İSVEÇ EĞİTİM SİSTEMİ

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HASAN ALİ YÜCEL EĞİTİM FAKÜLTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ BÖLÜMÜ REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK ANABİLİM DALI

İSVEÇ EĞİTİM SİSTEMİ

Hazırlayanlar: 3281150009 - M. Zeynep ÖZDEMİR 3281150041 – Özge OKAN 3281150049 – Kübra AKTAŞ 3281150057 – Nilgün TINKIR

İstanbul, 2018

İçindekiler İsveç Eğitim Sistemi ................................................................................................................................ 4 İsveç Devleti ........................................................................................................................................ 4 Tarihsel Gelişim .................................................................................................................................. 5 Eğitim Sisteminin İşleyişi ve Yapısı ................................................................................................... 6 Eğitim ve bilim bakanlığının görevleri (Erdoğan, 2015) ................................................................ 6 İsveç ulusal eğitim ajansının (skolverket) görevleri (Dönmez, 2009):............................................ 6 Yerel yönetimlerin görevleri (Erdoğan, 2015) ................................................................................ 7 Okul idarelerinin görevleri (Erdoğan, 2015) ................................................................................... 7 Özel Okullar ........................................................................................................................................ 8 Eğitim Kademeleri .............................................................................................................................. 8 Okul Öncesi Eğitim ......................................................................................................................... 8 İlköğretim ........................................................................................................................................ 9 Ortaöğretim ..................................................................................................................................... 9 Yükseköğretim .............................................................................................................................. 10 Mesleki Eğitim .................................................................................................................................. 10 Yaygın Eğitim Sistemi ...................................................................................................................... 12 Özel Eğitim ....................................................................................................................................... 13 Rehberlik Yönlendirme ve Diğer Hizmetler ..................................................................................... 14 Okulda rehberlik hizmetleri ........................................................................................................... 14 Eğitimde mesleki rehberlik eğitimi ............................................................................................... 15 Müfredat çerçevesinde çıraklık ..................................................................................................... 16 Meslek dünyasıyla irtibat .............................................................................................................. 16 Okul Dışındaki Rehberlik Hizmetleri ................................................................................................ 16 Kütüphane İmkanları ......................................................................................................................... 16 İsveçteki kütüphaneler ................................................................................................................... 17 Dil Eğitimi ......................................................................................................................................... 19 Esnek Program Anlayışı .................................................................................................................... 20 Yönlendirme/Yöneltme ..................................................................................................................... 21 Öğretmen Eğitimi .............................................................................................................................. 21 Öğretmen yetiştirmenin amaçları: ..................................................................................................... 21 Okul öncesi öğretmenliği .................................................................................................................. 22 Serbest zaman öğretmenliği .......................................................................................................... 22 İlköğretim öğretmenliği ................................................................................................................. 23

Ortaöğretim öğretmenliği .............................................................................................................. 23 Hizmet İçi Eğitim .............................................................................................................................. 23 Yöneticilerin ve Öğretmenlerin İstihdamı ......................................................................................... 24 Kaynakça ................................................................................................................................................ 26

İsveç Eğitim Sistemi İsveç Devleti İsveç, resmi adıyla İsveç Krallığı, Kuzey Avrupa’daki İskandinavya yarım adasında yer almaktadır. İsveç’in başkenti, aynı zamanda ülkedeki en büyük kent olan Stockholm’ dur. Ülke yaklaşık 450 bin kilometre kare yüzölçümüne ve 10,1 milyon nüfusa sahiptir. Resmi dili İsveççe’ dir (Tümerkan Albayrak & Birinci, 2017). İskandinavya’nın en büyük yüz ölçümüne sahip ülkesi olan İsveç, batı ve kuzeyden Norveç, doğudan ise Finlandiya ile sınır komşusu ve ‘’Öresünd Köprüsü’’ aracılığıyla da Danimarka’yla bağlantı içindedir (Stokholm Ticaret Müşavirliği, 2016). İsveç’te ilk insan yerleşmelerine M.Ö. 800 yıllarında ülkenin güneyinde rastlanmıştır. İlk İsveçliler zamanla kuzeye doğru yayılma göstermiş, daha sonraki yıllarda da ticaret yapmak için Akdeniz’e açılmışlardır. İsveç’in adı ‘’Svear Kabilesi’’nden gelir. Ülkenin güneyinde yaşayan Gotarlar ile Svearlar arasında uzun bir zaman çatışmalar yaşanmış ve Svearların Gotarları Brevalla’da yenmesinin ardından M.S. 500’lü yıllarda ilk İsveç devleti kurulmuştur. On üçüncü yüzyılda, dört İskandinav ülkesi (İsveç, Norveç, Danimarka ve Finlandiya) Kalman Birliği adı ile tek bir devlet kurmuşlardır. Yaklaşık 125 yıl boyunca devam eden bu birlik, Danimarka ile İsveç arasında yaşanan anlaşmazlığın ardından bozulmuştur. Bunun üzerine 1523 yılında İsveç Kralı Gustaf Vafa, İsveç’in bağımsızlığını ilan etmiştir (Eliçalışkan, 2014). İsveç, meclis sistemine sahip, anayasal monarşi ile yönetilmektedir. Kralın rolü yalnızca törensel görevlerle sınırlıdır. Kraliyet, günümüzde Bernadotte ailesinden gelen Kral Carl XVI Gustav ve Kraliçe Silvia tarafından temsil edilmektedir. İsveç günümüzde, gücünü doğrudan halktan alan parlamenter demokrasi ile yönetilmekte ve halk, yasama yetkisi olan ‘’Riksdag’’(meclis) tarafından temsil edilmektedir (Stokholm Ticaret Müşavirliği, 2016). İsveç dış siyasette 1814’ten beri barış politikası izlemekte, savaşa dayanmayan bir dış ilişkiler siyaseti gözetmekle birlikte, çıkan çoğu savaşta da tarafsız kalmakta ve bu politikaya ters düşeceği için NATO ve AET’ye girmemektedir (Tümerkan Albayrak & Birinci, 2017).

Sosyal demokrat modelin uygulandığı İskandinav ülkeleri arasında İsveç, önemli bir yere sahiptir. ‘’İsveç Modeli’’, ‘’İskandinav Modeli’’ veya ‘’Kuzey Avrupa Modeli’’ olarak da bilinen bu model, evrensellik, sosyal dayanışma ve eşitlik gibi temel ilkelere

dayanmaktadır. Sosyal yardımlar, büyük oranda devlet tarafından karşılanır. Sosyal demokrat modelin benimsendiği ülkelerde hakların kullanılması ve sağlanan hizmetlerden yararlanma konusunda mavi yakalı ve kamu personeli arasında bir fark yoktur. Burada amaç, genel ihtiyaçların karşılanmasından da öte, yüksek standartlarda bir eşitliğin sağlanmasıdır (Tümerkan Albayrak & Birinci, 2017). İsveç, 2017 yılı itibarıyla % 3.09 oranında büyüme göstererek 541.889 milyon dolarlık gayrisafi yurt içi hâsıla ve 53.248 dolarlık kişi başı gelire sahip bir ülke olmuştur (IMF, 2017).

Yüksek oranda dışa açıklık, yüksek refah seviyesi, gelişmiş bir iş dünyası, ARGE ve yenilikçi yapısı ve özellikle hizmet sektörünün payının güçlü olması, günümüzde İsveç ekonomisinin öne çıkan yapılarıdır (Stokholm Ticaret Müşavirliği, 2016).

Tarihsel Gelişim İsveç’te ilk eğitim-öğretim kurumları dini kurumlar tarafından açılmıştır. Bu okullarda eğitim katedrallerin denetiminde verilmiştir. Katedral okullarında 1623 yılında açılan ve dört yıllık eğitim dönemini kapsayan ortaöğretim kurumları açılmıştır. Bu okullar, soylu ve zengin çiftçi ailelerin çocuklarına eğitim vermiştir. 1649 yılında yayımlanan Eğitim Kanunu ile birlikte üst ortaöğretim okullarına, üniversiteler de eklenmiştir. 1724 Eğitim Yasası’yla birlikte, öğrenci eğitiminde sosyal ve matematik becerileri geliştirmeye yönelik çalışmalara odaklanılmıştır (Polatcan, 2014). Ülkede, 1820 yılında başlayan sürekli reform çalışmaları günümüze kadar sürmüştür.

Sosyal sınıf, ekonomik düzey, cinsiyet ve coğrafi konum gibi faktörler gözetilmeksizin tüm çocukların okuma yazma öğrenmesini sağlamak amacıyla 1842 yılında ilköğretim zorunlu hale getirilmiştir. II. Dünya Savaşı’nın ardından eğitim, toplumsal ve politik durumlara uygun olarak bir kalkınma aracı olarak kullanılmıştır (Erdoğan, 2015). İsveç, klasik Avrupa pedagojisine katkısı olan önemli otoritelerin ülkesidir. 1900’lü yıllarda ‘’Çocuktan hareket eden eğitim akımı’’nın öncüsü olan Ellen Key ve son dönem karşılaştırmalı eğitim uzmanlarından olan Torsten Husen gibi isimler eğitim tarihi içerisinde oldukça önemli bir yere sahiptir (Erdoğan, 2015). İsveç’te

son

dönemlerde

tartışılan

konu,

Uluslararası

Öğrenci

Başarılarını

Değerlendirme (PISA) ve Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması (TIMSS) gibi uluslararası çalışmalarda, son yıllarda İsveçli çocukların kötüleşen bir performans sergilemesidir. En son 2015 yılında yapılan PISA sınavında İsveçli öğrenciler OECD ülkeleri

arasında 28’inci olmuştur. İsveç Hükümeti'nin talebi üzerine yapılan çalışma, İsveç'in eğitim kalitesini artırması gerektiğini ve özellikle öğrencilerin okuma, matematik ve fen alanındaki performans düzeyini yükseltmesi gerektiğini belirtmektedir. İsveç’te son birkaç yılda, öğrencilerin akademik durumunu iyileştirmeyi ve öğretmenlik mesleğinin durumunu yükseltmeyi amaçlayan çeşitli reformlar gerçekleştirilmiştir (Education in Sweden, 2018).

Eğitim Sisteminin İşleyişi ve Yapısı İsveç’te temel eğitim, merkezi bir sistem tarafından yönetilmektedir. Eğitimin yönetimi, denetimi ve finansmanın birinci dereceden sorumlusu Eğitim ve Bilim Bakanlığı’dır. İsveç eğitim sistemi, eğitimin yönetiminin bakanlığa, eğitim-öğretim programlarının hazırlanması ve denetlenmesinin Ulusal Eğitim Ajansı’na (Skolverket) ve programların uygulanmasının da yerel yönetimlerin sorumluluğuna bırakıldığı bir yapıyla yürütülmektedir (Dönmez, 2009).

Eğitim ve bilim bakanlığının görevleri (Erdoğan, 2015)  Eğitim programlarını ulusal hedeflere uygun olarak düzenlemek 

Eğitimle ilgili ulusal çapta planlar yapmak ve bununla ilgili yasalar çıkarmak



Eğitimin finansmanını sağlamak



Müfredat geliştirme çalışmalarını yürütmek

İsveç ulusal eğitim ajansının (skolverket) görevleri (Dönmez, 2009):  Eğitimin ulusal amaçlarının ve yönetmeliklerinin belirlenmesi ve denetlenmesi 

Öğretim programlarının hazırlanması



Mezun olma ölçütlerinin belirlenmesi



Tüm öğrencilerin eşit bir eğitim almasını sağlayarak eğitimin kalite ve başarısını artırmak

Yerel yönetimlerin görevleri (Erdoğan, 2015)  Okullarla doğrudan iletişim kurarak okullardaki faaliyet ve hizmet içi eğitim çalışmalarını desteklemek 

Eğitim faaliyetlerini denetlemek ve gerektiği durumlarda tedbir almak



Okul binalarını inşa etmek ve gerekli donanımını sağlamak



Belediye sınırları içindeki okulların ihtiyaç duyduğu materyaller için yeterli ödeneği vermek ve bunların amaca uygun kullanılmasını sağlamak

Okul idarelerinin görevleri (Erdoğan, 2015)  Okulun kapasitesine göre her yıl kabul edilecek öğrenci kapasitesini belirlemek 

Eğitim Bakanlığının belirlediği müfredat programlarını uygulamak



Diğer okullarla kurulacak ilişkileri koordine etmek



Öğrencilere verilen öğle yemeklerinin sağlıklı olup olmadığını kontrol etmek



Okulun ihtiyacı olan öğretmenlerin istihdamı için bağlı olunan idari birimle bağlantı kurmak İsveç'te, altı yaşından itibaren her çocuğun eşit bir şekilde ücretsiz eğitim hakkı vardır.

İsveç okul sistemi, öğrenciler için güvenli ve sıcak bir ortam sağlayan Eğitim Yasası ile düzenlenmiştir. Yasa, 7 yaşına girdiği yıldan itibaren bütün çocuklar için dokuz yıllık bir zorunlu eğitim şartı getirmektedir (Education in Sweden, 2018). İsveç Eğitim Kanun’unda, ülke vatandaşlarının fırsatlar açısından eşit eğitim alma hakkı, yasalarla güvence altına alınmıştır. Ülkenin eğitim politikası; hedeflerde açıklık, ücretsiz eğitim, yaşam boyu öğrenme, eğitimde tarafsızlık, etnik köken ayrımı gözetmeksizin herkese eğitim verilmesini amaçlamaktadır (Polatcan, 2014). İsveç’te ilköğretim 9 yıldır ve zorunludur. Zorunlu eğitimin ardından öğrenciler başarılarına göre meslek okullarına ya da normal lise öğrenimine devam etme alternatifi bulurlar. Okullar, belediyeler tarafından idare edilir ve eğitim, kitap ve öğle yemekleri ücretsiz olarak sağlanır (Tümerkan Albayrak & Birinci, 2017). İsveç’te eğitim-öğretim süresi iki dönem halinde ilk iki yıl günde altı saat, daha sonraki yıllarda da toplam sekiz saat olmak üzere toplam 190 günden oluşmaktadır. Eğitim-öğretim yılı ağustos ayında başlamakta ve haziranda sona ermektedir (Erdoğan, 2015).

İsveç’te eğitim kurumlarına yapılan kamu harcamalarının gayrisafi yurt içi hâsılaya oranı % 6,8; öğrenci başına yapılan harcamaların gayrisafi yurt içi hâsılaya oranı ilköğretim için %24, ortaöğretim için %25; öğrenci başına yapılan harcanan miktar ise 10.914 ABD dolarıdır (Cengiz, 2016). Özel Okullar İsveç'te ‘’friskolor’’ olarak bilinen birçok özel okul bulunmaktadır. Bu okullar, yerel belediyelerden yerel katkılarla finanse edilir ve kayıt ücreti alınmaz. Bununla birlikte, özel okullar bağış kabul etmekte serbesttir. 1990’lardaki bir yasa değişikliğinin ardından, ebeveynler ve çocukları, ister belediye, ister özel okul olsun, ücretsiz okullar arasından seçim yapabilirler. İsveç özel okulları bağımsızdır ve bireyler, dernekler veya vakıflar tarafından yönetilir. Özel okullar, prensip olarak, İsveç Ulusal Müfredatını takip etmek zorunda değildir.

Ancak, birçok özel okul, ulusal müfredatı takip eder. 2014 yılında, zorunlu okulların yaklaşık % 17'si ve lise okullarının % 50'si ‘friskolor’ okullardı. (Education in Sweden, 2018).

Eğitim Kademeleri İsveç’te 0-6 yaş dönemleri arasındaki çocuklar okul öncesi eğitime tabi tutulmaktadır.

Yedi yaşından itibaren çocuklar dokuz yıllık zorunlu ilköğretime başlamaktadır. İlköğretim aşamasından sonra isteğe bağlı olarak öğrencilerin üç yıllık ortaöğretim ve daha sonrasında lisans eğitimine devam etme imkânları bulunmaktadır (Polatcan, 2014).

Okul Öncesi Eğitim Okulöncesi eğitim kurumları, çocuklara en iyi koşullarda gelişme olanakları vermeyi, bağımsız ancak sorumlu, paylaşımcı, katılımcı olabilmelerini ve zihinsel becerilerini en üst düzeyde kullanabilmelerini amaçlamaktadır (Ada & Üstün, 2008). İsveç'te förskola (kreş), belediyeler tarafından bir ila beş yaş arası çocuklar için sağlanmaktadır. İsveç okul öncesi eğitimi, çocukların bireysel ihtiyaçlarına ve ilgilerine yönelik bir müfredatla, çocuğun gelişiminde oyunun önemini vurgulamaktadır. Toplumsal cinsiyete duyarlı eğitim giderek yaygınlaşmakta, çocuklara cinsiyetleri ne olursa olsun hayatlarında aynı fırsatları sunmaya çalışmaktadır (Education in Sweden, 2018). İsveç’te, tüm çocuklara, altı yaşına girdikleri yılın sonbahar döneminde başlayan ve zorunlu eğitim dönemine kadar süren bir yıllık bir eğitim verilir. Bu eğitim, her çocuğun gelişimini ve öğrenimini teşvik etmek ve gelecekteki okulları için bir altyapı sağlamak için tasarlanmıştır. Förskoleklass (okul öncesi) zorunlu olmamasına rağmen, İsveç'teki hemen hemen tüm çocuklar katılmaktadır (Education in Sweden, 2018).

İlköğretim İsveç'te zorunlu ilköğretim

yasal

olarak

1842

yılında

başlatılmıştır. Zorunlu

ilköğretim okulları (Grundskola) günümüzde 9 yıllık olup; ‘’ilk aşama’’ (lågstadiet, 1–3 yıl), ardından ‘’ikinci aşama’’ (mellanstadiet, 4-6 yıl) ve daha sonra ‘’üçüncü aşama’’ (högstadiet, 7–9 yıl) olmak üzere üçer yıl süren üç öğretim basamağından oluşmaktadır (Boztaş & Er, 2012). 2011 yılında yürürlüğe giren Yeni Eğitim Yasası’yla birlikte zorunlu eğitim sistemi için yeni bir eğitim programı oluşturulmuştur. Zorunlu eğitimin ilk yedi yıllık döneminde, öğrencilerin eğitim durumları hakkında velilere düzenli olarak bilgi verilir. Bu zaman diliminde öğrencilere herhangi bir not verilmemektedir. Sekiz ve dokuzuncu sınıflarda ise, dönem sonlarında öğrencilerin not durumlarını gösteren karneler (Rubric) verilir (Polatcan, 2014).

Ortaöğretim Gymnasium (lise), zorunlu eğitimin ardından isteğe bağlı olarak gidilen bir üst eğitim kademesidir. Seçmeli 3 yıllık 18 ulusal program vardır, bunlardan 6'sı üniversite gibi yüksek öğrenime hazırlık yapmakta ve 12 tanesi mesleki niteliktedir (Education in Sweden, 2018). İsveç’te belediyeler, ‘’Öğretim Kanunu’’ kapsamında zorunlu eğitimi bitiren öğrencilere ortaöğretim sunmak zorundadır. Bu eğitim kademesi bireylerin, ileride nasıl bir eğitim alacaklarsa, ona uyum sağlayabilmelerini sağlamak görevindedir (Boztaş & Er, 2012).

Giriş koşulları programlara göre değişmekle birlikte, bu okulların tümü zorunlu eğitimin yapıldığı yıldan itibaren İsveççe, İngilizce ve matematikte başarı notuna sahip olmayı talep etmektedir (Education in Sweden, 2018). Ders programları, haftalık bir akış şeması değil, tamamlanması gereken saatlerin bitirilmesi esas alınarak düzenlenmektedir.

Ortaöğretim öğrencileri son sınıfta okulun bitmesine iki hafta kala mezuniyet tezi hazırlar ve bu süreçte onlara yardımcı olacak bir danışman öğretmen bulunmaktadır (Erdoğan, 2015). İsveç’te yeni ortaöğretim programı 2011 yılında yürürlüğe girmiştir. Yeni yasayla yükseköğretim hazırlık programları, mesleki programlar ve ulusal programlarda değişiklik yapılmıştır. Tüm ortaöğretim programları; İsveççe, İngilizce, matematik, vatandaşlık bilgisi, beden eğitimi ve sağlık gibi bazı zorunlu dersler etrafında toplanmıştır. Ayrıca, öğrencilere özel konularda eğitim için programda esneklikler sağlanmıştır. Değerlendirme, öğrencilerin eğitim öğretim döneminde göstermiş oldukları süreç odaklı performans sonucunda verilen notlarla yapılmaktadır. Ulusal sınavlar, temel konular üzerinde yapılmaktadır (Polatcan, 2014).

Yükseköğretim İsveç’te yükseköğretim, devlete bağlı on dört üniversite (universitet) ve yirmi iki yüksek

okulda

(högskolor)

yürütülmekle,

bağımsız

yükseköğretim

kurumları

da

bulunmaktadır. İsveç’te üniversite ve yüksekokulların ulusal düzeydeki etkinliklerini, yükseköğretimin kalitesini, mevzuata uygunluğunu, yeterliliklerini “Yükseköğretim Ulusal Ajansı” (Högskoleverket) denetlemektedir (Boztaş & Er, 2012). İsveç’te öğrenciler yükseköğretime iki şekilde kabul edilmektedir: Öğrencilerin ortaöğretimde aldıkları derslere ve puanlara göre ya da yükseköğretime devam edebilme yeterliliğini ölçen ‘’Genel Öğrenme Yeteneği Sınavı’’na göre kabul edilmektedirler (Erdoğan, 2015).

Mesleki Eğitim Mesleki eğitim ağırlıklı olarak tam zamanlı öğretim kurumlarında ve Gymnasial okul düzeyindeki okullarda yapılmaktadır. Çıraklık eğitimi, alt düzeyde bir değere sahiptir.

Geleneksel anlamda söz konusu olan yaş grubunun çıraklık eğitimine katılımı yaklaşık %2’nin altındadır (Altay & Üstün, 2011).

Mesleki eğitim programı, tüm ülke için bağlayıcı bir eğitim yönetmeliğiyle organize edilmiştir. İki alan ( fen bilimleri ve sosyal bilimler) yüksek öğretime hazırlar. Geriye kalanlar ise mesleklerle ilgilidir, yani mesleklerle ilgili direkt nitelik kazandırmaya yönelmişlerdir.

Fen bilimleri; sosyal bilimler; çocuk bakıcılığı ve boş zamanları değerlendirme; yapı tekniği; elektro teknik; enerji tekniği; sanat; transport tekniği(makinelerle çalışma); ticaret ve yönetim tekniği; güzel sanatlar; otel ve lokanta işletmeciliği; endüstri alanı; yiyecek maddeleri tekniği; medya; ziraat ve orman işleri dalı ve bakıcılık meslekleri ile ilgili meslek dalları vardır (Altay & Üstün, 2011). İsveç’te 7-9. sınıflarda bile bahçe işleri, fotoğrafçılık, müzik gibi eğitimlerin olduğu görülmektedir. Bu eğitimlerin temel amacı ise mesleki beceriden çok bireyin yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmek odaklıdır.  Fotoğrafçılık, müzik, ağaç işleri gibi dersleri veren öğretmenler diğer alan derslerine katkı sağlayıcı bir vazife görmektedirler ve bunu bu felsefeyi şekilde ifade ettikleri de görülmektedir.

 Aynı zamanda ilk kademelerde verilen bu mesleki eğitim, lise kademesinde birtakım konularda pratik beceriler kazandırmayı da amaçlamaktadır (Erdoğan, 2015). İsveç’te Mesleki eğitim VET (Vocational Education Training) olarak kategorize edilir. İsveç’te mesleki eğitim ve öğretim (VET) sistemlerinde mesleki eğitim sırasında öğrencilerin öğrenme ve uygulama sırasındaki güvenliği önemlidir. VET, uygulanan Eğitim Yasası tarafından yönetilmektedir. Ortaöğretimdeki belirli programların içeriği hükümet tarafından yayınlanan müfredat doğrultusunda düzenlenir. 

Güvenli uygulamalar olduğu için mesleki yaralanma oranlarının da düşük olduğu görülmüştür. (Mesleki yaralanmalar komşusu Danimarka’dan yaklaşık yüzde 40 daha düşüktür.)

İsveç’te öğrenciler tam zamanlı eğitime katılmaktadırlar ve müfredat şunları içermektedir:  Eğitim okul bazlı (teorik) ve şirket bazlı(pratik) eğitim olmak üzere ikili şekildedir. ( Ancak şirket bazında İsveçli öğrenciler, öğrenci statüsünü korurken, Danimarkalı öğrenciler çırak olarak istihdam edilmektedir.)  Eğitimde öğretmenlerin şirket bazında güvenlik, öğrenme ve yapılan uygulamaları etkileme pozisyonu vardır.  Öğrenciler zamanlarının % 15 - 60' ını eğitim şirketinde geçirirler. (Okul tabanlı sistem)  İsveç'te, meslek eğitimi lisenin ortalarında gerçekleşir, İsveç'te lise seviyesi üç yıldır. Mesleki eğitim; -

Gençler için(16-19 yaş ) => birleşik 3 yıl

-

Daha büyük öğrenciler için => yetişkin eğitim programları şeklindedir.

 İsveç’te VET’te ilk yıl branşa özel program dahilinde neredeyse sadece meslek okulunda geçirilmektedir

 İlk yılın sonuna doğru öğrenciler uzmanlaşmaktadırlar. İkinci ve üçüncü yıllarda, öğrenciler genellikle haftada iki ila üç gün okulda teorik derslere katılmakta ve haftada iki üç günde eğitim şirketine gitmektedirler. (Pratik - Uygulama)  İsveç'teki VET öğrencileri, devletten öğrenci ödenekleri almaktadırlar.( MEÖ tüm süresi boyunca)  Şirket bazlı eğitim sırasında öğrencilerin iş kıyafetleri ve öğle yemeği karşılanmaktadır.  İsveçli mesleki eğitim öğrencileri bir şirkette çırak olarak istihdam edilmiyor ancak stajyer olarak çalışabilmekteler.  Öğrenciler bir uygulayıcı firma bulabilmekte veya alternatif olarak, okul veya öğretmenler onlar için eğitim şirketleri bulabilmektedir.  Bir sendika anlaşması olan firmalar tercih edilmektedir. Eğitim şirketlerinde yapılan mesleki

eğitim

ve

öğretim,

bu

sayede

öğrencilere

harcanan

saatlerle

kredilendirilebilmektedir. Bu saatler profesyonel sertifika için yeterlilik belgelerine dahil edilmektedir.  Sadece üç yılın tamamlanması üzerine VET öğrencileri çırak istihdamına başlayabilirler.  İsveç’te tüm öğrenciler mesleki programlarda yükseköğrenim görebilirler. Ancak mesleki-özel derslere zaman ayrıldığından akademik program teorik çalışmalara bölünür ve MEÖ öğrencileri öncelikle teorik eğitimlerini tamamlamalıdırlar.  Öğrencilerin şirket bazlı eğitim sırasındaki sağlık ve güvenliğinden okul ve eğitim şirketi sorumludur (Grytnes, Grill, Pousette, Törner, & Nielsen, 2018).

Yaygın Eğitim Sistemi İsveç toplumunun üçte biri zorunlu eğitim ile diğer eğitim kurumlarını bitirdikten sonra değişik eğitim kurumlarına devam etmektedir. Yetişkinler için en eski eğitim yerleri halka yönelik açılan kurslar, yüksek halk okulları ve öğretim klüpleridir. Teknoloji kullanılarak yapılan eğitim yeni olanaklar sunmaktadır. Bunlar; 

Örgün eğitimden yararlanamayanların kısa süreli eğitimle eksikliklerini tamamlamak.



Mesleki yaşamdaki değişikliklere yanıt veren tamamlayıcı bir yetişme kazandırmak.



Yetişkinlere toplumsal, kültürel ve siyasal etkinliklere katılma olanakları sağlamak.



Yetişkinler için düzenlenen eğitim programlarında ailevi koşullar, çalışma saatleri ve ekonomik koşullar göz önünde bulundurulur (Ada & Üstün, 2008).

Okuma – yazma ve temel matematik bilgisi olmayan ya da zayıf ve yetersiz olan bireylere yönelik;  1-6. Sınıflardaki eğitim ve öğrenimle eşdeğer programların uygulandığı okullar bulunmaktadır.

Ayrıca 7-9. Sınıflar ile lise seviyesinde ve de mesleki eğitim programları çerçevesinde de eğitim sunan ve ders saatleri daha az olan kurumlar bulunmaktadır.(Bu programların 7-9.Sınıf seviyesine kabul için 16 yaşından, lise seviyesine kabul için ise 18 yaşından küçük olunmaması gerekmektedir.

Ayrıca İsveç’te Yaygın eğitim kapsamında ‘’Halk Yüksek Okulları’’ adında okullar da mevcuttur.

Halk Yüksek Okulları: -

Yatılı okullardır .

-

Her birindeki öğrenci sayısı 100 kadardır, her biri kendi öğretim planını yapmakta özgürdür. (Buralarda birkaç

haftalık kurslardan birkaç

yıllık kurslara kadar

değişik programlar uygulanabilmektedir.)

-

Dersler yetişkinlere göre düzenlenmiştir.

-

Müzik, tiyatro, gazetecilik gibi özel dersler de verilmektedir.

-

Eğitim ücretsiz olmakla birlikte, oda ve yemek masrafları öğrencilere aittir

Özel Eğitim İsveç’te beş farklı özel eğitim kurumu bulunmaktadır. Bunlar (Erdoğan, 2015); 

Tam zihinsel engelliler eğitim okulları



Zihinsel engelliler öğrenebilir olanlar için öğretim okulları



Tam ortopedik engelliler eğitim-öğretim okulları



Konuşma-işitme engelliler öğretim okulları



Görme engelliler okulları

İsveç’ te işitme engelli bütün çocuklar, özel olarak düzenlenmiş normal kamu okullarında eğitim görmektedir. Öğrenme güçlüğü çeken öğrenciler temel eğitim ve ortaöğretim boyunca, Sarskola adı verilen okullarda özel eğitim alırlar. Bu öğrenciler kaynaştırma eğitimiyle normal okullarda da eğitimlerini sürdürebilirler. 2002 yılından itibaren yürürlüğe giren

Üçüncü Düzey Öğretim Yasası ile üçüncü düzey öğretim kurumlarında ırk, cinsiyet ve engel durumuna bakılmadan engelli öğrenciler ve velileri için devletin eşit eğitim hakkı sunmak zorunda olduğu belirtilmektedir (Polatcan, 2014).

Rehberlik Yönlendirme ve Diğer Hizmetler Okulda rehberlik hizmetleri Destek sayısı ve türleri, rehberlik personeli merkezi olarak düzenlenmemektedir. Her okul, ihtiyacı doğrultusunda personeli işe almaktan sorumludur. Daha büyük grundskola, gymnasieskola ve yerel yönetime ait yetişkin eğitimi okullarında genellikle bir eğitim ve meslek danışmanı bulunmaktadır.

Bu danışmanlar, öğrencileri ve ailelerini farklı lise eğitimi programlarının içerikleri ve lise eğitiminin amacı hakkında bilgilendirir. 9. yıllarındaki öğrencilerin çoğu, ileriye yönelik planları ve lise eğitimindeki program seçimiyle ilgili konularda danışmanlarıyla kişisel görüşmelerde bulunmaktadır. Birçok öğrenci aynı zamanda 8. Ve 9. Yıllarındaki iş deneyimlerine başlamadan önce danışmanlarıyla tanışmaktadır (EURYDICE, 2008).

-

2005 verilerine göre 984 aktif eğitim ve rehberlik danışmanı bulunmakta ve bunların %73’ ünü kadınlar oluşturmaktadır. Buna yönelik olarak yerel yönetime ait okullarda 7-9. yıllarda 500 öğrenci başına bir danışman ve bağımsız okullarda 1000 öğrenci başına bir danışmandan biraz daha fazlası düşmektedir.

-

Yerel yönetimdeki danışmanların %64’ü, bağımsız okullardakilerin ise %31’ i mesleki açıdan yeterliydi

İsveç’te okul rehberlik sistemleri yapı ve işleyiş bakımından okuldan okula farklılık göstermektedir. Rehberlik hizmetleri bazı okullarda, okulun kendi bünyesinde bulunan uzmanlarca

yürütülürken

bazılarında

ise

dışarıdan

istihdam

edilen

uzmanlarca

yürütülmektedir. Rehberlik sistemi içinde görev yapan okul psikologları öğrencilerin psikolojik sorunlarıyla ilgili olarak tanı ve tedavi amacıyla ilgilenmektedirler.

Sınıf öğretmeni tarafından, rehberlik hizmetlerinin bizzat sağlanmasına İsveç’te önem verilmektedir. Sınıf öğretmenleri öğrencilerin psikolojik, sosyal ve bilişsel gelişimlerinin yönlendirebilecek nitelikte yetiştirilmektedirler.

Aynı zamanda okullarda değişik eğitim seçeneklerine yönelik olarak öğrencileri bilgilendirmekle görevli olan öğrenim ve mesleki rehberlik hizmetleri de bulunmaktadır. Bu

alanda çalışan uzmanlar, okuldaki öğretimi takip etmekte zorlanan öğrenciler için uygun öğrenim ortamını sağlayacak tedbirler almakla yükümlüdürler. Örneğin ders saatlerinin azaltılıp pratiğin artırılması gibi.

Sağlıksal açıdan, okullarda doktor ve hemşire bulunmaktadır. Bununla birlikte sosyal danışmanlar (skolkuratorn) da bulunur ve öğrenciye yapılacak sosyoekonomik yardım, aile sorunları ve konut gibi konularda yardımcı olmakla yükümlüdürler.

Sağlık, sosyal ve psikolojik sorunların çözümü için çalışan uzmanların temel görevi öğretmenlerin pedagojik çalışmalarını tamamlamaktır (Erdoğan, 2015).

Eğitimde mesleki rehberlik eğitimi Grundskola, eğitim ve mesleki rehberlik sağlamalıdır. Kariyer eğitiminde zorunlu ders yoktur fakat okulda çalışan danışmanlara ara sıra hem genel okulda hem de ortaöğretimde, özellikle öğrencilerin kariyer seçimi yapmak zorunda oldukları zaman, ders/bilgi oturumları temin ederler.

Zorunlu Okul Sistemi müfredatı şunları belirtmektedir: ‘Öğretmen öğrencilerini ileriye yönelik eğitim seçimlerinde desteklemeli ve öğrencileri alacak okulların yanı sıra kuruluşlar, şirketler ve okulun faaliyetlerini zenginleştirecek ve toplumda belirleyecek olan diğerleriyle bağlantı kurmalarına yardımcı olmalıdır.’ ‘Öğrenci rehberlik danışmanları ve mesleki rehberlik personeli ya da buna benzer görevleri olan personel, eğitimleri ve mesleki oryantasyonlarından önceki aşamada öğrencileri bilgilendirmeli ve yönlendirmeli ve özellikle yetersizlikleri olan öğrencilere yönelik fırsatlara odaklanmanın yanı sıra diğer personelin eğitim ve mesleki rehberlik çabalarına da yardımcı olmalıdır.

Okul müdürü ‘okullarla okul dışındaki iş hayatıyla işbirliği, öğrenciler ileriye yönelik eğitimleri ve mesleki oryantasyonlarıyla ilgili seçimler yaparken önemli olabilecek somut deneyimler kazanabilsinler diye geliştirilmesi’ ve ‘eğitim ve mesleki faaliyetlerin, öğrencilere ileriye yönelik eğitimlerinden önce okul tarafından sunulan olanaklar arasından seçim yapmadan önce rehberlik alabilsinler diye düzenlenmesi’ gerektiğini temin eder (EURYDICE, 2008).

Müfredat çerçevesinde çıraklık Çalışma deneyimi programının amacı öğrencilere iş hayatıyla ilgili gerçek deneyimler vermek ve büyümeleri için bir fırsat sunmaktır. Bu programın iki haftası aynı zamanda öğrencilere çeşitli meslekler ve eğitim/öğretim programlarıyla ilgili fikir sahibi olmaları için önemli bir fırsat sunmaktadır.

-

8. Yıllarında bütün öğrenciler, çeşitli mesleklerde ne olduğu hakkında fikir sahibi olabilsinler diye o alandaki istihdam alanlarını ziyaret ederler.

Mesleki rehberlik, çalışma deneyimi programının genişlediği ve öğrencilerin bir fabrikada, büroda ya da diğer yerlerde üç haftadan altı haftaya kadar çalışabilecekleri, 9. yıllarında vurgulanmaktadır.

Eğitim ve mesleki rehberlik danışmanları çalışma deneyimi programının amaçları ve eğitim gören kişilere yönelik pozisyonların seçim ilkesi hakkında her sınıfı bilgilendirmek üzere ders verir ve uygulamalı detaylar sağlar (EURYDICE, 2008).

Bu

Meslek dünyasıyla irtibat irtibatlara yerel merciler ve okullar karar vermektedir ve bir okuldan diğerine

değişmektedir (EURYDICE, 2008).

Okul Dışındaki Rehberlik Hizmetleri Bazı daha küçük belediyelerin her okulda rehberlik sunmak yerine merkezi bir rehberlik ya da bilgi merkezi bulunmaktadır. Genellikle yerel bir iş piyasası bürosuyla gerçekleştirilen işbirliğinin sonucu olarak ortaya çıkmıştır.

Kariyer fuarları, İsveç’in farklı yerlerinde düzenli olarak organize edilmektedir. Genellikle yerel işverenlerle liselerin ortaklıkları sonucunda düzenlenmektedir ve 9. yıl öğrencileriyle lise öğrencilerini hedef almaktadır (EURYDICE, 2008).

Kütüphane İmkanları Stockholms stadsbibliotek:  Kütüphanelerden eğer bir medya ödünç almanız gerekiyorsa bir kütüphane kartına ihtiyacınız olacak. Bu kart ücretsiz olarak çıkarılır. Kütüphane kartı edindiğiniz zaman e-kitap, film, müzik ve gazete makalelerini doğrudan bilgisayarınızda, bazı cep telefonu çeşitlerinde ya da okuma tabletlerinde okuyabilirsiniz.

 Kütüphane kartı edindiğiniz zaman, kütüphanenin sunduğu bir çok değişik bilgilendirici veri tabanında da, ya kendi bilgisayarınız aracılığı ile ya da kütüphanenin bilgisayarlarından arama yapabilirsiniz. Veri tabanları, değişik gazete veya dergilerden makaleler içerebilir, burs veren kurumlara ilişkin bilgi verebilir ve soy ağacı araştırması için yardımcı olabilir.  Bazı kütüphanelerde, yalnız veya arkadaşlarınızla birlikte çalışmak istediğinizde önceden ayırtmanın mümkün olduğu çalışma yerleri mevcuttur. Bazı kütüphanelerde, gruplar için odalar dahi mevcuttur. Bazı kütüphanelerse belli zamanlarda ev ödevi yardımı (läxhjälp) hizmeti sunmaktadır. Stockholm halk kütüphaneleri uluslar arası bir ağ olan eduroam’a da bağlıdır.  Bazı kütüphanelerde, şirket kurmaya ilişkin soruları olanlara ya da şirket kurmak için yardım isteyenlere destek vermektedir. Bu kütüphanelerden bireysel danışmanlık hizmeti alabilir, konuya ilişkin yapılan konuşmaları dinleyebilir ve şirket bilgileri içeren özel veri tabanlarında arama yapmak için destek alabilirsiniz.  Kütüphanede küçük çocuklar için bir çok etkinlikler mevcuttur. Bunlar genellikle çocuk kitapları bölümlerinde, hem çocuk hem yetişkinlerin yararlanabileceği etkinliklerdir. Bir çok kütüphanede müzik, tiyatro, film gösterisi ve bulmaca çözme gibi etkinlikler yıl boyu sürmektedir. Okullar tatile girdiğin zaman kütüphaneler çocuklar için daha başka bir çok etkinlik de sunmaktadır.  Ödünç alma süresi normalde dört hafta olmakla birlikte bazı istisnalar mevcuttur.  Bir kitap için ödünç almak isteyen çok kişi varsa ve bir sıra oluşmuşsa, ödünç alma süresi iki haftadır.  Ödünç aldıklarınızı kütüphanelerden herhangi birine geri verebilirsiniz.  Ödünç almış olduğunuz bir kitabı geri getirmediğiniz takdirde, kütüphane kitap karşılığı bir ücret talep eder ve faturayı gönderir.  Aynı anda en fazla, 20’si müzik CD’si, 5’i DVD [film] ve 5’i VHS [film] olmak üzere toplam 50 adet medya ödünç alabilirsiniz (Stockholms stad, 2018). İsveçteki kütüphaneler Stockholm Halk Kütüphanesi (Dünyanın en iyi kütüphanelerinden biri olarak kabul edilmektedir, 1928 yılında mimar Gunnan Asplund tarafından yapılmıştır.)

İsveç Ulusal Kütüphanesi/İsveç Kraliyet Kütüphanesi(1661, Kütüphanede toplam derleme sayısı 18 milyon olup bütün bu objeler, uzunluğu 140 km olan bir raf ve dolap zincirinde muhafaza edilmektedir.) Üniversite kütüphaneleri (Stockholm, Gothenburg, Lund, Uppsala, Umeå).

IFLA (Uluslararası Kütüphane Dernekleri ve Kuruluşları Federasyonu ) Dünya Kütüphane Haritası (IFLA, 2018).

Dil Eğitimi İsveç ve pek çok Batı Avrupa ülkesinin, son elli yıl boyunca büyük göçmen akışlarının bir sonucu olarak karşı karşıya kaldığı çokdillilik, eğitim sisteminin bütün seviyelerinde zorlu bir mesele teşkil etmektedir. Bir örnek olarak, İsveç’te zorunlu okullara giden, İsveççeden başka bir anadile sahip öğrencilerin sayısı 1980’lerin ortasından 1990’ların ilk yıllarına kadar yüzde 30 oranında bir atış göstermiştir.

Bugünkü İsveç’in dilsel ekolojisi, çoğunluk dili olan İsveççe, küresel yabancı dil İngilizce, resmen tanınan beş yerli azınlık dili ve resmi statüye sahip olmayan yaklaşık 200 “göçmen” azınlık dili arasındaki etkileşimle şekillenmektedir. İngilizce bilgisi , Avrupa’da anadili İngilizce olmayan çoğu ülkeye kıyasla genellikle iyidir.

Bazı tahminlere göre , nüfusun %75’i İngilizce bir gazeteyi okuyabilmekte ve İngilizcede günlük konuşmaya girmeyi başarabilmektedir (Carlson, Rabo, & Gök, 2011).

Pek çok İsveçli ayrıca Almanca, Fransızca, veya İspanyolca gibi okulda öğretilen başka bir Avrupa dilini bir miktar bilmektedir. İsveç’ te yabancı dil eğitimine ilköğretimin ilk kademesinde başlanmaktadır. İlköğretimin üçüncü devresinde bazı okulların dil eğitimi üzerine yoğunlaştığı görülmektedir. Çok dilli bir ülke olan İsveç’ te 3 yaşından itibaren çift dilde eğitim yapan okullar bulunmaktadır.

Özellikle İngilizce’ yi kullanma becerisinin erken dönemlerde çok iyi bir şekilde kazandırılmasının ardından 4. sınıfta ikinci yabancı dil, 7. sınıfta da üçüncü yabancı dil eğitimine başlanmaktadır (Ada & Üstün, 2008). İsveç eğitim sisteminde dilin rolünün güçlendirilmesinin ve hem İsveççede hem de çeşitli anadillerde dil öğretimini geliştirmek için inisiyatif alınması gerektiği gibi görüşler ortaya atılmıştır (Carlson, Rabo, & Gök, 2011). İsveç’te pek çok kişi farklı bağlamlarda İngilizceyi gündelik olarak kullanmaktadır, İngilizcenin bu artan kullanımı , eğitimin İngilizce olarak verilmesinin giderek yaygınlaştığı yükseköğretim ve ortaöğretimde ciddi ölçüde eğitim amaçlarıyla kullanılmasını da içermektedir. Öğrencilerin en az %15’nin üç veya daha fazla öğrendiği ülkeler ISCED seviye 3 düzeyinde çok sayıdadır. Bu ülkeler şunlardır: Belçika Flaman toplumu, Danimarka, İsveç, İzlanda, Estonya, Lüksemburg ve Finlandiya dır (Tok & Arıbaş, 2008).

Estonya, Finlandiya ve İsveç'teki okullar, birinci dilin zorunlu bir ders olarak öğretilecek yıla karar verme konusunda belli bir dereceye kadar özgürdür. Bundan dolayı bütün öğrenciler ilköğretime başlar başlamaz dil öğrenmeye başlamaz (Eurydice, 2008).

Esnek Program Anlayışı İsveç’te çocuklar 6 yaşında Förskoleklass’ e ye giderler. Förskoleklass zorunlu olmamasına rağmen İsveç’teki hemen hemen tüm çocuklar bu eğitime katılmaktadır. Giriş koşulları programlara göre değişmekle birlikte Gymnasium’lar öğrencilerden İsveççe, İngilizce ve matematikte iyi notlar almış olanları tercih etmektedir. Gymnasium zorunlu değildir. İsveç üniversitelerinde

uygulanan

öğretim

modeli

sorumluluk

ve

özgürlük

sloganına

dayanmaktadır. (Tümerkan Albayrak & Birinci, 2017) İsveç eğitim sisteminde derslerin saati, sırası, konuların işleniş biçimi son derece esnektir. İçeriğin belirlenmesi öğretmene bırakılmaktadır. Programda daha çok geleceği ilgilendiren kendine güven, sorun çözme, esneklik, sosyak yeterlilik, değişime açıklık gibi yeterliklikleri kazandırma ana hedeflerdendir (Tümerkan Albayrak & Birinci, 2017). İsveç’te ilköğretim 9 yıl olup zorunludur. Zorunlu eğitim sonrasında çocuğun başarısına göre meslek okullarına ya da normal lise öğrenimine devam etme alternatifi bulunur. Okullar, Belediyeler tarafından işletilir ve eğitim, kitap ve öğle yemekleri ücretsiz olarak sağlanır (Tümerkan Albayrak & Birinci, 2017).

Yönlendirme/Yöneltme İlk yönlendirme 6. sınıfın sonunda öğrencinin, velinin ve öğretmenlerin birlikte varacağı kararla uygun olan dala yöneltilmesi ile başlamaktadır. Zorunlu ulusal sınavlar öğrenci ilerlemesini değerlendirmek için 3., 6. ,9. sınıflarda yapılır. Öğrenci bir önceki kademe de almış olduğu derslere göre üniversiteye devam eder. Eski dönemlerde yönlendirme çok sıkı iken şu anki İsveç eğitim sisteminde programın içeriği geri dönülemeyecek şekilde değil her an telafi imkanlarıyla bireylerin istedikleri eğitimi almalarına olanak sağlayacak şekildedir (Erdoğan, 2015). Öğretmen Eğitimi Öğretmen eğitiminin içeriği, İsveç Yükseköğretim Yönetmeliği(Swedish Council for Higher Education)’nde belirtilmiştir (Rosén & Wedin, 2018). Bu yönetmeliğe göre öğretmen olabilmek için İsveç eğitim sistemi içinde bir öğretmenlik programı bitirmek gerekmektedir.

Bu programların içeriği ve süresi öğretmenlik alanlarına göre değişmektedir (Erdoğan, 2015) Öğretmenlerin büyük çoğunluğu için uygulanan program; teorik eğitimin yanı sıra bir yıl süreli uygulamalı eğitimi de kapsar. Öğretmenler sivil devlet memuru gibi yarım gün veya tam gün çalışırlar. İsveç, öğretmen eğitim politikaları ve uygulamaları bakımından pilot bir ülke olarak tanımlanmaktadır. Çağdaş bir toplumun ihtiyaçlarına cevap verebilecek, çağın gereçlerine uygun ve yeni bilgi ve eğitim teknolojileri ile uyumlu olan İsveç eğitim Sistemi, OECD ülkelerinin ve eğitim sorunları olan ülkelerin dikkatlerini çekmektedir. Eğitim programlarının hazırlanması ve uygulanması İskandinavya Modeli çerçevesinde yapılmaktadır (Torun, 2010).

1 Aralık 2013 itibariyle, okul ve okul öncesi öğretmenleri için daimi sözleşmeler konusunda profesyonel sertifika gerekmektedir. İsveç eğitim politikasındaki bir kilometre taşı olan bu karar, öğretmenlik mesleğinin statüsünü yükseltmeyi, mesleki gelişmeyi desteklemeyi ve böylece eğitimde kaliteyi artırmayı hedeflemektedir (Sweden Sverige, 2018).

1 Temmuz 2015 itibari ile; ne zaman işe alındıkları önemli olmaksızın sadece sertifikalı veya okulöncesi öğretmenleri, öğretmek ve not vermekten sorumludur. Öğretmen yetiştirmenin amaçları: • Yetişme değişik okul düzeylerinde öğretmenler arasında ve öğretmenlerin başkalarıyla ve özellikle aileyle işbirliğini oluşturma çabaları kazandırmalıdır.

•

Bireylerin gelişme hakkına ve öğrencinin bireysel onuruna saygıyı yerleştirmeye katkıda bulunmalıdır.

•

Okul çalışmalarında yetenekleriyle ilgili olarak, öğrenciler arasında farklı bir anlayış doğuran psikolojik bir temel verilmelidir.

•

Olaylar önünde bilimsel bir tutum ve eleştirel düşünce alışkanlığı kazandırılmadır.

•

Disiplinlerle ilgili olarak yeterli olan bilgisi verilmelidir.

Amaçların ikili bir özelliği vardır: Yeni okul sisteminin özelliklerine uygun öğretmen yetiştirmek ve sistemi sürekli yeniliklere göre geliştirmek (Ada & Üstün, 2008).

Okul öncesi öğretmenliği Okul öncesi öğretmenlik programının temel hedefleri, Yükseköğretim Yönetmeliği'nde, öğrencileri, bağımsız çalışmak için ihtiyaç duydukları bilgi ve yetenekleri kazandırmak şekilde eğitmek olarak belirtilmiştir (Rosén & Wedin, 2018). İsveç'te okul öncesi öğretmeni olmak için, öğrenciler okul öncesi öğretmen eğitimini 3,5 yıl süreyle öğrenmelidir. Programlar üniversitelere göre değişmektedir. İlk aşama; 3 yıllık bir eğitimi içerir. İkinci aşama ise bir dönemlik ileri düzey uzmanlık eğitimini içerir. Ancak bazı bölgelerde eğitimin bu son aşaması için ileri düzey kurslar bulunmaktadır (Karlsson, Bigsten, & Garvis, 2018).

2012/2013 yıllarında İşgücü Anketi'ne (SCB) göre okul öncesi öğretmeni olarak 62.300 kişi istihdam etmektedir. Bu durum tartışılan genel bir meseledir. Belediyelerin yüzde 70'inin okul öncesi eğitim öğretmen eksikliğini gösterdiğini ve gelecekte okul öncesi öğretmenlerinin eksikliğinin sorun yaratabileceğini gösteriyor (Björklund & Ahlskog-Björkman, 2018).

Kırsal topluluklarda, anaokulları arasında uzun mesafeler varsa, ek gereklilik olarak sürücü ehliyeti de almaları gerekmektedir (Karlsson, Bigsten, & Garvis, 2018).

Serbest zaman öğretmenliği Serbest zaman merkezleri (LtC), erken okul çağındaki çocuklara demokrasi, normlar ve değerlerle ilgili öğrencilerin bilgi ve becerilerini geliştirmeyi ve bu alanlarda gayret göstermelerini sağlamayı amaçlayan merkezlerdir. İsveç’te çok yaygınıdır. Altı ve dokuz yaş arasındaki tüm öğrencilerin yaklaşık % 84'ü vergi ile finanse edilen ve yoğun şekilde desteklenen bu merkezlerde eğitim görmektedir (Hjalmarsson, 2018). Serbest zaman merkezleri 'nin ana görevleri; öğrencinin duygusal, entelektüel, fiziksel ve sosyal gelişimi ve öğrenmesini teşvik etmeyi, öğrencilere zaman ve içerik bakımından okulu tamamlayan anlamlı serbest zaman sunmayı amaçlamaktadır (Elvstrand & Lago, 2018). Bu merkezler genellikle okul binasının içerisinde yer almaktadır.

Bu merkezlerde istihdam edecek olan öğretmenlerin öğrenim süresi 3 yıldır (Erdoğan, 2015). İlköğretim öğretmenliği İlköğretim öğretmen eğitimi iki şekildedir 1. 1-7. Sınıflar için Öğretmenlik: 3,5 yıl süren ve öğrencilerin 4 ayrı branşta ( Dil Bölümü, Toplum Bilimleri, Matematik ve Fen Bilimleri, Estetik) uzmanlaştıkları eğitimdir.

2. 4-9. Sınıflar için Öğretmenlik: 5,5 yıl süren ve öğrencilerin 4 ayrı branşta ( Dil Bölümü, Toplum Bilimleri, Matematik ve Fen Bilimleri, Estetik) uzmanlaşmayı seçtikleri eğitimdir (Erdoğan, 2015).

Ortaöğretim öğretmenliği Orta öğretim öğretmen eğitimi 5 yıl süren ve Dil, Toplum Bilimleri ve Fen Bilimleri olmak üzere üç ayrı bölümde öğretmen yetiştiren bir programdır (Erdoğan, 2015). Orta dereceli okul öğretmenlerinin çoğu, öğretmen adaylarına verilen özel ilk dereceyi almış bulunmaktadırlar.

Bu dereceyi aldıktan sonra 4-5 sürekli ve psikoloji pedagoji, öğretim uygulaması içeren bir programdan geçirilirler (Ada & Üstün, 2008).

Akademik derecelere sahip orta dereceli okul öğretmenlerini mesleğe hazırlama görevini, son birkaç yıl içinde Stockholm ve Malmö de kurulan eğitim fakülteleri üzerine alınmıştır. Bu kurumlar eğitim araştırmaları yapmakta ve gerek lisans, gerekse lisans-üstü seviyede öğretim vermektedirler (Ada & Üstün, 2008).

Hizmet İçi Eğitim Sürekli yapılan reformlar sonucu, İsveç' de eğitimciler tüm yetişme stratejilerinde hizmet-içi eğitimi temel alırlar. Hizmet-İçi eğitimi temel alırlar. Hizmet içi eğitime ayrılan ödenek sürekli artırılmaktadır. Öğretmenler zamanlarının yarısını okulda, yarısını hizmet içi eğitim çalışmalarına katılmakla geçirirler. İsveç' te hizmet içi eğitim iki nedenle önemlidir: 1. Öğretmenlerin yeni teknik ve yöntemlere kendilerini hazırlama ve getirilen yenilikler üzerindeki kaygılarım ortadan kaldırma gerekliliğinin ortaya çıkması.

2. Eğitim reformlarında ve uygulamalarında öğretmenlerin katılımının gerekli görülmesi (Ada & Üstün, 2008).

Eğitim personeli için hizmet içi eğitim programı verilmesi, devlet ve belediyelerin sorumluluğu altındadır. Merkezi yönetim ülke genelinde hizmet içi programlarını

tuygulamakla yükümlüdür. Yerel yönetimler ise, kendi bölgelerindeki okulların hizmet içi eğitiminin planlarlar (Torun, 2010). İsveç’te her öğretmenin yılda 104 saat hizmet içi eğitim alması gerekmektedir. Bu eğitimler genellikle öğretmen yetiştiren enstitüler, fakülteler vb. kurumlar tarafından yapılır (Erdoğan, 2015).

Yöneticilerin ve Öğretmenlerin İstihdamı Müdürler öğretmenler arasından seçilmektedir ve bir okulda müdürlük için boşalan pozisyona başvuran adaylar arasından mülakat yoluyla sendika temsilcisinin de katılımıyla seçilir.

Müdürler, dört yıla yayılmış 40-50 gün süren eğitime tabi tutulurlar (Erdoğan, 2015).

Devlet Okulları

Temel Avantajlar Maaş Çalışma Saati Tatil Öğrenci Sayısı İkramiye Başlangıç Tarihleri (İşe alım tarihleri) 1

1

(Lärarförbundet, 2016)

Özel Okullar

$28,000 - $34,000 USD

$1500 - $3000 USD/aylık

Haftada 34,5 saat

Okula göre değişir

En az 5 hafta

En az 5 hafta

20

Okula göre değişir

Okula göre değişir

Okula göre değişir

Eylül ve Ocak

İşe alım yıl boyunca gerçekleşir.

TÜRKİYE

AMAÇ



 



YAPI

      





İSVEÇ

Milli değerlerini koruyan, geliştiren ve daima yüceltmeye çalışan , görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek Topluma karşı sorumluluğu olan; yapıcı, yaratıcı ve verimli bireyler yetiştirmek, Bir meslek sahibi olmalarını sağlamak



Kararlar Milli Eğitim Bakanlığı tarafından alınmaktadır. Uygulama İl Milli Eğitim Müdürlükleri’nce olmaktadır.

Merkezden yönetim vardır.

Ulusaldır.

Okul öncesi eğitim zorunlu değildir.

Kesintili zorunlu eğitim uygulanmaktadır. İlkokul 4 yıl, ortaokul 4 yıl şeklinde yapılanmıştır.

Ortaöğretim (lise) 4 yıldır.

Okul yapılanması 4+4+4 biçimindedir. Zorunlu eğitim 12 yıldır.

12 yıllık zorunlu eğitimin sonunda merkezi sınava girilir ve alınan puana göre üniversiteye yerleşilir.

Yılda 180 gün okula gidilir.



 

     



Demokratik değerleri ön planda tutan ülke çıkarları doğrultusunda yetişmiş insan gücü sağlamak Yenilikçi, hoşgörülü ve adaletli bireyler yetiştirmek Eğitimde fırsat eşitliğini sağlamak

Kararlar Parlamento tarafından alınır.

Eğitim bakanlığı kararları uygulamadan sorumludur. Yerel düzeyde eğitimden belediyeler sorumludur.

Merkezden yönetim vardır.

Ulusal değildir.

Kesintisiz zorunlu 9 yıllık temel eğitim verilir.

Ortaöğretim 3 yıldır ve zorunlu değildir.

Okul yapılanması 9+3 şeklindedir.

Ortaöğretimden Üniversiteye geçiş aşamasında öğrencinin ortaöğretim notları ve üniversiteye geçiş testleri ortalamaları alınarak yapılır.

Yılda 190 gün okula gidilir.

Kaynakça Ada, Ş., & Üstün, A. (2008). İsveç eğitim sisteminin incelenmesi. KKEFD, 146-173.

Altay, F., & Üstün, N. (2011). Mesleki eğitim sistemi. Konya: Konya Ticaret Odası.

Björklund, C., & Ahlskog-Björkman, E. (2018). From activity to transdisciplinarity and back again – preschool teachers’ reasoning about pedagogical goals. INTERNATIONAL JOURNAL OF EARLY YEARS EDUCATION, 90-103.

Boztaş, K., & Er, K. O. (2012). İsveç Eğitim Sistemi ve Denetim Yapısına Genel Bir Bakış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 15-31.

Carlson, M., Rabo, A., & Gök, F. (2011). Çok Kültürlü Toplumlarda Eğitim: Türkiye ve İsveç' ten Örnekler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.

Cengiz, B. (2016, Eylül). OECD Eğitime Bakış Raporu: Eğitim Finansmanı. Doğruluk Payı: http://www.dogrulukpayi.com/bulten/oecd-egitime-bakis-raporu-egitim-finansmani adresinden alınmıştır Dönmez, F. İ. (2009). Türkiye ve İsveç İlköğretim Okullarında Bilgisayar Eğitim- Öğretimi Öğretim Programları Üzerine Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Education in Sweden. (2018, January). Sweden: https://sweden.se/society/education-in-sweden/ adresinden alınmıştır Eliçalışkan, M. (2014). Coğrafya Dünyası. http://www.cografya.gen.tr/siyasi/devletler/isvec.htm adresinden alınmıştır Elvstrand, H., & Lago, L. (2018). ‘You know that we are not able to go to McDonald’s’: processes of doing participation in Swedish leisure time centres. EARLY CHILD DEVELOPMENT AND CARE, 1-11.

Erdoğan, İ. (2015). Karşılaştırmalı eğitim sistemleri. İstanbul: Sümer Kitapevi.

Eurydice. (2008).

EURYDICE. (2008). Avrupa’da tam zamanlı zorunlu eğitimde mesleki rehberlik: acea.ec.europa.eu/education/eurydice/documents/thematic_reports/096TR.pdf adresinden alınmıştır

Grytnes, R., Grill, M., Pousette, A., Törner, M., & Nielsen, K. J. (2018). Apprentice or Student? The Structures of Construction Industry Vocational Education and Training in Denmark and Sweden and their Possible Consequences for Safety Learning. Vocations and Learning, 65–87.

Hjalmarsson, M. (2018). Leisure-time teachers’ reflections on systematic quality work:approaches and challenges. EARLY CHILD DEVELOPMENT AND CARE, 1-9.

IFLA. (2018). www.librarymap.ifla.com. adresinden alınmıştır IMF. (2017). Sweden: Selected Issues. International Monetary Fund.

Karlsson, R., Bigsten, A., & Garvis, S. (2018). A snapshot of substitute early childhood teachers in Sweden and Australia: Differences in training, regulation and quality. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 21-32.

Lärarförbundet. (2016, Nisan). https://www.lararforbundet.se/artiklar/teaching-in-sweden adresinden alınmıştır Polatcan, M. (2014). İsveç Eğitim Sistemi: Amaç Yapı ve Süreç Açısından Türkiye İle Karşılaştırılması. 9.

Balkan Eğitim ve Bilim Kongresi Bildiri Kitabı. Edirne.

Rosén, J., & Wedin, Å. (2018). Same but different. Negotiating diversity in Swedish pre-school teacher training. JOURNAL OF MULTICULTURAL DISCOURSES, 52-68.

Stockholms stad. (2018). http://www.stockholm.se/KulturFritid/bibliotek/ adresinden alınmıştır Stokholm Ticaret Müşavirliği. (2016). İsveç'in Genel Ekonomik Durumu ve Türkiye İle Ekonomik-Ticari İlişkileri. T.C. Stokholm Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği.

Sweden Sverige. (2018, Ocak 10). https://sweden.se/society/education-in-sweden/ adresinden alınmıştır Tok, H., & Arıbaş, S. (2008). Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Yabancı Dil Öğretimi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi .

Torun, F. (2010). Farklı statülerde çalışan öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine bakışları. Isparta, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyaloji Anabilim Dalı: Yüksek Lisans Tezi.

Tümerkan Albayrak, E., & Birinci, M. (2017). Sosyal Devlet Modelleri: Sosyal Demokrat Model, İsveç Norveç Örneği. Journal of Social Work. www.stockholm.se. (2018).