SUBS
SUBS
DEKKEN,
DEKKEN,
STUDEREN
AAN HET
MAGAZINE
DEKKEN OVER
KIM
BAKBOORD! EN
MEER...
MIJNENJAGEN &
TECHNIEK
CHECK OUT
YOUR
FUTURE!
SUBS-MAGAZINE
JAARGANG 8
NUMMER 1
VOORWOORD
SUBS-MAGAZINE
VOORWOORD / INHOUDSOPGAVE
RUBRIEK
Nieuw jaar, nieuwe horizon Allereerst wil ik je namens het hele SUBS-team een waanzinnig goed 2008 toewensen! Zit je in je eindexamenjaar – extra veel succes dan! – en ben je je een beetje aan het oriënteren op een baan, blader dan gauw even door naar pagina 17. Lees over de verschillende informatiedagen van de Koninklijke Marine en schrijf je vrijblijvend in. No strings attached, wél een heleboel kansen om je horizon te verbreden! Misschien was het je al opgevallen dat SUBSmagazine er nét weer iets anders uit is gaan zien. Wat meer ruimte voor beeld, bijvoorbeeld. In dit eerste nummer van 2008 vind je op de middenpagina zelfs een miniposter van de Hr.Ms. Makkum! Deze foto is gemaakt door
SUBS-reporter Jaime Karremann, van wie je op pagina 10 t/m 16 een uitgebreid artikel kunt lezen over de techniek aan boord van een mijnenjager. Wat níét verandert, is dat je SUBS-magazine gewoon weer elk kwartaal van ons toegestuurd krijgt. Heb je ondertussen opmerkingen, tips of vragen waarmee we jouw clubblad misschien nog verder kunnen verbeteren, laat het dan weten! Post een berichtje op het forum van www.subs.nl, onder SUBS-MAGAZINE, of stuur ons een mailtje op info@subs.nl. Doen! Veel leesplezier! Silvana Amerika, Coördinator SUBS
MAARTJE & DE MARINE
PAGINA 06
IK ZIE NIET, IK ZIE NIET, WAT JIJ OOK NIET ZIET…
PAGINA 10
SUBS DUIKEN DIEPER… MIJNENJAGEN & TECHNIEK
PAGINA 17
CHECK OUT YOUR FUTURE!
PAGINA 18
BACK TO SCHOOL… STUDEREN AAN HET KIM (DEEL 1)
PAGINA 22
EEN BAKKIE DOEN BIJ… DENNIS, LDV’ER OP DE MAKKUM
PAGINA 27
WIST JE DAT… DE ROLLENKAART (DEEL 1)
FOTO COVER: HR.MS. MAKKUM
PAGINA 2
SUBS-MAGAZINE 1
JAARGANG 8
INHOUD
SUBS
PAGINA 03
RUBRIEK
MAARTJE & DE MARINE
GROTE OEFENING
Maartje van der Maas (26) woont in Alkmaar en is wachtsofficier aan boord van een van de nieuwste marineschepen: Hr.Ms. Tromp. Elk kwartaal schrijft ze over haar belevenissen aan boord.
GROTE OEFENING – ÈNNNNN… “Drie… twee… één… Geluid loopt, camera loopt, ènnnnn… áctie!” Niet echt woorden die je verwacht aan boord van een marineschip, hè? Toch worden ze wel uitgesproken op de brug van Hr.Ms. Tromp. Iedereen loopt in een gevechtsoverall en de officier van de wacht is druk bezig met het verzinnen van manoeuvres en het uitdelen van orders om de aanvallen van de straaljagers te ontwijken. Dat er ondertussen een aantal mensen om ons heen rondwandelen met een enorme camera en iets dat lijkt op een kattenstaart op een stok (ze zeggen dat het een microfoon is), maakt het de officier van de wacht niet echt gemakkelijker om de F16’s te overwinnen...
ÁCTIE!
MEVROUW, VINDT U HET ERG DAT IK WAT FOTO'S MAAK TERWIJL U UW WERK DOET?
Hr.Ms. Tromp is deze week het decor bij de opnames voor de nieuwe televisie-commercials van de Koninklijke Marine. Dat het hierdoor best een gekkenhuis is aan boord, komt vooral doordat we bezig zijn met een grote oefening op de Middellandse Zee. Samen met Hr.Ms. Van Galen en Hr.Ms. Zuiderkruis zijn we drie weken geleden uit Den Helder vertrokken. De Tromp is niet voor niets een LCF, een luchtverdedigings- en commandofregat, en dat wordt tijdens deze reis wel duidelijk! We zijn niet alleen verantwoordelijk voor de luchtverdediging van dit kleine eskader, we hebben ook een staf van twintig mensen aan boord, die het commando voert over ons eskader en die de planning voor de schepen maakt.
GELUIDSMAN MET 'KATTESTAART'
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 1
PAGINA 3
GROTE OEFENING
MAARTJE & DE MARINE
RUBRIEK
Wanneer ik ’s middags naar de brug ga om mijn wacht te lopen, staat ineens de professionele fotograaf van het reclamebureau voor mijn neus. “Mevrouw, vindt u het erg dat ik wat foto’s maak terwijl u uw werk doet?” Nee, hoor, geen enkel probleem! Omdat we in een klein verband varen en we voor bepaalde functies maar één persoon hebben, worden er elke dag boottransfers uitgevoerd. DOOR DE MICROFOON GEEF IK ORDERS AAN DE ROERGANGER BINNEN
HR. MS. TROMP IN DE HAVEN VAN GIBRALTAR
PAGINA 4
SUBS-MAGAZINE 1
JAARGANG 8
RUBRIEK
MAARTJE & DE MARINE
GROTE OEFENING
Ik moet dan heel dicht bij de andere schepen gaan varen, zodat onze Rhib (rubberboot) niet te ver hoeft te varen om bij de andere schepen te komen. Vandaag gaat de dokter voor een middagje naar de Van Galen voor het wekelijkse spreekuur. Terwijl ik over de brugvleugel hang met de microfoon in mijn hand om orders te geven aan de roerganger binnen, staat de fotograaf steeds voor mijn neus. “Kan je die kant op kijken, kan je dat nog eens zeggen, kan je dat bordje nog eens buitenboord hangen...” Er komt blijkbaar nog aardig wat bij kijken om iemand leuk op de foto te krijgen! ;-) ER KOMT HEEL WAT BIJ KIJKEN OM IEMAND LEUK OP DE FOTO TE ZETTEN
MOE MAAR VOLDAAN NAAR MIJN HUT
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 1
Nog geen twee minuten na de boottransfer gaat ineens het alarm. De fotograaf sprint weg en ik hijs me in mijn overall: onderzeebootaanval! Roerganger, roer bakboord aan boord, instellen maximale vaart. Net op tijd kan ons schip de torpedo ontwijken, maar de oefening is nog lang niet afgelopen. De groene flares, waarmee de onderzeeboot aangeeft dat hij ons aanvalt, vliegen ons om de oren. Drie uur later loop ik moe maar voldaan naar mijn hut. We hebben de aanval met minimale schade doorstaan. In mijn hutje aangekomen, vind ik een cd op mijn bureau: met de groeten van de fotograaf. Al maakt het je werk niet gemakkelijker, toch leuk om jezelf op de brug in actie te zien: ík vind de foto’s in elk geval best geslaagd!
PAGINA 5
IK ZIE NIET, WAT JIJ OOK NIET ZIET
ONDERZEEDIENST
ARTIKEL
IK ZIE NIET, IK ZIE NIET, WAT JIJ OOK NIET ZIET... …EN HET IS EEN
ONDERZEEBOOT!
Hoeveel onderzeeboten er door de wereldzeeën varen of ergens langs de een of andere kust liggen te spioneren, daar kan niemand harde uitspraken over doen. Van onze bondgenoten weten we natuurlijk wel dat Amerika er meer dan tachtig heeft, bijvoorbeeld, Groot-Brittannië een stuk of vijftien, Duitsland ook aardig wat, Frankrijk een flinke handvol, en ons kleine Nederlandje toch altijd nog vier. Maar wat er verder allemaal onder water vaart, is niet bedoeld om ontdekt te worden… Zelfs onze eigen onderzeedienst tast vaak in het duister. We spraken met luitenant ter zee Willem Jan Rouwhorst, een onderzeebootcommandant, die speciaal voor SUBS bereid was een tipje van de sluier op te lichten...
PAGINA 6
SUBS-MAGAZINE 1
JAARGANG 8
ARTIKEL
ONDERZEEDIENST
Wat we in ieder geval weten – en waar we best trots op zijn – is dat wij de op één na oudste onderzeedienst ter wereld hebben. Alleen die van Engeland is ouder. Het zal weinig ‘fans’ ontgaan zijn dat we in 2006 het honderdjarig bestaan van onze onderzeedienst vierden: sinds 1906 duiken wij al onder het wateroppervlak!
-DE NEDERLANDSE ONDERZEEDIENST IS DE EEN NA OUDSTE TER WERELD
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 1
IK ZIE NIET, WAT JIJ OOK NIET ZIET
Opleiding voor buitenlandse commandanten Tot aan de Tweede Wereldoorlog had Nederland een hele reeks onderzeeboten, onder andere met het snuiver-systeem, dat werd ontworpen door een Nederlander en dat nog steeds in gebruik is. Ook andere Nederlandse ontwerpen – dat van Cornelis Drebbel bijvoorbeeld – zijn wereldwijd bekend. Wat dat betreft kan men niet om ons heen waar het onderzeeboten betreft. Commandanten van buitenlandse onderzeediensten komen zelfs speciaal naar ons land om hier opgeleid te worden!
Tot aan WO2 voeren we met onze onderzeeboten vanuit Rotterdam en in Nederlands Indië. In onze ‘toptijd’ werkten we met zo’n twintig onderzeeboten. Uiteindelijk zijn we teruggegaan naar de situatie van nu, met vier boten van de Walrusklasse: de Dolfijn, de Zeeleeuw, de Bruinvis en de Walrus, alle vier sinds de jaren negentig in gebruik. De thuishaven is tegenwoordig Den Helder.
PAGINA 7
IK ZIE NIET, WAT JIJ OOK NIET ZIET
ONDERZEEDIENST
PAS ALS DE KUST VEILIG IS KUNNEN DE KIKVORSMANNEN WORDEN AFGEZET
Wereldwijd opereren, dicht bij huis oefenen…
ARTIKEL
In de Koude Oorlog waren onze onderzeeboten heel specifiek gemaakt om achter Russische onderzeeboten aan te gaan. Die hielden de noordelijke zeeën nauwlettend in de gaten, waar de NATO een stokje voor wilde steken. Na het vallen van de muur ging men zich afvragen welke rol de onderzeeboten nou nog hadden in de veranderde wereldpolitiek. Heel wat mensen waren ervan overtuigd dat er geen onderzeediensten meer nodig waren. Niets is minder waar gebleken. Op geen enkele andere manier kun je namelijk zo goed en van zo dichtbij ‘intelligence’ verzamelen: een betrouwbaar beeld opbouwen om in te schatten wat de situatie ter plekke is. En dat kunnen we steeds preciezer.
Onze onderzeeboten opereren wereldwijd: van het Caribische gebied tot aan de Adriatische Zee, in de Perzische Golf, de Middellandse Zee… Om te oefenen zijn Engeland en Noorwegen favoriet. Niet te ver weg, da’s wel zo handig, want echt snelle jongens zijn het niet, die onderzeeboten: meer dan een kleine 500 km per dag komen ze niet vooruit.
ELKE STAGIAIR DIE TOEVALLIG BIJ DE ONDERZEEDIENST TERECHT KOMT, WIL BLIJVEN!
PAGINA 8
SUBS-MAGAZINE 1
JAARGANG 8
ARTIKEL
ONDERZEEDIENST
IK ZIE NIET, WAT JIJ OOK NIET ZIET
Schat aan informatie
EEN ONDERZEEBOOT KAN GOED EN VAN DICHTBIJ 'INTELLIGENCE' VERZAMELEN.
Een concreet voorbeeld? Stel, we willen ergens ter wereld een landing doen. Maar voordat we onze mariniers kunnen droppen, moeten we wel eerst in kaart brengen of zich daar mijnen bevinden. En wat de watertemperatuur is, want de kikvorsmannen moeten daar wel twee uur lang in kunnen overleven. En of er radarposten zijn. Of er mensen op het strand lopen. De kleinste details moeten onopgemerkt verzameld worden. En omdat we dat zelf doen, hoeven we ons niet af te vragen of de bron wel betrouwbaar is. Met een vliegtuig dat ergens overheen vliegt om foto’s te maken, speel je jezelf natuurlijk enorm in de kijker. Met een onderzeeboot val je niet op, en kun je bovendien langere tijd ergens blijven, om meer en meer waarnemingen te doen. Die strekken heel wat verder dan alleen de kustomgeving: we maken gebruik van elektromagnetische stralen en akoestische informatie. Met taalen sonarspecialisten erbij levert dat vaak een schat aan informatie op. Zo kunnen we een aanval of een landing tot in de puntjes voorbereiden. Maar een onderzeeboot is niet alléén maar een geheime uitkijkpost: in geval van nood kan hij ook nog torpedo’s afvuren…
Geweldige sfeer De Nederlandse onderzeedienst wordt regelmatig door internationale partners gevraagd om mee te doen aan bepaalde oefeningen. Helaas hebben we dan niet altijd voldoende bemanning paraat. Onbekend maakt onbemind, denken wij, want scholieren kiezen steeds vaker voor andere onderdelen van de marine. Jammer voor ons, maar ook jammer voor hen, zo blijkt, want vrijwel iedere stagiair die hier toevallig geplaatst wordt, wil blijven! Juist omdat een onderzeeboot zo klein en compact is en je met relatief weinig mensen werkt, word je al snel multi-inzetbaar, mag je van alles doen, leer je ontzettend veel. Dat sowieso. Maar waar de meeste jongens voorál voor vallen, is de hechte sfeer. Samen onder water leven en werken schept zó’n band, daar kan geen ‘bovenwaterschip’ tegenop!
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 1
PAGINA 9
MIJNENJAGEN EN TECHNIEK
SUBS DUIKEN DIEPER
RUBRIEK
MIJNENJAGEN EN TECHNIEK
S B U S KEN I DIEPER... RDUIKENDEEL 1 D USUBS E P E I DMIJNENJAGEN Als mensen het over techniek aan boord van &hebben TECHNIEK
aat ine g uit agaz erzoek al m d S n arta UB ) op o or S k kw al vo ann (28 rine. El erwerp. a i c Spe Karrem lijke Ma der ond e k n Jaim e Konin in een a bij d uikt hij d
marineschepen, gaat het vaak alleen over fregatten en onderzeeboten. Vandaar dat ik tijdens mijn verblijf aan boord van Hr.Ms. Makkum, een mijnenjager, wat extra aandacht heb besteed aan de techniek van dít schip – ook al wordt het over anderhalf jaar helemaal ge-update.
Tekst en foto’s: Jaime Karremann
Waar vind je een helikoptermotor en een vrachtwagenmotor op minder dan 52 meter afstand? Aan boord van een mijnenjager! Daar barst het namelijk van de techniek, met de Technische Centrale (TC) als middelpunt. Vandaag vraag ik matroos Maarten van Willigen (20) het hemd van het lijf.
PAGINA 10
Reservesystemen
TD-ER MAARTEN CHECKT DAGELIJKS ALLE APPARATUUR
SUBS-MAGAZINE 1
Waarom een marineschip zoveel techniek nodig heeft? Omdat het schip allerlei geavanceerde taken moet kunnen uitvoeren en daar ingewikkelde techniek voor nodig heeft. Verder moet de bemanning natuurlijk gewoon kunnen leven: douchen, water drinken, koken, een lamp aan doen… Ook kan een marineschip vaker in gevaarlijke situaties terechtkomen dan een burgerschip. Bij schade moet alles toch blijven functioneren, dus daar is een reservesysteem voor nodig – nog meer techniek dus!
JAARGANG 8
RUBRIEK
SUBS DUIKEN DIEPER
MIJNENJAGEN EN TECHNIEK
Panelen vol knopjes, lampjes en schakelaars Het aansturen en controleren van al die apparatuur kan het beste worden gedaan vanuit één ruimte waar altijd iemand aanwezig is: de Technische Centrale. Maarten zit bij de groene panelen vol knopjes, lampjes en schakelaars, die allemaal een functie hebben. Hij kent ze op z’n duimpje...
SUBS DUIKEN DIEPER... MIJNENJAGEN & TECHNIEK
“Ik zou je mee kunnen nemen naar de machinekamer”, zegt hij. “Maar daar staat de dieselmotor aan, en dan kunnen we elkaar echt niet verstaan. Gelukkig hangen er camera’s in de machinekamer, dus ik kan je wél alvast wat vertellen.” Hij wijst op een ingebouwd beeldscherm in de hoek van de TC. Maarten laat met de camera’s de hele machinekamer zien. Daar staat om te beginnen de 12 cilinder Stork Werkspoor dieselmotor. Maar ook een apparaat om zelf drinkwater voor de bemanning te produceren, en een koudwatermaker voor de airconditioning en voor de koeling van apparatuur. “Zonder dat ding zou het schip echt een oven zijn”, zegt Maarten. “Dat komt doordat we hier geen 220 Volt gebruiken, maar 440.” Nu is het aan boord altijd lekker 20 graden!
DANKZIJ HAAR 'PODS' BLIJFT 'T SCHIP OP ÉÉN POSITIE 'HANGEN'
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 1
PAGINA 11
MIJNENJAGEN EN TECHNIEK
SUBS DUIKEN DIEPER
RUBRIEK
Drie keer per dag controle Alleen de machinekamer kan vanuit de TC met camera’s in de gaten worden gehouden, maar er zijn hier aan boord nog veel meer ruimtes vol techniek. Daarom worden er dagelijks drie controlerondes gelopen, om alle apparatuur te checken op temperatuur, lekkages en andere mogelijke problemen.
Ouderwets stuur Maarten neemt me mee naar de stuurmachinekamer; daarvoor moeten we naar beneden. Twee enorme machines sturen de roeren van schip aan, zien we hier, maar vreemd genoeg hangt daartussen een groot ouderwets houten stuur. Dat blijkt echter wel degelijk een functie te hebben, want mocht er bijvoorbeeld door schade ooit niet meer gestuurd kunnen worden vanaf de brug, dan kan dat nog wel vanaf deze positie, net boven de roeren.
HET SCHIP BARST VAN DE TECHNIEK... MAAR DIT IS GEWOON DE GANG. ;-)
DIT OUDERWETSE STUUR HEEFT WEL DEGELIJK EEN FUNCTIE
PAGINA 12
SUBS-MAGAZINE 1
JAARGANG 8
RUBRIEK
SUBS DUIKEN DIEPER
Aangepaste helikoptermotoren Trap op, trap af, ruimtes vol meters, lampjes en bewegende machines. Terwijl ik achter Maarten aan loop, merk ik dat hij zich helemaal thuis voelt. En geen wonder, want voor liefhebbers van werktuigtechniek is zo’n schip echt een dróóm! Via de hulpmachinekamer, waar onder andere de brandbluspomp staat, gaan we naar de boegschroefruimte en de pompkamer. Dan is het tijd voor de gasturbines, het favoriete onderdeel van Maarten. “Eigenlijk zijn dit aangepaste helikoptermotoren”, zegt Maarten, en maakt een plaat aan de zijkant van de gasturbine los. “Ze heten gasturbines omdat het gas in de turbine – door de druk – de schoepen in de turbine laat draaien. Zelf lopen ze op rode diesel, maar uiteindelijk leveren ze elektriciteit aan de elektromotor.”
DE KLEINE, HECHTE BEMANNING VAN HR.MS. MAKKUM
JAARGANG 8
MIJNENJAGEN EN TECHNIEK
De mijnenjagers van de Alkmaarklasse kunnen zowel op een dieselmotor als op elektrische voortstuwing varen. Varen op diesel is goedkoper, maar bij het jagen op mijnen wordt overgeschakeld op de gasturbine. De drie gasturbines zijn helemaal boven in het schip geplaatst. Op deze manier gaan er minder trillingen door het schip dan bij varen op de dieselmotor. Dankzij de elektromotor heeft de mijnenjager pods in plaats van vaste schroeven, zodat het schip exact op een positie kan blijven ‘hangen’. En dat is beter dan rondjes te moet varen om een bom die je laat ontploffen, begrijp ik van Maarten.
EIGENLIJK ZIJN DIT AANGEPASTE HELIKOPTERMOTOREN
SUBS-MAGAZINE 1
PAGINA 13
SUBS
Hr.Ms. Makkum
MIJNENJAGEN EN TECHNIEK
SUBS DUIKEN DIEPER
RUBRIEK
Lekker aan dek Na een bezoek aan de machinekamer – met oorkappen! – keren we weer terug naar de TC. Deze week hoeft Maarten hier niet veel op post. Hij werkt van acht uur ’s ochtends tot vijf uur ’s middags en heeft daarna vrij. Alleen als er storingen zijn, moet hij z’n bed uit. Zijn collega’s zijn deze week wel ingedeeld in een roulatieschema en werken in shifts, dus ook ’s nachts. Volgende week mag Maarten weer. Nu gaat hij aan dek filters van de gasturbineruimte schoon spuiten en met dit weer is dat helemaal niet verkeerd!
WERKEN AAN DEK IS MET DIT WEER HELEMAAL NIET VERKEERD!
PAGINA 16
SUBS-MAGAZINE 1
JAARGANG 8
S SUB r van an e m v ilnum de deel ent apr e In he het twe over mijn e j l lees ’s verhaa k… e ie Jaim en techn n jage
ARTIKEL
INFORMATIEDAGEN
CHECK OUT YOUR FUTURE!
? OEN AN D ST A G ALVA ILT R W A L , MA HOO IEN E SC HOW R S A D VIJFT B E L E B E J D N ’ ID EN ATER AN-M NE L JE M H? B I V C A R O R N A T E E M AD, EN V JKE AT J EENS KWA OG E NKLI I AL W N N N E J I AAR N O E J J E K I G R T E H O N E C D KA WE IT VO MISS WAT KEN AN D TEN D DKIJ LIJKT E N T M W O E H JE R IL JE N, KO AGEN! BEET KENE EN W E N R IED T E E E E MAT NB OUD R E F O N F O N N rdJAAR U ZOU KU VAN DE I r wo e g e i N R JO of vl erd S EE VOO ficier ïnteresse DEN f J I o T e S e , Wil j LANG nctie n je g
het ) die ! n e meid te nier orry, s ( mari s n ver m e o o g en les Jon t l t i a z r a zien n da wel odag ome k n , e Inf n d e e ee d s r wo rijg j jden k i t r n e ete s. Hi te w je de inier r a u e f r reek M b st o g p e f s o a s h o p v d c r , n e t alva Ko en nfo nis i zijn a g h r a n n l i c e t e e , e nt lich Of j door jou e de cties t ziet voor in ee zelf. t op zien voor e fun ding erui s r k m e r ne l i e o t e e i o a s a groe lei ni inz nw arin leiotiv ?G p a e r e t p t m o d d m e d o e t e u e , e j e ew at m inho oe d ngen je m stuk Wil j .. ;-) den cies , of h een aant . Je die w ke keuri e e n b n r h e e p ken. m z m e r k g o e a o r i a n m t , f t a i r i p e r s a z e . m Alg keu een spec en werk grijk ee te oren at de n Infodag elan es h en m i n b t e n e r c g n f g n of w o a n n ee m di ze fu en, n n ee naar de bij de rd va n hting o dan a c e i i v o l r d b kken aan t voo krijg rkple en. Alle iding e e l w d ron je de ekijk een n en kun en b r z a o r erke a t a D w . t m t e a N g nde er h an je G VA ier a chille e hebt ov h FODA e N e d I j vers j E n D ie kun en va OOR en d arine an e NG V m I vrag L. a V e f N J . d I ó INE HR bij n– C R n e S A l l e N M v I e le EN r st lijk! IJDE leide lf, natuur , TIJD ERKENB S T A bege W e z LA W. DE P WW ozen HECK matr E OP C KEUZ JOUW
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 1
PAGINA 17
STUDEREN AAN HET KIM
BACK TO SCHOOL
STUDEREN AAN HET (DEEL 1)
RUBRIEK
KIM
Met een vwo-diploma op zak ligt de wereld voor je open. Vooral als je wordt toegelaten op het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM). Wie hier als vwo’er de officiersopleiding afrondt krijgt als twintiger vaak al verantwoordelijkheden die in het bedrijfsleven alleen voor ervaren managers zijn weggelegd.
Het beroep van marine-officier trekt veel jonge mensen, maar niet iedereen komt zomaar in aanmerking. Kandidaten worden op alle mogelijke manieren getoetst, gekeurd en uitgevraagd. Niet alleen omdat je op deze ‘universiteit van de marine’ behoorlijk wat in je mars moet hebben, maar ook omdat het voor beide partijen goed is om er zo vroeg mogelijk achter te komen of het ‘klikt’… De overgang van het vrije burgerleven naar de strakke discipline van het internaatsleven is vaak best wel even wennen. De eerste maanden zijn voor velen het zwaarst; binnen de proeftijd van een halfjaar weten de meesten dan ook wel of ze verder willen en kunnen.
PAGINA 18
HET INTERNAATSLEVEN IS BEST EVEN WENNEN
SUBS-MAGAZINE 1
JAARGANG 8
RUBRIEK
BACK TO SCHOOL
STUDEREN AAN HET KIM
Vervormde puptentjes SUBS loopt een dagje mee met twee kersverse jongstejaars adelborsten (joja’s). Canan (spreek uit: Djanan), die voor het Korps Administratie heeft gekozen, is razend enthousiast, al had ze tijdens de ‘groepsconfrontatie’ op Texel – drie weken bivakkeren met alle jongstejaars – wel eens een klein beetje de balen. “Midden in de nacht wakker gemaakt worden om in de regen tig keer opnieuw een oud vervormd puptentje op te zetten, keurig in een rijtje met de andere tentjes – praktisch onmogelijk, want al die tentjes met hun scheefgebogen frames krijg je natuurlijk nooit mooi uitgelijnd – nee, dat waren niet de hoogtepunten.” Maar ze heeft het allemaal dapper doorstaan en kan er achteraf smakelijk om lachen: “Het hoort er gewoon bij hè?” TIJDENS DE 'GROEPSCONFRONTATIE' LEER JE ELKAAR SNEL KENNEN
Maurits, die koos voor het Korps Mariniers, heeft zich tijdens die weken op Texel – waar alle korpsen moesten samenwerken – behoorlijk verbaasd over de kracht en het doorzettingsvermogen van ‘de meisjes’, die ver in de minderheid waren. “Er zaten echt behoorlijk pittige oefeningen bij, waar ik zelf nog best moeite mee had. Maar dan sprak ik mezelf maar moed in: kom op, als die meiden het kunnen, dan kan ik het zéker!” Canan geeft hem een por. “Pas op jij!” WE WERDEN INGEDEELD IN SLAAPZALEN MET 8 TOT 16 BEDDEN
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 1
PAGINA 19
STUDEREN AAN HET KIM
BACK TO SCHOOL
RUBRIEK
MAURITS VERBAASDE ZICH OVER DE KRACHT EN HET UITHOUDINGSVERMOGEN VAN 'DE MEISJES' (JA, DIE RECHTER IS EEN MEID)
Je nieuwe ‘familie’ Voor de jongste adelborsten is het studiejaar 2007/08 begonnen op 14 augustus, een dag die ze waarschijnlijk nooit zullen vergeten. Die dag namen ze intrek in het statige gebouw van het KIM in Den Helder. Op dat moment waren ze nog met meer dan honderd man/vrouw. “We werden ingedeeld in slaapzalen met acht tot zestien bedden, elke kamer met een paar eigen douches en toiletten”, vertelt Maurits. “Allemaal kregen we één zo’n stalen kast voor onze bezittingen. Onze mobieltjes en ons geld moesten we inleveren! Je wordt echt even in het diepe gegooid: geen contact met thuis, zes weken lang intensief met je nieuwe ‘familie’ optrekken, wennen aan het internaatsleven waar je bijna geen rechten hebt maar wel honderdduizend regeltjes… Een echte vuurdoop!” MET JE NIEUWE 'FAMILIE' NAAR TEXEL
PAGINA 20
SUBS-MAGAZINE 1
JAARGANG 8
RUBRIEK
BACK TO SCHOOL
STUDEREN AAN HET KIM
Voorbeeldig gedrag, ook in de trein naar huis! Inmiddels zijn er bijna drie maanden verstreken. Het isolement van de eerste zes weken is voorbij, evenals de officiële Korpsintroductie. Iedereen heeft ondertussen al een aantal colleges gevolgd en tijd doorgebracht in z’n persoonlijke studiehok: een kamertje van zo’n 2 bij 2 meter, met meestal een bureau, een laptop met internetverbinding, een boekenkast en wat persoonlijke spulletjes. Het studiehok van Canan hangt vol met vakantiefoto’s waar zij nog met lang haar op staat. “We moeten er allemaal representatief uitzien”, vertelt ze. “Vooral ook buiten de deur. Als ik vrijdags met de trein naar huis reis, een rit van drie uur, moet ik m’n uniform aan en m’n hoedje op, en dan heb ik me voorbeeldig te gedragen. Niet eten in het openbaar, bijvoorbeeld, want dat staat niet netjes. Een slokje water mag nog net wel.”
AANGETREDEN AAN DEK TIJDENS DE BOOTJESREIS
Bootjereis en pre-POTOM Canan is net terug van drie weken ‘bootjesreis’, een verplicht nummer voor de jongstejaars – behalve voor de adelborsten van het Korps Mariniers, want die doen in dezelfde periode de prePOTOM. “Ergens in het voorjaar begint voor ons de échte POTOM, de Praktische Opleiding tot Officier der Mariniers”, vertelt Maurits. Maar omdat daar meestal behoorlijk wat mensen afvallen, door blessures of omdat het toch te zwaar voor ze blijkt te zijn, hebben we nu alvast een voorproefje gekregen. Nou, dat heeft er inderdaad wel ingehakt hoor. Maar ik ga vrolijk verder.” Ondertussen heeft Canan het op haar bootjesreis uitstekend naar haar zin gehad. “Je loopt dan drie weken lang met de bemanning mee, elk dienstvak een paar dagen, en doet alles wat de matrozen ook doen. Hartstikke leerzaam natuurlijk, en nog leuk ook. Maar na al die praktijk zullen we nu wel weer een poosje op het KIM blijven. Colleges volgen en veel sporten, denk ik. En (bijna) elk weekend naar huis…!”
Voordat je op het KIM begint, kies je voor een van deze vijf korpsen: Elektrotechnische Dienst Technische Dienst Administratie Zeedienst Korps Mariniers MAURITS IN ZIJN 'STUDIEHOK'
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 1
PAGINA 21
DENNIS VAN DER WAL, LDV'ER
EEN BAKKIE DOEN BIJ...
RUBRIEK
DENNIS VAN DER WAL MATROOS LDV AAN BOORD VAN EEN MIJNENJAGER “Ik heb altijd beweerd dat ik nóóit bij de Mijnendienst zou gaan”, zegt matroos Dennis van der Wal (21). “Maar nu wil ik er nooit meer weg!” Dennis heeft het erg naar zijn zin aan boord van Hr.Ms. Makkum. Hier op deze mijnenjager is hij een van de twee matrozen Logistieke Dienst Verzorging (LDV) Tekst en foto’s: Jaime Karremann
Dennis kwam bij de marine toen hij 17 jaar was, maar hij had nóg wel eerder willen beginnen: “Het was altijd al mijn droom. Een oom van mij werkte ook bij de marine en die vertelde dan over verre reizen, mooie avonturen, de hele wereld over. Dat wilde ik ook wel!” Toen Dennis op de middelbare school voor de richting horeca koos, stond z’n volgende keuze eigenlijk ook al vast: later zou hij solliciteren naar de functie van matroos LDV. Dat deed hij dus, en met succes. Vier jaar na zijn sollicitatie zit Dennis aan boord van Hr.Ms. Makkum, op weg naar een melding van een explosief 120 kilometer uit de kust.
PAGINA 22
GEZELLIG MET Z'N ALLEN PIEPERS SNIJDEN!
SUBS-MAGAZINE 1
JAARGANG 8
RUBRIEK
EEN BAKKIE DOEN BIJ...
DENNIS VAN DER WAL, LDV'ER
Extra afwisselend
TERWIJL DENNIS STAAT TE KOKEN IS DE MAKKUM ONDERWEG NAAR DE VOLGENDE BOM
“Je bent elke dag druk bezig met de voorbereidingen voor de maaltijden, het koken en bakken, het serveren, en alles wat er verder maar komt kijken bij het eten en drinken van de bemanningsleden. En dan heb ik tussendoor natuurlijk nog mijn neventaken.” [zie ook de rubriek Wist je dat… in dit magazine; red.] Dat laatste geldt overigens voor iederéén bij de marine. Dennis heeft bijvoorbeeld taken bij brand of bij ‘man over boord’. Dat maakt zijn werk extra afwisselend!
“Man overboord, recht achteruit!” Terwijl hij enthousiast zit te vertellen over de dingen die hij allemaal doet, klinkt plotseling de scheepsomroep: “Attentie, hier de brug, man over boord! Man over boord, recht achteruit!” Dennis springt op uit z’n stoel en gaat er razendsnel vandoor. Ook de meeste andere bemanningsleden komen meteen op post en lopen snel door naar de plek waar ze op dat moment nodig zijn. Iedereen doet wat ‘ie moet doen en al gauw wordt de drenkeling met een rubberboot weer aan boord gehaald. Gelukkig was dit ‘alleen maar’ een oefening met een pop, maar bij een echt slachtoffer worden precies dezelfde procedures gevolgd, dus elke handeling moet er helemaal in zitten. De commandant kijkt op z’n horloge: “Prima tijd. Goed gedaan.”
SUBS-MAGAZINE 1
PAGINA 23
DENNIS VAN DER WAL, LDV'ER
EEN BAKKIE DOEN BIJ...
RUBRIEK
Kok, hofmeester én bakker Zo snel als er actie kan worden ondernomen, zo snel kan het ook weer voorbij zijn. Met een nieuw bakkie koffie vertelt Dennis over z’n dagelijkse werk: “Meestal ben ik druk bezig in het kombuis. Op grote schepen ben je als matroos LDV óf hofmeester, dan serveer je het eten, óf je bent kok. Op een schip met een kleinere bemanning, zoals deze mijnenjager bijvoorbeeld, worden die taken gecombineerd. De hele Logistieke Dienst Verzorging bestaat hier uit twee matrozen en een korporaal, de chef-kok. Ik ben dus tegelijk kok, hofmeester en bakker!” ''MEESTAL BEN IK DRUK IN HET KOMBUIS''
De dag is vandaag vroeg begonnen voor Dennis, want het was zijn beurt om het ontbijt te doen. Om 6.00 uur pruttelde de koffie al en werden de tafels gedekt voor het ontbijt in de longroom (waar de officieren eten), de gouden bal (voor onderofficieren), het korporaalsverblijf en het manschappenverblijf. “Om beurten doet een van de drie LDV’ers het ontbijt; de andere twee mogen dan uitslapen. Morgen en overmorgen hoef ik er dus niet zó vroeg uit.”
SERVEREN BIJ DE OFFICIEREN IN DE LONGROOM
PAGINA 24
SUBS-MAGAZINE 1
JAARGANG 8
RUBRIEK
EEN BAKKIE DOEN BIJ...
DENNIS VAN DER WAL, LDV'ER
Leuke herinneringen…
Méér dan collega’s
Net zo goed als het werk van de LDV’ers elke dag opnieuw gewoon doorgaat, heeft ook het schip zo z’n taken. Terwijl Dennis staat te koken of de tafels dekt, is Hr.Ms. Makkum onderweg naar de volgende bom, of naar een buitenlandse haven. Dennis heeft met de mijnenjager al verschillende havens aangedaan, onder andere in Noorwegen, Engeland en Estland. “Dat zijn toch leuke herinneringen… Je gaat dan met de hele bemanning de wal op, echt heel gezellig.”
Maar ook aan boord is het gezellig, vindt Dennis. “Je bent hier méér dan collega’s: je vormt samen een hechte club, praat met elkaar over alles wat je bezighoudt – ook in je privéleven.” Wat wel vaker over de mijnendienst wordt gezegd, is ook Dennis’ ervaring: “De sfeer is echt super!” En dáárom wil hij er dus nooit meer weg…
EVEN EEN HENGELTJE UITGOOIEN... VOOR DE LOL HOOR, NIET VOOR DE AVONDMAALTIJD! ;-)
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 1
PAGINA 25
DENNIS VAN DER WAL, LDV'ER
EEN BAKKIE DOEN BIJ...
RUBRIEK
DE DRIEKOPPIGE LDV AAN BOORD VAN EEN MIJNENJAGER
HOE ZIEN HUN WERKDAGEN ERUIT? 6.00 uur
Zorgen voor koffie en gedekte tafels in de verschillende verblijven
07.45 uur
Eieren bakken, daarna tafels afruimen, afwassen
09.45 uur
Voorbereidingen voor de (warme) middagmaaltijd
09.45 uur
Pauze
10.00 uur
Koken voor de middagmaaltijd
10.45 uur
Tafels dekken
11.15
Eerste shift gaat eten (er wordt gegeten
uur
in twee shifts: er is niet voldoende ruimte voor iedereen tegelijk, ĂŠn er moeten altijd mensen op post blijven op zee); daarna afruimen en opnieuw dekken voor de tweede shift 12.00 uur
Tweede shift gaat eten
13.30 uur
Afruimen, afwassen, kombuis schoonmaken
13.30 uur
Pauze
14.30 uur
Voorbereidingen voor avondmaaltijd en volgende dag
16.45 uur
Tafels dekken
17.15
Eerste shift gaat eten; afruimen en
uur
opnieuw dekken 18.00 uur
Tweede shift gaat eten; afruimen, afwassen, kombuis schoonmaken
18.30 uur
PAGINA 26
Klaar met werken
SUBS-MAGAZINE 1
JAARGANG 8
RUBRIEK
WIST JE DAT...
DEROLLENKAART (DEEL 1)
DE ROLLENKAART (DEEL 1)
“DEKKEN DEKKEN DEKKEN OVER BAKBOORD!” Soms pakt een werkdag op een marineschip ineens heel anders uit dan verwacht: was je van plan om gehaktballen te draaien voor de hele bemanning, sta je ineens in een hittewerend pak met een brandslang in je hand… Raar? Nee hoor! Iedereen aan boord heeft namelijk één of meerdere extra taken, zodat allerlei noodsituaties meteen door de eigen bemanning bestreden kunnen worden. En daar wordt vrijwel elke week zo realistisch mogelijk mee geoefend. In dit nummer: brand en averij.
Wanneer de bemanning van een schip eenmaal is samengesteld en alle hoofdtaken verdeeld zijn, wordt er voor diezelfde bemanning een zogeheten ‘rollenkaart’ opgesteld: wie doet wat in geval van…? Op jouw persoonlijke rollenkaart staat waar je moet zijn en wat je moet doen in welke situatie. Bijna iedereen aan boord is wel ingedeeld bij het ZWBP (Zeewacht Brandpiket) en in de ‘averijrol’ (bij scheuren of gaten in de scheepswand), twee heel belangrijke rollen voor de bedrijfsveiligheid. Hoewel brand en averij in werkelijkheid gelukkig maar heel zelden voorkomen, moet de bemanning er altijd op voorbereid zijn. Vandaar dat er eindeloos mee wordt geoefend. Echte brandjes blussen en echte scheuren stutten – dat heeft iedereen al een keer moeten doen op de Plaat, het oefenterrein van de NBCD-school in Den Helder. PAULINE 'BRIEFT' DE EERSTE AANVALSPLOEG
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 1
PAGINA 27
DEROLLENKAART (DEEL 1)
WIST JE DAT...
RUBRIEK
Iedereen in z’n rol
TC als regelcentrum
Maar stel, er komt – in het echt – een brandmelding binnen bij de Technische Centrale (TC), omdat er ergens een rookalarm is afgegaan. Als de melding inderdaad blijkt te kloppen, wordt dat door de scheepsomroep gepraaid: “Brand brand brand!”, gevolgd door het deel van het schip (het compartiment) waar de brand zich bevindt. Iedereen die is ingedeeld bij het brandpiket, gaat naar de plek die op z’n rollenkaart vermeld staat. De mensen die daadwerkelijk moeten gaan blussen, rennen meteen naar de plek van de brand. De mensen van de MAD, de Medische Actie Dienst, komen samen op een plek ver van de brand vandaan, waar ze eventuele gewonden veilig kunnen helpen. De mensen van de Technische Dienst (TD) en de Wapentechnische Dienst (WD) houden controle op de machines die door de brand schade zouden kunnen oplopen. Zij moeten de TC continu informeren over wat het schip nog wel en niet kan. Ook de ‘niet-ingedeelden’ verzamelen zich en staan klaar om waar nodig te assisteren.
Ondertussen leidt de NBCD-officier de brandbestrijding vanuit de TC. Hij krijgt daar informatie binnen vanuit alle verschillende posten, ordent die, en maakt dan via de scheepsomroep steeds de situatie bekend: via welke route de brand wordt aangevallen, op welke plek de leider hoofdploeg zich bevindt, waar de rookgrenzen zijn… Via headsets houdt iedereen contact met elkaar en wordt de TC op de hoogte gehouden van wat er zich op het schip afspeelt, om dat weer aan de commandant door te kunnen geven, maar ook om de bemanning goed te kunnen instrueren.
PAGINA 28
DE BRANDBESTRIJDING WORDT GECOÖRDINEERD VANUIT DE TC
Als de brand geblust is, wordt dat bekend gemaakt over de scheepsomroep. Een matroos blijft nog een tijdje ter plaatse, om te checken of er niet toch nog ergens een brandhaardje zit, of dat er iets nasmeult, want door de rook kun je dat niet altijd makkelijk zien. Is de rook op een gegeven moment afgevoerd en wordt alles weer veilig bevonden, dan zal het schip na zo’n brand meestal zo snel mogelijk naar de haven willen.
SUBS-MAGAZINE 1
JAARGANG 8
RUBRIEK
WIST JE DAT...
DEROLLENKAART (DEEL 1)
OVERLEG TUSSEN DE EERSTE EN TWEEDE AANVALSPLOEG
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 1
PAGINA 29
DEROLLENKAART (DEEL 1)
WIST JE DAT...
RUBRIEK
Schade aan de scheepswand Een andere calamiteit die om een strak bestrijdingsplan vraagt, is averij, oftewel schade aan de scheepswand. Averij kan ontstaan doordat een ronddobberende zeecontainer tegen het schip aan komt, door een aanvaring met een ander schip, of doordat het schip tegen de grond loopt, bijvoorbeeld. De brug speelt hierbij een belangrijke rol: daar zitten immers de ogen van het schip, die vanaf de brugvleugels kunnen zien wat er om het schip heen gebeurt. Is een aanvaring niet meer te voorkomen, bijvoorbeeld aan stuurboordzijde, dan gaat er een alarm af en wordt er over de scheepsomroep gepraaid: “Rood sluiten! Rood sluiten!” en meteen erachteraan: “Dekken dekken dekken over bakboord!” Iedereen moet dan snel alle luiken en deuren met een rode rechthoek erop sluiten – het schip wordt daardoor als het ware verdeeld in zes afzonderlijke waterdichte compartimenten – en dan zichzelf in veiligheid brengen… ZOZIT JE ACHTER JE PCEN ZO STA JE IN EEN HITTEWEREND PAK EEN BRAND TE BLUSSEN
PAGINA 30
SUBS-MAGAZINE 1
JAARGANG 8
RUBRIEK
WIST JE DAT...
Is het schip inderdaad aangevaren, dan begint iedereen van de averijrol met een ‘blanket search’: allemaal moeten ze een bepaalde route af lopen om te controleren of daar niks aan de hand is. Zodra bekend is waar de scheuren zijn, hoe groot het gat is, of er water binnen loopt, en of het onder of boven de waterlijn is, gaat de TC op basis van dat plaatje teams inzetten om de calamiteit te bestrijden.
DEROLLENKAART (DEEL 1)
Stutten met matrassen, dekens, een plaat, een staaf… De volgende stap is het stutten van het gat. Als het echt niet anders kan, wordt er uitgeweken naar de uiterste noodoplossing: het compartiment opgeven. Je laat het dan vollopen, maar omdat de ‘rode’ deuren verder allemaal zijn gesloten, komt het water niet verder dan dit ene compartiment en kan het schip blijven drijven. Gaat het om wat kleinere scheurtjes, dan probeer je die zo goed mogelijk te stutten. De materialen die daarvoor nodig zijn, liggen op verschillende plekken in het schip. De scheur wordt bedekt met dekens en matrassen, waar een plaat tegenaan gaat en waar vervolgens een uitschuifbare staaf tegenaan wordt gedrukt, het andere uiteinde van de staaf tegen de tegenoverliggende muur in de ruimte. Die staaf moet goed op spanning staan om de plaat op z’n plek te houden. Voor even is dit oké, maar over het algemeen geldt toch dat een schip met averij zo snel mogelijk naar een haven moet zien te komen om de schade écht te laten repareren.
BIJ BRAND & AVERIJ HOUDT DE TD DE APPARATUUR CONTINUE IN DE GATEN
HET STUTTEN VAN DE TRAPPENHAL
IN HET VOLGENDE NUMMER: DE ‘MAN OVER BOORD’-ROL EN DE MEDISCHE ACTIE DIENST
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 1
PAGINA 31
COLOFON
SUBS-MAGAZINE IS EEN UITGAVE VAN DE KONINKLIJKE MARINE. HET IS BESTEMD VOOR ALLE LEDEN VAN SUBS -DE JONGERENCLUB VAN DE MARINE- EN VERSCHIJNT VIER KEER PER JAAR.
AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE: Silvana Amerika Rita Meshulam, Veritaal Jaime Karremann Maartje van der Maas John van den Akker Peter de Vries Groep Onderzeeboten Koninklijk Instituut voor de Marine Hr.Ms. Makkum Peter van Bastelaar
REDACTIEADRES Koninklijke Marine SUBS-magazine Postbus 2630 1000 CP Amsterdam
VORMGEVING Krijn Ontwerp, Nijmegen
AFMELDEN Wil je geen lid meer zijn van SUBS? Mail dit dan ff naar info@subs.nl.
INSCHRIJVEN Ben je nog geen lid van SUBS en wil je je inschrijven? Surf dan naar www.subs.nl, klik op CLUB en kies ’Lid worden’.
DRUK Hollandia Printing, Heerhugowaard
SUBS SUBS-MAGAZINE
JAARGANG 8
NUMMER 1
JANUARI 2008