ZOË DEMOUSTIER / ULTIMA VEZ — WHAT REMAINS
What Remains is een verhaal over beginnen en eindigen, over staan op het uiterste van een levenslijn, op het punt waar je als kind begint of waar je als oudere eindigt. De poëzie van het veranderen als mens, het maken van herinneringen en de angst om deze te verliezen.
In What Remains brengt Zoë Demoustier twee generaties samen op scène: kinderen die beginnen aan het leven en oudere dansers die het leven achter zich laten. De uitkomst van die ontmoeting is een fysiek en dansant spel tussen oud en jong dat het vergankelijke lichaam blootlegt. In een bewegingstaal waarin rollen kunnen omkeren, staan beiden krachtig in hun kwetsbaarheid. Een kind draagt zijn grootouder; een oudere danser vindt zijn kinderlijke vrijheid terug; een trui wordt aangetrokken bij de ander. Wie zorgt er voor wie? In de gelijkenissen en de verschillen vinden ze elkaar.
Op scène staan vier ouderen, vijf kinderen en één muzikant. De kinderen zijn tussen 8 en 10 jaar en komen uit verschillende wijken in Brussel en Vlaanderen. De oude generatie bestaat uit professionele dansers. Deze dansers belichamen het vergeten lichaam, het lichaam dat niet meer zichtbaar mag zijn op een podium. Wie zijn die mensen, die vergeten groep? Zijn zij gedwongen tot stilstand omwille van een veranderd lichaam?
Bio
Zoë Demoustier (° 1995) is performer en choreograaf. Ze behaalde een masterdiploma in Mime (Academie voor Theater en Dans), Drama (RITCS) en Cultural Studies (KU Leuven). Het lichaam is steeds het vertrekpunt van haar visuele voorstellingen. Vanuit beweging maakt ze linken met actuele en geëngageerde onderwerpen en creëert ze documentair choreografisch werk. Zoë maakte de voorstellingen Beating Choir / Choeur Battant (Le Carrousel & Bronks), Unfolding an Archive, nesten & Wat was en wat nu (fABULEUS/Anna Bentivegna & Ayrton Fraenk), Road to Nowhere (Forsiti’A/Yelena Schmitz), Born
to be wild (Thespikon), Never Ending Roads (AHK). Ze werkte als performer en assistent met o.a. kabinet k, Michiel Vandevelde, Alma Söderberg/Manyone, Iris Bouche/ Opera Ballet Vlaanderen, David Weber Krebs en Marcelo Evelin. In 2021 was ze ambassadeur van Dag van de Dans waarin ze Dansmakers van morgen creëerde i.s.m. De Zendelingen. Sinds 2022 werkt ze als choreograaf bij Ultima Vez.
DANS / PERFORMANCE
WO 3 & DO 4 MEI - 20:30 STUDIO MANHATTAN
DE VOORSTELLING MAAKT GEBRUIK VAN STROBOSCOPISCH LICHT | THE PERFORMANCE USES STROBOSCOPIC LIGHT
‘Wat voorbij is, komt niet terug’ recensie door Liesbeth De Clercq voor e-tcetera.be
Onder de vleugels van Ultima Vez verbeeldt de jonge choreografe Zoë Demoestier in haar nieuwste voorstelling de confrontatie met het aftakelende geheugen in haar naaste omgeving. Samen met drie generaties dansers bouwt ze wat overblijft van afbrokkelende herinneringen weer hoopvol op. Daarvoor beklimmen vijf kinderen, twee (jong)volwassenen en drie oude(re) spelers het podium. Als een bewegend familieportret geeft What Remains (8+) kleur aan de loop van het leven.
Uit het niets schijnt een bundel licht over een rusteloze Misha Demoustier. Onvermoed laat het hevig pulserend lichaam van de jonge danser zich zien. Klemmend in het ijle grijpt hij herhalend naar zijn hoofd. Wat zich daar schuil lijkt te houden, strekt zich uit over de donkere, kale scène. Een soundscape van happende ademstoten vult de ruimte. Een black-out onderbreekt. Even snel als hij verscheen, verdwijnt hij weer. Het duister wisselt af met opeenvolgende beelden waarin de andere dansers opdoemen. In verschillende constellaties verhouden jong en oud zich tot elkaar. Ze tasten af, kijken, zoeken, wachten en schuilen. Eens vol overgave, dan weer gelaten. Tableaus van de verstrikte mens die krachtspanningen levert om te ontwarren, volgen elkaar op.
Demoustier bouwt de voorstelling op zoals een disfunctioneel geheugen werkt: een
HET IS VERBODEN FOTO’S OF VIDEO’S TE MAKEN TIJDENS DE VOORSTELLING | TAKING PICTURES OR RECORDING VIDEO IS PROHIBITED DURING THE PERFORMANCE
CHOREOGRAFIE ZOË DEMOUSTIER | PERFORMERS MISHA DEMOUSTIER, JEF STEVENS, KARIN VYNCKE, IRENE SCHALTEGGER, ALICE MONSEREZ, CHIZZY CHINAEDU, CHARLOTTE MAES, KYORA KAIWA STOFFER, LUWE VAN GUCHT & CHARLIE VAN CAUWENBERGHE | DRAMATURGIE
DANIELLE VAN VREE | ASSISTENTIE
CHOREOGRAFIE OIHANA AZPILLAGA | ARTISTIEK ADVIES ANNEMIE BOONEN, MISHA DEMOUSTIER, OIHANA AZPILLAGA, WIM VANDEKEYBUS | KOSTUUMONTWERP & STYLING ANNEMIE BOONEN | MUZIEK & GELUIDSONTWERP MISHA DEMOUSTIER & RINT MENNES | MUZIEKONDERZOEK MISHA DEMOUSTIER & SEBASTIAAN WETS | GELUID ON TOUR RINT MENNES / SCHRÖDER | LICHTONTWERP & SET THOMAS GLORIEUX | LICHT ADVIES VARJA KLOSSE | LICHT ON TOUR THOMAS GLORIEUX / BENJAMIN VERBRUGGE | INTERVIEWS YELENA SCHMITZ | PRODUCTIE ULTIMA VEZ | COPRODUCTIE STUK LEUVEN, BRONKS THEATER FOR YOUNG AUDIENCES, HET LAB HASSELT, KROKUSFESTIVAL HASSELT | ASSISTENTIE EMMA HONS, KARLIJN VANOPPEN, SARAH MIGAIROU FELDMAN, DAUWKE VAN KERCKHOVEN, CHISOM LOIS ONYEBUEKE CHINAEDU | MET DE STEUN VAN TAX SHELTER MEASURE OF THE BELGIAN FEDERAL GOVERNMENT, CASA KAFKA PICTURES TAX SHELTER EMPOWERED BY BELFIUS / ULTIMA VEZ IS SUPPORTED BY THE FLEMISH COMMUNITY AND THE FLEMISH COMMUNITY COMMISSION OF THE BRUSSELS-CAPITAL REGION | MET DANK AAN KRISTIEN DE COSTER, INNE GORIS, KAÏS UNG, ALBERTINE GUILLOTEAU CROIZÉ, HÉLÈNE DE VRIEZE, TOM HERBOTS, LANA VAN DIERDONCK, LORE STESSEL, AARON WOUTERS & KLAARTJE LAMBRECHTS
recollectie van zich herhalende beelden die minutieus variëren. Daarbij licht ze enkele symbolische scènes andermaal uit. Jef Stevens, de oudere grijze man, wijst als stamvader de anderen de weg. Het meisje opent extatisch de armen omringd door de anderen. Twee spelers ontfermen zich over de stervende vrouw. Net zoals generaties met elkaar vervlochten zijn, blijven de paden van de dansers elkaar kruisen. Centraal op het podium komen ze in een kluitje uiteindelijk tot stilstand. Jong en oud hebben elkaar nodig om houvast te vinden. Een beproeving die tot schoonheid verstilt. Het spel doet denken aan het werk van choreografen Joke Laureyns en Kwint Manshoven, samen kabinet k., het gezelschap waarin Demoustier van jongs af aan speelde en groeide (en vandaag deel van laGeste).
Ook in hun voorstellingen nemen kinderen naast volwassenen een centrale plek in. Al krijgt in What Remains de groep het meeste gewicht, de persoonlijkheid van jongste dansers blijft meer op de achtergrond.
De soundscape wordt dwingender, de ademhaling hoorbaarder. De spelers zetten de luchtstroom om naar beweging. Met uitgestrekte armen vangen ze een voorbijkomende stroom op en trekken het voor zich uit. Ze bewegen vrijer en soepeler, alsof ze levenslucht onderscheppen. Onrust krijgt de kans om van binnen naar buiten te keren. Een roze gloed verspreidt zich over de scène. Nevel maakt plaats voor licht. Alle dansers omarmen nu het onstuimige dat de jeugd belichaamt. De oudere man breekt los, de anderen volgen. Ervaringen die zich door de jaren heen in het lichaam verankeren schudden ze van zich af. Ruimte om aan de tijd te ontsnappen ontsluit zich.
De transformatie komt tot een hoogtepunt als het meisje weer verschijnt. Gehuld in het wit deelt ze kledingstukken en stoffen in zachte kleuren en felrood uit. Het zuiverende ritueel brengt troost. Op het ritme van het ademende klanklandschap slaan de vijf kleintjes vervolgens de doeken om zich heen. Het onschuldige spel slaat om in een gevecht: elke zucht wordt een slag. De drie ouderen nemen het van hen over.
De scène omhelst een vooruitblik op het onvermijdelijke en een terugblik op wat vervlogen is. Hoe vurig we ook geloven in de vrije wil, we lijken allen onderhevig aan het onafwendbare.
Steeds keert de adem weer. Een laatste inspanning om kortstondig vast te leggen wat ons ontglipt, volgt. De repetitieve bewegingen worden in reverse beleefd. De achterwaartse gewaarwording toont een nieuwe strategie om herinneringen levend te kunnen houden. Lucht die uit onzichtbare ventilatoren aan de zijkant van de scène komt laat de dansers schommelen. Karin Vyncke, een van de oudere speelsters, trekt een wapperende zwart doorschijnende doek over de anderen heen. De luchtstroom die eerst het leven driftig voortstuwde wordt een windstoot die alles wegblaast. Opgezogen in een gapend donker gat met een onvermijdelijke kracht.
Aan het einde verdwijnen de drie oudere dansers uit beeld. Ze lijken plaats te maken voor de jeugd die vooraan de scène uitgelicht wordt. Demoustier maakt de cirkel rond: het beginpunt wordt zoals in een levenscyclus het eindpunt. Centraal, in het licht opent Misha Demoustier opnieuw worstelend zijn borst. Zijn strijd houdt pas op als de allerkleinste al wijzend zijn plaats inneemt. Ze leidde al eerder, huppelend of zwaaiend met witte stof, het onheil af. Zorgeloos stapt ze in de voetsporen van de vorige generaties.
Net als de andere energetische scènes is het eindbeeld doordrongen van levensdrift. Daardoor dreigt de symboliek het af en toe van de poëzie over te nemen. Al herstelt Demoustier steeds het evenwicht door ook de keerzijde van al die begeestering te tonen. Naast vertraging en verstilling kiest ze voluit voor een toekomst die we samen vorm geven. Vol ontroering ademt What Remains die tegenstrijdigheden uit. Daartegenover is de toeschouwer weerloos. Het is een poging om de schaduw die verlies over het leven werpt, zelf vast te grijpen, en tegelijk een verzoek om het nu recht in de ogen te kijken.
