1
2
Beşyüz yıl boyunca varlığını sürdürmekle kalmamış, aynı zamanda pek değişmeden elektronik dizgiye de sıçramıştır. 1960’larda Lorem Ipsum pasajları da içeren Letraset yapraklarının yayınlanması ile ve yakın zamanda Aldus PageMaker gibi Lorem Ipsum sürümleri içeren masaüstü yayıncılık yazılımları ile popüler olmuştur.
ı s a z m İ n Baka
ÖNSÖZ / preface
Lorem Ipsum, dizgi ve baskı endüstrisinde kullanılan mıgır metinlerdir. Lorem Ipsum, adı bilinmeyen bir matbaacının bir hurufat numune kitabı oluşturmak üzere bir yazı galerisini alarak karıştırdığı 1500’lerden beri endüstri standardı sahte metinler olarak kullanılmıştır.
3
4
Beşyüz yıl boyunca varlığını sürdürmekle kalmamış, aynı zamanda pek değişmeden elektronik dizgiye de sıçramıştır. 1960’larda Lorem Ipsum pasajları da içeren Letraset yapraklarının yayınlanması ile ve yakın zamanda Aldus PageMaker gibi Lorem Ipsum sürümleri içeren masaüstü yayıncılık yazılımları ile popüler olmuştur.
ı s a z m İ r ü GenelMüd
ÖNSÖZ / preface
Lorem Ipsum, dizgi ve baskı endüstrisinde kullanılan mıgır metinlerdir. Lorem Ipsum, adı bilinmeyen bir matbaacının bir hurufat numune kitabı oluşturmak üzere bir yazı galerisini alarak karıştırdığı 1500’lerden beri endüstri standardı sahte metinler olarak kullanılmıştır.
5
6
Beşyüz yıl boyunca varlığını sürdürmekle kalmamış, aynı zamanda pek değişmeden elektronik dizgiye de sıçramıştır. 1960’larda Lorem Ipsum pasajları da içeren Letraset yapraklarının yayınlanması ile ve yakın zamanda Aldus PageMaker gibi Lorem Ipsum sürümleri içeren masaüstü yayıncılık yazılımları ile popüler olmuştur.
ı s a z m İ r Müdü
ÖNSÖZ / preface
Lorem Ipsum, dizgi ve baskı endüstrisinde kullanılan mıgır metinlerdir. Lorem Ipsum, adı bilinmeyen bir matbaacının bir hurufat numune kitabı oluşturmak üzere bir yazı galerisini alarak karıştırdığı 1500’lerden beri endüstri standardı sahte metinler olarak kullanılmıştır.
7
8
TAŞKIN FLOOD
9
10
Taşkın zararı ise yayılım alanındaki yerleşim yerlerinin ve tarım alanlarının varlığına bağlı olarak cüz’i bir su baskınından, binlerce, hatta milyonlarca can kaybı ve milyarlarca liralık hasarı kapsayan bir afet olayına dönüşebilmektedir.
Flood damage, depending on the presence of settlements and farmland in the spread area, can turn the small from a flood, a disaster that covers thousands, even millions of pounds of damage.
FLOOD
Flooding is the event of water in the streams overflowing and spreading from the bed from time to time with excessive rainfall or snow melts. Floods are a natural cycle that begins with the existence of the world, continues to this day and will continue in the future.
TAŞKIN
Taşkın, derelerdeki suyun aşırı yağışlar veya kar erimeleri ile birlikte zaman zaman yatağından taşması ve yayılması olayıdır. Taşkınlar, dünyanın varoluşu ile başlayan, günümüze kadar devam eden ve gelecekte de devam edecek doğal bir döngüdür.
11
12
TAŞKIN TÜRLERİ FLOOD TYPES yerlerine göre taşkın türleri, zamanlarına göre taşkın türleri flood types by location, flood types according to their time
13
14
TAŞKIN TÜRLERİ: yerlerine göre taşkın türleri, zamanlarına göre taşkın türleri FLOOD TYPES: flood types by location, flood types according to their time
Yerlerine göre taşkın türleri:
Flood types by location:
•
Dere / Nehir Taşkınları
•
Stream / River Floods
•
Dağlık Alan (Kuru Vadi) Taşkınları
•
Mountainous Area (Dry Valley) Floods
•
Ova taşkınları
•
Lowland floods
•
Şehir Taşkınları
•
Urban Flooding
•
Kıyı Taşkınları
•
Coastal Floods
•
Baraj Yıkılması Taşkınları
•
Dam Collapse Floods
•
Yeraltı suyu Taşkınları
•
Groundwater Floods
•
Göl taşkınları
•
Lake floods
Zamanlarına göre taşkın türleri:
Flood types according to their time:
•
Yavaş Gelişen Taşkınlar: Yağışlar başladıktan sonra bir hafta ve daha uzun sürede oluşur
Slow occuring Floods: Occurs for a week or longer after the rains began
•
Hızlı Gelişen Taşkınlar : Yağışlar başladıktan sonra birkaç gün içinde oluşur
Rapidly occuring Floods: Occurs within a few days after the rains began
•
Ani taşkınlar : Yağışlar başladıktan sonra 6 saat içerisinde oluşur
Flash floods: Occurs within 6 hours after the rains began
FLOOD TYPES
Floods are classified according to different criterias in the world literature. The most common of classifications are made according to their location and time.
TAŞKIN TÜRLERİ
Taşkınlar, dünya literatüründe farklı kıstaslara göre sınıflandırılmaktadırlar. Bunlardan en yaygın olanları yerlerine göre ve zamanlarına göre yapılan sınıflamalardır.
15
16
17
FLOOD TYPES
TAŞKIN TÜRLERİ
18
19
FLOOD TYPES
TAŞKIN TÜRLERİ
20
21
HISTORICAL FLOODS
TARİHİ TAŞKINLAR
22
DERE YATAKLARINA MÜDAHALE INTERVENTION TO STREAMBEDS TAŞKINLARIN EN BÜYÜK NEDENİ: “dere yataklarına yapılan insan müdahaleleri” THE BIGGEST REASON OF FLOOD: “human ınterventıons to streambeds”
23
24
TAŞKINLARIN EN BÜYÜK NEDENİ: “dere yataklarına yapılan insan müdahaleleri” THE BIGGEST REASON OF FLOOD: “human ınterventıons to streambeds”
•
Dere yataklarına hafriyat (toprak, kaya ve inşaat atıkları) atılması
•
Filling the stream beds with soil, rock and construction waste
•
Dere yataklarının üzerlerinin kapatılması
•
Covering the stream beds
•
Dere yataklarına büz konulması
•
Putting pipes in stream beds
•
Dere yataklarına kesiti yetersiz köprü ve menfez yapılması
•
Insufficient bridges and culverts to stream beds
•
Dere yataklarına ve taşkın alanına bina ve benzeri tesislerin inşa edilmesi
•
Construction of buildings and similar facilities in stream beds and flood plains
•
Vadi çıkışlarına ev yapılması
•
Building houses at the valley outlets
•
Dere yataklarına ve taşkın kontrol tesislerine boru ve hatlar döşenmesi
•
Laying pipes and lines in stream beds and flood control facilities
•
Dere yataklarına usulsüzce bent ve dolgu yapılması
•
Irregular embankments and filling in stream beds
•
Deniz çıkışlarının kapatılması
•
Closing of sea outlets
•
Taşkın kontrol tesislerine zarar verilmesi ve tesislerin daraltılması dır.
•
Damage and narrowing of flood control facilities
Not: Mülga Başbakanlık Makamının 2006/27 ve 2010/5 sayılı Genelgeleri ile 3 Mayıs 2019 tarih ve 30763 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Taşkın ve Rüsubat Kontrolü Yönetmeliği” gereği, Devlet Su İşleri’ nden görüş alınmadan dere yatakları üzerinde herhangi bir çalışma yapılması yasaktır.
Note: In accordance with the Circular No. 2006/27 and 2010/5 of the Abolished Prime Ministry and the Official Gazette dated May 3, 2019 and numbered 30763, any work on the river beds without taking opinions from the State Water Works is forbidden.
INTERVENTION TO STREAMBEDS
Unauthorized and inappropriate human intervention in stream beds is the biggest cause of floods today as it was in the past. Interventions; It is carried out by citizens, local governments, public legal entities and there are many types of intervention. These;
DERE YATAKLARINA MÜDAHALE
Dere yataklarına yapılan izinsiz ve uygunsuz insan müdahaleleri geçmişte olduğu gibi bugün de taşkınların en büyük nedenidir. Müdahaleler; vatandaşlar, yerel yönetimler, kamu tüzel kişilikleri tarafından yapılmakta olup, birçok müdahale çeşidi vardır. Bunlar;
25
26
27
INTERVENTION TO STREAMBEDS
DERE YATAKLARINA MÜDAHALE
28
29
INTERVENTION TO STREAMBEDS
DERE YATAKLARINA MÜDAHALE
30
31
INTERVENTION TO STREAMBEDS
DERE YATAKLARINA MÜDAHALE
32
TARİHİ TAŞKINLAR HISTORICAL FLOODS
33
34
35
HISTORICAL FLOODS
TARİHİ TAŞKINLAR
36
37
HISTORICAL FLOODS
TARİHİ TAŞKINLAR
38
39
HISTORICAL FLOODS
TARİHİ TAŞKINLAR
40
TAŞKIN TEHLİKE ve RİSK HARİTALARI FLOOD HAZARD AND RISK MAPS Taşkınların meydana gelme olasılıklarını göz önüne alarak, su altında kalacak alan, su yükseklikleri ve hızlarını gösteren haritalar taşkın tehlike haritası olarak tanımlanır.
Taking into account the possibilities of flooding, maps showing the area to be submerged, water heights and speeds are defined as flood hazard maps.
Yeni bir yapı yapmadan önce arsanızın taşkın tehlikesi altında olup olmadığı hakkında Devlet Su İşleri Bölge Müdürlüklerinden mutlaka görüş alınmalıdır.
Before constructing a new building, permission must be obtained from the State Hydraulic Works Regional Directorates whether the land is under the risk of flooding.
Taşkın Risk haritaları ise olayın sonuçlarını (ekonomik kayıp, etkilenen insan sayısı, vb) göz önüne alarak farklı risk derecesini gösteren haritalardır.
The Flood Risk maps are the maps showing different risk levels by taking into account the results of the event (economic loss, number of people affected, etc.).
Taşkın müdahale planları taşkın risk derecelerine göre hazırlanır.
Flood response plans are prepared according to flood risk levels.
41
42
TAŞKIN KONTROL TESİSLERİ FLOOD CONTROL FACILITIES
43
44
Ayrıca taşkın kontrol tesisleri ile birlikte oyulma karşıtı ve eğim düşürme amaçlı brit ve kaskat gibi yardımcı yapılar da hidrolik yönden önemli tesislerdir.
In addition, along with flood control facilities, auxiliary structures such as brit and cascade for anti-scoring and slope reduction are hydraulically important facilities.
Taşkın kontrol tesislerinin bileşenlerinden olan yaya ve geçiş yapıları da emniyet, ekonomi ve estetik kurallarına uygun olarak projelendirilen yapılardandır.
Pedestrian and vehicle transition structures, which are components of flood control facilities, are also designed in accordance with safety, economy and aesthetic rules.
FLOOD CONTROL FACILITIES
From the past to the present, at the beginning of the structural flood control facilities, the embankments, concrete and stone walls on the edges of the rivers have taken the lead. In addition, dams and flood traps that regulate the flow by storing water in upstream, delay structures or underground discharges that store beside the stream are also used applications.
TAŞKIN KONTROL TESİSLERİ
Geçmişten günümüze yapısal taşkın kontrol tesislerinin başında dere kenarlarında yapılan seddeler, beton ve taş duvarlar başı çekmiştir. Bunun yanında suyu membada depolayarak akımı regüle eden barajlar ve sel kapanları, dere yanında depolayan geciktirme yapıları veya yer altı deşarjları da kullanılmakta olan uygulamalardandır.
45
46
47
FLOOD CONTROL FACILITIES
TAŞKIN KONTROL TESİSLERİ
48
49
FLOOD CONTROL FACILITIES
TAŞKIN KONTROL TESİSLERİ
50
RUSUBAT KONTROL TESİSLERİ DEBRIS CONTROL FACILITIES
51
52
Moloz bariyerleri de özellikle yan derelerde beton/taş yapıların yapımının fiziken zor olduğu kesimlerde uygulanabilen bir rusubat tuzaklayıcı yapıdır.
Debris barriers are also a debris trap structure that can be applied in areas where concrete/ stone structures are physically difficult to construct, especially on the side streams. In this method, energy breaker, doser and flood trap (bottom outlet) type filter dams are applied from upstream to downstream.
Mansap kesimlerde ise de köprü ve menfezlerin tıkanmasını önleyecek tedbirler bu yapıların önüne filtreleyici yada yönlendirici yapılar yapmakla kısmen çözümlenebilmektedir.
In downstream sections, measures to prevent clogging of bridges and culverts can be partially resolved by making filter or guiding structures in front of these structures.
Islah sekisi ve taban kuşağı gibi yapılar, yatak stabilizasyonunu sağlayıcı, eğim düzenleyici ve heyelan önleyici yapılar olarak kullanılmaktadır.
Structures such as rehabilitation check dam and invert band are used as bed stabilization, slope regulator and landslide preventive structures.
DEBRIS CONTROL FACILITIES
Debris is a very important factor in floods occurring in the world and the control of the debris is also important. In flood management, control of grains is ensured by trapping ground classes from silt type sediment to large rock blocks especially in upper basins. Apart from this, the trapping of woody swimmer materials (tree, branch, root, etc.) with filter (open check) dam structures is an important method that has been implemented in the world and in our country in recent years.
RUSUBAT KONTROL TESİSLERİ
Dünyada meydana gelen taşkınlarda rüsubat çok önemli bir etken olup, rüsubatın kontrolü de buna paralel olarak önem taşımaktadır. Taşkın yönetiminde rusubat kontrolü, başta yukarı havzalarda silt türü sedimentten iri kaya bloklara kadar zemin sınıflarının tuzaklanmasıyla sağlanmaktadır. Bunun dışında odunsu yüzücü materyallerin (ağaç, dal, kök vb.) geçirgen tersip bendi tipi yapılarla tuzaklanması da son yıllarda dünyada ve ülkemizde uygulanmaya başlanan önemli bir metottur. Bu metotta membadan mansaba doğru enerji kırıcı, dozlayıcı ve sel kapanı (dipsavaklı) tip geçirgen tersip bentleri uygulanmaktadır.
53
54
55
DEBRIS CONTROL FACILITIES
RUSUBAT KONTROL TESİSLERİ
56
57
DEBRIS CONTROL FACILITIES
RUSUBAT KONTROL TESİSLERİ
58
YENİLİKÇİ TİP TAŞKIN KONTROL TESİSLERİ INNOVATIVE TYPE FLOOD CONTROL FACILITIES YENİ TİP DERE GEÇİŞ YAPILARI NEW TYPE RIVER CROSSING STRUCTURES
59
60
YENİ TİP DERE GEÇİŞ YAPILARI NEW TYPE RIVER CROSSING STRUCTURES
Taşkın kontrolünde dere geçiş yapılarının hidrolik kapasitesi de önemli bir rol oynamaktadır. Hidrolik kapasiteyi arttıran veya tıkanmayı önleyen bir çözüm aşağıda gösterilmiştir.
NEW TYPE RIVER CROSSING STRUCTURES The hydraulic capacity of river crossing structures also plays an important role in flood control. One of the solutions that increase hydraulic capacity or prevent clogging are shown below.
INNOVATIVE TYPE FLOOD CONTROL FACILITIES
YENİ TİP DERE GEÇİŞ YAPILARI
As a solution to the flood problem in the world, the production of new types of flood control facilities has increased in parallel with new technologies. Some of these innovative types, which generally adopt the principle of increasing the stream bed cross section temporarily / permanently, are presented below. It should be noted that these structures are special solutions specific to local locations.
YENİLİKÇİ TİP TAŞKIN KONTROL TESİSLERİ
Dünyada taşkın sorununa çözüm olarak yeni teknolojilere paralel olarak yeni tip taşkın kontrol tesislerinin üretimi artmıştır. Genelde dere yatağı akış kesitini geçici / kalıcı olarak arttırmayı ilke edinen bu yenilikçi tiplerin bazıları aşağıda sunulmuştur. Bu yapıların lokal yerlere özgü özel çözümler olduğu unutulmamalıdır.
61
62
63
INNOVATIVE TYPE FLOOD CONTROL FACILITIES
YENİLİKÇİ TİP TAŞKIN KONTROL TESİSLERİ
64
65
INNOVATIVE TYPE FLOOD CONTROL FACILITIES
YENİLİKÇİ TİP TAŞKIN KONTROL TESİSLERİ
66
REKREASYON PROJELERÄ° RECREATION PROJECTS
67
68
69
RECREATION PROJECTS
REKREASYON PROJELERÄ°
70
71
RECREATION PROJECTS
REKREASYON PROJELERÄ°
72
73
RECREATION PROJECTS
REKREASYON PROJELERÄ°
74
TAŞKIN KONTROLÜNDE İŞ MAKİNALARININ ROLÜ THE ROLE OF WORK MACHINES IN FLOOD CONTROL
75
76
Taşkın sonrasında ise hayatın olağan akışına hızla kavuşması için süratle temizlik, onarım ve ıslah çalışmaları iş makinaları vasıtasıyla gerçekleşmektedir.
During the flood, risky and clogged sections are opened quickly for ensuring flow safety, flood control by embankment works and indispensable life saving activities are important studies. Just after floods, rapid cleaning, repair and reclamation works are carried out through construction machinery in order to quickly reach the usual flow of life
THE ROLE OF WORK MACHINES IN FLOOD CONTROL
Taşkın sırasında riskli ve tıkanan kesitlerin hızla açılarak akış güvenliğinin sağlanması, seddeleme çalışmaları ile taşkın kontrolü ve zaruri durumlarda can kurtarma faaliyetleri yapılan önemli çalışmalardır.
Construction equipment has a very important place in flood control. Construction machines are used extensively in the rehabilitation of the streams before the flood, bed and weir cleaning and construction (excavation, filling, transportation, loading etc.) works.
TAŞKIN KONTROLÜNDE İŞ MAKİNALARININ ROLÜ
Taşkın kontrolünde iş makinalarının çok önemli bir yeri vardır. Taşkın öncesi derelerin ıslahı, yatak ve bent temizlikleri ile inşaat (kazı, dolgu, nakliye, yükleme vb.) çalışmalarında iş makinaları yoğun olarak kullanılmaktadır.
77
78
79
THE ROLE OF WORK MACHINES IN FLOOD CONTROL
TAŞKIN KONTROLÜNDE İŞ MAKİNALARININ ROLÜ
80
81
THE ROLE OF WORK MACHINES IN FLOOD CONTROL
TAŞKIN KONTROLÜNDE İŞ MAKİNALARININ ROLÜ
82
TAŞKIN TATBİKATI ve KURTARMA ÇALIŞMALARI RECREATION PROJECTS
83
84
85
RECREATION PROJECTS
REKREASYON PROJELERÄ°
86
87
RECREATION PROJECTS
REKREASYON PROJELERÄ°
88
TAŞKIN MÜZESİ FLOOD MUSEUM
89
90
91
FLOOD MUSEUM
TAŞKIN MÜZESİ
92
93
FLOOD MUSEUM
TAŞKIN MÜZESİ
94
95
FLOOD MUSEUM
TAŞKIN MÜZESİ
96
DSİ 22. Bölge Müdürlüğü Yalıncak Mah. Ortahisar/Trabzon Tel: 0(462) 334 11 05
http://taskinmuzesi.dsi.gov.tr/ Hafta içi 08:00-17:00 saatleri arasinda açık olup, Haftasonu için önceden randevu alınız. Kalabalık grup ziyaretleri için önceden randevu alınız.