EEN UITGAVE VAN: SHELFLIFE MEDIA B.V.
GRATIS BEWAAREXEMPLAAR 2019
KANTINEKRANT VOOR MEDEWERKERS VAN SUPERMARKTEN
7
WINACTIE! MAAK KANS OP EEN IPHONE 7!
13
GROUP7 Bureau voor Food-commerce
13
5
GEBAK VOOR AL JE COLLEGA’S
5
ADVERTENTIE
BESTE COLLEGA, Voor je ligt Supermarkt.team, een informatiekrant voor jou als supermarktmedewerker. We hebben het een kantinekrant genoemd, want daar – in de kantine – hoort-ie gelezen te worden. Supermarkt.team wil je over je werk in de supermarkt informeren – bijvoorbeeld over hoe je prettig en veilig met je collega’s kunt werken – maar ook over ontwikkelingen in de sector en over de kansen die deze bedrijfstak je te bieden heeft. Lees de inspirerende verhalen van Boris Jansen van Jumbo Supermarkten of Simon Butter van Deen Supermarkten maar eens. Supermarkten hebben veel uiteenlopende functies te bieden: in de winkel, in de logistiek en op het hoofdkantoor. Met de juiste opleiding ben je daar van harte welkom. Maar waarom kiezen voor de supermarkt? De supermarkt staat midden in de samenleving. Het is behalve de plek waar je boodschappen doet, voor veel mensen ook een sociale ontmoetingsplaats. De trend van blurring, die horeca-elementen aan de supermarkt toevoegt (zie p. 19), versterkt die functie nog eens. Daarnaast staat eten – en met name gezond eten – sterk in de belangstelling. Daarin spelen supermarkten een rol, maar ook de duizenden (merk) leveranciers die met hun producten in de schappen van de supermarkt liggen. Ook zij hebben er belang bij dat jij met je team in een goed geoliede supermarkt werkt en iets weet van de achtergrond van hun producten - wat soms een mooie reis naar Hongkong oplevert… Je merkt al, supermarkten zijn volop in beweging. Daar hoort ook de toenemende populariteit van online boodschappen doen bij. Dat kun je als bedreiging zien, maar veel klanten zien de mogelijkheid van online bestellen als aanvullend, als een extra service. En behalve in e-commerce investeren supermarktorganisaties net zo goed in nieuwe - veelal duurzame - winkels, zoals in het Gelderse Huissen, waar de nieuwe Albert Heijn onlangs werd uitgeroepen tot mooiste supermarkt van Nederland.
INHOUD
SUPERMARKTEN ZIJN VOLOP IN BEWEGING
Supermarkt.team wordt voor en zelfs door supermarktmedewerkers gemaakt, aangezien medewerkers redactioneel hebben meegewerkt en de vormgeving in handen is van studenten mediavormgeving die daarnaast zelf in de supermarkt werken. Brancheorganisaties, opleiders en (toe)leveraniers hebben deze uitgave mede mogelijk gemaakt en in feite vorm je met al deze partijen een nog veel groter supermarktteam.
Mark Peeters 5 7 8 9 11 13 15
De supermarkt verleidt klanten door innovaties en klantgerichtheid Medewerkers Super Supermarkten; terecht trotse ambassadeurs Let’s make it personal Het is en blijft lekker werken in de supermarkt De markt (marktaandelen supermarkten) Tevreden klanten ‘We maken de slag naar de winkelvloer’ Boris Jansen (22) klimt op bij Jumbo Opleiding Food & Business (HAN) Doorleren in de supermarkt biedt volop kansen Win taart voor jou en al je collega’s! Wat wil jij worden? Een reis naar HongKong
19 21 23 25 27 29 31
De sleutel tot succesvolle blurring ben jij! Een (nieuwe) speler Win een iPhone 7! De vraag is niet óf online doorbreekt, maar wanneer Top-50 online snelst groeiende merken Digitale innovaties Persoonlijke klantaanbiedingen: jij bent de sleutel tot succes Interessante baan met een gekleurd randje De klantenkringen (penetratiecijfers supermarkten) De mooiste supermarkt van Nederland staat in Huissen Kruiswoordpuzzel Colofon
TROTS OP JOUW #SUPERMARKTTEAM? LAAT HET ZIEN OP INSTAGRAM EN WIN EEN IPHONE 7!
0% ALCOHOL 100% KARAKTER
DE SMAAKVOLLE VERFRISSING PALM introduceert met zijn alcoholvrije variant hĂŠt verfrissende amberbier met 0% alcohol en met 100% karakter. In tegenstelling tot veel andere alcoholvrije bieren, brengt PALM 0.0 een extra smaakvolle beleving dankzij hop van eigen hopveld. De geselecteerde mouten geven het bier haar typische amberkleur. Probeer nu!
ADVERTENTIE x60650-foodpersonality-adv-260x380mm-palm-00.indd 1
13-11-18 13:18
DE SUPERMARKT VERLEIDT KLANTEN DOOR
INNOVATIES EN KLANTGERICHTHEID Supermarkten blinken uit met een ruim aanbod van versproducten. Een winkel waarin de klant wordt verrast en verleid met mooie producten. Waar ter plekke gekookt wordt en waar je als klant een hapje sushi kunt proberen, een kopje koffie drinkt of een ontbijtje nuttigt. De gemiddelde Nederlander is zich steeds bewuster van de invloed van voeding. Aan de andere kant houdt de Nederlander ook van gemak. Op ieder moment van de dag, waar je ook bent moet je terecht kunnen in een supermarkt voor je ontbijt, lunch, avondeten of voor zomaar wat praktische producten.
Fotografie: Marilyn Bartman Meer informatie over CBL op: www.supermarkt.nl
DOOR: CBL, JULES VAN WELL & ELSE DE KWAASTENIET
Het gaat goed met de Nederlandse supermarkten. De omzet over 2018 komt naar verwachting uit op 39 miljard euro en dat betekent een omzetstijging van 3,5% ten opzichte van 2017. In de winkels is het druk en dat het goed gaat in de supermarktbranche zie je ook wel terug aan de groei van formules. Vers en gezond eten is voor veel Nederlanders steeds belangrijker en supermarkten spelen daar handig op in. Gezond eten is populair; poké bowls, verschillende soorten hummus en amandelmelk zijn niet meer weg te denken uit ons eetpatroon. Termen als ‘comfort food’, ‘healthy food’ en ‘vegan’ zie je steeds terugkomen. All-you-can-eat is minder populair geworden, en gezonde recepten waar je minder ingrediënten voor nodig hebt zijn juist wel in trek. Minder ingrediënten leidt tot minder voedselverspilling, een belangrijk thema waar supermarkten actief mee bezig zijn. Een andere trend die je ook in de supermarkten terugziet zijn de invloeden uit Israël, Perzië en Marokko. Specerijen als harissa en kardemom zie je vaker terug in recepten en worden ook meer verkocht. Gemak van een supermarkt in de buurt Inspelen op trends is belangrijk voor supermarkten. Je moet je klanten verleiden om naar de supermarkt te komen. Gemiddeld kost het een Nederlander zo’n 4 minuten om vanuit huis bij een supermarkt aan te komen. Als je dat vergelijkt met een non-foodbedrijf als de Bijenkorf, dan is het bereik erg groot. Er zijn allerlei soorten supermarkten: grote regioverzorgende supermarkten, foodmarkets, buurtsupermarkten, city stores, gemakswinkels in kantoorgebieden, universiteiten en stations of op andere plekken waar veel mensen samenkomen. Gemak is heel belangrijk; de klant moet op ieder tijdstip van de dag en op veel plekken terechtkunnen voor een boodschap. Met de opkomst van pick-up-points en het online bestellen van boodschappen, die je ophaalt in de supermarkt of thuis laat bezorgen, wordt ook ingezet op gemak en service voor de klant. Op dit moment zijn er zo’n 1000 pick-up-points in Nederland. Het marktaandeel van online boodschappen doen is 3%, naar verwachting groeit dat door naar 10% in 2025. Je ziet dat online boodschappen doen steeds normaler wordt, dat er nieuwe start-ups zijn en er dus meer aanbod komt. In Nederland kan op 95% van de adressen thuis worden bezorgd. Maar het online boodschappen doen kent ook een aantal nadelen voor de consument. Het is niet goedkoper en het online aanbod van levensmiddelen is kleiner dan het aanbod in de gemiddelde supermarkt. Supermarkt van de toekomst Andere belangrijke ontwikkelingen liggen op het gebied van automatisering. Waar automatisering het klantgemak vergroot, wordt het ingezet. Een goed voorbeeld daarvan zijn de zelfscanners en de zelfscankassa. Kassaloos shoppen doet zijn intrede in de branche. In deze winkels scant en betaalt de klant de artikelen zelf met een klantenpas of
met apps op de smartphone. Deze innovaties vergroten het gemak voor de klant die snel en efficiënt boodschappen wil doen en worden daarom steeds breder ingezet. Maar de klant die graag aan de kassa door een kassamedewerker geholpen wil worden, kan altijd terecht bij een vriendelijke en behulpzame kassière. Een andere interessante vraag is hoe de supermarkt van de toekomst eruit ziet. Naar verwachting wordt het aanbod van vers in de supermarkt alleen maar groter en staat het verassen en verleiden van de klant centraal. Klantvriendelijk zijn en luisteren naar de klant Een supermarkt nieuwe stijl, een winkel waar je als klant met plezier een bezoek aan brengt. Wat vraagt dat van de medewerkers in de supermarkt? Van de kassamedewerker, de vulploegmedewerker, de servicedeskmedewerker, de verkoopmedewerker op de versafdeling, van de teamleider? Luisteren naar de klant is wellicht een open deur, maar een heel belangrijke eigenschap van de supermarktmedewerker. Maar om in de supermarkt goed je werk te kunnen doen is het belangrijk dat je de wensen van de klant vervolgens weet te vertalen naar een winkel waar de klant graag komt. Met veel versproducten, gezonde en duurzame producten, het gemak van directe consumptie, eten onderweg of boodschappen voor thuis, het gemak van boodschappen halen of thuisbezorgd krijgen. Werken in de supermarkt betekent dat je van alle markten thuis moet zijn. Belangrijke aspecten zijn daarbij offline, online, efficiency en hospitality. De klant wil alles, en tegen de laagste prijs. Met gemotiveerde en klantvriendelijke medewerkers en een aantrekkelijke winkel met veel aanbod van versproducten, wordt de scheidslijn tussen retail en de horeca steeds kleiner. Dit wordt met een populaire term ook wel blurring genoemd. En deze trend zet verder door. In supermarkten is het vers aanbod steeds belangrijker. Klanten moeten een reden hebben om naar de supermarkt te komen. De klant moet verrast en verleid worden. Een bezoek aan de supermarkt is een beleving.
5
SPAAR VOOR KORTING MET KANZI COINS
Op iedere KanziÂŽ appel zit een stickertje met een unieke code. Met deze code spaart de consument voor korting op elektronische producten van Garmin*. Om de consument duidelijk te maken waarvoor ze kunnen sparen is het belangrijk om de communicatiekaart in de appelkrat te laten zitten.
Op deze kaart vind je informatie over het land van oorsprong, de maatsortering, en nog veel meer. Allemaal belangrijke informatie in het kader van traceerbaarheid. Het is de garantie van een betrouwbaar product. Laat de kaart daarom zitten op de krat met KanziÂŽ appels.
kanzicoins.com *De korting geldt op geselecteerde Garmin producten. De afgebeelde producten zijn voorbeelden ter illustratie. Kijk op kanzicoins.com voor een overzicht van de producten waar je voor kunt sparen en meer informatie. Actieperiode: januari 2019 t/m april 2019.
ADVERTENTIE
voedselverspilling en het aanbieden van werkplekken voor arbeidsgehandicapten. Door deze inspanningen maakt de ondernemer het verschil!
MEDEWERKERS SUPER SUPERMARKTEN
TERECHT TROTSE AMBASSADEURS Tijdens de voorbereiding van deze special werd ons gevraagd naar het Super Supermarkt Keurmerk (SSK). Wat is het SSK? Waarom hebben wij het (nog) niet? Hoe kan ook onze supermarkt het SSK-keurmerk behalen? De redactie zocht en vond de antwoorden. DOOR: VAKCENTRUM
Het SSK is het Super Supermarkt Keurmerk. Het keurmerk wordt verleend aan zelfstandige supermarktondernemers die zich extra inzetten als het gaat om lokale betrokkenheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Denk bijvoorbeeld aan het sponsoren van clubs en verenigingen in de buurt, energiezuinige koelingen en verlichting, inzet voor het tegengaan van
LET’S MAKE IT
SUCCESFACTOREN VOOR EEN TOEKOMSTBESTENDIGE FOOD RETAILER AANTREKKINGSKRACHT
MERKKRACHT
Onderscheidend keurmerk Is de ondernemer van jullie supermarkt ook heel lokaal en maatschappelijk betrokken, maar draagt jullie winkel nog niet het Super Supermarkt Keurmerk? Bespreek dan eens met je werkgever of jullie niet ook het traject moeten opstarten! Het keurmerk aanvragen kan via info@stichtingssk.nl Wil je eerst nog meer weten? Kijk dan op www.supersupermarkt.nl
Meer weten over het SSK? Volg ons via: supersupermarktkeurmerk supersupermarkt
PERSONAL
Personal trainers, personal shopping assistants, persoonlijke navigatie, personal banking; consumenten eisen steeds vaker dat het aanbod zich aan hen aanpast. In een kledingzaak valt daar nog wel een mouw aan te passen, maar hoe zet je de klant centraal in een supermarkt? Want laten we eerlijk zijn, voor de klant zien veel supermarkten er op het kleurtje na hetzelfde uit.
FLEXIBILITEIT
Terecht trots De medewerkers van deze supermarkten en hun werkgever mogen trots zijn op het SSK-keurmerk. Ook het winkelteam speelt namelijk een belangrijke rol. Het keurmerk wordt toegekend door onder meer schoon en veilig te werken, door bewust met energie en afvalstromen om te gaan en door klantvriendelijk te zijn. Juist bij die dingen speelt het hele team een belangrijke rol! App voor medewerkers Om meer te weten te komen over de duurzaamheid in en rondom de supermarkt, info over gezonde en
Column
SCHAALGROOTTE
Beoordeling op zeven punten Om voor het keurmerk in aanmerking te komen worden de supermarkten beoordeeld op zeven onderwerpen: • Lokale betrokkenheid • Duurzaam met energie • Onderscheidend assortiment • Afvalinzameling en -reductie • Veiligheid en preventie • Stimulerend personeelsbeleid • Transport en logistiek Het SSK is een initiatief van het Vakcentrum en is ontwikkeld in samenwerking met kennisinstituut TNO. Een supermarktondernemer die zich extra inzet op deze zeven thema’s kan samen met het winkelteam de uitdaging aangaan en het SSK-certificeringstraject opstarten.
duurzame producten in de schappen en de SSK-thema’s, kunnen medewerkers in een speciale SSK-app de SSK e-learning over duurzaamheid volgen. En met de kennisquiz kunnen zij zich bewijzen als SSK-expert.
KEN JE KLANT
In de prijsgedomineerde food retail markt bepaalt vooral de schaalgrootte van retailers hun relatieve inkoopkracht. Daarnaast bieden een grote financiële slagkracht en een hoog marktaandeel de food retailers de mogelijkheden om te investeren in hun concurrentievermogen. Op tijd aanpassen aan veranderende marktomstandigheden vereist besluitvaardig management en de mogelijkheden om veranderingen snel door te voeren op de werkvloer. Schaalgrootte, eigen vastgoed en franchise-nemers kunnen de benodigde flexibiliteit in de hand werken of juist sterk beperken. Voldoende publiek aantrekken blijft in eerste instantie een kwestie van de juiste locatie, maar wordt ondersteund door het assortiment, de promotiestrategie, de revitalisatiestatus van de winkel en een up-to-date schappenplan. Demografische ontwikkelingen en veranderend consumentengedrag kunnen de aantrekkelijkheid van een locatie op termijn ondermijnen. Een goede multichannel-strategie kan bijdragen aan het genereren van traffic op de juiste locaties, zowel fysiek als online. Merkkracht wordt gevoed door merkbekendheid en een duidelijke propositie naar de klant. Een 'allemanswinkel' bestaat in 2020 niet meer. Een onderscheidende formule doet dingen anders dan de concurrent, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid, gemak of hospitality, waardoor de klant zich loyaler opstelt en/of bereid is om een meerprijs te betalen. Door de noodzakelijke, grote investeringen in IT systemen zullende grotere online food retail spelers het big datadomein naar verwachting overheersen. Klantintimiteit is echter ook te bereiken met lokale betrokkenheid en door een sterke focus op een specifieke doelgroep.
DOOR: RABORESEARCH FOOD &
AGRIBUSINESS, SEBASTIAAN SCHREIJEN
Met de komst van convenience winkels als AH to go, stadswinkels als Coop Vandaag en de campusstores van Spar University trekken supermarktformules steeds dichter naar de klant. Vaak letterlijk, want het succes van deze concepten wordt vooral bepaald door de locatie van de winkel. Maar wat moeten die 3.500 andere supermarkten dan? Die staan nu eenmaal waar ze staan, en dat is niet altijd op drukke locaties dicht bij de klant. Voor hen is het belangrijk dat de ene klant de ander niet is. Zij kunnen het verschil maken met hun aanbod. Minder is (soms) beter Weet jij hoeveel verschillende producten er in ‘jouw’ supermarkt staan? Even afhankelijk van welk bord er boven de deur hangt zijn dat er al snel duizenden tot tienduizenden. Prachtig toch, zoveel keuze? Maar hoeveel verschillende producten koopt een klant? Dat zijn er 300. Per jaar dus hè, gemiddeld maar driehonderd producten, inclusief de verwennerij met Kerst en Pasen. Je kunt er als supermarkt prat op gaan dat de klant alle keuze heeft, maar
je kunt je ook afvragen of klanten tussen dat overvloedige aanbod hun 300 producten nog terug weten te vinden. Winkels zullen hun aanbod steeds meer afstemmen op hun belangrijkste doelgroep. In een wijk met jonge ouders zie je meer Pampers en poedermelk in de schappen en in een wijk vol zorgflats juist meer Tena en zoutarme bouillon. Gekoelde sixpacks in de binnensteden en stapels kratten bier tijdens carnaval onder de rivieren. De persoonlijke supermarkt verkoopt broodjes tijdens lunchtijd en avondmaaltijden na vijf uur, voorziet in korte looproutes voor snelle klanten of juist inspiratie-eilanden voor consumenten die alle tijd hebben. Lokale betrokkenheid en een sterke focus op een specifieke doelgroep zijn essentieel om de klant – dus ook jouw klant – die persoonlijke benadering te laten ervaren. De vraaggedreven supermarkt is geen utopie, maar bittere noodzaak. Je zult zien dat de category manager van Tijn Bresser verderop in dit blad (zie p. 9) steeds vaker zijn of haar oor te luister zal leggen bij de klant.
EERDER GEPUBLICEERD IN RABORESEARCH FOOD & AGRIBUSINESS THEMA-UPDATE – TOEKOMSTIG KRUIDENIEREN – OKTOBER 2015 BRON: RABOBANK, 2018
7
LEKKER WERKEN SUPERMARKT
HET IS EN BLIJFT
IN DE
“Iedereen die in een supermarkt werkt heeft zijn eigen ambitie. Voor de een is het een bijbaan naast school of studie, de ander wil doorgroeien tot het ondernemerschap. Dat is het mooie van werken in de supermarkt. En we gaan nog extra ons best doen om het werken in de supermarkt aantrekkelijk te houden met het programma mmm lekker werken”. mmm lekker werken is een project van de Stichting 3xM levensmiddelen waarin het Vakcentrum samenwerkt met CNV Vakmensen en FNV Handel. DOOR: VAKCENTRUM
Aan het woord is Patricia Hoogstraaten, directeur van brancheorganisatie Vakcentrum, waar de zelfstandig supermarktondernemers (franchisenemers) bij aangesloten zijn. Zij heeft samen met de vakbonden het programma mmm lekker werken ontwikkeld. “Het werken in de supermarkt verandert. De klanten stellen andere vragen, de techniek neemt taken over, duurzaamheid wordt steeds belangrijker. Het is dus belangrijk dat de medewerkers en de ondernemers ook veranderen. We hebben dat in 3 M-en samengevat.” • • •
Meester in je vak Mentaal en fysiek fit Meebewegen
Meester in je vak “Je weet als geen ander hoe je jouw eigen taak zo goed mogelijk uitvoert. En als je verbeteringen ziet dan probeer je die graag uit in overleg met je leidinggevende. Dat is in het kort het ‘meester in je vak’ zijn. En dan kan het dus ook nodig zijn om regelmatig bij te scholen. Dat kan in het kader van mmm lekker werken een van de onderwerpen van gesprek zijn met je leidinggevende of je werkgever.” Mentaal en fysiek fit “Medewerkers in de supermarkt zijn behoorlijk fit. Je krijgt vanzelf je beweging. Het is dan wel belangrijk dat die bewegingen ook goed zijn. In het programma kan gekeken worden naar je fysieke belasting: til je wel goed of zit je wel goed? En hoe ga je om met de werkdruk? Of bijvoorbeeld examenstress? Want ook die kan invloed hebben op je fitheid.” Meebewegen “Met meebewegen wordt bedoeld dat je weet wat er om je heen gebeurt en dat in je werk ook gebruikt. Als je ziet dat er nieuwe technieken worden geïntroduceerd in de winkel, zorg dan dat je ze kent en er mee uit de voeten kunt. Want dat er op het gebied van techniek en ICT nog veel gaat veranderen, dat staat wel vast. In de winkel, maar ook
DE MARKT DOOR: FOODPERSONALITY
Zo liggen de verhoudingen in de supermarktsector. Dat wil zeggen, dit zijn de marktaandelen van de verschillende supermarktformules tot en met het tweede kwartaal van 2018. Intussen is supermarktformule Emté overgegaan in handen van Jumbo en Coop. Emté wordt momenteel omgebouwd naar die twee formules en verdwijnt dus uit het straatbeeld. De supermarktsector is altijd in beweging! De marktaandelen van de supermarkten zijn afkomstig van de formuleposter van FoodPersonality, die in samenwerking met het gerenommeerde onderzoeksbureau GfK tot stand kwam. Abonnees van FoodPersonality ontvangen de formuleposter gratis.
8
daar buiten. Duurzaamheid is bijvoorbeeld ook een belangrijk item. Je moet dus wel meebewegen, anders zet je jezelf letterlijk buitenspel.” Wat doet mmm lekker werken? “Mmm lekker werken is een programma dat als doel heeft dat iedereen in de supermarkt lekker blijft werken of ondernemen. Dat houdt in dat we tools hebben om het personeelsbeleid te beoordelen. Dat doet een adviseur, die vervolgens ook aangeeft welke instrumenten ingezet kunnen worden. Er zijn diverse trainingen beschikbaar voor medewerkers die hun vakkennis willen vergroten, we kunnen een training gesprekstechnieken verzorgen, maar ook loopbaanadviezen en werkplekonderzoeken. Geen enkele winkel is hetzelfde, dus wordt steeds gekeken naar een oplossing voor jullie winkel, jullie team.” Hoe komen we aan mmm lekker werken? “Werknemers en werkgevers die de CAO voor het Levensmiddelenbedrijf toepassen kunnen aan het programma mmm lekker werken meedoen. Dat loopt via je werkgever. Die kan contact opnemen voor het bezoek van een adviseur via het projectbureau (0348) 41 97 71.” Wil je meer weten over mmm lekker werken kijk dan op www.mmmlekkerwerken.nl. Wat is het Vakcentrum? Het Vakcentrum is de branchevereniging voor zelfstandig ondernemers in onder andere de levensmiddelensector. Eigenaren van supermarkten en foodspeciaalzaken zijn lid van het Vakcentrum. Het Vakcentrum ondersteunt de ondernemers met lobby in Den Haag en Brussel, helpt met juridisch, bedrijfseconomisch en franchiseadvies, organiseert trainingen en opleidingen en biedt korting door collectieve inkoop. Het Vakcentrum is ook de organisatie die namens de werkgevers onderhandelt over de CAO voor het Levensmiddelenbedrijf. www.vakcentrum.nl
communicatie. Category management zorgt voor het instrumentele onderscheid: de vertaling van het formulebeleid in assortiment en promotie en in samenwerking met space management ook in schappenplannen. Alles dat formule- en category management bedenkt, leidt echter tot niks zonder excellente executie op de winkelvloer. Hier komt alles dat bedacht is tot leven en wordt het zichtbaar voor de klant in de winkel. Het is daarom belangrijk om te beseffen dat de mensen op de winkelvloer cruciaal zijn voor het succes van de supermarkt. Succes zit dan ook in de samenwerking tussen formule, categorie en winkeloperatie. Zonder samenwerking, met de focus op de klant, geen resultaat.
TEVREDEN IPSUM KLANTEN
Klanten in de supermarkt vragen zich zelden af hoe al die duizenden producten iedere dag weer op de juiste manier in de winkel komen. En heeft er ooit een klant gevraagd hoe het komt dat ze tussen al die duizenden artikelen hun boodschappen redelijk snel bij elkaar kunnen vinden? Tijdens feestjes wordt er nog wel eens grappend gesproken over het feit dat ze weer iets meer hadden meegenomen dan op het boodschappenlijstje stond. Vergeet niet de verhitte discussies die kunnen plaatsvinden tussen buren en vrienden waarom de ene of de andere supermarkt beter of prettiger is.
DOOR: CATEGORY & TRADE COMPANY, TIJN BRESSER & EVELYN VAN LEUR
Dit is allemaal het effect van het retailspel dat gespeeld wordt door 3 partijen die heel nauw moeten samenwerken om succesvol te zijn. Om klantentevredenheid en echte klantentrouw te bereiken moeten formule management, category management en de winkeloperatie nauw met elkaar samenwerken. Formule management zorgt voor het imaginaire onderscheid. Dit is het verhaal dat we willen vertellen als supermarkt, omgezet in winkelinrichting, uitstraling en
Wat kan ik doen op de winkelvloer? Het belang van de klant gaat voor iedereen binnen de supermarkt over hetzelfde. Het aankoopproces is het moment dat hij of zij besluit om iets te gaan kopen. Voor de klant draait het dan om 3 kernvragen: 1) Kan ik het vinden? 2) Begrijp ik hoe ik het moet gebruiken? 3) Vind ik het leuk om te kopen? Wanneer je dus een waardevolle bijdrage wilt leveren aan het succes van de winkel, denk dan altijd in deze 3 stappen. Anders gezegd, betekent dit denken in navigatie, educatie en inspiratie. Allereerst navigatie: Kan de klant gemakkelijk vinden wat hij of zij nodig heeft? Ligt het product ook zichtbaar op het schap? En begrijp ik als medewerker zelf ook waarom het daar ligt? Daarna is er educatie: Begrijpt de klant waarom hij of zij het zou moeten kopen en weet de klant hoe het product te gebruiken? Kan ik het zelf aan de klant uitleggen? Ten slotte inspiratie: Is het aankopen zo aantrekkelijk gemaakt dat hij of zij het niet kan laten liggen? Is de omgeving fris, schoon en opgeruimd? En zou ik het product zelf hier willen kopen? Wanneer iedereen binnen de supermarkt zich hiermee bezighoudt, halen we alle barrières om iets niet te kopen bij onze klanten weg. Het resultaat is dan een tevreden klant en klanten die altijd weer bij je terugkomen.
Ben je geïnteresseerd om hier meer over te lezen, bestel dan het Handboek Category Management op www.ct-company.nl.
WE MAKEN DE SLAG NAAR DE WINKELVLOER
Voordat supermarktproducten bij de klant zijn, staan ze eerst in het schap. Belangrijk dus om eerst na te denken over waarom je als supermarkt dit product eigenlijk in het schap wilt hebben. En hoe presenteer je een product? Anita Verdonk van Cooks Crossover Communicatie houdt zich er dagelijks mee bezig: ‘Cooks is geen traditioneel marketingbureau. Veel marketing is alleen gericht op de eindgebruiker. Wij houden ons niet alleen bezig met de consument en de shopper maar ook met de fabrikant en de retailer. Tussen deze partijen bouwen we bruggen.’ DOOR: COOKS CROSSOVER, MARTIN KOK & ANITA VERDONK
De eerste brug is van fabrikant naar retailer? ‘Voordat producten met hun product bij de consument zijn, staat dat product eerst in het schap. Dus je kunt een mooi product hebben en een prachtige campagne. Maar dan vergeet je een stap. Je moet in én aan de supermarkt de meerwaarde van jouw product laten zien. Fabrikanten moeten daarom goed nadenken over hoe ze het beste opvallen bij mensen. Maar ook: waarom zou de supermarkt jouw product in het schap willen hebben?’ Wanneer is een product voor een supermarkt interessant? ‘Een ondernemer wil producten die aansluiten bij de belevingswereld van zijn klanten. Maar hij wil zijn klanten ook inspireren met nieuwe producten en klanten verleiden andere producten te proberen. Producten die passen bij de klant maar ook meerwaarde hebben voor de retailer bijvoorbeeld omdat ze hier een hogere marge op kunnen behalen. Of omdat een product onderscheid biedt ten opzichte van de concurrentie. Via onze trade marketing brengen we dit soort producten bij supermarktondernemers onder de aandacht.’ Een product komt in de supermarkt, wat is dan de volgende stap? ‘Vervolgens maken we de slag naar de winkelvloer. We denken na over de manier van presenteren, de aankleding, hoe we
klanten kunnen activeren een product te kopen. Vindbaarheid is natuurlijk belangrijk, maar je moet klanten ook blijven inspireren. We verzorgen mooie displays en brengen daarmee sfeer op de winkelvloer.’ Hoe kun je klanten nog meer inspireren? ‘Samenhang tussen categorieën is belangrijk in een supermarkt. Door te zorgen voor samenhang op de winkelvloer kun je als ondernemer ook weer winst behalen. Een voorbeeld? Je ziet tegenwoordig overal tapas: kaasjes, worstjes, dips. Maar klanten die liever gezonde hapjes hebben moeten in een hele andere hoek van de supermarkt zijn, op de versafdeling. Combineer je die twee door snackpaprika’s of tomaatjes aan te bieden naast de tapas dan bedien je de klanten beter en verkoop je als supermarkt ook meer producten.’ Hoe krijgen jullie het voor elkaar dat klanten zeggen: ‘Ja, dit willen we’? Je moet shoppers uit hun routine halen. Anders krijg je: ‘Ik koop maar wat ik altijd koop want dat kan ik vinden’-situaties. Op de automatische piloot koop je geen nieuwe producten. Je moet mensen dus inspireren en verleiden. Supermarktpersoneel speelt hierin een belangrijke rol, door de manier waarop zij met een product én de ondersteunende materialen omgaan kunnen zij zorgen dat het product op een goede manier opvalt bij de mensen die hierin interesse hebben. En dan is iedereen blij: shopper, supermarkt en fabrikant!
9
Niets zo verfrissend als 0.0% van
Verkrijgbaar in:
ADVERTENTIE
x60650-foodpersonality-adv-260x380mm-bavaria-00.indd 1
13-11-18 12:27
HAAL HET BESTE UIT JEZELF!
Column
ASSOCIATE
DEGREE DOOR: JUMBO SUPERMARKTEN, BORIS JANSEN
In juni 2018 heb ik met succes de opleiding Jump! Afdelingschef afgerond. Een opleiding die de opstap mogelijk maakt naar afdelingschef en tegelijkertijd het eerste jaar is van de Associate Degree Bedrijfskunde. Ik was en ben nog steeds erg blij dat Jumbo mij deze kans heeft geboden. Dankzij deze opleiding heb ik mezelf met name op persoonlijk gebied enorm ontwikkeld, waardoor ik een meer complete leider ben geworden. Dit kon ik in het afgelopen jaar goed in de praktijk brengen bij mijn vorige filiaal Jumbo Fenikshof. Daar gaven mijn afdelingschef en de filiaalmanager mij de ruimte om mezelf te ontplooien op de werkvloer. Dit alles maakt dat ik begin september ben begonnen als afdelingsmanager DKW bij Jumbo Berghem. Een unieke kans, zeker vanwege mijn relatief jonge leeftijd (22). Omdat ik het komende half jaar mijn aandacht op mijn nieuwe functie wil richten, ga ik pas in februari 2019 verder met het tweede jaar van de Associate Degree Bedrijfskunde via Jumbo. Dit diploma maakt voor mij op papier de weg vrij om te starten met het Winkel Management Traineeship HBO. Dit is een nieuwe opleidingsvorm binnen Jumbo die mij zeer interessant lijkt. Ik heb namelijk de ambitie om binnen vijf jaar de positie van filiaalmanager te bekleden. Het lijkt me zeer interessant om de eindverantwoordelijkheid van het filiaal te dragen en nog meer bezig te zijn met het opleiden van mensen. Ik put nergens zoveel energie uit op mijn werk als uit de groei van werknemers. Deze uitspraak van Henry Kissinger, ooit minister van Buitenlandse Zaken in Amerika, spreekt mij dan ook erg aan: “De taak van een leider is om zijn mensen te brengen van waar ze zijn naar waar ze niet geweest zijn.”
WERKEN EN LEREN TEGELIJK
OFFICIEEL MBODIPLOMA
DOCENTEN UIT DE PRAKTIJK
MEERDERE STARTMOMENTEN
SNELLER CARRIÈRE MAKEN
• Verkoopmedewerker vers (mbo-niveau 2) • Afdelingschef vers (mbo-niveau 3) • Bedrijfsleider vers (mbo-niveau 4)
Kies voor een carrière in food. Ga voor meer informatie naar www.svo.nl/supermarkt
FOOD & BUSINESS Ben jij iemand die alles wil weten over food en de organisatie daarachter? Lijkt het je leuk om alles te leren over voeding, over de commerciële kant ervan, over het ontwikkelen van nieuwe producten en over hoe je zorgdraagt om goede en veilige producten af te leveren aan de klant? Bij de hbo-opleiding Food & Business leer je alles over de wereld van food, over de producten, de fabricage, de distributie en de verkoop ervan. En natuurlijk ga je ook zelf aan de slag in ons praktijkhuis. De foodsector is groot en dynamisch en continu in ontwikkeling. De vraag naar mensen met een opleiding Food & Business is veel groter dan het aanbod. Met een diploma op zak ligt de wereld van food en business dan ook voor je open! DOOR: HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN, PAUL V/D HOEK
Tijdens de veelzijdige opleiding Food & Business leer je alles over nieuwe, verantwoorde en gezonde voedingsmiddelen. Hoe je bestaande producten aanpast en verbetert. En hoe je deze producten in de markt zet. Je combineert kennis over voedingsmiddelen met taken op het gebied van marketing, productontwikkeling, kwaliteitszorg en management. Met je diploma op zak kan je een mooie carrière maken in de Food! Je gaat aan de slag bij bedrijven als Unilever, FrieslandCampina, Heinz of Aviko – bijvoorbeeld als marketeer, manager kwaliteitszorg, manager productontwikkeling of inkoopmanager. Ook de uitdagende dynamische wereld van de supermarktmanagement kan jouw werkterrein worden. Ook bij één van de duizenden kleinere en middelgrote bedrijven in de voedingsmiddelenindustrie vind je leuke banen. Wat ons onderscheidt van andere Food-opleidingen? Wij zijn een commerciële opleiding en kijken vooral ook naar de mens. Waarbij we speciale aandacht besteden
aan consumentengedrag en doelgroepdenken. We kijken naar wat iemand eet en wat hem beweegt om te eten. En nog belangrijker: hoe je iemand kunt bewegen om goed te eten. Daarnaast hebben we veel aandacht voor milieu en internationalisering. Dit zijn belangrijke onderwerpen in het programma. We werken nauw samen met het bedrijfsleven en je zult veel interessante praktijk opdrachten krijgen. Je hebt nu kunnen lezen over de opleiding Food & Business. Maar misschien wil je graag eens met docenten en studenten van de opleiding praten, een kijkje nemen op de campus of met eigen ogen zien hoe een doorsnee dag eruit ziet op de HAN. Maak kennis met onze hogeschool tijdens de Open Dagen en de Proefstudeerdagen. Lees meer op han.nl bij de opleiding Food & Business.
11
ADVERTENTIE
Servero lanceert Rode Kool Met Appel – 100% natuurlijk Servero introduceert dé nieuwe standaard in rode kool met appel, gemaakt van 100% natuurlijke ingrediënten. Bij Servero snappen we dat rode kool zoet moet smaken, maar wat ons betreft hoeft dat niet per se door een grote hoeveelheid suiker toe te voegen. We gebruiken appel als smaakmaker. Door naast de mix van friszoete appels een milde, langgerijpte kruidenazijn te gebruiken voor een frisse bite, hoeven we nog maar een snufje zout en een beetje suiker te gebruiken. Géén gemodificeerd zetmeel, geen conserveermiddelen en geen kunstmatige geur-, kleur-, en smaakstoffen. 100% natuurlijk dus. Bij Servero willen we consumenten helpen aan hun dagelijkse portie gezondheid. Onze missie is om het goede van groente en fruit zo veel mogelijk te behouden door tijdens het verwerken zo min mogelijk toe te voegen en toch de lekkerste te zijn. Dat noemen we ‘natuurlijk de lekkerste’. Dat wij het verschil kunnen maken, hebben we bewezen met Servero 100% Appelmoes. Er kan er natuurlijk maar één de lekkerste zijn. Servero Rode Kool Met Appel is binnenkort beschikbaar in twee varianten, Original en Biologisch. En in een kleine en een grote pot, voor ieder wat wils. Meer weten? www.servero.nl
ADVERTENTIE
Supermarkten staan aan de vooravond van grote veranderingen. Horeca-elementen en aandacht voor duurzaamheid worden steeds belangrijker in de strijd om de consument. Om daar op in te kunnen spelen, is specifieke kennis nodig. De supermarktbranche biedt medewerkers dan ook volop kansen om door te groeien. Rinus de Rijder, onderwijsmanager bij SVO vakopleiding food: “Er zijn opleidingen van vmbotot hbo-niveau.”
DOORLEREN IN DE SUPERMARKTBRANCHE BIEDT
VOLOP KANSEN
DOOR: SVO, KARLIJN MEULMAN
Voor veel specialisten in de foodbranche, zoals slagers en visspecialisten, is het lastig om voldoende medewerkers te vinden. De supermarkt heeft in dat opzicht een groot voordeel: een baantje in de supermarkt is populair. “Dat komt alleen al door de fysieke nabijheid van de supermarkt”, zegt Rinus de Rijder. “Maar geschoolde medewerkers vinden is ook voor de supermarkt lastig. Er is nu al een ‘war on talent’ gaande, het gevecht om de beste mensen binnen te halen. De komende jaren wordt dat alleen maar moeilijker.” Opleiden voor de foodbranche De supermarkt is een ideale leeromgeving voor medewerkers die verder willen in de foodbranche. Het is makkelijk om kennis te maken met verschillende versafdelingen en daar opleidingen in te volgen. “De meeste supermarkten
investeren helaas nog niet veel in opleiden”, zegt De Rijder. “Jammer, want er is veel potentie. Ze hebben de jongeren al in huis, dus dat is dé kans om ze enthousiast te maken voor een carrière in de branche. Bovendien wordt opleiden steeds noodzakelijker. Supermarkten staan voor grote veranderingen. Kijk alleen maar naar food blurring, waarbij retail en horeca door elkaar lopen. Supermarkten concurreren niet alleen meer met bijvoorbeeld de slager, maar ook met horecazaken en diensten als Thuisbezorgd.nl. Ze moeten de consument meer en meer verleiden. Dat lukt alleen met goed opgeleide medewerkers met specifieke kennis.”
een mooie doorlopende leerlijn”, zegt De Rijder. “Er zijn opleidingen op vmbo-, mbo- en hbo-niveau. Je kunt beginnen als supermarktmedewerker en doorgroeien tot leidinggevende in de zaak. Of de stap zetten naar het hoofdkantoor, en daar HR-specialist of financieel manager worden. Een supermarkt is onderdeel van een enorm bedrijf en dat opent deuren. Het feit dat je in een supermarkt hebt gewerkt en die taal spreekt, is een enorm voordeel als je op het hoofdkantoor aan de slag wilt. Dat verbetert de communicatie tussen hoofdkantoor en werkvloer. Je draagt zo concreet bij aan de ontwikkeling van de supermarktbranche en dat maakt investeren in opleidingen voor elke supermarkt de moeite waard.”
Doorgroeien in de supermarkt Voor supermarktmedewerkers bieden deze ontwikkelingen volop kansen. Binnen én buiten de winkel. “Voor jongeren die willen leren, biedt de supermarktbranche
Column
WAT WIL JIJ
WORDEN?
DOOR: DEEN SUPERMARKTEN, SIMON BUTTER
Via een oom ben ik als kw-chef, plaatsvervangend bedrijfsleider bij COOP gestart. In die jaren heb ik de mogelijkheid gehad en gepakt om diverse opleidingen en trainingen te volgen. Samen met de werkervaring die ik op deed merkte ik dat ik het werk steeds leuker begon te vinden. Je geeft leiding aan veel (jonge) mensen, je hebt veel klantcontact en doet je best om alle commerciële uitingen en producten op het juiste moment op de juiste plaats te krijgen. Dat is echt topsport! Na vier jaar heb ik de stap naar DEEN Supermarkten gemaakt. Nog steeds als winkelmedewerker en de wens verder te groeien. Ik vond het werken met de collega’s het leukste en heb destijds de mogelijkheid gekregen om mij verder te scholen in het human rescource (hr) werk. Met als doel een plek op het hoofdkantoor op de hr-afdeling. Dat is in 2000 gelukt! Ik heb bij DEEN de kans gekregen om op de mooiste afdeling van een hele mooie formule te mogen werken. En dan gaat het snel! Nu ben ik manager P&O van DEEN Supermarkten, 9000 medewerkers (winkels, distributie en hoofdkantoor) en ook voorzitter van de projectgroep opleidingen van het CBL. Welke vergelijking kunnen wij trekken met een hele grote groep collegasupermarktmedewerkers? De eerste keuze van je studie of werk is niet altijd direct de juiste. Vaak zie je dat het erg lastig is om op jonge leeftijd een keuze te maken voor een lange tijd. Veel van deze jongeren vallen uit en komen dan regelmatig in de supermarkt terecht (het bekende “tussenjaar”). Helaas is het imago van het werken in de
Een hele bekende en vaak gehoorde vraag op de middelbare school. Ook voor mij was die vraag aan de orde en ik had het geluk dat ik na mijn vwo-diploma aangenomen werd op de Koninklijke Militaire Academie in Breda. Een prachtige opleiding om als jonge jongen te kunnen starten. Ik kan wel stellen dat je hier echt gevormd wordt. Helaas lag hier toch niet mijn toekomst en mocht ik mij verder gaan oriënteren op andere scholen of de arbeidsmarkt. In mijn tijd was het allemaal een stuk eenvoudiger.
supermarkt nog niet optimaal. Dat vind ik oprecht jammer, want je kan zeker een onwijs leuke baan krijgen, die ook nog goed betaalt! Waar leer je op jonge leeftijd met veel collega’s omgaan met verantwoordelijkheid, leidinggeven, klanten contact etc? Als je dit leuk vindt en goed kunt dan behoort een snelle carrière zeker tot de mogelijkheden. Denk daarbij dan ook aan de mbo- en hbo-opleidingen die door heel veel supermarkten worden aangeboden. Om niet alleen in de winkel, maar ook daarbuiten jezelf te ontwikkelen. De grootwinkelbedrijven, zoals DEEN Supermarkten, hebben een distributiecentrum en hoofdkantoor. Ook hier zijn legio functies die tot verdere groei in je carrière kunnen leiden. Er zijn talloze voorbeelden van collega’s die vanuit de winkel of distributie zijn doorgegroeid. Wat denk je van marketing, category management, logistiek, ict, administratie en controlling, personeelszaken, operationeel management etc. Mensen die in de winkel of distributie hebben laten zien dat ze de ambitie hebben om de beste te worden in hun vakgebied, krijgen kansen binnen onze organisatie. Ik heb het geluk gehad dat ik die kans kreeg op de afdeling personeelszaken en opleidingen. Helaas lukt het niet iedereen om van zijn hobby zijn werk te maken maar voor mij komt dit aardig in de buurt. Pak je kans. Door het werken in de supermarkt heb je een hele mooie basis om je verder te ontwikkelen. Laat je zien en horen om ook jouw talent optimaal te benutten. BRON: BEELDREDAKTIE
13
W U IE N
50% WIT 5O% ZILVERVLIES #OPJEBORD
Nieuw van Lassie: Half volkoren Toverrijst. Met de lekkere smaak van witte rijst en het gezonde van zilvervliesrijst. Zo heb je zonder gedoe altijd iets goeds op je bord.
recept? scan met camera
ADVERTENTIE Lassie_adv_260x380_HV.indd 1
20-11-18 16:08
DOOR: MILOU DEKKERS
VAN DE KLEINSTE STRAATMARKTEN TOT DE GROOTSTE SHOPPINGMALLS. IN HONGKONG VIND JE OVERAL KLEURRIJKE FLESJES OESTERSAUS. NIET VREEMD, WANT HET GEMIDDELDE CHINESE HUISHOUDEN KAN NIET ZONDER. ZOALS HIER OVERAL DE MAYONAISE IN DE KOELKAST STAAT, ZO STAAT IN IEDER CHINEES KEUKENKASTJE EEN FLESJE OESTERSAUS.
Ook in de Nederlandse supermarkten is oestersaus tegenwoordig verkrijgbaar, bijvoorbeeld van het merk Lee Kum Kee. In het schap met Aziatische producten valt het vrolijke logo meteen op. Maar het gaat hier om meer dan alleen een mooi flesje. Dat deze saus zijn weg heeft gevonden helemaal vanuit China naar de Nederlandse supermarkt kan maar één ding betekenen: het is ontzettend lekker.
OOIT OP EEN CHINESE OESTERFARM GEWEEST? HET IDYLLISCHE TAFEREELTJE OP HET ETIKET VAN DE FLESJES LEE-KUM-KEE-OESTERSAUS GEEFT JE EEN GOED BEELD. TWEE MENSEN OP EEN BOOTJE, PRECIES ZOALS ER IN CHINA JAREN GELEDEN AL NAAR OESTERS WERD GEVIST. EN ZO GAAT HET NOG STEEDS. OM ZEKER TE ZIJN VAN ZUIVER WATER WORDEN DE OESTERS GEKWEEKT IN EEN BESCHERMD NATUURGEBIED. FABRIEKEN ZIJN HIER VERBODEN. DE CHINESE WERKNEMERS GAAN NOG ALTIJD MET EEN BOOT OP PAD OM DE OESTERS TE CONTROLEREN. OKÉ, GEEN ROEIBOOTJE ZOALS OP HET FLESJE MAAR EEN SNELLE MOTORBOOT. DAT MOET OOK WEL, WANT DE MANGROVE WAAR DE OESTERS WORDEN GEKWEEKT HEEFT EEN OPPERVLAKTE VAN MEER DAN VEERTIG VIERKANTE KILOMETER. In de mangrove In het warme en vochtige zuiden van China worden al eeuwen oesters gekweekt. Het leven van een oester begint in het gefilterde water van de oesterfarm. In de maanden mei tot en met augustus planten oesters zich voort. Ideaal omdat het dan warm genoeg is voor de jonge oesterlarven. Zijn de oesterlarven twee maanden oud, dan gaan ze naar een bassin waar ze zich kunnen hechten aan stukken cement, door een touw bijeengebonden. Zo’n cementkoord is voor een oester onweerstaanbaar, want net als mosselen zwemmen oesters niet los door het water maar zuigen ze zich vast en kiezen een vaste plek om te groeien. Aan een koord kunnen zich tot wel honderd oesters vastzuigen.
Zijn ze nog wat groter, dan gaan de oesters naar de mangrove, een natuurgebied waar zoet en zout water zich mengen. Hier worden lange koorden met oesters vastgemaakt aan drijvende vlotten. Oesters eten algen, in de bassins kregen ze die nog gevoerd maar in de mangrove moeten ze zelf hun eten zoeken zodat ze uitgroeien tot dikke sappige oesters. Uit de schelp Met bootjes varen de werknemers van de oesterfarm iedere ochtend de mangrove op. Ze controleren op de vlotten of de oesters wel goed groeien. Het zijn vooral mensen uit de omliggende dorpen die hier seizoenswerk doen. Heel behendig balanceren ze op de smalle houten palen die zijn samengebonden tot een vlot. Eenmaal volgroeid nemen ze de oesters mee terug aan land, hier worden de beste oesters geselecteerd. Dit gebeurt niet met machines maar met de hand, de schelpen worden een voor een geopend. De oesters gaan vervolgens nog dezelfde dag in de pan en worden op traditionele wijze gekookt. Van oester naar saus De oesters gaan met een beetje water, suiker en zout in de pan. Na een paar uur zachtjes koken is het oesterextract klaar. Het gaat niet langer om de oesters, maar om het water wat dik, zwart en kleverig is geworden. De oesters worden uit het vocht gehaald en boven de pan nog even goed uitgeperst. Het oesterextract wat in de pan achterblijft gaat van de oesterfarm naar de productiefabriek in Hongkong. Verschillende extracten van verschillende oesterfarms worden hier in Hongkong gemengd met hulp van een geautomatiseerd mengsysteem om smaak en kwaliteit te garanderen. Daarna wordt de oestersaus verder ingekookt en gepasteuriseerd zodat het product ook lang
Je kunt de sauzen gebruiken om roerbakken, braden, stomen en zelfs bij het barbecueën.
houdbaar is. En tot slot gaat het in de flesjes, die zelfs bij ons in de supermarkt staan. Oestersaus? • Oestersaus is gemaakt van oesters, maar dat vermoeden had je waarschijnlijk al. Denk je: ‘Getver, oesters’? Wees gerust want oestersaus wordt dan wel gemaakt van oesters, het smaakt heel anders. De saus heeft geen sterke vissmaak maar een umamismaak. Dat is een beetje een hartige smaak die de smaken zoet en zout versterkt. • Het recept voor oestersaus is sinds de ontdekking altijd hetzelfde gebleven. De populariteit is alleen maar gegroeid. Overal in Europa wordt tegenwoordig oestersaus gegeten. • De oesters die overblijven na het koken van de oestersaus worden gedroogd. Bij ons vind je ze niet in de supermarkt, maar in het zuiden van China zijn ze er dol op. • Chinezen zijn zo gek op oestersaus dat ze het zelfs meenemen de ruimte in. Het merk Lee Kum Kee maakte voor Chinese ruimtevaarders speciale tubetjes zodat ze ook in de ruimte van hun favoriete saus konden genieten. Aangebrande soep Ondanks dat de Chinese keuken niet meer zonder kan, is oestersaus eigenlijk nog niet zo lang geleden ontdekt. In 1888 ontdekte de Chinese Mr. Lee Kum Sheug per ongeluk oestersaus. Hij raakte even afgeleid tijdens het koken van zijn favoriete oestersoep. En toen hij terugkwam, zat er een dikke plakkerige saus in de pan die toevallig heerlijk smaakte: oestersaus. Hij besloot de saus vaker te maken en zo werd dit ongelukje met de oestersoep het begin van het merk Lee Kum Kee.
Master blender Oesters kunnen verschillen van smaak, afhankelijk van de soort oester, maar ook het soort voer wat ze krijgen. Waar de oesters precies in het water zitten, bepaalt wat ze eten en dus ook hoe ze zelf later smaken. Erg belangrijk, want voor oestersaus worden vaak verschillende soorten oesters gebruikt. Iedere soort heeft een eigen effect op de smaak. Je moet de juiste mix zien te vinden. ‘Just like blending whisky’, vertelt onze gids op de oesterfarm. Wat precies de goede mix is, weet alleen de master blender. Hoeveel oesters je nu eigenlijk nodig hebt voor één flesje oestersaus blijft voor ons ook een geheim. ‘Secret receipe’, zegt de gids met een grijns. Gelukkig staat oestersaus bij ons kant-en-klaar in onze supermarkten en hoeven we niet zelf te mixen en blenden.
OESTERSAUS IS EIGENLIJK NOG MAAR EEN JONKIE IN VERGELIJKING MET SOJASAUS. OOK SOJASAUS KOMT OORSPRONKELIJK UIT CHINA MAAR BESTAAT AL MEER DAN DRIEDUIZEND JAAR. DE SAUS WERD ERG POPULAIR IN AZIË OMDAT DE ZOUTIGE UMAMISMAAK VAN SOJASAUS DE SMAAK VAN VLEES KON VERVANGEN. OOK MENSEN DIE ZICH GEEN VLEES KONDEN VEROORLOVEN, KONDEN MET SOJASAUS DUS DEZE SMAAK AAN HUN ETEN TOEVOEGEN. INMIDDELS KUNNEN WE OOK IN EUROPA DEZE SAUS NIET MEER MISSEN. MAAR HOE WORDT SOJASAUS EIGENLIJK GEMAAKT?
In acht stappen naar sojasaus We nemen een kijkje bij de fabriek van Lee Kum Kee in het zuiden van China. Buiten ruik je het al. Niet alsof je bij de plaatselijke Chinees binnenstapt, maar juist een hele subtiele, beetje zoetige geur. Hier wordt sojasaus gemaakt. In een gebied zo groot als 188 voetbalvelden staan meer dan drieduizend silo’s. In die silo’s vindt het fermentatieproces plaats. Heel belangrijk, want zonder fermentatie geen sojasaus. Bij fermentatie worden goede bacteriën ingezet om een product te maken. In het geval van sojasaus: bacteriën zetten stoffen uit de sojaboon om zodat er saus ontstaat. Klinkt vreemd? Dat valt wel mee. Meer bekende producten die ook met een fermentatieproces worden gemaakt zijn bijvoorbeeld yoghurt, bier en zuurkool. Het proces van sojaboon tot sojasaus verloopt als volgt: 1. De sojabonen worden gewassen en twee uur geweekt in heet water. 2. Daarna worden de bonen ongeveer drie minuten gekookt. Na het koken worden de bonen weer gekoeld. 3. De gekookte sojabonen gaan met zout en water in een silo. Ook worden de speciale koji-bacterie en een beetje tarwebloem toegevoegd om het gistingsproces op gang te brengen. 4. In de grote silo’s volgt het fermentatieproces, dat duurt tussen de drie en zes maanden. De silo’s staan in Zuid-China waar het erg zonnig is waardoor het fermentatieproces sneller verloopt. In
5. 6. 7. 8.
Nederland bijvoorbeeld, zou het proces veel langer duren. Na de eerste ronde fermentatie wordt de sojasaus uit de bonen geperst. Bij de resterende sojabonen die achterblijven gaat opnieuw water en zout zodat hiervan nog een keer sojasaus gemaakt kan worden. Dit proces herhaalt zich nog een derde keer. Dus de sojabonen worden drie keer gebruikt om sojasaus van te trekken. Als een theezakje wat je drie keer opnieuw gebruikt om thee van te zetten. (Net als bij thee: het eerste brouwsel is het sterkste en levert de beste sojasaus. En dat is precies de sojasaus die bij ons in de schappen staat.) De sojasaus wordt gefilterd en nogmaals goed verhit zodat hij lang houdbaar is. Er worden geen conserveringsmiddelen toegevoegd. Dan gaat de saus in de flesjes. En een deel van die flesjes komt in de Nederlandse supermarkten terecht.
Lichte en donker? Donkere sojasaus smaakt lichtzoet en is wat dikker dan lichte sojasaus. Het geeft een mooie kleur aan stoofpotten en ovenschotels. Lichte sojasaus is dunner en helderder van kleur, smaakt licht naar sojabonen en staat vooral bekend om zijn hartige umamismaak. Sojasaus haalt andere smaken in het eten op en werkt een beetje zoals het snufje zout op een eitje.
Smaken verschillen Leuk om te weten: er zijn kleine verschillen tussen de producten in de Chinese supermarkt en de producten hier. Sommige sauzen van het merk Lee Kum Kee worden bijvoorbeeld aangepast aan het land waar ze voor bestemd zijn. Zo zijn sommige chili-sauzen in China veel pittiger dan in Europa. Authentieke producten dus, maar wel aangepast aan de lokale smaken.
Chinees kun je niet alleen afhalen, je kunt het ook zelf maken. Helemaal leuk: Chinese gerechten zijn niet eens zo moeilijk. Eenvoudig gewokte groenten saai? Niet als je ze dipt! In China serveren ze vaak een schaaltje oester- of sojasaus bij de gerechten zodat je zelf je smaken kunt kiezen. Je kunt de sauzen ook gebruiken als dressing of toevoegen tijdens het roerbakken. Oestersaus kun je ook gebruiken om te marineren, iets wat ze in China veel doen. Veel werk is het niet. Snijd het vlees in blokjes en leg het in een badje van oestersaus. Laat een paar uur rusten zodat de smaken kunnen intrekken. Even bakken en iedereen staat al versteld van je Chinese kook-skills. Next level is bijvoorbeeld pulled pork, met een glanzend laagje sojasaus.
Benieuwd wat je nog meer allemaal kunt maken met soja- en oestersaus? Check het YouTube-kanaal van Lee Kum Kee voor leuke weetjes en lekkere recepten. Of kijk op www.nl.lkk.com.
0051.04.217 KitKat CF_260x380.indd 1
ADVERTENTIE
15/11/2018 13:50
DE SLEUTEL TOT SUCCESVOLLE Column BEN JIJ
BLURRING
Blurring: je hoort de kreet overal, maar wat is het eigenlijk? Blurring betekent letterlijk grensvervaging. Zo ervaren consumenten blurring ook: de traditionele verschillen tussen food en non-food winkels en tussen eten-voor-nu (horeca) en eten-voor-later (supermarkt) vervagen. Je ziet consumenten kiezen voor een glaasje wijn bij de kapper, even zitten voor een kop koffie met een stuk appeltaart in de supermarkt of hun favoriete toetje bestellen in een restaurant... als doe-het-zelf pakket voor thuis. DOOR: RABORESEARCH FOOD & AGRIBUSINESS, SEBASTIAAN SCHREIJEN
Veel supermarktondernemers zien blurring als een enorme groeikans, maar in de praktijk zijn er weinig blurringinitiatieven die én de nodige klanten trekken én de ondernemer geld opleveren. Waar je supermarkt staat en wie er binnenlopen zijn bepalende factoren voor het succes van je horecaplannen. Het maakt nogal verschil of de winkel in een studentenstad als Utrecht staat, in een forensenstad als Nieuwegein of in een toeristisch dorp als Bergen (NH). Klanten lopen om totaal verschillende redenen bij deze verschillende winkels binnen. Daarnaast speelt het bestaande horecaaanbod in de buurt ook een rol. Personeel maakt het verschil Horeca toevoegen aan een supermarkt is lastiger dan even een toonbank leegmaken en een paar tafeltjes neerzetten. De werkzaamheden, vereiste vaardigheden en het productaanbod zijn in het
horecahoekje heel anders dan in de rest van de winkel. De derving zal een stuk hoger liggen en veel producten moeten worden opgewarmd of klaargemaakt door (vaak duurder) horecapersoneel. Dat is echter allemaal te plannen, dus een ondernemer kan er prima op anticiperen. Maar zelfs de voorbereide ondernemer wacht verrassingen. Als je bedrijven die al blurren vraagt waar ze het hardst tegenaan zijn gelopen toen ze begonnen, dan is het antwoord even verrassend als eensluidend: personeel. Een succesvolle supermarkt blinkt vooral uit in efficiency en discipline. Op die eigenschappen zijn werknemers aangenomen en jarenlang getraind. Die vaardigheden stroken niet altijd met de gastvrijheid die zo broodnodig is in elke horecagelegenheid. Heb jij die service-gerichtheid van nature in je? Ga snel met je baas praten, want misschien maak jij het verschil in zijn of haar blurring-plannen!
EEN (NIEUWE) SPELER
Nederland telt op dit moment ruim 4100 tankstations. Hiervan zijn er 2100 onbemand en de rest betreft bemande tankstations, dus locaties met een tankshop van waaruit eet- en drinkwaren worden verkocht. Dat was niet altijd zo. Het aanbieden van eten en drinken vanuit een tankstation gebeurt nog maar kort. DOOR: PAUL BLONK
Het is nog maar twintig jaar geleden dat de vertegenwoordiger die de grote supermarktketens aandeed, op vrijdagmiddag tussendoor ook nog een doos chocolade, wat kauwgom, rollen drop en blikjes frisdrank bij het tankstation afleverde. Dat was de tijd van het ‘grijze kanaal’, de tijd van witte tegels op de vloer van de shop, van de tl-buis verlichting, de kille ijzeren stellingen, de gaatjeswand met gevarendriehoeken en landkaarten, de tijd dat de tankstations leefden van de benzineverkopen. Er waren maar weinig consumenten die eraan dachten in een tankstation een broodje of snack te kopen want dat is toch een tánkstation? Nu, twintig jaar later, bedient de vierde generatie tankstations in ons land jong en oud, op elk moment van de dag en nacht, zeven dagen in de week. De automobilist die er vanzelfsprekend komt tanken, de flexwerker die er heen gaat om met collega’s af te spreken of een pakketje af te halen, maar steeds vaker de gast die de tankshop bezoekt om er even ‘uit’ te zijn, om er een verse salade, sushi, hamburger, kop soep, broodje warm vlees, omelet of ‘flat white’ te gebruiken. Oftewel: om er te genieten en ook steeds vaker om er te zijn zonder dat er wordt getankt.
Omdat veel tankstationformules familiebedrijven zijn en een achtergrond hebben in brandstoffen en smeermiddelen wordt er langs de snelwegen door oliemaatschappijen samengewerkt met bekende retailformules. Zo heeft Albert Heijn een samenwerking met BP wat inmiddels heeft geresulteerd in een tiental BP-tankstations met daarin een AH to go. In tientallen tankstations van Texaco worden op dit moment vestigingen van SPAR Express gerealiseerd. De tankstationbranche is anno 2019 dan ook niet meer een afgekaderde branche die alles op eigen houtje doet. Er wordt heel goed gekeken naar de supermarkten. Heel veel producten in de schappen van de tankstations kent de consument uit de supermarkt. Daarbij herkent de automobilist de supermarktformules SPAR en Albert Heijn die hij nu ook steeds vaker onderweg in het tankstation tegenkomt. Steeds meer tankstations halen de inspiratie, ideeën en nieuwe concepten voor in de shop niet uit de eigen tankstationbranche, maar uit de retail en de horeca. Dit is niet meer het ‘grijze’ kanaal, dit is de kleurrijke branche die floreert, die een nieuwe roeping heeft gevonden, een branche waarin wordt ondernómen. De tankstations die deze ontwikkeling het best begrijpen, winnen de slag om de consument.
19
samen genieten met cornet
CORNET is een oaked, zwaar blond Belgisch bier (8,5%). Het bier krijgt z’n subtiele vanilletoets dankzij de eikenhouten snippers die tijdens het brouwen worden toegevoegd. CORNET is onderscheiden met diverse toonaangevende Awards.
GOLD
EUROPE
GOLD
EUROPE
Met trots voor u gebrouwen. Geen 18, geen alcohol. SILVER ADVERTENTIE
x60650-foodpersonality-adv-260x380mm-cornet.indd 1
13-11-18 12:30
DE VRAAG IS NIET ÓF ONLINE DOORBREEKT, MAAR
Column
WANNEER
Top-50 van online snelst groeiende merken
Boodschappen doen op het internet houdt de gemoederen flink bezig. In de media is iedereen vrij positief, maar in supermarktland is de online handel een bron van discussie. Men kan het al niet eens worden over hoeveel boodschappen er online gedaan worden (de schattingen lopen uiteen van 2 tot 4 procent), dus dat de marktkenners met eensluidende voorspellingen komen over de toekomst van online is al helemaal teveel gevraagd. wel beter wat jij volgende week gaat kopen dan jijzelf. Die boodschappen kan je prima automatiseren. Hoe makkelijk zou het zijn als die producten gewoon elke week in je koelkast staan zodat je nooit misgrijpt? Dan hou je pas tijd over voor fun-shoppen.
DOOR: RABORESEARCH FOOD & AGRIBUSINESS, SEBASTIAAN SCHREIJEN
Kort door de bocht voeren de twijfelaars en neezeggers twee argumenten aan waarom online nooit een succes zal worden: 1. Klanten vinden het leuk en gemakkelijk om boodschappen te doen in de supermarkt en 2. het online business model is niet winstgevend te krijgen. Maar kloppen deze vooronderstellingen wel?
Over de winstgevendheid hebben de criticasters vooralsnog gelijk. Er zijn nauwelijks supermarkten te vinden die geld verdienen met hun online business. Het verzamelen en thuisbezorgen van de bestelde producten zijn op dit moment nog te duur. Maar als er in de toekomst meer boodschappen elektronisch besteld worden, kan men investeren in automatische orderverzameling door robots en kunnen de bezorgroutes worden geoptimaliseerd. Als deze kosten dalen tot 13, misschien wel 12 euro per bestelling, dan wordt online wel degelijk een geduchte concurrent voor de winkel.
Om met de consument te beginnen, kijk eens rond als je dadelijk de winkelvloer op loopt. Hoeveel klanten zie je daadwerkelijk voor het schap staan en bedachtzaam kiezen wat ze gaan kopen? Dat zijn er niet zoveel, hè? De meeste klanten winkelen op de automatische piloot. Dezelfde mayonaise, hetzelfde pak melk, het vaste merk cola verdwijnen in het karretje. De keuze was allang gemaakt. De bulk van de boodschappen zijn herhalingsaankopen. Zo’n 80 procent van wat een klant koopt is hetzelfde als vorige week. De supermarkt weet misschien nog
TOP-50 ONLINE GROEI
Het marktaandeel van online kan daarom over 10 jaar een stuk hoger liggen dan iedereen denkt. Zeker als het online supers lukt de klant met slimme boodschappenlijstjes, flexibele bezorgtijden, maaltijdboxen en misschien zelfs warme maaltijden steeds beter te ontzorgen.
DOOR: FOODPERSONALITY
Met name grote A-merken investeren fors in het online verkoopkanaal. Dat resulteert niet alleen in bovengemiddelde groei, maar ook in het versterken van toekomstige merkvoorkeur. “De merken in deze top50 zijn online ook aanzienlijk sterker vertegenwoordigd dan offline in de winkels”, aldus Sjanny van Beekveld IRI, het onderzoeksbureau dat de top50 in opdracht van FoodPersonality samenstelde. Het marktaandeel van ‘online’ is een veelbesproken onderwerp. Op basis van de definities van IRI ligt het in de gemeten periode (het voortschrijdende jaar tot en met week 32) op 2,8%. In de jongste meting van de Monitor Online Supermarktbestedingen (oktober 2018) van Supermarkt & Ruimte – dat het online marktaandeel doorgaans laag inschat – zou het marktaandeel op 2,9% liggen. IRI zegt in aanvulling dat het RANK
MERK
online marktaandeel inmiddels op 3,1% ligt. Van Beekveld: “Dat zegt vooral dat de groei doorzet. We liggen hiermee op koers richting een online marktaandeel van 5% in 2020.” De 50 hardst groeiende merken realiseerden het afgelopen jaar een gewogen online groei van maar liefst 41,3%. Dat is nog aanzienlijk hoger dan de al hoge groei van de totale online markt. Die kwam in de meetperiode namelijk uit op 36%. In geld bedroeg de gezamenlijke groei €46 miljoen op een totale omzet van de top-50 van €157,3 miljoen. Van Beekveld: “Je ziet dat de grote merken veel investeren. Daardoor hebben ze hun zaken beter op orde dan andere partijen en dat vertaalt zich in bovengemiddelde groei.” Volgens de definities van IRI van de online markt bedraagt de totale online omzet €857 miljoen, wat inhoudt dat het aandeel van de Top-50 online snelst groeiende merken daarin ruim 18% bedraagt.
ABSOLUTE GROEI (X1,000)
% GROEI TOV VORIG JAAR
OMZET IN MILJOENEN €
1
COCA-COLA
3.307
34%
2
DOUWE EGBERTS
2.600
49%
7,9
3
HEIKEKEN
2.170
40%
7,5
4
HERTOG JAN
2.108
75%
4,9
5
CAMPINA
1.951
36%
7,4
6
LAY’S
1.746
51%
5,2
12,9
7
MARLBORO
1.619
119%
3,0
8
UNOX
1.462
32%
6,0
9
LIPTON
1.297
53%
3,7
1.161
26%
5,5
10
SPA
DE TIEN HARDST GROEIENDE MERKEN UIT DE TOP-50 VAN ONLINE SNELST GROEIENDE FMCG-MERKEN. BRON: IRI MAT 32 2018.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Plan people smarter
Voordelige refurbished Mac’s
R&R job app helpt inzicht geven! Optimaal communiceren met medewerkers. •
Inzage in het actuele rooster
•
Eenvoudig diensten ruilen in de app
•
Inzicht in het actuele verlofsaldo
•
Verlofaanvragen gemakkelijk via de app
R&R helpt slimmer plannen! De juiste medewerker op de juiste plaats op de juiste tijd. •
R&R blijft innoveren
•
Gebruiksvriendelijke software in de cloud
•
Eenvoudig inzage in loonkosten en productiviteit
•
Volledig geïntegreerd met de
VOORDELIGE MACS, MÉT DE GARANTIE VAN NIEUW! Meer dan 20 servicepunten in de Benelux 24 maanden garantie 30 dagen “niet goed, geld terug” garantie Volledig getest en opnieuw geïnstalleerd Waar nodig zijn onderdelen vervangen Compleet en gebruiksklaar geleverd Tweedehandsnotebook.nl voor refurbished Windows laptops
R&R job app
Meer weten over R&R WFM? Ga dan naar www.rr-wfm.com.
ty Voor azer rd toetstenbo
www.iused.be
Voor meer informatie of vragen kunt u mailen naar info@iused.nl of bellen naar tel. 030 248 40 06 iUsed.store
iUsed Store
21
Dove Shower Mousse met essentiële oliën Voor een gehydrateerde en langdurig zachte huid.
Douchen & scheren in één!
ADVERTENTIE LE8842 wt Adv Dove shower mousse 1P V2.indd 1
22-11-18 10:13
DIGITALE
INNOVATIES
In moordend tempo volgen de digitale innovaties in de supermarkt elkaar op. Sommige innovaties zijn blijvers. Veel andere falen. Wat is er aan de hand? Doen supermarktbedrijven maar wat?
Martin van Dam is partner bij GROUP7, Bureau voor Food-commerce. Zijn advieswerk draait om strategie, innovatie en agile marketing.
DOOR: GROUP7, MARTIN VAN DAM
Vooral Albert Heijn komt nu bijna wekelijks met iets nieuws. Sommige vernieuwingen zijn voor thuis. Een Account voor AH.nl en bol.com bijvoorbeeld. Een boodschappenlijstje samenstellen door te praten met de Google Assistent of Siri. En natuurlijk het slimme deurslot waardoor de AH-bezorger naar binnen kan, ook als er niemand thuis is. Andere nieuwigheden zien we in de winkel zelf: indoor navigatie, waardoor de klant zijn product makkelijker kan vinden. AH gebruikt augmented reality in een app om meer productinformatie te geven. En uiteindelijk kunnen klanten betalen met de Appie-app. Albert Heijn stopte ook weer met diverse diensten, die het kort geleden nog introduceerde. Dit jaar stopte de flitsbezorging in Amsterdam, de AH community en de proef met de Hiku, een slimme koelkastmagneet die inventariseert wat er op is. Waarom neemt Albert Heijn zoveel initiatieven? En worden die initiatieven wel goed doordacht?
Column
Er zijn grote veranderingen gaande bij het doen van boodschappen. Hoe zich dit zal ontwikkelen is niet nauwkeurig te voorspellen. Moet je inzetten op innovatief boodschappenlijstjes maken? Of kun je beter investeren in algoritmes die je bestelling voorspellen? Waarschijnlijk een combinatie van de twee. Er is alleen globaal iets over te zeggen. Als ontwikkelingen onzeker zijn, dan schiet de traditionele aanpak te kort. Door te handelen bepaal je wat er met een trend gebeurt, en niet andersom. Je wacht dus niet af óf spraakassistenten een trend worden in Nederland. In plaats daarvan zorg je ervoor dat het een trend wordt.
overzienbaar. Daarom durft Albert Heijn dit wel aan. Albert Heijn sluit strategische allianties en maak onverwachte combinaties als dat zo uitkomt. Voor Google, Apple en Nuki (van het slimme deurslot) is AH een mooie partner, waar ze graag mee willen samenwerken. De Appie-app wordt gekoppeld aan Google Assistent, waardoor de spraakassistent en de slimme speaker Google Home interessanter worden voor de Nederlandse markt. Boodschappen doen bij Albert Heijn wordt makkelijker. En omdat Albert Heijn Google Home ook nog zelf is gaan verkopen, is het helemaal een win-win.
Het risico dat gelopen wordt moet aanvaardbaar blijven. Je neemt in beginsel geen risico dat je niet kunt dragen. En tegelijkertijd reken je een innovatie niet ‘stuk’. Niemand zal echt betrouwbaar kunnen becijferen wat Google Assistent gaat opleveren, omdat we niet goed weten of het zal aanslaan bij een groot publiek. Er is vertrouwen in een toekomstig succes. Als het niet aanslaat, dan zijn de kosten
Innoveren vraagt om experimenteren. Sommige innovaties blijven, andere niet. En intussen leren we steeds meer over de toekomst.
slaan. Op basis van alle kassabonnen weet je welke producten vaker worden gekocht en kun je beter inschatten of een klant een product koopt omdat het in de aanbieding is. Het klinkt ingewikkeld, maar het gebruik van een app, handscanner of klantenkaart zorgt voor de juiste vastlegging. Vooral de klantenkaart is belangrijk, want na het scannen van de kaart worden alle aankopen als een soort kassabon automatisch opgeslagen. Op basis van deze informatie kan de winkel interessante aanbiedingen sturen via e-mail of app. Leuk weetje: klanten reageren twee keer zoveel op persoonlijke aanbiedingen op basis van eerdere aankopen als op algemene winkelacties.
zijn dat klanten aangeven geen extra pasje in de portemonnee te willen, maar tegenwoordig zijn er goede apps beschikbaar die zorgen dat klantenkaarten digitaal worden opgeslagen en via smartphone beschikbaar zijn. Probeer het willekeurig scannen van een klantenkaart bij de kassa dan ook te voorkomen.
PERSOONLIJKE PERSOONLIJKE KLANTAANBIEDINGEN: KLANT AANBIEDINGEN: JIJ BENT DE SLEUTEL
TOT SUCCES DOOR: EDM, ROBERT FELTZER & IELSE VAN DER VELDEN
Klanten willen geen vervelende supermarktaanbiedingen ontvangen. Zeg nu zelf: korting op de aankoop van luiers is helemaal niet interessant als je geen kinderen hebt. Het ontvangen van een aanbieding op het verkeerde moment vinden klanten ook niet fijn, vooral niet wanneer ze het aangeboden product de week ervoor al hebben gekocht voor de normale prijs.
Als supermarktmedewerker heb je een grote rol in het voorkomen van deze situaties. In dit artikel leggen we stapsgewijs uit hoe je kunt zorgen dat klanten aanbiedingen krijgen die bij hen passen en daardoor terug blijven komen voor de wekelijkse boodschappen. Het leren kennen van klanten… Het op het juiste moment aanbieden van een korting of actie die past bij de klant zorgt voor een hogere tevredenheid, dat ze meer gaan kopen en niet naar de concurrent gaan. Klanten verschillen van elkaar, dus niet alle acties zijn voor iedereen weggelegd. Het is dan ook belangrijk dat je klanten goed leert kennen. Dit wil niet zeggen dat je persoonlijk moet vragen wat zij willen, want door technologieën kan dit tegenwoordig veel gemakkelijker. …begint bij het vastleggen van aankopen… Je leert een klant kennen door gegevens zoals naam, adres en kassabonnen op te
…waar jij een belangrijke rol in speelt! Het verzamelen van informatie over wat klanten (graag) kopen, kan alleen met jouw hulp. Vraag dan ook altijd aan klanten of zij een persoonlijke klantenkaart hebben, stimuleer ze anders om er een te nemen en leg uit wat de voordelen zijn. Het kan
In de winkel heb je één van de belangrijkste functies en door deze stappen te volgen word je des te waardevoller. Jij bent namelijk het starten eindpunt; na het scannen van de kaart en afrekenen van de boodschappen weet de winkel wat de klant wil en kan passende nieuwe acties opzetten, terwijl de klant heel tevreden naar huis gaat met alle boodschappen.
TROTS OP JOUW #SUPERMARKTTEAM? LAAT HET ZIEN OP INSTAGRAM EN WIN EEN IPHONE 7! 23
GENIET VAN SWINCKELS’ Een uitgesproken pilsener, met een frisse en verfijnde smaak
Verkrijgbaar in:
Met trots voor u gebrouwen. Geen 18, geen alcohol. ADVERTENTIE x60650-foodpersonality-adv-260x380mm-swinckels.indd 1
13-11-18 13:14
INTERESSANTE BAAN MET EEN
GEKLEURD RANDJE
Duurzaamheid, gezondheid, passie for food, veiligheid. Zomaar wat kreten die passen bij werken in de supermarkt. Tja, werken in de supermarkt. Vaak toch een onderschat beroep geweest, maar op dit moment een van de meest populaire banen onder jongelui. Vooral de mogelijkheid om door te groeien biedt mensen met ambitie enorme kansen. Zelfs onder studenten is solliciteren naar een baantje als kassamedewerker of vulploeger populair. Lekker centjes verdienen voor een scooter of de nieuwste I-phone. Maar ook mbo- en hbo’ers blijken hun weg te vinden in de supermarkt. Dat geldt overigens niet overal want diverse organisaties en ondernemers zijn driftig op zoek naar nieuw talent. Goed leiderschap, managementvaardigheden en teamgeest zijn dan ook de toverwoorden bij het grote aanbod opleidingen en trainingen. Immers, je moet wel een rugzakje vol hebben om een zaak van miljoenen euro’s omzet per jaar te kunnen runnen. DOOR: RINNOVATIEF, THEO BLEEKER
En…… je moet van klanten houden. Klantvriendelijkheid is namelijk geen kunstje maar een waardig middel om klanten aan je winkel te binden. Je kunt nog zo’n mooie winkel hebben waar het tot in de puntjes verzorgd is, maar op het moment dat de medewerkers het af laten weten kun je de deur wel sluiten. Met andere woorden: ‘Jij moet het verschil maken’. Helaas is er ook een minder prettig issue: veiligheid oftewel winkelcriminaliteit. Door diverse partijen wordt winkeldiefstal inmiddels al betiteld als “maatschappelijk probleem”. Niet verwonderlijk want dagelijks lopen er duizenden gasten (lees: klanten) door de winkel die het niet zo nauw nemen met het afrekenen van artikelen. In toenemende mate voelen medewerkers en leidinggevenden de hete adem in de nek van het zoveelste gevalletje van diefstal. Als je dan bij een eenvoudige winkeldiefstal ook nog geconfronteerd wordt met agressie dan wordt je dagelijks werk overschaduwd door onzekerheid en stress. Dan hebben we ook nog de Oostblokbendes die gewend zijn hele schappen leeg te roven
en zeer intimiderend over te komen. Al met al zorgwekkend. De oplossing? Er is een aantal ondernemers/bedrijfsleiders die kiezen voor ‘lik op stuk’, dus aanhouden en overdragen aan de politie maar ook een aantal kiest voor preventie en spreken de winkeldief in de winkel aan om vervelende situaties bij de kassa te voorkomen. Voor beide manieren is wat te zeggen. Politie, overheid en het CBL geven advies over protocollen, regels en procedures. Prima zaak maar als die agressieve winkeldief of erger nog, iemand die een kassagreep wilt doen of met een pistool loopt te zwaaien, voor je staat gaat er iets anders spelen, namelijk: angst en stress, met maar één gedachte: “hoe kom ik hier ongeschonden uit.” Gelukkig kiest een aantal supermarktorganisaties en ondernemers voor de juiste voorlichting aan medewerkers, verzorgen ze trainingen en staan garant voor goede nazorg. Misschien een druppel op de gloeiende plaat maar een gewaarschuwd mens telt voor twee.
Theo Bleeker
Directeur Rinnovatief
DOOR: DORMAKABA, CHRETIEN VELTHUIZEN
In de loop van de steeds heviger wordende concurrentie onderscheiden steeds meer retailers zich door de vormgeving van hun bedrijf. Dit omvat een comfortabele en barrièrevrije toegang en een open en transparante sfeer. dormakaba biedt veilige en tegelijkertijd slimme toegangsoplossingen in de detailhandel. Jarenlange ervaring in de ontwikkeling en installatie van deursystemen zorgt voor optimale klanttevredenheid en meer winkelplezier. Een winkel heeft meestal twee verschillende ruimten: de winkelvloer, waarvoor in het kader van de Wet op Gelijkheid voor iedereen barrièrevrije toegangssystemen nodig zijn, en de achterzijde van het pand, met zijn beschermde zones voor opslag, geldverwerking en leveringen. dormakaba kan u helpen bij het creëren van de juiste toegangsoplossingen voor elk scenario en de toegang en bewegingen van klanten, werknemers en bezoekers beheren voor meer veiligheid en voorraadbescherming.
gebouwomgeving te bieden, rekening houdend met toegang, brandveiligheid en beveiliging voor openbare ruimten. Als één van de grootste fabrikanten van toegangssystemen werken wij met u samen om aan uw ontwerpeisen te voldoen en een veilige en beveiligde winkelomgeving te creëren die past bij uw bedrijfssituatie en -ambities. Het dormakaba portfolio voor de retail • Automatische deuren • Tourniquets en draaikruizen • Terminals voor tijdregistratie • Deurdrangers en -beslag • Glazen deuren en scheidingswanden • High security sleutelsystemen • Online en offline toegangscontrole • Elektronische sloten • Workforce management • Kluissloten • Beveiligingsdeuren • Landelijk, 24-uurs reparatie en onderhoudsdiensten
dormakaba Nederland B.V. Dalwagen 45 6669 CB Dodewaard 088-352 33 33 info.nl@dormakaba.com www.dormakaba.nl
Wij kunnen u adviseren over uw zorg om een veilige ADVERTENTIE
DE KLANTENKRINGEN DOOR: FOODPERSONALITY
De klantenkringen van supermarkten, oftewel het percentage huishoudens dat in een bepaalde periode – in dit geval het tweede kwartaal van 2018 - een supermarktformule bezoekt – worden ook wel penetratiecijfers genoemd en geven, gevolgd over een langere periode, inzicht in het switchgedrag van consumenten tussen de verschillende formules. Hier zijn de klantenkringen van het voortschrijdende jaar tot en met het tweede kwartaal van 2018 (MAT Q2 2018) vergeleken met de klantenkringen in dezelfde periode een jaar eerder.
De cijfers zijn afkomstig van de formuleposter van FoodPersonality, die in samenwerking met onderzoeksbureau GfK tot stand kwam. In FoodPersonality worden maandelijks de klantenkringen van supermarktformules van onderzoeksbureau GfK gepubliceerd. Daarbij wordt vaak ingezoomd op bijzondere aspecten zoals inkomen, gezinssamenstelling (kinderen/ geen kinderen) en of degene die de inkopen doet daarbij op zijn of haar gezondheid let.
Even geen zorgen hebben omdat mama een spin op je buik zet Zieke kinderen voelen zich beter als hun ouders dichtbij zijn. Daarom zijn er de Ronald McDonald Huizen.
www.kinderfonds.nl
ADVERTENTIE
Een ziek kind kan niet zonder zijn ouders 25
SANDWICH ROSBIEF MET JEANBÂTON TRUFFEL MAYONAISE Een klassieke, niet te versmaden combinatie: rosbief en truffelmayonaise.Hetallerlekkerstmetvers,knapperigbrood, datjezelfindikkeplakkensnijdt. De JEANBÂTONTruffelMayonaiseisdehoofdsmaakmaker indezesandwich.Depijnboompitjes,versekruidenen specerijengeveneenextra‘bite’.
INGREDIËNTEN 2 stevige boterhammen (bijv. zuurdesem- of speltbrood) 1 eetlepel pijnboompitten 2 handjes veldsla (of rucola), gewassen 6 plakken gebraden rosbief (vleeswaar) 1 el JEANBÂTON Truffel Mayonaise grof zeezout en zwarte peper uit de molen bieslook, fijngesneden BEREIDING Verwarm een kleine koekenpan zonder boter of olie op hoog vuur op het fornuis. Voeg de pijnboompitten toe als de pan heet is en rooster tot ze lichtbruin kleuren. Let goed op: ze verbranden snel. Dan worden ze bitter. Strooi ze op een stuk keukenpapier en laat even afkoelen. Leg de boterhammen ieder op een bord. Beleg elke boterham met een handje sla en 3 plakken rosbief. Verdeel over elke boterham een halve eet-lepel truffelmayonaise. Verdeel de pijnboompitten erover. Strooi bieslook naar smaak erover. Breng op smaak met vers gemalen zeezout en peper.
RECEPT AFKOMSTIG UIT HET MAYONAISEBOEK
KIJKVOORMEERINFORMATIEOPWWW.JEANBATON.NL ADVERTENTIE GB 391-18 Adv. Food 260x380mm.indd 1
14-11-18 15:32
DE MOOISTE SUPERMARKT VAN NEDERLAND STAAT IN
HUISSEN
In het Gelderse Huissen staat de ‘Mooiste Supermarkt van Nederland’. De Albert Heijn van ondernemer Hans Geveling won deze inmiddels prestigieuze titel afgelopen november. Hoe je een grote supermarkt in een klein centrum kunt inpassen.
DOOR: FOODPERSONALITY
Sinds 2012 wordt jaarlijks ‘De Mooiste Supermarkt van Nederland’ gekozen. De verkiezing is een initiatief van het platform Supermarkt & Ruimte en vakblad FoodPersonality en is in het leven geroepen om de ontwikkeling van kwalitatief hoogwaardige supermarken bevorderen. Maar de ‘Mooiste Supermarkt’ is nadrukkelijk geen architectuurprijs. Het ontwerp mag van de jury namelijk niet ten koste gaan van de mogelijkheden om de daarin gevestigde supermarkt vrijuit te runnen. Dit jaar bleek de nieuwe Albert Heijn in Huissen – onder de rook van Arnhem – het beste te voldoen aan het ideaalbeeld van de vakjury. De grote glazen entree met opvallende trapgevel is een echte eyecatcher. Maar vooral van de inpassing in het kleine centrum en tegen de stadsdijk was de jury erg onder de indruk. 25 jaar De nieuwe Albert Heijn in Huissen – een winkel van 2.500 vierkante meter groot – opende afgelopen mei de deuren. Voor eigenaar en meervoudig supermarktondernemer Hans Geveling – met Albert Heijn-winkels in onder meer Bunnik, De Meern, Zeist en Vleuten – is de uitverkiezing de bekroning van een lang traject, aangezien de totstandkoming van de winkel in Huissen een jarenlange voorgeschiedenis heeft, inclusief vijf jaar in een tijdelijke winkel. Geveling toonde zich dan ook bijzonder vergenoegd met de titel. “Het heeft 25 jaar geduurd. Ik ben bijzonder trots op deze winkel, want dit is een compleet eigen project geweest. Gezien alle andere grote projecten die ik voorbij heb zien komen, vind ik het mooi dat ons kleinschaliger project toch heeft gewonnen.” Geveling, die met zijn bedrijf direct en indirect maar liefst 15 Albert Heijn-supermarkten runt en voor een groot deel ook in bezit heeft, mag gerust vooruitstrevend genoemd worden; hij wil het altijd en op alle fronten beter doen dan gemiddeld. Met zijn AH Vleuterweide had Geveling enkele jaren terug al eens de beste supermarkt (winnaar landelijke winkelwedstrijd, red.), nu heeft hij met AH Huissen ook de mooiste Huissen is officieel weliswaar een stad, maar tegelijkertijd heeft het de kwaliteiten van een dorp met de bijbehorende schaal en gemoedelijkheid. De nieuwe Albert Heijn in Huissen combineert volgens de jury deze twee kenmerken op een voortreffelijke manier. Enerzijds heeft het stadse allure met de grootse en lichte hal, opgebouwd uit glas en gemetselde trapgevels, anderzijds sluit het ontwerp perfect aan op de bescheiden gevels in de winkelstraat en het smalle straatprofiel voor fietser en voetganger. De jury: “Het is knap hoe deze grootschalige supermarkt – na een ontwikkelingsperiode van 25 jaar – is ingepast in de kleine schaal van het centrum. Daarbij is het prijzenswaardig hoe er nadrukkelijk voor gekozen is om de winkel niet te camoufleren met Doorkijk vanuit de Langestraat in het bovenwoningen en dagwinkels, wat ten centrum van Huissen richting de stadsdijk. koste zou gaan van de functionaliteit. De Vanaf die dijk is het parkeerdek op het dak architect is erin geslaagd om vakkundig van de supermarkt toegankelijk. schaal, gevelritmiek en materiaalgebruik te gebruiken om de winkel architectonisch en stedenbouwkundig in te passen. Er is geen concessie gedaan aan de functionaliteit van de winkel door slim gebruik te maken van de ligging aan de dijk. Hierdoor kon er niet alleen een ruime winkel gemaakt worden, maar wordt het dak ook makkelijk bereikbaar voor de autoklant.” Dat bouwen in de dijk grote technische problemen gaf, vormde geen beletsel om bevoorrading en verschillende klantenstromen vanzelfsprekend op te lossen. “Visie, moed en doorzettingsvermogen resulteren in een prachtige winkel die laat zien dat een grootschalige winkel absoluut mogelijk is in een kleinschalige omgeving”, aldus de jury. Voor zowel de regiobezoeker als klanten uit de directe omgeving is deze Albert Heijn goed bereikbaar. Autoklanten parkeren hun auto op het dak en fietsklanten vinden voldoende plaatsen nabij de ingang. Veel aandacht is besteed aan de duurzaamheid en laag energiegebruik. De jury vindt dan ook dat de ondernemer ondanks een zeer complexe en langdurige ontwikkelingsfase, een welhaast ideale supermarkt neer heeft kunnen zetten die zowel voor de regiobezoeker, het winkelend publiek als de binnenstadsbewoners een belangrijke functie vervult.”
Zo kijk je de Langestraat in vanaf de entree. De keuze om geen appartementen op de winkel te stapelen, zoals vaak wel gebeurt, kreeg ook waardering van de jury.
Van 21 inzendingen naar één winnaar Negen supermarktorganisaties hebben dit jaar 21 supermarkten ingezonden om mee te dingen naar de titel Mooiste Supermarkt van Nederland. Daarvan werden er uiteindelijk zeven genomineerd. Albert Heijn Huissen moest het opnemen tegen zes geduchte tegenstanders, waaronder de Jumbo Foodmarkt in Leidsche Rijn. En verder: • Deen, Warande, Lelystad • Hoogvliet, Badhuisstraat, Scheveningen • Hoogvliet, Parallelweg, Woudenberg • Lidl, Slaak, Rotterdam • Plus, Adam van Vianenstraat, Schoonhoven Op 18 oktober werden de genomineerden door de voltallige jury bezocht en beoordeeld. Tijdens het aansluitende jurydiner werd de winnaar unaniem aangewezen. De vakjury bestond ook dit jaar weer uit Aart Jan van Duren (voorzitter, Bureau Stedelijke Planning), Peter ter Hark (Retail Prospect), Gertjan Slob (Locatus), Jacqueline van Koningsbrugge (Bridge Vastgoed) en Kees van Hoek (Van Hoek Spuybroek Architecten).
Team AH Huisen. Hans Geveling ontvangt bloemen uit handen van jurylid Jacqueline van Koningsbrugge. Achter hem Jerry de Leeuw (commercieel directeur Hans Geveling Supermarkten) en architect Daan Josee.
27
ZO WORDT HET WEL HEEL GEMAKKELIJK OM MEER GROENTEN TE ETEN
“GOEIE ZAK HAK!”
GROENTESCHOTELS EN SALADEVERRIJKERS BIJ HAK WILLEN WE HET GRAAG LEKKER EN GEMAKKELIJK MAKEN OM MEER GROENTEN TE ETEN. DAAROM INTRODUCEREN WE DEZE HEERLIJKE GROENTESCHOTELS, VOL KNAPPERIGE GROENTEN EN MET 100% NATUURLIJKE INGREDIËNTEN. EVENEENS NIEUW IN HET CONSERVENSCHAP: SALADEVERRIJKERS VAN HAK, ZO MAAK JE IN EEN HANDOMDRAAI ELKE SALADE RIJKER.
ADVERTENTIE
SUPERMARKT
Geef je oplossing door middel van contactformulier op www.supermarkt.team of maak een foto en plaats deze op instagram met #supermarktteam De winnaars worden benaderd en in de volgende editie bekendgemaakt.
DER NEDERLANDEN I
L
T
K
R
A
M
I
R
G
A
M
E
N
I
L
D
E
R
J
U
M
B
O
N
J
O
D
E
K
A
M
A
R
K
T
B
I
P
B
L
I
M
R
N
J
N
D
T
E
I
L
V
G
O
O
H
E
A
E
K
H
A
Z
U
T
V
E
T
M
E
S
S
T
A
S
T
S
O
T
Y
A
C
D
T
R
O
E
F
M
A
R
K
T
L
D
S
E
N
I
R
A
P
S
G
K
J
E
B
B
O
O
N
S
M
A
R
K
T
L
I
L
E
P
O
O
C
I
D
L
A
F
J
A
N
L
I
N
D
E
R
S
T
P
ALBERTHEIJN JUMBO ALDI LIDL SPAR COOP PLUS EMTÉ DIRK TROEFMARKT ATTENT DEKAMARKT DEEN POIESZ HOOGVLIET VOMAR JANLINDERS BONI MCD NETTORAMA PAKGRO BOONSMARKT PRYMA AGRIMARKT
Tefal
OPLOSSING VAN LINKS NAAR RECHTS GELEZEN:
ADVERTENTIE
Douwe Egberts,
1753
al 265 jaar lekkere koffie
1898
De Aroma Lady verschijnt op de verpakkingen. Zij schenkt sinds 1983 twee kopjes koffie in om samen te
Egbert Douwes en zijn vrouw Akke Thijsses openen hun kruidenierswinkel ‘De Witte Os’ in Joure.
1953
1919
genieten van koffie.
1925
Het Predicaat Koninklijk wordt aan Douwe Egberts toegekend.
Uitbreiding naar Utrecht. De zakken ruwe koffie werden met paard en t. wagen naar de branderij gebrach
1924
Het D.E-zegel zorgt voor een snelle herkenning van het merk en staat garant voor kwaliteit.
Het eerste spaarssysteem van Nederland. 59% van alle Nederlandse huishoudens spaart D.E waardepunten.
2018
Douwe Egberts bestaat
265 jaar!
29
Advertentie_300x400.pdf
1
14-11-18
13:45
GoEdE hOnDeNvOeDiNg nU oOk tE kOoP iN dE sUpErMaRkT
Best for your Friend hondenbrokken bereid met verse kip, zalm of lam Best for your Friend maakt goede premium diervoeding - voor een betaalbare prijs - beschikbaar voor de supermarktklant. Naast snacks en natvoeding zijn nu ook hondenbrokken te koop in de supermarkt. De hondenbrokken zijn 100% natuurlijk, bereid met verse kip (38%), zalm (30%) of lam (29%) aangevuld met groente en fruit en supplementen zoals glucosamine en chondroitine.
ADVERTENTIE
NEEM NU EEN ABONNEMENT OP FOODPERSONALITY EN ONTVANG HET #1 MARKETINGBOEK VAN DIT MOMENT ‘HOW BRANDS GROW’ VAN BYRON SHARP GRATIS!
COLOFON supermarkt.team is een uitgave van: Shelflife Media bv Molenveldlaan 104 6523 RN Nijmegen
nummer 9 • september 2018
www.supermarkt.team | #supermarktteam www.shelflife.nl
HET KAN éCHT:
nummer 5 •
mei 2018
5
100% LEKKER 40% MINDER VET*
Abonnementen: supermarkt.team is een gratis uitgave voor supermarkten/supermarktmedewerkers. Voor abonnementsopgave en/of (verhuis) mededelingen, gebruik het contactformulier op: www.supermarkt.team
nummer 11
Coördinator: Mark Peeters mark@shelflife.nl
• november
2018
RACHÈL DAUTZENBERGSCHOONBROODT VERNIEUWT VERSFORMULE NAANHOF * dan normale aArdapPelchips
Accountmanager: Matthias Timmer supermarktteam@shelflife.nl
9
NIEUW!
01_cover_01R.indd 1 INT8110 Adv. FoodPersonality Lentil_v9.indd 1
ER VAN AH BART FISCH MINI-AH DE NIEUWE 24-08-18 09:05
er en Wilfred v. Elzakk Wim van der Leen: voor Zeeuw en Vlaming Agrimarkt Terneuze
&
Na Emté meteen Smulweb maar: Jumbo blijft hongerig
Convenant voedingsmiddelen Een stevig manifest of een wassen neus
11
Coop Tilburg Aan de vooravond van een grote ombouw
12-09-18 08:50
100% plantaar dig & goed voor
Hengel Rodney van den iteit uit Onze plant criminal en zijn Met koffi dee denieuw
het hart
liet’ ‘Helemaal Hoogv evoel draag je bij e koeien. Als aan het verm je overstapt Familiebedrijf, familieg inderen van koolzaado naar onze 08-05-18 16:59 de CO voeta lie in Becel plantaardige is
fdruk*. En 2 van nature Becel Origi de mix van rijk aan Ome nal dan zonnebloe ga 3, wat bijdra lgehalte in m-, lijnzaadhet bloed. agt aan het en Probeer nu behoud van Becel Origi een gezond *Op basis van nal, goed voor CO2 -equivalenten het hart. . Kijk voor
cholestero
meer inform
MET JANW DOCKHEER ILLEM BETALEN IN KASSALOOS DE AH TO GO
atie op www.b
.indd 1
01 cover_01R
01_Cover.indd 1 BF4549 wt Adv Becel Original
ecel.nl.
Leo Linders van Jan Linders Opvolging door kinderen ? Ja, graag
FOOD PERSONA
LITY.indd 1
12-11-18 11:05
Albert Heijn Huisse Mooiste Supermarkt n: van Nederland
‘Blurring’ bij Beej Drie horecavoorzienin Benders gen in één
13-11-18 15:15
Eindredactie: Milou Dekkers Met redactionele medewerking van: Category & Trade company; Tijn Bresser en Evelyn van Leur, CBL; Jules van Well en Else de Kwaasteniet, Cooks Crossover; Martin Kok en Anita Verdonk, Deen supermarkten; Simon Butter, EDM; Robert Feltzer en Ielse van der Velden, FoodPersonality; Dave van Loon, Group7; Martin van Dam, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen; Paul van der Hoek, Jumbo Supermarkten; Boris Janssen, Paul Blonk, Rabobank; Sebastiaan Schreijen, Rinnovatief; Theo Bleeker; SVO Vakopleiding food; Karlijn Meulman en Sascha Schenkels, Vakcentrum; Patricia Hoogstraaten.
EEN STUDENTENABONNEMENT OP FOODPERSONALITY KOST € 65,-
GA NAAR: WWW.FOODPERSONALITY.NL/ABONNEMENTEN
Mede mogelijk gemaakt door: Coroos, Dormakaba, Enrico, Fruitmasters, HAK, Hillfresh, iUsed Store, Jacobs Douwe Egberts, Lassie, Lee Kum Kee, Nedac Sorbo, Nestlé, Otto Work Force, R&R WFM, Swinkels Family Brewers, Unilever Vormgeving: Design Talks; Djamilla Vierklau, Nadien Visch, Dylan Smeets, Nils Orderman en Jeroen Janssen. Druk: Janssen/Pers Rotatiedruk Distributie: Sandd Auteursrecht: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen, in een geautomatiseerd bestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopie of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Aansprakelijkheid: Hoewel supermarkt.team met de grootste zorg is samengesteld, kunnen uitgever, redactie en auteurs niet aansprakelijk worden gesteld voor mogelijke onjuiste berichtgeving en/of zetfouten. © Shelflife Media bv
“YOUR IDEA, OUR TRANSLATION” GRAFISCH, AUDIOVISUEEL & WEB
WWW.DESIGNTALKS.NL 06-51664023
INFO@DESIGNTALKS.NL 31
UW IE N HIGH PROTEIN, LOWER CALORIES
HET NR.1 IJS VOOR JOUW GOEDE VOORNEMENS
Breyers - Het nieuwe low-calorie ijsmerk van Unilever. Een hele beker Breyers bevat ongeveer evenveel calorieën als een broodje gezond. En.. wat eet je nou liever? Breyers is gemaakt met hoge kwaliteit ingrediënten en smaken van natuurlijke oorsprong.
VOLOP ONDERSTEUNING VAN WK 50 T/M 8 ADVERTENTIE
0774_Breyers advertentie_260x380.indd 1
27-11-18 11:46