Białystok, 18 lipca 2014 r.
Szanowny Pan dr hab. Tadeusz Truskolaski Prezydent Miasta Białegostoku sygn. akt URB-II.6720.6.2014
Szanowny Panie Prezydencie, w odpowiedzi na obwieszczenie o wyłożeniu do publicznego wglądu projektu „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Białegostoku” zgłaszamy następujące uwagi, dotyczące rozwiązań dla terenu powojskowego przy ul. Węglowej (nieruchomości nr ewid. 787/2, 788/3, 788/4, 788/5, 788/8, 788/9, 788/11, 788/12; obręb nr 12 – Białostoczek Płd.): 1) Do części tekstowej, zatytułowanej „Uwarunkowania”: a) w punkcie 2.1.5. opisującym „jednostkę strukturalną Wschód” (s. 48) opis dotyczący terenu powojskowego proponujemy rozszerzyć o sformułowanie „adaptowane są sukcesywnie na potrzeby funkcji kultury, sportu oraz działalności pożytku publicznego”. Uzasadnienie: obecnie wymieniona jest jedynie funkcja kultury, podczas gdy na tym terenie aktywnie działają również organizacje sportowe (m.in. Skatepark Węglowa, Klub Balonowy Białystok, Klub Nurkowy „Żaba”) oraz organizacje pozarządowe (m.in. Stowarzyszenie Miłośników Starej Motoryzacji i Techniki, Pogotowie Kulturalno Społeczne, Towarzystwo Wspierania Inicjatyw Społecznych ALPI, Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych „Czemu By Nie”). b) w rozdziale 17, Tabeli 60. Inwestorzy poszczególnych zadań o charakterze ponadlokalnym (s. 256) proponujemy wykreślenie pkt 13 „Stworzenie dostępności do terenów inwestycyjnych poprzez przebudowę ul. Węglowej wraz z infrastrukturą”, ujętego jako planowany na lata 2012-2013.
Uzasadnienie: w tabeli znalazło się ww. zamierzenie inwestycyjne, które według naszej wiedzy nie zostało zrealizowanie, nie rozpoczęły się również żadne prace nad jego rozpoczęciem, jest to zatem informacja nieaktualna. c) w załączniku 3 „Wykaz zabytków i dóbr kultury podlegających ochronie na podstawie ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego” proponujemy uściślenie informacji dotyczących poz. 640-644 (s. 307) poprzez wskazanie adresu poszczególnych budynków (kolumna nr 5) lub wskazanie numerów budynków objętych ochroną (kolumna nr 4). Uzasadnienie: na terenie powojskowym znajduje się pięć dużych obiektów magazynowych, które w wojskowej nomenklaturze nosiły numery 5, 9, 10, 11 i 12. Warto wskazać tę numerację lub podać dokładne dane adresowe (według naszej wiedzy budynki nr 5, 10, 11 i 12 znajdują się przy ul. Węglowej 8, natomiast budynek nr 9 przy ul. Węglowej 5), tak aby nie budziło wątpliwości które z obiektów są chronione zapisami planu. 2) Do części tekstowej, zatytułowanej „Kierunki”: w punkcie 1.9 „Kierunki zmian w przeznaczeniu terenów” (ss. 31-32) proponujemy rozszerzyć opis w pkt. 8) o sformułowanie „w tym m.in. Muzeum Pamięci Sybiru, Transgraniczne Centrum Kultury oraz funkcje przewidziane w Społecznej Koncepcji Węglowej”. Uzasadnienie: z uwagi na wieloletnią umowę użyczenia zawartą przez Miasto Białystok z Pogotowiem Kulturalno Społecznym, działalność Transgranicznego Centrum Kultury w magazynie nr 10 w naszej ocenie można zaliczyć do kluczowych funkcji i usług społecznych realizowanych na terenie powojskowym. Ponadto liczne rozwiązania w tej sferze zawiera oddolna, opracowana partycypacyjnie Społeczna Koncepcja Węglowej, która powstała w 2013 r. i obejmuje cały teren powojskowy. Społeczna Koncepcja jest wdrażana od 2014 r., obecnie w formie inwestycji ujętych w budżecie obywatelskim Białegostoku, których realizacją zajmuje się Zarząd Mienia Komunalnego w Białymstoku.
3) Do mapy zatytułowanej „Kierunki zagospodarowania przestrzennego – struktura funkcjonalno-przestrzenna”: proponujemy usunięcie oznaczenia „Obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o pow. sprzedaży powyżej 2000 m2” z terenu powojskowego (tj. ograniczenie go do terenu fabryki mebli, oznaczonego kodem 4AG). Uzasadnienie: zgodnie z oznaczeniami wprowadzonymi na ww. rysunku studium teren powojskowy jest oznaczony kodem 4UP i barwą czerwoną, tj. jako teren usług publicznych. Został również oznaczony zielonym szrafunkiem jako element wspomagającego systemu przyrodniczego oraz żółtym oznaczeniem wyróżniającym przestrzeń publiczną. Z ww. symboli oraz tekstu studium można wnioskować, że cały teren powojskowy ma zachować swoje wartości architektoniczne i urbanistyczne oraz powinien być rewitalizowany m.in. przy zachowaniu wartości przyrodniczych, tak aby był przestrzenią ogólnodostępną, służącą wszystkim białostoczanom. Mimo to kompleks powojskowy został sklasyfikowany jako potencjalna lokalizacja wielkopowierzchniowego obiektu handlowego. Realizacja tej funkcji sprzeciwiałaby się wszystkim powyższym rozwiązaniom. Tego rodzaju inwestycje charakteryzują odmienne – od istniejącej na terenie powojskowym – parametry zabudowy, nierzadko niskie walory estetyczne, architektoniczne i zdecydowanie mniejsze znaczenie miastotwórcze niż w przypadku historycznego kompleksu magazynowego, zwłaszcza po jego (zaakcentowanej w studium) rewitalizacji na cele publiczne i społeczne. Z kolei lokalizacja tego rodzaju obiektu w międzywojennych budynkach magazynowych wymagałaby ich dalekich modyfikacji oraz wprowadzenia istotnych zmian w otoczeniu, takich jak budowa znacznej liczby miejsc postojowych w bezpośrednim sąsiedztwie ewentualnego hipermarketu. Oznaczałoby to głębokie i nieodwracalne zmiany, przekreślające wartości i charakter tej przestrzeni, niwelujące jej obecną atrakcyjność społeczną. Obowiązujący plan miejscowy z 2011 r. przewiduje możliwość lokalizacji obiektu handlowego tego rodzaju, jednakże m.in. z uwagi na znaczenie
architektoniczno-urbanistyczne, historyczny charakter kompleksu, trwającą adaptację na cele społeczne, zakładaną w studium funkcję (usługi publiczne oraz tereny zielone) oraz uznanie kompleksu za dobro kultury współczesnej – uważamy, że jest to rozwiązanie niekorzystne, które w długofalowej polityce przestrzennej miasta nie powinno się znaleźć. Ma to znaczenie również ze względu na budowę Muzeum Pamięci Sybiru, które w naszej ocenie nie powinno sąsiadować z tego rodzaju obiektem handlowym. Zwracamy przy tym uwagę, że dla ponad 4 tys. mieszkańców Białegostoku biorących udział w ubiegłorocznym plebiscycie budżetu obywatelskiego, ponad 1 tys. uczestników konsultacji społecznych przeprowadzonych przez nasze stowarzyszenie w pracach nad Społeczną Koncepcją Węglowej oraz kilkudziesięciu ruchów miejskich, organizacji pozarządowych i środowisk profesjonalnych zajmujących się sprawami przestrzennymi lokalizacja obiektu wielkopowierzchniowego na terenie tak cennym historycznie, architektonicznie i społecznie jest nieakceptowalna. Wszystkie te grupy zgodnie stwierdziły, że rozwój ww. przestrzeni powinien być – jak obecnie – ukierunkowany na realizację funkcji publicznych i społecznych. Społeczna Koncepcja Węglowej nie sprzeciwia się lokowaniu na terenie powojskowym aktywności gospodarczej, jednak to nie ona powinna mieć znaczenie ponadlokalne. Jej charakter powinien być służebny wobec głównych funkcji terenu (kulturalnej, sportowej, pozarządowej itp.). 4) Do mapy zatytułowanej „Kierunki zagospodarowania przestrzennego – ochrona i kształtowanie środowiska”: proponujemy skorygowanie przebiegu cieku lub rowu melioracyjnego oznaczonego na obszarze pomiędzy terenem powojskowym a kompleksem elektrociepłowni. Uzasadnienie: na terenie powojskowym ciek lub rów melioracyjny jest oznaczony na działce nr 788/11 (na odcinku pomiędzy budynkami, które w wojskowej ewidencji terenu nosiły numery 18 i 19). Według naszych informacji na tym odcinku obecnie nie znajduje się żaden ciek ani rów.
5) Do mapy zatytułowanej „Kierunki zagospodarowania przestrzennego – odprowadzenie wód opadowych”: proponujemy skorygowanie przebiegu cieku lub rowu melioracyjnego oznaczonego na obszarze pomiędzy terenem powojskowym a kompleksem elektrociepłowni. Uzasadnienie: na terenie powojskowym ciek lub rów melioracyjny jest oznaczony na działce nr 788/11 (na odcinku pomiędzy budynkami, które w wojskowej ewidencji terenu nosiły numery 18 i 19). Według naszych informacji na tym odcinku obecnie nie znajduje się żaden ciek ani rów. 6) Do mapy zatytułowanej „Uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego – kompozycja przestrzenna”: proponujemy ujednolicenie rozwiązań oznaczonych jako „Elementy układu geometrycznego – projektowane” z oznaczeniami na innej mapie studium: „Kierunki zagospodarowania przestrzennego – układ drogowo-uliczny”. Uzasadnienie: ww. mapa zawierająca rozwiązania w zakresie kompozycji przestrzennej przewiduje w rejonie terenu powojskowego nowe obiekty, oznaczone jako projektowane elementy układu geometrycznego. Ich układ oraz przebieg odpowiada m.in. przewidzianemu w obowiązującym planie miejscowym przedłużeniu ul. Węglowej (w planie miejscowym oznaczonej 9KD-L i 10KD-L) przez teren powojskowy w kierunku Trasy Generalskiej. Tymczasem na mapie wskazującej kierunki w zakresie układu drogowoulicznego oznaczono – i opisano w tekście studium – nową ulicę układu podstawowego kategorii L (ważniejszą lokalną jednojezdniową), tj. ulicę Lewandowskiego, która miałaby być przedłużeniem ul. Jagienki na północ. Jej przebieg oznaczono na zachód od terenu powojskowego, wzdłuż granicy z kompleksem elektrociepłowni, w kierunku Trasy Generalskiej. W powyższej sytuacji odczytanie rozwiązań przewidzianych w studium nastręcza trudności. Mapa ilustrująca przedłużenie ul. Węglowej nie zawiera bowiem wzmianki o projekcie przedłużenia ul. Jagienki, zaś mapa zawierająca projektowany przebieg ul. Lewandowskiego pomija koncepcję
przedłużenia i modernizacji ul. Węglowej. Jest to szczególnie istotne z uwagi na potencjalne skrzyżowanie ww. ulic. Byłoby ono zlokalizowane na terenie powojskowym, obok budynku oznaczonego wojskowym nr. 34 (w którym mieszczą się obecnie m.in. Muzeum Techniki i Motoryzacji „Moto-Retro” oraz Skatepark Węglowa). Zwracamy również uwagę, że ze względu na ukształtowanie terenu ww. lokalizacja ewentualnego skrzyżowania wymagałaby znacznej ingerencji w istniejące zagospodarowanie terenu. Różnica wysokości pomiędzy obecną ul. Węglową a projektowanym przebiegiem ul. Lewandowskiego wynosi bowiem ok. 5-6 m i obecnie ma formę stromej skarpy. Budowa obu ulic wymagałaby wyburzenia kilku budynków gospodarczych na terenie powojskowym oraz przeprowadzenia znacznych robót ziemnych. Z tych względów proponujemy wprowadzenie ujednoliconego rozwiązania układu komunikacyjnego w tej części miasta.
Osobą do kontaktu w sprawie powyższych uwag jest Damian Dworakowski – prezes Stowarzyszenia; e-mail: damiandworakowski@kreatywnepodlasie.pl, tel. +48 608 532 074.
Z wyrazami szacunku /–/
Załączniki: - Węglowa – miejsce do potęgi trzeciej. Społeczna koncepcja zagospodarowania przestrzennego, Białystok 2013 – 1 egz. - Węglowa – społeczna koncepcja (płyta CD) – 1 szt.