SUBS
SUBS
MEIDEN VAARDAG
MAGAZINE
BEVOORRADING
OP
ZEE
2008
EN
MEER DOE MEE AAN DE
LEGO
BATTLE!
STUDEREN AAN HET
KIM
[DEEL 4] SUBS-MAGAZINE
JAARGANG 8
NUMMER 4
VOORWOORD
SUBS-MAGAZINE
VOORWOORD / INHOUDSOPGAVE
RUBRIEK
ONTWERP JE EIGEN MARINESCHIP! Doe mee aan The Navy LEGO Battle en win je eigen ontwerp als LEGO-bouwpakket. Ga snel naar pagina 10, ontdek hoe je mee kunt doen en win die prijs!
reeks verhalen af. Lees op pagina 12 t/m 15 nog één keer wat ze nu weer allemaal hebben meegemaakt.
Verder nemen we in dit magazine afscheid van een aantal series. Op pagina 20 t/m 23 lees je bijvoorbeeld over Bevoorrading Op Zee (BOZ), het laatste onderwerp in de serie over de ‘rollenkaart’ aan boord van marineschepen.
SUBS-reporter Jaime Karremann schreef in het vorige nummer over het opsporen van een bom op de zeebodem. In zijn laatste artikel over mijnenjagen lees je hoe deze bom uiteindelijk tot ontploffing wordt gebracht (pagina 16 t/m 19).
In de afgelopen drie nummers hebben de adelborsten Canan en Maurits je op de hoogte gehouden van hun belevenissen op het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM). Met de afsluiting van hun eerste jaar aan het KIM sluiten zij in dit magazine ook hun
Veel leesplezier!
Silvana Amerika, Coördinator SUBS
TERUGBLIK MARINEDAGEN 2008
PAGINA 06
EEN BAKKIE DOEN BIJ… NICOLE, TANDARTSASSISTENTE
PAGINA 10
THE NAVY LEGO BATTLE
PAGINA 11
NEWS & VIEWS
PAGINA 12
BACK TO SCHOOL… STUDEREN AAN HET KIM (DEEL 4)
PAGINA 16
SUBS DUIKEN DIEPER… MIJNENJAGEN (DEEL 2)
PAGINA 20
WIST JE DAT… DE ROLLENKAART (DEEL 4): BOZ
PAGINA 24
MEIDENVAARDAG 2008
FOTO COVER: LCU MET TANK, OP DE MARINEDAGEN 2008
PAGINA 2
SUBS-MAGAZINE 4
JAARGANG 8
INHOUD
SUBS
PAGINA 03
ARTIKEL
TERUGBLIK
MARINEDAGEN 2008
SUBS OP DE MARINEDAGEN 2008
Tekst: Rita Meshulam
Dé publiekstrekkers op de succesvolle Marinedagen van dit jaar waren twee kolossale LPD’s (Landing Platform Docks): de RFA Lyme Bay, een Brits marineschip, en onze eigen Hr.Ms. Johan de Witt. Op 11, 12 en 13 juli stonden de poorten van de marinehaven in Den Helder open voor iedereen die wilde komen kijken. En zoals altijd hadden SUBS-leden ook nu weer een streepje voor: alleen zíj konden zich inschrijven voor het speciale SUBS-programma!
Voor SUBS-leden Arnold (links) en Stephan (rechts) is dit de eerste keer dat ze op de Marinedagen – voorheen de Vlootdagen – af zijn gekomen. Ze hebben er wel een behoorlijke reis voor over moeten hebben: de één komt uit Zwolle, de ander uit Wapenveld. Stephan: “Vorig jaar zijn we voor het eerst naar de Landmachtdagen geweest en omdat we dat toen erg leuk vonden, wilden we dit jaar ook bij de marine kijken.”
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 4
Het leukst van de Marinedagen vinden Stephan en Arnold de demonstraties op, in en boven het water. “Vooral de landing van de mariniers is erg stoer, en dan ook nog eens die tank die vanaf een landingsvaartuig de kade op dendert...”
PAGINA 3
MARINEDAGEN 2008
TERUGBLIK
ARTIKEL
USS Elrod: streng beveiligd! Heel bijzonder dit jaar was de aanwezigheid van het Amerikaanse fregat USS Elrod. Het gebeurt namelijk niet vaak dat een Amerikaans marineschip Den Helder aandoet. Voor SUBS-leden was dit dan ook een unieke kans om een kijkje te nemen aan boord van dit streng beveiligde schip. In groepjes werden de jongens en meiden langs het helidek, het boarding team, de duiker en de brug geleid. Maar er werden vooral veel wapensystemen geshowd: het kanon, de Mk 75 Oto Melara 76mm, de torpedo’s, en de goalkeeper Mk15 Phalanx Close In Weapons System. En daarnaast ook nog de specialistische wapens van het boarding team. Stephan: “We zijn ook meegeweest met de rondleiding aan boord van USS Elrod. Een hele toffe ervaring. Het verhaal van het boarding team vond ik het meest interessant.”
PAGINA 4
Lekker dichtbij Exclusief voor SUBS-leden was er een rondvaart door de marinehaven geregeld aan boord van de Lacomblé, het schip van Zeekadetkorps Den Helder. [Zie de nieuwe rubriek NEWS & VIEWS op pagina 11 voor meer info over de Zeekadetten.]
SUBS-MAGAZINE 4
JAARGANG 8
ARTIKEL
TERUGBLIK
MARINEDAGEN 2008
Zo kregen onze SUBS-VIPS de kans om de aanwezige LPD’s – waaronder ook Hr.Ms. Rotterdam – eens vanaf het water te zien. De overige bezoekers keken toe vanaf de kade, rijen dik… “Echt gaaf, dat wij er tijdens die rondvaart zoveel dichter op zaten. Minpunt was hoogstens die plensbui die we op onze kop kregen, haha – maar je moet er íéts voor over hebben, hè!?”
Handig voor op school Net als andere jaren kon je als SUBS-lid met je ID-card een gadget ophalen in de SUBStent. Deze keer was dat een etui met pen en potlood: handig voor op school. Ook werden er posters en plastic tasjes uitgedeeld. Jongeren die nog geen lid waren, konden zich ter plekke inschrijven – en dat deden ze massaal!
Arnold en Stephan, na het ophalen van hun SUBS-etui: “Wij zitten op het VMBO in Apeldoorn. Voor ons is deze etui dus hartstikke nuttig en bovendien past ‘ie goed bij de SUBS-agenda die we hebben besteld. Die is écht super. Leuke interviews, mooie foto’s, ziet er ook nog eens stoer uit… Gaan we allemaal zéker gebruiken!”
EST EL GEWE IST? OF W M E G T FOTO8 E 0 H 0 DAGEN 2 AN NAAR E D IN A R G A ? M N DE CHTERAF VERGETE INDRUK A CAMERA N E E J E R R A O A M K LEUK: -SITE, VO IETEN. OO DE SUBS N P E G O K E T E O A B ETJE N JES VAN G EEN BE 0º-FILMP ÓF OM NO JE NU 36 D IN V F (LUCHTA LC E UN AR VAN EEN D R O O ONDER F B DE AAN ), WAAR RUIMTES OFREGAT D N A DIVERSE M M CO T. INGS- EN VAN HEEF VERDEDIG E ER VIER IN R A M E JK KONINKLI
JAARGANG 8
PAGINA 5
NICOLE VAN SCHARENBURG
EEN BAKKIE DOEN BIJ...
RUBRIEK
NICOLE VAN SCHARENBURG (21) TANDARTSASSISTENTE Op je negentiende korporaal worden, meevaren naar de meest paradijselijke oorden op aarde, het werk doen waar je eerder al voor gekozen had, steeds nieuwe mensen leren kennen, de mogelijkheid hebben om af en toe ook eens met andere dienstvakken mee te lopen, regelmatig kunnen sporten in werktijd… Nicole van Scharenburg (21) heeft als tandartsassistente bij de marine een enorm afwisselende baan! Tekst & foto's: Rita Meshulam
Toen Nicole na haar VMBO koos voor de verkorte MBO4-opleiding tot tandartsassistente – ze mocht ‘m in twee jaar doen – had ze geen idéé dat ze haar vak ooit nog eens zou gaan uitoefenen op een marinekazerne of aan boord van een marineschip. Ze liep haar stages gewoon in de burgermaatschappij en ook na het behalen van haar diploma zocht ze daar een baan. “Dat lukte op zich wel meteen en het was ook best leuk, maar het nieuwe was er al snel af. Elke dag met dezelfde tandarts in dezelfde praktijk, de ene patiënt na de andere, altijd haast... Ik dacht regelmatig: is dit het nou? Ik was pas achttien en snakte naar wat meer avontuur en afwisseling.”
PAGINA 6
SUBS-MAGAZINE 4
JAARGANG 8
RUBRIEK
EEN BAKKIE DOEN BIJ...
NICOLE VAN SCHARENBURG
Horizontaal ingestroomd Op de een of andere manier liet Nicole zoiets vallen bij een lerares van haar vroegere opleiding. Die bracht haar op een idee waar ze zelf nooit op was gekomen: “Haar zoon stond op het punt om bij de marine te gaan, en zij raadde mij aan om daar ook eens te informeren. En inderdaad, ze bleken wel tandartsassistentes nodig te hebben, op kazernes door heel Nederland, maar ook op varende schepen en in het buitenland. Dat leek me wel wat! Ik besloot me aan te melden en kwam gelukkig door de keuring heen.
DE 'TOOLS' VAN DE TANDARTSASSISTENTE
Voordat ik als militair aan de slag kon, kreeg ik nog wel twee interne opleidingen. Eerst de EMMV, de Eerste Maritiem Militaire Vorming, waar ik in elf weken tijd van alles en nog wat leerde over het marinebedrijf en het militaire leven. Daarna kon ik – vanwege mijn MBO4achtergrond – direct ‘horizontaal instromen’ naar de korporaalsopleiding van zeven weken.” Binnen de marine hoefde Nicole verder geen vakopleiding meer te doen: ze wás per slot van rekening al gediplomeerd tandartsassistente. Na de EMMV en de korporaalsopleiding kon ze dus meteen beginnen in haar eigen vak, voor het eerst niet bij een ‘gewone’ tandartspraktijk.
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 4
PAGINA 7
NICOLE VAN SCHARENBURG
EEN BAKKIE DOEN BIJ...
En, is er veel verschil? “Ja, het is echt totaal anders”, antwoordt Nicole, die momenteel geplaatst is op de marinierskazerne in Doorn. “In drie jaar tijd heb ik met tig verschillende tandartsen en assistentes gewerkt en ondertussen heel erg veel van de wereld gezien. Ik heb sowieso bijna anderhalf jaar in de West gezeten, op Aruba, en van daaruit zijn we ook naar Bonaire en Curaçao geweest, en naar Costa Rica en Colombia. Tijdens een andere reis deden we Dubai, Abu Dhabi en Fujairah aan – allemaal rijke Arabische oliestaatjes – maar ook Djibouti, een arm Afrikaans land, en de Seychellen, een eilandengroep in de Indische Oceaan, echt de mooiste plek op aarde, als je het mij vraagt. Dat je daar op je twintigste zomaar heen mag, voor je wérk nota bene, dat kunnen er maar weinig zeggen!”
RUBRIEK
Extra afwisseling Nicole maakt haar baan extra afwisselend door mee te lopen met andere dienstvakken. “Wanneer je bijvoorbeeld een aantal maanden lang met een vaste bemanning aan boord van een schip zit, is iedereen op een gegeven moment wel een keer bij de tandarts geweest. Als ik daardoor een tijdje wat minder te doen heb, ga ik meelopen met een ander dienstvak, om te ervaren hoe dat is en om mezelf nuttig te maken. Dan werk ik bijvoorbeeld twee weken mee in het kombuis, of een weekje in de machinekamer. Vind ik hartstikke leuk!”
Zorgvuldig en hygiënisch Maar haar dagelijkse werk als tandartsassistente, hoe is dat bij de marine? “Toch ook wel heel anders dan in de burgermaatschappij”, zegt Nicole. “De tandartsen hier doen veel meer zelf. Tandsteen verwijderen, medicijnen meegeven, dat mogen wij allemaal niet, terwijl tandartsen in de burgermaatschappij juist zoveel mogelijk aan hun assistentes overlaten. Bij controles en behandelingen sta ik natuurlijk wel aan de stoel, maar nooit zonder de tandarts.” Een ander verschil met de burgermaatschappij is dat alles daar veel sneller moet, vindt Nicole. “Ik vond het soms bijna lopende-bandwerk. Bij de marine wordt meer tijd uitgetrokken voor de mensen, en alles gaat heel zorgvuldig en super-hygiënisch.”
PAGINA 8
SUBS-MAGAZINE 4
JAARGANG 8
RUBRIEK
EEN BAKKIE DOEN BIJ...
NICOLE VAN SCHARENBURG
Medisch beroepsgeheim Een belangrijke taak van de tandartsassistente is dan ook het schoonhouden van de ruimtes en het steriliseren van de instrumenten. “Dat doe ik meestal tegen het eind van de dag”, vertelt Nicole. “Verder zit je als assistente regelmatig achter de balie, om mensen te woord te staan die langskomen, om afspraken in te plannen en om de telefoon op te nemen. Ook de hele administratie van de praktijk doen wij zelf. Vanwege het medisch beroepsgeheim blijft dat allemaal binnenskamers.” SOMS ZIT IK ACHTER DE BALIE OM AFSPRAKEN IN TE PLANNEN.
Eerst douchen en tandenpoetsen! En de patiënten? Nicole lacht. “Die zijn ook anders, ja! Hier in Doorn krijg ik natuurlijk vooral mariniers in de stoel, soms rechtstreeks vanuit de sportschool, zwetend en stinkend. Dan kan ik heel streng zijn, hoor! Ik stuur ze gerust weg, om zich eerst fatsoenlijk te douchen en hun tanden te poetsen.” Nicole lacht. “En als je dacht dat die bikkels wel even zonder verdoving een gaatje laten vullen… Niet dus!” Eén ding mist Nicole wel in de praktijk, vergeleken met vóór de marine: “Ik vond het altijd zo leuk om met kinderen te werken. Alleen op Aruba had ik dat wel, want degenen die daar bijvoorbeeld voor een jaar geplaatst zijn, komen met het hele gezin. Maar verder is het natuurlijk allemaal 18+. Maar ach, dat went ook snel genoeg. En ik hoef maar even terug te denken aan alle mooie plekjes op de wereld die ik al heb gezien en ongetwijfeld nog ga zien – ik wil bijvoorbeeld heel graag een keer mee naar Engeland en een keer naar Noorwegen – en aan alle leuke dingen die ik bij de marine mag doen… Nee, dan heb ik voorlopig echt geen heimwee naar de burgermaatschappij!”
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 4
PAGINA 9
THE NAVY LEGO BATTLE
SUBS-PRIJSVRAAG
Ben je behalve marine-fanaat ook nog eens creatief en/of fantasierijk? Ontwerp dan jouw ‘marineschip van de toekomst’ of bouw een bestaand marineschip na, met LEGO! Wie weet word jij wel een van de drie overwinnaars van deze vreedzame battle en ga je er vandoor met een prachtige buit!
Hoe ga je te werk? Surf naar factory.lego.com en download de LEGO Digital Designer. Kies voor Choose Free Build en maak je beste ontwerp ooit! Startproblemen? Links in het kadertje bij Starter Models vind je een model van een schip om je een beetje op weg te helpen. Andere ontwerpvragen? Bel met de LEGO Customer Service: 00800-53465555. Sla jouw ontwerp op (Save as…) als LEGO_[je naam]. Mail je definitieve ontwerp naar info@subs.nl, met het woord LEGO op de onderwerpregel. Vermeld in het berichtje zelf je naam en adresgegevens én wat voor schip je hebt ontworpen.
PAGINA 10
SUBS-MAGAZINE 4
ARTIKEL
Let op de spelvoorwaarden! Deelname aan de Navy LEGO Battle is gratis, maar alleen SUBS-leden mogen meedoen! De drie gelukkige winnaars krijgen hun ontwerp als LEGO-bouwpakket thuisgestuurd!!! (de ontwerpen worden onder andere beoordeeld op originaliteit en realiteitszin) Op 1 december 2008 krijgen de drie winnaars bericht van ons! (30 november 2008 is dus de allerlaatste datum waarop je je ontwerp kunt mailen)
Check voordat je aan de slag gaat nog even de volledige spelvoorwaarden op www.subs.nl, onder MAGAZINE. Wel eerst even inloggen!
JAARGANG 8
RUBRIEK
NEWS & VIEWS
>Z E E K A D E T T E N : I E T S V O O R J O U ?
Bij het Zeekadetkorps Nederland – een maritieme jeugdvereniging die onder andere steun krijgt van de Koninklijke Marine – draait het allemaal om (er)varen en plezier hebben op het water. Zeekadetten komen elke zaterdag samen aan boord van hun eigen korpsschip; verspreid over het land zijn dat er bijna twintig. Als zeekadet leer je wat er aan boord allemaal moet gebeuren, van onderhoud en reddingsprocedures tot het schip besturen, en daar kun je ook nog eens verschillende brevetten voor halen. Bovendien worden er allerlei leuke evenementen, excursies en kampen georganiseerd. Ben jij sportief, tussen de 11 en de 18 jaar, en een echte teamplayer? Houd je van varen maar ben je ook niet te beroerd om een keer aardappels te schillen? Check dan op www.zkk.nl welk korps er bij jóú in de buurt zit! Je kunt gewoon eens een dagje mee om uit te vinden of er ook in jou een zeekadet schuilt.
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 4
ZEEKADET / WAAR / SUBS-HYVE
>A R O U N D T H E W O R L D
De site www.werkenbijdemarine.nl wordt uitgebreid met een button WAAR in de menubalk op de homepage. Ontdek waar in de wereld de marine deelneemt aan missies en operaties – of volg Hr.Ms. Tromp op haar wereldreis!
>S U B S - H Y V E
Ben jij SUBS-lid én fanatiek hyver? Word dan lid van jongerenclubsubs.hyves.nl! Kom in contact met andere SUBS-leden, stel een vraag aan een mede-SUBS-lid, of laat gewoon een krabbel achter. De infodagen en andere evenementen van de Koninklijke Marine vind je er ook.
PAGINA 11
STUDEREN AAN HET KIM
BACK TO SCHOOL
STUDEREN AAN HET
RUBRIEK
KIM
(DEEL 4)
Het zit erop, het eerste jaar van Canan Babayigit en Maurits Holle, de twee – aanvankelijk nog – kersverse adelborsten die we hiervóór drie keer interviewden over hun ervaringen op het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM). Allebei begonnen ze daar in augustus 2007 aan hun vijfjarige opleiding tot officier. Canan ging voor de richting Administratie, Maurits voor het Korps Mariniers. Maar omdat elke officier bij de marine bepaalde basisvakken moet hebben gevolgd, liepen hun studies in het begin nog aardig gelijk op. Alleen dit laatste kwartaal lukte het voor het eerst niet meer om Canan en Maurits tegelijk te spreken te krijgen, en zelfs niet allebei afzonderlijk in het inmiddels oude vertrouwde KIM-gebouw in Den Helder. Terwijl Canan daar nog druk aan het blokken was op de laatste tentamens van haar eerste jaar, was Maurits namelijk al tijdelijk ‘verhuisd’ naar de kazerne in Rotterdam voor de Praktische Opleiding Tot Officier der Mariniers (POTOM). In deze – voorlopig – laatste aflevering over het KIM laten we beide hoofdpersonen nog één keer aan het woord.
Meteen vanaf het begin leerden we Canan al kennen als een serieuze, hardwerkende militaire studente, die daarnaast ook altijd wel te porren was voor een gezellig feestje of een leuk sportevenement. “Alles eruit halen wat erin zit”, leek haar motto, want behalve dat ze bijna altijd goede cijfers haalde, schreef ze zich ook nog regelmatig in voor allerlei neventaken. Zo werd ze aan het eind van haar eerste jaar bijvoorbeeld verkozen tot één van de twee vertrouwenspersonen voor het korps adelborsten. Dat betekent vooral voor de nieuwe lichting jongstejaars dat die met twijfels of problemen bij haar terecht zouden kunnen voor advies, een luisterend oor of een steuntje in de rug. Ook heeft ze altijd tijd vrijgemaakt voor haar favoriete sport, boksen. “Als je er zelf maar genoeg achteraan zit, kun je hier op het KIM volop in de breedte bezig zijn. Ik zit echt niet alleen maar met mijn neus in de studieboeken!” VAN EEN SLAAPZAAL NAAR EEN EIGEN KAMER
PAGINA 12
SUBS-MAGAZINE 4
JAARGANG 8
RUBRIEK
BACK TO SCHOOL
STUDEREN AAN HET KIM
CANAN IS VERKOZEN TOT VERTROUWENSPERSOON VOOR DE NIEUWE LICHTING JONGSTEJAARS
Van kruisreis naar KMA In haar tweede jaar blijft Canan nog tot januari 2009 in Den Helder, hoewel ze er wel een paar weken tussenuit zal zijn voor de befaamde ‘kruisreis’, om weer te ervaren hoe het is om aan boord van een varend marineschip te werken. “Ik hoop natuurlijk dat het meteen een spannende verre reis zal zijn”, zegt ze. “Maar dat hoor je pas kort van te voren.” Daarna gaat Canan haar studie vervolgen in Breda, waar ze haar studierichting militaire bedrijfswetenschappen zal vervolgen. “Dat zal wel even wennen zijn, want hier op het KIM heb ik het ontzettend naar m’n zin. De sfeer hier is veel intiemer dan daar, je kent eigenlijk iedereen... In Breda wonen we op de kazerne van de KMA en daar is alles veel grootschaliger. Maar ook daar zal ik mijn weg wel vinden, hoor. En Breda lijkt me wel een hartstikke leuke stad. IN BREDA GAATCANAN 'MILITAIRE BEDRIJFSWETENSCHAPPEN' STUDEREN.
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 4
PAGINA 13
STUDEREN AAN HET KIM
BACK TO SCHOOL
RUBRIEK
SPEEDMARSEN MET ELF KILO AAN BEPAKKING
Het werd al snel menens In de tussentijd heeft Maurits een behoorlijk heftige periode gehad. En dan is ‘ie nog niet eens op de helft. “Onze POTOM begon op 1 april – no kidding’ – en duurt tot eind maart. We wisten dat we het zwaar zouden krijgen en dat er tijdens die twaalf maanden altijd veel mensen uitvallen, maar de introductiefase viel mij eigenlijk nog wel mee. Wel heel veel sporten, blijkbaar om een beetje ‘in shape’ te komen voor de mariniersfase daarna.” Want inderdaad, toen werd het menens. “Dan werd je bijvoorbeeld om kwart over vijf ’s ochtends wakker gemaakt met een bel, en dan moest je binnen drie minuten buiten staan in je correcte tenue. Wie te laat was, moest als straf een oefening doen. Wélke oefening, dat werd bepaald door de dobbelsteen, maar geloof me, geen van de zes opties was leuk. Maar ja, dat was natuurlijk ook het hele idee…”
In de mariniersfase gingen Maurits en zijn mede-POTOM’ers twee keer op bivak, om te leren wat je allemaal moet kunnen om marinier te zijn, vooral in het veld dus. “Dat was behoorlijk pittig”, geeft hij eerlijk toe. Na de mariniersfase volgde de korporaalsfase, ook weer met heel veel bivakken en heel veel praktijk. “Speedmarsen, bijvoorbeeld: dan moet je met elf kilo aan bepakking twee minuten rennen, één minuut lopen, acht kilometer lang, en dat alles in 48 minuten tijd. Dat is dus enorm aanpoten. Ook moesten we als korporaal een geweergroep van acht man aansturen, orders geven, het hele plan voor de aanval of de verkenning bedenken en uitleggen. Je moet laten zien dat je zo’n groep goed kunt leiden. Maar gelukkig heb ik m’n korporaalsexamen gehaald! Net een week geleden ben ik doorgestroomd naar de luitenantsfase. Dat betekent dat ik straks een heel peloton van dertig man onder me krijg…”
VOORLOPIG GEEN SCHOOLBANKEN MEER VOOR MAURITS
PAGINA 14
SUBS-MAGAZINE 4
JAARGANG 8
RUBRIEK
BACK TO SCHOOL
STUDEREN AAN HET KIM
Voorbereiding op de POTOM: ongelofelijk nuttig Voor een groot deel is de POTOM steeds afwisselend één week bivak, één week kazerne. Hoe is dat voor Maurits, om nu in Rotterdam te zitten en niet meer in het prachtige KIM-gebouw vlak bij de marinehaven? Hij lacht. “Eerlijk? Héél gaaf!!! Je bent hier echt bezig met wat je uiteindelijk wilt. De hele sfeer is ook anders, ik voel me hier ontzettend thuis.” Over de voorbereiding op de POTOM in Den Helder wil Maurits ook nog even iets kwijt: “Die is ongelofelijk nuttig geweest. We hebben toen zó veel geleerd waar we nu profijt van hebben, dat kan ik niet genoeg benadrukken. Anders was de echte POTOM volgens mij een enorme cultuurschok geweest!” "JE BENT HIER ECHT BEZIG MET WAT JE UITEINDELIJK WILT"
Makkelijker wordt het er sowieso niet op, in de loop van die twaalf maanden. “Het ene moment zit je in een roes, het andere moment in een dip. De sfeer in de groep maakt een groot verschil. Als de stemming goed is, heb je het eerder naar je zin. Er komt constant van alles op je af, en de kunst is dan om je niet gek te laten maken, om je doel voor ogen te houden en door te gaan. En elkaar er doorheen te slepen. Want tijdens zo’n heftig jaar als dit heb je elkaar heel hard nodig. Nee, geen enkele POTOM’er zal deze tijd ooit vergeten!”
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 4
CA NA N EN SU BS WE NS T SU CC ES ! EL VE S IT MA UR
MIJNENJACHT
SUBS DUIKEN DIEPER
RUBRIEK
Tekst en foto’s: Jaime Karremann
MIJNENJACHT (DEEL 2)
S '' SUB N E K I U D PER IE DSUBS DUIKEN DIEPER... AANGEHAAKT! ''
at e ga azin zoek uit g a r l -m onde artaa UBS or S (29) op . Elk kw rp. o v l e iaa rw ann rine Spec Karrem lijke Ma der onde e k n Jaim e Konin in een a bij d uikt hij d
BOM
MIJNENJAGEN & TECHNIEK
In het vorige SUBS-magazine las je hoe een grote vliegtuigbom uit de Tweede Wereldoorlog op 40 meter diepte in zee wordt gelokaliseerd door Hr.Ms. Makkum, een van de mijnenjagers van de Koninklijke Marine. Maar dan? Zolang het ding daar blijft liggen, kan hij op een dag alsnog ontploffen en veel schade aanbrengen aan schepen en mensen. Maar ook het ruimen ervan is natuurlijk oppassen geblazen! Een spannende klus voor de bemanning van de Makkum en hun dappere duikers.
Op het halfdek hangt de rubberboot al in de kraan. Nadat de twee duikers hun duikpakken hebben aangetrokken en hun spullen hebben gepakt, laten ze het bootje te water en snellen ze naar een positie vlak voor het schip. Hier in de diepte moet de bom ergens liggen, maar vanaf de rubberboot kunnen ze hem niet zien. De kwartiermeester, die de rubberboot bestuurt, neemt contact op met de mijnenjachtcentrale. Daar zien ze de bom wél in het water liggen, op de sonar, maar de rubberboot aan de oppervlakte juist weer niet.
PAGINA 16
SUBS-MAGAZINE 4
JAARGANG 8
RUBRIEK
SUBS DUIKEN DIEPER
MIJNENJACHT
Zuurstof voor zeven minuten Volgens de centrale zitten ze nu dichtbij genoeg. De duikers doen hun zuurstofflessen om. Binnen een minuut melden ze de bootsman op de brug dat ze er klaar voor zijn. Die rekent snel uit hoe lang de eerste duiker precies onder water mag – dat is afhankelijk van zuurstof, stroming en diepte. Hij krijgt zeven minuten. Dat is niet veel. Maar er staat een stroming van twee kilometer per uur, de duiker moet 40 meter diep gaan, en vervolgens moet hij in z’n eentje een soort riem om de bom heen leggen. En omdat die in het zand ligt, is het misschien wel nodig om de riem er onderdoor te graven. Ondertussen verbruikt de duiker veel zuurstof en moet hij hard blijven zwemmen om op zijn positie te blijven, want hij kan zich nergens aan vasthouden. En dat terwijl het onder water natuurlijk stikdonker is en hij maar één lampje heeft: dat op z’n hoofd. Gelukkig kan dit probleem met een slimme truc worden opgelost: wanneer de rubberboot een anker laat zakken tot een paar meter boven de zeebodem, wordt dat meteen gespot door de sonar. Via de verbinding praat de centrale de rubberboot naar de juiste positie. Door de stroming onder water hangt het anker nooit helemaal recht onder de rubberboot, maar met behulp van alle aanwijzingen vanuit de centrale lukt het de kwartiermeester toch om met z’n anker steeds dichter bij de bom te komen. Zodra ze in de centrale zien dat ze heel vlakbij zitten, moet het anker zo snel mogelijk zakken om de rubberboot op die positie stil te leggen.
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 4
PAGINA 17
MIJNENJACHT
SUBS DUIKEN DIEPER
RUBRIEK
Maar het lukt! De marine beschikt over zeer ervaren duikers en deze is er inderdaad in geslaagd om de bom binnen zeven minuten vast te maken. “Bom aangehaakt…!” hijgt hij wanneer hij naast de rubberboot boven water komt. “Maar wat een ontzettende stroming!” Op de brug kijkt men door verrekijkers naar de rubberboot. “Missie geslaagd, bom is aangehaakt”, kraakt het over de verbinding. “Hier de brug. Dat is begrepen. Goed gedaan!”
18 kilo springstof De rubberboot vaart terug naar de Makkum en wordt aan boord gehaald. Meteen wordt er een blik met 18 kilo TNT klaargemaakt (primen), een explosieve stof die de bom straks onschadelijk moet maken. Het hele schip wordt gewaarschuwd: “Attentie, hier de brug. In verband met het primen van de lading, geldt er een rook-, las- en passageverbod op het halfdek.” Even later zakt de rubberboot weer in het water en vaart naar de plek waar het anker is gedropt. Die plek is nu makkelijk terug te vinden dankzij de oranje boei die aan het touw is vastgemaakt. De duiker krijgt weer te horen hoe lang hij onder water mag blijven en laat zich dan overboord vallen. Met de 18 kilo TNT zwemt hij naar een diepte van 40 meter. Daar maakt hij de springstof vast aan de riem die om de bom heen zit. Binnen zes minuten is de duiker weer boven – alweer een geslaagde missie!
PAGINA 18
SUBS-MAGAZINE 4
JAARGANG 8
RUBRIEK
SUBS DUIKEN DIEPER
MIJNENJACHT
Wie vrij is of even tijd heeft, komt nu naar de brug om de explosie te zien. Allemaal hopen ze stiekem op een enorme waterzuil. Maar zelfs de jongste matroos van 18 jaar oud is al ervaren genoeg om te weten dat dát alleen gebeurt in heel ondiep water. Een bom die op 40 meter diepte wordt opgeblazen, geeft weliswaar een enorme knal, maar geen waterzuil. Toch worden de mobieltjes en de camera’s snel tevoorschijn gehaald. De Makkum mag dan misschien wel vier bommen per week ruimen, dit zijn toch de ultieme momenten waar iedereen zo hard voor werkt!
Andere schepen: afstand houden!
Spierwitte kolkende massa
De commandant zit in zijn stoel op de brug. Hij reageert onmiddellijk en zegt tegen de seiner dat het bericht eruit kan. De seiner loopt naar de radiozender op de brug en waarschuwt – in het Engels – alle scheepvaartverkeer voor de tweede en laatste keer: Hr.Ms. Makkum gaat zometeen een bom opblazen, dus alle schepen moeten op minimaal vier kilometer afstand blijven. De Makkum vaart nu langzaam achteruit, om 400 meter afstand te bewaren tussen het explosief en het schip. De duikers liggen in hun rubberboot, op amper 80 meter heel wat dichter bij de bom. Ondertussen is ook de bemanning van de Makkum zelf gewaarschuwd dat er zo een bom gaat ontploffen. Dat is voor iedereen belangrijk om te weten, want de klap is zo groot dat je je rot schrikt als je nergens op voorbereid bent, en daardoor zou je kunnen vallen of je zelf kunnen verwonden.
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 4
De rubberboot is op afstand gekomen, klaar om af te vuren, zo meldt men de brug. Een laatste controle wordt uitgevoerd. ”Vijf… vier… drie… twee… één… AFVUREN!!!” Een oorverdovende klap volgt. Het hele schip schudt en trilt. Het water wordt spierwit en verandert in een kolkende massa die een paar meter omhoog spuit. Bom ontploft, missie geslaagd! Iedereen is opgetogen over de succesvolle actie. Even later stappen de duikers weer aan boord van het schip. Terwijl de diesel wordt opgestart, heeft men het op de brug alweer over de volgende bom. “Hoe diep?” wordt alvast gevraagd. En de Makkum zet koers naar bom nummer 5 van deze week. Alsof het de normaalste zaak van de wereld is.
PAGINA 19
e Jaim voor n g a n vra ng geve ar i jij ee a Heb je je men a dan n k G l i ? l n kij e of w it artike l n bs. d over um op su azine. g r a o f m t he BS r SU onde
DE ROLLENKAART (DEEL 4)
WIST JE DAT...
RUBRIEK
DE ROLLENKAART (DEEL 4)
BEVOORRADING OP ZEE (BOZ) In de laatste paar nummers hebben we het in deze rubriek steeds gehad over de verschillende neventaken die de bemanning van een fregat kan hebben. Wat je bij calamiteiten en andere bijzondere situaties moet doen, staat per persoon aangegeven op de ‘rollenkaart’. Sommige rollen worden vooral geoefend voor-het-zeer-onwaarschijnlijke-geval-dát. De verlaatrol is hier een voorbeeld van, waarbij het gaat om het verlaten van een zinkend schip. Andere rollen zijn een stuk realistischer, of zelfs aan de orde van de dag. In de West, waar veel wordt gepatrouilleerd door het stationsschip dat daar ligt, is het minstens twee keer per dag helikopterrol! Een andere rol die ook regelmatig ‘in het echt’ wordt uitgevoerd, is de BOZ-rol: Bevoorrading op Zee. Omdat het hier meestal gaat om het verplaatsen van grote hoeveelheden brandstof van het ene schip naar het andere, is zorgvuldigheid van het grootste belang. Effe bijtanken? Zo simpel is het dus niet!
PAGINA 20
SUBS-MAGAZINE 4
Tekst: Rita Meshulam
JAARGANG 8
RUBRIEK
WIST JE DAT...
DE ROLLENKAART (DEEL 4)
“BOZ-rol op post! BOZ-rol op post! Temperatuur van het zeewater: elf graden.” De mensen die buiten betrokken zijn bij de BOZ-rol – aan dek zijn dat natuurlijk vooral de nauten – trekken hun ‘penenpak’ aan, een knaloranje overlevingspak waarin je het wel een poosje volhoudt als je in het water terecht zou komen. Is het zeewater vijftien graden of warmer, dan mag het penenpak uitblijven.
HET 'PENENPAK'.
Dicht bij elkaar Ondertussen worden op de brug allerlei procedures in gang gezet. Nauw vaarwater, bijvoorbeeld, omdat het fregat heel dicht naast de bevoorrader moet gaan varen. De officier van de wacht gaat druk in de weer met zijn checklijst, om het schip gereed te maken voor de bevoorrading straks.
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 4
De brug stroomt vol met ‘veiligheidsfunctionarissen’ zoals de commandant, de navigatieofficier en het Ondergeschikt Hoofd Technische Dienst die de motoren in de gaten houdt Er mag natuurljik niets mis gaan als je zo dicht naast een ander schip vaart. Als iedereen op post is en z’n ding heeft gedaan, gaat het schip op ongeveer 1000 yards – zo’n 900 meter – achter de bevoorrader liggen wachten totdat die het sein geeft dat alles in orde is.
PAGINA 21
DE ROLLENKAART (DEEL 4)
WIST JE DAT...
RUBRIEK
Wanneer dat op een gegeven moment het geval is, geeft de bevoorrader met een vlag aan dat hij het fregat langszij kan ontvangen. Dat wil zeggen dat de bemanning aan dek er klaar voor is, de olielaadplaats bezet is, dat de slangen zijn doorgeblazen, klaar om te gaan pompen. En als het zover is, laat ook het fregat met een vlaggetje zien dat het klaar is om langszij te komen. HR.MS. ROTTERDAM ONTVANGT DE OLIESLANG VAN DE BEVOORRADER
Lijntjes over en weer Uiteindelijk komen de twee schepen op een afstand tussen de 40 en 60 meter van elkaar te liggen, en die afstand moeten ze ook zien te bewaren: dichterbij is te link, maar als het fregat te ver ligt, komt er zoveel spanning te staan op het olielaadtuig dat het zou kunnen knappen! Nadat er wat eerste lijntjes over en weer zijn geschoten – onder andere een afstandslijn waardoor de officier van de wacht steeds in de gaten kan houden hoe ver de schepen van elkaar vandaan liggen – komen de twee schepen met een zware stalen lijn, de jackstay, aan elkaar te zitten. Langs díé kabel gaat er uiteindelijk een olieslang van de bevoorrader naar het fregat.
PAGINA 22
DE 'PROBE',HET UITEINDE VAN DE OLIESLANG
De hele nautische dienst is er ondertussen op voorbereid om de slang van de bevoorrader te ontvangen. Is dat eenmaal gelukt, dan gaat op het fregat de ‘probe’, oftewel het uiteinde van die slang, in de ‘kelk’, en vervolgens is het een hele tijd pompen. Heeft het fregat lang niet getankt, kan dat soms wel twee uur duren. Wanneer het schip voldoende brandstof heeft, gaat de probe uit de kelk en worden alle lijntjes, slangen en kabels weer losgekoppeld.
SUBS-MAGAZINE 4
JAARGANG 8
RUBRIEK
WIST JE DAT...
DE ROLLENKAART (DEEL 4)
HET ENGELSE BEVOORRADINGSSCHIP RFA WAVE RULER
Ook eigen bevoorraders Je zou misschien denken dat zo’n bevoorrader na twee uur pompen zelf ook wel een keer leeg moet zijn. Maar zo werkt het dus niet. Bevoorradingsschepen zijn enorme schepen met geweldige voorraden brandstof aan boord. Vaak varen ze gewoon rond op zee, want er zijn natuurlijk wel meer schepen die af en toe moeten tanken. Als fregat kun je bijvoorbeeld ook van te voren afspreken met een bevoorrader dat je allebei op een bepaald moment op een bepaalde plaats zult zijn. Ook de Koninklijke Marine heeft twee bevoorradingsschepen: Hr.Ms. Amsterdam en Hr.Ms. Zuiderkruis, waarvan er vaak wel een meegaat als er in groter verband wordt gevaren. Want deze gigantische bakbeesten mogen dan qua wapentechniek niet te vergelijken zijn met de moderne fregatten, maar mooi dat ze wél iets in huis hebben waar geen enkel schip zonder kan: brandstof! HET 'TANKEN' KAN SOMS WEL TWEE UUR DUREN
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 4
PAGINA 23
MEIDENVAARDAG
2008
ARTIKEL
MEIDENVAARDAG Een gewone valreep was er niet bij dit jaar. De 280 meiden die op 25 juni naar Den Helder kwamen voor de jaarlijkse Meidenvaardag, werden deze keer met landingsvaartuigen van de mariniers vanaf de wal het dok van Hr.Ms. Rotterdam binnengevaren. Een bijzonder begin van een bijzondere vaardag.
De Koninklijke Marine beschikt over twee schepen van het type LPD (Landing Platform Dock): de tien jaar oude Hr.Ms. Rotterdam en de kersverse Hr.Ms. Johan de Witt. Als het echt moet, passen er op deze giga-schepen wel duizend mensen – meestal vooral mariniers die aan land moeten worden afgezet, maar ook wel eens evacuÊs uit rampgebieden. En soms ligt een LPD langere tijd ergens aan de kust, als varend hoofdkantoor van waaruit andere marineschepen kunnen worden aangestuurd, of als ziekenhuis-op-zee.
PAGINA 24
2008
Weer eens wat anders: LMS'en (lichtmorse seinen) in plaats van SMS'en!
SUBS-MAGAZINE 4
JAARGANG 8
ARTIKEL
2008
MEIDENVAARDAG
WILLEMIJN (18) UIT ROTTERDAM: “Vroeger wilde ik altijd bij de landmacht of bij de politie, maar op een gegeven moment begon de marine me ook erg te trekken. Ik doe nu een MBO-opleiding verpleegkunde, en als ik daar over twee jaar klaar mee ben, zou ik hier wel aan de slag willen. Je kunt ook intern de opleiding doen, maar dan begin je als matroos LDGD, terwijl ik met mijn diploma straks meteen onderofficier kan worden. Ik wil heel graag op een schip ervaring opdoen als verpleegkundige en wat van de wereld zien. Later kan ik altijd nog in een ziekenhuis gaan werken, maar nu kies ik liever nog voor wat meer avontuur.”
ASTRID (18) UIT ROTTERDAM: “Ik ben met Willemijn meegekomen en was zelf niet van plan om bij de marine te solliciteren, maar als ik het allemaal zo zie hier, dan vind ik het toch wel heel indrukwekkend.”
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 4
PAGINA 25
MEIDENVAARDAG
2008
ARTIKEL
Demo 'brandje blussen': pas als je zo'n spuit zelf een keer in handen hebt, merk je hoeveel druk erop staat!
MARLOES (15) UIT ALMERE: “Ik ben al sinds groep 8 geïnteresseerd in de marine. Ik kan niet wachten tot ik oud genoeg ben om te solliciteren en ben dan ook alvast fanatiek SUBS-lid! Ik wil heel graag bij de Operationele Dienst, in de commandocentrale werken met al die computers en de radar en zo, dat je echt de ogen van het schip bent. Wat me verder aanspreekt is de discipline, en dat je op zo’n schip samenwerkt met mensen van alle rangen en standen. En het avontuur hè? Ik zie mezelf al wegvaren en mijn moeder uitzwaaien, zo van: Doei mam, tot over een paar weken! Ik heb vandaag veel vragen kunnen stellen waar ik duidelijk antwoord op heb gekregen, en ook veel dingen geleerd waar ik geen flauw idee van had. Dat zo’n schip als dit eigenlijk gewoon een stad op water is, met alles erop en eraan! De demonstraties vond ik ook heel goed. En iedereen was hartstikke vriendelijk. Dus mijn dag is absoluut geslaagd!”
PAGINA 26
SUBS-MAGAZINE 4
JAARGANG 8
ARTIKEL
2008
MEIDENVAARDAG
RENSKE UIT TERHERNE (18): “Ik doe de instroomopleiding voor de politie, een MBO-opleiding van vier jaar, waar ik volgend jaar klaar mee ben. Maar ik ben eigenlijk geïnteresseerd in alle uniformberoepen. Nu ik zo op dit schip zit, lijkt dit me ook wel heel erg leuk, dus ik ga me hier toch ook nog wat meer in verdiepen. De rondleiding vond ik leuk, ik kreeg echt een idee van hoe het schip in elkaar zit en wat er allemaal gedaan wordt. De demonstraties vond ik helemaal super, vooral die reddingsactie met die helikopter, maar dat is natuurlijk even spanning en sensatie, terwijl je bij zo’n rondleiding meer een realistisch beeld krijgt van hoe het er echt dagelijks aan toe gaat. Maar alles met elkaar zie ik me zeker wel op zo´n schip werken. Vanuit de politieopleiding doen wij wel eens ME-trainingen, soms ook wel eens aan boord van marineschepen, maar ik had nog nooit eerder gevaren, zoals vandaag.” In groepjes worden de meiden rondgeleid langs de brug, de commandocentrale, een aantal slaapverblijven, het matrozenverblijf (caf), het officiersverblijf (longroom), de uitgebreide ziekenboeg met een grote ziekenzaal en twee operatietafels, de tandartspraktijk, de kombuis, de bakkerij, de wasserij, het dok (waar de landingsvaartuigen naar binnen en naar buiten varen) en een aantal technische ruimtes. Tussen de middag wordt in de hangar de traditionele blauwe hap (Indische rijsttafel) gegeten. Op het helidek is het genieten van verschillende demonstraties én van het mooie weer!
JAARGANG 8
SUBS-MAGAZINE 4
PAGINA 27
COLOFON
SUBS-MAGAZINE IS EEN UITGAVE VAN DE KONINKLIJKE MARINE. HET IS BESTEMD VOOR ALLE LEDEN VAN SUBS -DE JONGERENCLUB VAN DE MARINE- EN VERSCHIJNT VIER KEER PER JAAR.
AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE: Silvana Amerika Rita Meshulam, Veritaal Jaime Karremann Maartje van der Maas Nicole van Scharenburg Paul van der Vliet Koninklijk Instituut voor de Marine Praktische Opleiding Tot Officier der Mariniers Hr.Ms. Makkum
REDACTIEADRES Koninklijke Marine SUBS-magazine Postbus 2630 1000 CP Amsterdam
VORMGEVING Krijn Ontwerp, Nijmegen
AFMELDEN Wil je geen lid meer zijn van SUBS? Mail dit dan ff naar info@subs.nl, en vermeld daarbij je adres en geboortedatum.
DRUK Hollandia Printing, Heerhugowaard
INSCHRIJVEN Ben je nog geen lid van SUBS en wil je je inschrijven? Surf dan naar www.subs.nl, klik op CLUB en kies ’Lid worden’.
SUBS SUBS-MAGAZINE
JAARGANG 8
NUMMER 4
OKTOBER 2008