Grenzeloos positief in Veerhuis Varik

Kom je op 5 mei over de Waaldijk bij het Veerhuis in Varik, zet je fiets dan vooral even aan de kant. Of kom je met een van de twee pontjes die voor deze feestelijke gelegenheid vanuit Heerewaarden de rivier over varen? Dan heb je ongetwijfeld al gezien dat hier iets aan de hand is.

nieuwe, groene Aarde uit te wisselen. Er zal muziek te horen zijn en er is een bijzondere gelegenheid om te eten aan de zogenoemde vredestafel. Hierop zijn de omtrekken van verschillende landen geschilderd. Landen die op dit moment geen oorlog kennen. Henry: “Zou het niet mooi zijn om een vredesverdrag tussen Nederland en België te tekenen? Of premier Rutte die de premier van Finland een vredesvoorstel aanbiedt? Het lijkt misschien gek om landen die in vrede leven aan elkaar te koppelen. Maar het gaat ons om aandacht te krijgen voor die vrede die we nog steeds als vanzelfsprekend zien.”

Frans-Willem: “Een mooie dag voor een beetje extra positieve aandacht voor hoe goed we het hier hebben. Even geen nieuws over oorlog en andere ellende. Er zijn wereldwijd nu zo’n 50 oorlogen. Tel eens hoeveel vrede er is in alle 195 lan den. ander meisje van toen wiens zusje door de bevrijders per ongeluk werd doodgereden. Aangrijpende verhalen die de drie kinderen echt raakten. Op 5 mei zijn er op twee momenten podcastafleveringen te horen.

Hoeveel mooie relaties bestaan er al tussen al die landen en mensen? Dat mag best eens gevierd worden. Laten we extra aandacht en liefde sturen naar plekken waar ze het moeilijk hebben. En laten we deze dag extra dankbaar zijn en genieten van al het moois dat we hier samen delen aan de prachtige rivier de Waal.

Oekraïne

Oekraïne wordt niet vergeten op deze bevrijdingsdag. Er zijn hapjes uit dat land, er is een performance van Oekraïense volwassenen en kinderen en Jacqueline Maris praat met Oekraïens kunstenaar Yana Voronina die ‘s middags ook een kinderworkshop geeft.

Ter afsluiting van de dag treedt Jacqueline samen met de mannen van de River Folk Sideshow op. Ze zingen over Ierland, Schotland en Amerika, maar ook over de Waal. Het wordt een internationaal getinte dag, over verleden en heden. En met aandacht voor ver weg en ook hier; onze vrijheid dient te worden gekoesterd en gevierd.

Bekijk het voorlopige programma op de middenpagina van deze krant.

Enkele maanden geleden stapte Helena Koopman op de ICE-trein naar Berlijn met bestemming: Sachsenhausen, het beruchte concentratiekamp waar haar opa en overgrootvader in 1943 gevangen zaten.

Het lijkt een ongelofelijk verhaal, vader en zoon samen in een Duits concentratiekamp. En dat ze het nog overleefden ook. De 20-jarige Helena Koopman uit Zaltbommel vertelt het unieke verhaal van haar opa Joop Snep en zijn vader Peter Snep. Daarmee loopt zij in de voetsporen van haar opa die tot op hoge leeftijd op scholen in Nederland en Duitsland uitleg gaf over de gevaren van het nationaal-socialisme en daarvoor meerdere keren onderscheiden werd.

Peter Snep werkte in de oorlog als reisleider op de bus. Op die manier kon hij wekelijks ‘extra’ passagiers vervoeren zonder dat de douane lastige vragen stelde. Zo heeft hij vele tientallen joden geholpen om naar Zwitserland te komen. Joop Snep begeleidde joodse mensen met de trein naar België. In 1942 werden vader en zoon opgepakt en naar kamp Amersfoort overgebracht. Later werd het Sachsenhausen waar Joop, een echte sportman, in het ‘Schoenencommando’ ingedeeld. Lopen tot je erbij neerviel, letterlijk. Zogenaamd om de kwaliteit van de schoenzolen te testen voor de Wehrmacht.

Gelukkig werden Joop en zijn vader overgeplaatst naar Lichterfelde waar zij, beiden meubelmakers, herstelwerk moesten doen. In ’43 kreeg hij verlof om voor een medische behandeling naar Amsterdam te gaan. Hij dook er direct onder. Een half jaar later, met Kerst, kwam zijn vader ook weer thuis. Zij hadden ongelofelijk geluk gehad.

“Opa woonde elk jaar de herdenking van de bevrijding van het kamp bij en toen ik 10 jaar was ging ik samen met mijn jongere broertje en mijn ouders mee. En twee jaar later ging ik nog een keer met opa en mijn moeder mee. Ik weet nog hoe ik opa - die inmiddels in een rolstoel zat - door die enge poort duwde. ‘ Arbeit macht Frei’, precies die poort. Dit keer was ik samen met leeftijdgenoten en enkele van de tweede generatie.”

De toekomst van de herdenking “We hadden elkaar al online ontmoet en een paar keer gesproken over de verhalen van onze ouders en grootouders. Daar waren heel heftige verhalen bij.”

De online bijeenkomsten werden vanuit het herdenkingsmuseum van Sachsenhausen georganiseerd met als thema ‘The Future of Remembrance’. Hierbij ging het over de vraag: hoe moeten we herdenken als er geen eerste generatie overlevenden meer is? Ook in Nederland en zeker voor de organisatie van Tour de Waal is dit heel actueel. Maar ook de vraag welke effecten de nazi-vervolging hebben (gehad) bij de kinderen en kleinkinderen mag eindelijk hardop gesteld worden. Om antwoorden te krijgen op deze en vele andere vragen, werden kinderen en kleinkinderen van oud-gevangenen vanuit de hele wereld uitgenodigd om naar Berlijn te komen en daarover van gedachten te wisselen en samen het kamp te bezoeken. Reis- en verblijfkosten werden vergoed.”

Verbondenheid door begrip

“Vanaf Berlin Hauptbahnhof met de S-Bahn naar Oranienburg, waar we elkaar ontmoetten in de jeugdherberg en dat was heel bijzonder. We kenden elkaar alleen maar van ZOOM, maar we hadden allemaal het gevoel dat we al jarenlang bevriend waren. We spraken Engels, een beetje Duits en Nederlands, want ik was niet de enige Nederlandse. We hadden meteen een ‘klik’ met elkaar. We hebben veel gepraat over dingen waar je met niemand anders over kunt praten. Dat is heel belangrijk. Je hebt zoiets als transgenerationele trauma’s; dat is een moeilijk woord voor het doorgeven van een psychisch trauma naar de volgende generatie. Dat roept sterke gevoelens op die bij een bepaalde plek horen, in dit geval in Sachsenhausen. Er was een jongen die als reden gaf om naar het kamp te gaan: “ Ik wil het trauma naar deze plek terugbrengen.” Erover praten was voor mijn opa ook de manier om die tijd te verwerken.”

Verwachtingsvol

“Hoewel ik er al twee keer eerder was geweest, was ik heel erg verwachtingsvol. Zou ik nu meer begrijpen van Sachsenhausen? Als kind krijg je daar niet zoveel van mee. Het is meer een verhaaltje dat je al vaker hebt gehoord. Dit keer was heel anders. Ik realiseerde me ineens wat die plek inhield. Hoe de werkelijkheid geweest moest zijn… daar kom je natuurlijk nooit achter, maar het is voor mij zeker werkelijker geworden. Dat begon al toen ik door de poort met die enorme ruimte werd geconfronteerd. Wat is het groot! En direct daarna voelde ik mezelf heel klein. Maar opa was bij me. Van bovenaf keek hij naar beneden, dat voelde ik. Daarom kon ik het ook aan om echt te kijken. Naar de plek waar gevangen werden opgehangen, naar het crematorium, de barakken, de plek waar al die verschrikkingen hebben plaatsgevonden. Er staat daar een kar waarmee de lijken werden vervoerd. Het is allemaal echt gebeurd. Dat is overweldigend.”