ook niet aan mij besteed. Uiteindelijk heb ik anderhalf jaar een meditatiemethode van de Tibetaanse Shambhala-traditie gevolgd. Een heel eenvoudige en ‘lege’, bijna Zen-achtige methode van meditatief zitten en lopen waarbij je je ogen openhoudt en daarmee ‘in de wereld’ blijft, in tegenstelling tot methodes waarbij je je ogen sluit. Hierin sprak mij het totale gebrek aan van wat ik persoonlijk – zoals bleek uit mijn eerdere ervaringen – als overbodige ballast ervoer: mantra’s, visualisaties, muziek of spirituele dogma’s. 58

Gedurende deze periode van overal rondkijken, mediteren en lezen over meditatie, kwam ik steeds vaker in aanraking met Douwe Tiemersma, een leraar in de oude Indiase traditie van de Advaita Vedanta: de weg van het zich ontplooiende inzicht (jnana-yoga) in de non-dualiteit van alle tegenstellingen. Deze visie sprak mij vanwege de eenvoud, helderheid en openheid zeer aan. Het volgende stapje op mijn reis is nu om deze Upanishadische inzichtsweg ervaringsmatig te verdiepen door middel van meditatie volgens deze traditie van het radicale zelfonderzoek: immers, meditatie is toch vóór alles een ‘zelf ervaren’. Ik heb het al gezegd, meditatie is er in alle soorten en maten, in tradities uit oost, west, noord en zuid, en je kunt terecht bij duizend-en-één levende en dode leraren. Iedereen die deze ‘mooiste gift aan jezelf’ van zichzelf wil ontvangen, kan niet anders dan met wat basisvertrouwen zijn eigen reis bij zichzelf boeken. Hoe kronkelig of rechtlijnig je weg ook is, je eigen leraar zal jou vinden: of deze zich nou binnen of buiten jezelf bevindt. En waar je reis je ook naartoe mag leiden, meditatie is in ieder geval, zoals Sogyal zegt: ‘de geest thuisbrengen’. ❖

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 59

oktober/december 2001

‘Vedische Astrologie, wetenschap, die alles over uw leven vertelt’ ‘Vedische Astrologie, wetenschap, die alles over uw leven vertelt (vanaf de geboorte tot de dood)’, luidt de titel van het nieuwste werk op het gebied van de zogenaamde Vedische Astrologie. Het boek is uniek, omdat het geschreven is door een Haagse Hindoestaan. Zijn naam is Khimradj Pherai. Hij heeft jaren lang research gepleegd om dit boek te vervolmaken. Het boek vertelt over de Vedische astrologie en legt uit hoe men voorspellingen aan de hand van dit boek zou kunnen doen. Voorspellingen over geboorte, leve, huwelijk en dood. ‘Alles is terug te herleiden naar de Vedische astrologie’, vertelt Khimradj Pherai, de auteur. PERDIEP RAMESAR

O O

p 16 augustus is dit boek officieel gepresenteerd aan de Hindoestaanse gemeenschap in Den Haag. Sindsdien is het boek te bestellen bij de auteur en te koop in een aantal winkels die Hindoeïstische literatuur verkopen. De verschillende sprekers die avond waren het over een ding in elk geval eens: ‘dit boek is een standaardwerk’. ‘De nieuwe opleiding tot Hindoe-geestelijk verzorger van de Hindoe Raad Nederland (HRN) zal dit standaardwerk zeker ter harte nemen en trachten te implementeren binnen het curriculum’, vertelde de voorzitter van de HRN, de heer Bissessur. ‘Het boek is bedoeld om de vele onduidelijkheden over de Vedische en andere Oosterse astrolo-

gie uit de weg te ruimen. Het is ook bedoeld om de jongeren zich ervan bewust te maken dat de Vedische astrologie een belangrijke rol speelt binnen het Hindoeïsme’, legt de auteur Khimradj Pherai uit. Het boek is een zeer lijvig werk, waarmee meteen de vraag boven komt of de jongeren wel bereid zijn om zo een dik boek van in totaal 625 pagina’s te bestuderen. ‘Het is er nu en men zal het lezen, omdat ze al door het eerste hoofdstuk het belang zullen inzien van dit fenomeen’, volgens de schrijver. De schrijver is overigens ook aan het onderzoeken of het mogelijk is om het boek via het Internet aan te bieden. ‘Dit was een belangrijke missie, nu ga ik verder met mijn boek over de Sanatan Dharma, die ook al bijna af is’. ❖ 59

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 60

oktober/december 2001

Ayurveda en het wisselen der seizoenen De overgang van een warm naar een kouder seizoen brengt voor veel mensen problemen met zich mee. Vooral mensen met reumatische of astmatische klachten kunnen daarover meepraten. Maar ook mensen zonder noemenswaardige klachten kunnen weleens problemen krijgen wanneer de wind weer kouder wordt en de regen weer tegen de ruiten klettert. Van oudsher is het daarom in de Westerse landen bij veel mensen een gewoonte, om een korte ‘herfstkuur’ te doen. Dat is een kuur waarbij lichaam en geest helemaal gereinigd worden teneinde het koude en natte seizoen goed aan te kunnen. ROBERT SWAMI PERSAUD

V V

an de Ayurveda is bekend, dat zij goed thuis is in het toepassen van kuren. Maar niet voor iedereen is zo’n Ayurvedische kuur, die vaak kostbaar is, weggelegd. Maar aangezien de Ayurveda voor iedereen is, kun je thuis ook een goede Ayurvedische reinigingskuur doen. Nog beter is het om jezelf een persoonlijk kuurtje te laten voorschrijven door een bevoegde vaidya (Ayurvedisch geneesheer) op basis van je persoonlijk type. Maar hoe dan ook, tussen de maanden oktober en december is het de juiste tijd om te reinigen. Hoe ga je dat doen? Je zou een kuurperiode van zeven dagen kunnen nemen waarvan je dag 3, 4 en 5 helemaal geen voeding tot je neemt. Alle zeven dagen begin je met een of twee lepels zuivere ghee door te slikken. Ghee kun je of zelf

maken of kopen bij een goede toko. Op dag 1 en 2 gebruik je een

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 61

oktober/december 2001

sober ontbijt, lunch en diner zónder vlees, vis of eieren. Tijdens de vastendagen drink je veel water en vruchtensappen, alleen tussen de middag een stevige groentebouillon. Ook drink je dagelijks twee of drie verse koppen Yogithee met licorice en gember (bij de meeste drogisten verkrijgbaar). Let er op dat het water of de vruchtensappen niet koud zijn maar gewoon op kamertemperatuur. Elke avond geef je jezelf een goede lichaamsmassage met zuivere olijfolie. Je mag natuurlijk ook een echte Ayurvedische olie gebruiken, ik zou je dan de Baladir Taila willen

aanbevelen. Twee flesjes van 100 ml. zijn echt wel voldoende. Masseer eerst lekker je armen, doe dan je keel- en halsgebied, je borst, je maag, je lendenen en je buik. Vervolgens masseer je goed je benen en je voeten. Laat de olie zo lang mogelijk zitten, maar minstens een uur. Daarna ga je douchen en naar bed. Tijdens de kuur mag je in de ochtend niet uitslapen. Sta vroeg op en begin met een rustige wandeling. Daarna gebruik je je ontbijt of je sappen. Mocht je toch een kuur van een Ayurvedische dokter hebben gehad, dan zul je tevens wat speciale kruiden gebruiken die je via een recept bij je eigen apotheek kan bestellen. Op dag 6 en 7 ga je rustig weer eten, net als dag 1 en 2. Vaak heb je na zo’n reinigingskuur geen zin meer in allerlei schadelijke voedingsmiddelen die je daarvoor misschien wel gebruikte. Volgens de Ayurveda kun je met zo’n kuur je immuniteit weer goed ophogen, want juist een gebrek daaraan vormt een belangrijke oorzaak van de malaise, die optreedt wanneer we het koude seizoen binnen gaan. De immuniteit noemt de Ayurveda ‘ojas’ en middels zo’n kuur kunnen we die ojas weer flink aansterken. Let wel: mocht je onder behandeling zijn van een regulier arts of gezondheidsklachten hebben, vast dan niet! Laat je dan eerst adviseren door een Ayurvedisch deskundige. 61

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 62

oktober/december 2001

Mandir.nu www.mandir.nu De eerste on-line mandirsite in Nederland. De website is gebouwd voor iedereen die geen tijd of zin heeft om naar de mandir te gaan. U kunt daar uw eigen goddelijke manifestatie met de incarnaties van Durga, Ganesh, Hanuman, RadhaKrishna, Ram-Sita, Saraswatie, Shiva en Vishnu aanbidden en offerdiensten doen via de elektronische en virtuele snelweg. Ook is er muziek bij de verschillende offerdiensten. De site is nu nog erg sober, maar er staat veel te gebeuren in de toekomst. Zo komt er uitleg op de website over de belangrijkste Hindoehoogtijdagen. Tevens is het de bedoeling om er een gedeelte mandir op te zetten voor de Arya Samadj stroming, die de verschillende manifestaties van God niet aanbidden.

Kerala.com www.kerala.com Een portalsite over de Zuid-Indiase deelstaat Kerala, alwaar veel traditionele feesten en festivals worden 62

gehouden. Een van deze festivals is het Onam Festival die de oude vorst Mahabali herdenkt. Een grote happening zijn dan de slangenbootraces, een vaarwedstrijd met traditionele Keralese boten, die zeer veel publiek aantrekt. Op de site Kerala.com staan ook veel links naar andere specifieke Kerala-websites.

Moeder Amma www.amma.nl Moeder Amma heeft haar eigen virtuele community. Wereldwijd zijn er websites te vinden over Moeder Amma, ‘the hugging mother’. Dit is overigens de Nederlandse versie van de Europese afdeling. Op deze site staat allerlei info over Moeder Amma en haar organisaties. Ook staat er een agenda op van activiteiten. Zo zult u er op deze website achter komen dat Moeder Amma in oktober naar Nederland komt. Volgens de agenda van de tour die ze maakt door Europa doet ze op 23 en 24 oktober ’s Hertogenbosch aan. Een leuke feature op deze site zijn de heuse Amma e-cards.

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 63

Kervelstraat 30-34 • Telefoon: (31) 55 366.46.66 7322 PW Apeldoorn • Telefax: (31) 55 366.85.97 Nederland • E-mail: tavs@euronet.nl Digital International Tv Standards Conversion Video Duplication, TV-Postproduction Facility

Digital Video-normvertalen

TV-Postproductie

Wij kunnen video omzetten van en naar verschillende videosystemen: NTSC, PAL SECAM. (ook Braziliaans PAL-M en Argentijns PAL-N). Wij werken met een HIGH BAND BROADCAST QUALITY Converter Compleet van en naar elke videomastertape: Digital D3, Digital Betacam, 1"C-Format Betacam-SP, Mll, BVU, U-matic, S-VHS, DV, Hi-8.

Video - dupliceren Wij werken met kwaliteits VHS-video dupliceermachines. Wij kunnen dupliceren in elke gewenste hoeveelheid, alles in real time. Wij dupliceren op hoogwaardige TAVS videocassettes en op videocassettes naar keuze: BASF, SONY. Wij zorgen voor een professionele videoband-presentatie d.m.v. bedrukte stickers, diverse videoboxen en colour inlay.

Wij verzorgen: op Lineair en op Non-Lineair Digitale normen de verwerkingen van TV-programma's, Commercials en Bedrijfsfilms. Wij produceren van script tot eindmontage van: TVDocumentaires, Corporate-Video en Commercials. Wij maken Computer-Animaties van logo's tot productie-processen. Wij hebben ENG-Production-crews.

OHM Vani 4.2001def.qxd

10-08-2005

00:12

Pagina 64

Vedische Astr ologie De meest complete wetenschappelijke beschrijving in het Nederlands van de Astrologie uit de Veda's. • stel zelf uw horoscoop samen • alles over de verschillende planeten en hun invloeden • geboorte horoscoop • partner vergelijking • voorspellende astrologie • inleiding in de nummerologie • vergelijking met Westerse en Chinese Astrologie en nog veel meer in dit 625 pagina's tellende boek. Leden Chakra Strips betalen Hf. 65,-. Niet leden Hf.70,- exclusief verzendkosten.

Bel ons voor meer informatie over abonnementen en verkooppunten