pantheon// 2018 | the edge

biannual publication of d.b.s.g. stylos / issue 1 / volume 23

pantheon// the edge

edge (n.) /ɛdʒ/

The outside limit of an object, area or surface; an area next to a steep drop; the point immediately before something unpleasant occurs; the sharpened side of a blade; the line along which two surfaces of a solid meet; a quality which gives superiority over rivals (v.)

Provide with a border or edge; move gradually in a particular direction; give a sharp quality to

biannual publication of study association Stylos faculty of Architecture, TU Delft colophon volume 23, issue 1, March 2018 2.300 prints Stylos members and friends of the Stylos Foundation receive the pantheon//

lay out Julia Kapinga, Pieter Tilman & Basia van Vliet

editorial office BG.midden.110 Julianalaan 132-134 2628 BL Delft pantheon@stylos.nl

advertisements 41 | De Swart 46 | Bouwen met staal 48 | DesignExpress publisher De Swart, Den Haag

QQ (qualitate qua) Lieke Voortman editors Sophie van Hattum Julia Kapinga Eva Michiels Pieter Tilman

to this issue contributed Mara Kopp, Harm Tilman & Eddo Hartmann

Roos te Velde Basia van Vliet Nadja Znamenskaya

cover Basia van Vliet & Nadja Znamenskaya

CHAIRMAN’S NOTE

32

MARA KOPP

05

MEMORIAL

06

@deArchitect: HARM TILMAN

OVER THE EDGE JULIA KAPINGA

34

THE EDGE POEM SOPHIE VAN HATTUM & ROOS TE VELDE

SOPHIE VAN HATTUM & BASIA VAN VLIET

36

EDGY ARCHITECTS JULIA KAPINGA

08

BRASILIA ROOS TE VELDE

40

IN MEMORY OF THE PRAATPAAL CHEPOS

11

JOURNEY AROUND THE EDGE OF THE WORLD SOPHIE VAN HATTUM

14

LENNART ARPOTS

42

CASE STUDY: THE EDGE

DE VERBORGEN WERELD VAN NOORD-KOREA EVA MICHIELS

BASIA VAN VLIET

49 18

EDGES

CUTTING EDGE DESIGN PIETER TILMAN

ROOS TE VELDE

52 20

GHOST TOWNS

GET INSPIRED SOPHIE VAN HATTUM, JULIA KAPINGA & EVA MICHIELS

NADJA ZNAMENSKAYA

56 24

COFFEE BATH

SOLAR DECATHLON

MARINA MYLONADIS

JULIA KAPINGA

57 25

26

BOUWEN OP MARS INFOGRAPHIC

HUMANS OF BK

NADJA ZNAMENSKAYA

NADJA ZNAMENSKAYA

HET OER-HOLLANDSE HOFJE EVA MICHIELS

chairman: secretary: treasurer: education bachelor: education master: external affairs: events and initiatives: contact D.B.S.G. Stylos Julianalaan 132-134 2628 BL Delft info@stylos.nl +31 (0)15 2783697 www.stylos.nl

the EDGE // 04

The Delftsch Bouwkundig Studenten Gezelschap Stylos was founded in 1894 to look after the study and student interests at the Faculty of Architecture and the Built Environment at the Delft University of Technology. board 124 Mara Kopp Amber van der Voorn Lieke Voortman Lûte Biesheuvel Annemijn Kuiper Joost van Eijk Sam van Hooff

03

COMMITTEE

membership Stylos €10,- per year account number 296475

2017/2018

Stylos Foundation The pantheon// is funded by the Stylos Foundation.

SOPHIE VAN HATTUM EDITOR

The Stylos Foundation fulfills a flywheel function to stimulate student initiatives at the Faculty of Architecture and the Built Enivronment at the Delft University of Technology. The board of the Stylos Foundation offers financial and substantive support to these projects.

As a friend of the Stylos Foundation you will be informed on these projects by receiving the B-nieuws every two weeks and four publications of the pantheon//. We ask a donation of €90,- per year as a company and €45,- per year as an individual (recently graduated friends of the Foundation will pay €10,- the first two years).

JULIA KAPINGA LAY-OUT

account number 1673413 disclaimer All photos are (c) the property of their respective owners. We are a non-profit organisation and we thank you for the use of these pictures.

EVA MICHIELS EDITOR

EDITORIAL

PIETER TILMAN LAY-OUT

BY BASIA VAN VLIET The most elementary explanation of an edge is being a boundary line of a surface or space. Easy detectable by the human eye in tangible creations, it is a concept that differs depending on the person defining it. As defining an edge can be a complex occupation. Acting upon it can be even harder. One could state you only know you’re standing on the edge, when you’ve fallen from it. As falling is not the most appealing thing to do, does it mean that “being on the edge” is always considered to have a negative undertone?

Is being confound to a known space better than, exploring the space outside of that boundary? In architecture being aware of the edge is what makes things interesting.

That awareness makes it possible to explore the unknown outside of the verge you are standing on.

Designers around the world are carving out opportunities for new kinds of engagement, new kinds of collaboration, new kinds of design outcomes, and new kinds of practice, overturning the inherited assumptions of the design professions.

This issue exhibits a broad understanding of the theme and offers a few ways to deal with being on the edge of something. To show the practical approach to this topic, we’ve composed a visual investigation into the edges in Sao Paulo Brasilia. Accompanying this image of the inner city is a textual article about Brasilia, explaining the disparity of the city commenced by the border between city and suburb. More tactile edges such as faraway places to travel to exhibiting different cultures and perceptions of the world around it, are depicted in the articles Korea and Journey around the edge of the world.

An edge also represents two surfaces of an object meeting. This second approach is already harder to detect as surfaces have the habit of unnoticeably merge into one another. The same is happening with disciplines within science and other forces from outside. Economy, government and style have always influenced architecture.

However, ever since technology has become a constant that influences every discipline, constant innovation is expected from architects to keep up with the developments within technology.

This issue is the first product of pantheon// 124 committee. Our goal this year is to involve you, the reader, even more in the makings of this magazine, making the pantheon// an even more cherished object for the reader. Our next project will be the 125th edition of pantheon// and we plan to make it the most spectacular edition yet. So if you would like to contribute to this special occasion be free to contact us. Lets make this pantheon// year one to never forget, together!

ROOS TE VELDE EDITOR

LIEKE VOORTMAN QQ

BASIA VAN VLIET EDITOR-IN-CHIEF

NADJA ZNAMENSKAYA EDITOR

?

YOUR NAME HERE? JOIN THE EDITORIAL BOARD NOW!

PAST EVENTS CHAIRMAN’S NOTE

UPCOMING EVENTS No sleep for 24 hours and presenting a spectacular design for an even cooler location. Join the 24H Design Challenge on 24-25 March and test your own perseverance and creativity.

BAU

On 27 & 28 March the forth edition of BAU will be held in the Orange Hall.

Bringing students and companies together through various activities.

24H

With the blessing of the dean, we can finally launch a project that has been initiated a few years ago; Stylos Scala. Stylos Scala is the design contest aimed at all the students on our faculty, to upgrade the BKexpo. This year we have come up with the Stylos Exposure, a physical place within the BK street and our office. It is a new feature, that allows students from this faculty to get the chance to expose his or her creative work. To expand the inspiring aspect of this idea, we have combined this with the Get Inspired. The Get Inspired is an online platform, originally initiated by board 123, where Bk students can find and deliver relevant in-depth and broadening content. The content is divided over different topics; #totravel, #todo, #exposure, #to educate and #toknow.

DIES

Most of the first year students that become a member, have little knowledge of how to operate in a committee.

By being thrown in at the deep end, students get the opportunity to develop themselves and move out their comfort zone. At Stylos we want to provide guidance and create an atmosphere where we involve our students. We want to offer a place where they share their ideas, their opinions and their creativity.

In February Stylos celebrated her 124th anniversary. This years theme was “Limitless” and consisted of inspiring lectures, excursions, a party and more.

TRAVEL

In the previous edition of pantheon// I mentioned Stylos as a place where people get to know themselves, get to know each other, and where friendships are built. At that time we just started as board 124 of D.B.S.G. Stylos.

The seven of us had no experience with this role within the association, and therefore I wrote that from my experience as a Stylos member. At this moment, I am happy to say my words then are in line with the things I have experienced over the past 6 months.

Students visited Poland in February to explore architecture at Politechnika Gdańska and exchange experiences with other architecture students.

If you would like to inspire, or to be inspired by your fellow students, please have a look to these two new platforms.

Mara Kopp Board 124 of D.B.S.G. Stylos

REIS

From the 15th of July until the 7th August a group of architecture students will embark on an exciting journey to Japan full of sushi, sumo wrestlers, beautiful scenery and architecture.

BKBEATS

After multiple sold-out editions, BkBeats will return to our beloved faculty on April 20th 2018. Driven by the power of music and art, we gather to celebrate the biggest faculty party of The Netherlands.

Amber van der Bilt 17-05-1999

05-12-2017

Lieve Amber, Zoveel dagen zijn er voorbij sinds jij niet meer bij ons bent, en evenveel dagen wordt je gemist. Jij bent, zoals altijd, onze sterkste band, alleen nu door het verlies en verdriet dat wij delen. Door jou had iedereen het gevoel dat ons team niet zomaar een team was: het werd een family away from home.

Grote broer Martin, gek neefje Thomas, je twin-sister Eva en zusje zonneschijn Sandy.

Nu zijn we als team sterker. We hebben we onszelf door de afgelopen weken en deadlines gevochten. Er waren momenten dat het even te veel of te moeilijk werd, en vooral dan werd jij gemist. Even een grapje of opmerking was al genoeg voor ons om door te gaan in die eerste maanden. Die drive die jij liet zien maakte het verschil.

Wat jij als geen ander kon, was mensen het gevoel geven dat ze ertoe deden. Voor jou kwam dat natuurlijk. Jij was het sarcastische engeltje dat bij iedereen in het hart kon kijken en zag dat iedereen van binnen een goed mens is. Wij willen dat graag aan jou teruggeven: je waarderen voor wie je was, je liefhebben als vrienden en zo weer het volgende avontuur beleven. We hadden er zoveel gepland voor dit jaar: Rome, Zeeland, vreetfeestjes en lady nights waar Thomas en Marit maar even wat anders moeten gaan doen. Als team gaan wij die avonturen aan, nu ter nagedachtenis aan jou.

Ongelooflijk is het besef dat we maar zo weinig tijd samen mochten hebben, maar ook ongelooflijk dat wij die tijd met jou mochten hebben.

We zullen jou altijd blijven missen Perpetuum in cordibus nostris, Team TEAMS

‘Zo stil, Hoewel ik je nog iedere dag mis, En waar je nu ook zijn mag, Echt het is, Me helder, Dat stilte nu jouw vriend geworden is.’

- Bløf

5

6

@deArchitect Harm Tilman studeerde in 1984 af als stedebouwkundige aan de TU Delft en werd in 2002 hoofdredacteur van de Architect. Afgelopen september werd het magazine geheel vernieuwd en wij vroegen Harm of we op de ‘edge’ staan van hoe de maatschappij tegenwoordig naar tijdschriften kijkt.

Waar is het voor u allemaal begonnen?

Ik heb bouwkunde aan de TU Delft gestudeerd en begon daar een paar jaar na de democratisering.

Wat het goede was aan het studeren in die tijd was dat je tijd kreeg om dingen uit te zoeken. Je koos een richting en als die je aantrok bleef je dat doen, maar als het je niet beviel kon je iets anders gaan doen. Ik studeerde af als bouwkundig ingenieur, richting stedebouwkunde, in de vorige grote crisis rond de jaren 80. Er was totaal geen werk toen ik de arbeidsmarkt betrad en dus ging ik freelancen.

Ik kwam in aanraking met iemand die mij een baan aanbod op de Academie van Bouwkunst in Rotterdam. Dat viel prima te combineren met elkaar.

Hoe bent u dan van stedebouwkundige/architect naar hoofdredacteur gegaan?

Stedebouw kan los staan van architectuur. Voor mij is dit echter niet het geval: stedebouw staat voor mij heel dicht bij de architectuur. Ik kon mij erg goed vinden in het verhaal ‘Van Stoel tot Stad’ van Jaap Bakema. Ik vind het erg mooi hoe alle verschillende schalen samen worden gebracht tot een geheel. Dit is ook het uitgangspunt geworden van onze ARC Awards. De zeven prijzen gaan onder het motto ‘van stoel tot stad’. Architectuur en stedebouw is voor mij echt één gebied. En met schrijven kon ik al deze schalen aan elkaar verbinden.

Verder heb ik altijd erg veel interesse gehad voor de context van architectuur. Die bepaalt wat je mogelijkheden als ontwerper zijn. Als je bijvoorbeeld in een communistisch regime werkt zal je nooit een handelsbeurs ontwerpen. Toen ik studeerde werd ons geleerd grote uitbreidingsplannen te maken terwijl al lang duidelijk was dat dit met de stadsvernieuwing verleden tijd werd. De tijd waarin je leeft en ontwerpt stelt mogelijkheden maar ook uitdagingen en beperkingen waar je mee moet omgaan. Dit fascineert mij en leidde ertoe dat ik er over ging schrijven.

De Architect is onlangs geheel vernieuwd, waarom was deze vernieuwing nodig?

Als je dingen over architectuur schrijft kan dat goed of niet goed zijn, maar het is ook belangrijk dat je je lezers bereikt. Wij realiseerden ons dat we onze lezers onvoldoende bereikten en we kregen vaak te horen dat men ons niet op internet kon vinden.

Dus hebben we opnieuw nagedacht over hoe je de lezers het beste benadert. Wij komen uit een tijd (1970) dat internet nog helemaal niet bestond en de afgelopen 20 jaar is dat een zeer belangrijk platform geworden. Waar je vroeger aangewezen was op een tijdschrift als je iets wilde weten zoek je het nu snel op de computer op. De vanzelfsprekendheid van een tijdschrift waar iedereen op uit komt is er niet meer. Bovendien zorgen de sociale media voor snelle informatieoverdracht en is het bereik ervan erg groot. Een andere ontwikkeling is de crisis in de architectuur geweest. Architectuur is sterk verbonden geraakt met de economie en daarmee ook gevoelig voor de stemmingswisselingen hiervan. Zoals we gezien hebben kan dit desastreuze gevolgen hebben: ongeveer 60 procent van de architecten is in die 10 jaar van de crisis verdwenen.

Dit heeft natuurlijk invloed op het aantal abonnees.

Hoe denken jullie je publiek dan nu wel goed te kunnen bereiken?

We hadden al vrij snel door dat het maandelijkse tijdschrift niet meer optimaal was om alle lezers te bereiken. Dus we hebben gezegd: we gaan het tijdschrift opwaarderen. We maken er bijna een boek van. De consequentie hiervan was dat deze een keer per kwartaal wordt uitgegeven. Iets anders dat we veranderd hebben is het gebruik van de website.

Voorheen deden we dit er een beetje naast. Nu brengen we op de website substantiële verhalen en projecten en we doen het daar als eerste. Ook zijn we op verschillende sociale media te vinden.

Naast de vraag hoe we onze lezers bereiken vragen

SOPHIE VAN HATTUM BASIA VAN VLIET

we ons ook af hoe we mensen zo ver kunnen krijgen dat ze ervoor willen betalen. Want als dat niet gebeurd bestaan wij ook niet. We proberen nieuwe formules te bedenken en hoe we ons als tijdschrift op een goede manier kunnen onderscheiden. Zo maken we een Digimagazine voor onze abonnees, gaan we podcasts uitzenden en maken we video’s. We doen heel veel verschillende dingen en zoeken telkens naar het beste medium om iets te presenteren. Een podcast biedt weer andere mogelijkheden dan een video. We werken veel met freelancers die elk een eigen expertise hebben en ons dus elk weer op hun eigen manier iets weten te brengen. ''Waar je vroeger aangewezen was op een tijdschrift als je iets wilde weten zoek je het nu snel op de computer op. De vanzelfsprekendheid van een tijdschrift waar iedereen op uitkomt is er niet meer.”

U zei net dat de Architect een kwartaalblad is geworden? Hoe gaan jullie om met het publiceren van artikelen over actuele thema’s?

We geven elke dag een gratis nieuwsbrief uit waar 10.000 mensen op zijn geabonneerd. Ons doel is elke dag te berichten over een mooi binnen- of buitenlands project. Daarnaast publiceren we elke dag een blog die een beredeneerde opinie geeft. Deze is vrij populair en haakt aan op de dagelijkse actualiteit van de architectuur. Voor de echt dagelijkse actualiteit hebben we de website.

Het tijdschrift zelf is ook actueel maar niet in de zin van dat we vertellen wat er gisteren plaats heeft gevonden. Wel hebben we in ons blad een roze sectie waarin we samenvatten wat afgelopen tijd is gebeurd.

Beter gebruik van de website en sociale media is dus een van de vernieuwingen, maar welke andere vernieuwingen zijn er nog meer doorgevoerd?

Een andere vernieuwing is dat de projecten in het nieuwe tijdschrift op meer pagina’s worden besproken. Dit hebben we gedaan omdat we in het tijdschrift architectuur op zo’n manier willen documenteren dat je echt kennis op kan doen van wat op dit moment in de architectuur een rol speelt. We documenteren de projecten zo, dat je ze echt volledig kunt snappen: met foto’s, doorsnedes, plattegronden, etc. In het oude magazine stond een project op 6 tot 8 pagina’s, in de vernieuwde

Architect staan ze op 20 pagina’s. Bovendien zijn foto’s in het nieuwe blad ook vaker beeldvullend omdat ze heel veel informatie geven en niet alleen een mooi plaatje zijn. Het idee is dat het papier meer waarde gaat krijgen. Tussen die twee slappe kaften in komt iets wat verrast. Wij denken dat je tegenwoordig als tijdschrift niet alleen maar een tijdschrift maakt, maar ook een website bijhoudt en aan sociale media doet. Je doet tegenwoordig heel veel dingen tegelijk . Door de digitalisering en internationalisering is de communicatie over onder andere architectuur sterk veranderd.

De Architect is nog altijd een Nederlandstalig blad, waarom is dit niet vernieuwd als u het over de toenemende internationalisering en digitalisering heeft?

We hebben tot nu toe gezegd: we schrijven voor de Nederlandse markt. We zijn nog niet internationaal gegaan. Je ziet het aan Mark, die zijn internationaal gegaan en moesten helaas stoppen. Een tijdschrift maken is één ding, het distribueren is een ander ding. Distributie in Nederland is vrij makkelijk maar internationaal is dit erg ingewikkeld. Als je het blad wilt internationaliseren moet je ook met een goed plan komen hoe je het in het buitenland gaat verspreiden. Dit vraagt een grote investering. Voor verspreiding in winkels geldt hetzelfde verhaal.

Bovendien zijn we van mening dat als je in het Engels wilt schrijven, dit ook van hoge kwaliteit moet zijn.

Heeft u nog tips voor ons? Hoe maken wij de goede keuzes?

Ik denk dat jullie veel minder keuzemomenten en minder vrijheid in jullie studie hebben. Ik durf niet te zeggen neem de tijd, doe er tien jaar over en kijk wat je leuk vindt, want ik weet niet hoe de universiteit tegenwoordig in elkaar zit.

Het enige wat ik weet is dat architectuur hard werken is en dat je op zijn tijd ook goed moet feesten. En ik denk dat tegenwoordig van architecten meer gevraagd wordt dan 30 jaar geleden. Je moet dus goed nadenken over de positie die je als architect later gaat innemen. Het is niet meer vanzelfsprekend dat je bij een bureau komt te werken en langzaam opklimt binnen datzelfde bureau. Het vak is in dat opzicht sterk veranderd.

Als architect ben je vooral een ondernemer tegenwoordig. Als je ontwerpen, techniek en ondernemerschap goed in de vingers hebt kun je naar mijn mening heel succesvol worden.//

7

8

DE STAD ZONDER STRAATHOEKEN

BRASILIA

Praça dos Três Poderes (Plein van de Drie Machten) in Brasilia, architect Oscar Niemeyer.

ROOS TE VELDE

9

Auto’s razen ons voorbij over de snelweg die recht door de stad snijdt. Als we de dwarsweg kruisen, wijst de taxichauffeur naar buiten. “Look, this is the city centre!”, zegt hij in gebrekkig Engels. Verbaasd kijk ik door het autoraampje. Dit, het centrum? Het lijkt meer op een industrieterrein aan de rand van een stad. We rijden het hoteldistrict binnen. De taxichauffeur vertelt dat de stad is verdeeld in districten: het hoteldistrict, het woondistrict, het bedrijvendistrict en, het belangrijkste, het overheidsdistrict. Niet helemaal op ons gemak lopen we ons hotel uit en verkennen de sfeerloos ogende stad.

Eind jaren 50 van de vorige eeuw nam de president van Brazilië Jusceline Kubitschek het besluit om een nieuwe hoofdstad te stichten: Brasilia. Tot die tijd was dat Rio de Janeiro, in het zuiden. Om de hoofdstad te beschermen van gevaren op zee werd gekozen voor een neutrale plek in het midden van het land. Kubitschek schreef een prijsvraag uit voor het ontwerp van de hoofdstad en vijf jaar later konden de eerste bewoners hun huizen in.

Bij de prijsvraag werden de vreemdste plannen voorgesteld.

Van een stad bestaande uit torens die elk 16.000 mensen zouden moeten huisvesten tot een stad bestaande uit zes cirkelvormige zelfvoorzienende dorpen. Het plan dat won is bedacht door stedenbouwkundige Lucio Costa. Hij kwam aan met een handvol schetsjes die niet eens voldeden aan alle eisen. Waarom dit plan dan toch won? Wellicht door de eenvoud van het ontwerp: twee wegen die elkaar kruisen met aparte districten eromheen. Of wellicht omdat de jury Le Corbusierfans waren: het plan was erg modernistisch.

Costa was goede vrienden met Le Corbusier en had zich laten inspireren door het idee van scheiden van functies.

Het ontwerp bestaat uit twee door elkaar kruisende assen; één as recht, de andere licht gebogen. Zo ontstaat er de vorm van een vliegtuig. Een misverstand is dat dit zo bedoeld was door Costa: hij was simpelweg gedwongen de as te buigen door het meer dat zich rondom de aangewezen plek bevond. De rechte as werd de monumentale as met een werkfunctie, de kromme werd de woon-as. Het einde van de monumentale as wordt in de volksmond de cockpit van het vliegtuig genoemd door zowel de plek maar als de functie.

Hier bevinden zich namelijk alle regeringsgebouwen.

Superquadra

Voor de woon-as in Brasilia had Costa een invulling bedacht van superquadra’s: woonblokken van 300 bij 300 meter.

Aan deze blokken zaten strenge eisen, zo mocht het niet meer dan zes verdiepingen hebben en moest het op pilaren staan zodat de begane grond openbaar bleef. Om de blokken heen bedacht Costa 20 meter brede stroken groen, ontworpen door Roberto Burle Marx, bekend van de stoepen in Rio de Janeiro. Tussen de superquadra’s bevonden zich stroken van 80 meter breed met sport- en recreatievoorzieningen. Deze stroken zijn tegenwoordig de enige plek waar nog enigszins cultuur te proeven is, door winkels en cafeetjes. Deze opbouw van de woon-as creëert een overzichtelijk straat- en stadbeeld.

Oscar Niemeyer

Éen van de schetsjes die Costa inleverde bij de prijsvraag.

Alle regeringsgebouwen aan de monumentale as zijn ontworpen door Oscar Niemeyer. Hij heeft daarmee een grote rol gespeeld bij het creëren van het uiterlijk van de stad. Zijn stijl kenmerkt zich door witte, grote gebouwen die organisch gevormd zijn maar toch strak ogen. Niemeyer wordt niet voor niets soms beeldhouwer genoemd in plaats van architect. Doordat alle gebouwen dezelfde stijl hebben ontstaat een onnatuurlijke eensgezinde sfeer. Aan alles is te merken dat deze stad niet is gebouwd voor de wandelaar: de auto is het vervoersmiddel naar het werk toe en anders blijf je binnen je woonblok. Er zijn geen straathoeken waar je je collega’s of vrienden tegenkomt. Het centrum is geen bruisende sociale bubbel, maar slechts een geografisch midden van de stad. Toch valt er op architectonisch vlak niet te klagen. Het ene gebouw is nog indrukwekkender dan het andere. Bijvoorbeeld de kathedraal, waarbij de ingang zich ondergronds bevindt met een verduisterde gang, die sterk contrasteert met de prachtige lichte binnenzaal.

10

Niemeyer is een belangrijke naam in de moderne architectuur. Naast het ontwerpen van een hele stad, is hij een van de eerste die gewapend beton toepaste en heeft hij het functionalisme in Brazilië grootgebracht. Hij heeft een goede oplossing gevonden om zijn functionalistische gebouwen minder kil te laten lijken, door het gebruik van organische vormen.

1939 was een belangrijk jaar voor Niemeyer, ook al was hij nog maar 32. Hij ontwierp samen met Lucio Costa het Braziliaanse paviljoen op de wereldtentoonstelling. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kon Brazilië zich volledig focussen op architectuur. Niemeyer werd in deze tijd pionier in de internationale moderne architectuur. In 1949 ontwierp hij het hoofdkwartier van de Verenigde Naties in New York. De

jaren hierna heeft hij een aantal kenmerkende ontwerpen in Brazilië gemaakt, zoals het Parque do Ibarapuera, het Edifício Copan in São Paulo en zijn eigen woonhuis in Rio de Janeiro, Casa das Canoas. De opdracht van het bouwen van de belangrijke gebouwen in Brasilia was ook voor Niemeyer een onverwachte en uitdagende kans.

Het vreemde resultaat is een architectonisch bolwerk dat tegelijkertijd een sfeerloze plek is. Is Brasilia het bewijs dat de modernistische ideeën over steden in werkelijkheid niet werken? Of is het de stad waarvan Le Corbusier nooit had durven dromen? Om dit soort vragen te kunnen beantwoorden zal je Brasilia zelf moeten proeven, zien en ervaren.//

BRONNEN - Architectural Guide Brazil , Laurence Kimmel, Bruno Santa Cecilia, Anke Tiggemann, DOM publishers, 2013 - The Modernist City, James Holston, University of Chicago press, 1989.

De monumentale as, gezien vanaf de TV-toren die er midden op staat. In de verte zijn de regeringsgebouwen van Niemeyer te zien.

SOPHIE VAN HATTUM

11

Journey around the Edge of the World In the mid nineteen hundred, human transportation changed drastically. The car became a very convenient way to travel around and thus got a very dominant position in the street image. As a result, the way people looked upon and thought about cars changed greatly.

With the increase of public welfare and the introduction of payed holidays more people started going on holiday by car. Around the same time, holidays by plane started to arise. These where totally organized holidays with less individual choices for the traveler. However, around 1990, travel agencies started to notice that the travelers wanted to be independent and wanted to come up with their own holidays. An era started where traveling became about seeing new cultures and discovering new countries instead of relaxing and doing nothing.

W

e will make our first stop in our own capital, Amsterdam. An edge which is yet close to home but yet so thrilling. Amsterdam isn’t known for skyscrapers and natural landscape relief, so finding a place in the city where you can look over the city and enjoy the view is fairly hard to discover.

However, in May 2016 Amsterdam finally opened a lookout point just like all other big cities around the world. On top of an old office building a few extra floors were added to a level of 100 m above the city. From the observation deck, you can look over the old city, the harbor and the well-known Dutch ‘polders’. But looking at the grand view isn’t the only thing you can do there.

For the real dare devils, there is a swing which swings back and forth over the edge of the tower with Amsterdam right under your feet. The swing is the highest swing in Europe and so it comes with a price. For the elevator to the observation deck the fee is 12,50 euro and for the swing you pay an additional 5 euro.

Today, this trend is still very visible. For most people traveling has become a common activity, which almost everyone does and for some it is even a way of life. This is encouraged by the airlines, which offer flights for a very low price. As a result, more people see more of the world and travel further and further.

Since traveling nowadays is not very special any more, people are trying to do more dared and special things, find places no one has ever been before and go to far away destinations. You might say people are trying to find the edges of the world, although it has been long established that the world is round. Finding edges on this big world isn’t that easy anymore. Yet, I would like to take you on a journey around the world and find some of those known and unknown ‘edges’.

Amsterdam

12

F

rom an edge high above the ground, we will travel to an edge under the ground. In the region of Le Marche, Italy lays an underground cave complex called the Grotte di Frasassi.

At 25 meters under the ground you will find impressive big chambers, one after another. One of the most impressive things in the caves is that it seems like time has stopped. The caves form a landscape together, however it’s unlike any other landscape you have ever seen. Huge stalactites and stalagmites arise from the ground and drop down from the ceiling. Walking through this unfamiliar landscape makes you lose your sense of size. The stalactites and stalagmites seem small, however when you approach them you realize that they are twice or even thrice your height. Another thing you can get a look at in

F in the caves are small lakes with a clear blue and green color, a remain of where once a river used to pass through. For tourists, there’s a 1.5 kilometer path to walk around with a tour guide.

However, you can’t touch anything, since the salts on your hands can disturb the fragile balance of chemicals in the caves.

Just around the corner of the entrance of the caves lays a little temple embedded in the mountains called Tempio di Valladier.

To access the temple, you will need to take an easy accessible but steep path from the canyon where a road lies. However, the temple is worth the climb and on top of that, you have a nice view over the surrounding mountains and the canyon.

rom the canyon in Italy we take a leap to the world’s most famous canyon: The Grand Canyon. The Grand Canyon is one of those edges in the world everyone knows about and has slowly become about mass tourism. However, the Grand Canyon is 435 kilometers long which means there are still places where you can enjoy this wonder of nature in peace. Nevertheless, if you really want to cross an edge, paying a visit to the Grand Canyon Skywalk is recommended.

A horseshoe-shaped bridge extends 20 meters over the edge of the Grand Canyon. Since the flooring is completely made out of glass you can look into the Grand Canyon, 240 meters under your feet, and feel the adrenaline rushing through your body. However, this edge is quite expensive, for around ninety us dollar you can access the bridge.

13

A

nother edge for the dare devils amongst us is the SkyPark on top of the Marina Bay Sands resort in Singapore.

The SkyPark has a length of 150 meters and has a capacity of 3900 persons. One of the most special things, next to the parks and jogging paths, is the infinity pool which overhangs by 67 meters from one of the supporting three towers. The pool can only be used by hotel guests. Swimming in the pool, you have a grand view over Singapore and you really get the idea that if you swim a bit too far you will fall over the edge. However, the pool is very safe and when getting closer to the edge you will notice

O

ur last stop is in a slightly colder country and we can practically call it on the edge of the world: Lapland, Finland. Getting there already isn’t easy, although it’s only a twohour flight. In the winter (the best season the visit) only one flight per weeks leaves to Rovaniemi, Finland from Amsterdam Airport. From Rovaniemi you take a bus further into Lapland.

One of the main attractions in this area is Santa Claus Village.

Santa Claus Village is situated on the Arctic Circle and as the name suggests you can meet the ‘real’ Santa Claus in his cabin.

After visiting Santa, you can travel further to one of the ski resorts further up north. There you can enjoy the snow, the northern lights and the reindeers from your chalet. You can also take a ride up the mountain and go skiing or snowboarding. Despite the short days (three hours of daylight in mid-December), you can go skiing the whole day, because all the slopes are illuminated. Going to Lapland really feels like the edge of the world, since there are very few international tourists (just a few Finnish tourists) and because of the pure and untouched nature.

Finding destinations on this world which haven’t been explored yet by other tourists are hard to discover now that traveling around has never been easier. However, finding the edges of the world is not just always about finding the untraveled paths.

It is also about finding the edges within the well-travelled paths. Go see this beautiful world for yourself and travel to the edges you dare to see and not others want you to see. // the extra edge a bit below which catches the water. When not a hotel guest, you can still buy a ticket to enter the SkyPark and walk around the observation deck. Wandering around the SkyPark you don’t fully realize that only a few parts of the deck are supported by the three towers of the hotel and that the other parts are just hanging in the air. When in Singapore, this is a must-visit for an architecture student or architecture lover, because of the ingenious structure and technical innovations.

SOURCES - Terpstra, E. (2015, 11 juli). Zomervakanties van vroeger. Geraadpleegd van http://www.natgeotraveler.nl/galerij/zomervakantiein-de-jaren-60-en-70/schoolvakantie-begint - http://www.frasassi.com/Home.aspx?L=EN - https://www.grandcanyonwest.com - https://www.marinabaysands.com

14

CASE STUDY

THE EDGE

A building that knows where you live, what car you drive, who you’re meeting with today and how much sugar you take in your coffee. (At least it will, after the next software update.)

Even though this sounds more like a chapter from The Circle, in the centre of Amsterdam’s Zuidas business district, fiction has become reality.

THIS IS THE EDGE, AND IT’S QUITE POSSIBLY THE SMARTEST OFFICE SPACE EVER CONSTRUCTED.

BASIA VAN VLIET

15

The Edge by PLP Architecture is the 40,000 square metre Amsterdam headquarters of consulting firm Deloitte, elected the greenest office building in the world. It was recently awarded the highest rating ever recorded by the Building Research Establishment (BRE), the global assessor of buildings’ sustainability.

Snatching the title from One Embankment Place in London, UK the project achieved a BREEAMnew construction certification of Outstanding and a score of over 98 out of a hundred points thanks to its use of innovative smart technology, where 85% is the minimum score for entering this bracket. BREEAM, Building Research Establishment Environmental Assessment Methodology, is an approach for assessing and rating the sustainability of buildings that takes into consideration criteria such as energy and water use, transport links, materials used and waste management processes.

The Edge is an office building which opens itself up to the city with its 15-storey atrium. The atrium acts as a window between the world of work and the outside, as well as providing a social heart for the building and serving as an environmental buffer to reduce energy use. The client, a Dutch developer devoted to architectural innovation, asked for an ambitious building which would set new standards for office design in multiple areas, including sustainability, technology, workplace design, structural and façade engineering . Above all, the brief was to create an

inspirational business environment.

The Edge is unquestionably the “greenest” of the DTTL and Deloitte member firm offices around the world, but other Deloitte spaces have received either BREEAM or LEED (Leadership in Energy and Environment Design) certifications. The Deloitte University facility in the US is LEED certified, as is office space occupied by DTTL and the US member firm at 30 Rockefeller Center in New York. Many other member firm office spaces in the US and abroad, including Hong Kong, Istanbul, and Sao Paulo, are LEED certified. The Zurich office has earned a LEED Platinum award, and several Deloitte UK office spaces have received BREEAM certification.

“Another one of our goals is to reduce the amount of virgin paper resources we consume,” says David Pearson, Deloitte Global Chief Sustainability Officer. “In FY2015, Deloitte did that by reducing the paper we used by 11 percent and by selecting more recycled-content paper, which increased the percentage of recycled-input materials used by more than 30 percent from FY2014.”

Over the last five years, Deloitte’s headcount has increased globally by 24 percent. During the same period, our environmental efficiency measures have improved as indicated by a 14 percent decrease in GHG emissions intensity per FTE, a 22 percent decrease in emissions per dollar of revenue, and a 25 percent decrease in overall paper usage. “We hope to build on this momentum,” Pearson says.

16

data learning

It also has some more fun data sets, such as a piechart showing how much coffee, and what type, is being consumed in the building at any given time. It became apparent from the data that lattes and cappuccinos were by far the most popular choice, meaning milk was frequently running out so Deloitte asked the manufacturer to make a new bespoke model with a larger compartment for milk - a real world example of how access to data can improve working lives.

sunny future

go green The building is doing its bit to encourage its workers to go greener. The slanted atrium also has a job to do - draining off rainwater to be collected in troughs and reused for cleaning and flushing the toilets.

The building is close to public transportation, a high-speed rail link, and a cycle route network. More than 500 bicycle parking spaces encourage tenants to pedal their way to work. Those who must drive arrive at a high-tech underground garage that identifies their vehicles, points them to available parking spots, and uses sensor-equipped LED lights that brighten and dim as drivers arrive and leave. Inside, a whole wall is dedicated to electric car charging points.

lighting for everyone

reliable sources

Everyone in The Edge with a smartphone or tablet can control the light and the ‘climate’ of his workplace with the special Philips app. The 6,000 energyefficient LEDs are connected to a “smart” ceiling embedded with 28,000 sensors, which measure temperature, daylight, motion and humidity. This way lights are only on when they are needed. The LEDs also save energy because they offer 300 lux instead of the standard 500 lux. The result: 3.9 W/m2 of consumption instead of the usual 8 W/m2.

The Edge is oriented and designed for the optimal benefit of sunlight. The glass façade ensures that people are able to benefit from natural daylight as long as possible, without the heat from the sun affecting the indoor temperature. The south side of the building is equipped with super-efficient solar panels, so that the heat is kept out and the radiation is collected when it is strongest. Result?

More than enough energy for the geothermal heating installation, all smartphones and laptops in the building and all electric cars used by the employees.

The heating and cooling of The Edge is arranged in a sustainable manner. For this purpose, there are two geothermal sources at 130 meters underground: one for cold and one for hot water.

Depending on the outdoor and indoor climate, this so-called aquifer thermal energy storage, pumps hot or cold water in or out of the building. The pumps of the installation are powered by selfgenerated solar energy. Smart, because this way The Edge makes optimal use of all sustainable possibilities. There are no radiators in the building - all the heating is provided by cables that run through the ceilings. One carries data and the other water to provide an ambient temperature across the whole structure.

''Capitalism has also expanded it's reach to capture the talents of heretofore excluded groups of eccentrics and nonconformists […] setting them at the very heart of the process of innovation and urban growth''.

SOUTH

Section north-south of the Edge

NORTH

ON THE NEWS Blog ‘workplace of the future’ Michiel de Vries and Mike Odenhoven from Deloitte Digital Consulting wrote a blog about project Edge 2.0. As a smart and connected building The Edge is improving itself continuously. Thereby the building is being further developed

by Deloitte, for The Edge to be remain the workplace of the future. .

But has it?

When The Edge first opened its doors in September 2014, around 20% of the workers checked themselves in via the app. That quickly fell to 10% and is now at around 1%, according to Mr Van der Mey. “We hoped everyone would check in to their desks daily but they haven’t done that.”

Each floor of Deloitte’s office is laid out exactly the same, making it the ultimate hot-desking environment.

It should in theory mean the firm can allocate desks - if people used the app.

“The dream of a facilities manager is to tell people where to go based on available space. Technically it is possible, but behaviourally it is not. People want to go to the same place every day and sit with their peers.”

Neither is the app-based system to book meeting rooms running entirely smoothly. Many don’t use it, leading to double-booked rooms, while others book rooms that they never intend to use because it gains them an extra parking space.

It is unclear how many use the stickers with QR codes which adorn all the meeting rooms, allowing users to connect to everything inside the room via their smartphone - including powering up the 4K screens to show their own presentations, controlling the lighting and heating and even lowering the blinds to stop their audience from daydreaming out of the window.

“We want to predict how things will happen in the building - that will be the really smart thing,” Mr Van der Mey said. There is no doubting The Edge’s green credentials however, is the Edge smart enough to predict people? //

SOURCES

- “The Edge / PLP Architecture” 22 Apr 2016. ArchDaily. Accessed 23 Feb 2018. <https://www.archdaily.com/785967/the-edge-plparchitecture/> ISSN 0719-8884 - OVG Real Estate (6 november 2014) Case Study The Edge Amsterdam

Energy-impact officebuildings - NOS Journaal

On december 8th 2015 NOS Journaal showcased The Edge in the light of the climate summit in Paris, as buildings use up forty percent of all energy of the world.

The Edge is being named the “laboratory for offices in the Netherlands”.

Some of the new technologies seem straight out of science fiction - The Wallstreet Journal Dave Sie from Real Estate Consulting tells about all new technologies in the buidling, just like regulating the temperature and light.

The Smartest Building in the World - Bloomberg BusinessWWV

In the beginning of september 2015 journalists of the international buro Bloomberg visited the Edge in Amsterdam.

Bloomberg calls The Edge “maybe the most fully realized vision of the Internet of Things the world has ever seen”.

The Edge wins two international BREEAM Awards

The Edge has won the internationale BREEAM Award in the category Offices New. Next to this award, OVG Real Estate and PLP Architecture also collected the ‘Your BREEAM’ award.

Other examples of media acknowledging the intelligence of The Edge are Spanish newspaper El Pais, BBC, and international websites and magazines such as Wired and Fast Company.

17

18

edges ‘An edge’ can mean different things. It can be a sharp side of a blade, or on the contrary a smooth transition. The edge of a building is important to the impression the building gives. A harsh edge radiates a non-welcoming atmosphere to its surroundings, whereas an open edge creates a welcoming atmosphere. With this photo series I would like to show you some edges of buildings in Sao Paulo and Brasilia, Brazil.

“concrete” (Museu Brasileiro da Escultura, Paulo Mendes da Rocha, Sao Paulo)

z(Glass House, Lina Bo Bardi, Sao Paulo)

materials

(Superquadra 108, Oscar Niemeyer, Brasilia)

ROOS TE VELDE

19

blending in

20

fUNDAMENt

(Architecture and Urbanism College, University of SĂŁo Paulo, JoĂŁo Batista Vilanova Artigas, Sao Paulo)

geometric geometric geometric geometric (Museu Afro Brasil, Oscar Niemeyer, Sao Paulo)

geomet geometric geometric

geometric

NADJA ZNAMENSKAYA

24

GHOST TOWNS Institute for Biological Studies, la Jolla, California 6

TATTERED EDGES rei pressidem, more ma, isse nostatis bonsulutem nici poruro, consusperi publiemo efecons upiosso ludacre tium tem consu moverbi timmor hor autum quit, consultus, vis furs et rebessoludam et; iacchicistam mus accivil nesimuris cotario nsiliis; nocatim istarenatiem adefero potaribuntem ac rectus atum ereorte intenihil vit; nox sum veres publinatum simo nondam actorei publiemei publictum posse dendeo etis nostorum, consus inu audenture, sessend iorteatam iam conenatrent.

simus ia videm etoraris, quam inprox si sunterbi pro esultur perobses! Lus cienius. Sendam Romnes hilium omantere praves resimus, no.

Faccies hae me ium iaes peruntus coendam. Am factum rei pressidem, more ma, isse nostatis bonsulutem nici poruro, consusperi publiemo efecons upiosso ludacre tium tem consu moverbi timmor hor autum quit, consultus, vis furs et rebessoludam et; iacchicistam mus accivil nesimuris cotario nsiliis; nocatim istarenatiem adefero potaribuntem ac rectus atum ereorte intenihil vit; nox sum veres publinatum simo nondam actorei Faccies hae me ium iaes peruntusabout coendam.

Am factum publiemeiempty publictum posse dendeo etis nostorum, There is something unnerving ghost towns. About rei pressidem, ma, isse nostatis bonsulutem nici Time that consus inu audenture, sessend iorteatam iam buildings and scatteredmore belongings, withered by time. transforms mountains poruro, to dust, consusperi palaces publiemo into ruins efecons and upiosso horse ludacre stables to piles conenatrent. of rotting wood. It reminds tium temus consu thatmoverbi nothing timmor lasts hor forever autum quit, and that someday Mis, clesis? we Pata too nocrendem. es essentressum dit, consultus, et rebessoludam et; iacchicistam mus opotieninat, Catquam sa iam nost Catiden ihilibus, will turn into a heapvisoffursashes. accivil nesimuris cotario nsiliis; nocatim istarenatiem Cuppli poptempribus ilintis pondactus. Gra Sate cum ac rectus ereorte intenihil quitwhat con tum inatquam hus, sendam se cons aus consi Abandonedadefero citiespotaribuntem make us think.

Weatum cannot help, but wonder, made vit; noxleave sum veres publinatum nondam actorei inc facepse cum facemerei tam derive, nosus, simus normal people their homes simo behind and flee. They make us realize publiemei publictum posse dendeo nostorum, videm etoraris, quam inprox si sunterbi pro esultur that this mysterious cause might still beetisaround and that weia are exposed inu audenture, sessend iorteatam iam perobses! Lus cieni um reme aciaequit, di, nest nesta to potentialconsus danger. conenatrent. iacchicistam mus accivil nesimuris cotario dem, notastrem ommoventum te inatilisqua quides, nsiliis; istarenatiem potaribuntem Catquam se no. Vivis, num nesus num.// In this article younocatim will read aboutadefero different ghost towns around the adem globe, ac rectus ereorte intenihil nox they sum veres why they lost theiratum inhabitants and vit; what look like today. publinatum simo nondam actorei publiemei publictum SOURCES posse dendeo etis nostorum, consus inu audenture, 1 Larson, K. (2000). Louis Kahn: Unbuilt Masterworks. New York, The sessend iorteatam iam conenatrent.

Monacelli Press.

Leslie, T. (2005). Louis I. Kahn Building Art, Building Science. New York, NY: George Braziller, Inc. 3 Wiseman, C. (2007). Louis I. Kahn â&#x20AC;&#x201C; Beyond time and style: A life in Architecture. New York, NY: W.W. Norton & Company, Inc. 4 Rosa, J. (2010). Kahn. Steyl: de Volkskrant & Taschen.

5 Freedman, L. (1953). Louis Kahn [Photograph]. Retrieved from http://www.archdaily.com/ 6 Salk Biological Institute. (2014). Salk Biological Institute [Photograph]. Retrieved from http://architizer.com/ 2

Mis, clesis? Pata nocrendem. es essentressum dit, opotieninat, Catquam sa iam nost Catiden ihilibus, Cuppli poptempribus ilintis pondactus. Gra Sate cum quit con tum inatquam hus, sendam se cons aus consi inc facepse cum facemerei tam derive, nosus,

22

Pripyat, Ukraine

The result of an experiment gone terribly wrong. Possibly the most famous ghost town in Eastern Europe, located just two kilometers away from the Chernobyl Nuclear Power Plant (CNPP).

On April 25th 1986 Pripyat had 50 thousand inhabitants.

The city was built only 16 years earlier to accommodate the workers of the power plant. It served as an example of ingenious urban planning and was also home to several architectural highlights. With an average age of 26 and a very high birthrate it was a Soviet dream come true.

But on the night of the 26th everything changed.

The CNPP was conducting experiments to check its performance at low power, when the overheated reactor exploded. As a result a massive amount of radioactive smoke escaped, turning the utopian city into a death camp. The city was completely evacuated 39 hours after the tragedy and a concrete sarcophagus has been built around the power plant. Finally the city has been shut down and handed over to time and nature.

Nowadays the area remains contaminated and can only be accessed by guided tourist groups. Despite the danger, the apocalyptic scenery fascinates the human mind and attracts up to ten thousand visitors every year.

Thirty two years have turned an almost new city into ruins; broken floors, shattered windows and wild nature.

Many animals and plants have adapted to live in this poisonous, but human-free environment. One might say that in this manner Pripyat illustrates the harmonious cycle of death and life, of decay and development.

Bannack, USA

This is one of the many desolated towns of the American west, that rose and fell during the Golden Rush. True to its label, this village is believed to be home to ghosts.

In the summer of 1862 gold was discovered in the creeks flowing through the empty, hilly south of Montana.

Word spread fast that this gold was very pure and in great abundancy, so it is not surprising that less than a year later 3000 inhabitants demanded a city status and a name for their newly born settlement. The place was called Bannack after the neighboring Indian tribe. It was populated mostly by miners, who were hoping to get a share of the gold. The town was also known for its lack of

governmental supervision and therefore attracted many criminals, deserters from the Civil War and opportunists, who wanted to profit from the growing population. Soon enough the city counted 10 000 inhabitants. Eventually this large population exhausted the gold mines and people moving to places that offered new opportunities.

The last inhabitants left Bannack, during World War II, when men joined the army and women went to find a place with more provision.

Bannack today is a popular sightseeing spot on hiking trails and attracts many visitors. Tourists enjoy the movielike atmosphere, that reminds them of old westerns and cowboy stories. They are also mystified by the rumor that this place is haunted: supposedly the spirits of the numerous outlaws and their victims still roam around their hometown and cry during the night.

23

Horden, UK

This village in the County Durham has not turned into a ghost town yet, but is rapidly losing its inhabitants due to political decision making.

Horden was built in the beginning of the 20th century to house the workers of the nearby colliery. It was one of the many British industrial communities, occupied by characteristic red brick terraced buildings, which were as low in price as they were in quality. Nevertheless the village is in close proximity to the sea,6which offers a great Institute for Biological Studies, la Jolla, California view and generally a quite pleasant living experience.

The population reached its peak in 1950 at 15 000 inhabitants. However ever since mining activities have been ceased in 1978, its population started declining.

Since the closing of the colliery very little regeneration work has been done in this village. This makes it appealing for low-end citizens. Recently another development has stimulated the people to leave Horden. In 2013 the so-called ‘Bedroom Tax’ was introduced in the UK. This tax significantly lowers the housing benefit for a household, where there are less people than bedrooms.

Most low-end citizens are bachelors without family or spouse and therefore only need one bedroom. Since the houses built in Horden generally have multiple rooms, they became unappealing to this group. As a result, a few hundred houses in the town center are empty and boarded up. After a few years, due to a lack of maintenance they started degrading and rats became their new tenants. The buildings belong to an agency, called Accent. They do not see the point of renovating the houses, since nobody wants to live in them anyway.

Accent proposed to sell them for 1£ to Durham County Council, who declined the seemingly attractive proposal, since renovating the houses or placing new ones would be too expensive.

Meanwhile there is a growing emptiness in Horden.

Currently there are 8 500 inhabitants, living mostly in the outskirts of the village. Nobody wants to live in a street where most houses are uninhabited and the rooms are occupied by rats. Consequently people without financial difficulties are leaving too, trying to find a more comfortable place. The government still has not found a solution to this problem, but is considering to sell the land occupied by the terraced buildings on an auction.

Oradour-sur-Glane, France

In the heart of France lies a memorial for a horrifying massacre that took place in World War II. Nazi soldiers invaded the innocent village and killed all 642 of its inhabitants.

Oradour-sur-Glane was a modest French village, relying primarily on agriculture. It originated in the 13th century as an abbey, but it never grew large. The 10th of June in 1944 a German troop entered the village and demanded that all citizens were gathered on the main square for an identity check. Thereafter they were separated and sent to different parts of the village: the men were put into barns, while women and children were chased into the church. After torturing both groups in different manners, the Nazis burned the village down. It remains a mystery, why the troop decided to exterminate this particular village, for its citizens were not Jewish and they were never involved in any resistance activities. Most of the inhabitants had never even seen Germans before.

Oradour-sur-Glane has turned into one of the most impressive war memorials in France. Next to the ruins stands a memorial museum, built in the “non-architecture style”. It’s brutal walls remind us of the cold-blooded cruelty of war. The museum staff fears that the ruins will be eroded by rain and are currently trying to find a way to preserve the remains for future generations.// SOURCES - Photos in order of appearance: Marchand Meffre Photography, Andre Joose, Tom Dell, Andrew White, Roland Witschel - pripyat-city.ru - www.legendsofamerica.com/mt-bannack - www.channel4.com/news/bedroom-tax-durham-horden-ninthstreet-accent-housing - www.oradour.info

MARINA MYLONADIS

14

Coffee Break

No one loves coffee as much as architects. The simple coffee bean has played an important role in cultures worldwide, influencing people’s lifestyles in different ways.

The first coffee house opened in Damascus in 1530 and shortly after this fledgling coffee culture spread to Europe and beyond.

Some 500 years later, it has transformed the way in which people socialize, engage in conversation and tell stories. Whole rituals or events revolve around the preparation and enjoyment of coffee. This is a little insight to the diversity of coffee culture that exists outside the studio.

The coffee plant called coffee arabica originated in Ethiopia as early as the 10th century. The Ethiopian legend says that coffee was first discovered when a goat herder noticed his goats were particularly agitated, jumping around on their hind legs after eating ‘berries’ from a nearby bush. Curious, the shepherd bit into this mysterious berry and felt the energising effects and summoned a monk from a nearby monastery to share his discovery.

However the monk disapproved of the powerful berries and threw them into a fire.

The fantastic smell of the roasting beans attracted the entire village to try them.

The monks then found the uplifting effects from the coffee bean beneficial to keeping themselves awake during prayer and hence coffee became an important part of their spiritual ritual.

From Ethiopia coffee spread to Yemen where it was also used as a spiritual intoxication when chanting the name of God. From Yemen coffee spread to larger cities, such as Damascus, Mecca Cairo, Baghdad and eventually to Constantinople in 1554.

Turkish coffee is the finest grind of coffee powder, it is prepared unfiltered which means it is drunk with the grounds. It is made by placing the powder with water and sugar in a copper saucepan (cezve) that traditionally is heated on a bed of hot sand and froths once heated.

Irish coffee Served with Whiskey and whipped cream.

Espresso An Italian take on coffee. It literally means ‘when something is forced out’ referring to how boiling water is forced through the pressed coffee.

Greek Frappe Invented by a Nescafe employee by accident in 1957 who couldn’t find any hot water to make his usual instant coffee so decided to shake the powder with ice and water - making a foamy ice cold drink.

Kaffest A traditional coffee from Finland, usually enjoyed with cheese curds in the hot drink.

Cafe de Olla Traditional Mexican coffee served with a cinnamon stick and in a clay mug which is believed to enhance the coffee’s flavours.

Cafe Bonbon Originally from Valencia. It uses espresso and condensed milk at a 1:1 ratio. It is usually served in a glass to achieve the visual effect of separate bands of colour but it is stirred before consumption.

As part of the tradition in Turkish culture, coffee plays a role in weddings. When a couple is bound to be married, it is tradition for the groom and his parents to visit the house of the bride to ask her parents for her hand in marriage. The bride then is meant to prepare the coffee for everyone, but makes the groom’s coffee with salt instead of sugar to gauge his character. If the groom drinks it without showing any sign of displeasure, the bride can assume he is good tempered and patient.

Another tradition that comes with Turkish coffee is fortune telling. Once drunk, the coffee cup is overturned and the residual coffee grounds create shapes and patterns on the inside of the cup. The rim of the cup is said to represent the upcoming six months, where the lighter the patterns represent how fortunate one is. Other fortune telling methods involve the coffee cup being over turned, leaving the residual coffee to create patterns around the inside of the cup.

An Irish coffee is enjoyed at the pub and is mixed with Irish whiskey, sugar and topped with whipped cream. The hot weather in Greece calls for a good ice coffee. It was invented by a Nescafe employee at a fair in Thessaloniki in 1957 where he couldn’t find any hot water to make his usual instant coffee so decided to shake the powder with ice and water - making a foamy ice cold drink.

And now my question goes to you dear reader, what coffee powers you through the long days and nights in studio? The days might blend into each other but your coffee could be the very source of diversity.

AUTHOR

2

Building on Mars:

NADYA ZNAMENSKAYA

25

THE EDGE OF CIVILIZATION

With the population size increasing rapidly, we should consider expanding the edges of our habitat to other planets. This article explores in which ways the construction of a Martian building would differ from a house on Earth.

RADIATION

Unlike Earth, Mars does not have a global magnetic field. Therefore exterior AIRTIGHT walls will need to include a The atmosphere of Mars contains layer protecting against only 0.13% of oxygen, while cosmic radiation. NASA humans are used to 20.9%. claims that this material Als de vroegereair vinex-wijken ze uit de grond, opublintius re fensus, se es et que int videtorus, diem Furthermore Martian containsschieten a should be high in hydrogen, verpauperde wijken die een TEMPERATURE inatum reme aciaequit, di, nest nesta dem, notastrem significantvroegere amountindustriële of toxicof carbon therefore polyethylene ondergaan. Waar Rotterdam ommoventum quides, Catquam adem se The atmosphere of Mars teisinatilisqua as monoxide.creatieve Finallyreanimatie 95% hebben of the makes a probable solution.

Katendrecht plaats om te ontwijken was, is no. Vivis, num Earth’s nesus num. dense as 0.1% of the atmosphere is madevoorheen up of een carbon Alternatively scientists are het nuin decombination plaats om heen te gaan met initiatieven zoals Etria qui atmosphere. Publicuppl.

This means thattia L. Ad it, faciis consimis corimil dioxide, which with investigating the possibility de herontwikkeling de Fenixloodsen. Ook Amsterdam ingulis;atnonsus pra cotiam senitissed neme culem, the temperature nightiam can water could form the van corrosive of using micro-forcefields, wijken nieuw leven ingeblazen: Nieuw-Westdrop as low simus, vigit vivitam auctale rvirmax imilint eatiam tredo, as -55°C and rise carbonic heeft acid.vele The exterior walls whichia?could deflect the met haarbe vele creatieve broedplaatsen, Noord met hetup to 21°CCatum vervissinti, nequitus, inatus Catimil hostiam during the day. should therefore made airtight to harmful rays.

Eye Filmmuseum als icoon en de herontwikkeling vanTherefore theNihilic atareimust pratrabe con tabem fuit. isolation prevent diffusion of all those gasses. de Hallen in de Kinkerbuurt. De grote aanvoerder op dit much more substantial and Additionally each building should gebied is Berlijn, waar buurten bijna uit elkaar barstenthermal van Faccies hae me expansion of ium theiaes peruntus coendam. Am factum have an airlock, in order to prevent de creativelingen en kunstenaars. Maar waar komt al deze reishould pressidem, more ma, isse nostatis bonsulutem nici external walls be taken contamination of the interior. creativiteit opeens vandaan? poruro, consusperi publiemo efecons upiosso ludacre into consideration.

Also tium need tem consu buildings will to moverbi be timmor hor autum quit, De laatste decennia ontstaat er een steeds sterkerpressurized to consultus, et rebessoludam et; iacchicistam mus 1 bar,visa furs value verband tussen economie en creativiteit. Onze humans consider accivilcomfortable. nesimuris cotario nsiliis; nocatim istarenatiem

toenemende welvaart zorgt ervoor dat mensen een adefero potaribuntem ac rectus atum ereorte intenihil steeds grotere behoefte ontwikkelen aan betekenis, vit; nox sum veres publinatum simo nondam actorei magie en symboliek (Gatz, 2009). Als we naar de publiemei publictum posse dendeo etis nostorum, behoeftepiramide van Maslow kijken is dit ook consus inu audenture, sessend iorteatam iam MATERIAL helemaal geen vreemde trend, welke met name in conenatrent.

It would bekapitaalkrachtige too expensive landen to transport load-bearing structures of the building from Earth to Mars, speelt (?).

Ons verlangen since the materials would bevervuld very heavy and bulky. Therefore local need toesbe naar betekenis wordt door een creatieve Mis,materials clesis? Patawill nocrendem. essentressum dit, utilized. NASA is currently developing a 3D-printer that transforms Martian dust klasse van kenniswerkers, die aan een schoen of das opotieninat, Catquam into sa iamsolid nost Catiden ihilibus, structures.een symbolische meerwaarde toevoegen, en superCuppli poptempribus ilintis pondactus. Gra Sate cum creatievelingen, die een heel nieuwe productieketting quit con tum inatquam hus, sendam se cons aus voeden. Laatstgenoemden bestaan uit ontwerpers, consi inc facepse cum facemerei tam derive, nosus, acteurs, muzikanten, etc. Wanneer een stad een simus ia videm etoraris, quam inprox si sunterbi pro kritische massa aan creatieve geesten weet te esultur perobses! Lus cienius. Sendam Romnes hilium UNDERGROUND verzamelen op strategische posities in bedrijven, omantere praves resimus, no.

Many of the listed difficulties can be avoided by placing the building

underground. The temperature at a depth of several kilometers will Nevertheless, living underground is Catatium fir ium ssimpec rem inampostid ''Capitalism has also expanded it's reach to both be higher and stable and the thick layer of soil will serve as a notoptilla a rissimi perfect solution.

Being ium, nem aus, nox sed caturentrum aciam senterum capture the talents of heretofore excluded natural barrier against radiation. The gravitational acceleration on Mars surrounded by tons of rock, the sende neres peremortiam in sil vas ci fauciem of eccentrics and nonconformists […] is just 3.7 m/s2,groups therefore drilling will require significantly less energy. inhabitants might feel pecient vesiden ihicae demur quid nostio adeto conc setting them at the very heart of the process of Setting up a base in a lava tube would reduce the energy required for claustrophobic and miss the sun opublintius re fensus, se es et que int videtorus, diem drilling even more. light. versterkt ze haar innovatief vermogen en haar economisch groeipotentieel (Landry, Catatium fir ium optilla rissimi ssimpec rem inampostid ium, nem aus, nox sed caturentrum aciam senterum sende neres peremortiam in sil vas ci fauciem ENERGYpecient vesiden ihicae demur quid nostio adeto conc

inatum reme aciaequit, di, nest nesta dem, notastrem ommoventum te inatilisqua quides, Catquam adem se no. Vivis, num nesus num nessupi caeser quem.

Publicuppl. Etria qui tia L. Ad it, faciis consimis corimil ingulis; nonsus iam pra cotiam senitissed neme culem, simus, vigit vivitam auctale rvirmax imilint eatiam tredo,

Photovoltaic cells prove to be rather inefficient on the Martian surface, due to the far distance to the sun and due to sand storms, which not only cover the panels, but also obscure the sky. Wind also cannot be utilized, due to the low air density. Therefore to support a settlement on the Red Planet other means of energy production need to be invented. The first colonists could take advantage of the geothermal energy, stored in the hot water reservoirs deep below the Martian surface. Later generations could install a nuclear power plant, provided appropriate radioactive materials are found on the planet.//

26

het oer-hollandse hofje Het hofje, een voornamelijk Nederlands fenomeen, kent een lange geschiedenis. Tussen de 13e en begin 20e eeuw werden hofjes in Nederland speciaal gebouwd voor homogene groepen, zoals arbeiders en ouderen. De naoorlogse stedenbouw verbande echter de hofjestypologie, waardoor er minder van zulke beschutte plekken in het stadslandschap te vinden waren. Tegenwoordig is er een hernieuwde belangstelling voor het wonen in een hofje en worden er moderne en meer uitgebreide varianten van gebouwd. Hofjes zijn geliefde woonomgevingen vanwege het gevoel van geborgenheid, het collectieve karakter en het doorgaans aanwezige groen in de gemeenschappelijke binnenruimte. Daarnaast biedt een hofje een oase van rust in de stedelijke drukte. Het gevoel in een stad te wonen lijkt soms verdwenen doordat negatieve aspecten als drukte en lawaai worden verminderd. Tegelijkertijd woont men dicht bij alle voorzieningen, wat een voordeel is van het stadsleven. Eerst volgt een beschrijving van de traditionele hofjestypologie, waarna ik enkele kenmerkende eigentijdse hofjes bespreek.

De configuratie van de woningen en de gevel, de toegankelijkheid van het hofje en de inrichting van de binnenruimte komen daarbij aan bod.

en haar eigentijdse verschijningsvormen

EVA MICHIELS

27

TOELICHTING VAN HET BEGRIP Een hofje is het geheel van een gemeenschappelijke binnenplaats, vaak een tuin, waar omheen woningen zijn geplaatst. Voorheen bevonden zich in het hofje gemeenschappelijke voorzieningen, zoals een centrale waterpomp en (in de hoek geplaatste) toiletten. Een of soms twee ingangen, die vroeger vaak op bepaalde tijden gesloten werden door een portier in dienst van de stichting die het hofje beheerde, ontsloten de binnenruimte. Regenten bestuurden een dergelijke stichting en wezen de woningen toe.

AANTALLEN EN MATEN Het aantal woningen dat de binnenruimte van een hofje omsluit, verschilt. Het kleinste hofje telt vier woningen (Sionshofje in Leiden, 1641) en het grootste 80 (Karthuyzerhof in Amsterdam, 1650). De hofjestypologie kent ook een variatie aan oppervlaktes en bewonersaantallen. Een klein hofje met afmetingen tot 250 m² wordt door vier tot twaalf personen bewoond, een middelgroot hofje (250-1000 m²) door 20 tot 30 en een groot hofje (1000 m² en groter) door 60 tot 100 personen.

Het is misschien een beetje vreemd om over een groot hofje te spreken, omdat een hofje taalkundig gezien een verkleinwoord is. In dit verband is het echter de aanduiding van een bepaalde typologie. De term hofje staat dus los van de precieze afmeting daarvan.

CONFIGURATIE VAN DE GEVEL Meestal is de bakstenen gevel ritmisch en regelmatig opgebouwd. Denk aan de herhaling van soorten ramen, deuren, dakkappellen en schoorstenen. Het zadeldak dient als bindend element tussen de woningen. De configuratie van de gevel zorgt ervoor dat het hofje een architectonische eenheid vormt die de individuele woning domineert. De ruimtelijke opbouw en de materialisatie van de omsluitende bebouwing bepalen de sfeer op een hofje; intiem of afstandelijk en privaat of publiek.

TOEGANKELIJKHEID De entree kan bezoekers van buitenaf verwelkomen of juist tegenhouden op een letterlijke of natuurlijke wijze.

Dit hangt af van de verschijningsvorm van het hofje: open of gesloten. De gesloten, verstopte hofjes zijn geïsoleerd binnen de stedelijke structuur door middel van muren, deuren en toegangssteegjes, terwijl de open hofjes midden in het drukke stedelijke gebied liggen en wél (visueel) verbonden zijn met de omgeving door bijvoorbeeld (monumentale) poorten. De entree is dus weliswaar niet in alle gevallen letterlijk gesloten, maar komt ook niet altijd even uitnodigend over op passanten.

Volgens Wilms Floet (2014) zijn de psychologische grenzen even belangrijk als de fysieke. Bij het betreden van het hofje voelt het vaak alsof men zich op privéterrein bevindt.

Het Haarlemse Hofje van Oorschot uit 1769 is een goed voorbeeld van een open hofje waarbij de binnenruimte direct aan de straat grenst. De visuele verbinding tussen de straat en het hofje maakt het groene hofje van betekenis voor de stedelijke ruimte. De toegankelijkheid wordt enigszins verstoord door de beperkte openstelling. Het Hofje van Samuel de Zee in Leiden uit 1723 is verstopt achter een onopvallende houten deur - nauwelijks te onderscheiden van een voordeur van een woning waarachter zich een smal toegangssteegje bevindt.

Aan het eind van het steegje openbaren zich het groene interieur van het hofje en de witte gevels van de aangrenzende bebouwing.

INRICHTING BINNENRUIMTE De gedeelde binnenruimte is de centrale ontmoetingsplaats. Bij traditionele hofjes is die vrijwel altijd ingericht met groen en zo wordt een omsloten tuin gevormd. Wat in een klein hofje als een privaat tuintje voelt, voelt in een groot hofje als een openbaar parkje; het hofje bestrijkt verschillende stedelijke typologieën.

De groene inrichting is niet altijd puur decoratief. De bewoners van het Hofje van Pauw in Delft (uit 1707) gebruikten de ruimte om groente te verbouwen. Vaak loopt er een pad door de tuin, wat vroeger was bedoeld voor contemplatie. Nu wordt het eerder gezien als een omsluiting van de aangrenzende woningen.

28

29

30

MARIAPLAATS De Mariaplaats (1998), ontworpen door Bob van Reeth (AWG Architecten), is een voorbeeld van een hedendaags hofje. Het is gelegen in de oude binnenstad van Utrecht vlakbij het Centraal Station en telt 54 woningen met verschillende typologieën: stadsvilla’s, herenhuizen, patiowoningen en appartementen. De woningen zijn 79 tot 200 m² groot, variërend in hoogte en oriëntatie.

Het totale bebouwde oppervlak is zo’n 7000 m². Een opmerkelijk verschil met het traditionele hofje is dat de binnenruimte niet bestaat uit slechts één ruimte, maar uit een centraal hofje met een stelsel van kleinere hofjes eromheen. Deze zijn onderling verbonden door nauwe, verrassende doorgangen. De aaneenschakeling van meerdere kleine hofjes zorgt voor het behoud van de relatie tussen de bebouwing en de (semi)openbare ruimte.

Het binnengebied wordt omsloten door randbebouwing die naar buiten is gericht, waartussen enkele bouwblokken zijn gepositioneerd. De hoogste bebouwing, twee appartementengebouwen van vijf bouwlagen, staan in het midden van het ensemble en worden omringd door kleinere woonblokken van drie en vier lagen hoog.

De materialisatie van zowel de gevels als de bestrating bestaat uit rode bakstenen. Hierdoor vormt het een geheel, waarbij de nadruk op de open ruimte ligt binnen het woonensemble. Verder bestaan de gevels uit eenvoudige vormen en ritmiek. Het doorlopende materiaal en de ritmische gevels komen overeen met de kenmerken van traditionele hofjes. De moderne witgepleisterde gevels aan het centrale hofje vormen een uitzondering in het materiaalgebruik. Slechts twee smalle onopvallende poorten, die ’s avonds worden afgesloten voor voorbijgangers, bieden toegang tot het binnengebied. Met uitzondering van de zes huizen aan de Mariaplaats zelf, worden alle woningen door die twee poorten ontsloten.

De Mariaplaats is, evenals de eeuwenoude hofjes, een stille enclave in het stedelijk weefsel. Onder het plateau van het centrale hofje bevindt zich een ondergrondse parkeerkelder. De buitenruimten zijn, op enkele bankjes en wat bomen na, tamelijk kaal ingericht. Toch hebben de hofjes verschillende sferen. De variërende hoogtes en posities van de woonblokken bepalen de zichtlijnen naar de omringende stad en de mate van geslotenheid.

LE MEDI Le Medi (2008), ontworpen door het architectenbureau Geurst & Schulze in samenwerking met Korteknie en Stuhlmacher Architecten, is een tweede voorbeeld van een groot hedendaags hofje gelegen in de wijk Bospolder te Rotterdam. Het complex bestaat uit 93 eengezinswoningen, variërend van 119 m² tot 175 m², en bestrijkt 15.554 m². Evenals de Mariaplaats bestaat Le Medi in feite uit een stelsel van hofjes: een centraal plein (Oaseplein) met drie hofjes (Kasbahhof, Agadirhof en Iwanhof ) eromheen gelegen. Ook hier is de randbebouwing naar de bestaande straten gericht.

Architectonisch gezien is Le Medi een geheel ander voorbeeld van een hedendaags hofje dan de Mariaplaats, want het wooncomplex is geïnspireerd op de mediterrane architectuur. Dit komt tot uitdrukking in de veelzijdigheid van het kleurgebruik en in de mozaïeken en ornamenten in de gevels van de individuele woningen. De architecten van Le Medi hebben deze architectuur toegepast met als doel een multicultureel publiek aan te spreken. Dat zij dit hebben bereikt, blijkt uit het percentage bewoners met een migratieachtergrond: 40%. Veel woningen beschikken over een balkon en grenzen aan een galerij. Ook deze twee elementen zijn niet aanwezig bij de traditionele hofjes. De binnenruimte is te bereiken via een vijftal poorten. De monumentale poort aan de Schippersstraat wordt echter gezien als de hoofdpoort. De hekken staan overdag voor iedereen open en worden ’s avonds gesloten.

Op het centrale plein staat een grote fontein en loopt een waterlijn geïnspireerd op het Alhambra. Verder zijn er twee bomenrijen en verhoogde plantenbakken waar men op kan zitten. De drie hofjes zijn ook groen, deels bestaand uit mediterrane bomen en beplanting die in ons klimaat kunnen gedijen. Tussen de woningblokken is een parkeergarage op het maaiveld gesitueerd. Wat verder verschilt van traditionele hofjes, is het feit dat een deel van de woningen (18 om precies te zijn) een eigen tuin heeft.

Hofjes zijn verkeersvrije binnengebieden in de stad, die een oase van rust bieden te midden van de drukte.

31

BRONNEN In beide hedendaagse voorbeelden is een nieuw verschijnsel waar te nemen: een toevoeging van meerdere hofjes rondom een centraal hofje of plein. De woonblokken vormen een hecht buurtje, wat mensen als een prettige woonomgeving ervaren. Eigenlijk komen de hedendaagse hofjes in uiterlijke verschijningsvorm nauwelijks overeen met de traditionele hofjes, maar ze refereren (voornamelijk) aan het intieme karakter van de traditionele hofjes. Verder is de bezetting van de hofjes is in de loop van de tijd veranderd; ze worden nu ook bewoond door heterogene groepen mensen en niet meer uitsluitend door homogene groepen. Natuurlijk is de sfeer van een hofje het best te proeven door er naar toe te gaan. In Delft alleen al zijn er vier traditionele hofjes te bezoeken: het Klaeuwshofje, het Hofje van Pauw, het Hofje van Gratie en het Hofje van Almonde. Maar waar zijn ze te vinden? Die vraag maakt de hofjes zo interessant. Ze zijn verstopt in het stedelijk weefsel.//

- Wilms Floet, W. (2009, 1 december). Hofjes van liefdadigheid. DASH, Delft Architectural Studies on Housing, 1(1), 16-23.

- Wilms Floet, W. (2014). Het Hofje 1400-2000, (on)zichtbare bouwstenen van de Hollandse stad. Geraadpleegd van https://repository.tudelft.nl/ islandora/object/uuid:4b5712f4-be98-4788-99ad-06f5cd64c318?collect ion=research - Van Gameren, D., Van den Heuvel, D., Mooij, H., Van der Putt, P., & Klijn, O. (2009, 1 december). Mariaplaats. DASH, Delft Architectural Studies on Housing, 1(1), 124-131.

- Vrolijks, L., Gladys, H., & Feenstra, S. (2003). Wonen Ă la Carte. Bussum: Uitgeverij THOTH. - Hannema, K., Van Assche, P., Van der Ham, S., Van Diepen, M., Lohuis, D., Carlier, S., Zuiderwijk, P. (2013). Handboek voor Hedendaagse Hofjes. Den Haag: Deltahage.

32

opinion

OVER THE EDGE Our world is constantly changing, especially in the fields of technology. Where only several decades ago a computer was the next new thing, or even more recently the internet, they are now both completely incorporated into our lives.

Almost everything we do is connected to a computer or the internet. In our everyday lives we use our smartphone to get in touch with others, order food, listen to music and to see what the weather will be like. These are just a few examples, but in practice it means that almost every aspect of our lives is connected to our smartphones, computers and other technology. How far are we going with this trend? Are we crossing boundaries with the way we connect everything to the cloud? Is our trust in technology going â&#x20AC;&#x2DC;over the edgeâ&#x20AC;&#x2122;?

One of the newest trends in technology is the introduction of smart home systems. Smart home systems, also known as domotica, is the integration of technology and services. This means that all appliances at home are controlled and monitered via a Wi-Fi connection. The smart home system can control the heating, ventilation and air-conditioning of a house, it also allows you to control your lighting system or have it automatically controlled. The occupancy of a building can be monitered as well, for instance by using motion detectors or CO2 sensors. Smart home systems are often also used as a security system, this includes for example remote surveillance using Wi-Fi and a central locking system that can be controlled via an app on your phone. Domotica can also be used to monitor certain values inside your home, like for instance the relative humidity or CO-levels. This is often combined with a moistening system or an alarm when the CO-levels are too high. You can also connect your solar panels and see exactly how much energy you are generating per day. Also less important things, like for instance making your ideal cup of coffee, can be controlled through an app. Domotica can help us with the efficiency of our homes.

In my opinion there are also downsides to this development. Reading about these smart home systems reminded me of a commercial from a insurance company from a few years back (google: commercial welkom - even apeldoorn bellen). In this commercial two thieves are trying to break into a smart home, owned by a tech millionaire. This tech millionaire is in the

meantime giving a presentation about his new app that controls everything in your house. You can probably already guess what happens... The thieves try to climb over the gate and the gate opens, they try to open the door and the door automatically opens, and so on. This illustrates my fears for this development. By connecting all your devices, your house or even your car to the internet, it makes you vulnerable to hackers that may not have the best of intentions.

Of course, there are ways to protect yourself from being hacked, but this is often expensive and there is no 100% guarantee. I am not saying that we should not further explore this development, because it does have a lot of positive effects as well. Just keep in mind that all these systems are vulnerable to certain dangers. So do not connect everything to the same system and think about what is important to monitor. Is it really necessary to open your door with an app? Do you really need to be able to make your ideal cup of coffee?

A step further is the invention of robots. This can take the form of a vacuum cleaner to a life-size robot that welcomes you when you enter the lobby of an hotel.

A technology that is still in development and keeps introducing new appliances that can be used in our everyday lives. A technology that even replaces humans in certain jobs.

Smart Home System

JULIA KAPINGA

33

An interesting example of robotics was introduced quite recently: Moley, the first robotic kitchen. This new tech gadget is for people with little time and no interest in cooking. According to the makers is Moley a master chef that (eventually) can create any meal that you want. The prototype consists of two arms of which the hands move like they were really human. To create this effect they have monitored a real chef cooking and used this data to recreate the motions for cooking certain types of meals. A real smart invention, especially useful for lazy or really busy people. If everything goes well, the first edition will be launched on the market later this year.

Ahead of this smart technology, is Artificial Intelligence (in short: AI). Artificial Intelligence is a device that can work and behave like a human being. There are computers that use AI to for instance analyze data or create a product. AI is often used in combination with robotics. An example of an intelligent robot is Sophia, a robot created by Hanson Robotics that is now an official citizen of Saudi Arabia. According to Sophiaâ&#x20AC;&#x2122;s maker, dr. Hanson, is it of upmost importance that an AI robot contains the following three personality trades: creativity, empathy and compassion (Hanson Robotics, 2018). The idea is that Sophia will become the first robot that can be identified as an human being.

Robot Kitchen

But, what are the dangers of this development? We do not know exactly how smart Artificial Intelligence can be and what the impact of their actions will be. What will happen if this technology falls into the hands of people that want to do harm. They could programm the AIâ&#x20AC;&#x2122;s to for instance kill every person that wears a red hat. Especially with the introduction of drones, which can be combined with AI as well, this can become a true scenario. And what if the AI wants to do good, but instead endangers something entirely different in the process.

These questions are related to ethics and therefore lots of research is conducted at the moment to see what the impacts of robotics and artificial intelligence are. In my opinion robotics and artificial intelligence should have a supporting role, instead of completely replacing our own human race. I think that Sophia is a nice development, but I really hope that we will not get sci-fi situation in which we live with and around robots.// SOURCES - https://en.wikipedia.org/wiki/Home_automation - http://aa.net.nz/what-is-home-automation/ - http://www.moley.com - http://www.hansonrobotics.com/robot/sophia/ - https://www.forbes.com/sites/bernardmarr/2018/02/14/ the-key-definitions-of-artificial-intelligence-ai-that-explain-itsimportance/#4fbf41184f5d - https://futureoflife.org/background/benefits-risks-of-artificialintelligence/

Artificial Intelligence

THE EDGE there is no honest way to explain it because the only people who really know where it is are the ones who have gone over -Hunter S. Thompson

3

36

edgy architects Every once and a while an architect rises that stands out within the spectrum of architects and sets his/her own path within architecture. These architects have a certain edge in their character, but more importantly in their views and approaches on architecture. For this article we have looked at the following four architects: Le Corbusier, Frank Gehry, Zaha Hadid and Rem Koolhaas.

Le corbusier Charles-Edouard Jeanneret was born on the 6th of October 1887 in La Chaux-de-Fonds, Switzerland. His father was a watch engraver and to learn this trade Le Corbusier ended up at the École des Arts Décoratifs. Here he learned about art, its history, drawing and the then popular Art Nouveau. One of his teachers saw that Le Corbusier had talent and told him to become an architect. Le Corbusier was never educated in architecture, all his knowledge came from practice and travelling around the world. He died while swimming in August 1965, after a life full of architectural highlights.

The fact that his knowledge about architecture is selftaught shows already that he was a different kind of architect than the others in his time. With his book ‘Vers Une Architecture’ he shattered all ideas about architecture and the modern city of that time. The book consists of essays written for his magazine named L’esprit Nouveau, a magazine he started with his long-time friend and fellow purist Amadee Ozenfant. The book, now best known as ‘Towards a new Architecture’’, is still read by architects and students nowadays.

As an architect, Le Corbusier is mostly known for Villa Savoye, Unite d’Habitation and Chapelle of Notre Dame du Haut. Each of these buildings are consisted with a different period in Le Corbusier’s architectural career.

Villa Savoye was build according to the five points of architecture created by Le Corbusier. Unite d’Habitation was designed by the Modular theory Le Corbusier had created, and was actually part of a much larger urban plan that was never realised. The Chapelle of Notre Dame du Haut was created in a more spiritual period of Le Corbusier, according to him this building was a result of the ‘genius loci’ (spirit of the place), which created the organic form and materialisation of the building.

Even though Le Corbusier has been dead for over half a century, he is still one of the most influential architects that is still seen as an inspiration for contemporary architecture.

JULIA KAPINGA

37

frank gehry Frank Owen Goldberg was born on the 28th of February 1929 in Toronto, Canada. He is of Polish and Jewish decent, due to anti-semitism he changed his name to Frank Gehry when he was in college. He graduated from the University of Southern California School of Architecture in 1954. After this degree he started graduate school at Harvard, but never finished his graduation. In 1962 he started his own architectural firm ‘Frank Gehry and Associates’, which only started to be succesful during the late 70s. In 1989 he received a Pritzker prize for his design for the Walt Disney Concert Hall in Los Angeles, California.

Frank Gehry has always considered architecture as a form of art and this can be seen in his designs. Especially his earlier work, like for example the Walt Disney Concert Hall, can be seen as sculptures joined together forming the facade of a building. Gehry does however not only think about the exterior architecture of the building, he always thinks about the functional aspects as well. He sees architecture as problem-solving.

Fun fact: Gehry’s interest in designing actually started with furniture, he created cardboard furniture under the name ‘Easy Edges’.

Frank Gehry’s character can be described as both insecure and ecocentric. This controversy is best explained by the way he works, he likes to work in teams and get feedback and new ideas from others. Even though his designs seem to be out of the ordinary and maybe even bizarre, while designing he goes through multiple versions of the design, always asking others about their opinion and feedback.

Gehry’s more recent projects have not had the impact of for instance the Bilbao Guggenheim museum or his work before that, but he is still considered as one of the ‘starchitects’ (a term that he hates by the way).

38

zaha hadid Dame Zaha Mohammad Hadid was born on the 31st of Oktober 1950 in Baghdad, Iraq. Before leaving for London in 1972, she studied Mathematics at the American University of Beirut. In London, she started at the Architectural Association School from which she graduated in 1977. After this, Zaha Hadid started working for OMA (founded by Rem Koolhaas).

In 1979 she started her own firm and created quite a name for herself. In 2004 she won a Pritzker prize for her design for the Contemporary Arts Center in Cincinatti, Ohio. Zaha Hadid passed away on March 31 2016 due to an heart attack.

The image above can already sum up what Zaha Hadid was like as an architect. An incredible building achieved in concrete, steel and glass, using Zaha Hadids optimism in the invention of certain innovations and the future.

Her ideas about architecture have always been about pushing boundaries and always looking for the newest, most innovative way of building. Always working from the large scale towards the scale of the interior. This mindset has given her a star-status within the world of architecture.

As an architect, she always refused to make compromises and this can be considered as her strength. By never giving in, she always managed to astonish and convince everyone. Even though she is no longer here, her bureau still has the same allure and status as it had while she was still alive. Her ideas about architecture and working without limitations, is still clearly visible in the approach of Zaha Hadid Architects.

It is a shame that such a talented architect passed away way too early, but it is amazing to see how her legacy seems to keep up the creation of limitless architecture.

39

rem koolhaas Remmert Lucas Koolhaas was born on the 17th of November 1944 in Rotterdam, The Netherlands. Due to his fathers occupation he spent a part of his childhood in Indonesia.

He started his career as a journalist for a Dutch newspaper.

During that time he also wrote screenplays for B-films. In 1968 he decided to turn another leave and started at the Architecture Associaton School in London. For research he left to the United States and ended up at the Institute for Architecture and Urban Studies in New York. During that time he started to write manifests and co-wrote the book S,M.L,XL. In 1975 he founded the architectural firm Office of Metropolitan Art, in short OMA. His design for Casa da Musica in Porto, Portugal delivered him a Pritzker prize.

Rem Koolhaas is known for his controversial statements about architecture and has never kept his opinion a secret. Koolhaas can be seen as both a theorist and an architect, he has just as many succesful articles and other written work on his name as architectural projects.

The manifest he wrote for Delirious New York can be seen as a modern interpretation of the Modern City by

SOURCES - Biography.com. (2016). Frank Gehry Biography. Retrieved from https://www.biography.com/people/frank-gehry-9308278 - Budds, D. (2015). 9 Things You Didnâ&#x20AC;&#x2122;t Know About Frank Gehry.

Retrieved from https://www.fastcodesign.com/ - Choay, F. (2016). Le Corbusier | Swiss architect. Retrieved from https://www.britannica.com/biography/Le-Corbusier - Craven, J. (2017). Rem Koolhaas. Retrieved from https://www. thoughtco.com/ - Foundation Le Corbusier. (n.d.). Biography. Retrieved from http:// www.fondationlecorbusier.fr/ - Notablebiographies.com. (2018). Zaha Hadid Biography. Retrieved from http://www.notablebiographies.com/ - The Pritzker Architecture Prize. (2018). Frank Gehry Biography.

Retrieved from https://www.pritzkerprize.com/laureates/1989 - The Pritzker Architecture Prize. (2018). Zaha Hadid Biography.

Retrieved from https://www.pritzkerprize.com/laureates/2004 - The Pritzker Architecture Prize. (2018). Rem Koolhaas Biography.

Retrieved from https://www.pritzkerprize.com/laureates/2000 - Wikipedia. (2018). Le Corbusier. Retrieved from https:// en.wikipedia.org/wiki/Le_Corbusier - Zaha Hadid Architects. (n.d.). Zaha Hadid (1950-2016). Retrieved from http://www.zaha-hadid.com/people/zaha-hadid/

Le Corbusier. One of the terms that Rem Koolhaas has introduced is the Generic City, a city that is not planned but just happened.

One of his best known works, the CCTV building in Beijing, is often referred to as the most controversial building in the world. Either people think it is a masterpiece or they believe it is the ugliest thing they have ever seen. Also the architecture of the building is controversial, from on side it looks big and bulky, while from the other side it seems to be very fragile and about to tumble down.

This can also be compared with the architectural style of Rem Koolhaas. He is a very conceptual architect, whose style seems to shift every few years. This is probably how he seems to stand out when compared to other architects. All of his work seems to have its own trademark, its own story. In my opinion, this makes Rem Koolhaas probably one of the most interesting architects of the last couple of decades and today.//

40

CHEPOS Liati nosse poreperum imi, sum eum rem. Nusda qui debit fugia velite voluptur, conectem. Me nonsend aereium siminciis nust, officiat odit quunt aut imilibu scitas quistia cupta dolesti vel ius.

Gendipsam volorio. Ut inverem aut il mos dicipsam repero cum rae sus ulparia dolum iliqui dolupitio que porum et resequodita sum volum, te conse et labo.

Ut fugitas sumquatem. Itate niminus et et odionem perchitem quature periatu riorpos senimaximus, que volorem quam fugia nos doluptatem volor re odit ullaces doluptis eatem commo tem accus sim quaspicia quaesequas eturis dolore pelita quidene ceatis expere si nis eaque laborep erciassi corrovi dustis eaturent porruptate eum que volore estiorro quatiam im aciis nulpa pro quiatem aut aut repudaes endesci isquibusae ea pro et quunt et est hil esed quo teni dolorer iaspedis sunt lab is culparc hicaepe rumetur as si dic to cor aut laborestis ma diti opta duciae etureprore, omnitendaes aspero mo et pernam qui consendam ressitate aborum a dit ea aut quasimus, que vendae qui volupta spedictas arum litatur aut voluptatqui te poriaes rehenda esciam as sit fugit ducid escim corepellamet dolore velentur, qui aut uta dolorro eicte etur repudi ipidio et lat ut prae nimpe omnis et que nulla alit la as cum eturibus.

Oluptat mil id quatemp oreiusandam vollore stione eicto et et quas et od ma demolorum aut elestotat modis as maiores tibusam faccab inum que lis dolor aute lanimin tiunt, ne peratur eheniendi velestiatet doluptatem eat.

Fugiam renitia autenda in rem quis alitem nobis culpa quiamus, quunt.

Et et velit, nectem illora verchil laborro occae moluptatia non renisimin rate porae esequam est lacesen demquate labor sam ut hicipsant erit voluptatem reperferum ad mo di ime pratur, consequo qui alici ommolup idebis invelibusa consed et adia dem et et ea nis atur aut qui recto vellanditius alibus, sim exceperem ea ipiendita erum que res eratem hariorestia preiur si bearum, nonsenesequo millecus, ut est, conse odi non estiis alicaep ercipsum la aut molest, ut labo. Arumquatem quo officto taturer atius, occum eos rem isquuntia nonsend eresequia coria dolor aut aligent assimpores sequis ratessimagni oditam eseniae rorenitatem alibus nit, volorio in pratem quiaece rferoribus natem exped et ea nones volupta quaspe consendit fugia eos et earum

Liati nosse poreperum imi, sum eum rem. Nusda qui debit fugia velite voluptur, conectem.

Me nonsend aereium siminciis nust, officiat odit quunt aut imilibu scitas quistia cupta dolesti vel ius.

Gendipsam volorio. Ut inverem aut il mos dicipsam repero cum rae sus ulparia dolum iliqui dolupitio que porum et resequodita sum volum, te conse et labo.

Ut fugitas sumquatem. Itate niminus et et odionem perchitem quature periatu riorpos senimaximus, que volorem quam fugia nos doluptatem volor re odit ullaces doluptis eatem commo tem accus sim quaspicia quaesequas eturis dolore pelita quidene ceatis expere si nis eaque laborep erciassi corrovi dustis eaturent porruptate eum que volore estiorro quatiam im aciis nulpa pro quiatem aut aut repudaes endesci isquibusae ea pro et quunt et est hil esed quo teni dolorer iaspedis sunt lab is culparc hicaepe rumetur as si dic to cor aut laborestis ma diti opta duciae etureprore, omnitendaes aspero mo et pernam qui consendam ressitate aborum a dit ea aut quasimus, que vendae qui volupta spedictas arum litatur aut voluptatqui te poriaes rehenda esciam as sit fugit ducid escim corepellamet dolore velentur, qui aut uta dolorro eicte etur repudi ipidio et lat ut prae nimpe omnis et que nulla alit la as cum eturibus.

Oluptat mil id quatemp oreiusandam vollore stione eicto et et quas et od ma demolorum aut elestotat modis as maiores tibusam faccab inum que lis dolor aute lanimin tiunt, ne peratur eheniendi velestiatet doluptatem eat.

Fugiam renitia autenda in rem quis alitem nobis culpa quiamus, quunt.

Et et velit, nectem illora verchil laborro occae moluptatia non renisimin rate porae esequam est lacesen demquate labor sam ut hicipsant erit voluptatem reperferum ad mo di ime pratur, consequo qui alici ommolup idebis invelibusa consed et adia dem et et ea nis atur aut qui recto vellanditius alibus, sim exceperem ea ipiendita erum que res eratem hariorestia preiur si bearum, nonsenesequo millecus, ut est, conse odi non estiis alicaep ercipsum la aut molest, ut labo. Arumquatem quo officto taturer atius, occum eos rem isquuntia

41

Overgave Japan eind WO ll na de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki door de Amerikaanse luchtmacht.

Korea wordt verdeeld in twee delen: noord en zuid. Het zuiden wordt bezet door de Verenigde Staten en het noorden door de Sovjet-Unie.

42

Ontstaan van de Democratische Volksrepubliek Korea. Noord-Korea is nu een zelfstandige staat.

Bezetting Korea door Japan.

De bevolking wordt tientallen jaren onderdrukt.

1910

De communistische Koreaanse Arbeiderspartij komt aan de macht in Noord-Korea met als leider Kim Il-sung.

1945

1948

1949

DE VERBORGEN WERELD VAN NOORD-KOREA

Het Noord-Koreaanse leger valt Zuid-Korea binnen: het begin van de Koreaanse Oorlog.

Kim Il-sung wil het zuiden veroveren om van Korea één communistisch rijk te maken.

Het zuiden vecht terug met steun van de Verenigde Staten.

EVA MICHIELS

Kim Il-sung overlijdt en wordt opgevolgd door zijn zoon Kim Jong-il.

Kim Jong-il overlijdt en wordt opgevolgd door zijn zoon Kim Jong-un.

De Koreaanse Oorlog eindigt in een wapenstilstand, maar er wordt geen vredesverdrag getekend. Noord-Korea blijft Zuid-Korea en de Verenigde Staten als vijanden zien.

1950

1953

Noord-Korea is de afgelopen tijd herhaaldelijk in het nieuws geweest vanwege haar uitbreidende kernwapenprogramma. De nucleaire dreiging veroorzaakt spanningen tussen de Verenigde Staten en Noord-Korea. Ondanks het feit dat Noord-Korea internationaal volop in de schijnwerpers staat, is er bijzonder weinig over het land bekend. Deze mystiek rondom het land is niet zo vreemd, aangezien het een van de meest geïsoleerde dictatoriale samenlevingen ter wereld is. De inwoners kunnen niet naar het buitenland bellen en ook het internet is voor het grootste deel van de bevolking niet toegankelijk. Fotograaf Eddo Hartmann is de afgelopen jaren meerdere keren naar de hoofdstad Pyongyang geweest om de stad en haar inwoners vast te leggen, een uitzonderlijke kans voor een westerse fotograaf omdat het regime het voor buitenlanders vrijwel onmogelijk maakt het land te bezoeken. Onlangs heeft hij hierover het fotoboek ‘Setting the Stage’ uitgebracht. De foto’s werden tevens geëxposeerd in het Huis Marseille Museum voor Fotografie (van 14 maart 2015 tot 7 juni 2015 en van 9 december 2017 tot 4 maart 2018). Het werk laat zien hoe de stad is opgebouwd vanuit de ideologie van het Noord-Koreaanse regime. Het is een utopie van het socialisme, waarin de manier van leven van de Koreaan wordt voorgeschreven aan de hand van de architectuur. Alvorens op het fotoproject ‘Setting the Stage’ van Hartmann in te gaan, volgen eerst een korte beschrijving van de politieke omstandigheden in Noord-Korea en een stukje over de manier waarop het regime zijn ideologie propageert.

POLITIEKE OMSTANDIGHEDEN De 25 miljoen Noord-Koreaanse burgers staan onder het bewind van dictator Kim Jong-un – in NoordKorea ook wel de Geweldige Leider genoemd – en zijn totalitaire communistische regime. De officiële benaming voor Noord-Korea is sinds 1948 de Democratische Volksrepubliek Korea. Democratische volksrepublieken zijn ironisch genoeg zelden democratisch. Dit geldt ook voor Noord-Korea, waar bij de ‘democratische’ verkiezingen weinig te kiezen valt. Het regime wijst per district één kandidaat aan waarop de bevolking ja of nee

Sporthal, Chongchunstraat, Pyongyang, 2015 - Eddo Hartmann

1994

2011

kan stemmen. Een tegenstem is – evenals de onthouding van stemmen – strafbaar. De reden waarom de staat de moeite neemt deze verkiezing te organiseren, is om een volkstelling te houden. Zo kan bijvoorbeeld worden achterhaald wie gevlucht zijn of zonder toestemming door het land reizen. In Noord-Korea is het namelijk niet alleen verboden om het land te verlaten, maar zijn er ook in het binnenland strenge reisrestricties, om het vluchten tegen te gaan. Op vluchten staan zware straffen in werkkampen of gevangenisstraffen. In het geval je weet te ontkomen, wordt je familie gestraft. Met het verkiezingssysteem blijft de communistische Arbeiderspartij aan de macht en blijft de situatie voor de burgers helaas onveranderd.

PROPAGANDA Nadat Pyongyang compleet ten gronde was gegaan door bombardementen gedurende de Koreaanse oorlog (1950-1953), vond de wederopbouw in hoog tempo plaats en werd de stad omgevormd tot een propagandadecor van de leiders. Alles in de stad is van de staat, van pleinen tot appartementenblokken; er is geen privaat eigendom.

Portretten, fresco’s en beeldhouwwerken van de overleden leiders Kim Il-sung en Kim Jong-il zijn alomtegenwoordig.

Boven de ingangen van gebouwen zijn slogans weergegeven van de machthebbers en hun ideologie.

“Waar je ook komt, automatisch word je de revolutionaire les geleerd,” aldus Hartmann (Hartmann, 2017).

Als buitenlander word je altijd ‘vergezeld’ door een gids.

Ook Hartmann was tijdens zijn bezoeken aan Pyongyang nooit zonder gidsen. Zij bepaalden welke delen van de stad hij te zien kreeg en op welk tijdstip. Evenals aan de rondleiding waren er voorwaarden aan het fotograferen gesteld. De beelden van de leiders moesten geheel op de foto worden gezet, waarbij ze op geen enkele manier afgesneden mochten worden. Een andere voorwaarde was dat alles digitaal gefotografeerd moest worden, zodat de gidsen ter plekke Hartmanns foto’s konden controleren. Ze stonden letterlijk naast hem om elk beeld te checken. Hun verhalen over de stad gingen uitsluitend over de leiders en de revolutie.

43

Kim Il-sungplein, Pyongyang, 2014 - Eddo Hartmann

44

SOUNDSCAPE Door de hele stad staan luidsprekers op straat die continu marsmuziek, nationalistische liederen en boodschappen verspreiden. “Het propagandakanaal dat wij kennen met die dame die heel hard het nieuws verkondigt hoor je daar op straat”, aldus Hartmann (Groenteman, 2017). Elke avond klokslag 12 uur klinkt de elektronische versie van ‘Geliefde generaal, waar bent u?’, een NoordKoreaanse klaagzang van een revolutionaire opera, uit de luidsprekers als afsluiting van de dag. De stad wordt als het ware geregisseerd met geluiden, waarnaar de titel ‘Setting the Stage’ onder andere verwijst. Op de website van Hartmanns project (www.settingthestage. nl) is een indrukwekkend fragment van enkele minuten te zien waarin ‘Geliefde generaal, waar bent u?’ te horen is. Het creëert een beklemmende sfeer. Het is moeilijk te geloven dat dit de realiteit is in een land anno 2018. In een interview met Wilfried de Jong over ‘Setting the Stage’ zei Hartmann dat zijn eerste reis naar Pyongyang voelde als een tijdreis naar het verleden, naar de wereld van de jaren vijftig.

ARCHITECTUUR De vormgeving van de stad laat zien dat de maatschappij op het collectief is gericht en niet op het individu. De stad is vooral gebouwd om grote parades te houden ter meerdere eer en glorie van het regime. De breedte van de straten is hierop afgestemd; vierbaanswegen bieden ruimte voor brede tanks. Het Kim Il-sungplein is een plein dat speciaal ontworpen is voor het faciliteren van parades.

Het kan wel 100.000 mensen herbergen. Wanneer er echter geen parades plaatsvinden, is het contrast tussen de stad en het individu ontzettend groot. Er is geen menselijke maat,: de mensen verdwijnen als nietige wezens tussen de imposante architectuur van het almachtige regime. Alles is gebouwd vanuit een politiek idee.

Wat verder opvalt is de leegte en verlatenheid van de straten en de pleinen. Nergens in Pyongyang zijn er reclameborden, zoals die in de grote steden van het buurland China het straatbeeld domineren. Ook lopen in de miljoenenstad nauwelijks mensen op straat, een bizar gegeven wat de fotoserie van Hartmann bevestigt. Er zijn geen verkeersopstoppingen aangezien bijna niemand in het bezit is van een auto. De desolate ruimtes in de stad intrigeerden Hartmann en zetten hem ertoe aan deze

fotoserie te maken.

Het stedelijke landschap van Pyongyang heeft volgens Hartmann iets weg van een filmset. De strakheid van de gebouwen en de netheid van de openbare ruimte zijn decor-achtig. De staat tracht de ideale socialistische wereld te scheppen, wat een geënsceneerde indruk van de stad geeft. Je hebt als lid van een ‘normale’ samenleving het idee dat, juist als op een filmset, de omgeving niet echt is, en slechts een tijdelijk karakter heeft. Hartmann kreeg soms de indruk dat de inwoners zich aan de situatie hebben aangepast en zich zijn gaan gedragen als acteurs in het decor waarin ze leven. Het zijn modelburgers en je leert ze niet echt kennen. Hartmann probeert echter niet de absurditeit van de gebouwde omgeving te benadrukken, maar laat de esthetiek van de architectuur de hoofdrol spelen in zijn werk. Daarmee ben ik toegekomen aan de materialisering. Het materiaalgebruik is beperkt tot lokale bouwmaterialen. Vrijwel alle gebouwen in Pyongyang zijn uit beton opgetrokken. De import van staal uit China is te duur en vanwege de dreigende situatie met kernwapens zijn Noord-Korea sancties opgelegd met betrekking tot de handel. Het beton maakt de gebouwen massief en geeft een monotone eerste indruk van de stad. De verschillende pasteltinten die gebruikt zijn voor de appartementenblokken bieden een meer gevarieerd beeld.

De moderne uitstraling van het beton wordt in veel gebouwen gecombineerd met hellende tegeldaken volgens de traditioneel Koreaanse stijl. Deze daken maken de skyline sierlijker. De nationale bibliotheek, het ‘Groot studiehuis van het volk’, gelegen aan het Kim Il-sungplein, is een passend voorbeeld. Het heeft een grondoppervlakte van ongeveer 100.000 m2 en geeft daarmee een indicatie van de orde van grootte van de gebouwen in Pyongyang.

De monumenten variëren van nagenoeg kopieën van bestaande bouwwerken, zoals de triomfboog die haast een kopie is van de beroemde Arc de Triomphe in Parijs, tot unieke monumenten als het ‘Monument voor de Oprichting van de Koreaanse Arbeiderspartij’. Het bestaat uit drie enorme handen die een hamer, een sikkel en een penseel vasthouden. Dit symboliseert respectievelijk de arbeider, de boer en de intellectueel. Het is gebouwd toen de Arbeiderspartij 50 jaar bestond om haar bestaan te vieren. De slogan op het monument luidt: ‘Lange leve de Koreaanse Arbeiderspartij, die het Koreaanse volk heeft

45

samengebracht en geleid in al zijn overwinningen!’ Voor buitenlanders die in Pyongyang verblijven zijn er speciale hotels gebouwd op kleine eilandjes om contact tussen het volk met buitenlanders te voorkomen. Een voorbeeld van zo’n hotel is het Yanggakdo Hotel op het Yanggak eiland op de rivier de Taedong die door de stad loopt.

Hartmanns fotoserie, die prachtig en akelig tegelijk is, heb ik na een bezoek aan het Huis Marseille diep op me in laten werken. Het laat een deel van de wereld zien waarmee wij nog nauwelijks bekend zijn, niet alleen in architectonisch opzicht. Tijdens Hartmanns laatste bezoek aan Pyongyang in juni 2017 merkte hij een gespannen sfeer op. ‘Mijn gidsen waren nors. Het fotograferen werd mij bijna onmogelijk gemaakt. Ik wist: dit is de laatste keer.’ De verhalen van toeristen en Hartmann zelf over hun verblijf in Pyongyang houden mij persoonlijk op afstand van het land in letterlijke zin. Door dit unieke project te onderzoeken ben ik echter veel te weten gekomen over de verborgen wereld van Noord-Korea en in het bijzonder Pyongyang.

Hopelijk zal deze bijdrage jullie, in welk opzicht dan ook, bijblijven. //

BRONNEN

- Groenteman, G. (2017, 15 december). Hoe is het om in NoordKorea te fotograferen? [Podcast]. Via https://www.volkskrant.nl/ media/volkskrantgeluid-cultuur-hoe-is-het-om-in-noord-korea-tefotograferen~a4545728/ - Hartmann, E. (2017, 30 november). Interview by Wilfried de Jong [Video]. Geraadpleegd op 5 januari 2018, van http://settingthestage.nl/#15 - Kloosterboer, S. (2017, 30 december). Hoe ziet het dagelijks leven in Pyongyang eruit? Het Financieele Dagblad, pp. 30-35.

- Kruyswijk, A. (z.j.). Interview: Eddo Hartmann / Setting the Stage: Pyongyang, North Korea. Geraadpleegd op 2 januari 2018, van https:// www.huismarseille.nl/nieuws/interview-met-eddo-hartmann/ - Martin, B. (2012, 12 augustus). What’s behind North Korea’s strange architecture? Geraadpleegd op 5 januari 2018, van https://www.bostonglobe.com/ideas/2012/08/11/what-behind-north-korea-strangearchitecture/W8ZIEMpcnceSuFpjplr3VJ/story.html - Pinedo, D. (2017, 7 september). Fotograferen in een lege filmset. NRC Handelsblad. Geraadpleegd van https://www. nrc.nl/nieuws/2017/09/07/fotograferen-in-een-lege-filmset12879021-a1572548 - Van Rijsoort, A. (2017). 100 pleinen. Noordwijkerhout: Rebo Productions.

46

STUDENT

STEEL AWARD?

N E VER H E A RD O F B EFO RE...

Frédérique Sanders graduated in February 2017 from the Faculty of Architecture in Delft with a design for a new solar and daylight roof system called SunMotion.

Solar cells are fixed to diamond shaped metal panels, generating energy for direct use. As the sun moves across these curved panels they create a wonderful play of light and shadow on the floor.

With a start-up voucher from the Technical University Frédérique developed a prototype and built a showcase model at the Green Village. There, at the opening in June, a friend gave her some good pointers for subsidies, grants and awards. In October she won the first prize of the Student Steel Award in the category Master Architecture. A month later she also won the NRP Masterprijs from the Platform for transformation and renovation.

‘Yeah, that was really exciting’, Frédérique says in the Office Lab of the Green Village, ‘In fact I had never heard before of the Student Steel Award, or studentenSTAALprijs, as it’s called in Dutch.’ As a student she was familiar with the magazine Bouwen met Staal and with the reference details that are freely available from their website.

As an extra to the Student Steel Award she won a subsidiary prize, the ECCA Award. This meant Frédérique had the opportunity to present her graduation project at the congress of the European Coil Coating Association (ECCA) in November. She learns a lot from these encounters with people from the building industry. ‘Sometimes it’s uncomfortable to hear from someone, that the way you imagined it to be built is too expensive, too intricate or simply can’t be done.

But many times these experts come up with interesting ideas to improve your design. These professionals have so much experience and there are so many production techniques you have never heard of at the university.’

From this experience Frédérique has a tip for other architecture students. ‘When you have an idea for an innovative product or design… Try to develop it right after your graduation. Further in your life, you probably don’t have that much time anymore.’ And of she goes to meet her first ‘real’ customer. If all goes according to plan, the first commercially sold and industrially produced SunMotion roof will rise in a sunlit garden in Delft-Zuid.

ADVERTORIAL

47

STUDENT STEEL AWARD, ECCA AWARD AND SUNMOTION The Student STEEL Award is organized every year by Bouwen met Staal. This award supports the work of graduate students studying the possibilities of steel in civil and architectural engineering. The contest is open to students graduating from a university, academy or college of higher education in the Netherlands.

To encourage architecture students to participate there is a special category Master Architecture. A first and a second prize may be awarded of respectively 500,- and 250,- euros. Both winners of the 2017 edition graduated at the faculty of Architecture of the TU Delft: second prize winner was Wesley Verhoeven with Alamar’s Material Warehouse. The winners of 2018 will receive their prizes at the National Steel Construction Day on 3 October 2018. All projects will be exhibited there and will be published in the journal Bouwen met Staal.

The jury may grant an additional prize to a student project with an extraordinary application of pre-painted metal: the ECCA Award. The winner is rewarded 350,euros and will be invited to the congress of the European Coil Coating Association (ECCA) in November to present the winning project. Frédérique Sanders won the ECCA Award in 2017 with SunMotion (www.sunmotion.nl).

More information can be found at:

www.bouwenmetstaal.nl/student-steel-award

Questions or interested in participation?

Send a message to studentenstaalprijs@ bouwenmetstaal.nl or call +31 (0)88 353 1212 and ask for Mic Barendsz.

ADVERTORIAL

48

PIETER TILMAN

49

Design is constantly advancing, probably faster than ever. We need to appreciate exclusive and on the edge designs before they are outdated. Therefore I analysed three different types of design, all on a different scale. The first design I analyse is the newest Tesla Motors car. Secondly I analyse the brand new Steve Jobs Theatre from Foster+Partners in Cupertino and thirdly I analyse one of the covers of The New Yorker.

TESLA ROADSTER The newest addition to the Tesla fleet of cars is the Tesla Roadster. The design of this car screams pace and agility.

Not only is this car one of the most agile cars that will be built in the upcoming years, it will probably also be the fastest. Excellent design is critical to achieve these performances. Horizontal lines from the hood of the car flowing organically to the side of the vehicle give it aerodynamic efficiency, as well as the bumped roof and the spoiler. The next addition to the car that makes it look even faster are the air vents that go through the hood and exit at both sides of the car. Flowing lines of the head- and taillights align perfectly with the shape of the car. The shape is of course a consequent of these aerodynamic lines. Another design element is that the ultra-sharp corners in the design are always facing forward, pointing to where the car is heading. All of these connections between aerodynamics and other functional lines, shapes and corners make it one of the fasted agile looking cars in the world.

50

STEVE JOBS THEATRE In Apple Park, Cupertino (USA, California), on top of a small hill Foster + Partners designed the Steve Jobs Theatre for Apple Inc. The building is a lens shaped object surrounded by trees, as if it just landed there from outer space. The design visions of Apple Inc. have been integrated into this design. Apple designs its products in a minimalistic way, the buyer should not see what the technology is behind the experience, technology is only the method to reach this experience. Foster + Partners tried to achieve this in their design for the Steve Jobs Theatre, and they succeeded. The vast open space underneath the roof is created without any extra support apart from the huge glass panels. These glass panels do not stand out as a constructional element. The interior design is also very minimalistic. Wires, speaker, switches and outlets are nowhere to be seen, although they are present. All these design choices make the theatre look extremely large, vast and open. Foster + Partners beautifully captured Apple’s design strategy in their design for the Steve Jobs Theatre.

THE NEW YORKER This magazine is one of the most popular in de United States. Once a week they release essays, commentary, fiction, satire and cartoons in one magazine. The cover of The New Yorker is different every issue and does not contain any headlines. In fact, the only text on the cover is the title of the magazine, its price and the date of the release. Every time a new issue is released the canvas is clean for a different work of art. Not containing headlines on the cover gives the cover artist freedom to express their views, comment or thought about the news. On their website the artist and he magazine explain these covers, in a section called “Cover Story”. The Cover Story of the issue of November 20th 2017 is particularly interesting . On the cover are two girls drawing a game of hopscotch on the street with chalk. Instead of drawing the standard one, two, tree, four etc. they are drawing only zeros and ones. The artist explains this change the following way: “I decided to look at the future so I could create a positive image.” …

“When you read about women sharing their experiences in a field that is so dominated by males, it can get pretty depressing. For me, it’s obvious that the solution has to start from a young age, with education and the games kids play.”. Malika Favre produced this design because this is the Tech issue of The New Yorker. Designers for these covers are always on the edge of recent developments or news stories. They let us know what is happening or what should be happening without directly telling us. This is what makes cover design special. //

51

SOURCES - ArchDaily Editorial Team. (2017, 8 september). Apple’s Steve Jobs Theater Set to Take Center Stage Ahead of New Product Launch. https:// www.archdaily.com/879278/apples-steve-jobs-theater-set-to-takecenter-stage-ahead-of-new-product-launch - Dadich, S. (2017, 10 februari). Abstract. https://www.netflix.com - Foster+Partners. (2017). Steve Jobs Theatre. https://www.fosterandpartners.com/projects/steve-jobs-theater/ - Heydaryan, A. (2017, 20 november). The New Tesla Roadster: Design Breakdown. https://medium.com/@AlborzDesign/the-new-tesla-roadster-design-breakdown-363fc166c4ba - Mouly, F. (2017, 13 november). Malika Favre’s “Coding 101”. https:// www.newyorker.com/culture/cover-story/cover-story-2017-11-20 - Tesla Motors. (2017, november). Tesla Roadster. https://www.tesla. com/nl_NL/roadster

52

I G

ge

t in

d ire p s

EVA MICHIELS JULIA KAPINGA SOPHIE VAN HATTUM

BOOKS TO READ

#literature La Superba Ilja Leonard Pfeijffer La Superba is een eerbetoon aan de Italiaanse stad Genua waar Pfeijffer verliefd op werd en zich vervolgens in 2008 heeft gevestigd. Daar schreef hij deze roman, wat niet alleen een ode is aan de stad, maar ook een ode aan de verbeelding. Tijdens het lezen van de roman waan je je in het oude centrum van de havenstad met de wirwar aan donkere steegjes en leer je de structuur van de stad gaandeweg beter kennen. Ook de ongure aspecten van de stad worden beschreven, zoals de criminaliteit en de vele ratten op straat. De fascinerende beschrijvingen van de stad maken dit boek tot een â&#x20AC;&#x2DC;literaire reisgidsâ&#x20AC;&#x2122;.

#theory Architecture: Form, Space and Order Francis D. K. Ching When looking at theoretical books about architecture, the book Architecture: Form, Space and Order

by Ching can probably be seen as one of the best (at least acoording to thousands of reviews on the internet).

It explains a lot of aspects that are relevant for architectural design and contains incredible illustrations. These illustrations are spot on and a true inspiration to many. This book can definitely be described as a must-have for architecture students, especially the ones that are interested in the theoratical approach.

#inspiration 100 contemporary houses Philip Jodidio No inspiration to make a fresh start on your new design project? Then browse through the book 100 Contemporary Houses by Philip Jodidio. Hundred contemporary houses are integrated together in a compact reference book, which is easy to carry around.

The book is filled with stunning color photographs as well as small explanations in three languages (English, German and French). The photographs give a complete view on the outside of the house as well as the embedment in the surrounding and the interior of the house. The result is a versatile book which is can be opened on a different page every time and never ceases to inspire

53

54

GET INSPIRED

#TO TRAVEL

#TO DO

The Get Inspired is an online platform of Stylos, which is created to give knowledge, inspiration and things to do for architecture students. The idea was initiated by Board 123 and further developed by the current board (124). The Get Inspired is divided into 5 categories: #totravel, #todo, #exposure, #toeducate and #toknow. The idea is that a new article will be updated per category every two weeks.

The #to travel has everything to do with travelling. This can vary from travel reports of Stylos organised travels and excursions, to sightseeing tips for a specific city. It is also affiliated with exchange, so between universities. This is already something that is done in pantheon// itself, but will be further explored on the Get Inspired.

Where the #to travel deals with excursions and travels overseas, the #to do is about things that can be done in and around Delft. The activities promoted on the GI will be mostly related to cultural events and exhibitions, like for instance a food festival, interesting book reading or a new exhibition opening in a museum.

JULIA KAPINGA

55

#EXPOSURE

#TO EDUCATE

#TO KNOW

The #exposure is about exposing student work and other inspirational projects.

This means that inspiring student projects will be posted, but also the art and stories of students. An example is the Stylos Exposure, where every month a new up-and-coming artist is allowed to exhibit their work at Stylos. Another example are documentation of the archiprix or student work created during the bachelor.

Underneath this hashtag everything is related to education. Think about for instance education evaluations or information about for instance the BEP. It will also publish reports from the FSR and keep you updated about the latest developments of our education.

This category is mainly about interesting books, music and old pantheon// articles.

You will be updated on the latest interesting books and music, both related and nonrelated to architecture. The old pantheon// articles will be a rubric in which old editions will be flipped through and the most interesting articles will be posted on the GI.

JULIA KAPINGA

56

SOLAR DECATHLON SUMMER OF 2019

Since the end of September a group of students and professors, including myself, have worked together to make a proposal for the 2019 edition of the Solar Decathlon Europe. The Solar Decathlon is an international competition in which universities from around the world try to build the most energy and resource efficient solar powered housing. During the last European edition the TU Delft competed with a project named ‘Prêt-à-loger’ and during that edition they were able to obtain five prizes, therefore ending third in the overall competition. This time the competition will be held in Szentendre, Hungary, in the summer of 2019.

The 2019 edition of Solar Decathlon places a special emphasis on the topic of sustainable renovation. The main focus of the Solar Decathlon team of the TU Delft is transforming vacant offices into sustainable housing.

The project is called MOR, which stands for Modular Office Renovation, but it can also be interpreted as MOR(e). This refers to net positivity, which the project tries to achieve in five fields: energy, water, air, biomass and materials.

SZENTENDRE, HUNGARY

With MOR we want to achieve five objectives and impacts. First is to prove a vacant office can be cost-effectively renovated into housing that can be energy, air, water, biomass and material positive for its environment. Second is to generate a new co-living space in which starters and elderly live together in an urban context. Thirdly, the building should both architecturally and technically provide a positive impact on both its occupants’ and the city’s well-being.

Fourthly, technologies on renovation and net positive structures will be advanced by demonstrating costeffective solutions: the design itself could act as a testing ground in which new technologies are tested and proven. Finally, the design will also raise awareness and propose solutions to issues of urbanization and urban sprawl by advocating green urban densification instead.

At the moment we are working on finding a case building, which we can use as a basis for our transformation. This will give us a starting point for the initial design, which we have to deliver by the end of March. If you want to keep updated on the progress of this project, follow us on facebook: https://www.facebook.com/MORtudelft/

NADJA ZNAMENSKAYA

57

HUMANS OF BK CITY BK city is a place full of adventures! We have asked students and employees to tell about their greatest or funniest experiences.

Henco, Librarian I find that the most beautiful moments occur when something happens in the world. Say a catastrophe is reported on the morning TV. Later I arrive at work to see that a student takes this event as his subject for research, investigating how to make sure there are less causalities in those situations. For example recently after a large tsunami, somebody started researching bunkers to give people a higher chance of surviving. It is amazing to see this balance of good and bad. To see problems and students finding solutions to them..

Firat, @-HOK employee What really amuses me is how students treat their laptops. Often, after spilling water on their device, people try to fix it themselves by putting it into a box of rice. Subsequently they bring their computer to us. And when I unscrew the laptop, it is full of rice. I have even seen people, using couscous, which is a lot smaller, so a lot harder to clean.

Amber, Stylos secretary A friend of mine once sat down on one of the heaters at the faculty. Then suddenly one of the heating pipes burst and hot water started splashing in all directions.

It then leaked down to the chair exhibition. Everyone started panicking and all those fancy chairs needed to be evacuated by men in yellow coats. It was a very exciting experience!

Joell, Bachelor student It was the evening after the first day of a series of presentations and I got very drunk. The next day I, being relatively hung over, decided to drop by at the faculty to say “hi” to all the people that needed to present that day. Then after shaking everybody’s hand, I wandered off to the Eastern staircase, lied down on the ground and merrily fell asleep.

I got woken up by my concerned module coordinator, who indignantly said: “Those ON2 presentations put way too much pressure on the students. I must change something!” So hopefully my hungover nap has reduced the stress of the future students.//