Jaarverslag 2008
verslag aan de Algemene Vergadering > Activiteiten > Organisatie en bestuur
Studio Globo »» »»
»»
Studio Globo is een NGO voor ontwikkelingssamenwerking, gespecialiseerd in mondiaal en intercultureel leren voor het onderwijs. Je kan bij ons terecht »» van kleuter- tot hoger onderwijs »» voor een uitgebreid vormingsaanbod, Studio Globo beschouwt de leerkracht als dé sleutelfiguur voor mondiaal en intercultureel leren. We vinden het dan ook belangrijk om daarin ondersteuning te bieden. Je kan bij ons terecht voor een ruim vormingsaanbod. Steeds praktijkgericht, vanuit concrete werkvormen en materialen. Vanuit die praktijk geven we ook een stevig inhoudelijk kader mee. »» voor ervaringsgerichte inleefateliers Deze uitgebreide educatieve programma’s voor het lager onderwijs zijn opgebouwd rond een lespakket en een inleefspel: »» ‘Peru’, ‘Congo’ en ‘Wonen op het Dak’ in Antwerpen »» ‘Wonen op het Dak’ in Brussel »» ‘de Filippijnen’ in Genk »» ‘Guatemala’ en ‘de SuperWereldMol’ in Gent »» ‘India’ en ‘Achter de Muur’ in Roeselare »» voor workshops in het secundair onderwijs »» ‘Stof! De Millenniumdoelstellingen, stof tot nadenken’ over de MDG’s »» India Booming? »» en voor leermiddelen die onmiddellijk bruikbaar zijn in de klas. Voorwerpenkoffers, lespakketten, tijdschriften (Wereldreis en Samsam) en diverse andere publicaties bevatten concrete antwoorden voor wie op zoek is naar goed materiaal om mondiaal en intercultureel leren zelf in de praktijk te brengen. Je vindt ons in Antwerpen, Brussel, Genk, Gent en Roeselare.
Meer informatie: Studio Globo Otletstraat 28/11 1070 Anderlecht T 02 520 05 30 – F 02 520 91 11 info@studioglobo.be www.studioglobo.be 2
VOORWOORD
Voorwoord Inhoud “Not everything that can be counted counts, and not everything that counts can be counted.” Het zal niet de eerste keer zijn dat deze woorden van Albert Einstein bij de aanvang van een jaarverslag gebruikt worden. Ze blijven echter waar. Een jaarverslag vormt steeds een neerslag van wat voorbij is. De activiteiten liggen ondertussen een eind achter ons, maar het is nu pas, wanneer het op papier komt, dat we beseffen hoeveel er gerealiseerd werd. Dit ‘op papier zetten’ is belangrijk. Je bouwt als organisatie zo aan je eigen geheugen. En het helpt ook u en de vele geïnteresseerden - medewerkers, vrijwilligers, bestuurders, schenkers, subsidiërende overheden - duidelijk te maken waar we mee bezig zijn. Om te verantwoorden ook dat de middelen waar we mee mogen werken goed besteed zijn. Cijfers zijn belangrijk om de gezondheid van onze organisatie te meten. We hebben in het jaarverslag 2008 dus opnieuw heel wat letters en cijfers opgenomen. We willen je echter vooral uitnodigen om het verhaal áchter de cijfers te lezen. Hoeveel materiaal we ook hebben: het blijft moeilijk om onze activiteiten van fundamenteel educatiewerk in cijfers te vatten. De impact van werken aan open houding, respect en solidariteit is moeilijk te meten. We blijven er echter van overtuigd dat onze degelijk uitgewerkte modellen, de visie van de mensen die dit alles uitwerken en de steun van velen, garant staan voor beklijvende ervaringen bij kinderen, jongeren én hun leerkrachten. Een jaarverslag is een momentopname om met cijfers uit te drukken hoe we het deden. Vast en zeker zijn er elementen die vragen oproepen. Dit verslag heeft niet de bedoeling op alles een antwoord te bieden. We kozen er ook voor om het wat beknopter dan vorige jaren te maken. We nodigen u graag uit om het te lezen en ons te contacteren wanneer er vragen of onduidelijkheden zijn. Jan Debonnet, april 2009
Activiteiten - Basisonderwijs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 - Secundair onderwijs. . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 - Hoger onderwijs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 - Andere doelgroepen. . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Organisatie en bestuur - Teamwerking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 - Coördinatie van de werking. . . . . . . . . . . . . 38 - Interne vorming, kwaliteitszorg en evaluaties. 39 - Netwerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 - Algemene Vergadering . . . . . . . . . . . . . . . . 45 - Raad van Bestuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 - Komyuniti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 - Medewerkers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 - Financieel verslag. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
colofon redactie: Marian Corten, Jan Debonnet, Katrien Goris, Benedikte Hanssens, Katlijn Meers, Liesbet Niveau, Frans Ramon, Veronika Rumbaut, Sabrina Santillo, Piet Spanhove, Frank Verstraeten dank aan alle medewerkers die hielpen bij het verzamelen van het materiaal eindredactie: Jan Debonnet foto’s: Liesbet De Pooter, Studio Globo vormgeving: Jan Debonnet druk: ContentPrint, Gent 3
Activiteiten - Basisonderwijs
Activiteiten Studio Globo heeft een aanbod voor doelgroepen van het hele onderwijscurriculum: kleuter-, lager, secundair en hoger onderwijs (vooral lerarenopleiding). Voor alle doelgroepen werken we zoveel mogelijk via leerkrachten of docenten. We zien hen als partners bij de uitvoering van de acties. Onderdelen van het aanbod (bv. voorwerpenkoffers) worden ook beperkt door het jeugdwerk gebruikt. Dit jaarverslag volgt de indeling van de activiteiten van het subsidieprogramma bij DGOS, onze belangrijkste financierder. Daarbij kozen we voor een doelgroepgerichte benadering. Om de leesbaarheid te bevorderen, kozen we er echter voor om de verwijzingen in ‘codetaal’ naar het programma zelf weg te laten. Binnen het DGOS-programma spreken we over resultaten binnen de doelstelling Ontwikkelingseducatie in het onderwijs. Resultaat 1: Ontwikkelingseducatie in het basisonderwijs Resultaat 2: Ontwikkelingseducatie in het secundair onderwijs Resultaat 3: Ontwikkelingseducatie in het hoger onderwijs. Deze resultaten zijn opgebouwd volgens de groeilijn van de doelgroepen en staan ook in relatie tot elkaar. »» Kwantitatief situeert het belangrijkste deel van het aanbod zich bij de doelgroep van 9 tot 12-jarigen. Dit is immers voor de doelstellingen (correcte beeldvorming, groeien in open houding naar solidariteit) een belangrijke en interessante doelgroep. Dit door de leeftijd (o.a. groeiende interesse voor andere culturen), een gunstige structuur (één leerkracht) en een wettelijk kader (eindtermen).
4
»»
»»
Binnen elk resultaat staat de werking voor leerkrachten en docenten vooraan. Strategisch gezien blijft deze immers de belangrijkste. We mikken op een versterking van de aandacht voor interculturele en mondiale thema’s die leerkrachten in hun dagelijkse praktijk realiseren. Hierdoor verveelvoudigen we onze inspanningen en ons bereik en creëren we ook een belangrijk draagvlak. Ook met de activiteiten voor kinderen van de lagere school en jongeren van het secundair onderwijs, willen we naast de rechtstreekse doelstellingen ook leerkrachten stimuleren én toerusten om de permanente aandacht voor mondiaal en intercultureel leren te realiseren.
Activiteiten - Basisonderwijs
Samenvattend bereik BASISONDERWIJS
N02-1
IUEP-vormingen lkr. BaO (dd.)
2003 74
Schoolteams en ind. lkr. (dd.)
2004
2005
2006
2007
2008
HOGER ONDERWIJS
2003
2004
2005
2006
2007
2008
IUEP-vormingen studenten **
N02-3
61
73
59
59
48
44
1.520
45
47
55
70
75
# studenten IUEP-sessies **
1.821
1.419
1.513
1.161
1.115
10
5
8
5
8
andere vorming studenten
17
9
28
28
30
# studenten andere vorming
589
273
450
637
613
deelnemers lkr. BaO
956
609
610
606
533
643
begeleide sessies IUEP **
474
547
534
550
568
580
deelnemers IUEP**
10.650
12.092
11.855
12.096
12.652
12.645
ANDERE DOELGROEPEN
sessies Toyembela
17
7
42
8
5
5
Sessies andere doelgr. **
13
14
8
4
13
deelnemers Toyembela
313
111
1.072
323
275
94
deelnemers andere doelgr. **
234
170
147
393
430
sessies workshops 11.11.11
18
21
deelnrs workshops 11.11.11
370
410
SG – totalen
2003
2004
2005
2006
2007
2008
begeleide sessies
592
620
626
682
730
816
sessies andere begeleide wv (buurtwand, postdakklas)
77
deelnemers begeleide sessies
13.674
15.167
16.411
16.299
18.833
22.363
dlnrs. andere begeleide wv.
1.599
uitleningen leermiddelen *
1.419
1.672
1.718
1.473
1.609
1.524
22.210
19.165
26.478
28.453
19.590
uitleningen *
1.419
1.656
1.718
1.473
1.609
1.524
verpreiding publicaties *
publicaties verspreid *
22.210
19.165
26.478
28.453
19.584
abonnees *
1.014
1.048
2.111
1.489
1.752
abonnees Wereldreis *
1.014
1.048
1.079
950
1.037
vormingsessies
136
121
156
162
167
178
1.032
539
715
deelnemers vorming
2.491
3.386
2.534
2.732
2.745
2.871
abonnees Samsam SECUND. ONDERWIJS N02-2
2003
2004
2005
2006
2007
2008
vorming lkr. S.O. (dd.)
1
8
22
4
12
8
deelnemers lkr. S.O. *
15
133
62
16
21
70
begeleide sessies
101
66
50
132
135
124
deelnemers workshops
2.711
1.914
3.484
3.880
4.334
4.289
3
9
1.170
3.326
sessies animatie/andere deelnemers animatie/andere
1.050
lespakket *
16
publicaties verspreid*
63
6
* Deze acitviteiten zorgen (via de leerkracht) voor een vermenigvuldiging waarop niet zomaar een cijfer te plakken is. Met 1.000 abonnementen op de lesbrief wereldreis of 1.000 ontleningen van vorrwerpenkoffers en mediapakketten, worden enkele tienduizenden kinderen bereikt. ** Deze activiteiten vinden plaats in de inleefateliers. Een gedetailleerd overzicht van het gebruikt van de inleefateliers is beschikbaar.
5
Activiteiten - Basisonderwijs
Vorming voor leerkrachten
Het belang van Limburg - 3 februari 2008
Vorming van leerkrachten krijgt traditioneel heel wat aandacht in onze activeiten. Leerkrachten zijn onze partners op het terrein om mondiaal en intercultureel leren waar te maken. We vinden het dan ook essentieel om hen daarin te ondersteunen. Het vormingsaanbod voor leerkrachten is het sterkst uitgewerkt in het lager onderwijs. Dit heeft vooral te maken met de inleefateliers, waar vorming een inherent onderdeel van het traject is.
Vorming in het kader van de inleefateliers De leerkrachten die met hun klas naar het inleefatelier komen, kunnen intekenen op een gediversifieerd vormingsaanbod. Nieuwe leerkrachten maken in een A-sessie eerst kennis met het lespakket en krijgen een introductie op het land of het thema van het betreffende atelier. Wie eerder al op bezoek kwam, krijgt uitgebreidere achtergrond over een land, het thema diversiteit of thema’s als globalisering in de B- en C-sessies.
Februari 2008. Voor het eerst stellen we de nieuwe leerkrachtenmap Wonen en Leven in de Filippijnen voor aan leerkrachten. Een spannend moment, want dit is de eerste groep die zal werken met het nieuwe materiaal. Een spannend moment ook, omdat een aantal leerkrachten terugkomers zijn en het oude materiaal kennen. De dag eindigt met positieve commentaren. Leerkrachten zijn enthousiast over het materiaal, de methodieken en de inhoud. Het startsein is gegeven. Het eerste glas wordt geklonken.
Accenten in 2008 Door het opvragen van persoonlijke e-mailadressen werd in Antwerpen geprobeerd om de communicatie met leerkrachten te optimaliseren. Zo werd het mogelijk leerkrachten persoonlijk aan te spreken of te herinneren aan vormingen. In Brussel werd de traditie van ‘brooddoosgesprekken’ verder gezet en werden er enkele nieuwe vormingsmodules uitgewerkt in het kader van het proefproject ‘Dak-XL’ (zie verder in het jaarverslag). In Genk werd veel energie gestoken in de vernieuwing van
6
de vormingssessies. Door de vernieuwing van het lesmateriaal was een nieuwe A-sessie noodzakelijk. Daarnaast werd ook voor terugkomleerkrachten een aangepast programma voorzien, zodat ook zij op een vlotte manier met het nieuwe materiaal aan de slag konden. De nieuwe aanpak sloeg aan (zie kader). In Roeselare vonden voor de eerste keer de vormingssessies over het nieuwe inleefatelier ‘Achter de Muur’ plaats. Die werden uitgewerkt in samenspraak met verantwoordelijken van T’Hope, een ‘vereniging waar armen het woord nemen’ uit Roeselare. Elementen daarvan waren o.a. een interactief spel rond het thema diversiteit, theoretische achtergrond bij het project, voorstelling van het lesmateriaal, kennismaking met het atelier en de nawerking.
Bereik In 2008 bereikten we met de vormingen bij de inleefateliers 457 leerkrachten in 57 sessies (75 dagdelen). Gemiddeld zien we dus zo’n 8 leerkrachten per sessie. Dit relatief lage aantal wordt voor een groot stuk bepaald door de brooddoosgesprekken in afd. Brussel, die bijna individuele gesprekken zijn. De voorbije jaren merkten we dat het moeilijker werd om leerkrachten blijvend te motiveren om de vormingen te volgen. We spelen hierop in met een duidelijker afgebakend traject: de A-B-C-cyclus. Leerkrachten volgen de drie modules van de cyclus, kunnen de volgende keren vrijwillig aansluiten, maar zijn daar niet langer toe verplicht. Bij vernieuwing van lesmaterialen vragen we hen wel opnieuw. De verwachting is dan ook dat het percentage vorming nog lichtjes zal dalen de komende jaren om dan te stabiliseren.
Activiteiten - Basisonderwijs
80
76
70
62
60 50
Naast de A-B-C-cyclus zien we in afd. Brussel dat ook ter plaatse bij de leerkrachten op bezoek gaan met de brooddoosgesprekken een antwoord is op de nood aan een meer gediversifieerd vormingsaanbod. Naast de hieronder weergegeven cijfers, beschikken we ook over gedetailleerde grafieken per afdeling. Daaruit blijkt dat de ateliers met een nieuw of vernieuwd aanbod aan lesmateriaal op meer deelnemers aan de vorming kunnen rekenen (Filippijnen en Achter de Muur).
In de loop van de dag werd er dieper ingegaan op de begrippen diversiteit en sociale onrechtvaardigheid. We eindigden de voormiddag met een discussie over wat je met je kinderen kan doen in je klas rond solidariteit en of solidariteitsacties zinvol zijn. In de namiddag gingen we dieper in op mondiale vorming in de klaspraktijk. De leerkrachten die we achteraf hoorden, waren enthousiast over de inhoud van de vorming. 12 leerkrachten sloten bij deze vorming aan.
Vorming van leerkrachten, los van de inleefateliers
Voor leerkrachten en andere geïnteresseerden werd op 9 mei een vormingsmoment georganiseerd over diversiteit en sociale uitsluiting. Een panel, gemodereerd door Gie Goris met vertegenwoordigers van t’Hope, Welzijnszorg, Steunpunt Diversiteit en leren en Hogeschool Gent vertrok van de stelling Diversiteit is het antwoord, maar niet op alle vragen. In het debat werd ingegaan op de link tussen diversiteit en sociale uitsluiting, op diversiteit als economisch, sociaal en cultureel andersglobalisme en tenslotte op het belang van vorming in diversiteit.
Individuele leerkrachten In 2008 organiseerden we geen eigen vormingsactiviteiten voor individuele leerkrachten. Wel brachten we ons aanbod binnen andere initiatieven. Voor leerkrachten van het kleuteronderwijs en de 1ste graad lager onderwijs organiseerden we op 16 januari op de startavond van Broederlijk Delen in Roeselare een vormingsmoment over de nieuwe fotoset Fanfan en Mitou. Een 40-tal geïnteresseerden volgden die workshop waarin het land Haïti centraal stond. Op 30 januari 2008 namen we deel aan De kracht van je stem, een vormingsdag voor Vlaamse leerkrachten in het Vlaams Parlement over het thema democratie en burgerzin in de ruime zin van het woord. Voor deze vorming vertrokken we vanuit ons schema van één wereld, waarbij we kort onze vaststellingen (diversiteit en sociale onrechtvaardigheid) en onze doelstellingen (openheid en solidariteit) mbt de wereld aanhaalden.
62
61
50 44
40
43
30
30
29
20 10 0
CON
PER
WOD-A
WOD-B
FIL
GUA
SWM
ADM
IND
Fig. 1 - Vorming leerkrachten IUEP - deelnemers per atelier
100 92% 88%
90
83%
83% 80%
80
70
2003
2004
2005
2006
79%
2007
2008
Fig. 2 - Vorming leerkrachten IUEP - evolutie verhouding ateliers/vorming
Schoolteams Ook in 2008 was het aantal leerkrachten dat we via vorming buiten de inleefateliers bereikten, eerder beperkt. Een lichte stijging in vgl. met vorig jaar: 4 sessies voor 134 leerkrachten. Het blijft nochtans een belangrijk objectief om leerkrachten in breder teamverband te bereiken. Een bijzondere promotie-inspanning van het team in Genk resulteerde in een vormingsvoormiddag voor de scholengroep van Riemst: 118 leerkrachten maakten in drie sessies kennis met onze materialen. Verder contacteerde een schoolteam ons voor een vorming rond kansarmoede en diversiteit (16 dlnrs).
A
B
C
C+
brooddoosgesprek
DAK-XL
20
10 8 4 2
3
2
A
B
8
2
7
2 2 2
GK
1
GT
2
R
Fig. 3 - Vorming leerkrachten IUEP - verhouding aantal sessies in dagdelen
7
Activiteiten - Basisonderwijs
Vormingstraject met inleefreis naar Peru Van 16 juli tot 7 augustus trokken 14 leerkrachten naar Peru. Cecile Hennissen (RvB) begeleidde de reis en Eli De Ridder (team Antwerpen) nam deel vanuit een dienstopdracht. De voorbereiding van de groep startte reeds in 2007, was vrij intensief (4 zaterdagen en een weekend) en is zeer goed verlopen.
8
Een uitvoerig verslag is beschikbaar. Ter illustratie een dagboekfragment van één van de deelnemers:
Deze reis was nog een uitloper van onze 20 jaar-viering. Opzet was een verdieping van het engagement voor mondiaal en intercultureel leren op school. Centraal in de reis stonden een kennismaking met het dagelijkse leven in Peru en met partnerorganisaties van Broederlijk Delen. Interessante ingrediënten waren: »» de ontmoeting met Peruaanse collega-leerkrachten: ervaringen en visie uitwisselen over onderwijs en intercultureel leren »» de kennismaking met enkele ontwikkelingsorganisaties: hun manier van werken, de mensen achter deze organisaties, deelnemen aan hun activiteiten »» en natuurlijk ook: de wetten van de natuur ervaren in het Andesbergdorp Ichuña, proeven van het veelkleurige Lima en de zon zien ondergaan in Cusco.
“Lima ruikt en ademt naar de zee. Langs de weg staan er grote reclameborden. Allemaal Westerse, blanke mannen en vrouwen. Een groot contrast met de bevolking die in Lima woont. Aan elke straathoek vind je wandelende winkels. Ze verkopen soms de meest absurde voorwerpen. Een smiley om op de ruiten van de auto te plakken. Een voetbalshirt. De zeegeur mengt zich nu sterk met de uitlaatgassen van de auto’s. We zijn aangekomen bij Manthoc. Een organisatie die werkende kinderen een stevige plaats in de maatschappij wil aanbieden. Daarvoor hebben ze zelfrespect nodig en herwaardering van hun werk. Deze kinderen nemen deel aan de economische gezinssituatie. In Manthoc zijn kinderen de hoofdrolspelers en dwingen ze af dat de andere mensen ook respect voor hen hebben. De overheid ziet deze kinderen als een kwetsbare groep. Een paar keer per jaar houden ze een grote kuis op straat. De werkende kinderen worden dan opgepakt en in opvangcentra gestoken. Ze pakken de wortel van het probleem niet aan.
De groep was vrij divers samengesteld: jong en oud, van kleuterleiding tot docent in de lerarenopleiding: 1 kleuterleidster, 4 leerkrachten lager onderwijs, 6 leerkrachten secundair onderwijs, 2 docenten lerarenopleiding. Ze kwamen uit bijna alle provincies: 3 deelnemers uit VlaamsBrabant, 2 uit Brussel, 3 uit de prov. Antwerpen, 3 deelnemers die lesgeven in Oost-Vlaanderen, 3 leerkrachten uit West-Vlaanderen.
We worden welkom geheten door de verantwoordelijken van het centrum. Carmen en Noemi wachten ons op. Ze zijn 12 en 13 en gaan ons hun project uit de doeken doen. Met grote ogen luisteren we naar hun verhaal. De meisjes waren het moe dat hun wijk erg vuil was. Ze besloten om hun handen uit de mouwen te steken. Hun grote bruine amandelvormige ogen vertelden wild enthousiast over hun project. De kinderen hadden een rondvraag gedaan bij de
Activiteiten - Basisonderwijs
inwoners van de wijk om te weten hoe zij over hun wijk dachten. Velen vonden het erg vuil maar weinigen waren bereid om er zelf iets aan te doen. De kinderen gingen dus zelf aan de slag. Ze maakten affiches en voerden een sensibiliseringscampagne opdat de mensen zouden sorteren. De verantwoordelijke vertelde ons dat, sinds de kinderen met hun project begonnen zijn, de wijk er veel properder uitziet. We trekken samen met Noemi en Carmen de heuvel ‘7 de Octubre’ op. Het werk dat ze verrichten is ongelofelijk. De kinderen doen het werk dat de overheid eigenlijk zou moeten doen. Het is toch wel eventjes slikken als we zoveel solidariteit zien. De sterke wil van de kinderen om er iets van te maken, maakt een grote indruk op mij. Zo jong en al zo verantwoordelijk. Ik bewonder ze mateloos. Hoe zijn wij in België bezig rond milieubewustzijn? De meisjes zijn misschien een druppel in de oceaan, maar dan wel een druppel die een grote golf kan veroorzaken! Ze zijn creatief op zoek naar oplossingen. Het leven op straat maakt hen enorm sterk. De muurschilderijen om de mensen te sensibiliseren zijn gewoonweg prachtig. Deze jonge meisjes zijn el corazón van de heuvel.” 18 juli 2008, Aurélie Joos
9
Activiteiten - Basisonderwijs
Inleefateliers
Overzicht van het aanbod Leeftijd Opzet 9-10 jaar
Eerste kennismaking met leefwereld van mensen in het Zuiden
10-11 jaar
Positief leren omgaan met diversiteit: interculturele vaardigheden, basisattitudes van openheid, respect als onderbouw voor solidariteit Kennismaking met het dagelijkse leven van mensen in het Zuiden. Door kinderen te betrekken bij de realiteit van een land in het Zuiden, wordt het groeiproces van verbondenheid en solidariteit versterkt
11-12 jaar
Bewustmaking en beeldvorming rond gelijkekansen in eigen samenleving
10
Programma SWM. De Super-WereldMol
Locatie Gent
Brussel Wonen op het Dak
Congo
Antwerpen
Peru
De inleefateliers blijven een centrale plaats innemen in de werking van Studio Globo. Het is een werkvorm die zijn dienst meer dan bewezen heeft in het verleden. Door de permanente vernieuwing van de scenario’s en het begeleidende lesmateriaal heeft ze nog steeds zijn actuele waarde. Een inleefatelier-traject bestaat uit vier delen waarbij de leerkracht van de klas een cruciale rol speelt in deze procesmatige werking. De vier onderdelen zijn: »» vormingsdag voor de leerkracht; »» voorbereiding in de klas door de leerkracht. Dit gebeurt aan de hand van een lespakket van Studio Globo; »» inleefspel in een inleefruimte van Studio Globo, begeleid door drie professionele medewerkers; »» nawerking in de klas door de leekracht, op basis van suggesties en materialen van Studio Globo. De inleefateliers zitten in een globaal educatief concept. Dit zorgt - zowel voor de visie als voor de aciviteiten met de leerlingen - voor een coherente educatielijn.
Filippijnen
Genk
Accenten voor 2008
Guatemala
Gent
Wonen op het Dak - Antwerpen
India Achter de Muur
Roeselare
In het voorjaar werd de basis gelegd voor een buurtwandeling. Het is een aanbod voor klassen die het dak bezoeken en het ondersteunt de boodschap die tijdens het inleefatelier gegeven wordt. We vonden 2 gemotiveerde leerkrachten die met hun leerlingen wilden ‘proefwandelen’. Na een evaluatie konden we in het najaar aan de slag met de verzamelde bedenkingen en verbeterpunten. Tegen het einde van het jaar kon de wandeling gecon-
cretiseerd worden. Hiervoor werd samengewerkt met de Wereldmediatheek voor het opnemen van geluidsfragmenten en kregen we ondersteuning op technisch vlak van vrijwilligers die de start-dvd ontwikkelden.
Wonen op het Dak - Brussel Op basis van de bemerkingen van leerkrachten tijdens de brooddoosgesprekken, werden in 2008 enkele wijzigingen doorgevoerd in het scenario van Wonen op het Dak: één van de huisjes van het dakdecor kreeg een andere invulling, andere werden verrijkt met extra materiaal en een aantal samenwerkingsopdrachten werden aangepast aan minder taalvaardige groepen. De meeste klassen – vooral van buiten Brussel – combineren het inleefatelier met de buurtwandeling door Kuregem. Mede dankzij de B-sessie ontdekken leerkrachten dat ze kunnen werken rond beeldvorming aan de hand van een wandeling door een buurt die door de media vaak in een slecht daglicht komt te staan. Het leerlingenboekje waarmee de kinderen - met uitleg en opdrachten - op stap gaan door de buurt, wordt door de leerkrachten op een positieve manier geëvalueerd. In combinatie met de Brooddoosgesprekken kregen een aantal klassen ook bezoek van één van de personages van Wonen op het Dak - het zgn. postdakklasgesprek - waarbij we aan de hand van enkele methodieken wat dieper ingaan op diversiteit en meerperspectiviteit en nagaan welke indruk het inleefatelier op de leerlingen naliet. We leerden ook dat leerkrachten tevreden zijn met de nieuwsbrief die ze maandelijks in hun mailbox krijgen en waarmee ze het Dak en de bijbehorende thema’s nog eens aan bod kunnen laten komen in hun klas.
Activiteiten - Basisonderwijs
De e-mails die we – soms nog maanden na hun bezoek – van de kinderen ontvangen zijn bovendien een positief signaal i.v.m. het gebruik van de website www.wonenophetdak.be en de maandelijkse brief van Flor aan de leerlingen.
India - Roeselare De herwerking van de lesmap ‘Wonen en leven in India’ is in 2008 op een laag pitje gezet omdat teveel energie ging naar de bouw van het nieuwe inleefatelier ‘Achter de Muur’ (zie verder). Wel werd verder de piste verkend van een switch van de regio Tamil Nadu (waar het dorp Malaipatti is gesitueerd) naar Orissa. Belangrijk bij die verkenning waren twee dienstreizen: Frans Ramon trok in juli naar Orissa en Gerda Lein in november naar Chhattisgarh. Een verblijf in Orissa bleek voor haar wegens de onrust in die regio niet mogelijk. Contacten werden gelegd, beeldmateriaal en voorwerpen verzameld. Of het in 2009 daadwerkelijk tot een switch komt is eind 2008 echter onzeker geworden door het feit dat Broederlijk Delen zijn klassieke projectwerking in India op termijn stop zal zetten. Over de beoogde synergie, die in Cidseverband eventueel gerealiseerd kan worden, volgt verder overleg. Er waren ook veelvuldige contacten met het Tropenmuseum in Amsterdam n.a.v. het tijdelijke programma Sterren in de stad, gesitueerd in Mumbai. Mogelijk kunnen we na afloop een gedeelte van de decors voor die tentoonstelling recupereren, wat een unieke kans tot actualisering en uitbreiding van onze eigen decors zou zijn.
Peru - Antwerpen 2008 was een belangrijk jaar voor het Peru-atelier. Zowel op inhoudelijk als praktisch vlak, dient zich een grondige vernieuwing aan. In het najaar ging een werkgroep van start die het inleefatelier onder de loep neemt. Het volledige team wordt betrokken bij dit denkproces. Eli De Ridder trok op dienstreis: hij sloot in de zomer aan bij de groep leerkrachten die met Studio Globo en Broederlijk Delen op inleefreis naar Peru trokken. Ter voorbereiding van deze reis kwam de groep verschillende keren samen. Ook na de reis werd nog een bijeenkomst gepland om de reis, bevindingen en ervaringen te evalueren. De deelname vanuit het team van Antwerpen, vormt een sterke basis voor de herwerking van het nieuwe Peru-atelier.
Leerkrachten over het inleefatelier “Impressies uit de projectweek vooraf laten zich het hele jaar voelen. “ “Fantastisch wanneer we hen dit respect voor anderen op deze manier kunnen bijbrengen.” - Ivo Maes “De kinderen zwijgen er niet meer over!” “Het project heeft nog een staartje gekregen: de kinderen hebben het voorgesteld aan hun ouders en voor hen een fiësta georganiseerd.” Ik denk dat doelstellingen zoals verbondenheid, gevoelens uiten,... soms wat tijd nodig hebben om echt door te dringen. Toch waren dit de letterlijke woorden van een kind uit mijn klas tijdens de evaluatie: “Meester, ik voelde me echt verbonden met de mensen daar!” Mooi toch! Bij deze een dank je wel aan het volledige team van Studio Globo, het is telkens weer genieten geblazen als ik deelneem aan ‘t project! - Luc Grispen “Ik vond het vroeger al goed, maar nu (met de nieuwe Filippijnen-handleiding) nog veel beter! Ik pas de werkvormen groepswerk en contractwerk normaal nooit toe in mijn klas. Ik had dus wat schrik om aan het project te beginnen. Het is uiteindelijk zo goed meegevallen dat ik de klasopstelling 2 weken lang in groepjes heb laten staan, ook voor andere vakken.” - Jurgen Schepers 11
Activiteiten - Basisonderwijs
Achter de Muur - nieuw inleefatelier in Roeselare Pas eind december 2007 kon met de bouw van de decors gestart worden en die werden in een eerste fase afgerond tegen mei 2008. Tegen die tijd werd immers de officiële opening gepland (9 mei 2008). Die kwam er ook in het kader van Bazar Mondial, een feestelijk programma met een Mo*-debat over leren van diversiteit, een educatieve Noord-Zuidbeurs, een praatprogramma over het NoordZuidbeleid en een optreden van Café Bazar. > fotoverslag op http://sn.im/openingadm
Dirk De fauw, ged. provincie West-Vlaanderen en Hugo Wouters, voorzitter Studio Globo, openen officieel het nieuwe inleefatelier.
Omdat het atelier nog niet helemaal af was, werd verder gewerkt aan de decors tot september. Op 21 september werd een opendeurdag georganiseerd voor geïnteresseerde leerkrachten, families met kinderen en sympathisanten. De klemtoon lag op een grondige kennismaking met het atelier. In de marge waren er activiteiten allerhande met onder meer een dansinitiatie, de Millenniumkermis, een bezoek aan het India-atelier, luisteren naar verhalen, circustechnieken enz. Het nieuwe inleefatelier is een werk geweest van lange adem, maar het resultaat mag er zijn. Decorbouwer Joost Coorevits en zijn ploeg maakten er samen met het team een sfeervolle inleefruimte en een bijzonder krachtige leeromgeving van.
Eén van de eerste klassen op bezoek, in het buurtcentrum.
12
Eind september, begin oktober kwamen de eerste proefklassen naar het atelier. Na een grondige voorbereiding van zowel de leerkrachten (via een vormingssessie) als de leerlingen (via het lesmateriaal) brak het grote moment aan. Al het voorbereidende werk (scenario, rollen begeleiders ...) doorstond glansrijk de lakmoesproef. Het enthousiasme van leerkrachten, leerlingen en educatieve
medewerkers loog er niet om. Met dit programma zaten we goed. Het betekende niet dat er niet moest worden bijgestuurd. Een eerste evaluatie met de leerkrachten gaf al meteen wat indicaties daarvoor. Met een bijgestuurd scenario ontvingen we vervolgens nog 10 klassen in 2008 wat het totaal op 14 klassen bracht. Ook de reacties van die klassen en leerkrachten waren bijzonder positief. We maakten er ook extra werk van om hun evaluatieve bedenkingen te bundelen en het programma verder te verfijnen. Wat ondertussen ook gebeurde: »» voorstelling van het inleefatelier aan individuele leerkrachten en bezoekers, organisaties, de provincieraadsleden van de 6de commissie, cd&v-mandatarissen, député en ambtenaren van de provincie OostVlaanderen, een delegatie uit El Salvador, het team leerkrachten van Sint-Catharina OLV-college, studenten Hiepso… ; »» voorstelling programma op de startavond van Welzijnszorg in Roeselare op 8 oktober 2008; »» veelvuldig intern overleg voor verdere uitwerking en bijsturing van scenario, begeleidersrollen enz.; »» praktische hulp bij het opbouwen van de decors van het atelier; »» de opnames van het ‘Achter de Muur-lied’; »» de opnames van het uitnodigingsfilmpje; »» het nawerkingspakket op punt zetten; »» eerste verkennende gesprekken met studenten van Katho-Kortrijk voor het uitwerken van een wandeling in Krottegem.
Activiteiten - Basisonderwijs
Dak XL Dak-XL is een interculturele uitwisseling van een heel schooljaar tussen 2 Brusselse en 2 niet-Brusselse klassen, met als doelstellingen: »» Verbondenheid creëren tussen klassen uit Brussel en Vlaams-Brabant. »» Leerlingen en leerkrachten aanzetten tot het verwerven van basiscompetenties om positief om te gaan met diversiteit: via de rijkdom van de wereld rondom ons, de diversiteit in de eigen klas beter leren kennen en erkennen. »» Door mondiale elementen binnen te brengen en te linken aan de belevingswereld van de kinderen werken we mee aan het creëren van wereldburgerschap.
»»
»»
Ontmoetingsmomenten: »»
»»
Activiteiten in de klas: »» »»
»»
»»
»»
Via een brief van Flor, het hoofdpersonage van Wonen op het Dak, werden de leerlingen warm gemaakt voor het project. De leerlingen stonden stil bij zichzelf en de diversiteit in de eigen klas door een klaskoffer te maken met foto’s, persoonlijke fiches en allerlei voorwerpen die de klas typeren. Flor kwam in de klas op bezoek en hield er palavers: a.d.h.v. zuiderse verhalen staan de kinderen stil bij hun eigen cultuur en gewoonten en wisselen ze ervaringen uit met de andere klas. Elke klas ging vervolgens aan de slag met de koffer van een andere klas. A.d.h.v. de bijgevoegde voorwerpen, foto’s en persoonlijke fiches werkten de leerkrachten rond beeldvorming. De wereld begint bij je buurt. De leerlingen dachten na over hun eigen buurt en maakten een creatieve buurtwandeling voor de andere klas.
Met de kribbelbox worden de leerlingen aangemoedigd om regelmatig - via de post of e-mail - met elkaar te schrijven over gebeurtenissen in hun klas en dagelijkse dingen waarmee ze bezig zijn. De Dak-XL-hoek: in iedere klas is een plekje voorzien om het project visueel aanwezig te maken.
»»
De klassen bezochten om de beurt elkaars school en buurt. Flor en Lou, 2 personages van het Dak, begeleiden de uitwisseling, samen met de leerkrachten van de klas. De leerlingen namen deel aan het inleefatelier Wonen op het Dak met de gewoonlijke voorbereiding, inleefspel en nawerking, maar met één belangrijk verschil: de klassen werden gemengd waardoor de leerlingen en leerkrachten niet enkel uitgedaagd werden om te leren omgaan met de diversiteit in hun eigen klas maar ook met die van de andere klas! Daarnaast volgden ze ook de buurtwandeling door Kuregem waardoor ze ook de diversiteit binnen Brussel zelf ontdekten: Elsene, Sint-Gillis en Anderlecht!
Vorming voor de leerkrachten: »»
»»
De leerkracht krijgt elke maand een lesbrief met ideetjes voor de palavers en eventueel enkele concrete lesmaterialen voor de voorbereiding van de uitwisselingsactiviteiten. In oktober organiseerden we een vormingsdag voor de leerkrachten om kennis te maken met elkaar, elkaars school en verwachtingen, en samen dieper in te gaan op filosoferen met kinderen binnen het thema diversiteit. 13
Activiteiten - Basisonderwijs
Inleefateliers in cijfers gerealiseerd 90
70
2.000
82
80
75
80
norm
1.800
80 72,5
71
65
1.400
60
60
1.600
1.200
53
50
1.000
40
800
30
600
20
400
14
200
10
0
0 CON
PERU
DAK
DAK
FILI
SWM
GUA
INDIA
ADM
SG
Fig. 4 - aantal inleefateliers met kinderen basisonderwijs
# kinderen
CON
PERU
DAK
DAK
FILI
SWM
GUA
INDIA
ADM
1.357
1.643
1.115
1.724
1.812
1.535
1.359
1.805
295
Fig. 5 - aantal deelnemers per inleefatelier met kinderen basisonderwijs
aantal sessies
aantal deelnemers
700 14.000
600
12.000
500 10.000
400 8.000
300
6.000
200
4.000
100 0 aantal sessies
2.000
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
221
350
308
330
384
418
474
547
534
550
568
580
Fig. 6 - evolutie aantal inleefateliers met kinderen basisonderwijs 14
0 aantal deelnemers
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
5.182
7.868
6.700
7.867
9.301
10.140
10.650
12.092
11855
12.096
12.652
12.645
Fig. 7 - evolutie aantal deelnemers inleefateliers met kinderen basisonderwijs
Activiteiten - Basisonderwijs
AND GO 1% 8%
Vlaams-Brabant 2% Oost-Vlaanderen 13%
Provincie 0,05%
Gemeente 22,38%
Gemeente 21%
West-Vlaanderen 15% Vrij onderw ijs 61,31%
Vrij onderwijs 70%
West-Vlaanderen 1%
Antwerpen 84%
Antwerpen 5%
GO 16,26%
Oost-Vlaanderen 80% Antwerpen 13%
Vlaams-Brabant 12%
Brussel 1%
Fig. 8 - Bereik onderwijsnetten: SG (L) - VL (R) Oost-Vlaanderen 3%
West-Vlaanderen 97%
22,6
Limburg 74% Antwerpen 3%
West-Vlaanderen 3%
Brussel 33%
Vlaams-Brabant 55%
Limburg 1% Oost-Vlaanderen 5%
22,4 22,2 22,0 21,8 21,6
West-Vlaanderen 20%
21,4 21,2
Antwerpen 30%
21,0 20,8
Vlaams-Brabant 10%
20,6 2003
2004
2005
2006
2007
2008
Fig. 9 - Evolutie aantal deelnemers per sessie
* De evoluties per inleefatelier zijn op vraag beschikbaar
Oost-Vlaanderen 24%
Brussel 5% Limburg 11%
Fig. 10 - Geografische spreiding deelnemers inleefateliers
15
Activiteiten - Basisonderwijs
Andere begeleide werkvormen Naast de inleefateliers heeft Studio Globo een beperkt aanbod waarmee we ook zelf naar de scholen trekken.
workshop is bedoeld voor groepen van 15-30 leerlingen van het vijfde leerjaar en duurt twee lesuren.
Toyembela
@Work!
Toyembela is een educatief animatieprogramma dat begeleid wordt door Jean Mapela, medewerker van Studio Globo Antwerpen. Met een Congolese muziekkoffer trekt Jean naar verschillende doelgroepen. Vanuit verhalen en muziek worden diverse thema’s uit het dagelijkse leven van Congolezen aangesneden: de plaats van de familie in de gemeenschap, culturele aspecten en problematiek in Congo, het dagelijkse leven in Congo, de leefwereld van kinderen, werken en overleven, muziek en cultuur, sociale functie van muziek. Toyembela werd 5 keer gebracht voor 94 deelnemers. 4 keer voor lager onderwijs, 1 keer voor kleuters.
Begeleide workshops in het kader van 11.11.11. In het kader van 11.11.11-campagne trok Studio Globo Roeselare voor het tweede jaar naar basisscholen met twee programma’s: Een gelukkig 2015 en @work . De programma’s worden gemaakt door Djapo, in samenwerking met 11.11.11 en worden in West-Vlaanderen begeleid door Horizon Educatief vzw en Studio Globo.
Een gelukkig 2015 Via actieve opdrachten proberen de leerlingen om de wensen van vijf Zuiderse leeftijdsgenoten in vervulling te brengen. Zo komen ze te weten wat er in de wereld moet gebeuren om de Millenniumdoelstellingen te halen. De 16
Via opdrachten ontdekken de kinderen wat ze later willen worden. Naaister in een sweatshop die altijd weer paraat moet zijn om overuren te presteren. Arbeidster op een druivenplantage die amper genoeg verdient om haar kinderen eten te geven. Bouwvakker die zijn leven bedreigd ziet omdat hij zijn mond open durft te doen… Wat er wereldwijd misloopt met arbeid voelden de kinderen in de workshop. Deze workshop is bedoeld voor het zesde leerjaar en duurt eveneens twee lesuren. Beide workshops werden begeleid door een medewerker van Studio Globo. Leerkrachten hebben een opdracht bij de voorbereiding en de nawerking. In totaal realiseerden we 21 workshops voor 410 leerlingen in 12 verschillende scholen. De evaluaties waren zonder uitzondering positief.
Activiteiten - Basisonderwijs
Ontwikkeling van leermiddelen Publicaties: lesmappen en brochures Wonen en leven in de Filippijnen – Kasama In vorige jaarverslagen beschreven we de aanmaak en opbouw van het pakket Wonen en leven in de Filippijnen. Op 5 februari konden we het echt lanceren, onder een grote belangstelling en met een zeer divers publiek. Kers op de taart waren de hapjes van de Filippijnse vrouwen uit Genk. > fotoverslag: http://sn.im/lancering-kasama
Reeks fotosets Fanfan & Mitou in Haïti De realisatie van de fotoset gebeurde in 2007 in functie van de Broederlijk Delen-campagne 2008. De verspreiding kende een groot succes (2.234 ex. verspreid) Na de campagne werd de fotoset in ons eigen aanbod opgenomen. Chandani in India De fotoset Chandani in India bestaat uit 12 foto’s en bijbehorende verwerkingsopdrachten. De foto’s illustreren vier verhalen over een fotograaf die op bezoek komt, de stad, de Tamarinde-boom en feesten. De fotoset is bedoeld voor 1ste, 2de en 3de kleuter en het eerste leerjaar. De nadruk ligt op gelijkenissen en op de herkenbaarheid met de leefwereld van jonge kinderen. De rode draad van de fotoset zijn de verhalen. De redactie gebeurde door Sofie Viaene (team Roeselare), het verhaal is van de hand van Carine Verleye en voor de foto’s zorgde Stephane Swinnen.
Medewerking basisschoolproject SpoorZeS Welzijnszorg Vanuit afdeling Antwerpen werkte Domina Vanden Eynden
mee aan het solidariteitsproject voor de basisschool bij de campagne van Welzijnszorg. De campagne titelde Armoede schaadt de gezondheid en Op jouw gezondheid werd de titel van het project voor het basisonderwijs. Broederlijk Delen Aan het vakoverschrijdend solidariteitsproject Namasté India voor de basisschool bij de campagne van Broederlijk Delen 2009 Tilak heeft ook talent werkte vanuit het team Roeselare Sofie Viaene mee.
Drie nieuwe kleuterkoffers Eind 2008 werden 3 nieuwe koffers geboren: Yamil en ik, Warda en ik en Kwansi en ik. Aan de hand van een mooi fotoverhaal van een kleuter uit het Zuiden, bijbehorende authentieke voorwerpen en leuke activiteiten, maken kleuters kennis met mensen uit het Zuiden. “Ergens, ver weg, leven mensen zoals jij en ik. Ze wonen in hoge bergen, in een dicht oerwoud of in een dorre woestijn. Ze dragen andere kleren, spreken een andere taal en eten andere dingen. Ze lijken zo verschillend van ons. Maar als je goed kijkt, zie je dat dezelfde dingen hen blij of verdrietig maken en dat ze van dezelfde dingen dromen zoals wij.” De klemtoon in het verhaal en de activiteiten ligt op de beleving van een andere manier van leven. Het leren kennen van specifieke cultuurgebonden gebruiken hoort eerder in de lagere school thuis. Wel willen we een kleurrijke, zuiderse sfeer tastbaar maken via krachtige beelden en interessante voorwerpen. We hopen dat er zo sympathie en nieuwsgierigheid groeit voor mensen in het Zuiden, de basis voor een open, geïnteresseerde en respectvolle houding tegenover mensen uit andere culturen. Dit is onontbeerlijk voor kinderen die opgroeien in een maatschappij die meer en meer intercultureel gekleurd is.
Kwansi, Warda, Yamil en ik
Ergens, ver weg, leven mensen zoals jij en ik. Ze wonen in hoge bergen, in een dicht oerwoud of in een dorre woestijn. Ze dragen andere kleren, spreken een andere taal en eten andere dingen. Ze lijken zo verschillend van ons. Maar als je goed kijkt, zie je dat dezelfde dingen hen blij of verdrietig maken en dat ze van dezelfde dingen dromen als wij. kleuterkoffers_v2.indd 1
18/11/2008 9:14:16
17
Activiteiten - Basisonderwijs
Wereldreis Wereldreis is een product van samenwerking tussen 11.11.11 en Studio Globo. Het maandblad speelt in op de foto van de Wereldkalender en stimuleert een permanente aandacht voor mondiaal leren in het basisonderwijs. De tabel hiernaast biedt een overzicht van de landen en thema’s die in de Wereldreis-nummers van 2008 aan bod kwamen.
Medewerkers Wereldreis 2008 Maand
land en thema
Heb je al gehoord?
januari
Niger Werk
ahal
februari
India : Maharashtra Industrie
Conserve-handtassen
maart
Brazilië : Amazonas Bosbouw
het FSC-keurmerk
april
India : Tamil Nadu Grondstoffen
biobrandstof
mei
Guatemala Diensten
Rigoberta Menchu
juni
Nepal Landbouw
Gurkhas
september
Mexico-Stad Vervoer
Kevertaxi’s
oktober
Algerije Migratie
Rai muziek
november
Vietnam Handel
Wereldhandelsorganisatie
december
Egypte Toerisme
Groot Egyptisch Museum
18
Een grote groep vrijwillige medewerkers (vooral leerkrachten) werkte mee: Annelies Flamand, Annemie Pollenus, Aurèle De Clercq, Barbara Vanhoirelbeke, Bieke Bonne, Carolien De Vriendt, Charlotte Depoorter, Christel Peisker, Ellen Gouwy, Els Vanleeuwe, Emilie De Block, Faye Verlae, Frans Meul, Griet Gevaert, Hilde Van Dingenen, Ine Devriendt, Inge Van de Winkel, Jantina Hoste, Jeannine Goudman, Jonas Careel, Julie Poels, Karolien Kerckenaere, Katrien Declerck, Kim Kimpe, Leen Seurynck, Lief Didden, Lies Vangheluwe, Liese - Lotte Lannoo, Lindsy Dagraed, Lobke Landuyt, Lynn Breine, Marianne Dedecker, Marijke Huvenne, Mark Blockeel, Marlies Vereecke, Mie Moons, Mieke Tonnard, Mikke Maerschalck, Monika Vandenbussche, Nancy Van Remoortel, Natasha Taecke, Peter van Wontergem, Ria Van der Mauten, Romina Colle, Simonne Van Dievel, Stefan Potums, Stijn Van Assche, Tina Debruyne, Vera Van de Wiele, Veronique Verschelden. De verhalen werden geschreven door Attaher & M JirirDedec, Solmon Arulraj, Dieter Cuypers, Jeannine Goudman, Christine Caals, Jill Vervoort, Tom Dieusaert, Katelijne Hermans, Jan De Mets en Peter Verlinden.
Kristine Van Den Bogerd zorgde voor de tekeningen en Marc Vermeiren voor de vormgeving, De samenwerking met KATHO-Reno die in 2007 werd opgestart, leverde ook in 2008 resultaat op: in het januarinummer werden bijdragen van de studenten opgenomen. Deze eerste samenwerking werd geëvalueerd, en met enkele bijsturingen verdergezet in het schooljaar 2008-2009. Elke maand het nummer bij de lezers krijgen, vraagt heel wat opvolging. Om dit waar te maken, werd in januari en november-december uitbreiding van de werktijd voorzien bij Helga Vande Voorde (redactie). Er werden ook twee vaste vrijwilligers ingeschakeld voor het samenstellen van de infopakketten voor de redacteurs: Frans Meul en Joris Cools. Op woensdag 7 mei 2008 vond de redactievergadering plaats in het Wereldcentrum in Gent. Naast de kennismaking met de werking van het centrum, werden het voorbije werkjaar geëvalueerd, de thema’s voor de kalender 2009 vastgelegd en konden de redactieleden aanwijzingen geven voor de selectie van de kalenderfoto’s 2010.
Promotie Wereldreis wordt mee opgenomen in de algemene promotie van Studio Globo. Er worden gericht presentexemplaren en folders bezorgd bij studenten en leerkrachten die bij Studio Globo vorming volgen. De samenwerking met 11.11.11 resulteerde ook in een mooi artikel over Wereldreis in Pagina 11, het vrijwilligersblad van de Noord-Zuid-koepel, dat nadien ook op de website van Studio Globo werd overgenomen. Ook in De Bond van 17 april 2008 verscheen een mooi artikel.
Activiteiten - Basisonderwijs
Verspreiding van leermiddelen Lesmappen en publicaties Studio Globo gaf de voorbije jaren een ruim aanbod van publicaties uit: lesmappen, brochures en werkmateriaal. Deze publicaties worden verkocht in het kader van de educatieve programma’s van inleefateliers en vormingssessies, maar kunnen ook los daarvan heel zinvol gebruikt worden in de klas. In 2008 werden enkele publicaties herdrukt en stonden we in voor druk en opmaak van de fotoset ‘Chandani in India’.
Abonnementen Studio Globo verpreidt de maandelijkse lesbrief Wereldreis en sinds 2007 ook het Nederlandse wereldtijdschrift Samsam. Beide tijdschriften worden uitsluitend via een abonnementenformule aangeboden. Dit abonnement kan lopen per kalenderjaar of per schooljaar.
Wereldreis Abonnementenbeheer gebeurt op het secretariaat van Studio Globo (in 2008 door Ann Vermoesen, Benedikte Hanssens, Veronika Rumbaut en Karel Duchesne). Er werd eind 2007-begin 2008 een nieuw systeem voor de abonnementen ingevoerd. In tegenstelling tot vroeger, worden de abonnementen automatisch vernieuwd, wat werk zou moeten besparen op vlak van administratie. Heel wat abonnementen lopen in de prakijk gewoon verder. De overstap naar het nieuwe systeem kende wat meer aanpassingsproblemen dan verwacht. Om verschillende redenen (vertragingen bij tekenwerk, redactie of verzendingsdienst) kon de verzending van een
aantal nummers niet tijdig gebeuren. Voor 2009 wordt dit een prioritair aandachtspunt. Gekoppeld hieraan werd een vereenvoudiging van het huidige adresbeheersysteem gezocht. Antoon Cornillie werkte als vrijwilliger een eerste voorstel uit, maar door langdurige ziekte op het secretariaat is dit uitgesteld naar 2009. Druk en verzending gebeuren zoals voorheen vanuit 11.11.11. Abonnees kunnen in combinatie met de maandelijkse lesbrief ook de Wereldkalender van 11.11.11 ontvangen. Bereik 1037 exemplaren naar 473 adressen, wat een lichte stijging is in vergelijking met vorig jaar. Het is belangrijk dat de daling kon gekeerd worden, maar het blijft toch zoeken hoe we Wereldreis op nog meer scholen kunnen verspreiden.
Samsam Het abonnementenbeheer en de verzending (7 nummers per jaar) gebeuren op het secretariaat van Studio Globo (Ann Vermoesen t/m juni en Benedikte Hanssens vanaf september). Voor de administratie wordt hetzelfde systeem gebruikt als voor Wereldreis. Aan Samsam is geen werking van Studio Globo gekoppeld. We promoten het wel actief als een extra instrument voor leerkrachten uit het basisonderwijs om een volgehouden aandacht voor mondiale vorming te hebben. Zo wordt het gepromoot op vormingen van leerkrachten en studenten, via presentexemplaren. Bereik 715 exemplaren, naar 127 adressen (vgl. 2007: 539 exemplaren, 149 adressen) 19
Activiteiten - Basisonderwijs
Uitleendienst Koffers, wat is dat? We maken een onderscheid tussen deze materialen: »» een educatieve koffer is een grote kist waarin naast voorwerpen en mediamaterialen ook een handleiding is uitgewerkt voor educatieve activiteiten; »» een animatie-koffer bevat geen educatieve handleiding (enkel voorweren als illustratiemateriaal) »» de mediapakketten van de inleefateliers behoren bij een lesmap en zijn zonder die lesmap, die te koop wordt aangeboden, niet bruikbaar. De meeste lespakketten van de inleefateliers maken het echter, in combinatie met deze mediapakketten, wel mogelijk om een volwaardig mondiaal project op te zetten in klas. »» bijzonder is de set van 18 djembés die in Studio Globo Gent wordt aangeboden
20
Via uitleenpunten in elke afdeling van Studio Globo wordt een ruim assortiment voorwerpenkoffers en mediapakketten uitgeleend aan leerkrachten en andere doelgroepen. Eerder beschreven we hoe dit aanbod wordt vernieuwd. In dit hoofdstuk beschrijven we de meer praktische kant van de uitleendienst.
Verschuivingen in het aanbod Volgende verschuivingen gebeurden in 2008: »» Vernieuwing in het aanbod: Eind 2008 werden 3 nieuwe kleuterkoffers in het aanbod opgenomen. De eerste ontleningen worden voor 2009 verwacht.
Bereik zie tabellen en grafieken op de volgende pagina’s
Activiteiten - Basisonderwijs
totaal uitleningen GLOBO
aantal koffers ter beschikking
# weken uitlening per koffer
bezettingsgraad *
Congo-koffer
69
7
9,8
33,74%
Afrika-poppenspelset
37
3
12,2
41,95%
Afrika-speelgoedkoffer
31
3
10,3
35,63%
Andes-koffer
42
11
3,8
13,01%
India-koffer
93
8
11,6
40,09%
Babu-in-India-koffer
57
8
7,1
24,57%
Senegal-koffer
51
7
7,3
25,12%
13
9
1,4
4,98%
Haïti-koffer
39
7
5,5
18,97%
Kinderboeken (Horizon)
0
2
0,0
0,00%
GuateGuate!
15
14
1,0
3,57%
Kwansi en ik
0
6
nvt
Yamil en ik
0
6
nvt
Warda en ik
0
6
nvt
445
79
5,6
19,40%
Koffer of pakket
EDUCATIEVE KOFFERS Pinoy Koffer
* bezettingsgraad = verhouding aantal uitleningen/aantal weken dat het product beschikbaar is. Educatieve koffers zijn 29 weken uitleenbaar: doelgroep is onderwijs. De koffers worden dus niet in de vakantieperiodes ontleend. Animatie-koffers: 45 weken beschikbaar. Diverse doelgroepen kunnen intekenen, er wordt ook geen vorming aangeboden. ** Sinds dit jaar worden geen animatiekoffers meer via Studio Globo ontleend. De koffer ‘Afrikaanse doeken’ blijft wel vermeld, gezien de historiek, maar wordt via het Wereldcentrum in Gent aangeboden.
ANIMATIE-KOFFERS
Afrikaanse doeken
17
1
17,0
37,78%
VARIA
djembés
15
1
15,0
33,33%
Educatieve werking
445
97
4,6
15,80%
animatie
32
2
16,0
35,56%
GLOBAAL
477
99
4,8
TOTAAL
Toelichting
*** De kleuterkoffers ‘Kwansi, Yamil en Warda’ werden eind 2008 in het aanbod opgenomen. Ze worden hier vermeld, maar de ontleningen beginnen pas echt in 2009. **** Een overzicht van uitleningen per koffer en per afdeling is op vraag beschikbaar. **** In deze cijfers zijn onze materialen die bij Djapo worden ontleend ikv onze samenwerking rond koffers, niet opgenomen: (tussen haakjes: aantal weken ontlening): Babu-in-Indiakoffer (4), Andes-koffer (4), Pinoy koffer (1), Indiakoffer (5)
21
Activiteiten - Basisonderwijs
160
Aantal weken
140
Mediapakket
aantal ter beschikking
verhuur in totaal Studio Globo nav iuep*
los
TOT
weken uitl. per pakket
Wonen en leven in Congo
29
130
5
135
4,66
Wonen en leven in Peru
27
150
1
151
5,59
Wonen en leven India
25
160
9,5
169,5
6,78
Mediapakket bij Filipijnen
25
164
0
164
6,56
Mediapakket Celia & Arturo
14
120
0
120
8,57
40
Koker SuperWereldMol + klaspakket
14
142
0
142
10,14
20
Dakboek
39
133
0
133
3,41
Achter de Muur
28
28
4
32
1,14
totaal
201
1.027
20
1.047
5,21
Pakket m-PER m-IND m-CON m-AMI m-AdM k-SPE k-SEN k-PIN k-IND k-HAI k-GUA k-FIL k-BAB k-A-po k-AND k-AFR DJE
120
100
80
60
0 jan
feb
mrt
apr
mei
jun
jul
aug
sep
okt
nov
dec
Fig. 11 Uitleningen: spreiding over het kalenderjaar koffers/pakketten
mediapakketten
totaal
2.500
250
2.000
200
Antwerpen Brussel
150
1.500
Genk
100
Roeselare
50
1.000
0 500
2005
2006
2007
2008
232
237
164
185
152
24
13
45
27
36
56
76
70
64
44
1
17
65
35
196
152,5
157
177,5
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
koffers/pakketten
412
366
566
800
721
623
504
484
539
523
449
498
445
Gent
mediapakketten
443
398
684
1.120
758
818
976
935
1.117
1.106
1.024
1093
1.047
totaal
855
764
1.250
1.920
1.479
1.441
1.480
1.419
1.656
1.629
1.473
1.591
1.492
22Fig. 12 evolutie ontleningen educatieve koffers en mediapakketten
2004
Brussel
Antwerpen Genk
0
Gent
Roeselare
221
Fig. 13 evolutie ontleningen educatieve koffers per afdeling
Activiteiten - Basisonderwijs
Toelichting Globaal stellen we, na de stijging vorig jaar, opnieuw een dalende trend vast. Het is moeilijk om algemene lijnen te trekken, omdat de trend zich niet in elke afdeling even sterk aftekent. Mogelijks speelt een ‘campagne-effect’, omdat we een vrij beperkt aanbod hadden dat inspeelt op de Haïti-campagne van Broederlijk Delen. Er lijkt ook een probleem van kennis van onze materialen, promoten van ons aanbod zal zeker in een hogere versnelling moeten gebeuren. Het team van Genk maakte een analyse van hun uitleenpunt en de dalende trend daar. Een aantal conclusies zijn specifiek voor de afdeling, een aantal moeten we ook ruimer opnemen. ONBEKENDHEID: »» Het team heeft veel tijd gestoken in ‘Wonen en leven in de Filippijnen’ en hierdoor minder in het naar buiten komen. Nieuwe leerkrachten zijn niet aangesproken. »» Tot een aantal jaren geleden was 10% van de ontleningen te danken aan ontleningen van hogeschoolstudenten. Sinds de hogeschool beslist heeft om de klemtoon te leggen op de diversiteit in de eigen samenleving en het atelier in Brussel te bezoeken, zijn deze ontleningen weggevallen. METHODIEK KOFFERS: »» Een aantal leerkrachten gaven aan vroeger met koffers gewerkt te hebben, maar nu niet meer. Nu werken ze met pakketten van Broederlijk Delen of 11.11.11 (workshop Djapo). Deze pakketten zijn afgebakend en steken goed in mekaar. Dit vertaalt zich
ook in cijfers. Het aantal deelnemers aan de lanceerdagen van BD is gestegen en het aantal workshops van Djapo neemt nog steeds toe. »» Andere leerkrachten gaven aan dat ze de koffers kennen, maar niet gebruiken. Ze zien het werken met koffers als iets extra’s boven hun lespakket en de extra’s van de school. Een zeer grote inspanning dus. PLAATS »» Bokrijk wordt niet geassocieerd met ontleningen van koffers. Dit blijkt uit ontleningen van Kleur Bekennen. Sinds zij verhuisd zijn naar het Provinciehuis is het aantal ontleningen toegenomen. Wat hebben we eraan gedaan? »» Elke medewerker bezocht drie scholen om Studio Globo voor te stellen aan de directie »» Op het schoolteam hebben 130 leerkrachten de koffers leren kennen. »» Op de cov-beurs plaatsten we de koffer in de kijker. Eén leerkracht kon een koffer ‘winnen’ voor een week
23
Activiteiten - Secundair onderwijs
Vorming voor leerkrachten secundair onderwijs OXO: vorming en inleven Programma In 2008 vonden er 3 oxo’s plaats. Tijdens OXO kunnen leerkrachten zich een dag lang onderdompelen in de leefwereld van Zuiderse Brusselaars. Dit jaar stond OXO in het voorjaar in het teken van Haïti (pOtoprens – bruXelles – potOprens: Creools voor de Haïtiaanse hoofdstad Portau-Prince). In het najaar werd de link gelegd met India, waarbij bOmbay – bruXelles – bOmbay verwijst naar de vroegere naam voor de stad Mumbai. Het themaland wordt elk jaar gekozen op basis van de campagne van Broederlijk Delen. In 2009 wordt daarbij gefocust op India. Leerkrachten zijn vaak op zoek naar meer achtergrond voor een themaland waar ze rond werken tijdens de campagne. OXO biedt hier een goed antwoord op via het persoonlijke contact met mensen uit het Zuiden. Doelstelling van de OXO-dag: »» door ontmoeting tussen mensen, het draagvlak voor mondiale vorming (leerkrachten, scholen, leerlingen) vergroten, kennis doen toenemen bij leerkrachten en hen zin doen krijgen om rond mondiale thema’s te werken; »» leerkrachten de mogelijkheid bieden om een inleef ervaring in eigen land te hebben, zodat dit verhaal ook tot bij de leerlingen geraakt (multiplicatoreffect); »» allochtone gemeenschappen op een zinvolle manier betrekken bij een campagne die gevoerd wordt in verschillende Vlaamse scholen; »» mensen aanspreken op hun nationaliteit en hun verhaal positief aan bod laten komen; »» tot een meer realistische beeldvorming komen. 24
Rol »» »» »»
van Studio Globo: organisatie en promotie contacten leggen met allochtone gemeenschappen. de doelstellingen scherp krijgen en een theoretisch kader uitwerken over intercultureel leren in wederkerigheid. »» mogelijkheden van transfer naar klas en school van de interculturele ontmoeting. Studio Globo investeert in de eerste plaats in de contacten met de allochtone gemeenschap: gezinnen zoeken, mensen enthousiasmeren en voorbereiden, ervoor zorgen dat elkeen zich goed voelt bij de vormingsdag, dat mensen op een respectvolle manier behandeld worden. Dat mensen uit het Zuiden willen meewerken heeft zeker te maken met het feit dat zij contacten belangrijk vinden, willen meewerken aan de beeldvorming over hun land en in discussie willen gaan over de actualiteit (politiek, economisch…). In het kader van de wederkerigheid verwachten ze van de bezoekers (leraren) ook een tegenprestatie. Ze zijn dus vragende partij voor een of andere vorm van uitwisseling waarbij zij te gast kunnen zijn. Verslagen van de OXO-ontmoetingen worden telkens op de website geplaatst.
Evolutie 2004
2005
2006
2007
2008
Sessies
1
4
2
2
3
Dagdelen
2
8
4
4
6
dlnrs.
10
47
16
17
22
Activiteiten - Secundair onderwijs
Medewerkers aan OXO in 2008 Voor de realisatie van deze OXO-dagen deden we een beroep op verschillende vrijwillige medewerkers. Hun bijdrage was essentieel om te komen tot een goede uitwisseling. Marie Colette Castera, Pierre-Renaud Darguste, Marie Dumas, Anthony Magloire, Eddy Magloire, Livie Magloire, Jocelyne Maguet, Lionel Pierre-Louis, Joseph Roney, Alfred Smith, Claudette Werleigh, Dolly Chowdhury, Sukhtarn Singh, Zurnail Singh, Preethi Pinto, Vania Rocha, Inka Dama.
Nieuwe vormingsinitiatieven voor leerkrachten secundair onderwijs Inleefreis Peru Met de inleefreis naar Peru (zie p. 8) gingen ook 6 leerkrachten van het secundair onderwijs mee.
Vorming voor individuele leerkrachten Ook voor de leerkrachten van het secundair onderwijs gingen we naar Brussel, in het kader van de vormingsdag De kracht van je stem, georganiseerd door de educatieve dienst van het Vlaams parlement (zie p. 7). Voor de doelgroep van de leerkrachten van het secundair onderwijs brachten we een aangepaste versie van globalisering en wereldburgerschap. In totaal namen 48 leerkrachten deel, verdeeld over 2 sessies.
25
Activiteiten - Secundair onderwijs
Workshops en Millenniumkermis Begeleide workshops voor leerlingen derde graad In 2008 werd verder gewerkt met de workshops van 2007 en van 2006, respectievelijk Kom Kommer en Kwel over de eerste Millenniumdoelstelling en de voedselproblematiek in de wereld en de workshop Stof. De Millenniumdoelstellingen. Stof tot nadenken bedoeld als algemene intro in de Millenniumdoelstellingen.
w estvlaanderen antw erpen 13% 15% vlaamsbrabant 14%
Voor de beschrjiving van deze workshops verwijzen we naar eerdere jaarverslagen. In het najaar werd door het team een nieuwe workshop India Booming? uitgewerkt, die in 2009 voor het eerst zal gegeven worden. Voor de beschrijving van deze workshop verwijzen we naar volgend jaarverslag.
Bereik In 2008 organiseerden we 50 sessies met het programma Kom, Kommer en Kwel voor 2.043 leerlingen. Stof! brachten we 74 keer voor 2.246 leerlingen. De grafieken de geografische spreiding en de verhouding van de verschillende onderwijstypes weer.
brussel 2% limburg 5%
oostvlaanderen 51%
Fig. 14 - Workshops - geografische spreiding sessies TSO/BSO 29%
Evoluties De grafieken op de volgende bladzijde geven de evolutie van het bereik over meerdere jaren weer, alsook de evolutie van de verhouding in de onderwijsvormen.
ASO 71%
Fig. 15 - Workshops - verhouding onderwijstypes
26
Activiteiten - Secundair onderwijs
250
1,0
200
190
150
206
KSO
TSO/ B SO
0 ,6
132 135
171
0 ,5 0 ,4
114
100
A SO
0 ,8 0 ,7
178
148
0 ,9
120
101
75
124
0 ,2
65
50
0 ,3
0 ,1 0 ,0
2002
0 1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Fig. 18 - Workshops - evolutie verhouding onderwijsvormen
Fig. 16 - Workshops - evolutie aantal sessies
5.000 4.492
4.000
3.696
3.000 2.000
2.360 1.708
4.695 3.705
3.880 3.573
4.334 4289
3.484
2.711 1.900
1.000 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Fig. 17 - Workshops - evolutie aantal deelnemers 27
Activiteiten - Secundair onderwijs
Millenniumkermis De Millenniumkermis ontstond als een afgeleide werkvorm van de workshop Kom, Kommer en Kwel. Met de workshop wordt onze doelgroep uitgebreid naar alle leerlingen van het secundair onderwijs. Met een laagdrempelig model kaarten we bij de leerlingen het thema van de Millenniumdoelstellingen aan. De kermis die alle vormen en leeftijdsgroepen van het secundair onderwijs als doelgroep heeft, werd na enkele try outs met succes ingezet in het kader van de animatie over de millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties. Pas eind 2008 waren de verschillende onderdelen klaar. Desondanks rukte de kermis negen maal uit (oa op 15 november in Lille, Frankrijk) voor een geschat bereik van 3326 deelnemers.
28
Activiteiten - Secundair onderwijs
Niet-begeleide werkvormen Lespakket MDG’15 In het kader van het Europees project MDG’15 werd naast de workshop Stof! ook een niet begeleid lespakket in elkaar gestoken. Vanaf de tweede helft van 2008 konden leerkrachten een lespakket met ondersteunend audiovisueel materiaal aankopen. Dit lespakket biedt kant-en-klare lessen om zelf aan de slag te gaan rond de Millenniumdoelstellingen in de 3de graad KSO, TSO, BSO en ASO. Methodieken zijn onder andere een DVD over de stand van zaken van de Millenniumdoelstellingen met klasbespreking, een kwis, een getuigenis, ... Inhoud: »» Stand van zaken van de Millenniumdoelstellingen »» Kritische beschouwing »» Nagaan hoe de doelstellingen kunnen worden behaald en betaald »» Welke maatschappelijke spelers dragen welke verantwoordelijkheid? »» Welke rol kunnen de leerlingen spelen?
MDG’15 De belangrijkste resultaten van de werking van het Europees project in 2008 zijn de lancering van de website, het nieuw lespakket, de rekrutering van leerkrachten voor het vormingstraject rond het bezoek aan Senegal en het opstarten van de scholierenwedstrijd over de Millenniumdoelstellingen. Ons team speelde ook een belangrijke rol in het ondersteunen van de internationale partners in het project. Voor de partner uit India zorgden we voor
opgeleide Belgische stagiaires die meehielpen met het implementeren van het project in de Indiase context. Voor de Europese partners hielpen we de vorming ter voorbereiding van de leerkrachten op de reis naar Senegal, op punt te stellen. Ook werd de website voor alle partners vanuit Studio Globo gemonitord. Om dit alles te kunnen realiseren werd de nodige tijd voorzien voor verslaggeving, promotie, voorbereidingsreis naar Senegal, planningsvergadering met de Europese partners in Warschau, opvolging aanmaak website, contacten met leerkrachten, enz …
Campagnemateriaal BD Begin 2008 werd de technische afwerking gedaan van de webkwestie van de campagne 2008. Verder ging de aandacht vooral naar de uitwerking van het materiaal van de campagne 2009 Tilak heeft ook talent. Voor het tweede jaar was Studio Globo verantwoordelijk voor de uitwerking van het campagnemateriaal voor het secundair onderwijs: een lessenmap en bijbehorende webkwestie. Per graad werd een basisles en een uitbreidingsles uitgewerkt, samen met een groep leerkrachten en op maat van de beoogde leeftijdsgroepen. Elke les duurt 50 minuten. De webkwestie is toegespitst op de tweede en derde graad. Nieuw zijn twee graadoverstijgende lessen: de doeles creatief met cirkels en India herbekeken, een les over beeldvorming die ingaat op de clichés van onze westerse kijk op India. 29
activiteiten hoger onderwijs
Vorming studenten lerarenopleiding kleuter- en lager onderwijs, in de inleefateliers De vorming is cyclisch en wordt jaarlijks herhaald voor telkens andere studenten. Hogescholen kunnen qua locatie kiezen tussen de 5 vestigingen (8 ateliers). In de loop der jaren is een deugdelijk stramien gegroeid dat er in grote lijnen als volgt uitziet: »» Inleefprogramma in één van de inleefateliers van Studio Globo, aangepast aan de leeftijd van de studenten. »» Bespreking van het inleefprogramma, gekoppeld aan criteria voor mondiaal en intercultureel leren in de basisschool. »» Actieve kennismaking (via wisselende workshops) met diverse werkvormen voor mondiaal en intercultureel leren.
30
Door onze keuze om verdiepend te werken rond mondiaal en intercultureel leren binnen het onderwijs, is het vanzelfsprekend dat heel wat aandacht gaat naar de vorming van toekomstige leerkrachten. Zij kunnen immers belangrijke multiplicatoren worden. Ons ‘oudste’ programma is verbonden met de inleefateliers en wordt aangeboden aan toekomstige kleuterleiders en onderwijzers.
update opnieuw gegeven worden zoals vorige jaren. Rond het programma van diversiteit werd een nieuw concept uitgewerkt, wat nadien positief werd geëvalueerd door de docent van de betreffende studenten. Voor deze vorming speelden we met de studenten het atelier Wonen op het dak en werkten we nadien rond de sleutelcompetenties van diversiteit. Ook de nieuwe buurtwandeling kreeg een plaats in de vorming.
Hogescholen kunnen kiezen tussen een programma mondiaal leren en een programma intercultureel leren. Van de studenten die mondiaal leren kiezen, vragen we een tweeledige voorbereiding in de hogeschool zelf: een grondige kennismaking met de inhoud van Voorbij de kleuren en een kennismaking met het gekozen land aan de hand van lesmappen, leerlingenmateriaal en een mediapakket. Ook aan de studenten die het interculturele aanbod kiezen, vragen we een tweeledige voorbereiding in de hogeschool zelf: een grondige kennismaking met Voorbij de kleuren en lectuur van de beknopte toelichting bij Wonen op het dak.
Accenten in 2008
Naast de gewone vormingsprogramma’s voor studenten BaLO, werd er in afdeling Brussel ook een Engelstalige vormingsdag uitgewerkt voor een internationale klas aspirant-leerkrachten van de Katholieke Hogeschool Kempen, waarbij de studenten, aan de hand van de praktijk van het inleefatelier Wonen op het Dak, de kofferwerking en de buurtwandeling in Kuregem, de kans kregen om dieper in te gaan op hun rol als toekomstige leerkracht in het positief omgaan met diversiteit en beeldvorming bij kinderen. Voor de Hogeschool Edith Stein uit Nederland werd een kortere vormingssessie uitgewerkt, waarbij Erasmusstudenten kennismaakten met de visie en praktijk van het inleefprogramma Wonen op het Dak en de buurtwandeling in Kuregem.
Naast ons aanbod van vorming voor studenten van de lerarenopleiding in onze eigen inleefateliers vond in 2008 opnieuw een sessie plaats in Rijsel. Dit gebeurde voor studenten van Katho/Reno in Torhout. Die werd voorbereid door het team van Roeselare en het team van Le Partenariat. Voor het eerst sinds enkele jaren konden we in Antwerpen opnieuw het programma rond intercultureel leren aanbieden. De mondiale vormingsdag kon na een kleine
In vergelijking met vorig jaar viel één vestigingsplaats van de Arteveldehogeschool weg voor dit programma. Ze kozen echter voor een alternatief van vormingsdagen voor studenten die zich specialiseren in mondiale vorming. In samenwerking met Djapo en Kleur Bekennen verzorgden we drie vormingsdagen voor 12 studenten. Vanuit deze vorming engageerden drie studenten zich voor de uitwerking van de lespakketten voor Saved by the bell 2009.
activiteiten hoger onderwijs
Bereik In 2008 vonden 44 vormingssessies plaats in ons zgn. VLOprogamma, gelinkt aan de inleefateliers voor de lerarenopleiding kleuter- en lager onderwijs. Er namen 1.115 studenten aan deel uit 16 vestigingsplaatsen van hogescholen met een lerarenopleiding: Karel De Grote hogeschool Antwerpen, Ehsal Brus-sel, KHS Kempen Vorselaar, KH Kempen Turnhout, KAHO Sint-Lieven Aalst, Artevelde hogeschool Sint-Amandsberg, KAHO SintLieven Sint-Niklaas, KHBO Brugge, KHS Leuven-Heverlee, KHS Leuven-Diest, KATHO Tielt, KATHO Torhout, Hoge-school West-Vlaanderen Brugge, XIOS-hogeschool Hasselt, Groep T Leuven en KHLIM Hasselt. We moeten vaststellen dat de daling van het aantal sessies en deelnemers die zich vorig jaar inzette, ook dit jaar verder gaat. We hebben de indruk dat het toch structureler is dan aanvankelijk gedacht. Er zijn een aantal verklarende factoren: »» De trend van flexibilisering en modularisering maakt het de scholen moeilijker om met groepen van alle studenten in te schrijven. »» Een lager aantal ingeschreven studenten »» Hoewel we niet echt minder hogescholen bereiken, merken we dat het aantal groepen beduidend kleiner wordt. »» We spelen in op de vraag naar meer flexibiliteit in de periodes (vroeger enkel december, nu heel wat periodes waarin we de vorming aanbieden). Dit kan de dalende trend niet echt stoppen. We blijven streven om de relatie met de verschillende hogescholen goed te houden. Uit de reacties van de docenten horen we ook dat zij dit weten te waarderen.
12
2BAKO 9%
10
8 3BALO 43%
6 2BALO 34%
10 4
8
8
8
5
2
3
2
0 CON
FIL
GUA
IND
PER
WOD-A
WOD-B
3BAKO 14%
Fig. 19 - VLO- verhouding BALO-BaKO
Fig. 21 - VLO - aantal sessies per atelier
300
ICO 20%
250
200
MOVO 80%
150
263 205
100
50
198
175 112
98 64
Fig. 20 - VLO- verhouding ICO-MOVO
0
CON
FIL
GUA
IND
PER
WOD-A
Fig. 22 - VLO - aantal deelnemers per atelier
31
WOD-B
activiteiten hoger onderwijs
1.900
80 73
70 60 50 40 30
40
57
1.100
1.492 989
700
1.419
1.050 1.009
900
37
1.520
1.567
1.300 45
20
1.513 1.161
1.136
934
500
10
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
100%
100%
80%
80%
60%
60%
40%
40%
20%
20% 0%
0% 2003 2004 2005 2006 2007 2008
MOVO 89%
77%
85%
81%
82%
80%
11%
23%
15%
19%
18%
20%
ICO
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Fig. 24 - VLO - evolutie aantal deelnemers
Fig. 23 - VLO - evolutie aantal vormingssessies
Fig. 25 - VLO - evolutie verhouding Movo-Ico
32
1.685
1.500 48
59
55
35
59
61
60
1.821
1.700
2003 2004 2005 2006 2007 2008
LAGER
75% 75% 88% 79% 77%
KLEUTER
25% 25% 12% 21% 23%
Fig. 26 - VLO - evolutie verhouding lager - kleuter
activiteiten hoger onderwijs
Vorming studenten, los van de inleefateliers Terwijl we vaststellen dat de VLO-modules bij de inleefateliers ten gevolge van meer flexibilisering in de hogescholen wat aan belangstelling inboeten, merken we tegelijk vanuit dezelfde hogescholen heel wat interesse in onze werking. We ontwikkelden de voorbije jaren een aantal modules die inspelen op de trend naar internationalisering enerzijds en de interesse voor onze werking rond omgaan met diversiteit in onze samenleving. Ook los van deze modules proberen we flexibel in te spelen op vragen uit het hoger onderwijs.
Globalisering en wereldburgerschap Katho-Tielt is hier de vaste klant. Het programma werd aangepast aan de specifieke vraag van kleuteronderwijzers in opleiding. Met succes. De studenten ervaarden de workshop als zeer zinvol. Deze module werd 2 keer gebracht voor 46 studenten.
Interculturele training en Ontwikkelingsprocessen Dit vormingsaanbod kan apart en in combinatie met elkaar gereserveerd worden. Naast hogescholen die de modules vragen ter voorbereiding van hun studenten op een stage en een verblijf in een ontwikkelingsland, gingen we ook in op de vraag van Broederlijk Delen, DMOS en de Universiteit van Hasselt. Ism UCOS bereikten we ook studenten van de Vrije Universiteit Brussel. Telkens gaat het om deelnemers die zich voorbereiden op het Zuiden. De meerwaarde van deze vorming is dat we hen een beeld bijbrengen die hen moet wapenen om op een positieve manier om te gaan met de culturele verschillen en de
sociaal-economische en politieke situatie van het gastland. Een positieve ervaring is dan het beste middel om bij terugkeer in de eigen samenleving zich verder te engageren voor meer Noord-Zuidsolidariteit. Intercultureel leren werd 12 keer gebracht voor 283 studenten, Ontwikkelingsprocessen 6 keer voor 98 studenten.
Vorming voor sociale scholen Wonen op het dak Op vraag van de Sociale Hogeschool Artevelde werkten we - in het kader van hun lesmodule over diversiteit - een vormingssessie uit waarin we voornamelijk ingingen op de competenties voor het positief omgaan met diversiteit en hun rol als toekomstige vormingswerkers a.d.h.v. het inleefatelier Wonen op het Dak als praktijkvoorbeeld. 4 sessies voor 85 studenten
Guatemala 90 studenten sociaal hoger onderwijs kregen nav een Academische week over het thema Feminicide in Guatemala aan de hand van het Guatemala-atelier een inleiding over Guatemala in het algemeen en over de situatie van de vrouwen in het bijzonder. Dit vormingsmoment werd door de studenten zeer positief geĂŤvalueerd (evaluatieformulieren beschikbaar in Gent). Voor de studenten was het een opstart om zelf enkele projecten over het thema uit te werken. Enkele voorbeelden: organisatie van een publiek moment in Gent, organiseren van een persconferentie, maken van een radioprogramma of het organiseren van een filmbespreking.
33
activiteiten hoger onderwijs
Postgraduaat Ontwikkelingssamenwerking In het kader van de nieuwe opleiding Postgraduaat Ontwikkelingssamenwerking in West-Vlaanderen zorgde Studio Globo Roeselare voor een blitse start door op 2 oktober 2008 de cursisten onder te dompelen in het dagelijkse leven van India en door samen met hen te reflecteren over hun houding t.o.v. het zuiden. 1 sessie voor 33 studenten
Achter de Muur Het nieuwe inleefatelier lokte meteen ook vragen uit in het hoger onderwijs. Op 5 december ontvingen we in Roeselare studenten van Howest-Hiepso voor een uitgebreide kennismaking met het nieuwe project Achter de Muur. 1 sessie voor 10 studenten.
Proefproject vormingstraject met buitenlandse stage Nadat hiervoor in 2007 denkwerk was verricht, werd in 2008 een proefproject opgestart. De uiteindelijke bedoeling is het creëren van een partnerschap tussen Broederlijk Delen, Studio Globo en verschillende hogescholen om de mondiale dimensie en de solidariteit bij de docenten en studenten van de hogeschool te stimuleren. De stage voor studenten BALO is daartoe een belangrijk middel. Voor het schooljaar 2008-2009 werkten we, samen met een partner van BD in Noord-Kameroen (Ceduc) een proefproject uit dat twee jaar zal duren. Als het project positief wordt geëvalueerd, kan er uiteraard een vervolg komen. 34
Het project biedt zowel voor Broederlijk Delen/Studio Globo, de hogescholen én de partners in het Zuiden een duidelijke meerwaarde. Hogescholen kunnen een duurzame relatie opbouwen met onderwijsmiddens in het Zuiden en kunnen enkele interessante stageplaatsen bieden aan hun studenten. Studio Globo en Broederlijk Delen vinden een nieuwe weg naar studenten om hen te engageren rond Noord-Zuid. De lokale partners zullen de meerwaarde vooral vinden in het partnerschap met de hogescholen hier, de interculturele uitwisseling met de studenten en de mogelijkheid tot een stage voor één van hun medewerkers in België. In januari werden alle geïnteresseerde hogescholen (die op ExtraGlobo in 2007 al informatie kregen) aangeschreven. Daaruit werden 2 hogescholen geselecteerd: KAHO Sint-Lieven en KATHO Tielt. Vervolgens werden 4 studenten geselecteerd. In het najaar werd het project concreet op het spoor gezet. Dit werd getrokken door Peter Ketelers (Dienst Educatie BD). Er was een zeer goede samenwerking en grote inbreng van 3 betrokken docenten van de twee hogescholen. De voorbereiding voor de studenten werd goed doorgepraat. Op 10 december gaf Studio Globo een vorming over ontwikkelingsprocessen en interculturele training. In februari 2009 trekken de 4 studenten voor 12 weken naar Kameroen. Nadien volgt een grondige evaluatie.
activiteiten andere doelgroepen
Andere doelgroepen Vorming voor vormers in het kader van ontwikkelingseducatie Op 24 september werden we uitgenodigd op ‘Les rencontres Gaïa’ van Le Partenariat te Lille (Frankrijk) om een uiteenzetting te geven over de aanpak van Studio Globo in het secundair onderwijs. De titel van de inleiding was: ‘Un programme intensif d’éducation au développement dans le milieu scolaire (classe d’âge de 16 à 18 ans)’. 30 personen namen deel aan dit vormingsmoment.
Inleefatelier voor vormelingen In Studio Globo Genk ontvingen we in 3 sessies in totaal 99 deelnemers. Jongeren die in het kader van hun vormselvoorbereiding het inleefprogramma meemaakten.
Diverse activiteiten i n afdeling Roeselare In 2008 verzorgde Frans Ramon drie vormingsweekends voor 15 volwassenen ter voorbereiding van een inleefreis naar India. Hij animeerde ook een vormingsmoment voor 50+ die naar India vertrokken. Het nieuwe project ‘Achter de Muur’ werd uitgebreid voorgesteld en toegelicht aan een aantal groepen volwassenen: Cd&V-mandatarissen, cursisten van ‘Bindkracht in armoede’, medewerkers van de provincie West-Vlaanderen e.a. 9 sessies voor 301 deelnemers.
Saved by the Bell Elk jaar heeft op 5 oktober de Internationale dag van de leerkracht plaats. Terecht, want overal ter wereld willen kinderen en volwassenen leren. Overal ter wereld geven leerkrachten het beste van zichzelf. Naar aanleiding van die dag organiseerde Studio Globo voor de tweede keer Saved by the bell, een laagdrempelig actiemodel om het belang van goed onderwijs overal ter wereld aan te kaarten. Leerlingen zijn soms opgelucht als ze de bel horen en naar huis kunnen, een beetje het saved by the bell-gevoel. Maar meer dan 100 miljoen kinderen horen vandaag de schoolbel niet luiden. Ook zij zouden graag kans krijgen op onderwijs. Voor hen krijgen de woorden saved by the bell een heel andere betekenis… In 2000 engageerden de wereldleiders zich via de Millenniumdoelstellingen om tegen 2015 basisonderwijs te garanderen voor álle kinderen. We moeten hen daar regelmatig aan helpen herinneren. Want de tijd loopt… Onderwijs is een hefboom voor ontwikkeling. Onderwijs maakt werk van gelijke kansen. Dit jaar vond de actie plaats op vrijdag 3 oktober. We vroegen zoveel mogelijk scholen om 15 uur de schoolbel te rinkelen uit solidariteit met alle kinderen waar ook ter wereld die verstoken worden van hun recht op onderwijs en uit solidariteit met leerkrachten overal ter wereld die vaak in moeilijke omstandigheden moeten lesgeven. Om dit belmoment vorm te geven, werkten we enkele suggesties en lessuggesties uit om dit actiemoment in de klas voor te bereiden. De lessuggesties werden enkel online verspreid en met succes: »» eerste graad: 581 (+ 15%) »» tweede graad: 474 (-0,84%)
»» derde graad: 520 (+15,05%) »» secundair: 382 (+30,28%) We merkten een duidelijke interesse vanuit het secundair onderwijs. Door de samenwerking met Klasse, kreeg de actie ook heel wat aandacht. Op de website www.savedbythebell.be lieten 256 scholen en 66.222 leerlingen weten dat ze mee zouden doen. We kregen heel wat positieve reacties en beslisten nu al dat we de actie volgend jaar hernemen. Want de tijd loopt...
35
BESTUUR en organisatie
Teamwerking De eerder beschreven activiteiten krijgen vorm en uitvoering vanuit vijf regionale afdelingen. In elke afdeling werkt een team van educatieve medewerkers. Voor ontwikkeling van de visie, de toepassing in doelstellingen en beoogde resultaten, de uitwerking en uitvoering van activiteiten, zijn diverse instrumenten ontwikkeld: evaluatie, planning, overleg en praktische werkorganisatie. In alle afdelingen is het teamoverleg hiervan de motor. Daarbij is de nodige aandacht voor informatiedoorstroming. Een overzicht van de medewerkers is verder opgenomen bij het personeelsoverzicht. Elk team kan daarnaast een beroep doen op stagiairs, vooral vanuit sociaal-cultureel werk en vrijwiligers.
Antwerpen Teamplanning: in juni gingen we met het hele team naar Eeklo voor een planningstweedaagse. Naast een terugblik en evaluatie van het voorbije jaar, planden we inhoudelijk en praktisch de grote lijnen voor het volgende werkjaar. Deze besprekingen werden in een besluitenlijst gegoten en later verfijnd naar de concrete werking en takenpakketten. Het accent voor het nieuwe werkjaar werd op de afwerking van de kleuterkoffer, de herwerking van Peru en de buurtwandeling gelegd. Om de veertien dagen of drie weken, vindt er een teamoverleg plaats. Bij dit overleg staan voornamelijk de praktische en inhoudelijke werking van de ateliers centraal. Daarnaast wordt er ook tijd gemaakt voor terugkoppeling van en naar het coördinatorenoverleg, de raad van bestuur, verschillende werkgroepen en tal van praktische punten uit het dagelijkse huishouden. 36
Brussel Om de 14 dagen hielden we een teamoverleg, om de inhoudelijke en praktische werking van de afdeling en informatie uit het coördinatorenoverleg en de raad van bestuur te bespreken. Op het einde van elk semester hielden we een scenariobespreking, met de bedoeling om het scenario waar nodig aan te passen aan opmerkingen van leerkrachten en eigen bevindingen tijdens het begeleiden van het inleefatelier. Tijdens het 2de semester vond er twee maal een huisoverleg Otlet plaats, met als doel bepaalde logistieke en inhoudelijke onderwerpen die beide teams (nationale staf en afdeling Brussel) aanbelangen te bespreken. Stageopdrachten: »» Laura Graulus werkte een methodiek uit om leerkrachten aan te zetten tot zelfrelectie m.b.t. hun eigen beeldvorming. »» Marie Wattiez maakte een studie van de rapporten van 4 jaar Brooddoosgesprekken en formuleerde werkpunten en voorstellen voor de verbetering van de werking van Wonen op het Dak in Brussel en de werkgroep Dakfundament.
Genk Ook in 2008 bleven we niet gespaard van teamwissels. Jo Creten en Els Luyten vertrokken en in september startten we met een nieuwe ploeg: Coroline van wijngaarden, Sofie Maurissen, Johan Symons en Sabrina Santillo Inhoudelijk:
BESTUUR en organisatie
Wonen en leven in de Filippijnen overheerste onze agenda in het voorjaar. Na dit project nodigden we de raad van bestuur uit voor een nieuwe project voor afdeling Genk. Enkele uitdagingen werden geformuleerd en zullen in het schooljaar 2008-2009 verder uitgediept worden. In het najaar werd er veel tijd besteed aan inhoudelijk overleg. Met twee nieuwe mensen in het team is inhoudelijke verdieping een must. De dagelijkse werking kwaliteitsvol rond krijgen was op zich al een hele uitdaging.
Gent Ook in 2008 werden eerst functioneringsgesprekken en vervolgens de planningsdagen georganiseerd. Voor de derde maal trokken we naar Wissant aan de Côte d’Opale. Naast de jaarevaluatie en -planning ging de meeste tijd naar reflectiemomenten over onderwerpen die al een tijdje stof tot discussie gaven in het team van Gent: inclusief onderwijs komt er aan, hoe hier mee omgaan; hoe omgaan met lastige leerkrachten; de actualiteit is soms minder hoopgevend dan we de doelgroepen vertellen …; kennis versus vaardigheden aanleren, … Het maandelijks algemeen overleg werd zo gepland dat we hierdoor het coördinatoren-overleg ook vanuit Gent konden voorbereiden. Na het CO was er telkens een moment waar we iedereen enkele mededelingen konden doen over de laatste vergadering. Naast het algemeen overleg, werd werkoverleg gepland per deelactiviteit: basisonderwijs, secundair onderwijs en hoger onderwijs. Het werkoverleg voor de deelwerking naar het basisonderwijs was het meest regelmatig.
Roeselare Op 1 en 2 juli 2008 trok het team op planningsdagen naar Nieuwpoort. Er werd grondig geëvalueerd en gepland. Vooral Achter de Muur en de herwerking van de lesmap Wonen en leven in India kregen ruime aandacht. Het teamoverleg blijft een belangrijk moment van planning, inhoudelijk overleg en evaluatie. Belangrijke onderwerpen waren o.a. de verdere uitwerking van Achter de Muur, organisatie van de officiële opening, de open-deurdag, de vormingssessies voor leerkrachten en studenten van de lerarenopleiding, de uitwerking van de fotoset Chandana in India, de dienstreizen van Frans en Gerda, de samenwerking met Le Partenariat in Rijsel enz.
37
BESTUUR en organisatie
Coördinatie van de werking Om de werking in de verschillende afdelingen te ondersteunen en op elkaar af te stemmen, zijn een aantal coördinerende taken nodig. We beschrijven hier de verschillende coördinerende functies. De medewerkers die de functies opnemen, vermelden we verder onder ‘personeel’
Administratieve en logistieke coördinatie Secretariaat Administratieve ondersteuning van de vzw-werking en de regionale werking: adressenbeheer, subsidiedossiers, verzekeringen, abonnementenbeheer, stockbeheer, boekingen VLO-programma’s, facturatie e.a.
Boekhouding, personeelsadministratie en ICT In 2008 werd het nog nieuwe dienstenplatform, de samenwerking Studio Globo-Broederlijk Delen in verband met de boekhouding, de personeelsadministratie en ICT, van nabij opgevolgd en geëvalueerd. »» Op 07.04 was er een evaluatie van de overeenkomst personeelsadministratie. Een tijd nadien kenden we een wissel en werd Elsie Gilis de nieuwe verantwoordelijke van de personeelsdienst. »» Op 14.05 en 22.05 was er een evaluatie i.v.m. de boekhouding. »» Op 17.10 was er ook een overleg i.v.m. de samenwerking op het vlak van ICT. In oktober had onze RvB een gezamenlijk vergadermoment met de RvB van Broederlijk Delen om het volledige pakket van de samenwerking te evalueren. In grote lijnen werd alles bevestigd. Enkele werkpunten werden geformuleerd, o.a. de werkplekken van de mensen die met de administratieve coördinatie bezig zijn. 38
Huisvesting De dagelijkse zorg in de huisvesting wordt in de eerste plaats in de verschillende afdelingen opgenomen. Zo zijn er altijd wel onderhoudswerken aan de decors van de inleefateliers. De huisvesting is nogal verschillend per vestiging: in Genk en Roeselare zijn onze afdelingen gevestigd in een provinciaal centrum en in Gent huizen we in een pand van de stad Gent. In 2008 was er een project op het vlak van huisvesting dat bijzondere aandacht vroeg: de voorbereiding van de grondige verbouwingswerken aan het pand in Antwerpen. Renovatieproject Rolwagenstraat: voorbereiding Studio Globo (voorheen KinderWereldAtelier) huurt het pand aan de Rolwagenstraat 73 in Borgerhout sinds 30 november 1988 aan de vzw Vrije Katholieke Scholen der Dekenijen Antwerpen (Centraal Katholiek Schoolcomité Antwerpen). In de loop der jaren gebeurden al heel wat aanpassingen en verbeteringen in functie van de educatieve werking. Ondertussen drong zich stilaan een grondige renovatie op. Gekoppeld aan de plannen voor de vernieuwing van het Peru-inleefatelier en het vliegtuig, evolueerde dit naar een groot verbouwingsproject. Eind 2007 richtte de RvB hiervoor een werkgroep op die dit project grondig moest voorbereiden (zie vorige jaarverslag). Op 7 februari 2008 kwam die voor het eerst bijeen en op 30 september 2008 werd het werk afgerond. In totaal waren er een achttal vergaderingen. Op 28 mei werd een tussentijds rapport voorgelegd aan de RvB en op 22 oktober een eindrapport.
BESTUUR en organisatie
In de werkgroep werd architect-planoloog Paul Van de Poel betrokken die op zijn beurt Jan Florizone betrok voor het uitvoeren van metingen en tekenen van een plan. Voor het denkwerk van de infrastructurele consequenties voor de grondige herwerking van het inleefatelier Peru werd decorbouwer Joost Coorevits betrokken. Op 21 mei vond in de Otto Veniusstraat een tussentijds overleg plaats met de huisbaas en werd het lopende denkwerk teruggekoppeld. Kwamen o.a. aan bod: zorg voor brandveiligheid, de piste van huisvesting regionale dienst BD/WZZ (principieel akkoord), de optie om de huurovereenkomst te actualiseren (langere duur), de optie om de huidige regeling rond grote werken verder te zetten, akkoord om het lopende verkenningswerk te finaliseren en een duidelijk plan voor een renovatieprogramma en de financiering ervan uit te werken. De werkgroep zette zijn werk verder en rondde eind september zijn verkenningswerk af. Op de Raad van Bestuur van 22 oktober gaf de RvB groen licht om het voorliggende plan met het CKSA te bespreken, en dit in functie van het opstarten daarna van de realisatie ervan. Broederlijk Delen en Welzijnszorg bevestigden ondertussen hun interesse om na de renovatie enkele lokalen te gebruiken voor de regionale dienst Antwerpen. Een principeakkoord werd hierover gesloten. Op 18 november werd het verslag van de verkenning afgerond en een voorstel voor bouwprogramma voorgelegd aan de huisbaas. Deze projecten zijn gedefinieerd: 1. verbetering van de brandveiligheid en de algemene toestand van het gebouw (o.a. elektriciteit) 2. algemene renovatiewerken: elektriciteit, verwarming, trappenhal, sanitair
3. uitbreiding en herinrichting: bouwen van een polyvalent lokaal op het gelijkvloers, annex vernieuwd sanitair complex 4. nieuw Peru-inleefatelier 5. nieuw vliegtuig In december zetten zowel de RvB van de vzw Vrije Katholieke Scholen der Dekenijen Antwerpen, als de RvB van vzw Studio Globo het licht op groen voor het effectief starten met de renovatie. Een belangrijk project voor 2009 dat in 2010 zou moet afgerond zijn.
Pedagogische coรถrdinatie Coรถrdinatorenoverleg Het Coรถrdinatorenoverleg is de draaischijf van de educatieve werking. Het is het uitwisselingsforum tussen de verschillende afdelingen en de gezamenlijke werking van de organisatie (planning, werkgroepen, interne vorming) krijgt er vorm. Het CO stippelt ook het datelijkse educatieve beleid uit en bereidt beleidsbeslissingen van de Raad van Bestuur voor. Het CO heeft ook een brugfunctie tussen de teams en het bestuur. De behandelde punten beslaan zowat alles wat in het eerste gedeelte van dit jaarverslag aan bod komt. Van elke vergadering werden besluiten bijgehouden als werkinstrument en voor de communicatie en doorstroming in de teams en Raad van Bestuur. Het CO kwam in 2008 13 keer samen, op 11.01, 01.02, 07.03, 11.04 16.05, 30.05, 23.06, 05.09, 25.09, 10.10, 07.11, 05.12 en 16.12 Op 19.05 werd een extra bijeenkomst georganiseerd als interne vorming (functioneringsgesprekken). 39
BESTUUR en organisatie
Samenstelling: directeur, teamcoördinatoren en stafmedewerkers (voor aspecten over de werking)
Planning De oorspronkelijk voorziene interteam-planningsdag op 30 april werd omwille van het risico op een treinstaking vervangen door een werkdag op teamniveau. Vanuit elementen uit het jaarverslag werden elementen voor de eigen teamplanning opgenomen. De algemene planning werd dan opgenomen door het coördinatorenoverleg op 16 mei. Op deze gezamenlijke planning werden de kalender bepaald, de belangrijke thema’s voor het volgende werkjaar afgesproken en interteamwerkgroepen opgestart. Elk jaar wordt de jaarplanning ook getoetst aan de ruimere beleidsplannen: DGOS-programma en de eigen strategische opties. Voor werkjaar 2008-2009 wordt voor het basisonderwijs de realisatie van een nieuwe uitgave van Voorbij De Kleuren het belangrijkste agendapunt.
Interteamdagen Interteamdagen staan in functie van vorming, uitwisseling en planning. In 2008 vonden drie interteamdagen plaats. Op 12 februari kwamen we samen in Antwerpen. In de voormiddag maakte Jef Deschuyffeleer ons wegwijs in de visietekst van het Steunpunt Diversiteit en leren. In de namiddag gingen verschillende werkgroepen aan de slag. Op 11 juni trokken we met alle medewerkers naar de Spiegelfabriek Deknudt in Deerlijk. Na een boeiende rondleiding in de fabriek, bracht Francis Deknudt, lid van de raad 40
van bestuur van Studio Globo, een kijk op globalisering vanuit werkgeverszijde. Dit werd aangevuld door de kijk van Gie Goris, hoofdredacteur van MO*, waarop een boeiend debat volgde. In de namiddag gingen we nog verder in op een aantal stellingen die in de voormiddag klonken en gaven de medewerkers feedback op de eerste resultaten van de werkgroep Voorbij de Kleuren. Op 4 november stelden in Brussel de verschillende teams zich aan elkaar voor via een ‘Pecha Kucha’-presentatie. Verder maakte programmacoördinator Jef Demolder ons wegwijs in de contextanalyse van het Komyuniti-programma, en meer specifiek bij het laatste onderdeel, het onderbouwen van onze visie op ‘solidariteit’. In een volgende verwerkingsstap koppelden we dit aan een gedachtewisseling over het thema ‘handelsperspectieven in onze ontwikkelingseducatie’, een thema dat we in onze nieuwe Voorbij de kleuren willen actualiseren. In de namiddag volgde een uitgebreide kennismakingsronde met de nieuwe leermiddelen: kleuterkoffers, Wonen en leven in de Filippijnen
Werkgroepen In 2008 was een permanente werkgroep aan de slag: Voorbij de Kleuren. Deze werkgroep bereidt een vernieuwing van het studieboek voor studenten van de lerarenopleiding voor, waarvan de druk is voorzien in 2009. Verder zijn er aanspreekpunten in de teams voor de VLO-programma’s en voor de koffers. Af en toe worden deze werkgroepen samengebracht in functie van concrete agendapunten.
BESTUUR en organisatie
Interne vorming, kwaliteitszorg en evaluaties Interne vorming Antwerpen In oktober maakten we tijd vrij voor 2 interne vormingen binnen ons team. Deze stonden in het teken van de herwerking van Peru. Eli De Ridder vertelde een halve dag over zijn ervaringen tijdens zijn reis naar Peru. Aan de hand van foto’s en voorwerpen ging het team een stukje mee op reis in de verhalen over Peru. Nadien nodigden we Raf Stassen uit, coöperant van Broederlijk Delen in Peru. Hij vertelde meer over verschillende actuele thema’s van Peru.
Brussel De externe vormingen die gevolgd werden door de medewerkers van afdeling Brussel waren vooral gericht op het verwerven van meer achtergrondinformatie en methodieken om met kinderen en volwassenen rond diversiteit te werken.
Genk In het voorjaar zijn de vormingen vooral ifv de ‘nieuwe uitdagingen voor het team van Genk’, in het najaar ifv inhoudelijke kennen. We nodigden heel wat experten uit die vertelden over de Filippijnen.
Gent Naast de vorming in het kader van de interteamdagen, besteedden we in Gent gemiddeld 1.5 dag per personeelslid aan het volgen van vorming aangeboden door derden: de onderwerpen betroffen beeldvorming, globalisering, de campagne arbeid, mondiaal werken in de kleuterklas, …
Roeselare Medewerkers van Studio Globo Roeselare volgden o.a. een sessie powerpoint (20 juni 2008), een vorming ‘filosoferen met kinderen’ (9 juli 2008), gingen in gesprek met Jeanne Devos (10 maart 2008) …
Coördinatiedienst Samen met Broederlijk Delen werden twee vormingen over het gebruik van Powerpoint opgezet. Verder volgden we nog een studiedag over het inzetten van ict bij nonprofitorganisaties, specifieke softwareopleidingen, een vormign over monitoring en evaluatie bij Coprogram en xxx
Kwaliteitszorg en evaluaties In 2008 werden geen extern begeleide evaluaties opgezet. IVoor het onderzoek en de evaluatie van de Noordwerking voor de periode 2009-2011 binnen het samenwerkings verband Komyuniti, werd een feedbackgroep samengesteld met personen die ervaring hebben met en kennis van sociaal onderzoek. Het zou gaan om een groep van een vijftal personen die twee keer per jaar samenkomt. Een eerste bijeenkomst is voorzien voor 9 februari 2009. Deze feedbackgroep helpt ons bij de meer strategische reflectie over onderzoek en evaluatie.
Secundair onderwijs De workshops werden intern geëvalueerd. Voor ‘Kom Kommer en Kwel’ namen we een schriftelijke enquête af van de eigen begeleiders. In totaal vulden 7 begeleiders de vragenlijst in. ‘Stof. De Millenniumdoelstellingen. Stof tot nadenken’ 41
BESTUUR en organisatie
werd geëvalueerd door Sarah Welslau, een vrijwilligster die voor haar studies ‘Specifieke Lerarenopleiding Maatschappijwetenschappen en Filosofie’ deze workshop als evaluatie-onderwerp gekozen had.
Herinneringsonderzoek bij studenten: “ik kwam als kind” Sommige van de vele studenten die Studio Globo jaarlijks over de vloer krijgt, geven aan dat ze als kind van de lagere school ooit zelf deelnamen aan een inleefatelier. Omdat we geïnteresseerd zijn in het effect en de impact van onze werking, peilden we in 2003 een eerste keer systematisch naar hun herinneringen en de invloed die het atelier had op hun kennis, houding en engagement. In 2008 gebeurde de bevraging voor de vierde keer op rij. Dit jaar kregen we echter, in tegenstelling tot de vorige jaren, slechts een laag aantal ingevulde formulieren terug. Dit kwam door de minder efficiënte bevragingsmethode waardoor vermoedelijk een aanzienlijk aantal studenten die als kind hebben deelgenomen aan een inleefatelier toch niet hebben deelgenomen aan het herinneringsonderzoek. De resultaten van deze bevraging zijn dus niet representatief. Toch willen we hier enkele interessante resultaten op een rijtje zetten. Van de 22 respondenten hadden er negen deelgenomen aan het India-atelier, vijf aan het Peru-atelier, vier aan het Congo-atelier, eentje ging op bezoek in het Turkije-atelier en twee respondenten konden niet juist aangeven welk atelier ze bezocht hadden. Dit jaar waren er voor de eerste maal studenten bij die aan het Filippijnen-atelier hadden deelgenomen als kind. Wat de voorbereiding in de klas betreft, kunnen 55 procent van de respondenten zich niet meer herinneren dat de leerkracht daar aandacht aan be42
steedde in de klas. Toch is er een andere kleine helft die een al dan niet erg gedetailleerd idee heeft overgehouden aan de voorbereiding op het inleefatelier. Daarvan gaf 25 procent aan dat ze aan de hand van materialen voorbereid hadden, maar vooral wanneer een themaweek of leuke activiteiten werden geprogrammeerd, is de herinnering levend gebleven. Om het effect en de impact na te gaan, kunnen we ons enerzijds baseren op de gesloten vragen en anderzijds op de open vragen. Er is niemand van de respondenten die zich niets meer van het inleefatelier kan herinneren. Bij 24% is de herinnering ondertussen vervaagd, maar het overgrote deel heeft nog een vrij levendig beeld van het gebeuren (47%) en enkelen typeren het inleefatelier zelfs als een van de dingen uit de lagere school die het best zijn bijgebleven (29%). Dit laatste is toch wel een bijzonder krachtig signaal over het effect van het inleefatelier. Het was een “onvergetelijke ervaring”. De studenten herinneren zich vooral dat ze eten mochten maken en proeven (45%), de vliegtuigreis die hen naar een ander land bracht, en andere aspecten van het decor. 27% haalt aan zich het inleefaspect nog goed te herinneren en 14% weet nog goed welke rol ze moesten spelen: “Ik moest werken op de rijstvelden. De rijst moest opnieuw geplant worden, de afwas moest gebeuren en de rijst moest naar de stad gebracht worden. Ik dacht dat ik de naam Fatima kreeg.” Ook de vraag of het deelnemen aan het inleefprogramma voor de student persoonlijk sporen heeft nagelaten en op
BESTUUR en organisatie
Netwerking één of andere manier het beeld over mensen in het Zuiden heeft beïnvloed spreekt boekdelen. Een minderheid geeft aan dat het inleefatelier hem/haar niet heeft beïnvloed. 68% geeft aan dat er in zekere mate beïnvloeding was en 18% spreekt zelfs over een sterke beïnvloeding. Uit de open vragen kregen we informatie over het effect op korte en op lange termijn. Heel wat studenten hebben het over hun eigen leerproces. Door de werkvormen is de betrokkenheid erg hoog: de decors zijn een goede kopie van de werkelijkheid, de rollen die ze spelen zijn reëel, de kleren authentiek … Ze verdiepten hun kennis en kregen een genuanceerd(er) beeld: soorten werk, verschil tussen stad en platteland, rollenpatronen, tegenstelling arm en rijk, verscheidene problemen,… Maar ook het impact op de langere termijn kan niet onderschat worden. 77% geeft aan dat ze het nieuws over de Noord-Zuidproblematiek volgen via de media. Een kleine 11% is zelfs actief in een derdewereldbeweging. In het algemeen is er een grotere openheid gegroeid voor verschillende manieren van leven, is er interesse gekomen voor bepaalde landen en vooral respect voor het anders zijn van mensen. Uitspraken als “Studio Globo is een prachtig initiatief en zeker aan te raden bij scholen van het basisonderwijs” tonen aan dat ons werk wel degelijk waardering krijgt.
Bezoekers In elke afdeling kregen we opnieuw heel wat bezoekers over de vloer. 119 keer kwamen individuele of groepen geïnteresseerden kennismaken met bepaalde aspecten van onze werking. 87 keer was dit ook met een rondleiding in de inleefateliers. Alles samen 1.019 mensen. Een overzicht van deze bezoeken is beschikbaar.
contacten We kijken regelmatig over ons muurtje en leggen contacten met een uitgebreid netwerk van mensen en organisaties die inhoudelijk of organisatorisch van belang zijn. Enkele voorbeelden: »» Studio Globo Gent maakt deel uit van het OostVlaamse samenwerkingsverband rond Guatemala. Dit samenwerkingsverband nam het initiatief van de academische week over ‘Feminicide en Guatemala’. Er is ook een samenwerking met het Wereldcentrum vzw, op vlak van de kofferwerking: aanmaak van een webpagina over de ontlening van educatieve koffers in Oost-Vlaanderen. Verder worden er een paar koffers van Studio Globo ontleend via het Wereldcentrum. »» De lancering van de nieuwe Filippijnenlesmap en de opening van Achter de Muur haalden heel wat extra bezoekers over de vloer. »» Door de dienstreizen van naar India en Peru werden heel wat organisaties gecontacteerd en kwam er overleg in functie van de herwerking van de lesmap “Wonen in leven in India” en het Peru-atelier »» De samenwerking met Le Partenariat in Rijsel werd verder gezet en dat resulteerde in de indiening
»» »» »»
en goedkeuring van een nieuw Europees project: ‘Leren van diversiteit, voorbij de grenzen’. Ook het MDG’15-project liep volop. In Brussel, Antwerpen en Roeselare werden contacten gelegd met buurtorganisaties, in functie van de organisatie van de buurwandelingen. Een aantal contacten met Welzijnszorg over mogelijke samenwerking voor vormingsmomenten bij Achter de Muur. Contact met Borgerhoudt van Mensen over een educatief huis rond diversiteit.
Promotie Het blijft belangrijk om ons bij de scholen bekend te maken. Zowel regionaal als nationaal worden daartoe initiatieven genomen. Enkele voorbeelden: »» In afdeling Genk gaat elke medewerker in 3 scholen langs en maakt er promotie voor Studio Globo. »» In Gent werkten we mee aan een nieuwe website die het aanbod van de verschillende documentatiecentra rond diversiteit uit Oost-Vlaanderen groepeert: www.documentatiecentradiversiteit.be »» Via de website www.studioglobo.be en de elektronische nieuwsbrief ‘e-globo’ maken we mensen wegwijs in ons aanbod.
vertegenwoordiging »» »»
Studio Globo blijft een actief lid van het NGO-overleg in de verschillende provincies. In Antwerpen zijn we lid van de stedelijke Adviesraad. We waren betrokken bij de organisatie van de tentoonstelling ‘Wereldbeelden – van Patrick De Spiegelaere’, met een heus festival. 43
BESTUUR en organisatie
»» »» »» »» »»
In Roeselare zijn we lid van de provinciale werkgroep ‘Wave’. Nationaal zijn we vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Broederlijk Delen, Welzijnszorg en Coprogram. We zijn lid van de Commissies educatie van Broederlijk Delen en Welzijnszorg Bij Coprogram zijn we lid van de sectorgroep educatie, de werkgroep mondiale vorming en het werkgeversoverleg. Lid van KIJO solidariteit, het overleg van het Netwerk Rechtvaardigheid en vrede met het VSKO.
Samenwerking met provinciebesturen Studio Globo heeft samenwerkingsovereenkomsten met de provinciebesturen van West-Vlaanderen en Limburg. Deze overeenkomsten worden in specifieke overlegorganen opgevolgd
Limburg: heroriëntering stuurgroep Samenstelling: Voor het Limburgs Platform Ontwikkelingssamenwerking: Maxime Trippas (deskundige), voor de ngo’s: Hilde Martens (Djapo) en Hugo Keunen (Broederlijk Delen); voor de onderwijswereld: Marc Hendrickx (ovsg), Jacky Langers en Hubert Crals (go), Ann Vansteertegem (vsko); voor het provinciebestuur: deputé Erika Thijs/ kabinetsmedewerkster Nathalie Princen; voor Studio Globo vzw: Sabrina Santillo (secretaris) en Piet Spanhove (voorzitter). Werking: Op de vergadering van 26 mei 2008 licht Studio Globo toe 44
waarom de functie van de stuurgroep wordt herbekeken. De stuurgroep is in het verleden zeer belangrijk en ondersteunend geweest voor Studio Globo Genk. Ondertussen, 10 jaar later, heeft Studio Globo een plaats verworven in scholen. Taken die opgenomen werden door de Stuurgroep zijn doorheen de jaren opgenomen door de vzw structuur, door het ngo-overleg of door de provincie (begroting, convenant). In de plaats van de Stuurgroep komt er: »» een pedagogische werkgroep met leerkrachten en vertegenwoordigers van de netten. Deze werkgroep zal minimaal 1x per jaar samenkomen en inhoudelijke onderwerpen agenderen. »» een jaarlijks institutioneel overleg tussen het Provinciebestuur en de vzw Studio Globo. »» drie keer per jaar een overleg tussen de provinciale ambtenaar en de coördinator van Studio Globo.
West-Vlaanderen: opvolgingscommissie Samenstelling: Gedeputeerde Dirk De fauw (voorzitter), Dirk De Temmerman (ambtenaar ontwikkelingssamenwerking), Hugo Wouters (vrijwilliger Studio Globo), Piet Spanhove (directeur Studio Globo) en Frans Ramon (secretaris). Werking Op 28 mei vond de jaarlijkse opvolgingsvergadering plaats. Agendapunten waren: opvolging van de overeenkomst; financieel verslag 2008 en opvolging van de opening van Achter de Muur. Vastgesteld werd dat de samenwerking zeer goed loopt. Er is grote tevredenheid over de realisatie van het inleefatelier binnen een grondig vernieuwd en functioneler P.N.Z.C.
BESTUUR en organisatie
Algemene Vergadering Samenstelling De AV bestaat uit stichtende leden, vertegenwoordigers van partnerorganisaties, individuele leden, vertegenwoordigers van de onderwijsnetten en vertegenwoordigers van het personeel. »» Ontslagnemend in 2008: Maxime Trippas, Patrick Martens, Ven de la Cruz, Katelijne Stuyck, Kris Molemans, Jacky Ieven, Zana Etambala, An Van Vaerenberg. »» Nieuwe leden in 2008: Peter Van Wonterghem, Sabine Poleyn, Els Luyten De Algemene Vergadering was in december 2008 als volgt samengesteld.
Stichtende leden Francis Deknudt, Jan Rumbaut, Hugo Wouters
Afgevaardigden van organisaties van het mondiaal en intercultureel vormingswerk BD: Lieve Herijgers, WZZ: Kusum Mertens, PCV: Gio De Weerd, MISSIO: Veerle Borremans, Spoor Zes (Chiro): Mathijs Wouters, CGKR: Davy Verhard, KMS: Walter Andino, VMC: Piet Janssen
Individuele leden (thema’s, landen, doelstellingen) Roger De Beir, Luc Dewilde, Judith Spitaels, Marc Colpaert, Cecile Hennissen, Lisbet Colson, Rudi Ferket, Paul De Meester, Frank Langeraert, Greet Castermans, Marie-Christine Vergote, Bert De Wolf, Hendrik Vandenbussche, Tine Debosscher, Peter Van Wonterghem, Sabine Poleyn, Els Luyten
Afgevaardigden van onderwijsnetten GO!: Sofie Michiels, O.V.S.G.: Johan Vanwynsberghe, V.S.K.O., V.V.K.Ba.O.: Jef Pazmany
Afgevaardigden van de teams (coördinatoren) SG Antwerpen: Marian Corten, SG Brussel: Liesbet Niveau, SG Genk: Sabrina Santillo, SG Gent: Frank Verstraeten, SG Roeselare: Frans Ramon, coördinatie: Piet Spanhove (onderstreept = lid van de Raad van Bestuur)
Werking De AV kwam bijeen voor de jaarvergadering op 23 april 2008. We stonden stil bij het overlijden van Wieske Van de Maele, pionier van Withuis Volontariaat (een van de voorlopers van Studio Globo). Het narratieve en financiële verslag van 2007 vormden de hoofdbrok op de agenda. Ook de begroting voor 2008 werd bekeken. De AV maakte kennis met het nieuwe lespakket ‘Wonen en leven in de Filippijnen’. Op 19 november 2008 werden de regels voor het eigen vermogen besproken en afspraken gemaakt voor de begroting 2009. Er was aandacht voor enkele elementen uit de werking: het nieuwe inleefatelier Achter de Muur, een reeks nieuwe koffers voor leerkrachten van kleuteronderwijs en de nieuwe website www.mdg15.net voor een Europese scholenuitwisseling. We evalueerden ook de 2de editie van de schoolbellenactie Saved by the bell. Ten slotte verdiepten we ons in onze visie op ‘solidariteit’, samen met Komyuniti-coördinator Jef Demolder. Een volledige besluitenlijst is beschikbaar.
45
BESTUUR en organisatie
Raad van Bestuur Samenstelling 2008 was het vierde jaar van een mandaatperiode van vier jaar. Er was een goede participatie van de bestuurders: Francis Deknudt, Cecile Hennissen, Paul De Meester, Jan Rumbaut, Spoor ZeS (Mathijs Wouters), Marie-Christine Vergote, Hendrik Van den Bussche, Hugo Wouters (voorzitter) en Piet Spanhove (secretaris). In februari besliste Chirojeugd-Vlaanderen dat zijn dienst Spoor ZeS, na 20 jaar, niet langer een bestuursmandaat zal opnemen, maar wel via de AV en via concrete samenwerkingsprojecten goed blijft volgen.
Werking De RvB kwam 7 keer bijeen, tussentijdse werkgroepen niet meegerekend: op 27.02; 26.03; 28.05; 25.06; 10.09; 22.10 en 17.12. In mei vergaderde de raad in Bokrijk en in juni in Antwerpen en was er voorafgaand een contactmoment met de teams. De meeste aandacht gaat naar financies en personeelszaken, maar ook andere aspecten komen aan bod. Overzicht van de thema’s die in 2008 extra aandacht vroegen: A - algemeen beleid »» opvolging uitbouw dienstenplatform Komyuniti B - financieel beleid »» Ratio’s voor het eigen vermogen C - educatief beleid »» Verdere uitbouw van de werking S.O. »» Het beleidsvoorbereide werk van het CO »» Doorgroeimogelijkheden voor de werking in Genk D - extern beleid 46
»» »» E»»
Steunorganisatie Decenniumdoelen 2017 Visietekst Toekomstcongres Noord-Zuid-beweging personeelsbeleid Profielen voor coördinatoren en stafmedewerker coördinatie »» Huishoudelijk reglement voor het overleg met syndicale delegatie F - logistiek beleid »» Renovatie gebouw in de Rolwagenstraat De RvB werkt op basis van voorbereidende werknota’s (31 in 2008). Van alle vergaderingen is een verslag en worden de besluiten in een cataloog opgenomen. Een bundel met blijvende besluiten is beschikbaar. Tussen de vergaderingen door, namen verschillende leden van de RvB deel aan voorbereidende werkgroepen. Leden van de RvB namen ook deel aan diverse selectiecommissies bij aanwervingen.
Werkgroepen van de Raad van Bestuur DB – Dagelijks Bestuur Het DB (de voorzitter en de directeur en ad hoc uitgebreid met deskundigen) heeft ongeveer 2-wekelijks overleg, zij het soms via email/telefoon, 17 vergaderingen. Inhoud van de vergadering: agenda van de RvB; beslissingen van de RvB voorbereiden; opvolgen van subsidiedossiers en financies; personeelsbeleid van de RvB concretiseren; feedback voor de coördinator/directeur. Verslag van de bespreking van het DB wordt gegroepeerd in nota’s die naar de RvB gaan. Besluiten die het DB neemt, worden door de RvB bekrachtigd en opgenomen in de besluitenlijsten van de RvB.
BESTUUR en organisatie
WELT – Werkgroep Educatiebeleid op Langere Termijn In 2008 startten we een nieuwe formule, waarbij we op een zaterdag een denkdag organiseren. Steeds opnieuw dienen nieuwe evoluties en tendensen zich aan in de samenleving. We dienen als organisatie dan ook een voortdurende aandacht te hebben voor de actualisering en verdieping van onze visie en methodieken. Vanuit deze doelstelling willen we op deze denkdagen een interessante input brengen die ons kan inspireren nu en in de toekomst. We laten daarbij even onze dagelijkse praktijk los. ‘Verbeelding, een sleutel tot intercultureel opvoeden’ Denkdag WELT 14 juni Op zaterdag 14 juni stonden we met medewerkers, leden van de algemene vergadering en andere sympathisanten stil bij ‘intercultureel opvoeden’. Kuregem, Marc Colpaert en Beeldenstorm vzw waren onze gidsen. De dag begon met een onderdompeling in de buurt Kuregem. Jesse (Studio Globo Brussel) had daarvoor een wandeling uitgestippeld die deels samenviel met de buurtwandeling voor klassen van de lagere school. De deelnemers maakten zo even kennis met deze buurt, die het voorbije jaar vooral negatief in het nieuws kwam. De wandeling eindigde bij een oase in de stad: “het huis van de verbeelding”, de uitvalsbasis van vzw Beeldenstorm. Daar werden de wandelaars beloond met een koffiekoek en koffie. Jesse gaf nog even wat uitleg bij de buurtwandeling en de motivatie waarom we met Studio Globo deze wandeling koppelen aan het inleefatelier.
Daarna kreeg Marc Colpaert het woord. Hij doorspekte zijn lezing met enkele videofragmenten van hoe men in de praktijk kan te werk gaan. Na een lekker Libanees middagmaal kreeg Nik Honinckx van vzw Beeldenstorm de tijd om zijn organisatie toe te lichten. Ze doen aan buurtwerking via verschillende kunstprojecten. Door kruisbestuiving van verschillende artistieke disciplines en verschillende culturen willen ze vernieuwende producties brengen. Na de toelichting werden we rondgeleid in het huis en kregen we de kans om de ateliers te bewonderen. De formule en de inhoud van de denkdag was inspireren, riep vragen én ideeën op. Stof genoeg alvast om de komende tijd mee aan de slag te gaan.
Werkgroep uitbouw werking secundair onderwijs In 2008 werd een intensief proces ontwikkeld voor de verdere uitbouw van de werking secundair onderwijs. Reeds bij de fusie werd gekozen om te onderzoeken hoe deze deelwerking kan groeien. In de strategische planning 2008-2013 werd deze optie uitdrukkelijk opgenomen en ook in het DGOS-programma ingeschreven. Sinds eind 2006 rijpten de ideeën over de uitvoering van deze strategische planning. Duidelijk was dat er enkele hindernissen en discussiepunten zijn over de structuur die hiervoor nodig is. In september nam de RvB enkele belangrijke keuzes en in het najaar werd intensief overleg gepleegd met de medewerkers over de concretisering van de groei-opties. Hiervoor werden in 2008 7 overlegmomenten of vergade47
BESTUUR en organisatie
ringen georganiseerd. (14.02; 29.09; 08.10; 13.10; 06.11; 02.12; 09.12) In 2009 zal de vernieuwing op het spoor worden gezet vanuit deze uitgangspunten: 1. Uitvoering van de strategische planning. 2. De werking s.o. is degelijk maar kan nog groeien in bereik, landelijke uitstraling, betere inbedding in onderwijs en vorming van leerkrachten. 3. Gezien de uitdagingen waar we voor staan, intern en extern (in de sectoren ontwikkelingssamenwerking en onderwijs) en de huidige grootte van de werking, is een concentratie van de opdracht nodig en een bundeling van krachten (afdeling-nationaal en sg-bd) aangewezen. 4. Om de werking te versterken moet een coรถrdinator zich volwaardig op deze werking kunnen concentreren. 5. De werking s.o. heeft een eigen dynamiek en vergt een passende structuur. 6. De werking s.o. is een nationale werking die zijn voordeel kan halen door nauwe aansluiting bij de nationale staf, het Komyuniti-overleg en nationale overlegorganen (ngo-sector, onderwijsstructuren). 7. In deze fase is een regionale uitbouw (zoals voor de werking basisonderwijs) niet aangewezen. Dit verhindert niet dat er doorstroming is en samenwerking kan zijn tussen de werkingen BaO en s.o. Door de werking SO in de structuur op nationaal te situeren, kan de doorstroming en inbedding gelijkmatiger en algemener worden georganiseerd over heel Studio Globo.
48
Coรถrdinatorenoverleg Het educatieve beleid is door de RvB in belangrijke mate gedelegeerd naar het CO. Het coรถrdinatorenoverleg bereidt beslissingen voor en pakt de dagelijkse zorg ervoor op. De werking van het CO is eerder beschreven.
Personeelsoverleg Na een aanloop in 2007, startte in 2008 het personeeloverleg via een syndicale afvaardiging. Namens de werknemers vormen Eli De Ridder (team Antwerpen) en Jan Dessein (team Gent) de syndicale delegatie. Ze worden ondersteund door Francis Stevens (secretaris BBTK/ABVV). Tine Schuurmans (team Brussel) is plaatsvervanger. In 2008 werd al vier keer vergaderd. Er werd vooral gewerkt aan een huishoudelijk reglement voor dit overleg.
BESTUUR en organisatie
Komyuniti Het begin van 2008 stond nog in het teken van het nieuwe DGOS-programma waaraan vooral in 2007 was gewerkt (zie vorige jaarverslag). De beoordeling van ons programma ontvingen we pas in januari 2008. Op 24 januari hadden we de beleidsdialoog met DGOS en daarna volgde de goedkeuring van ons strategisch kader 2008-2013 en het eerste programma daarbinnen: 2008-2010. Voor het Noordluik waarin het onderwijsprogramma van Studio Globo is opgenomen, werden alleen enkele kleine detailopmerkingen gemaakt, wat betekent dat we ons programma zo goed als volledig kunnen uitwerken. Op 25.11 hadden we een eerste tussentijdse beleidsdialoog met DGOS. De rest van 2008 legde de Stuurgroep van Komyuniti zich toe op het verder op het spoor zetten van de resultaatsgerichte werking die het DGOS-programma vereist. Op 14.10 hadden we hierover een werkdag met een ruime groep medewerkers voor de Noordwerking van Komyuniti. 2008 was ook een bezinningsjaar i.v.m. het evaluatiebeleid. De verplichting valt weg om 1% van de subsidie te besteden aan externe evaluaties. We behouden evenwel de optie om 1% van ons budget te besteden aan evaluatie, maar dit kan ook meer worden aangewend voor interne evaluaties. Voor de Noordwerking worden voor de komende 2 jaar evaluaties voorzien voor het politieke werk en voor de werking secundair onderwijs. Er werd een feedbackgroep met deskundigen uit verwante sectoren gevormd die in 2009 enkele keren zal meedenken over het evaluatiebeleid van Komyunti.
we bericht ontvangen dat het volledige programma is afgesloten. Met Komyuniti dienden we ook een meerjarenprogramma in bij 11.11.11 voor de periode 2009-2013. Op 17.05 hadden we daarover een beleidsdialoog met de screeningscommissie. Ons programma werd goedgekeurd. 8 vergaderingen van de Stuurgroep op 17.01; 05.03; 15.04; 14.05; 01.07; 28.08; 09.09 en 25.11. De werkgroep educatie (voorheen KWED genoemd) kwam in 2008 als dusdanig niet meer bijeen. Op 21.05 was er wel een ruim afstemmingsoverleg over de planning van het werkjaar 2008-2009. Bij onze Komyuniti-partner BD vond in 2008 een belangrijke wissel plaats. Na 10 jaar directeurschap nam Luc Claessens een nieuwe professionele uitdaging aan. In november startte Pol De Greve als nieuwe directeur. Op 21.11 voorzagen we een eerste introductie voor de nieuwe directeur in de werking van Studio Globo.
In juni 2007 dienden we ook nog een lijvig eindrapport in voor de programmaperiode 2003-2007. Begin 2009 zouden 49
BESTUUR en organisatie
Medewerkers Deze mensen stonden in 2008 in voor de dagelijkse werking van Studio Globo.
Studio Globo Antwerpen
Studio Globo Roeselare
Marian Corten, Lonneke Koornwinder, Katrien Destoop/ Geert Van Malderen, Joke Goffin, Hugo Vandenbroucke, Jean Mapela Mpwo, Eli De Ridder, Irma Prado Pizarro, Domina Vanden Eynden/Nele Vermeulen tijdelijke begeleiders: Yolein Corten, Lotte Saldien, Simon Pellegroms
Frans Ramon, Eline Frederick, Lies Tanghe, Gerda Lein, Lieselot Van Ooteghem, Gaëlle De Jaegher, Sofie Viaene tijdelijk begeleidster: An Maes
Studio Globo Genk
Piet Spanhove, Hedwig Wouters/Elsie Gilis, Anne Pauwels, Pieter Stevens, Karel Duchesne, Vincent Dekeersmaecker, Joke Van Belle/Katrien Goris/Veronika Rumbaut, Jan Debonnet, Bob De Pooter, Ann Vermoesen/Benedikte Hanssens Wereldreis: Helga Vande Voorde, Jan Debonnet, Ann Vermoesen/Benedikte Hanssens Werking secundair onderwijs: Katlijn Meers tijdelijke begeleiders: Elke Guttièrrez, Jurriaan Prakke
Sabrina Santillo, Coroline van Wijngaerden, Els Luyten/Johan Symons, Jo Creten/Sofie Maurissen tijdelijk: Martien Van Haverbeke, Jean Van Berghen
De ploeg medewerkers kon in elke afdeling ook rekenen op de gewaardeerde inbreng van vrijwilligers en stagiairs.
Studio Globo Brussel Katleen Van Slagmolen/Bob De Pooter/Liesbet Niveau, Tine Schuurmans/Jemina Sabbe, Jesse Noukens tijdelijke begeleiders: Katrien D’hooghe, Elke Decalf
Studio Globo Gent Werking secundair onderwijs: Frank Verstraeten, Truus Roose, Jan Dessein, Ann Verstraeten tijdelijke begeleiders: Karlien De Temmerman, Karolien Debel Werking basisonderwijs: Carla Boelens, Annelies Flamand, Leen Eerdekens, Karen Wouters, Ingrid Van der Peer/Inneke Maes, Barbara Dewyn/Sara Goethals tijdelijke begeleiders: Jelle Steenkiste, Bindu Huyben, Lotte Devynck
50
Coördinatie
BESTUUR en organisatie
vast kader tot 2008
functies
totaal
tijdelijk kader medewerkers
VTE
functies
medewerkers
VTE
VTE
waarvan admin
logistiek
Coördinatie
10
14
4,8
4,8
Wereldreis
3
4
1,16
1,16
0,2
Antwerpen
9
12
7,02
1
2
0,29
7,31
0,5
Brussel BaO
3
6
2,25
1
2
0,21
2,46
Brussel SO
1
1
0,83
1
2
0,2
1,03
Genk
5
8
2,99
Gent BaO
7
9
4,15
1
3
Gent SO
5
5
3,35
1
Roeselare
7
7
4,64
2
GLOBO
50
66
31,19
BaO
34
46
SO
6
6
co
2,21
activiteiten 1
1,59 0,96
0,5
6,31
0,31
2,15 1,03
2,99
0,4
2,59
0,49
4,64
0,4
0,25
3,99
2
0,2
3,55
0,4
0,25
2,9
2
0,16
4,8
0,3
0,5
4
7
13
1,55
32,74
2,21
1,8
3,21
25,52
22,21
5
9
1,15
23,36
0
1,4
1,96
20
4,18
2
4
0,4
4,58
0
0,4
0,25
3,93
Personeel - overzicht inzet personeel op jaarbasis
Evoluties Uitbreidingen In 2008 realiseerden we een tewerkstelling van 32,74 vte. Dat is tegenover 2007 een stijging met 2,1 vte. Dit had voornamelijk te maken met een uitbreiding van de werking: »» de uitbreidingen die eind 2007 werden gerealiseerd voor de werking secundair onderwijs, werden in 2008 gecontinueerd; vanaf juni werd daarbovenop nog een extra 0,5 vte toegevoegd. »» in Roeselare werd het nieuwe atelier ‘Achter de Muur’ operationeel en startte er een project rond volwassenenvorming
Verschuivingen en vervangingen In de loop van een jaar zijn er heel wat verschuivingen. Tijdelijke (b.v. omwille van een bevallingsrust) of definitieve vervangingen, die we hier vermelden: »» Na 14 jaar dienst zocht Ann Vermoesen (nationaal secretariaat) een nieuwe uitdaging. Ze werd vervangen door Benedikte Hanssens. »» Katleen Van Slagmolen stopte na 5 jaar als coördinator van afdeling Brussel en werd vervangen door Liesbet Niveau. »» Na 14 jaar dienst ging Katrien Destoop (afdeling Antwerpen) dichter bij huis werken. Ze werd vervangen door Geert Van Malderen. »» Els Luyten zocht na 4 jaar werken in afdeling Genk een job in het onderwijs. Ze werd vervangen door een gedetacheerde leerkracht Johan Symons. 51
BESTUUR en organisatie
Statistische gegevens
Leeftijdsprofiel vast personeel op 31/12/2008
We maken een onderscheid tussen permanente medewerkers (vast kader) en piekmedewerkers (tijdelijk kader). Met piekmedewerkers bedoelen we animatoren die extra worden ingezet tijdens de piekperiodes van de werking. Met permanente medewerkers bedoelen we de medewerkers die de functies opnemen die het hele jaar doorlopen. Sommigen werden in de loop van het jaar vervangen (traden uit dienst). Bij deze groep zijn er ook tijdelijke mensen die een vervanging deden van een vaste medewerker (b.v. vervanging omwille van ziekte of bevallingsrust). Niet alle medewerkers werken in contractuele loondienst. Er zijn ook medewerkers die vanuit het onderwijs zijn gedetacheerd, een gesco, en medewerkers die via het dienstenplatform Komyuniti worden ingezet. Ze worden hieronder in hun totaliteit gerekend. De gegevens worden verder berekend op het vast personeel. Gegevens over tijdelijke medewerkers zijn op vraag beschikbaar. verhouding man-vrouw vast personeel op 31/12/2008
mannen 35%
50-54 11%
55+ 4%
-24 7%
45-49 13% 25-34 45% 35-44 20%
Aantal dienstjaren vast personeel op 31/12/2008 11 tot 15 jaar 7%
meer dan 15 4% minder dan 2 41%
6 tot 10 jaar 33%
2 tot 5 jaar 15%
vrouwen 65%
52
In 2008 zijn heel wat nieuwe medewerkers gestart. Daardoor is het aandeel van de mensen die minder dan 2 jaar in dienst zijn, gestegen tegenover vorig jaar van 29 naar 41%. Verder speelt ook mee dat enkele mensen met meer anciĂŤnniteit in loopbaanonderbreking zijn.
BESTUUR en organisatie
Tewerkstellingspercentage op 31/12/2008
Personeelsinzet volgens activiteit op 31/12/2008 coรถrdinatie 10%
50% of minder 37%
administratie 7%
80 tot 100% 56% educatieve activiteiten 83%
60 tot 80% 7%
Tewerkstellingsstatuten op 31/12/2008 permanente mw op 31/12
vte op 31.12.2008 %
#
gewoon gesalarieerde
25,95
33
gesubsidieerde contractueel
0,5
1
DAC
0
0
contractueel dep. onderwijs
2
2
gratis gedetacheerde
2
4
betaalde gedetacheerde
1,5
2
Sociale Maribel
0
0
Ingezet via Komyuniti-platform
0,95
4
totaal
32,9
46
53
BESTUUR en organisatie
Financieel verslag 2008 In dit verslag beperken we ons tot de kerncijfers. Een meer uitgebreid financieel verslag evenals een geauditeerde jaarrekening zijn beschikbaar.
Resultaat van het boekjaar 2008 Op haar vergadering van 23 april 2008 keurde de Algemene Vergadering een budget van 1.902.490 euro goed met een overschot van 5.138 euro. In vergelijking met boekjaar 2007 is dit een stijging van ongeveer 200.000 euro, doch deze vertegenwoordigt geen werkelijke stijging van de uitgaven met eenzelfde bedrag. Immers, vanaf boekjaar 2008 wordt de loonkost van het gratis ter beschikking gesteld personeel in de boekhouding zichtbaar gemaakt. Dit bedroeg per 31/12/08 184.057 euro. Verder wordt de stijging verklaard door de afwerking van het atelier ‘Achter de Muur’ in Roeselare. De voorziene inkomsten werden gerealiseerd met een overschot van 54.488 euro. Vooral de gerecupereerde kosten en inkomsten van overheden kenden een meevaller. Meer specifiek werd er in juli een nieuw en onmiddellijk startend grensoverschrijdend project (Interreg IV) goedgekeurd. Dit was op de AV van april 2008 nog niet gekend. Uiteraard zorgde dit meteen ook voor extra uitgaven. Wat de uitgaven betreft hebben een personeelsuitbreiding en de verschillende indexeringen in de loop van 2008 ervoor gezorgd dat de loonkost hoger uitviel dan gebudgetteerd. Deze stijging wordt gedeeltelijk gecompenseerd door een daling in de algemene werkingskosten en overige kosten. 54
Resultaat van dit alles is dat boekjaar 2008 het derde jaar op rij is dat wordt afgesloten met een beperkt overschot. De Raad van Bestuur zal aan de Algemene Vergadering vragen om dit positief resultaat aan het bestemd fonds voor het sociaal passief toe te voegen. Verder zal 1.300 euro aan het bestemd fonds voor bijzondere projecten en risico’s worden toegevoegd. Dit fonds zal in 2009 de kosten voor de renovatie van de kantoren en de educatieve ruimtes in Antwerpen mee helpen dragen. Opbrengsten: Uitgaven: Resultaat:
1.956.373 euro 1.935.960 euro 20.413 euro
Begroting 2009 Voor het boekjaar 2009 zal de Raad van Bestuur aan de Algemene Vergadering een begroting met een verlies van 41.686 euro voorleggen. Er zijn twee oorzaken voor dit geraamde verlies: een verdere stijging van de loonkost omwille van de indexeringen van 2008 die in 2009 voor een heel jaar zullen meespelen, de renovatie van de kantoren en het realiseren van een volledig vernieuwd inleefvliegtuig en inleefruimte Peru in Antwerpen. Om dit verlies op te vangen zal er beroep gedaan worden op het bestemd fonds voor bijzondere projecten en risico’s.
BESTUUR en organisatie
activiteiten - 6,19%
organisaties - 6,32% giften en steun - 0,21%
uitrusting - 9,98% inkomsten uit werking - 9,98% diverse - 0,15% diverse inkomsten - 2,53%
algemene werking - 5,27% administratie - 1,05% voorzieningen - 0,08% afschrijvingen - 0,11%
overheden - 80,97%
lonen - 77,16%
Financies 2008- Verdeling van de kosten
Financies 2008- Herkomst van de inkomsten
secundair onderwijs - 1,03% hoger onderwijs - 1,17% lager onderwijs - 7,77%
niet overheden - 19,03%
EU - 5,04%
DGOS - 46,42%
Steden - 1,49% niet-werking - 90,02% Provincies - 10,98%
Brussels Hoofdstekelijk Gewest - 1,15% Vlaamse Gemeenschapscommissie - 1,28% Vlaamse Gemeenschap gratis personeel - 9,41%
Financies 2008- Herkomst inkomsten uit de werking
Vlaamse Gemeenschap subsidies - 5,21%
Financies 2008- Herkomst van de inkomsten - overheden 55
BESTUUR en organisatie
56