วิิ ถีี หาบ WAY OF LIFE PORTER OF PHUKRADUENG NATIONAL PARK
กล่่าวนำำา หนัังสืือภาพถ่่ายสืารคดีี “วิิถ่ีหาบ” เล่่มนัี� เป็็นัสื่วินัหนั่�งจากการทำำา วิิทำยานัิพนัธ์์ระดีับป็ริญญาโทำ สืาขาวิัฒนัธ์รรมศิิล่ป็กรรมแล่ะการออกแบบ คณะศิิล่ป็กรรมศิาสืตร์ มหาวิิทำยาล่ัยขอนัแก่นั ของตัวิผู้้�เขียนัเองซึ่่�งศิ่กษา ในัเรื�องของ“วิิถ่ีชีีวิิตล่้กหาบ อุทำยานัแห่งชีาติภ้กระดี่ง” แล่ะไดี�ทำำาการ บันัทำ่กภาพในัเชีิงสืารคดีีเพื�อนัำามาถ่่ายทำอดีเรื�องราวิ ทำี�มาอันัแทำ�จริงของการทำำาหนัังสืือภาพถ่่ายสืารคดีีเล่่มนัี� เกิดีข่�นั จากควิามชีอบอันัเป็็นัสื่วินัตัวิของผู้้�เขียนัทำี�มีต่อการทำ่องเทำี�ยวิอุทำยานัแห่ง ชีาติภก้ ระดี่งจังหวิัดีเล่ยซึ่่ง� ไดี�พบเห็นัอาชีีพล่้กหาบแล่ะเกิดีคำาถ่ามมากมาย อย้ต่ ล่อดีมาคนัหนั่ง� คนัทำีต� อ� งแบกรับนัำ�าหนัักหล่ายสืิบกิโล่กรัม ดี�วิยไม�คานั หาบเพียงล่ำาเดีียวิ แล่ะต�องเผู้ชีิญกับเสื�นัทำางชีันัอีกวิ่า 5 กิโล่เมตรทำี�แม�แต่ นัักทำ่องเทำี�ยวิตัวิเป็ล่่ายังเดีินัยาก ล่้กหาบของอุทำยานัแห่งชีาติภ้กระดี่งเป็็นัหนั่�งร้ป็แบบอาชีีพทำี�นั่า สืนัใจทำีจ� ะศิ่กษาถ่่งป็ระวิัตคิ วิามเป็็นัมาของอาชีีพเทำคนัิควิิธ์กี ารแนัวิคิดีค่า นัิยมในัการป็ระกอบอาชีีพนัีแ� ล่ะอืนั� ๆเรียกไดี�วิา่ อาชีีพล่้กหาบมีมติ ใิ ห�ศิก่ ษา อย่างหล่ากหล่าย ผู้้�เขียนัไดี�ล่งพื�นัทำี�เพื�อสืัมภาษณ์เก็บข�อม้ล่พร�อมไป็กับการถ่่ายภาพ ในัชี่วิงก่อนัภ้กระดี่งป็ิดีคือชี่วิงเดีือนัมีนัาคม 2563 ซึ่่ง� ตามแผู้นัแรกคือการ ถ่่ายยาวิจ่งถ่่งชี่วิงภ้กระดี่งป็ิดีคือป็ล่ายเดีือนัเมษายนั ( ป็กติจะต�องป็ิดีชี่วิง เดีือนัพฤษภาคม แต่ดีวิ� ยสืภาพของควิามแร�งจ่งต�องป็ิดีก่อนักำาหนัดี ) แล่ะ ก็เจอกับป็ัญหาใหญ่ทำี�ทำำาให�ทำ�งั โล่กต�องหยุดีเคล่ื�อนัไหวินัั�นัคือ COVID-19
เป็็นัการชี็อคโล่กแล่ะชี็อคตัวิผู้้เ� ขียนัดี�วิย ทำำาให�ทำกุ อย่างต�องหยุดีล่งภาย ในัชี่วิงป็ล่ายเดีือนัมีนัาคม แล่ะผู้้�เขียนัไดี�กล่ับมาล่งพืนั� ทำี�อีกครั�งในัวิันัแรก ของการเป็ิดีภ้กระดี่งคือวิันัทำี� 1 ตุล่าคม 2563 แล่ะถ่่งแม�จะล่งพื�นัทำี�บ่อย ครั�งแต่ก็ยังไม่ไดี�ภาพทำี�ครบถ่�วินัมากนัักตามทำี�ตั�งใจไวิ� แต่ดี�วิยกำาหนัดีเวิล่า ของโครงการจ่งต�องทำำาให�ตอ� งพอไวิ�กอ่ นั แต่ถ่ง่ กระนัันั� ก็ยงั เป็็นัแค่เพียงสื่วินั เล่็กนั�อยทำี�ขาดีไป็ เนัื�อหาแล่ะภาพสืำาคัญก็ถ่้กบันัทำ่กไดี�พอสืมควิร เนัื�อหาของหนัังสืือภาพถ่่ายเล่่มนัี� แม�จะบอกวิ่าเป็็นัหนัังสืือภาพถ่่าย แต่ผู้้�เขียนัก็นัำาเสืนัอในัเนัื�อหากรอบของงานัสืารคดีี ซึ่่�งจะมีข�อม้ล่เนัื�อหา รายล่ะเอียดีของเรื�องราวิแทำรกตามมุมต่างๆไวิ�ดี�วิย เพื�อทำี�จะค่อยๆจ้งมือ ผู้้�อ่านัไดี�เรียนัร้�ถ่่งอาชีีพล่้กหาบไป็ดี�วิยกันั ผู้้�เขียนัหวิังวิ่าจะสืามารถ่นัำาเสืนัอเรื�องราวิอันัเป็็นัองค์ควิามร้� ไป็พร�อม กับควิามป็ระทำับใจทำี�ไดี�พบระหวิ่างทำางของการเก็บข�อม้ล่ ซึ่่�งตล่อดีเวิล่า ของการบันัทำ่กเรื�องราวิ ผู้้�เขียนัไดี�รับไมตรีอย่างมากจากเหล่่าผู้้�ป็ระกอบ อาชีีพล่้กหาบแล่ะผู้้�เกี�ยวิข�องทำี�ให�ข�อม้ล่ เป็็นัควิามร้�สื่กยินัดีีทำ�ีอัดีแนั่นัทำี� ผู้้�เขียนัต�องการนัำาเสืนัอออกมา หากผู้ิดีพล่าดีป็ระการณ์ใดีหรือข�อม้ล่ใดี ทำี�ขาดีหายไป็ขออภัยมา ณ ทำี�นั�ีดี�วิยแล่ะขอต�อนัรับทำุกทำ่านัเข�าสื้่การเดีินั ทำางระยะสืันั� สื้ภ่ เ้ ขาสื้งไป็ร้จ� กั กับอาชีีพล่้กหาบอุทำยานัแห่งชีาติภก้ ระดี่งกันั
สืืบสืาย สืำาเริิง ช่่างภาพ/ผู้้�เขีียน วิิ ถีี หาบ
2
วิิ ถีี หาบ
3
วิิ ถีี หาบ
4
วิิ ถีี หาบ
5
สารบััญ บทนำำ�............................................................... 8 ซำำ�แรกของก�รห�บ......................................... 16 อย�กจะเป็็นำลููกห�บ......................................... 30 คิิด จ้�ง ห�บ.................................................... 14 เคิร่�องมื่อทำ�มื�ห�บกินำ..................................... 50 พัักห�บ............................................................. 112 คิว�มืหลู�กหลู�ยบนำไมื้ห�บ.......................... 127 แมื่ห�บ......................................................... 153 เด็กห�บ........................................................ 160
เป็็นำ อยู่ คิ่อ :สภ�พัสังคิมืลููกห�บ...................................... 173 ขอเชิิญกร�บไหว้ขอพัร ศ�ลูเจ้�ป็ู�ภูกระดึง...................... 183 โป็รดระวัง! ป็ัญห�ในำก�รป็ระกอบอ�ชิีพัลููกห�บ ............ 191 เสร็จสิ�นำภ�ระกิจ................................................................. 205 บทส่งท้�ย....................................................................... 233 ป็ระวัติิผูู้้เขียนำ/ชิ่�งภ�พั.................................................. 237
บทนำา ตำานัานัระฆัังแห่งแดีนัสืวิรรค์ แวิ่วิเสืียงขับร�องต�อนัรับจากกิ�งยอดี สืนัสืล่ับกับเสืียงล่มทำีล่� ไ้่ ป็กับยอดีหญ�าบนัทำุง่ เสื�นัทำางทำีโ� รยดี�วิยทำรายทำะเล่ สืีขาวิบนัยอดีเขาสื้งภาคอีสืานั เมฆัหมอกทำีล่� อยเข�ามาทำักทำายโอบกอดีเป็็นั ระยะ ก่วิมแดีงราชีินัีสืีเพล่ิงแห่งป็่าทำี�นัักเดีินัทำางออกตามหา ควิามอุมดีม สืมบ้รณ์อันัซึ่ับซึ่�อนัของธ์รรมชีาติ คล่�ายอาหารจารหล่ักทำี�มีหล่ากหล่าย ของรสืชีาติแล่ะเพล่ินัเพล่ินัไป็พร�อมกันั ภ้กระดี่งยอดีเขาหนั�าตัดีร้ป็หัวิใจ ดีินัแดีนัทำี�เหล่่านัักทำัศินัจรต�องมาสืักครั�งในัชีีวิิต ภ้กระดี่งคืออุทำยานัแห่งชีาติ ล่ำาดีับทำี� 2 ของป็ระเทำศิไทำย ถ่้กก่อตัง� เมื�อวิันัทำี� 23 พฤศิจิกายนั พ.ศิ. 2505 ตั�งอย้่ในัเขต ตำาบล่ศิรีฐานั อำาเภอ ภ้กระดี่ง จังหวิัดีเล่ย ภ้กระดี่งเป็็นัแหล่่งทำ่องเทำีย� วิทำางธ์รรมชีาติทำตี� อ� งใชี�วิธ์ิ ี การเดีินัเทำ�าข่�นัภ้สืง้ เพื�อไป็ยังสืถ่านัทำี�พักของอุทำยานับนัยอดีภ้ เรียกไดี�วิ่า เป็็นัอุป็สืรรคหรือขวิากหนัามก่อนัจะไป็พบกับวิิมานัสืวิรรค์ข�างบนั ซึ่่�งจุดี นัีก� เ็ ป็็นัควิามทำ�าทำายแล่ะเสืนั่หข์ องการทำ่องเทำีย� วิอุทำยานัแห่งชีาติภก้ ระดี่ง ทำัง� สืำาหรับมือใหม่แล่ะขาป็ระจำา มักจะมีคำาพ้ดีเล่่นัๆกันัวิ่าหากมากับเพือ� นั ในักลุ่่มสืัก 10 คนัจะมีกล่ับมาเทำี�ยวิซึ่ำ�าเพียง 3 คนั แต่สืำาหรับผู้้ทำ� �กี ล่ับมา ซึ่ำ�า คล่�ายกับการต�องมนัต์แห่งควิามงามของธ์รรมชีาติจนัยากจะหลุ่ดีพ�นัไป็ ไดี� บางคนัถ่่งกับต�องมาป็ระจำาทำุกป็ี แล่ะดี�วิยควิามทำีภ� ก้ ระดี่งมีควิามหล่าก หล่ายทำางระบบนัิเวิศิสื้งเป็็นัอันัดีับต�นัๆของไทำย เป็็นัแหล่่งเรียนัร้�แล่ะทำำา วิิจยั ของนัิสืติ นัักศิ่กษเชี่นักันัจากคำาบอกเล่่าของคุณกิมแจ่มใสืเจ�าของร�านั เจ�กมิ ซึ่่ง� เป็็นัทำีร� จ้� กั กันัดีีของชีาวิบ�านัแล่ะนัักทำ่องเทำีย� วิเล่่าให�ฟังั วิ่ากลุ่ม่ ทำีม� า เทำี�ยวิกลุ่่มแรกคือกลุ่่มนัักศิ่กษามหาวิิทำยาล่ัยธ์รรมศิาสืตร์ ซึ่่�งทำางอุทำยานั ก็มาจ�างร�านัของตนัข่นั� ไป็ทำำาอาหารเล่ีย� งในัแต่ล่ะมือ� เนัือ� งจากสืมัยเริม� แรก นัั�นัยังไม่มรี �านัอาหารเหมือนัป็ัจจุบันันัี� วิิ ถีี หาบ
8
ระบบนัิเวิศิของภ้กระดี่งมีควิามหล่ากหล่าย มีพชีื พรรณของป็่าเขตอบอุนั่ ซึ่่�งพบไดี�ไกล่ออกไป็หล่ายพันักิโล่จากอีกมุมโล่ก ป็รากฏเติบโตแล่ะแพร่พันัธ์์ไดี� ในัป็่าเขตร�อนัแห่งนัี� ล่ักษณะป็่าของอุทำยานัแห่งชีาติภ้กระดี่งทำี�พบตั�งแต่เชีิงเขา ถ่่งยอดีภ้ไดี�แก่ ป็่าเต็งรัง เป็็นัป็่าทำีพ� บไดี�ตง�ั แต่บริเวิณอุทำยานัเชีิงเขาถ่่งซึ่ำากกกอก อย้่ทำี�ควิามสื้ง 200-600 เมตรจากระดีับนัำ�าทำะเล่ ป็่าเบญจพรรณ พบไดี�ทำ�ซึ่ี ำากก กอกถ่่งซึ่ำากกโดีนัพบในัชี่วิงควิามสื้ง 600 - 900 เมตรจากระดีับนัำ�าทำะเล่ ป็่าดีิบ แล่�ง พบไดี�บริเวิณเชีิงเขาถ่่งระดีับควิามสื้ง 900 เมตรจากระดีับนัำ�าทำะเล่ ป็่าดีิบ เขา พบไดี�บริเวิณซึ่ำากกโดีนัถ่่งบริเวิณหล่ังแป็พื�นัทำี�มีควิามสื้ง 1000 เมตร จาก ระดีับนัำ�าทำะเล่ ป็่าสืนัเขา-ก่อ-พุม่ หญ�า พบไดี�บริเวิณหล่ังแป็ ซึ่่ง� เป็็นัพืนั� ทำีร� าบหล่ัง จากเดีินัผู้่านัเสื�นัทำางชีันั มีล่กั ษณะของต�นัสืนัหล่ายชีนัิดีข่นั� ตามรายทำางสืล่ับกับ ทำุง่ หญ�า อย้่ทำ�คี วิามสื้ง 1200 - 1300 เมตร จากระดีับนัำ�าทำะเล่ ป็่าล่ะเมาะเขา ตำ�า พบเฉพาะบริเวิณทำี�ราบยอดีภ้กระดี่ง ควิามสื้งเหนัือระดีับนัำ�าทำะเล่ทำี� 1200 1300 เมตร ครอบคลุ่มพื�นัทำี�ร�อยล่ะ 1 ของอุทำยานัแห่งชีาติภก้ ระดี่งพบล่ักษณะ เป็็นัหย่อมๆ ควิามอุดีมสืมบ้รณ์แล่ะควิามงามทำี�ถ่้กเก็บรักษาไวิ�ไดี�นัี� นัอกจากระบบ จัดีการรักษาของอุทำยานัแล่�วินัันั� ทำีสื� ำาคัญคือป็ราการทำางธ์รรมชีาติทำคี� วิบคุมการ เข�ามาของมนัุษย์จากข�างนัอก อย่างทำีก� ล่่าวิข�างต�นั ภ้กระดี่งนัันั� ไม่สืามารถ่จะนัำา ยานัพหนัะป็ระเภทำรถ่ยนัต์หรือจักรยานัยนัต์เข�ามาไดี� มีเพียงฮอล่ิคอป็เตอร์ของ หนั่วิยงานัรัฐทำี�เกี�ยวิข�องเทำ่านัั�นัทำี�อนัุญาติให�เข�ามา ดีังนัั�นัจ่งมีเพียงวิิธ์ีการเดีียวิ เทำ่าจะไป็สืัมผู้ัสืถ่่งควิามงามของธ์รรมชีาติแห่งภ้กระดี่งไดี�นันัั� คือการเดีินัเทำ�า การ เดีินัเทำ�าระยะทำางกวิ่า 9 กิโล่เมตรจากบริเวิณเชีิงเขาถ่่งเขตบริการนัักทำ่องเทำี�ยวิ วิังกวิางบนัยอดีภ้กระดี่ง ซึ่่�งล่ักษณะของทำางเดีินัจะมีควิามชีันัเล่็กนั�อยไล่่ระดีับ สืล่ับกันัไป็ระยะทำางป็ระมาณ 5.5 กิโล่เมตร ซึ่่�งจะมีจุดีพักระหวิ่างทำางทำี�เรียก วิ่า “ซึ่ำา“ แต่ล่ะซึ่ำาจะมีชีื�อเรียกเฉพาะตนัไดี�แก่ ซึ่ำาแฮก ซึ่ำาบอนั ซึ่ำากอก ซึ่ำากกหวิ�า ซึ่ำากกไผู้่ ซึ่ำากกโดีนั ซึ่ำาแคร่ ซึ่่�งแต่ล่ะซึ่ำาจะมีร�านัค�าบริการอาหาร เครื�องดีื�ม เครื�องใชี�จำาเป็็นัต่างๆแล่ะเป็็นัจุดีพักการเดีินัทำางอีกดี�วิย
เมือ� เดีินัทำางจนัสืินั� สืุดีทำางชีันัแล่�วินัันั� จะถ่่งยอดีภ้ล่กั ษณะเป็็นัทำีร� าบ เรียกวิ่า “หล่ังแป็” แล่�วิจ่งเดีินัทำางต่อจากหล่ังแป็ไป็อีก 3.5 กิโล่เมตร ก็จะถ่่งบริเวิณศิ้นัย์ บริการนัักทำ่องเทำี�ยวิวิังกวิาง ซึ่่�งระยะเวิล่าทำี�ใชี�เดีินัทำางจะอย้ร่ าวิ 3 - 5 ชีั�วิโมงหรือ มากกวิ่านัั�นั ข่�นัอย้่กับสืภาพร่างกายของแต่ล่ะคนั นัอกจากทำางเดีินัทำีดี� ทำ้ า� ทำายแล่ะยากล่ำาบากแล่�วินัันั� การทำ่องเทำีย� วิในัล่ักษณะ ของอุทำยานัภ้กระดี่งเป็็นัการพักแรม ทำางอุทำยานัมีบริการบ�านัพักก็จริง แต่อาจ จำานัวินัไม่เพียงพอซึ่่�งก็มีบริการเชี่าเตนัทำ์ของอุทำยานัแล่ะของร�านัค�า หรือนัักทำ่อง เทำีย� วิสืามารถ่นัำาเตนัทำ์มากางเองไดี� แต่ถ่ง่ อย่างไรนัักทำ่องเทำีย� วิก็ตอ� งเตรียมเครือ� งใชี� สื่วินัตัวิรวิมถ่่งเสืือ� ผู้�าข่นั� ไป็เอง หากจำาล่องภาพการเดีินัทำางทำีแ� สืนัจะยากล่ำาบากนัันั� เข�าไป็กับนัำ�าหนัักสืัมภาระทำีต� อ� งรับผู้ิดีชีอบ คงไม่ใชี่การเดีินัทำางทำีนั� า่ อภิรมย์สืกั เทำ่าไร ยิง� แล่�วิกับนัักทำ่องเทำีย� วิทำีไ� ม่ไดี�เตรียมร่างกายมาเพือ� การนัีดี� วิ� ยคงเป็็นัอุป็สืรรคป็นัฝัันั ร�ายของใครหล่ายคนันั่าดี้ ตามล่ักษณะของกล่ไกของสืังคม ย่อมมีการเกิดีของหนั�าทำี�หนั่�งข่�นัมารอง รับบทำบาทำในัสื่วินัทำีจ� ะอำานัวิยควิามสืะดีวิกซึ่่ง� มีควิามถ่นััดีเฉพาะทำางพัฒนัาเทำคนัิค วิิธ์ีการจนัเป็็นัระบบอาชีีพข่�นัมารองรับในัสื่วินัหนั�าทำี�นัี� “ล่้กหาบ” คืออาชีีพทำี�มีข่�นั มาเพื�อแบ่งเบาแล่ะรองรับการทำ่องเทำี�ยวิอุทำยานัแห่งชีาติภ้กระดี่ง ในัสื่วินัของการ แบกหามสืัมภาระทำัง� ของนัักทำ่องเทำีย� วิ สืินัค�าวิัตถุ่ดีบิ ของร�านัค�า สืัมภาระจำาเป็็นัของ อุทำยานั วิัสืดีุกอ่ สืร�าง นัำ�ามันัเติมยานัพหนัะหรือเครือ� งป็ันั� ไฟั แล่ะอืนั� ๆ นัอกจากเป็็นั ร้ป็แบบของอาชีีพทำี�มีข�่นัมาแล่�วิยังเป็็นัเสืนั่ห์สืร�างควิามป็ระหล่าดีใจก่�งอัศิจรรย์ใจ ให�กับนัักทำ่องเทำี�ยวิทำี�พบเห็นั กับภาพของชีายหญิงแบกไม�ไผู้่ไวิ�บนับ่า สืองข�างของ ป็ล่ายไม�ไผู้่นัั�นัมีสืัมภาระผู้้กติดีไวิ�จาำ นัวินัมาก ป็ระเมินัดี�วิยสืายตาอาจมากกวิ่านัำา� หนัักตัวิของผู้้�หาบไวิ�เสืียอีก อาชีีพทำี�มีเฉพาะตัวิทำี�ไม่อาจพบเห็นัไดี�ทำ�ัวิไป็ ยังมีเรื�อง ราวิอีกมากให�ติดีตาม หนัังสืือภาพถ่่ายสืารคดีีเล่่มนัี�จะขออาสืานัำาพาทำ่านัไต่ระดีับ ควิามชีันัในัแต่ล่ะซึ่ำาเข�าสื้่โล่กแห่งวิิถ่ีชีีวิิตล่้กหาบอุทำยานัแห่งชีาติภก้ ระดี่ง
วิิ ถีี หาบ
9
- ภาพมุมกวิ�างของภ้กระดี่งจาก อ่างเก็บนัำ�าห�วิยยางตำาบล่ศิรีฐานั อำาเภอ ภ้กระดี่ง ภ้กระดี่งเป็็นัต�นันัำา� ของล่ำานัำา� พอง แล่ะเป็็นัสื่วินัหนั่�งในัวิิถ่ีชีีวิิตชีาวิบ�านัรอบ บริเวิณ วิิ ถีี หาบ
10
วิิ ถีี หาบ
11
- บริเวิณหล่ังแป็มีเฟัิร์นัแล่ะต�นัสืนัข่�นัอย้่ตล่อดีระหวิ่างสืองข�างทำาง วิิ ถีี หาบ
12
- ล่ักษณะของป็่าดีิบเขา ระหวิ่างทำางข่�นัซึ่ำากกโดีนัถ่่งหล่ังแป็ วิิ ถีี หาบ
13
- ถ่นันัทำอดียาวิสื้่ดี่านัตรวิจป็ระต้ทำางเข�าอุทำยานั แห่งชีาติภก้ ระดี่ง เบือ� งหล่ังคือภ้กระดี่ง ภ้เขาอันั เป็็นัเป็้าหมายของเหล่่านัักทำัศินัาจรผู้้�หมายทำี�จะ พิชีิตยอดีภ้สื้งแล่ะเป็็นัเสื�นัทำางเดีียวิกันันัั�นัเอง กับเสื�นัทำางชีีวิิตของเหล่่าล่้กหาบทำี�กำาล่ังเริ�มต�นั
วิิ ถีี หาบ
14
วิิ ถีี หาบ
15
ซำำาแรกของการหาบั ซึ่ำา คือชีื�อเรียกบริเวิณจุดีพักระหวิ่างข่�นัภ้กระดี่ง ซึ่่�งจะมีอย้่ตล่อดีทำางจนั เกือบถ่่งยอดีภ้ การพิชีิตเพื�อทำำาควิามร้จ� ักล่้กหาบครั�งนัี�นัั�นั จะขอนัำาพาไป็อย่างเชีื�อง ชี�าแต่สืมำ�าเสืมอแล่ะมันั� คงดีังจังหวิะก�าวิของล่้กหาบ แวิะพักทำำาควิามร้จ� กั กันัไป็เรือ� ยๆ ระหวิ่างทำางเดีินัสื้งชีันัแห่งนัี� ล่้กหาบอุทำยานัแห่งชีาติภ้กระดี่งเกิดีข่�นัมาพร�อมกับการก่อตั�งภ้กระดี่งในัป็ี พ.ศิ.2505 โดียทำำาหนั�าทำีแ� บ่งเบานัำ�าหนัักสืัมภาระของเหล่่านัักทำัศินัาจรผู้้ม� าเยือนั โดีย ล่้กหาบจะเป็็นัชีาวิบ�านัในัพื�นัทำี�ตำาบล่ศิรีฐานั อำาเภอภ้กระดี่ง จังหวิัดีเล่ย โดียเริ�มแรก จะเป็็นัการเอาคนัร้จ� ักของผู้้ม� ีสื่วินัเกี�ยวิข�องกับทำางอุทำยานั เชี่นัผู้้ทำ� ี�มาก่อสืร�างภายในั อุทำยานัชีวินัญาติหรือเพือ� นัทำีร� จ้� กั เข�ามาทำำา พอนัักทำ่องเทำีย� วิมีจำานัวินัทำีม� ากข่นั� จนัทำำาให� ล่้กหาบทำี�มีอย้่ไม่พอ ทำางอุทำยานัจ่งป็ระกาศิเป็ิดีให�ชีาวิบ�านัรอบบริเวิณ สืามารถ่เข�า มาทำำาอาชีีพล่้กหาบไดี� ค่าตอบแทำนัในัชี่วิงแรกจะเป็็นัแบบเหมาหรือให�เป็็นัเงินันัำ�าใจ ตามสืมควิร ต่อมาจ่งมีการสืร�างมาตรฐานัคิดีเป็็นักิโล่กรัมอย้่ทำี�กิโล่กรัมล่ะ 2-3 บาทำ ล่้กหาบในัยุคแรกนัันั� มีจำานัวินัมาก แล่ะนัักทำ่องเทำีย� วิก็มาในัร้ป็แบบของทำัวิร์คอื จะมากันัเป็็นัรถ่บัสื เมื�อมาถ่่งบริเวิณจุดีจอดีรถ่สืมัยก่อนันัั�นัยังไม่มีสืถ่านัีของอุทำยานั บริเวิณเชีิงเขา ก็ต�องล่งบริเวิณตรงตล่าดีของตัวิตำาบล่ศิรีฐานั สืิง� ทำีนั� กั ทำ่องเทำีย� วิจะพบ คือล่้กหาบเข�ามารายล่�อมพร�อมไม�หาบ นัักทำ่องเทำีย� วิก็ตอ� งชีีเ� อาวิ่าจะเล่ือกล่้กหาบคนั ใดีมาบริการตนั ดี�วิยต�นัทำุนัทำี�ล่งทำุนันั�อยแต่ไดี�ผู้ล่ตอบแทำนัพอสืมควิร จ่งทำำาให�ชีาวิบ�านัรอบ บริเวิณนัันั� ให�ควิามสืนัใจ แล่ะกล่ายเป็็นัสื่วินัหนั่ง� ของวิิถ่ชีี วิี ติ ชีาวิบ�านัตำาบล่ศิรีฐานัโดีย สื่วินัใหญ่ หากล่องเดีินัถ่ามตามบ�านัก็จะมีโอกาสืพบบ�านัทำีเ� คยป็ระกอบอาชีีพล่้กหาบ ไดี�ไม่ยากนััก วิิ ถีี หาบ
16
วิิ ถีี หาบ
17
วิิ ถีี หาบ
18
เสื�นัทำางสื้งชีันัทำอดียาวิกวิ่า 5.5 กิโล่แมตร มีเพียงร่างกายแล่ะไม�คานัหาบ ทำี�ป็ล่ายสืองข�าง เต็มไป็ดี�วิยสืัมภาระ อาหาร เครื�องสืาถ่ารณ้ป็ระโภค แล่ะอื�นัๆตามแต่ผู้้�วิ่าจ�าง ทำั�งหมดีกดีทำับล่ง บนับ่าของเหล่่าล่้กหาบแล่ะมีเพียงสืองขา บริการนัำาพาสื่งถ่่งมือนัายจ�าง แรงแล่กเงินั เงินัหล่่อเล่ีย� ง ครอบครัวิล่้กหาบแต่ล่ะคนันัำ�าหนัักการหาบแตกต่างกันัไป็ หากแต่ไม่ใชี่นัำ�าหนัักสืัมภาระเทำ่านัันั� แต่ คือนัำ�าหนัักของควิามรับผู้ิดีชีอบ แล่ะควิามคาดีหวิังทำี�เป็็นัป็ัจเจกของแต่ล่ะบุคคล่
วิิ ถีี หาบ
19
- ใบอนัุญาติร�านัค�าของ คุณกิม แจ่มใสื ป็ัจจุบนัั อายุ 84 ป็ี เป็็นัเจ�าของร�านัเจ�กิม ซึ่่�งเป็็นัทำี�ร้�จักกันัดีีของคนัรอบบริเวิณ เป็็นัผู้้�จดีั การอาหารให�กับนัักทำ่องเทำี�ยวิในัชี่วิงแรกๆ ทำี� ยังไม่มรี �านัค�าบนัอุทำยานั ต�องตามข่�นัไป็ทำำาอาหารรับรองนัักทำ่องเทำี�ยวิ ซึ่่�งนัักทำ่องเทำี�ยวิกลุ่่มแรกทำี�มาคือกลุ่ม่ ของนัักศิ่กษาจากมหาวิิทำยาล่ัยธ์รรมศิาสืตร์ ตอนันัั�นัก็มีล่้กหาบ แล่�วิคิดีค่าบริการหาบกิโล่กรัมล่ะ 2 บาทำ วิิ ถีี หาบ
20
สมืบัติิ ชิ�ลูีเคิร่อ อ�ยุ 65 ป็ี ทำ�อ�ชิีพัลููกห�บ 43 ป็ี ให�ข�อม้ล่วิ่า“ สมััย ก่่อนเวลานัก่ท่่องเท่่�ยวมัาถึึงส่�งแรก่ท่่�จะเจอคืือลูก่หาบมัาล้อมัรถึท่ัวร์ ไว้ ใคืรจะเอาลูก่หาบคืนไหนก่็เร่ยก่เอาเลยต่่อมัาจึงมั่ก่ารจัดลําดับด้วยก่าร จับสลาก่ซึ่ึง� ท่ําแบบน่อ� ยูป่ ระมัาณ 3 ปี แล้วจึงมั่เร่มั� ก่ารจัดคื่วแต่่ไมั่มัก่่ าร ดูแลจร่งจังมัาก่นัก่จึงเก่่ดปัญหาก่ารแท่รก่คื่วแล้วต่่อมัาจึงมั่ก่ารเข้้าระบบ ข้ึ�นท่ะเบ่ยนลูก่หาบซึ่ึ�งมั่คืวามัเข้้มังวด หาก่พบใคืรแท่รก่คื่วก่็จะยึดบัต่ร ประจําต่ัวลูก่หาบท่ันท่่” วิิ ถีี หาบ
21
วิิ ถีี หาบ
22
สัก คิำ�ลู่อ อ�ยุ 63 ป็ี ทำ�อ�ชิีพัลูกู ห�บมื�40 กว่�ป็ี เล่่าวิ่า “ สมััยก่่อนราคืาแบบเหมัาไข้่ไก่่แผงละ3 บาท่ นํ�าข้วดแก่้วคื่ดเป็นลังละ 9 บาท่ ก่ระเป๋าอยู่ท่่�ใบละ 3 - 5 บาท่ ” วิิ ถีี หาบ
23
วิิ ถีี หาบ
24
วิิ ถีี หาบ
25
วิิ ถีี หาบ
26
วิิ ถีี หาบ
27
วิิ ถีี หาบ
28
วิิ ถีี หาบ
29
วิิ ถีี หาบ
30
อยากจะเป็็นลู้กหาบ? ล่้กหาบอุทำยานัแห่งชีาติภก้ ระดี่ง โดียสื่วินัมากจะเป็็นัคนัในัพืนั� ทำี� หรือเป็็นัคนันัอกพืนั� ทำีย� า� ยเข�ามาอย้่ หรือมาแต่งงานัมีครอบครัวิ เหตุผู้ล่ทำีเ� ป็็นัคนัในัพืนั� ทำี� เพราะสืะดีวิกต่อการเดีินัทำางมากกวิ่า อาชีีพล่้กหาบต�อง มาแต่เชี�าบางทำีอาจต�องกล่ับคำ�าแล่ะใชี�แรงในัการทำำางานั หากอาศิัยอย้ไ่ กล่อาจเป็็นัอุป็สืรรคในัการทำำางานัตรงนัี� การสืมัครเป็็นัล่้กหาบเมือ� ก่อนัไม่จำาเป็็นัต�องทำำาบัตรป็ระจำาตัวิหรือข่นั� ทำะเบียนักับทำางอุทำยานั แต่เนัือ� งจาก มีป็ัญหาเชี่นั การแทำรกล่ำาดีับการหาบ การทำีล่� ้กหาบแล่ะผู้้วิ� ่าจ�างหากันัไม่พบเกิดีการสืับสืนั หรืออาจมีการ สื้ญหายของสืัมภาระระหวิ่างหาบ จ่งมีการทำี�ต�องข่�นัทำะเบียนัล่้กหาบเพือ� การจัดีการทำี�สืะดีวิกข่�นั ป็ัจจุบันัป็ี 2563 การเข�ามาป็ระกอบอาชีีพล่้กหาบ ตามกฏอุทำยานัแห่งชีาติภ้กระดี่ง จำาเป็็นัต�องมีการทำำา บัตรป็ระจำาตัวิ ซึ่่ง� ผู้้ทำ� าำ บัตรป็ระจำาตัวิต�องมายืนั� ควิามป็ระสืงค์ทำาำ กับทำางอุทำยานัเป็็นัระบบแบบป็ีตอ่ ป็ี เสืียค่า ธ์รรมเนัียมอย้ทำ่ ี� 1,000 บาทำ/ป็ี ต�องมีเอกสืารรับรองจากแพทำย์วิา่ สืุขภาพแข็งแรงสืามารถ่ทำำาอาชีีพล่้กหาบไดี� โดียต�องมีอายุ 20 ป็ีข่�นัไป็จ่งจะสืามารถ่ทำำาบัตรไดี� แล่ะหากใครไม่มีบัตร จะไม่สืามารถ่หาบสืัมภาระของนััก ทำ่องเทำี�ยวิไดี� แต่จะสืามารถ่หาบสืัมภาระของร�านัค�าไดี�
วิิ ถีี หาบ
31
- บัตรป็ระจำาตัวิล่้กหาบ สืิ�งจำาเป็็นัทำี�ล่้กหาบต�องมีในัการป็ระกอบอาชีีพ ในับัตรจะแสืดีงชีื�อ เล่ขป็ระจำาตัวิล่้กหาบแล่ะร้ป็เจ�าของบัตร วิิธ์ีการใชี� เมื�อถ่่งล่ำาดีับการหาบของตนัตามหมายเล่ข จะต�องมาแสืดีงบัตรกับเจ�า หนั�าทำี�ดี้แล่สืัมภาระ แล่ะหากมีการแทำรกล่ำาดีับหรือทำำาผู้ิดีกฏก็จะถ่้กย่ดี บัตรไดี�
วิิ ถีี หาบ
32
วิิ ถีี หาบ
33
วิิ ถีี หาบ
34
- อาคารสืัมภาระ จุดีทำี�ล่้กหาบแล่ะนัักทำ่องเทำี�ยวิจะ มาพบกันั โดียมีตัวิกล่างในัการจัดีการคือเจ�าหนั�าทำี� อุทำยานัซึ่่�งทำางอุทำยานัจะมี แทำ็กติดีกระเป็๋าให�โดีย แบ่งเป็็นัสืองสื่วินัคือ ติดีกระเป็๋า 1 ใบ แล่ะนัักทำ่อง เทำี�ยวิเก็บไวิ�เอง 1 ใบโดียจะเขียนัหมายเล่ขหาบ พร�อมชีื�อเจ�าของสืัมภาระทำางอุทำยานัจะเก็บเงินั เพียงค่า แทำ็กใบล่ะ 5 บาทำสื่วินัเงินัค่าหาบนัั�นั นััก ทำ่องเทำี�ยวิต�องไป็จ่ายกันัเองกับล่้กหาบ
วิิ ถีี หาบ
35
- ศิาล่าพักของล่้กหาบ ล่้กหาบจะมานััง� รอนัักทำ่องเทำีย� วิตรงจุดีนัี� แล่ะยังเป็็นั จุดีทำี�มีไวิ�สืำาหรับเก็บไม�หาบ รอบบริเวิณจะมีกิจกรรมให�ทำำาระหวิ่างรอ เชี่นั โต๊ะหมากฮอทำ สืนัามเป็ตอง เป็ล่ผู้้กสืำาหรับนัอนัรอเป็็นัต�นั
วิิ ถีี หาบ
36
วิิ ถีี หาบ
37
วิิ ถีี หาบ
38
- ไม�หาบจำานัวินัมาก วิางซึ่�อนักันัอย้่ในับริเวิณศิาล่าพักของล่้กหาบ นั่าแป็ล่กใจทำี�แต่ ล่ะคนัแยกแยะออกไดี�วิ่าไม�ไหนัของตนัเอง ทำั�งทำี�มีล่ักษณะทำี�คล่�ายกันัเกือบทำั�งหมดี
วิิ ถีี หาบ
39
วิิ ถีี หาบ
40
วิิ ถีี หาบ
41
-ล่้กหาบบางคนัก็นัำาไม�หาบไป็-กล่ับ ไม่ไดี�ฝัากไวิ�ทำ�บี ริเวิณอุทำยานัดี�วิย ในัชี่วิงเชี�าก็อาจไดี�พบภาพล่้กหาบทำี�ขับรถ่ จักรยานัยนัต์สื่วินัตัวิ มาพร�อมกับไม�หาบ เป็็นัอีกภาพหนั่�งทำี�สืร�างควิามแป็ล่กตาให�กับผู้้�พบเห็นั
วิิ ถีี หาบ
42
วิิ ถีี หาบ
43
วิิ ถีี หาบ
44
คิิด จ้้าง หาบั นัักทำ่องเทำี�ยวิหล่ายคนัมักจะเกิดีควิามล่ังเล่วิ่าจะจ�างหาบดีี ไหมยิ�งสืำาหรับนัักทำ่องเทำี�ยวิหนั�าใหม่ดี�วิยแล่�วิ เพราะดี�วิยอัตราค่าจ�าง ป็ัจจุบันั(พ.ศิ.2563) อย้่ทำี�กิโล่กรัมล่ะ 30 บาทำ หากนัำาสืัมภาระมาสืัก 10 กิโล่กรัมก็เสืียไป็แล่�วิ 300 บาทำ ทำำาให�บางคนัจ่งเกิดีควิามล่ังเล่ทำี� จะจ�างหาบ เล่ือกทำีจ� ะฝัืนัจะแบกสืัมภาระข่นั� ไป็เอง จนับางครัง� ก็ทำาำ ให� ถ่อดีใจ แล่ะในัทำีสื� ดีุ ก็ตอ� งจ�างระหวิ่างทำาง จุดีทำีทำ� ำาให�เกิดีการเป็ล่ีย� นัใจ นัั�นั มักจะเริ�มทำี�ซึ่าำ แฮก ซึ่่�งเป็็นัซึ่ำาแรกทำี�ใชี�วิัดีใจใครหล่ายคนั พร�อมกับ การคอยเชีียร์ของแม่คา� ร�านัค�าระหวิ่างทำาง จนัทำำาให�ยอมจำานันัล่งไดี�ในั ทำีสื� ดีุ แต่สืำาหรับนัักทำ่องเทำีย� วิทำีม� ป็ี ระสืบการร์มาก่อนัแล่�วิ เงินัม้ล่ค่าเทำ่า นัี�นัั�นั คุ�มค่ากับการจ่ายโดียไม่ล่ังเล่ หรือแม�แต่นัักทำ่องเทำี�ยวิทำี�จา� งครั�ง แรก ก็ให�เงินัทำิป็ไป็เพิ�มดี�วิยซึ่ำ�า เมื�อไดี�สืัมผู้ัสืควิามยากล่ำาบากในัการ เดีินัดี�วิยตัวิเองแล่�วิ
ขั�นำติอนำก�รจ้�งห�บ 1 .นัำาสืัมภาระไป็ยังอาคารสืัมภาระ ซึ่่�งจะมีเจ�าหนั�าทำี�รับรองอย้่ ติดีต่อเจ�าหนั�าทำี�วิ่าต�องการจ�าง แล่�วิ จะมีล่้กหาบเข�ามายกสืัมภาระไป็ยังเครื�องชีั�ง 2. เจ�าหนั�าทำีจ� ะให�บตั รสืัมภาระมาสืองสื่วินั เขียนัชีือ� ของผู้้วิ� า่ จ�างล่งบนับัตรทำัง� สืองใบ ซึ่่ง� ใบหนั่ง� จะเก็บ ไวิ�กับผู้้�วิ่าจ�าง แล่ะอีกหนั่�งใบผู้้กไวิ�ทำี�สืัมภาระทำี�ไดี�รับการชีั�งเรียบร�อย 3. เมื�อข่�นัไป็ถ่่งศิ้นัย์บริการบนัภ้กระดี่ง ล่้กหาบแล่ะผู้้�วิ่าจ�างจะมาเจอกันัทำี�อาคารรับสื่งสืัมภาระ ผู้้� วิ่าจ�างต�องแสืดีงบัตรสืัมภาระทำี�ไดี�ข�างล่่าง ให�ล่้กหาบ เพื�อทำำาการตรวิจสือบสืัมภาระให�ถ่้กต�อง แล่ะ นัำาจ่ายคืนัเจ�าของ โดียจะจ่ายเงินัให�กับล่้กหาบโดียตรงก่อนัรับสืัมภาระ ถ่ือเป็็นัอันัสืิ�นัสืุดีการวิ่าจ�าง วิิ ถีี หาบ
45
วิิ ถีี หาบ
46
วิิ ถีี หาบ
47
วิิ ถีี หาบ
48
- การหาบจะถ่้กเรียงตามล่ำาดีับหมายเล่ขป็ระจำาตัวิทำีล่� งทำะเบียนัไวิ� ซึ่่ง� หนั่ง� หมายเล่ขจะหาบ ไดี�สื้งสืุดี 120 กิโล่กรัม สืามารถ่หาล่้กทำีมมาชี่วิยแบ่งภาระสื่วินันัี�ไดี� นัั�นัคือ 1 หมายเล่ขจะ มีสืมาชีิกอย้ร่ าวิ 4 - 6 คนั อาจเป็็นัการจับกลุ่ม่ ของเพื�อนั คนัร้จ� ัก ญาติพี�นัอ� ง หรือคนัในั ครอบครัวิ เมือ� มีการจับกลุ่ม่ แบบนัีก� ทำ็ ำาให�มโี อกาสืในัการหาบมากข่นั� ในัรอบถ่ัดีไป็ จากการ ใชี�หมายเล่ขของสืมาชีิกกลุ่ม่ ตนั แต่เมื�อมีหล่ายคนัการแบ่งรายไดี�ก็จะนั�อยล่งเชี่นักันั ดีังนัั�นั บางครอบครัวิจ่งมาในัร้ป็แบบสืามีภรรยา รายไดี�จะเข�าครอบครัวิโดียตรง วิิ ถีี หาบ
49
เครื่่�อมื่อทำำ�มื�
หาบักินำ
ในัการป็ระกอบอาชีีพล่้กหาบนัั�นั นัอกจากร่างกายทำี�พร�อม ในัการทำำางานัแล่�วิ ต�องมีการเตรียมพร�อมในัสื่วินัของอุป็กรณ์ แล่ะของใชี�จำาเป็็นั ภาพทำางขวิามือคืออุป็กรณ์แล่ะของใชี� จำาเป็็นัทำี�ล่้กหาบต�องมีไดี�แก่ 1.ไม�หาบอุป็กรณ์จำาเป็็นัทำี�ชี่วิย ขยายขีดีจำากัดีในัการหาบสืัมภาระ 2.เชีือกหรือตาข่าย ใชี�ย่ดี สืัมภาระเข�ากับไม�หาบ 3.กระเป็๋าใสื่ของใชี�สื่วินัตัวิ ใชี�บรรจุ ของใชี�สืวิ่ นัตัวิเชี่นัห่อข�าวิ ขวิดีนัำ�า ไฟัฉายคาดีหัวิแล่ะอืนั� ๆแล่�วิ แต่ตวิั บุคคล่ 4.รองเทำ�าสืตัดี� ดีอย ในัชี่วิงทำีทำ� างชีันั พืนั� เป็ียกเป็็นั โคล่นั ทำำาให�เสื�นัทำางล่ื�นัต�องอาศิัยรองเทำ�าทำี�มีการย่ดีเกาะทำี�ดีี แต่หากสืภาพพื�นัทำี�เป็็นัป็กติ ไม่จำาเป็็นัต�องเป็็นัสืตั�ดีดีอยก็ไดี� อาจเป็็นัรองเทำ�ารัดีสื�นั เพื�อควิามสืะดีวิกสืบายในัการเดีินัแล่ะ การระบายอากาศิ 6.ล่ำาโพงขนัาดีพกพา อุป็กรณ์ทำี�ทำั�งจำาเป็็นั แล่ะไม่จำาเป็็นัในัเวิล่าเดีียวิกันั ซึ่่�งอาจจัดีอย้่ในัหมวิดีเครื�อง สืันัทำนัาการข่�นัอย้่กับบุคคล่นัั�นัก็ไดี� อุป็กรณ์เหล่่านัี�เป็็นัเบื�อง ต�นัทำี�สื่วินัใหญ่จะต�องมี หากมีเสืริมจากนัั�นัต�องดี้ทำ�ีภารกิจทำี� ไดี�รับ บางคนัอาจต�องข่�นัตอนักล่างคืนัหรือล่งตอนัมืดี ต�องมี ไฟัฉายคาดีหัวิ หรือบางคนัต�องนัอนัค�างอาจจะพกเครือ� งนัอนั มาดี�วิย
วิิ ถีี หาบ
50
วิิ ถีี หาบ
51
ไม้้หาบั ไม�หาบ อุป็กรณ์สืำาคัญทำีค� าดีไม่ไดี�แล่ะเป็็นัสืัญล่ักษณ์หนั่ง� ของ อาชีีพล่้กหาบ ไม�หาบสืมัยแรกเป็็นัไม�หาบล่ักษณะแบนัใชี�ไม�ไผู้่ มาผู้่าคร่�งแล่�วิเหล่าให�ไดี�ทำรง ชี่วิงกล่างป็ล่่องป็ล่ายแคบเหล่า ป็ล่ายมีจดีุ ย่ดีไวิ�หอ� ยสืิง� ของไม่ให�หล่่นัซึ่่ง� เป็็นัร้ป็แบบไม�หาบทำี� ชีาวิบ�านัใชี�ในัชีีวิิตป็ระจำาวิันัแต่เดีิม ป็ัจจุบนัั มีพัฒนัาการเป็็นั ไม�ไผู้่ล่ำายาวิทำรงกระบอกควิามยาวิโดียป็ระมาณเกือบ 2 เมตร ไม�ไผู้่ทำนัี� ำามาใชี�ทำำาชีาวิบ�านัเรียกวิ่า “ไผู้่ซึ่าง” ซึ่่ง� สืามารถ่หาไดี� ทำัวิ� ไป็ในัพืนั� ทำี� โดียเล่ือกไผู้่ทำมี� ล่ี กั ษณะแก่ นัำามารนัไฟัเพือ� เพิม� ควิามแข็งแรงแล่ะเป็็นัการกันัมอดี หากใชี�ไม�ไผู้่ทำ�ีอ่อนัเกินัไป็ จะทำำาให�หักงอไดี�ง่าย ซึ่่�งบ่อยครั�งทำี�หักระหวิ่างหาบอย้่ ต�อง หยิบยืมจากเพื�อนัล่้กหาบดี�วิยกันั มีนัวิมหรือเบาะรองบ่าซึ่่�ง ทำำาจากหนัังหุ�มเบาะรถ่จักรยานัยนัตร์หุ�มเข�ากับฟัองนัำ�า แล่�วิ นัำายางในัรถ่จักรยานัยนัต์มารัดีเข�ากับไม�หาบ เพือ� ป็้องกันัการ กระแทำกแล่ะการเสืียดีสืีจากตัวิไม�โดียตรง ซึ่่ง� เมือ� ก่อนัจะไม่มี เบาะรองบ่า ทำำาให�เกิดีการเสืียสืีหาบแล่�วิเกิดีการถ่ล่อกเป็็นั แผู้ล่เล่ือดีออก ต่อมาจ่งมีล่้กหาบคิดีเอาหมอนัขิดีมาล่องบ่า ป็รากฏวิ่าไดี�ผู้ล่ดีี ล่้กหาบคนัอื�นัเห็นัจ่งนัำามาต่อยอดีกันัเป็็นั เบาะอย่างในัป็ัจจุบันั
วิิ ถีี หาบ
52
วิิ ถีี หาบ
53
วิิ ถีี หาบ
54
วิิ ถีี หาบ
55
( ภาพซึ่�าย ) สืมยศิ ผู้อมโพ อายุ 52 ป็ี ทำำาอาชีีพล่้กหาบมา 21 ป็ี เล่่าให�ฟัังวิ่า “ เมัื�อก่่อน ต่นเข้้ามัาท่ําต่อนท่่�อายุ 30 ร่างก่ายไมั่คืุ้นชิ่น หาบแล้วก่็เก่่ดอาก่ารเจ็บบ่า หาบได้จํานวน ไมั่เท่่าคืนอื�น จึงลองหาอะไรมัาลอง เลยได้หมัอนข้่ด ก่็พบว่าได้ผลด่ สามัารถึหาบได้เท่่าก่ับ คืนอื�นท่่�หาบมัาก่่อน” ชี่วิงแรกของการใชี�หมอนัรองมักจะโดีนัล่�อวิ่าเป็็นัล่้กหาบใหม่ จาก ล่้กหาบรุ่นัเก่าก่อนัหนั�า แต่เมื�อพบวิ่าสืิ�งทำี�ทำำานัี�ไดี�ผู้ล่ดีี จ่งเริม� มีการนัำาแนัวิคิดีนัี�มาดีัดีแป็ล่ง เป็็นัเบาะกันัอย่างป็ัจจุบนัั
วิิ ถีี หาบ
56
(ภาพบนั) สืมยศิ หาบสืัมภาระของนัักทำ่องเทำี�ยวิขาล่ง พร�อมกับติดีล่�อรถ่เข็นัของตนัล่งมาดี�วิย เนัื�องจากใกล่�ฤดี้กาล่ป็ิดีภ้แล่�วิจ่งจะนัำาไป็ใชี�งานัต่อข�างล่่าง ควิามโชีคดีีของผู้้�เขียนั ระหวิ่างทำาง เดีินัก็ไดี�พบกับพี�สืมยศิ สืวินัทำางล่งมาพอดีีผู้้�เขียนัเข�าไป็ทำักทำายสือบถ่ามตามสืัญชีาติญาณ แต่กับ ไดี�พบกับข�อม้ล่สืำาคัญ แล่ะตรงกับล่้กหาบทำ่านัอื�นัไดี�ให�ข�อม้ล่ถ่่งพี�สืมยศิไวิ� วิิ ถีี หาบ
57
- ล่อยแผู้ล่เป็็นั จากการใชี�ไม�หาบ ในัยุคทำี�ยังไม่มีเบาะล่อง บ่าทำำาให�เกิดีการเสืียดีสืีเป็็นัแผู้ล่ถ่ล่อก ล่้กหาบเล่่าวิ่าบางทำีก็ หาบไป็เล่ือดีไหล่ไป็ดี�วิย หากล่องคิดีแล่�วินัอกจากหยาดี เหงื�อยังมีเล่ือดีทำี�แรกเงินัมาเพื�อเล่ี�ยงชีีวิิตแล่ะครอบครัวิ วิิ ถีี หาบ
58
- เบาะรองบ่า/นัวิมรองบ่า สืิ�งจำาเป็็นัสืำาหรับใชี�ร่วิมกันักับไม�หาบ หนัังหุ�มทำำาจากเบาะรถ่ จักรยานัยนัตร์หรืออยากไดี�ดีีข่�นัหนั่อยอาจทำำาจากเบาะรถ่ยนัตร์ หุ�มทำับกับฟัองนัำ�า มัดีรวิม เข�าโดียการใชี�ยางในัรถ่จักรยานัยตร์ เพื�อไม่ให�หลุ่ดีหรือเคล่ื�อนัออก ซึ่่�งเป็็นัวิัดีสืดีุทำ�ีหาไดี�ในั พื�นัทำี� สืามารถ่เดีินัไป็สืั�งร�านัซึ่่อมรถ่ในัชีุมชีนัให�ทำำาให�ไดี� หรืออาจฝัากกันัซึ่ื�อทำีล่ะจำานัวินัมาก มาจากในัอำาเภอใหญ่ ล่้กหาบบางคนัอาจทำำาสืำาเร็จร้ป็มาขายในัหม้่กนัั เอง วิิ ถีี หาบ
59
วิิ ถีี หาบ
60
- กล่�ามเนัื�อทำี�ป็้ดีนั้นัข่�นัทำุกครั�งทำี�หาบ ยิ�งหล่ังจากหาบใหม่ๆยิ�งชีัดีเจนั แต่ก็ไม่ไดี� สื่งผู้ล่หรือทำำาให�ร้�สื่กเจ็บป็วิดีแต่อย่างใดี บางคนัก็มีบางคนัก็ไม่มี ล่้กหาบบางคนั ก็เชีื�อวิ่าเกิดีจากการทำี�เอายามานัวิดี เล่ยทำำาให�ป็้ดีข่นั� เพราะตนัไม่ไดี�นัวิดีแบบคนั อื�นัเขาจ่งไม่มี วิิ ถีี หาบ
61
- รอยดี่างเกิดีจากเชีื�อรา ทำี�สืะสืมในัเบาะ/นัวิมรองบ่า ทำี�มาจากเหงื�อสืะสืมของล่้กหาบแล่�วิไม่ไดี�มีการเก็บทำำาควิามสืะอาดีทำี�ดีีพอ จ่งเป็็นัแหล่่งเพาะ เชีื�อราติดีมาทำี�บ่าแล่ะหัวิไหล่่เป็็นัจุดีทำี�สืัมผู้ัสืกับเบาะเป็็นัเป็็นัเวิล่านัานั โดียสื่วินัมากจะพบในัล่้กหาบรุ่นัทำี�อายุยังนั�อย วิิ ถีี หาบ
62
วิิ ถีี หาบ
63
วิิ ถีี หาบ
64
-ไม�หาบเป็็นัสืิ�งทำี�ค้่กับล่้กหาบ การจัดีเก็บโดียสื่วินัมากก็จะวิางรวิมกันัไวิ�ทำ�ีจัดีเก็บ บริเวิณจุดีรอของล่้กหาบ เป็็นัเรือ� งทำีนั� า่ ป็ระหล่าดีใจวิ่า ทำุกคนัสืามารถ่จำาไม�หาบของ ตนัเองไดี� โดียหากมองจากมุมผู้้สื� ังเกตุจะพบวิ่า ไม่ไดี�มีควิามแตกต่างกันัสืักเทำ่าไร เล่ย ล่้กหาบอวิุโสืทำ่านัหนั่ง� ให�ควิามเห็นัเชีิงหยอกล่�อวิ่า “ ไม�หาบก็เหมือนัเมีย เมีย ใครเมียมันั จะหล่งไดี�อย่างไร ” แต่ถ่ง่ อย่างนัันั� ก็ยงั มีล่ก้ หาบบางคนั สืล่ักชีือ� ไวิ�บนัไม� หาบเพือ� กันัหาย หรืออาจมีการเล่ือกล่ายหุม� เบาะ เพือ� บงบอกควิามชีอบ หรือควิาม เป็็นัตัวิเอง สืร�างควิามแตกต่างจากคนัอื�นัทำั�วิไป็ จะวิ่าไป็ก็คล่�ายการแต่งรถ่สื่วินัตัวิ เหมือนักันั วิิ ถีี หาบ
65
วิิ ถีี หาบ
66
วิิ ถีี หาบ
67
วิิ ถีี หาบ
68
- การทำีจ� ะทำำาให�ไม�หาบบรรทำุกสืัมภาระไดี� จะใชี�วิธ์ิ กี ารมัดีเชีือกรัดีสืัมภาระกับไม�หาบเข�าดี�วิยกันั ซึ่่ง� แต่ล่ะคนัก็จะมีรป็้ แบบการมัดี ของตัวิเอง ไม่มีวิิธ์ีทำี�ตายตัวิ เรียนัร้�ต่อจากกันัโดียการสือนัแล่ะสืังเกตุ ซึ่่�งการมัดีโดียใชี�เชีือกนัี�จะทำำาให�สืามารถ่นัำาของทำี�มีจาำ นัวินั มากแล่ะมีขนัาดีใหญ่บรรทำุกข่�นัไม�หาบไดี� สืามารถ่ขยายขอบเขตควิามกวิ�างไดี�ไม่จาำ กัดี จ่งมักใชี�ในักรณีทำี�มีสืัมภาระจำานัวินัมาก แต่หากของมีจาำ นัวินันั�อยแล่ะมีขนัาดีเล่็กมาก ก็จะไป็ใชี�วิิธ์ีอื�นัแทำนั
วิิ ถีี หาบ
69
วิิ ถีี หาบ
70
วิิ ถีี หาบ
71
- สืัมภาระสื่วินัตัวิล่้กหาบผู้้กเข�ากับสืัมภาระของนัักทำ่องเทำี�่ยวิ ทำั�ง เพือ� ใชี�อำานัวิยควิามสืะดีวิกแล่ะใชี�เพือ� ในัการถ่่วิงนัำ�าหนัักเพิม� เพราะ การหาบต�องรักษานัำา� หนัักทำั�งสืองข�างให�สืมดีุล่กันั วิิ ถีี หาบ
72
วิิ ถีี หาบ
73
- เชีือกตาข่าย ใชี�สืำาหรับรัดีอุ�มสืิ�งของทำี�มีจาำ นัวินัไม่มากหรือมีขนัาดีเล่็ก เกินักวิ่าทำี�จะมัดี ไดี�ป็กติ แล่ะยังง่ายต่อการใชี�งานัในัการจัดีทำรงของสืัมภาระอีกดี�วิย วิิ ถีี หาบ
74
วิิ ถีี หาบ
75
วิิ ถีี หาบ
76
วิิ ถีี หาบ
77
วิิ ถีี หาบ
78
วิิ ถีี หาบ
79
วิิ ถีี หาบ
80
วิิ ถีี หาบ
81
อุปกรณ์์ทางราบั ในัสืมัยก่อนัล่้กหาบสืัมภาระข่�นัมาถ่่งหล่ังแป็ แล่�วิจะต�องหาบต่อไป็ อีกระยะทำาง 3.5 กิโล่เมตร บางคนัจะเป็ล่ี�ยนัไม�หาบเป็็นัแบบแป็หรือ แบนัทำี�เป็็นัไม�หาบรุ่นัแรก สืำาหรับหาบทำางราบเพราะร้�สื่กวิ่าหาบไดี� สืะดีวิกกวิ่า ต่อมาล่้กหาบจ่งรวิมตัวิกันัเพื�อขออนัุญาติให�สืามารถ่นัำา เครื�องอำานัวิยควิามสืะดีวิกในัการขนัทำางราบอย่าง “ รถ่เข็นั “ ข่�นั มาใชี�บนัภ้กระดี่ง รถ่เข็นั เป็็นัอุป็กรร์ทำเี� ข�ามาชี่วิยอำานัวิยควิามสืะดีวิกบนัภ้กระดี่ง สืำาหรับล่้กหาบไดี�อย่างดีี ชี่วิยทำุนั่ เวิล่าแล่ะทำุนั่ แรง ซึ่่ง� รถ่เข็นัเชี่นัเดีียวิกันั กับไม�หาบ นัั�นัคือเป็็นัอุป็กรณ์สื่วินัตัวิของใครของมันั ล่้กหาบต�องแบกรถ่เข็นัข่นั� มาเองแล่ะดี้แล่เอง โดียหากไม่ไดี�ใชี� งานัก็จะมีการคล่�องโซึ่่ล่อ็ คไวิ� บริเวิณจุดีจอดีจะอย้ทำ่ ป็�ี า้ ยพิชีติ ภ้กระดี่ง บนัหล่ังแป็ ซึ่่�งเป็็นัจุดีแรกทำี�เมื�อพ�นัทำางสื้งชีันัมาจะพบเจอเป็็นัอันัดีับ แรก เมื�อไม่ไดี�ใชี�งานัในัชี่วิงป็ิดีภ้ ล่้กหาบบางคนัก็จะนัำารถ่เข็นัล่งไป็ใชี� งานัต่อข�างล่่าง
วิิ ถีี หาบ
82
วิิ ถีี หาบ
83
- เมื�อข่�นัมาถ่่งก็จะแก�มัดีสืัมภาระออกจากไม�หาบเพื�อนัำาข่�นับรรทำุกรถ่เข็นั วิิ ถีี หาบ
84
- บางครั�งล่้กหาบไม่ไดี�เข�าไป็สื่งของเองในัอุทำยานัก็จะฝัากข่�นัรถ่เข็นักันัไป็ แล่�วิดี�วิยควิามเชีื�อใจจ่งค่อยแบ่งเงินักันัในัภายหล่ัง วิิ ถีี หาบ
85
วิิ ถีี หาบ
86
- ในัชี่วิงทำี�นัำารถ่เข็นักระเป็๋าเข�าไป็สื่ง ล่้กหาบจะซึ่่อนัไม�หาบไวิ� ตามมุมต่างๆ ทำี�ตนัเองจะจำาไดี�วิ่าเอาไวิ�ตรงไหนับ�าง
วิิ ถีี หาบ
87
วิิ ถีี หาบ
88
วิิ ถีี หาบ
89
- ล่้กหาบต�องเข็นัรถ่เป็็นัระยะทำางกวิ่า 3.5 กิโล่เมตร เพื�อเข�าไป็ถ่่งอุทำยานัแห่งชีาติวิังกวิาง วิิ ถีี หาบ
90
วิิ ถีี หาบ
91
วิิ ถีี หาบ
92
- บางจังหวิะอย่างเชี่นัชี่วิงหนั�าฝันัจะพบอุป็สืรรค์ระหวิ่าง ทำางเชี่นัทำางเป็็นัโคล่นัมีนัาำ� ขัง ก็ต�องออกแรงในัการเข็นัรถ่ มากกวิ่าป็กติ หรืออีกอุป็สืรรคคือทำางทำี�เป็็นัเนัินัทำั�งข่�นัแล่ะ ล่งต�องใชี�แรงในัการเบรคแล่ะการดีันัให�รถ่เข็นัไป็ต่อ วิิ ถีี หาบ
93
- ล่้กหาบนัั�งรอนัักทำ่องเทำี�ยวิทำี�ต�องการฝัากสืัมภาระขาล่ง โดียป็กติล่้กหาบทำีร� อขาล่งจะนั�อยกวิ่าขาข่�นั เพราะชี่วิงล่งจะสืามารถ่บรรทำุกสืัมภาระไดี�มากกวิ่า จ่งอาจไม่จำาเป็็นัต�องใชี�หล่ายคนัในัการขนั แล่ะ ล่้กหาบโดียสื่วินัมากก็มองวิ่าไม่คุ�มหากรอนัักทำ่องเทำี�ยวิขาล่งข�างบนั เพราะมีควิามไม่แนั่นัอนัวิ่าจะไดี� ไหม จ่งเล่ือกทำีจ� ะกล่ับไป็นัอนับ�านัมากกวิ่า แต่ในัชี่วิงทำีนั� กั ทำ่องเทำีย� วิเยอะ ล่้กหาบก็จะข่นั� มารอข�างบนั เยอะ บางคนัพักค�างคืนั บางคนัข่�นัมาในัตอนัเชี�าของวิันันัั�นั วิิ ถีี หาบ
94
วิิ ถีี หาบ
95
วิิ ถีี หาบ
96
สตั๊ั�ดดอย ภ้กระดี่งมีเสื�นัทำางชีันัสืล่ับทำางราบ มีดีนัิ ล่ักษณะทำีเ� ป็็นัดีินัเหนัียวิ ตอนัแห�งจะเป็็นักรวิดีทำรายแข็ง พอชี่วิงเป็ียกก็จะกล่ายเป็็นัโคล่นัทำี�มี ควิามล่ืนั� อย่างมาก สื่งผู้ล่ให�เป็็นัอุป็สืรรค์ในัการเดีินัทำางทำัง� นัักทำ่องเทำีย� วิ แล่ะล่้กหาบ ซึ่่�งล่้กหาบมีข�อจำากัดีในัการเดีินั ไม่สืามารถ่ใชี�มือชี่วิยพยุง ตัวิหากจะล่�ม ทำำาไดี�เพียงใชี�สืองขาค่อยพยุงพาตัวิเองข่�นัไป็ ดีังนัั�นัการมี รองเทำ�าทำีย� ดี่ เกาะแล่ะเชีือ� ใจไดี�จง่ เป็็นัสืิง� สืำาคัญ “สืตัดี� ดีอย” รองเทำ�ายอดี นัิยมทำีถ่� ก้ นัำามาใชี�อย่างแพร่หล่ายในัเหล่่าล่้กหาบ จ่งเป็็นัสืิง� ทำีสื� าำ คัญอย่าง หนั่�งเชี่นักันั สืตั�ดีดีอย เป็็นัรองเทำ�าวิัสืดีุจากยาง มีควิามแข็งแรงแล่ะยืดีหยุ่นัในัตัวิ แล่ะมีพนัื� รองเทำ�าทำีม� ดีี อกยางล่่กแล่ะหนัา ชี่วิยในัการย่ดีเกาะไดี�เป็็นัอย่าง ดีี แล่ะทำีสื� ำาคัญมีราคาถ่้กหาไดี�งา่ ย ร�านัค�าบริเวิณภ้กระดี่งมักจะแนัะนัำา นัักทำ่องเทำีย� วิระหวิ่างทำางข่นั� เป็็นัทำางเล่ือก เพราะหล่ายทำ่านัแล่�วิทำีม� าต�อง สื้ญเสืียพื�นัรองเทำ�าไป็ให�กับภ้กระดี่งแห่งนัี� วิิ ถีี หาบ
97
วิิ ถีี หาบ
98
วิิ ถีี หาบ
99
วิิ ถีี หาบ
100
- รองเทำ�าสืตั�ดีดีอยมีขนัาดีทำี�จำากัดี เทำ�าของบาง คนัมีหนั�าเทำ�าทำี�กวิ�างกวิ่าขนัาดีของสืตั�ดีดีอย ก็ ทำำาให�เกิดีการบีบทำีป็� ล่ายนัิวิ� ล่้กหาบต�องแก�ป็ญ ั หา เฉพาะหนั�าดี�วิยการควิ�านัในัสื่วินัป็ล่ายออก เพื�อ ไม่ให�เกิดีการบีบของป็ล่ายเทำ�าสื่วินันัี� วิิ ถีี หาบ
101
วิิ ถีี หาบ
102
วิิ ถีี หาบ
103
วิิ ถีี หาบ
104
วิิ ถีี หาบ
105
วิิ ถีี หาบ
106
(จัังหวิะ)หาบ เสืียงบรรยากาศิแห่งธ์รรมชีาติ อาจเป็็นัสืิ�งทำี�เหล่่านัักทำัศินัาจร กำาล่ังตามหา แต่สืำาหรับผู้้ใ� ชี�เสื�นัทำางเป็็นัป็กติซึ่า�ำ ทำุกวิันัแล่�วินัันั� อาจเป็็นั ควิามเงียบเหงาทำี�ต�องเผู้ชีิญทำุกวิันั หากไดี�มีเสืียงเพล่งทำี�ชีอบสืักหนั่อย คงคล่ายสืิ�งเหล่่านัี�ไดี� บางครั�งระหวิ่างทำี�เดีินัข่�นัภ้กระดี่ง อาจไดี�ยินัเสืียงดีนัตรีล่่อง ล่อยมาตามล่มระหวิ่างเสื�นัทำาง ก่อนัทำีม� าของเสืียงเพล่งทำีม� ทำี งั� เพล่งล่้ก ทำุ่ง ล่้กกรุง สืตริง หรือ EDM จะป็รากฏ จะเห็นัป็ล่ายไม�หาบพร�อม สืัมภาระ หากสืังเกตุให�ดีจี ะพบวิ่าเสืียงเหล่่านัันั� มีแหล่่งทำีม� าจากล่ำาโพง พกพาขนัาดีเล่็กใหญ่ ทำี�ห�อยตามไม�หาบ เสืียงเพล่งคือสืิ�งทำี�คล่ายควิามเบื�อ ควิามจำาเจจากการเดีินัทำาง ข่�นัล่งเสื�นัทำางเดีิมบ่อยครั�ง แล่ะอาจชี่วิยกระตุ�นัแรงล่ดีควิามเหนัื�อย ล่�าจากการหาบ ซึ่่�งอุป็กรณ์เครื�องเสืียงเหล่่านัี�มองไดี�วิ่า เป็็นัสืิ�งทำี�ทำี� จำาเป็็นัแล่ะไม่จาำ เป็็นัในัขณะเดีียวิกันั แต่สื่วินัใหญ่ก็จะพบวิ่า ล่้กหาบ จะมีล่ำาโพงติดีตัวิซึ่ะเป็็นัสื่วินัมาก ผู้้�เขียนัจ่งมองวิ่า นัี�อาจเป็็นัอีกสืิ�งทำี� จำาเป็็นัในัการป็ระกอบอาชีีพล่้กหาบดี�วิยก็เป็็นัไดี�
วิิ ถีี หาบ
107
วิิ ถีี หาบ
108
วิิ ถีี หาบ
109
วิิ ถีี หาบ
110
วิิ ถีี หาบ
111
พััก หาบั การหาบของสืัมภาระทำีม� นัี า�ำ หนัักมาก ต�องมีจดีุ พัก ระหวิ่างทำาง ล่้กหาบจ่งชี่วิยกันัสืร�างบริเวิณพืนั� ทำีสื� ำาหรับพัก ไม�หาบตามซึ่ำาต่างๆ แล่ะมีบ�างตามจุดีพักระหวิ่างทำาง ซึ่่�ง จุดีพักสืำาหรับไม�หาบนัี� ทำำาจาก ไม�ไผู้่รอบบริเวิณนัั�นั ตัง� ข่�นั เป็็นัเสืาแล่�วิพาดีไม�ไผู้่ ยาวิขวิางระหวิ่างเสืา ล่ักษณะเป็็นัค้่ ขนัาดีกันั คล่�ายกับบาร์ค้่ ควิามห่างระหวิ่างบาร์ต�องกวิ�าง พอ ให�ล่้กหาบสือดีตัวิเข�าออกไดี�ง่าย เพื�อสืะดีวิกต่อการ วิางแล่ะการนัำาออก
วิิ ถีี หาบ
112
วิิ ถีี หาบ
113
- จุดีพักไม�หาบ ออกแบบมาเพื�อให�สือดีตัวิเข�าไป็ตรงกล่าง ทำำาให�สืามารถ่ยกไม�หาบออกมาไดี�สืะดีวิก วิิ ถีี หาบ
114
วิิ ถีี หาบ
115
วิิ ถีี หาบ
116
- จุดีพักข�างทำาง ทำี�จะหาไดี�เฉพาะกิจ ซึ่่�งบางครั�งเมื�อร้�สื่กเมื�อย แต่ทำ�ีพักไม� หาบไม่ไดี�อย้ใ่ กล่� ก็ตอ� งมองหาจุดีทำีจ� ะ วิางไม�หาบไดี� แล่ะต�องสืามารถ่ยกข่นั� ไดี�ดีวิ� ยตัวิคนัเดีียวิ จ่งต�องเล่ือกพืนั� ทำีทำ� ี� มีควิามต่างระดีับข่นั� มาแล่ะไม่ราบกับ พื�นัจนัต�องก�มมากเกินัไป็ วิิ ถีี หาบ
117
วิิ ถีี หาบ
118
วิิ ถีี หาบ
119
วิิ ถีี หาบ
120
การพักทำานัข�าวิ ล่้กหาบจะพกสืะเบียงสื่วินัตัวิติดีไป็ดี�วิย อาจแวิะกินัระหวิ่าง ทำางข่นั� หรือเมือ� ร้สื� ก่ หิวิ ซึ่่ง� อาจนััง� ตามข�างทำางหรือนััง� ตามจุดีพักของแต่ล่ะซึ่ำา โดียสื่วินั มากล่้กหาบจะไป็นัั�งกินัอย้่ร�านัสืุดีทำ�ายหรือบริเวิณทำี�เป็็นัมุม เพื�อไม่ให�รบกวินัในัสื่วินั ทำี�พักของนัักทำ่องเทำี�ยวิ หรือหากไม่ไดี�เตรียมอาหารมาก็จะซึ่ื�อเอาตามร�านัระหวิ่างทำาง ซึ่่�งจะซึ่ื�อไดี�ในัราคาทำี�พิเศิษกวิ่านัักทำ่องเทำี�ยวิทำั�วิไป็ วิิ ถีี หาบ
121
บ้�นำพัักลููกห�บ ล่้กหาบไดี�ออกเงินักันัเพื�อสืร�างบ�านัพักหล่ังนัี�ข่�นัมาบนัอุทำยานัแห่งชีาติภ้กระดี่ง เพื�อใชี� สืำาหรับกรณีทำตี� อ� งค�างคืนั เพราะเมือ� ก่อนัล่้กหาบต�องไป็อาศิัยหล่ับนัอนัตามหอป็ระชีุม หรือตามศิาล่า ของอุทำยานั เพือ� ควิามเป็็นักิจล่ักษณะจ่งไดี�รวิมแรงกันัสืร�างข่นั� โดียทำัง� ในัสื่วินัของการหาบวิัสืดีุ แล่ะก่อสืร�างทำำากันัเองทำัง� หมดี ดี�วิยวิ่าล่้กหาบหล่ายคนัมีทำักษะในัการก่อสืร�างเป็็นัทำุนัเดีิมอย้แ่ ล่�วิ ภายในับ�านัมีถุ่งกระสือบ(ภาพขวิามือ)บรรจุเครื�องนัอนัเครื�องใชี�จำาเป็็นั แต่วิ่าบ�านัล่้กหาบก็ไม่ค่อยไดี�รับ ควิามนัิยมมากเทำ่าไร เพราะล่้กหาบหากไม่จำาเป็็นัก็จะไม่นัอนัค�างคืนั หรือบางคนัมีควิามเชีื�อ กล่ัวิทำี�สืถ่านัทำี�ตั�งอย้่ ใกล่�ป็า่ เกินัไป็ สืุดีทำ�ายล่้กหาบทำีข� นั่� มาค�างก็อาศิัยหล่ับนัอนัตามหอป็ระชีุมอย้่เชี่นัเดีิม จะมีนัอ� ยคนั ทำีเ� ข�ามาใชี�งานั บ�านัหล่ังนัี�
วิิ ถีี หาบ
122
วิิ ถีี หาบ
123
วิิ ถีี หาบ
124
วิิ ถีี หาบ
125
วิิ ถีี หาบ
126
คว�มืหล�กหล�ย
บนไมื้ห�บ การหาบสืัมภาระเป็็นัคำาทำี�มีควิามหมายโดียกวิ�าง นัักทำ่องเทำี�ยวิอาจเข�าใจวิ่าล่้กหาบคือบริการหาบสืำาหรับ กระเป็๋าสืัมภาระนัักทำ่องเทำี�ยวิเพียงอย่างเดีียวิ แต่ควิามจริง แล่�วิ ล่้กหาบคือสื่วินัหนั่�งในัการชี่วิยสืร�าง แล่ะอำานัวิยควิาม สืะดีวิกให�อุทำยานัแห่งชีาติภ้กระดี่งแห่งนัี� ป็ระเภทำของการ หาบจ่งมีหล่ากหล่ายล่ักษณะตามแต่ไดี�รับการวิ่าจ�างมา
วิิ ถีี หาบ
127
วิิ ถีี หาบ
128
วิิ ถีี หาบ
129
สั มื ภ�ระนำั ก ท่ อ งเที� ย ว อาจไม่ ไ ดี� นัิ ย ามแค่ ก ระเป็๋ า แต่ เป็็นัเครื�องอำานัวิยควิามสืะดีวิกหรือสืิ�งของตามแต่นัักทำ่อง เทำี� ย วิจะวิ่ า จ� า ง ซึ่่� ง ล่้ ก หาบป็ระเภทำนัี� มี อ ย้่ จำ า นัวินัมาก แล่ะเห็ นั เป็็ นั สื่ วิ นัใหญ่ ต� อ งมี ก ารข่� นั ทำะเบี ย นักั บ ทำาง อุ ทำ ยานัแห่ ง ชีาติ เ พื� อ ทำำ า บั ต รป็ระจำ า ตั วิ ล่้ ก หาบ จ่ ง จะสืา มารหาบสืั มภาระสื่ วิ นันัี� ไ ดี� เพราะ ต� อ งมี ก ารจั ดีระเบี ย บ แล่ะถ่ื อ วิ่ า ต� อ งมี ค วิามรั บ ผู้ิ ดี ชีอบอย่ า งสื้ ง หากมี ข� า วิของ สื้ ญ หายหรื อ เสืี ย หายระหวิ่ างหาบ ก็ สื ามารถ่ตรวิจเชี็ คไดี�
วิิ ถีี หาบ
130
วิิ ถีี หาบ
131
วิิ ถีี หาบ
132
วิิ ถีี หาบ
133
วิิ ถีี หาบ
134
วิิ ถีี หาบ
135
สัมืภ�ระร้�นำคิ้�/อุทย�นำ มักจะมีข�อคิดีเล่่นัๆเกี�ยวิกับร�านัค�า หรือ ล่้กหาบวิ่า มีทำาง ข่�นัล่งล่ับหรือเป็ล่่า ทำี�อาจสืามารถ่นัำารถ่ข่�นัมาไดี� เพราะบนัอุทำยานัแห่งชีาติภก้ ระดี่ง นัันั� มีควิามเพียบพร�อมไป็ดี�วิยสืิง� ของบริการแล่ะร�านัค�าทำีม� ทำี กุ อย่าง แต่เบือ� งหล่ังจริง แล่�วินัั�นั คือเหล่่าล่้กหาบนัี�เอง ทำี�นัาำ สืิ�งของเหล่่านัี�ข่�นัมา ร�านัค�าต�องให�ล่ก้ หาบขนัอาหารสืดีข่นั� มาเกือบทำุกวิันั เพือ� รองรับนัักทำ่องเทำีย� วิ แล่ะยังมีสืินัค�าจำาเป็็นัอื�นัๆอีกดี�วิย ล่้กหาบป็ระเภทำนัี� ไม่จาำ เป็็นัต�องมีบัตรป็ระจำาตัวิ ก็สืามารถ่ทำำาไดี� โดียจะใชี�ชีื�อร�านัค�าเป็็นัสืิ�งรับรองในัการเข�ามา จ่งเป็็นัทำางเล่ือกของ ล่้กหาบทำีไ� ม่มบี ตั ร ทำำาบัตรไม่ทำนัั อายุยงั ไม่ถ่ง่ หรืออืนั� ๆ ให�สืามารถ่เข�ามาทำำาแล่ะดี�วิย ควิามทำีห� าบทำุกวิันัก็ยงิ� สืร�างโอกาสืให�มรี ายไดี�ทำกุ วิันัอีกดี�วิย แต่ราคาหาบก็จะเป็็นัคร่ง� หนั่�งของราคาหาบสืัมภาระนัักทำ่องเทำี�ยวิ นัั�นัคือ 15 บาทำ/กิโล่กรัม ล่้กหาบสืิ�งของอุทำยานั มีควิามคล่�ายกับหาบร�านัค�า แต่จะเป็็นัสื่วินั ของ อุทำยานั อย่างทำีก� ล่่าวิ ล่้กหาบคือเบือ� งหล่ังแล่ะเป็็นัสืิง� ทำีอ� ย้ค่ อ้่ ทำุ ยานั แห่งชีาติภก้ ระดี่ง มานัานั อิฐ หินั ป็้นั ทำราย สืำาหรับสืร�างอาคาร เกิดีจากแรงงานัเหล่่านัี�นัำาข่�นัมา ป็ัจจุบนัั ก็ยงั มีการใชี�บริการล่้กหาบในัการ หาบวิัสืดีุขนั่� มาซึ่่อมแซึ่มต่อเติมอุทำยานัอย้่ เรือ� ย ๆ อย่างเชี่นั เหล่็กยาวิ เพือ� นัำามาซึ่่อมราวิบันัไดี หรือชีิ�นัสื่วินัรถ่ไถ่ทำี�นัำาข่�นัมาให� ชี่างป็ระกอบข�างบนั เพื�อใชี�งานับนัอุทำยานัแห่งชีาติภ้กระดี่งเป็็นัต�นั
วิิ ถีี หาบ
136
วิิ ถีี หาบ
137
วิิ ถีี หาบ
138
วิิ ถีี หาบ
139
วิิ ถีี หาบ
140
วิิ ถีี หาบ
141
วิิ ถีี หาบ
142
ห�บนำำ��มืันำ พล่ังงานัเชีื�อเพล่ิงคือสืิ�งสืำาคัญแล่ะจำาเป็็นัในัสืถ่านัทำี�ทำ�ีไฟัฟั้า เข�าไม่ถ่ง่ บนัอุทำยานัแห่งชีาติภก้ ระดี่งมีควิามจำาเป็็นัต�องนัำานัำ�ามันัไป็ใชี�ในั หล่ายงานั ทำั�งเติมให�กับยานัพาหนัะของเจ�าหนั�าทำี� เติมเครื�องป็ันั� ไฟัสืร�าง พล่ังงานัไฟัฟั้า แล่ะยังมีในัสื่วินัของสืถ่านัีวิทำิ ยุทำหาร ทำี�ต�องใชี�ดี�วิยเชี่นักันั นัอกจากในัสื่วินัของรัฐแล่�วิ ในัสื่วินัของเอกชีนั อย่างเสืาสืัญญาณโทำรศิัพทำ์ ก็ต�องใชี�พล่ังงานัสื่วินันัี�เข�าไป็ชี่วิย โดียราคาของการนัำ�ามันัจะคิดีเป็็นั กิโล่กรัม ล่ะ 60 บาทำหรือล่ิตรล่ะ 60 บาทำนัันั� เอง นัันั� คือราคา ขันั� ตำา� ในัการ ป็ระม้ล่หาบ ทำี�ราคาสื้งกวิ่าป็กติ เนัื�องจากการหาบนัำา� มันัต�องไป็สื่งสืถ่านั ทำี�ทำ�เี ล่ยจากจุดีหล่ังแป็ไป็อีกกวิ่า 10 กิโล่เมตร จ่งต�องคิดีเพิ�มราคาเข�าไป็ ดี�วิย แล่ะการหาบป็ระเภทำนัี�จะใชี�คนัจำานัวินัมาก จะเห็นัภาพของขบวินั ล่้กหาบยาวิไป็เกือบสืิบคนัต่อรอบ ในัการหาบแกนัล่อนันัำา� มันั
วิิ ถีี หาบ
143
วิิ ถีี หาบ
144
วิิ ถีี หาบ
145
วิิ ถีี หาบ
146
วิิ ถีี หาบ
147
วิิ ถีี หาบ
148
- ถ่ังใสื่นัำ�าของร�านัค�า ทำางร�านัค�าวิ่าจ�างล่้กหาบนัำาข่นั� มา มีนัำ�าหนัักไม่มากแต่มขี นัาดีทำีใ� หญ่ ล่ำาบาก ในัการหา จำาเป็็นัต�องมีการออกแบบวิิธ์ีหาบเพื�อให�นัาำ ข่�นัมาไดี�อย่างคล่่องตัวิ
- คิว�มืย�กในำก�รห�บ จริงๆแล่�วิ ไม่ใชี่อย้่แค่ทำี�นัาำ� หนััก แต่เป็็นัล่ักษณะร้ป็ทำรงของสืิง� ทำี�นัำาข่�นัมาดี�วิย บางชีิ�นัอาจไม่หนััก มากแต่ร้ป็ทำรงใหญ่หรือยาวิเกินัไป็ เป็็นัอุป็สืรรคในัการหาบ หากเป็รียบกับของบางอย่างทำี�หนัักมาก แต่ร้ป็ทำรงจัดีการ ในั การแบกหาบไดี�ก็จะสืะดีวิกกวิ่า ของทำี�หนัักแล่ะชีิ�นัใหญ่มากอย่างรถ่ไถ่ ก็ใชี�เวิล่าป็ระมาณ 2 วิันัในัการหามข่�นั หรือ อย่างจานัดีาวิเทำียมทำี�มีขนัาดี ใหญ่ ก็ใชี�การผู้่าคร่�งแล่�วินัำาไป็เชีื�อมข�างบนัต่อ นัอกจากการหาบสืิ�งของทำั�วิไป็แล่�วิ ก็ยังมีการหาบคนัข่�นัล่ง ทำั�งในักรณีจ�าง เพราะข่�นัไม่ไหวิ หรือกรณีของการบาดีเจ็บ โดียราคาหาบคนัข่�นัจะเริ�มต�นัทำี� 3000 บาทำแล่ะเพิ�มข่�นัตามนัำา� หนััก โดียจะใชี� ล่้กหาบสืองคนัผู้้กเป็ล่เข�ากับไม�คานัแล่�วิให� คนัเข�าไป็นัอนัข�างในั วิิ ถีี หาบ
149
วิิ ถีี หาบ
150
วิิ ถีี หาบ
151
วิิ ถีี หาบ
152
แม้่หาบั ป็ัจจุบันัล่้กหาบหญิง จะมากับค้่สืามีของตนัเป็็นัเสืียทำั�งหมดี จ่งแซึ่วิกันัเล่่นัวิ่าล่้กหาบ หญิงไม่มีคนัโสืดี มีแต่ล่้กล่้กหาบทำี�โสืดี แม่หาบไม่โสืดี ล่้กหาบหญิงมีข�อป็ฏิบัติเหมือนักันักับ ล่้กหาบชีายทำั�งหมดี ในัมุมมองของคนัทำั�วิไป็อาจ มองวิ่าผู้้�หญิงจะแบกไดี�นัอ� ยกวิ่าผู้้�ชีาย นัั�นัไม่ เสืมอไป็เพราะองค์ป็ระกอบจริงเป็็นัเรือ� งของแล่�วิแต่บคุ คล่วิ่าร่างกาย จะสืามารถ่รับนัำ�าหนัักไดี� มากนั�อยเพียงใดี การมาในัร้ป็แบบค้่สืามีภรรยา จะชี่วิยในัการเพิ�มรายไดี�จากการหาบให�กับครอบครัวิ มากกวิ่าคนัทำี�เป็็นัสืามีทำี�ต�อง มาคนัเดีียวิ หรือการทำี�ต�องหารกับทำีมทำี�จัดีตั�งข่�นัมา เพราะในัร้ป็ แบบสืามีภรรยาก็จะเป็็นัร้ป็แบบกระเป็๋าเดีียวิกันัอย้แ่ ล่�วิ วิิ ถีี หาบ
153
วิิ ถีี หาบ
154
(ร้ป็ซึ่�าย) พ่อสืมบัติ ชีาล่ีเครือ แสืดีงบัตรล่้กหาบของตนัแล่ะภรรยาให�ดี้ ซึ่่�งจะเห็นัหมายเล่ข ป็ระจำาตัวิล่้กหาบทำี�มีการเวิ�นัชี่วิงให�ห่างกันั เพื�อให�เพิ�มโอกาสืไดี�กล่ับมาหาบซึ่ำา� ครั�งมากข่�นั วิิ ถีี หาบ
155
วิิ ถีี หาบ
156
วิิ ถีี หาบ
157
วิิ ถีี หาบ
158
วิิ ถีี หาบ
159
เด็กหาบั ล่้กหาบทำี�อายุยังไม่ถ่่ง 20 ป็ี ไม่สืามารถ่ทำำาบัตรป็ระจำาตัวิล่้กหาบ เพื�อขนั สืัมภาระนัักทำ่องเทำีย� วิไดี� แต่สืามารถ่เข�ามาหาบสืัมภาระของร�านัค�าเป็็นัรายไดี�เสืริม ในั ชี่วิงเสืาร์อาทำิตย์หรือป็ิดีเทำอมไดี� ล่้กหาบกลุ่่มเดี็กนัี�หล่ายคนัไม่ไดี�มองเป็็นังานั หล่ักในั อนัาคต เพียงแต่มาเพื�อหารายไดี�เสืริมระหวิ่างวิันัหยุดีเทำ่านัั�นั หล่ายคนั ก็มีพ่อแม่ค�าขายหรือเป็็นัล่้กหาบภ้กระดี่งอย้่แล่�วิ บางคนัก็เป็็นัล่้กของเจ�าหนั�าทำี� อุทำยานั ซึ่่ง� พ่อ แม่กไ็ ม่เต็มใจให�มาทำำาตรงนัีนั� กั หรือแม�แต่ตวิั ของล่้กหาบเองก็อยาก ให�ล่ก้ ไป็ทำำาอย่าง อื�นัทำี�สืบายกวิ่านัี�
วิิ ถีี หาบ
160
วิิ ถีี หาบ
161
วิิ ถีี หาบ
162
วิิ ถีี หาบ
163
วิิ ถีี หาบ
164
วิิ ถีี หาบ
165
วิิ ถีี หาบ
166
วิิ ถีี หาบ
167
วิิ ถีี หาบ
168
วิิ ถีี หาบ
169
วิิ ถีี หาบ
170
วิิ ถีี หาบ
171
วิิ ถีี หาบ
172
เป็นำ อย่่ คิือ
:สภาพัสังคิม้ล่่กหาบั สืังคมของอาชีีพล่้กหาบ เป็็นัร้ป็แบบสืังคมทำีอ� ย้ก่ นัั อย่าง ชี่วิยเหล่ือ ทำุกคนัแทำบจะร้�จักกันัหมดี เนัื�องจาก เป็็นั คนัในัพื�นัทำี�ดี�วิยกันั มักจะทำักทำายถ่ามไถ่่กันั ระหวิ่าง ทำางอย้เ่ สืมอ เป็็นัภาพทำี�ผู้่อนัคล่ายแสืดีงถ่่ง สืังคมอาชีีพ ทำี�เกื�อหนัุนักันั
วิิ ถีี หาบ
173
วิิ ถีี หาบ
174
วิิ ถีี หาบ
175
วิิ ถีี หาบ
176
ในัวิิถ่ีชีีวิิตแบบชีาวิอีสืานั แขกไป็ใครมาก็มักจะเรียกมาทำานัข�าวิดี�วิยกันัเสืมอ กลุ่่ม ล่้กหาบเชี่นักันั ทำั�งก่อนัหล่ังหรือระหวิ่างป็ฏิบัติงานั ก็มักจะล่�อมวิงกินัข�าวินัำาของทำี�ตนั พกมาเผู้ื�อแผู้่กันัแล่ะกันั หล่ายครั�งทำี�ล่งพื�นัทำี� ผู้้�เขียนัก็ไดี�ฝัากทำ�องไวิ�กับข�าวิของกลุ่่ม ล่้กหาบอย้่บ่อยครั�ง
วิิ ถีี หาบ
177
วิิ ถีี หาบ
178
วิิ ถีี หาบ
179
วิิ ถีี หาบ
180
วิิ ถีี หาบ
181
วิิ ถีี หาบ
182
ขอเชิิญกราบัไหว้ขอพัร ศาล่เจ้้าป่�ภ่กระดึง บนัเสื�นัทำางแห่งป็่าเขา อย้เ่ หนัือป็ัจจัยทำีห� ล่ายอย่างเกินั จะควิบคุมไดี� การมีศิรัทำธ์า ไวิ�กับสืิ�งศิักดีิ�สืิทำธ์ิ�คงเป็็นัเครื�อง ย่ดีเหนัี�ยมทำี�ดีีของผู้้�ใชี�เสื�นัทำางอย่างล่้กหาบ ศิาล่เจ�าป็้่ ภ้กระดี่ง เป็็นัศิาล่เจ�าทำี�ตั�งอย้่เชีิงเขาก่อนัทำางข่�นัภ้กระดี่งเพียงไม่กี�เมตร เพื�อให�นัักทำ่อง เทำี�ยวิไดี�เข�าสืัก การะ ขอให�ค�มุ ครองจากการเดีินัทำางครั�งนัี� แล่ะสืำาหรับ ตัวิล่้กหาบเองก็ คือสืิง� ทำีม� ไี วิ�ให�เคารพ ให�การทำำางานัในัแต่ล่ะ ครัง� ไม่พบอุป็สืรรคหรืออุบตั เิ หตุรา� ยแรงใดีๆ
วิิ ถีี หาบ
183
- ควิามยำาเกรงในัควิามเชีื�อต่อเจ�าป็่าเจ�าเขา บางทำีก็มาในัร้ป็ แบบของ สืัตวิ์ป็า่ ทำีล่� ก้ หาบมักจะเชีือ� มโยงตล่อดีกับควิามเชีือ� คือ การพบเจอชี�าง ป็่าซึ่่ง� เป็็นัสืิง� ล่้กหาบหล่ีกเล่ีย� งทำีจ� ะเจอ แต่กม็ กั จะ มีนักั ทำ่องเทำีย� วิอยาก ล่องดีี ล่้กหาบบางคนัก็จะเตือนัไวิ� เพราะเคยมีเหตุการณ์ของชี�างเข�า มาทำำาร�ายล่้กหาบแล่ะนัักทำ่องเทำี�ยวิอย้่
วิิ ถีี หาบ
184
วิิ ถีี หาบ
185
วิิ ถีี หาบ
186
วิิ ถีี หาบ
187
วิิ ถีี หาบ
188
วิิ ถีี หาบ
189
วิิ ถีี หาบ
190
โปรดระวัง!
ปััญหาในการ ปัระกอบอาชีีพลููกหาบ อุป็สืรรคในัการป็ระกอบอาชีีพล่้กหาบ อาจเรียกวิ่าอุป็สืรรคไม่ไดี� แต่คงเป็็นัสืิ�งทำี�ต�องพบเจอ ระหวิ่างทำางแล่�วิต�องฝั่าฟัันัให�ผู้่านัไป็ เสื�นัทำาง ทำี�มีควิามซึ่ันัเป็็นัอุป็สืรรค์ทำั�งตอนัข่�นัแล่ะตอนัล่ง แต่ตอนัล่งดี้จะเป็็นัการ ยากกวิ่า เพราะการทำีจ� ะใชี�มอื ชี่วิยพยุงนัันั� มีขอ� จำากัดี ดีังนัันั� ล่้กหาบจ่งต�อง ค่อยๆแล่ะพยุงตัวิเองให�ไดี�ดี�วิยสืองขา
วิิ ถีี หาบ
191
- บางชี่วิงของทำางข่�นั เป็็นัร้ป็แบบของบันัไดี คล่�ายจะสืะดีวิกแต่ในัขณะเดีียวิกันั ก็สืร�างควิามล่ำาบากในัตัวิ ต�องใชี�มือหนั่�งป็ระครองราวิบันัไดี วิิ ถีี หาบ
192
- ควิามชีันัแล่ะควิามขรุขระของเสื�นัทำาง ล่้กหาบต�องใชี�ควิามชีำานัาญแล่ะสืมาธ์ิอย่างมากในัการก�าวิเดีินัแต่ล่ะก�าวิ วิิ ถีี หาบ
193
วิิ ถีี หาบ
194
ควิามสื้งชีันัของภ้กระดี่ง แล่กมาดี�วิยทำิวิทำัศินั์ทำี�สืวิยงาม จะวิ่านั่าอิจฉาล่้กหาบ ไดี�ไหมนัะ ทำีไ� ดี�ชีมภาพเหล่่านัีอ� ย้บ่ อ่ ยครัง� ข�อดีีอย่างหนั่ง� ของอาชีีพล่้กหาบอาจ เป็็นัการทำี�อยากพัก เมื�อไรก็หยุดีพักไม่กดีดีันัตัวิเองมาก (ภาพบนัขวิา) นั�องล่้กหาบวิัย 21 ป็ี ถ่ามผู้้�เขียนัวิ่า “ พี�ข่�นัมาเหนัื�อยไหม ผู้ม ก็เหนัื�อยพอๆพี�แหล่ะ แต่ผู้มก็ไดี�เงินัดี�วิย เหนัื�อยผู้มก็พัก ใชี�ชีีวิิต แบบนัี�ก็ดีี เหมือนักันั ” วิิ ถีี หาบ
195
วิิ ถีี หาบ
196
เสีียสีลูะ เสี้นทาง การใชี�เสื�นัทำางเดีินั� เดีียวิกันักับนัักทำ่องเทำีย� วิทำัวิ� ไป็ บางครัง� ล่้กหาบต�องเล่ีย� ง หล่บให� แล่�วิไป็เดีินัในัทำางทำี�ต�องเดีินัยากกวิ่า หรือป็ัญหาของเสื�นัทำางทำี� เป็็นัคอขวิดี นัักทำ่องเทำี�ยวิทำี�ร่างกาย ไม่คุ�นัชีินั จะหยุดีพักกล่างทำางแล่ะ เป็็นัการกีดีขวิางทำางดี�วิยอีกนััย ทำำาให�ล่้กหาบทำี�แบกของมาอย่างต่อเนัื�อง ต�องหยุดีรอไป็ดี�วิย
วิิ ถีี หาบ
197
วิิ ถีี หาบ
198
วิิ ถีี หาบ
199
วิิ ถีี หาบ
200
วิิ ถีี หาบ
201
วิิ ถีี หาบ
202
- นัอกจากชี� า ง ก็ อ าจจะพบล่ิ ง ป็่ า ล่้กหาบบาง คนัเล่่าวิ่าโดีนัล่ิงป็่ากวินั จ่งต�องพกหนัังสืติ�ก ติดีตัวิไวิ� เพื�อเอา ไวิ�ยิงไล่่ แต่ล่้กหาบดี�วิยกันัเอง ก็แย�งวิ่า เพราะคนัทำีทำ� าำ ร�ายล่ิงนัีแ� หล่ะเล่ยยิง� ทำำา ให�มันัโกรธ์แล่�วิกล่ับมาทำำาร�ายเรามาก ข่�นั อย่างถ่�าคนัยิง วิันันัั�นัใสื่เสืื�อสืีแดีง ล่ิงมันัก็จะจำา แล่�วิคอยทำำาร�ายคนัใสื่เสืือ� สืีแดีงรวิมถ่่งนัักทำ่องเทำีย� วิไป็ดี�วิย นัันั� คือ เราต�องพยายามหล่ีกเล่ี�ยง แล่ะอย้่ดี�วิย กันัดี�วิยควิามเคารพต่อธ์รรมชีาติ
- อย่างทำีก� ล่่าวิไวิ�สืตั วิ์ป็า่ คือสืิง� ทำีล่� ก้ หาบให�ควิามเคารพแล่ะต�องหล่ีกเล่ีย� ง ระหวิ่างทำาง เดีินัข่นั� หรือทำ่องเทำีย� วิบนัอุทำยานัมักจะพบป็้ายให�ระวิังชี�างป็่าอย้เ่ สืมอ เพราะมี โอกาสื สื้งทำี�จะพบ ล่้กหาบแนัะนัำาวิ่าเมื�อพบให�วิ�งิ ทำันัทำี ล่้กหาบบางคนัเคยเจอก็ต�อง ทำิ�งของ แล่�วิวิิง� หรือบางคนัก็วิงิ� ทำัง� หาบโดียล่ืมควิามหนัักไป็เป็็นัป็ริทำงิ� ยิง� กลุ่ม่ ทำี�ต�อง หาบของ ร�านัค�าป็ระเภทำของสืดี ยิ�งเป็็นัทำี�หมายตาของชี�างป็่าทำี�จะวิิ�งมาหา
วิิ ถีี หาบ
203
วิิวิิ ถีี ถีี หาบ หาบ
204 204
เสร็็จส้�นภาร็ะกิ้จ จนักวิ่านัักทำ่องเทำี�ยวิจะไดี�กระเป็๋า ล่้กหาบจ่งจะเสืร็จสืิ�นัภารกิจ อย่างสืมบ้รณ์ โดียเมื�อมาถ่่งทำี�ทำำาการอุทำยานัแห่งชีาติวิังกวิาง ล่้ก หาบก็จะเข�าป็ระจำาทำี�จุดีรับสืัมภาระ ซึ่่�งจะมีนัักทำ่องเทำี�ยวิทำี�ฝัาก กระเป็๋ามารอรับกระเป็๋าตัวิเอง แต่บางคนัอาจมาถ่่งชี�ากวิ่าล่้กหาบ ทำีฝั� าก บางคนัอาจมาถ่่งมืดีก็มล่ี ก้ หาบก็ตอ� งรอ หรือบางทำีนักั ทำ่อง เทำีย� วิก็ตอ� งรอล่้กหาบทำีม� าถ่่งชี�าเหมือนักันั บางครัง� ก็รอถ่่งสืองสืาม ทำุ่มก็มี นัักทำ่องเทำีย� วิจะจ่ายเงินัหล่ังไดี�สืมั ภาระเรียบร�อย ถ่ือไดี�วิา่ หาบในัแต่ล่ะครั�งจะไดี�เงินัสืดีทำันัทำี วิิวิิ ถีี ถีี หาบ หาบ
205 205
- ขบวินัรถ่เข็นั เข�าสื้่จดีุ รับสืัมภาระ ซึ่่�งเป็็นัศิาล่าเป็ิดีโล่่งกวิ�าง แล่ะในัชี่วิงขาล่งนัักทำ่องเทำี�ยวิก็ต�องมาฝัากสืัมภาระบริเวิณอาคารสืัมภาระถ่ัดีจากศิาล่านัี�ไป็ วิิ ถีี หาบ
206
- ขาล่งล่้กหาบต�องรอนัักทำ่องเทำี�ยวิมารับสืัมภาระทำั�งหมดีก่อนั จ่งจะกล่ับบ�านัพักผู้่อนัไดี� วิิ ถีี หาบ
207
วิิ ถีี หาบ
208
- ภาระกิจของวิันัจะสืิ�นัสืุดีล่งหล่ังจากสืัมภาระถ่่งมือนัักทำ่องเทำี�ยวิแล่�วิ แต่ในัขณะนัั�นัแม�ข�นัั ตอนั สืุดีทำ�าย ล่้กหาบต�องเร่งรีบแจกจ่ายสืัมภาระให�กับเจ�าของ ไป็พร�อมกับควิามกดีดีันัของเวิล่าแล่ะ อาจมีอารมณ์ขุ่นัเคืองของนัักทำ่องเทำี�ยวิบางคนัทำี�รอนัานั วิิ ถีี หาบ
209
วิิ ถีี หาบ
212
วิิ ถีี หาบ
213
ลุ่งฉล่อง อายุ 61 ป็ระสืบการณ์อาชีีพล่้กหาบ 31 ป็ี ทำำางานัล่้กหาบภ้กระดี่งจนัสื่งล่้กเรียนัจบป็ริญญาตรีธ์รรมศิาสืตร์ ล่่าสืุดีล่้กห�ามไม่ให�มาทำำา แล่ะข้่วิ่า จะไม่สื่งเงินัมาให�ถ่�าไม่หยุดีทำำา ลุ่งบอกวิ่าเหงาคิดีถ่่งเพื�อนั สืุดีทำ�ายป็ดี(โกหก)ล่้ก แล่�วิมาแอบหาบของอย้่ดีี วิิ ถีี หาบ
214
- พี�เรวิัฒนั์ ล่้กหาบดีีกรีป็ริญญาโทำ แล่ะวิางแผู้นัจะเก็บเงินัต่อเอกอย้เ่ หมือนักันั “ ออกจากระบบงานัป็ระจำามาทำำาอาชีีพล่้กหาบ เพราะไดี�เวิล่าทำี�อสืิ ระกวิ่า แล่ะคิดีเป็็นัเงินักับระยะเวิล่าการทำำางานัแล่ะพักผู้่อนัก็ดี้จะไดี�มากกวิ่างานัทำีเ� คยทำำาอย้”่ วิิ ถีี หาบ
215
เจ�าของร�านั “นั�องบอล่” ซึ่่�งเป็็นัร�านัอาหารทำี�ตั�งอย้่ระหวิ่างทำางข่�นัภ้กระดี่ง แต่เดีิมครอบครัวิก็มีคนัมาหาบบ�าง ต่อมาตนัไดี�แต่งงานักับแม่ค�าบนัภ้กระดี่ง จ่งรับจ�าง หาบให�เฉพาะร�านัค�าต่างๆตามแต่ล่ะซึ่ำา แล่ะหาบข่�นัล่งร�านัตนัเองดี�วิย เมื�อสื่งล่้กเรียนัจบหมดีแล่�วิก็จะเล่ิกหาบแล่�วิขายเฉพาะของแทำนั วิิ ถีี หาบ
216
เพื�อป็ระหยัดีค่าหาบ บางครั�งร�านัค�าจะหาบสืินัค�าข่�นัมาเอง หนัุม่ เจ�าของร�านัค�าบนัภ้กระดี่งบริเวิณผู้าเหยียบเมฆัหาบแตงโมเข�าร�านัตัวิเอง ซึ่่�งไดี�พาล่้กสืาวิตัวินั�อยตาม ข่�นัมาเยี�ยม คุณย่าทำี�เฝั้าร�านัอย้่ดี�วิย แตงโมถ่ือวิ่าเป็็นัสืิ�งหนั่�งทำี�หาบยากมากเพราะเสืี�ยงทำี�จะแตกง่ายหากไม่ระวิัง ล่้กหาบหล่ายคนัก็ผู้ันัตัวิเป็็นัเจ�าของร�านัค�า เพราะ เหนัื�อยนั�อยกวิ่าแล่ะรายไดี� ดีีกวิ่า แต่ก็ต�องแล่กดี�วิยการต�องมีต�นัทำุนัทำี�สื้งเชี่นักันั วิิ ถีี หาบ
217
วิิ ถีี หาบ
218
วิิ ถีี หาบ
219
วิิ ถีี หาบ
220
วิิ ถีี หาบ
221
วิิ ถีี หาบ
222
วิิ ถีี หาบ
223
วิิ ถีี หาบ
224
วิิ ถีี หาบ
225
วิิ ถีี หาบ
226
วิิ ถีี หาบ
227
วิิ ถีี หาบ
228
วิิ ถีี หาบ
229
วิิ ถีี หาบ
230
วิิ ถีี หาบ
231
วิิ ถีี หาบ
232
บทสี่งท้าย อาชีีพล่้กหาบ ยังคงต�องมีอย้่ต่อไป็ควิบค้ไ่ ป็กับการทำ่องเทำี�ยวิภ้กระดี่ง ตราบใดีทำี�ยัง ไม่มีระบบอื�นัเข�า มาทำดีแทำนัการแบกสืัมภาระในัสื่วินันัี� ล่้กหาบเดีิมทำี�ชีราภาพ ล่้กหาบรุ่นัใหม่ทำี�มมี ุมมองทำี�เป็ล่ี�ยนัไป็ จำานัวินัทำี� วิางมือผู้กผู้ันักับจำานัวินัการเข�ามาทำำาอาชีีพนัี� กระเชี�าจะเป็็นัคำาตอบของการเดีินัทำางครั�งนัี�หรือไม่ เราขอไม่ ก�าวิร่วิงในัควิามเห็นัสื่วินันัี� ผู้้�เขียนัขอจดีบันัทำ่กเรื�องราวิของอาชีีพนัี�ในัฐานัะอาชีีพหนั่�งทำี�มีในัเมืองไทำย หาก วิันัหนั่�ง อาชีีพนัี�ต�องหายไป็ตามระบบทำี�ต�องเป็็นัก็ไม่ใชี่เรื�องแป็ล่ก หรือหากใครทำี�จะบอกวิ่าควิรอนัุรักษ์ไวิ� ก็ดี้ เป็็นัการเห็นัแก่ตัวิเสืียเกินัไป็ เพราะเอาเข�าจริง แม�ค่าตอบแทำนัทำี�ไดี�มานัั�นั จะมีจำานัวินัสื้ง แต่ก็แล่กดี�วิยหยาดี เหงือ� ไม่ใชี่นัอ� ย ล่้กหาบหล่ายคนัก็ไม่ไดี�อยากให�ล่ก้ หล่านัตนัเข�ามาทำำามากนััก ถ่่งแม�จะบอกวิ่าอาชีีพนัีดี� ี เป็็นัสืิง� หล่่อเล่ีย� งจุนัเจือครอบครัวิมาตล่อดี แต่สืดีุ ทำ�ายเราคงอยากไขวิ่ควิ�าหาควิามสืะดีวิกสืบายสื่วินัตัวิอย้เ่ ชี่นัเดีิม ดีัง เชี่นั อาชีีพนัี�ทำี�เกิดีมาก็เพื�ออำานัวิยควิามสืะดีวิกพวิกทำ่านั เหล่่านัักทำัศินัาจรผู้้�มาเยือนั สืุดีทำ�าย ขอให�เรือ� งราวิเหล่่านัี� ไดี�สืร�างป็ระโยชีนั์แล่ะไขข�อข�องใจทำีม� ตี อ่ ล่้กหาบอุทำยานั แห่งชีาติภก้ ระดี่ง ให�กับทำ่านัทำั�งหล่าย หากผู้ิดีพล่าดีป็ระการณ์ขออภัยไวิ� ณ ทำี�นัี� แล่ะขอให� ทำุกทำ่านัไดี�ผู้จญภัยในัการทำ่องเทำี�ยวิ ภ้กระดี่งอย่างเพล่ิดีเพล่ินั อย่าล่ืมใชี�บริการเหล่่าล่้กหาบแล่ะทำักทำายพ้ดีคุยกับพวิกเขาเหล่่านัี�ไดี� ล่้กหาบทำ่านั หนั่ง� เล่่าให�ฟังั วิ่า เขาอาชีีพนัีแ� ล่�วิไม่เหงา มีแต่คนัยิม� แย�มพ้ดีคุยทำักทำาย เป็รียบเทำียบหากเขาเข�าไป็กรุงเทำพ ทำุก คนัหนั�าบ่�งต่งไม่ทำักทำายกันัเล่ย แต่พอทำุกคนัไดี�มาทำ่องเทำี�ยวิทำี�นักี� ับพบแต่รอยยิ�มแล่ะการทำักทำายดี�วิยไมตรีทำี�มี ต่อกันั ชี่วิยเติมเต็มเพล่งใจในัการทำำางานัต่อไป็ ผู้้�เขียนัยังมีหล่ายเรื�องทำี�พบระหวิ่างทำาง ทำี�ยังไม่ถ่้กเขียนัล่งไป็ แต่เป็็นัควิามป็ระทำับใจทำี�เก็บไวิ�รอให� ทำ่านัไดี�ไป็สืัมผู้ัสืดี�วิยตัวิเอง
วิิ ถีี หาบ
233
วิิ ถีี หาบ
234
วิิ ถีี หาบ
235
วิิ ถีี หาบ
236
ประวัตั๊ิผู้่้เขียนำ/ชิ่างภาพั ชิื�อ
นายสืบสาย สำาเร็้ง
อายุ
25 ปีี
อาชิีพั
ช่่างภาพอิ้สร็ะ
เกิดวันำที�
4 พฤศจ้กิายน พ.ศ.2537
ภ่ม้ิล่ำาเนำา
จังหวััดขอินแกิ่น
การศึกษา
ปีร็้ญญาตร็ี สาขาอิอิกิแบบน้เทศศ้ลปี์ แขนงวั้ช่าถ่่ายภาพ คณะศ้ลปีกิร็ร็มศาสตร็์ มหาวั้ทยาลัยขอินแกิ่น
ปัจ้จุ้บันำ ั
กิำาลังศึกิษาปีร็้ญญาโท สาขาวััฒนธร็ร็ม ศ้ลปีกิร็ร็มและกิาร็อิอิกิแบบ คณะศ้ลปีกิร็ร็มศาตร็์ มหาวั้ทยาลัยขอินแกิ่น
ตั๊ิดตั๊าม้ผู้ล่งานำ Facebook Supsai Photography
วิิ ถีี หาบ
237