201 R E B M NOVE
5
d i e b r a r e d KiN
9
H S e d a l G N a b
Nieuws van Studio Globo Namasté! Ga je mee op reis door India? Studio Globo heeft een uitgebreide collectie doe-, ontdek- en speelkoffers voor het basisonderwijs. De Indiakoffer werd net helemaal vernieuwd. Leer samen met je leerlingen India beter kennen door een leuk en spannend spel te spelen. Je leerlingen strijden in kleine groepjes tegen elkaar om zo snel mogelijk een aantal plaatsen in Mumbai te bezoeken. Om het eerst terug naar huis! Daarnaast zit er in de nieuwe Indiakoffer ook een spel om een Indiaas dorp te verkennen en ga je - aan de hand van onze handleiding - dieper in op de gebruiken, tradities en cultuur van dit veelzijdige land. Naast spelen, informatie en de uitgebreide handleiding vind je in de koffer ook gebruiksvoorwerpen, kledij, doefiches, een film, muziek... Alles wat je nodig hebt om je klas helemaal onder te dompelen in de Indiase cultuur! www.studioglobo.be/indiakoffer
Campagne Welzijnszorg Een mooie toekomst waar iedereen van kan dromen is voor mensen in armoede nog veraf. Vooral op het vlak van wonen, vervoer en gezondheid stelt Welzijnszorg vast dat nog heel wat duurzame maatregelen ontbreken waardoor mensen in armoede het extra moeilijk hebben. Daarom voert Welzijnszorg campagne onder de slogan ‘Een toekomst zonder armoede’.
Aanbod voor het basisonderwijs ‘Krijg wat je toekom(s)t’ is een speelse en belevende vertaling van de Welzijnszorgcampagne van 2015 voor de basisschool. Vertrek van het leuke en spannende verhaal van Robby en zijn vriendjes en breng zo de campagne op kindermaat in je klas. Lees drie weken voor uit het verhaal van Robby en ga daarna aan de slag met je leerlingen. Je kunt kiezen tussen meerdere methodieken. Elke week eindigt met een strofe uit het themalied en een actieve afsluiter. Het lespakket werd uitgewerkt i.s.m. Studio Globo.
Ik heet Fardin en woon in Bangladesh. Ik verricht kinderarbeid in een baksteenfabriek. Werk jij ook?
• Dit is Fardin • In mijn schooltas stop ik een… • Solidaire stenen
• De e-mail van Fardin • Wie doet wat? • In plaats van Fardin
• Een geniaal idee • Wij hebben ook rechten! • Ingenieurs van de toekomst
Fot o: B appi Borha n
• Puzzelen met kinderarbeid
oploss i ng e n, e in d t e r m en, w e b t i ps e n bee l d e n v i n d j e v ia o n z e w eb s it e w w w. s t u d io g l o b o . b e wereldreis - nummer 9 / november 2015
3
K iN d er a r b e id Deze foto werd genomen in Dhaka, in Bangladesh. Een jongen zit vooraan op een propvolle trein om naar zijn werk te gaan. Elke dag, zowel in Bangladesh als elders, nemen kinderen risico’s door te gaan werken om aan hun eigen behoeften en die van hun familie te voldoen. Bangladesh telt 4,7 miljoen kinderen die werken. 83% daarvan werken op het platteland en 17% in de steden. Hoewel kinderarbeid er gereglementeerd is, ontbreken duidelijke, systematische en coherente richtlijnen over wat een wet tegen kinderarbeid zou moeten inhouden. Kinderarbeid eenvoudigweg verbieden is niet toereikend. Kinderen die werken, behoren immers vaak tot zeer arme families die enkel kunnen overleven dankzij de inkomsten van hun kinderen. Het gaat er dus om de dieper liggende oorzaken van armoede grondig te onderzoeken en maatregelen te nemen gelinkt aan onderwijs, waardig werk en de financiering van efficiënte sociale bescherming. Gelukkig zijn er ook mensen in Bangladesh die openlijk protesteren.
4
wereldreiS - Nummer 9 / November 2015
Naar schatting werken wereldwijd ongeveer 160 miljoen kinderen tussen 5 en 14 jaar oud ofwel één kind op zes. Hoe wordt kinderarbeid gedefinieerd? Volgens de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) gaat het over activiteiten die kinderen hun kindertijd, hun potentieel en hun waardigheid ontnemen en die hun schoolloopbaan, gezondheid en lichamelijke en geestelijke ontwikkeling schaden. De impact op de schoolloopbaan is belangrijk bij het definiëren van kinderarbeid. Een kind mag niet door een beroepsbezigheid verhinderd worden om naar school te gaan of gedwongen worden zijn scholing vroegtijdig te stoppen. Wanneer door een economische activiteit de dagen van een kind lang en pijnlijk worden, dan beschouwt men deze activiteit sowieso als kinderarbeid. Onder andere dankzij de leerplicht is bij ons het aantal kindarbeiders sterk gedaald, ook al wordt 3 % van de kinderen in het Noorden nog beschouwd als “economisch actief”. De kinderen op de spiegelfoto gaan steevast naar school. Het is hun recht om een fijne opvoeding en scholing te ontvangen. Voelen zij kinderarbeid ook aan als een onrecht?
baNGlade S H Een land in Zuid-Azië Bangladesh behoort tot het Indiase subcontinent. Het ligt ten noorden van de Golf van Bengalen, bijna volledige ingesloten door India, waar het tot 1947 trouwens deel van uitmaakte. Het land grenst ook aan Myanmar. Men spreekt er Bangla* en de voornaamste religie is de islam. Veel inwoners Het land telt 160 miljoen inwoners. Met een bevolkingsdichtheid van 1 100 inwoners per vierkante kilometer is Bangladesh één van de dichtst bevolkte landen ter wereld. In 40 jaar tijd groeide de stedelijke bevolking van 7 tot 45 miljoen. Dit komt door de toestroom van mensen vanop het platteland en veroorzaakt een ongecontroleerde ontwikkeling van de sloppenwijken rond de steden. Gedeeltelijk onder de zeespiegel… Geografisch gezien bestaat Bangladesh voor het grootste deel uit de delta van de Ganges en de Brahmaputra. Het is een vruchtbare vlakte, maar kwetsbaar voor cyclonen en overstromingen tijdens de moesson*. Het grootste deel van het land bevindt zich op minder dan 12 m boven de zeespiegel en ongeveer 10 % van het gebied situeert zich zelfs onder de zeespiegel. Men schat dat ongeveer de helft van de oppervlakte van het land onder water zou komen te staan als de zeespiegel één meter stijgt. Het grootste deel van de kust bestaat uit moerassige jungle, het mangrovewoud van de Sundarbans, dat het grootste ter wereld is. Dit kustgebied is de woonplaats van talrijke en verscheidene soorten fauna en flora, en in het bijzonder van de Bengaalse tijger. Natuurrampen zoals overstromingen, tropische stormen, tornado’s en vloedgolven doen zich bijna elk jaar in het land voor. HDI: het land stond in 2014 op plaats 142 van 187 met 0,558. Munt: Bengalese taka (voorgesteld met het symbool “Tk” of “৳”, Sanskriet voor muntstuk, vandaar dat het woord in het Bangla ook ‘geld’ betekent), EUR 1 = BDT 87.
* Bangla: taal gesproke n in Bangladesh en India, werel dwijd door ongeveer 200 miljoen mensen gesproken. Heb je al GeHoord vaN... dHallYwood ? Dhallywood is een samentrekking van Dhaka en Hollywood en wordt gebruikt om de lokale filmindustrie in het Bangla te benoemen. De laatste jaren kent de productie van Bengalese films een zware terugval. Op 10 jaar tijd sloten meer dan 1 000 filmzalen hun deuren en daalde de productie van 100 tot 30 films per jaar. Om dit te verbloemen, besliste de regering in 2010 om het verbod op het spelen van Indiase films op te heffen (dit verbod bestond al sinds 1965 om de lokale producties te stimuleren). Onder druk van de Bengalese filmmakers die bang waren om ten onder te gaan aan de concurrentie uit Bollywood, bedachten ze zich in 2015 en werd het verbod opnieuw van kracht.
* m oe ss on : wi ss eli ng va n windrichting en seizoen gebonden regen in Zuido ostAz ië , No or d- Au st ra lië en Af rik a. El k ja ar be vlo eie n deze regens de gewass en, wat goed is voor de landb ouwers, maar als ze te he vig zijn, veroorzaken ze ook ov erstromingen, zowel in de sta d als op het platteland.
wereldreiS - Nummer 9 / November 2015
5
bi j de Kal e N d e rFo to Werkvorm klasgesprek
Dit heb je nodig kalenderfoto
Verloop
Vraag de leerlingen om te beschrijven wat ze op de foto zien. Bespreek. Hoe oud is deze jongen? Het is maandagmorgen. Waar gaat hij naartoe?
iN mijN SC H o o l ta S S to p iK eeN … Werkvorm klasgesprek lezen kleuren
Dit heb je nodig werkblad A werkblad B kalenderfoto
knutselen
Dit heb je nodig
1 melkkarton per leerling gekleurd papier, tijdschriften, schaar, lijm, stiften
Bekijk en lees werkblad A om te ontdekken wie Fardin is. Bespreek: Hadden de leerlingen het leven van Fardin juist ingeschat? Zijn er bij ons kinderen die werken? Als jullie mama of papa ziek is, moeten jullie dan werken in hun plaats? Waarom is dat zo? Hoe gaan jullie naar school? Toon daarna de kalenderfoto aan de leerlingen: terwijl Fardin gaat werken, zitten zij op school! Op werkblad B kunnen de leerlingen de tekeningen kleuren van wat ze nodig hebben om naar school te gaan. Heeft Fardin dezelfde dingen nodig om te gaan werken?
15' Verloop
Laat de leerlingen een leeg melkkarton versieren, als symbool voor de bakstenen waarmee Fardin werkt: versieren met prenten, een boodschap noteren enz. Laat de leerlingen daarna een stevige piramide maken met hun stenen om Fardin te steunen. Leg uit dat steun een fysieke kracht kan zijn of financiële steun, maar ook een symbolische daad, in gedachten, uit solidariteit met andere mensen.
5'
bij de Spi e l F o to Werkvorm
spreekoefening
Dit heb je nodig
spiegelfoto en kalenderfoto microfoon
6
20'
Verloop
So lidaire S t e N e N Werkvorm
10'
Verloop
Toon de spiegelfoto en laat de leerlingen verwoorden wat ze zien. Laat een paar leerlingen journalist spelen en laat hen bij de kalenderfoto én met een micro vertellen over hun leven op school.
wereldreiS - Nummer 9 / November 2015
d i t iS Fa r d iN
! Fa r d i n e s h n e b ik glad in ban r oud. n o o jaa ik w en 10 b k i en orhan appi B Foto: B
mijn m Hier zie je m a i mijn p ma werkt in jn ouders! apa w e en kle erkt in maar een ba dingfabriek hij hee . kste ft z kan ni ijn voet ge enfabriek. br et mee r werk oken en en. Foto: A shley W heaton
de trein, die ik elke dag neem om naar het werk te gaan, zit propvol mensen. Foto: Oktaviono
Foto: Prasanta Kr Dutta
plots Foto: M ark
Knobil
kan ik n schoo iet meer n aar l gaan ‌
‌ om te gaan werken in de fabriek waar mijn papa werkte.
N aam : wereldreiS - Nummer 9 / November 2015
7
iN mijN SCHooltaS Stop iK eeN… Wat neem jij mee als je naar school vertrekt? Kleur de voorwerpen die je meeneemt als je naar school gaat.
Naam :
8
wereldreiS - Nummer 9 / November 2015
10'
bi j de Kal e N d e rFo to Werkvorm klasgesprek
Dit heb je nodig kalenderfoto
Verloop
Toon de kalenderfoto en bespreek ze met de leerlingen. Waar gaat deze jongen naartoe? Hoe oud is hij? Leg uit dat hij gaat werken zodat zijn familie genoeg geld heeft om te leven. Gaan jullie werken? Waarom is dat zo? Weten jullie wat kinderarbeid is? Welk werk denken jullie dat Fardin doet ?
20'
wi e doet wat ? Werkvorm
lezen klasgesprek koppels zoeken
Dit heb je nodig werkblad C en D schaar
Verloop
Laat de leerlingen de mail van Fardin op werkblad C lezen. Bespreek. Heeft Fardin zelf gekozen om te gaan werken? Waarom moet hij werken? Hebben zijn ouders een andere keuze? Wat zou ervoor kunnen zorgen dat Fardin niet meer moet werken? De leerlingen maken groepjes van vier. Elke groep krijgt een werkblad. Ze knippen alle foto’s en teksten op werkblad D uit. Om de beurt lezen ze een tekstje voor. Ze zoeken samen welke foto bij de tekst past. Reflectie: Op wiens dag lijkt die van het meisje het meest? Op die van de jongen of op die van de volwassenen? Wie werkt het langst? Wie kookt? Wie gaat naar school? Hebben de twee kinderen dezelfde vrije tijd? Hebben ze dezelfde bezigheden?
15'
iN plaatS vaN FardiN Werkvorm race
Dit heb je nodig
bakstenen (echt of namaak)
Verloop
Organiseer een race met bakstenen om het aspect ‘hard labeur’ van het werk van Fardin te tonen. Laat de leerlingen binnen een bepaalde tijd zoveel mogelijke bakstenen van punt A naar punt B brengen. Bespreek hun ervaring. Zouden jullie eraan denken om een kar te bouwen? Als jullie dit de hele dag zouden moeten doen, zouden jullie dan tijd hebben om te leren lezen en schrijven?
b i j d e Spi e G e l Fo to Werkvorm
toneelspelen (improvisatie)
Dit heb je nodig
spiegelfoto en kalenderfoto microfoon
5'
Ve rl oop
Toon de spiegelfoto en laat de leerlingen verwoorden wat ze zien. Laat een leerling journalist spelen die met een micro een klasgenoot interviewt waarom hij of zij graag naar school gaat.
wereldreiS - Nummer 9 / November 2015
9
Nieuw
Beantwoorden
Archiveren
Verplaatsen naar
E-mail zoeken
Onderwerp: Salaam
Postvak IN 7 Ongewenst
Van: Fardin <fardin@wereldreis.org>
Concepten 3
Datum: 1 november 2015 19:15:52
Verzonden
Aan: ...............................................................................................................................
Verwijderd Personen Agenda
Salaam Mijn naam is Fardin. Ik woon in Dhaka, de hoofdstad van mijn land Bangladesh. Mijn stad is zo groot dat er meer mensen wonen dan in heel België. Zo’n stad heet een megalopolis.
Foto’s 2
Niet zo lang geleden had mijn papa een ongeval op zijn werk. Nu kan hij niet meer werken en verdient hij geen geld. Ik heb gehoord dat je in sommige landen dan een beetje geld krijgt van de staat. Hier is dat niet zo: geen werk, geen geld… Wat mijn mama en mijn zussen verdienen in de textielfabriek, is niet voldoende om met ons gezin van te leven. Ik ben dus plots moeten stoppen met school om te kunnen werken. Ik werk in de baksteenfabriek waar mijn papa werkte. Ik sta elke dag om halfzes op. Ik wandel eerst een uur tot aan het station. Dan neem ik de trein. Ik moet me vaak aan de buitenkant vasthouden, omdat er binnen geen plaats meer is. Ik werk van zeven uur ’s morgens tot zeven uur ’s avonds. De hele dag vervoer ik zware bakstenen. Gelukkig hadden mijn vriend Sumon en ik een super idee. We hebben een kar gebouwd. Zo kunnen we in één keer zes keer meer stenen vervoeren.
Foto: Prasanta Kr Dutta
Ik vind het jammer dat ik niet meer in de klas zit bij mijn vrienden. Mijn droom is architect worden en ik zal daarvoor nog veel moeten leren. Wat willen jullie later worden? En wat gebeurt er met jullie ouders als ze niet kunnen werken? Hoe ziet jullie dag eruit? Aabar dekha hobe* Fardin * “Tot ziens” in het Bangla
Naam :
10
wereldreiS - Nummer 9 / November 2015
wie doet wat? In groepjes van 3 of 4 leerlingen knippen jullie de 4 foto’s en de 4 teksten uit. Lees elk om beurt een dagverloop en leg het bij de juiste foto.
A Foto: Kavita Oberoi
Land: Groot-Brittannië Leeftijd: 28 jaar
B
1. Ik sta de hele week om zeven uur op. Ik ontbijt samen met mijn gezin, ik kleed me aan en ik vertrek te voet naar school. Ik blijf tot vier uur op school. Daarna ga ik sporten of naar de academie. Soms ga ik bij vrienden of komen zij bij mij. Ik maak mijn huiswerk, ik eet met mijn gezin, kijk een beetje tv of lees een boek. Om negen uur ga ik slapen. 2. Ik sta elke dag om vijf uur op. Ik maak het ontbijt voor mijn gezin. We eten allemaal samen. Om zes uur vertrek ik te voet naar de fabriek. Ik werk van zeven uur ’s morgens tot zeven uur ’s avonds bij een grote machine. Als ik om acht uur thuis kom, kook ik soms en soms ook niet. Ik eet weer met het hele gezin. Daarna was ik me met koud water en dan ga ik slapen. 3. Elke dag sta ik om halfzes op. Om te beginnen ga ik naar het vee, samen met mijn vrouw. Om zeven uur maken we de kinderen wakker. We ontbijten allemaal samen. Om acht uur komt de schoolbus de kinderen ophalen en dan vertrekken mijn vrouw en ik naar het veld. Ik blijf de hele dag buiten, tot zes uur ’avonds. Dan neem ik een douche, ik eet, ik kijk naar het nieuws op tv, ik breng tijd door met mijn gezin. Dan ga ik slapen.
Foto: Poffet
Land: Bangladesh Leeftijd: 10 jaar
C
4. Van maandag tot vrijdag sta ik om halfacht op. Ik neem een douche en ik maak me klaar, maar ik ontbijt bijna nooit thuis. Ik koop onderweg iets om te knabbelen. Rond acht uur neem ik de bus. Ik kom op het werk aan om halfnegen en blijf er tot vijf uur. Ik zit vaak neer. Ik ga terug naar huis met de bus, ik wip binnen bij vrienden, ik lees of kijk wat tv. Daarna ga ik slapen. In het weekend doe ik allerlei activiteiten.
D Foto: Hugonet
Land: Canada Leeftijd: 42 jaar Foto: UK Department for International Development
Land: Libanon Leeftijd: 8 jaar
wereldreiS - Nummer 9 / November 2015
11
5'
bij de Kal e N d e r F o to Werkvorm
beeldinformatie ontleden klasgesprek
Dit heb je nodig
kalenderfoto filmpje “Fardin werkt als kind” (zie website)
Verloop
Bespreek de kalenderfoto met de leerlingen. Bekijk aansluitend het filmpje. Waar gaat Fardin heen? Wat gaat hij doen? Waarom reist hij op deze manier? Wat weten jullie over kinderarbeid? Welk werk zou Fardin doen? Waarom denken jullie dat Fardin moet werken?
wi j Hebbe N o o K re C Ht eN ! Werkvorm
begrijpend lezen
Dit heb je nodig
werkblad E en F (als voortaak) werkblad G en H internet (websites over kinderarbeid)
Verloop
Laat de leerlingen vooraf het verhaal van Fardin ontdekken (werkblad E en F). Na het lezen van de tekst kunnen ze de vragen beantwoorden. Ze kunnen hiervoor informatie zoeken in het verhaal en op internet.
i NGeNieur S va N d e to e K o m S t Werkvorm
bouwplan maken
Dit heb je nodig blad papier kleurpotloden
30'
10’
Verloop
Welke materialen hebben Fardin en Sumon nodig om hun kar te maken? Noteer onderstaande mogelijkheden op het bord. Laat de leerlingen zoeken naar de vreemde eend in de bijt. spijkers – planken – 4 wielen – een stuur – een houtblok – touw Vraag hen daarna een bouwplan te tekenen van een kar, met de vijf nodige materialen.
b i j d e Spi e G e l Fo to Werkvorm
toneelspelen (improvisatie)
Dit heb je nodig
spiegelfoto microfoon en smartphone om te filmen eventueel filmpje “Tania werkt als huisslaafje” (zie website)
12
Verloop
5’
Toon de spiegelfoto en laat de leerlingen verwoorden wat ze zien. Kunnen zij onrecht zoals kinderarbeid op school in beeld brengen? Eventueel laat je nog een filmpje over kinderarbeid zien. Laat twee leerlingen Fardin en zijn vriend Sumon - of Tania - spelen die juist een cameraploeg tegen het lijf lopen. Er wordt een reportage over kinderarbeid in Bangladesh gemaakt. Fardin en zijn vriend - of Tania - getuigen. Spreek met de leerlingen af dat iedereen mag inspringen wanneer de hoofdrolspelers geen tekst meer weten.
wereldreiS - Nummer 9 / November 2015
e e N GeN ia a l id ee Twee weken geleden heeft mijn papa zich pijn gedaan op het werk. Hij heeft een stapel bakstenen op zijn voeten laten vallen. Daardoor is zijn rechtervoet gebroken! Hij kan niet meer werken en moet minstens vier weken rusten. In het begin was ik blij dat hij thuis was als ik terugkwam van school, hoewel ik het wel erg vond voor hem natuurlijk Maar op een avond hebben mijn ouders me uitgelegd dat mijn Foto: Yussuf Sumon vader geen loon meer kreeg en dat ik - Dus, we hebben planken, spijkers, touw en een lange stok nodig. moest stoppen met school om hem te ver- Hé, Fardin, je vergeet het belangrijkste… de wielen!” vangen in de bakstenenfabriek. Dat had ik helemaal niet verwacht! Mijn vader heeft me verteld dat er in sommige landen een verzekering is voor arbeiders wanneer er een ongeval gebeurt. Maar bij ons is dat anders: geen werk betekent geen geld! En geen geld betekent geen eten, geen school… Mijn ouders hebben dus geen andere keuze dan mij naar de fabriek sturen. Ik weet dat ze liever zouden hebben dat ik blijf studeren, om een diploma te halen en later een goede job te vinden. Maar ik weet ook dat er op dit moment geen andere oplossing is. De school is duur en we hebben geld nodig om van te leven. Dus ben ik de volgende dag om half zes ’s morgens vertrokken met mijn buurjongen Sumon. Ik ben thuis vertrokken voor mijn mama en mijn twee oudere zussen. Zij werken in een textielfabriek in het centrum van Dhaka. De bakstenenfabriek ligt buiten de stad. We hebben een uur gestapt tot het station van Dhaka en we zijn op het dak van de trein gaan zitten. Er is daar heel veel stof, maar toch denk ik dat je beter op het dak zit dan in de overvolle trein. Mijn eerste werkdag was heel lastig. De hele dag, van 7 tot 19 uur, hebben we bakstenen gedragen en gestapeld. Ik ben uitgeput, vuil, stijf en met brandende ogen terug thuis gekomen. Sumon heeft me gezegd dat het na een tijdje went. Het is moeilijk te geloven dat mijn vader dat werk al acht jaar doet… Eenmaal ik thuis was, ben ik als een blok in slaap gevallen, zonder eten. Ons huis is klein en is gemaakt van planken en enkele platen. Er is eigenlijk maar een ruimte, die is opgedeeld met enkele grote lakens. We slapen allemaal in dezelfde kamer: er is een matras voor mijn ouders en twee matrassen voor mijn zussen en mij. Die nacht heb ik, ondanks de vermoeidheid, niet goed geslapen: ik moest de hele tijd aan bakstenen denken! Foto: D. Berthold
De fabriek waar ik elke dag ga werken.
Mijn oudste zus heeft me wakker moeten schudden. Ik ben vermoeid vertrokken naar het werk, wereldreiS - Nummer 9 / November 2015
13
voor ik zelfs maar begonnen was! Na zes dagen heb ik mijn eerste loon gekregen. Trots als een pauw ben ik thuisgekomen. Mijn ouders zagen er echter niet zo gelukkig uit als ik. Ze zeiden me dat mijn baas mij veel minder heeft betaald dan mijn vader. Ik was teleurgesteld en zelfs een beetje bezorgd. Mijn mama heeft me uitgelegd dat het normaal is dat ik minder krijg, kinderen worden altijd minder betaald dan volwassenen. Daarom zoeken veel bazen naar kinderen om voor hen te werken. Ze heeft me ook gezegd dat 870 taka voor een week werk niet zo slecht is en dat sommigen nog minder dan dat verdienen. Sowieso hebben we het geld hard nodig en mama is heel trots op mij. Zij vindt altijd de woorden om me gerust te stellen… Maar toch, dit werk is echt heel vermoeiend. ’s Nachts kreeg ik een geniaal idee! Op maandag was er geen plaats meer op het dak van de trein, dus zijn we voorin gaan zitten. Ondanks het lawaai kon ik mijn plan uitleggen aan Sumon: een kar bouwen om de bakstenen niet meer te moeten dragen, want daar krijgen we veel pijn van in onze armen! ’s Avonds, toen we terug thuis waren, hebben we een plan getekend voor de kar en een lijst gemaakt van het materiaal dat we nodig hebben: planken, spijkers, touw, een lange stok… Sumon lachte me uit en zei dat ik het belangrijkste vergeten was: de wielen! We zijn dan allebei materiaal gaan zoeken. Tegen middernacht hadden we al het nodige materiaal her en der verzameld. Een uur later was onze kar klaar, met vier prachtige fietswielen die Sumon had opgescharreld bij een oude buurman. Ik heb bijna niet geslapen die nacht, zo opgewonden was ik om onze nieuwe kar uit te testen! We hebben hem moeten vastmaken op het dak van de trein, enkele volwassenen hebben ons geholpen om hem te dragen. Op het einde van de dag hadden Sumon en ik twee keer zoveel bakstenen verplaatst als gewoonlijk. De volwassenen hebben ons zelfs de bijnamen Speedy en Speedy gegeven. De baas was tevreden, hij zei dat we kleine slimmeriken zijn. Op het einde van de week heeft hij ons elk 80 taka meer gegeven dan gewoonlijk. Hij zei ook dat we veel beter af zijn in zijn fabriek dan op straat. Toch hoop ik dat ik terug naar school kan gaan, als papa beter is, en op een dag architect kan worden!
Foto: Poffet
Mijn vriend Sumon
Naam :
14
wereldreiS - Nummer 9 / November 2015
Het GeNiale idee vaN FardiN 1) Is dit verhaal volgens jou echt gebeurd of verzonnen? Leg uit en bespreek het met je klasgenoten. ...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... 2) Plaats deze zes gebeurtenissen in de juiste volgorde. Maak een grafiek waarbij je aanduidt hoe Fardin zich voelt. a. Fardin heeft een geniaal idee. b. Fardin stopt met school. c. Fardin krijgt zijn eerste loon. d. Fardins vader heeft een ongeluk. e. Fardin ontdekt dat het een lastige job is. f. Fardin bouwt de kar.
3) Vergelijk en duid het juiste antwoord aan : • Fardin verdient… a) minder dan zijn vader b) hetzelfde als zijn vader c) meer dan zijn vader • Zijn maandelijkse loon is ongeveer: € 500 / € 50 / € 5. • Bij ons is dat ongeveer gelijk aan de prijs van …………........................…… (noem een voorwerp)
• Is dat eerlijk volgens jou?
N aam : wereldreiS - Nummer 9 / November 2015
15
wij HebbeN ooK reCHteN ! Dit zijn de belangrijkste rechten van het kind • Het recht op een naam en een nationaliteit. • Het recht om niet gediscrimineerd te worden. • Het recht op bescherming tegen uitbuiting op het werk (verplichte arbeid). • Het recht om een mening te hebben en die te uiten. • Het recht op bescherming tegen slechte behandeling. • Het recht om gevoed en verzorgd te worden. • Het recht op bescherming in oorlogssituaties (verbod om soldaat te zijn vóór 15 jaar). • Het recht op onderwijs. Het basisonderwijs moet gratis en verplicht zijn voor iedereen. • Het recht op correcte informatie. • Het recht op hobby’s (spelen, cultuur, artistieke activiteiten). Welke rechten worden in dit verhaal geschonden? Duid ze in kleur aan. 1) Zoek op via het internet. • Is kinderarbeid in België in 2015 toegelaten? ................................................................................................................................................................................................ • Is dat altijd zo geweest? Indien niet, sinds wanneer is kinderarbeid verboden? ................................................................................................................................................................................................ • Welke beroepen moesten de kinderen uitvoeren in België? a) ........................................................ b) ........................................................ c) ........................................................ 2) Vergelijk een dag in jouw leven met een dag in Fardins leven. Ik Hoe laat sta je op? Op welke manier verplaats je je? Hoe lang duurt het vervoer? Welke activiteiten heb je op een dag?
Vragen • Heeft Fardin even veel vrije tijd als jij? • Wie is er het langste onderweg? • Wie heeft er de langste dagen?
Naam :
16
wereldreiS - Nummer 9 / November 2015
Fardin
Ecomuseum en archief van de Boomse baksteen Ook in ons land werd kinderarbeid ingezet ondanks schoolplicht en ellende. www.emabb.be/
Dag tegen kinderarbeid Filmpje met voorbeelden van kinderarbeid uit India en Pakistan.
De Slavernij Junior – Vuilnis. Aflevering (20 min.) van de Nederlandse School-tv. In Dhaka zoeken kinderen op de vuilnisbelt naar recyclemateriaal. Veel mensen in Bangladesh leven in grote armoede en ouders hebben geen geld om de kinderen naar school te sturen. Hoe kunnen wij deze kinderen in Bangladesh helpen? www.schooltv.nl/video/de-slavernijjunior-afl5-vuilnis/ 9 – 12 jaar.
www.ketnet.be/zoeken/kinderarbeid
Een wereld voor kinderen. Opgroeien zonder kinderarbeid. Auteur en fotograaf Peter de Ruiter geeft in dit fotoboek op toegankelijke wijze de praktijk van kinderarbeid weer: de problemen, maar juist ook de oplossingen. Op meer dan 350 foto’s zijn kinderen aan het werk, gaan ze naar school of klimmen ze in bomen. De Ruiter laat zien wat kinderen missen als ze werken en hoe tal van hulporganisaties de helpende hand toesteken. DE RUITER, Peter. Rijswijk: Elmar, 2008. 8 – 14 jaar.
Zara’s brief Zara Yamuktu is een meisje van tien. Ze mist grote delen van elk schooljaar omdat het hele gezin leeft van seizoensarbeid. Dit lespakket over kinderarbeid bestaat uit de film ‘Zara’s brief’, een uitgebreide docentenhandleiding, kant-en-klare lesopdrachten en een informatiebrochure voor leerlingen. Het lespakket ‘Leerschool’ sluit hierop aan, met de nieuwste cijfers over kinderarbeid in Turkije. Het vertelt over Ferhat en Abdullah, die na school werken in een schoenenfabriek. En er is specifieke aandacht voor meisjes, voor de gezondheidsaspecten van het werk en de combinatie school - werk. Amersfoort: Global Campaign for Education, 2011. Voor leerlingen vanaf 10 jaar.
B is for Bangladesh. Dit “alfabetisch fotoboek” toont ons beelden uit Bangladesh. Bangladesh, ooit een deel van India, is een jong land met een oude geschiedenis en eeuwen van tradities. De talrijke rivieren doorkruisen het land en bevloeien de rijstvelden. De mensen zijn gastvrij en verwelkomen iedereen met een brede glimlach. RAHMAN, Urmi & DAS, Prodeepta. Londen: Frances Lincoln Limited, 2009. Vanaf 6 jaar.
Beeldschoon Bangladesh. Meer dan 400 fraaie foto’s schetst schetsen een actueel beeld van Bangladesh: het water, het land en de mensen. Maar het zijn vooral de kinderen die zijn aandacht hebben gevangen. Oppervlakkig gezien lijkt Bangladesh verrassend welvarend; niet langer het permanente rampgebied waar iedereen aan denkt. Maar wie verder kijkt, ziet dat armoede, slecht onderwijs en gebrek aan gekwalificeerd werk nog een zware wissel trekken op het leven van de bevolking. DE RUITER, Peter. Rijswijk: Elmar, 2006.
Bangla numbers Tot honderd tellen in het Bangla: herken de cijfers op de kalenderfoto. www.connect-bangladesh.org/bangla/Numbers.html
wereldreiS - Nummer 9 / November 2015
17
PUZZELEN MET KINDERARBEID Kleur de tekening in, plak ze op karton en maak er een puzzel van. Zit je in het 1ste, 2de of 3de leerjaar: knip op de dikke lijnen. Zit je in het 4de, 5de of 6de leerjaar: knip op alle lijnen.
Naam:
18
wereldreiS - Nummer 9 / November 2015
leerkracht aan het woord Bernadette Peckstadt is een ervaren en gedreven leerkracht die wereldburgerschap hoog in het vaandel draagt. Ze staat al meer dan 30 schooljaren voor de klas in Basisschool De Bron in Lovendegem. Studio Globo leerde Foto: Marc Coppejans ze kennen door haar kinderen die thuis vol enthousiasme vertelden over hun bezoek aan het Guatemala inleefatelier in Gent. Toen Bernadette voor het 5de leerjaar kwam te staan, besloot ze om ook haar eigen klas daar mee naartoe te nemen. En na al die jaren blijft ze nog steeds heel enthousiast over het Guatemala-project. Bernadette is lid van de Noord-Zuidraad van de LoWaZoNe, een intergemeentelijke samenwerking tussen de gemeenten Lovendegem, Waarschoot, Zomergem en Nevele. Hieruit is een vriendschapsband ontstaan met 3 gemeenten in Senegal: Keur Moussa, Pout en Diender (KeMoPoDi). De 2 gemeentegroepen werken samen en wisselen uit rond de thema’s onderwijs, gezondheid, en milieu. Verschillende scholen in LoWaZoNe hebben een partnerschap met een school in KeMoPoDi. De school van Bernadette staat in contact met een school in Touly, een onderdeel van Keur Moussa. Samen met haar collega’s probeert Bernadette deze scholenband op verschillende manieren in de klas te vertalen. Zo is er bijvoorbeeld briefverkeer tussen de leerlingen van De Bron en de leerlingen in Touly. De les Frans is hier perfect voor. De leerlingen van Bernadette stellen elk een eigen brief op waarin ze vertellen
over zichzelf, hun gezin, hun belevenissen,… En hierna wachten ze vol ongeduld op antwoord vanuit Touly. Het kan ook gaan om muzische activiteiten. Zo maakte Bernadette met haar klas bijvoorbeeld vriendschapsbandjes voor de school in Touly. Tijdens haar bezoek aan Touly afgelopen paasvakantie, overhandigde ze de bandjes. En ondertussen prijkt aan de arm van elke leerling van de klas van Bernadette nu ook een Senegalees armbandje. In haar klas werkt Bernadette ook met foto’s van haar bezoeken aan Touly. Zo toont ze haar leerlingen bijvoorbeeld dat leerlingen in Touly gelijkaardige spelletjes spelen op de speelplaats (klapspelletjes, bikkelen,…) en in de klas over dezelfde zaken leren. Bernadette vindt het dus heel belangrijk om te starten vanuit de gelijkenissen tussen haar leerlingen en de leerlingen in Touly. Het project gaat vooral ook om een ontmoeting en uitwisseling tussen beide scholen. Ze hoopt om zo een houding van respect en gelijkwaardigheid mee te geven. Men wil ook de ouders voldoende betrekken bij het project rond KeMoPoDi. Om de twee jaar wordt daarom een aperitiefconcert georganiseerd. Op deze momenten tonen leerlingen hun ouders wat ze allemaal doen en leren m.b.t. Senegal en de school in Touly. Maar mondiale vorming is voor Bernadette niet enkel een project over een bepaald land of thema waarrond je afgebakend werkt. Mondiale vorming is iets doorlopend. Het is een rode draad in alles wat je doet, vertelt ze. Ze verklaart nader: “Het is belangrijk om in alle mogelijke vakgebieden zoveel mogelijk linken te leggen naar het mondiale. Zo kan je bijvoorbeeld een geschiedenisthema rond mensonwaardige arbeidsomstandigheden meenemen naar de dag van vandaag door de vergelijking te maken met de actuele problematiek van kinderen in India die worden ingezet bij de productie van kasseien. Hierna kan je dan ook de link leggen naar Eerlijke Handel.”
Foto's: Bernadette Peckstadt
STUDIO GLOBO
Huidevettersstraat 165 1000 Brussel 02 520 05 30 wereldreis@studioglobo.be www.studioglobo.be/wereldreis
© 2015 – ISSN: 1375-2219 – 28ste jaargang, nummer 9 VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Piet Spanhove, Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel | ABONNEMENTEN lopen per schooljaar of per kalenderjaar en worden automatisch verlengd. Vraag wijzigingen schriftelijk of via e-mail aan tot één maand voor het aflopen van het abonnement. 10 nummers voor € 18, andere formules mogelijk | INFO EN ADMINISTRATIE Jan Wynants (02 520 05 30, wereldreis@studioglobo.be) | LE MONDE EN CLASSE, de Franstalige uitgave van Wereldreis, wordt uitgebracht door CNCD-11.11.11, www.cncd.be/lemondeenclasse | REDACTIE EN MEDEWERKERS Helga Vande Voorde (02 526 10 92, helga.vandevoorde@studioglobo.be), Sarah Dujardin, Marie-Noëlle van Wessem, Amandine Legrand, Martine Gautier, Katrien D'Hooghe (vertaling), Geert Van Malderen, Kleur Bekennen, Jolien De Baets | FOTO’S Yusuf Sumon (p. 1, 4), Bappi Borhan (p.3, 7), Alain De Mûelenaere (p. 4, 20), Marc Coppejans, Bernadette Peckstadt (p. 19.) | TEKENINGEN Cédric De Mûelenaere | VORMGEVING Marc Vermeiren | DRUK De Wrikker cvba, Berchem
ol.
Zoals e lk Foto: A e ochtend g aat Ma lain De ë M û e le naere l te voet naa r scho