15 I 20 R A U R FEB
ijs
2
d n a l s ru
nieuws uit studio globo peru in je klas! Het lespakket "Wonen en leven in Peru" is helemaal vernieuwd! "Wonen en leven in Peru" is een mondiaal project voor de derde graad lager onderwijs. De leerlingen maken aan de hand van verschillende werkvormen kennis met twee leeftijdsgenoten in Peru: Thais uit de hoofdstad Lima en Luiz uit het Andesdorp Pataypampa. De rijke geschiedenis van Peru en de erfenis ervan worden op muzische wijze verkend. Via webexpedities en een bordspel worden de leerlingen specialisten in de grondstoffenproblematiek en waterschaarste in Peru. Duurzame ontwikkeling komt in een notendop aan bod en leerlingen ontdekken wat het betekent om wereldburger te zijn. Het lesmateriaal "Wonen en leven in Peru" bestaat uit: - een handleiding voor de leerkracht - een leerlingenboekje - een mediapakket met didactisch materiaal - een bijhorende website De handleiding en het leerlingenboekje zijn te koop bij Studio Globo in je buurt. Je vindt alle adressen op www.studioglobo.be/adressen. De handleiding voor de leerkracht kost 12,50 euro, ĂŠĂŠn leerlingenboekje inbegrepen. Leerlingenboekjes apart kan je kopen voor 2,30 euro per stuk. Het mediapakket kan je huren voor 22 euro per week. Je kan dit lespakket ook gebruiken in het kader van Dit gloednieuwe lespakket hoort bij het inleefatelier "Wonen de nieuwe campagne van Broederlijk Delen. en leven in Peru", maar je kan het ook als losstaand project Zoek je nog meer materiaal over Peru? Studio in je klas gebruiken. Globo heeft ook een inleefatelier "Wonen en leven in Peru", een nieuwe fotoset "Victor in Peru" en een Alle info en bestelgegevens vind je op Andes-voorwerpenkoffer. www.studioglobo.be/lespakket-peru. www.studioglobo.be/lager - filter op het land Peru
Aleksandr woont in Rusland. Met zijn paard rijdt hij over het ijs.
• Kom je mee met Aleksandr? • Brrrrrrrr
• De brief van Aleksandr • Muziek maken met ijs
• Op glad ijs • De tocht van Aleksandr • Siberië in beeld
Foto : And rey
• Spelen met ijs
oplo s s i n g e n , e i n d t e r m e n , w e b t i p s e n bee l d e n v i n d j e v ia o n z e w eb sit e w w w. s t u d io gl o b o . b e wereldreis - nummer 2 / februari 2015
3
ij s Aleksandr rijdt met zijn paard over het bevroren Baikalmeer. Het Baikalmeer is ter wereld het diepste meer (1 642 m) en ook het grootste zoetwaterreservoir* (31 500 km²). Toch is het maximaal maar 80 kilometer breed. Het ligt in het zuiden van Siberië en voedt de Angararivier en daarmee de machtige Jenisej. Wegens de extreme Siberische koude vriest het Baikalmeer tijdens de winter helemaal dicht. De witte strepen in het ijs worden veroorzaakt door water onder de ijsmassa dat beweegt en het ijs scheurt. Ondanks die vele barsten is het ijs meer dan dik genoeg om deze ruiter en zijn paard te dragen. Ruiters, auto’s en zelfs vrachtwagens begeven zich op het bevroren meer. Ze moeten dan niet meer rond het 640 kilometer lange meer heen rijden, maar kunnen het eenvoudigweg oversteken. Ooit kruisten in de winter zelfs de rails van de TransSiberische spoorweg het meer.
Foto: Tony
4
IJs vormt de grootste zoetwatervoorraad op aarde: in de poolgebieden en op gebergten. In de winter kunnen ook meren en vijvers aan de oppervlakte bevriezen. Maar door de opwarming van de aarde komt het voortbestaan van gletsjers en permafrost onder druk te staan. Voor kinderen zijn ijs en sneeuw iets bijzonders. Deze jongen verwondert zich over dit huis in ijs, al kun je vermoeden dat hij niet graag in zo’n huis of een ijshotel wil wonen. Wereldwijd geven ijs en sneeuw veel mogelijkheden: je kunt producten langer bewaren in ijs, je kunt wintertoerisme uitbouwen. Skiën en schaatsen zijn voor veel mensen zeer aantrekkelijk. In Rusland koppelen ze het woord ijs meteen aan ijshockey. Dit is een sport waarbij twee teams van zes spelers zoveel mogelijk proberen te scoren met een puck*. Enkel voetbal is er nog populairder. Dit heeft misschien te maken met de nationale ijshockeyploeg die al vier maal wereldkampioen werd. Op de Olympische Winterspelen van Sotsji – in Rusland – wist het nationale team echter geen medaille te behalen. Al bij al biedt ijs een bijzondere beleving doordat het glad, hard, doorzichtig en koud is.
Deze Russische jongen leert van jongs af ijshockey. wereldreis - nummer 2 / februari 2015
r usland De officiële naam van Rusland is de Russische Federatie. Het ligt in elf verschillende tijdszones en in twee werelddelen: Europa en Azië. De belangrijkste Russische steden liggen echter in Europa. Tot 1991 maakte Rusland deel uit van de Sovjet-Unie. Bevolking Rusland telt iets meer dan 142 miljoen inwoners. Etnisch is het heel divers. Er wonen meer dan 160 verschillende bevolkingsgroepen. Russen maken het overgrote deel van de bevolking van Rusland uit. Maar er zijn ook nog kleinere bevolkingsgroepen zoals Tataren, Oekraïners, Armeniërs en Jakoeten. Driekwart van de Russische bevolking leeft in steden. En maar liefst tien procent van de bevolking woont in de hoofdstad Moskou. Verschillende gebieden in Rusland – zoals het noorden – zijn nagenoeg onbewoond. Landschap en klimaat In het grootste land ter wereld zijn het landschap en het klimaat natuurlijk ook heel divers. Zo is het klimaat in het zuiden subtropisch, terwijl er in het noorden een subpolair klimaat heerst. Rusland bestaat voor een groot deel uit taiga (naaldwoud) en steppe (immense grasvlaktes). Maar ook actieve vulkanen en de hoogste berg van Europa, de Elbroes (5 642 m), zijn in Rusland te vinden. Siberië Het vorstendom Moskovië breidde vanaf de 14de eeuw uit, in 1645 reikte Rusland al tot het Baikalmeer. Siberië is de Aziatische geografische regio van de Russische Federatie, dus ten oosten van de Oeral. Het beslaat meer dan driekwart van de totale oppervlakte van Rusland en toch woont er maar een kwart van de bevolking. Dit heeft te maken met het strenge klimaat (vooral in het noorden), moerassige vlakten (in het westen) en moeilijk toegankelijke gebergten (in het oosten en het zuiden). Door de grote landmassa zijn de lange winters in Siberië ijskoud. De zomers zijn er kort, in sommige streken niet langer dan één maand. HDI: met 0,778 staat Rusland 57ste op 187 landen (2013). Munt: de Russische roebel, EUR 1 = RUB 76,06.
Heb je al geHoord van... permafrost? Als een geoloog* spreekt over permafrost, dan heeft hij het over een ondergrond die nooit helemaal ontdooit, zelfs niet tijdens de zomer. Permafrost komt vooral voor in de poolgebieden en in hooggebergtes. Jakoetsk in Siberië is een stad gebouwd op permafrost. Omdat de bovengrond niet sterk genoeg is door de sterke dooi, staan de gebouwen in Jakoetsk op palen in de permafrost. Wetenschappers hebben nu echter gezien dat de dikte van de laag permafrost afneemt door de opwarming van de aarde. Hier maken veel mensen zich zorgen over. Wanneer de permafrost nog sterker dooit, zouden steden zoals Jakoetsk kunnen wegzinken.
* geoloog: een wetenscha pper die het binnenste va n de aarde bestudeert. * nerpa: Baikalrob, de en ige zeehond die in een mee r leeft. * pu ck : ee n kle in e ha rd e schijf gemaakt van rubbe r, gebruikt als ‘bal’ in ijsho ckey. Een puck beweegt pij lsnel over het ijs, tot wel 16 0 km/h. * zoet water: deze voorraa d is beperkt op aarde (2,6 % van de totale hoeveelhe id water, maar toch nog 35 bil jard liter, vooral als sneeuw en ijs). wereldreis - nummer 2 / februari 2015
5
bij de Kal e n d e r f o to Werkvorm leergesprek
Dit heb je nodig
kalenderfoto foto “Het bevroren Baikalmeer” filmpje "Muziek maken met ijs" (zie website)
10'
Verloop
Toon de kalenderfoto. Het thema van de maand is ‘ijs’. Wat is het eerste woord waaraan jullie denken als jullie de foto zien (bv. koud, blauw, mooi, ijs…). Schrijf deze woorden op het bord. Toon de foto van het Baikalmeer. Waar is dit? Wie is de figuur op het ijs? Vertel dat dit in een gebied is, dat Siberië heet, waar het in de winter hard vriest. De jongen rijdt op zijn paard op het Baikalmeer, dat bevroren is. Laat het filmpje "Muziek maken met ijs" zien. Vertel dat deze mensen - net zoals de ruiter - slim gebruik maken van wat ze hebben in hun omgeving (zich aanpassen) om muziek mee te maken (ijs). Ken je soms dieren die zich slim aangepast hebben aan hun koude omgeving? (beer, Baikalrob: dikke vacht, gedrongen vorm...).
Foto: Dominik Staszowiski
Het bevroren Baikalmeer
35'
Kom je me e ? Werkvorm leergesprek
Ve rloop
Kijk naar de vijf prenten op werkblad A. Vergelijk met België. Ziet ons land er ook zo uit in de winter? Wat is hetzelfde, wat is anders? Maak werkblad A: knip de vijf tekstjes uit en plak ze bij de juiste foto. Maak de woordpuzzel op werkblad B: voeg de juiste letter(s) bij. Teken een cool ijspaleis. Maak een ‘klasposter’. Zoek in de tijdschriften naar alles wat met ijs te maken heeft en plak het op het blad. Zoek een passende titel bv. sneeuwpret, in de winter...
Dit heb je nodig
kalenderfoto werkblad A en B lijm en schaar per leerling tijdschriften groot blad (A2)
5'
bbrrrrrrr r ! ! ! ! ! ! Werkvorm klasgesprek
Dit heb je nodig
ijsblokjes of icepack foto’s “Wat doe je met sneeuw en ijs?” (zie website) spiegelfoto
6
Verloop
Laat alle leerlingen even voelen aan het ijs. Zou jij graag wonen op een plaats waar het heel koud is en vriest? Waarom wel/niet? Toon de foto’s. Welke leuke dingen kun je allemaal doen met ijs en sneeuw? (schaatsen, sleerijden, beelden houwen uit ijs, sneeuwman maken, iglo maken, in een ijspaleis of ijshotel overnachten)
wereldreis - nummer 2 / februari 2015
Kom je mee met aleKsandr?
Foto: D ominik Staszo wiski
ndrey Foto: A
in de winter is het baikalmeer be vr or en. ’s avonds maakt mijn vader de ge vangen vis klaar. mijn vader maakt een gat in het i j s o m vis te vangen.
Foto: Anson Mackay
in de winter lopen er ook paarde n o p he t me e r. privjet! Hallo! mijn naam is alek s a n d r. ik woon in sibe r iĂŤ.
Foto: A lex Sau rel arin111 Foto: C
n aam : wereldreis - nummer 2 / februari 2015
7
brrrrrrrr Maak de woordpuzzel met deze rijmwoorden 1 Koude lekkernij waaraan je moet likken 2 De voornaam van sommige jongens 3 Jongens en meisjes zijn niet dom, maar wel… 4 De kleur tussen zwart en wit is… 5 Wanneer je iets wint, krijg je een…
Teken hieronder een ‘cool’ ijspaleis
naam :
8
wereldreis - nummer 2 / februari 2015
1
IJ
2
IJ
3
IJ
4
IJ
5
IJ
Foto's: Adam Jones
de grootouders van Aleksandr
20'
b i j de Kal e n d e rfo to Werkvorm
Verloop
Dit heb je nodig
Vervolgens maak je een slinger van alle tekeningen en hang je die aan het bord. Neem de kalenderfoto erbij en vertel waar de foto is genomen en wat zij juist voorstelt. Lees de brief van Aleksandr samen met de leerlingen.
verbeelden vergelijken lezen klasgesprek
papier en teken- of schildergerief kalenderfoto brief van Aleksandr
Toon de kalenderfoto nog niet. Maak een tekening of schilderwerk aan de hand van de volgende steekwoorden: Rusland, ijs, meer, ruiter.
25'
muzieK maKen met ijs Werkvorm
luisteren en kijken verwerking klassikale bespreking
Dit heb je nodig
film “Muziek maken met ijs” (zie website) werkblad D
Verloop
De vrienden van Aleksandr zitten in een percussiegroep. Ze wilden iets speciaals doen. Ze gaan percussie spelen op de ijsblokken van het Baikalmeer, het ijs heeft een eigen geluid en melodie. Toon het filmpje ‘muziek maken met ijs’. Laat de leerlingen werkblad D invullen. Bespreek dit nadien klassikaal. Laat de leerlingen nadien elk een geluid maken met een voorwerp in de klas (maar geen muziekinstrument). Laat ze eerst in groepjes oefenen tot ze een eigen muziekstuk gecreëerd hebben. Het geluid van het paard van Aleksandr moet ook in het muziekstuk voorkomen. Laat daarna elk groepje zijn concertje geven.
b i j d e spi e g e l fo to Werkvorm stemronde
Dit heb je nodig
spiegelfoto foto’s “Wat doe je met sneeuw en ijs?” (zie website) werkblad D
5'
Ve rl oop
Toon de spiegelfoto. Willen jullie graag in een huis van ijs wonen? Toon daarna de foto’s “Wat doe je met sneeuw en ijs?” Laat bij elke foto de leerlingen stemmen op werkblad D: ze vinken aan of ze dit graag doen of niet. Welke activiteit krijgt de meeste stemmen? wereldreis - nummer 2 / februari 2015
9
datum 1 februari 2015 privjet! ik ben aleksandr. ik woon in siberië. de winter is mijn lievelingsseizoen, het is hier dan erg koud en donker. overal ligt sneeuw en ijs en ons dorp is dan helemaal verlicht met lampions. Heel mooi! maar het bijzonderste in de winter is toch wel dat het baikalmeer toegevroren is. Het baikalmeer is het diepste meer in de wereld. Het hoogtepunt van de winter voor mij is dan ook de tocht naar de overkant van het meer.
Foto: Andrey
oskar en ik gaan ieder jaar samen met onze vaders op tweedaagse over het baikalmeer. al van weken te voren zijn we aan het voorbereiden wat we allemaal zullen meenemen. Het is ieder jaar opnieuw heel spannend. bij de eerste stappen op het ijs zijn we het meest gespannen, hoewel we weten dat het ijs een meter dik is. stel dat het ijs toch breekt en dat je in het water valt, dat wil je echt niet meemaken! maar mijn papa stelt ons altijd gerust: “in al die jaren heb ik zoiets nog nooit meegemaakt!”. een heel bijzonder moment is het wanneer het donker wordt, de sterren aan de hemel komen en we ons kamp opzetten op het meer. rondom ons zie je alleen maar ijs. met heel wat dekens op ons, liggen we dicht bij elkaar. Het blijft berekoud: -35 °C! wanneer de zon opkomt, vertrekken we voor het tweede deel van onze tocht. van op het meer kun je heel veel vogels zien. ook de verschillende dorpjes aan de oever van het baikalmeer krijgen een ander uitzicht. ieder jaar opnieuw een heerlijke ervaring!
aleksandr
naam :
10
wereldreis - nummer 2 / februari 2015
m uz i e K ma K e n m e t ij s
Foto: www.baikalstory.com
Hoe maken de muzikanten muziek? Hoe ziet het ijs eruit? Hoe klinkt de muziek? Hoe zijn de muzikanten gekleed? Vind je de muziek mooi? Heb jij al zo muziek gemaakt?
Wat doe je met sneeuw en ijs? Vink aan wat jij graag doet iglo bouwen
skiĂŤn
ijsblokjes maken
sleeĂŤn
ijsbeer maken
sneeuwballen gooien
ijsje eten
sneeuwman maken
in de sneeuw liggen
in een ijshotel logeren
schaatsen
... wereldreis - nummer 2 / februari 2015
11
Foto: Stefan Schinning
In de zomer kun je het uitgestrekte Baikalmeer niet te voet oversteken.
5'
bi j d e Kal e n d e rfo to Werkvorm
vraaggesprek
Dit heb je nodig
kalenderfoto werkblad G politieke wereldkaart in de atlas
Verloop
Laat de kalenderfoto zien en stel volgende vragen: Wat zie je op de foto? Waar denk je aan als je naar de foto kijkt? Waar zou deze foto genomen zijn? Vertel wat er op de kalenderfoto te zien is en waar de foto is genomen. Laat de leerlingen op de kaart aanduiden waar Rusland ligt. Wat zijn de buurlanden van Rusland? Hoeveel mensen leven er in Rusland en specifiek in Siberië? Spreken de inwoners allemaal dezelfde taal?
d e toCHt van al e Ks an d r Werkvorm
stillezen opzoekwerk informatieve illustratie
Dit heb je nodig
werkblad E en F computer met internetverbinding werkblad H
40’
Verloop
De leerlingen lezen in groepjes van drie het verhaal “Op glad ijs”. Laat de leerlingen het verhaal in vier zinnen omschrijven. Welke gevoelens komen in het verhaal naar voor? Zijn deze herkenbaar voor jou? De leerlingen krijgen per groepje een begrip toegewezen dat te maken heeft met Siberië: - Baikalmeer - Irkoetsk - ijshockey - ijsvissen - trans-Siberische spoorlijn De leerlingen gaan op het internet op zoek naar informatie over deze aspecten. De bedoeling is dat ze in vijf beelden/ foto’s/ tekeningen… hun thema verduidelijken.
b i j d e spi e g e l fo to
5’
Werkvorm
Verloop
Dit heb je nodig
Iedere leerling schrijft op een papiertje een woord op waar hij/zij aan denkt bij het woord ijs.
spel: woord vissen spiegelfoto papier schrijfgerief potje
12
Wat zie je op de spiegelfoto?
Alle briefjes worden in een potje gedaan en gemengd. Dan mag een leerling een briefje uit het potje trekken en het woord dat op het briefje staat proberen te omschrijven zonder het woord van het briefje te vernoemen. De andere leerlingen raden het woord.
wereldreis - nummer 2 / februari 2015
op glad ijs “Krichchch.” Aleksandr zit kaarsrecht in het zadel, hij luistert gespannen tot waar de barst in het ijs loopt. “Pisssch... tok.” Het klinkt als een kleine explosie van vuurwerk. “Niet bang zijn”, fluistert hij zijn paard toe. “Het ijs is sterk genoeg.” Hij port Dashka zachtjes in haar flank, maar Dashka blijft stokstijf staan. Ze staan midden op het bevroren meer. “Komaan Dashka, verder”, zegt Aleksandr strenger. “We moeten de overkant bereiken voor het donker wordt.” Aleksandr moet een pakje voor zijn vader, Igor, ophalen aan de overkant van het meer. Je kunt ook rond het Foto: Andrey meer, maar dan ben je dagen onderweg. In de winter Hallo, ik ben Alexandr. vriest het meer dicht, het ijs is meer dan een meter dik. Er kunnen zelfs vrachtwagens overheen, maar hier en daar zijn er openingen, daar waar vissers bijten in het ijs hakten: verraderlijk. “Aleksandr is te jong om alleen te gaan”, zei Olga, zijn moeder, gisteren tegen zijn vader. “Waarom ga je zelf niet?” “Daar ben ik te oud voor”, bromde Igor. “Aleksandr is jong en sterk. Hij is geen klein kind meer.” Aleksandr had heftig geknikt, hij wou heel graag gaan, want aan de overkant woont Tatjana. Haar ouders hebben er een winkel en in de zomer bezorgt Igor hen gerookte vis. Tatjana is het allermooiste meisje dat Aleksandr kent, mooier dan Tatjana bestaat niet. “En wat zit er in dat pakje?” vroeg Olga nieuwsgierig. “Waarom is het zo belangrijk?” Daarop antwoordde Igor niet, hij glimlachte geheimzinnig. “Kom je hier soms wat tekort?” drong Olga aan. Ze was wat boos. “Doe ik soms niet genoeg mijn best? Ik kook lekker voor je. Ik was iedere week je hemd. Ik verstel netjes je sokken. Ik hak zelfs hout voor de kachel.” Het is waar, Olga werkt de hele dag. En wat doet Igor? Foto: Arnaud Bretz Vissen, maar alleen wanneer het buiten lekker warm Het kraampje met gerookte vis. is. In de winter doet Igor niets, of toch, wodka drinken, dat lukt hem wel. Maar al de rest, ho maar. Maar Igor wuifde haar gezeur weg. “Ik heb het pakje dringend nodig.” “Toe Dashka, vooruit”, zegt Aleksandr. “Straks bevriezen we.” De wind snijdt zijn oren er haast af. Maar Dashka verzet geen poot. Het paard snuift onrustig. Dikke witte ademwolken. Aleksandr stijgt af. “Wat is er? Waar ben je bang voor?” Hij speurt het ijs af. Plots schrikt hij. Vlak voor hen zit een rob in het ijs vast. De rob heeft zijn bek wijd open. Doordat het ijs zo helder is, lijkt het alsof hij met zijn scherpe tanden naar je hapt. “Rustig Dashka”, sust Aleksandr. “Die nerpa* is dood. Morsdood.” Hij leidt haar er met een boog omheen. Het gaat goed, ze kunnen verder. Net voor het donker bereiken ze de overkant.
wereldreis - nummer 2 / februari 2015
13
“Zo, heeft Igor jou gestuurd?” zegt Sergei, de vader van Tatjana. “Helemaal alleen? Flink zo”, zegt hij goedkeurend. “Geef je paard maar lekker hooi en een plek in de stal.” Wat later zit Aleksandr samen met de hele familie aan tafel. Het is een gezellige bende. De warmte en het lekkere eten, doen Aleksandr goed. En bovendien: Tatjana lacht naar hem. Maar hij is moe, de lange koude tocht over het ijs heeft hem uitgeput. Gelukkig staat er een bed voor hem klaar. “In de kast liggen extra dekens”, zegt Tatjana. Ze blijft nog wat bij hem in de kamer rondhangen. “Was je niet bang op het ijs?” Foto: Dirk Michael Boche Het huis van Tatjana ”Dashka was bang.” Aleksandr v ertelt haar over de rob in het ijs. Ze knikt bewonderend. “Ik dacht dat ik je pas in de zomer terug zou zien”, zegt ze aarzelend. Ze kijken elkaar in de ogen. Plots geeft ze hem een kus en haast zich de kamer uit. Aleksandr blijft verward achter. Een kus? Een kus van Tatjana? Zijn lippen voelen warm en koud tegelijk. Alsof hij er ijs tegen drukte. Magisch geluk. Terug thuis legt Aleksandr twee pakken op tafel. Een klein en een groot pak. “Twee?” zegt Olga. Op het grote staat een poststempel. “Uit Moskou?” “Besteld via Sergei’s computer”, antwoordt Igor. “Makkelijk hoor. Of nee, toch niet zo makkelijk, het was best moeilijk om de mooiste te vinden.” ”De mooiste wat?” “Het grote pak is voor jou.” Olga kijkt ongelovig. “Voor mij?” Ze scheurt haastig het pak open. “Een jurk? Oh, met een bonten kraag!” Drie tellen later heeft ze Foto: Dirk Michael Boche de jurk aan en draait ze rond. ”Hoe vind je Hier woont Aleksandr. me?” ”Momentje”, antwoordt Igor. Hij opent het kleine pakje. Er zit een bril in. Igor zet hem op en knikt. “Ja, mooi, heel mooi. Wat denk jij Aleksandr?” Maar Aleksandr hoort de vraag niet. Want hij droomt van Tatjana. Hij droomt dat ze samen hand in hand over het ijsmeer glijden.
naam :
14
wereldreis - nummer 2 / februari 2015
d e to C H t va n a l e K sa n d r Aleksandr legt een hele tocht af met zijn paard. Teken zijn tocht met een potlood. Aleksandr vertrekt aan de zuidoever van het Baikalmeer en komt aan in Irkoetsk.
Omschrijf het verhaal “op glad ijs� in vier zinnen. 1. ........................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................. 2. ........................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................. 3. ........................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................. 4. ........................................................................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................................................
n aam : wereldreis - nummer 2 / februari 2015
15
s i be r iË in b e el d Foto: Anson Mackay
Paarden stappen over het bevroren Baikalmeer
Duid hier aan welk thema je behandelt: Baikalmeer - Irkoetsk - ijshockey - ijsvissen trans-Siberische spoorlijn Maak duidelijk waar jouw thema over gaat met vijf beelden/ foto’s/ tekeningen…
naam :
16
wereldreis - nummer 2 / februari 2015
Muziek maken met ijs De percussiegroep Ethnobeat uit Irkoetsk trok naar het Baikalmeer en maakte muziek op ijsplaten. www.youtube.com/ watch?v=en0p1Y35p3w
en grondstoffen, moeten veel Russen het 's winters nog altijd zonder verwarming stellen. Een derde van de bevolking leeft onder de armoedegrens. ONWIJN, K. Amsterdam: KIT Publishers, 2006. Voor volwassenen.
Het leven in Rusland
Rusland. Dominicus reisgidsen.
In dit boek maak je kennis met Elizaveta. Zij is negen jaar en woont in de stad Samara in Rusland. Elizaveta speelt graag badminton en vindt het leuk om naar de film te gaan en naar de datsja (zomerhuisje) van haar opa en oma. Door de brieven van Elizaveta kun je kennismaken met het leven in Rusland. Ze stelt je voor aan haar familie, neemt je mee naar haar school en geeft je een recept van haar moeder dat je zelf thuis kunt maken.
Eeuwenoude culturele bezienswaardigheden, subtropische badplaatsen en spectaculaire bergtoppen. Er is waarschijnlijk geen land ter wereld met zo'n grote verscheidenheid aan toeristische bestemmingen als Rusland. Dominicus vond het daarom tijd voor een complete Ruslandreisgids, de eerste van eigen bodem in meer dan tien jaar tijd. Ruslandkenner Karel Onwijn laat u in deze gids kennismaken met zowel het rijke culturele en religieuze verleden als de hedendaagse gewoonten van het land. Daarnaast brengt hij u naar 's lands aantrekkelijkste bezienswaardigheden, maar heeft hij ook oog voor het leven van de ondoorgrondelijke Rus zelf.
CUMMING, D. Harmelen: Ars Scribendi, 2007. Van 8 tot 12 jaar.
Rusland. Landen van de wereld. Rusland is het grootste land ter wereld. Het strekt zich uit over een groot deel van Europa en Azië en heeft elf tijdzones. Het is een land van tegenstellingen, van toendra in het noorden tot mooie stranden aan de Zwarte Zee en enorme bossen, meren, steppen en vulkanen in Siberië en het Verre Oosten. Het diepste meer ter wereld en de hoogste berg van Europa liggen in Rusland JENKINS, R. Etten-Leur: Ars Scribendi, 2008. Vanaf 12 jaar.
Rusland. Landenreeks. Nergens ter wereld is het contrast tussen potentie en praktische uitvoering, en tussen woord en daad zo groot als in Rusland. Hoewel het land beschikt over 's wereld grootste reserves aan energie
ONWIJN, K. Haarlem: Gottmer Uitgevers Groep, 2008. Voor volwassenen.
Russia. Na een klein katern met kleurenfoto’s van de hoogtepunten van het land gaat de gids in op o.a. de geschiedenis, cultuur, eten en drinken en de omgeving. In de volgende hoofdstukken worden per regio (twaalf) de highlights genoemd, informatie, evenals adressen van hotels, eetgelegenheden e.d. voor elk budget. Daarna volgen algemene en specifieke reistips, o.a. adressen van belangrijke instanties, maar ook vervoersbedrijven en een woordenlijst Russisch. Met een katern kleurenfoto’s, plattegronden en register. RICHMOND, S. Victoria (Australia): Lonely Planet Publication, 2012. Voor volwassenen.
wereldreis - nummer 2 / februari 2015
17
SPELEN MET IJS Kleur het ijskristal
Spelen met een ijsblokje
Foto: Pierre Rennes
Zet tafels bij elkaar. Iedereen zit rond de tafel met zijn buik bloot, behalve twee personen. EĂŠn van deze twee kruipt onder tafel en houdt een ijsblokje tegen iemands buik. De tweede persoon zit op tafel en moet proberen te raden op wiens buik het ijsblokje wordt gehouden. Als hij drie keer verkeerd raadt, wordt het ijsblokje onder de kleren gestopt. Wanneer hij juist raadt, mag hij onder tafel en moet er iemand anders op tafel zitten en raden. Knutselen met ijs Zoek kleine tekeningen en/of prentjes. Leg ze in een vorm waarmee je ijsblokjes kunt maken, giet er water over en plaats alles een nacht in de diepvries. Leuk als speciaal cadeautje. Je kunt hetzelfde doen met stukjes fruit of groenten. Dan kun je alles lekker opeten. Je kunt ook grotere vormen (een lego-mannetje, een zakdoek, snoepjes of andere gekke dingen) invriezen en dan zien wat er gebeurt wanneer alles smelt.
Foto: Jajeeta
naam:
18
wereldreis - nummer 2 / februari 2015
Hoe reageer je op ijzig disCriminerende opmerKingen? Niets doet ons educatieve hart meer bevriezen dan het aanhoren van discriminerende en racistische uitspraken. Als je rond diversiteit of mondiale thema’s werkt, word je daar onvermijdelijk mee geconfronteerd. Bovendien gebeuren zo’n uitspraken vaak binnen een publiek kader, soms in aanwezigheid van Arno tijdens een klasgesprek: kinderen, door mensen ‘Moslims moeten uit België ver- met een voorbeeldfunctie dwijnen.’ Hoe ga je daar als leer- of door kinderen zelf. Als kracht mee om? leerkracht kan je zo’n uitspraken niet zomaar laten passeren. Hoe je daar nu het best op reageert, is niet zo eenvoudig uit te leggen. Er bestaat hiervoor geen kant-en-klaar antwoordenboekje, aangezien elke uitspraak afhankelijk is van persoon en situatie. Als voorvechters van gelijke kansen en strijders tegen discriminatie is het soms moeilijk om ons niet te laten leiden door onze eigen verontwaardiging. Beschuldigende of aanvallende reacties zijn dan soms moeilijk te weerstaan, maar ze werken contraproductief. Ze duwen de ander in de verdediging en veroorzaken een verharding van standpunten. Wat kan ons helpen om in onderwijssituaties beredeneerder en efficiënter te reageren op deze ijzige uitspraken? Niet door je te laten verblinden door het ijsoppervlak, maar door oog te hebben voor het warmere onderliggende water. De meeste uitspraken dragen een diepere boodschap. Ze vertellen soms meer over de persoon zelf dan over zijn relatie tot de geviseerde groep. Veel harde uitspraken zijn eerder een onrechtstreekse uiting van herkenbare gevoelens zoals angst, erkenning, onmacht of onzekerheid. Door hiernaar op zoek te gaan en dit te (h)erkennen, breek je het ijs. Je ont-
STUDIO GLOBO
Huidevettersstraat 165 1000 Brussel 02 520 05 30 wereldreis@studioglobo.be www.studioglobo.be/wereldreis
snapt aan een polariserend welles-nietesspelletje en verlegt de discussie naar een domein waar meer ruimte is voor herkenning, dialoog en rationele argumenten. Zo creëer je meer kansen om de eenzijdige beeldvorming, die de oorzaak is van bijna alle discriminerende uitspraken, bij te stellen. Dit inzicht geeft ons geen pasklare antwoorden, maar zorgt ervoor dat we zelf met meer begrip kunnen omgaan met kinderen en volwassen die soms zo’n harde uitspraken doen. Een voorbeeld: Arno is twaalf en vertelt tijdens een kringgesprek dat alle moslims uit België moeten verdwijnen. De klas reageert hier fel op. Je keurt de uitspraak openlijk af. Maar hoe ga je verder? Wat ligt er hier mogelijk onder het ijs? o Misschien wil hij loyaal zijn t.a.v. zijn ouders die zo’n uitspraken doen. Erken dat zeker en vast, maar vraag hem wel om ook eens na te denken wat hij daar zelf van vindt. o Misschien is hij onzeker over zijn positie in de klas en wil hij zich graag als 'coole' leerling profileren. Hij is namelijk niet de meest populaire jongen in de klas. Zorg ervoor dat hij op een ander manier erkenning in de klas kan verdienen. o Misschien heeft hij op het nieuws akelige beelden gezien over de oorlog in Irak en voelt zich hierdoor bedreigd en bang. Praat hierover, geef ruimte aan die ervaringen en wijs hem op de veralgemeningen die hij maakt.
© 2015 – ISSN: 1375-2219 – 28ste jaargang, nummer 2 VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Piet Spanhove, Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel | ABONNEMENTEN lopen per schooljaar of per kalenderjaar en worden automatisch verlengd. Vraag wijzigingen schriftelijk of via e-mail aan tot één maand voor het aflopen van het abonnement. 10 nummers voor € 17, andere formules mogelijk | INFO EN ADMINISTRATIE Jan Wynants (02 520 05 30, wereldreis@studioglobo.be) | LE MONDE EN CLASSE, de Franstalige uitgave van Wereldreis, wordt uitgebracht door CNCD-11.11.11, www.cncd.be/ lemondeenclasse | REDACTIE EN MEDEWERKERS Helga Vande Voorde (02 526 10 92, helga.vandevoorde@studioglobo.be), Geert Van Malderen, Karla Stoefs (verhaal), Levi Heusdens, Angélique Vermeire, Jesse Vos, Joris Cools, Jan Debonnet | FOTO’S Matthieu Paley (p. 1, 4), Till Krech (p. 4, 20), Ersan Memic, www.smit-lloyd.com (p. 19) | TEKENINGEN Cédric De Mûelenaere | VORMGEVING Marc Vermeiren | DRUK De Wrikker cvba, Berchem
“Hoe z ou Foto: T den ze dit h ill Krec h
en
uis in ij s g emaak t hebb
rt zich
?” vraa gt Be
af.