Newyddlen Nadolig 2017 Y Lab Cynaliadwyedd

newyddlen Cynaliadwyedd @Bangor

Carnifal Cynaliadwyedd 2018

Gradd dobarth cyntaf i Brifysgol bangor am eu gwaith cynaliadwyedd

WAW 2017 A llawer mwy...

Nadolig 2017

i ddod yn 2018 mis o ddigwyddiadau a dathliadau cyffroes!

Dewch i ddweud eich dweud ar faterion sydd yn bwysig i chi yn ein MelinDrafod misol. Ewch i’n gwefan www.planet.cymru am ragor o fanylion.

Bwrlwm yn ystod Wythnos Gynaliadwyedd gyntaf Bangor Cynhaliwyd Wythnos Gynaliadwyedd ym Mangor yn ystod mis Mai eleni. Hon oedd y gyntaf i’r Brifysgol ei threfnu ac fe gafwyd ystod eang o weithgareddau ar i fyfyrwyr, staff, aelodau’r gymuned a busnesau lleol gan gynnwys helfa drysor, bŵths lluniau, gweithdai, gweithgareddau crefft, arddangosfeydd, seminars, a chystadlaethau. Roeddent i gyd yn ymwneud â chynaliadwyedd economaidd, cymdeithasol ac economaidd ac fe gawsom ein hatgoffa mai drwy gyd-weithio a chyddrafod yw’r ffordd orau i ddatblygu syniadau ar gyfer cyrraedd ein nod o fod yn ‘Y Brifysgol Gynaliadwy’.

Meddai Dr. Einir Young, Cyfarwyddwr Cynaliadwyedd Prifysgol Bangor, ac arweinydd Y Lab Cynaliadwyedd: “Cefais fy nghalonogi’n fawr gan y trafodaethau ac mae’n wirioneddol wych gweld sut mae ystyried cynaliadwyedd a llesiant cenedlaethau’r dyfodol yn prysur ennill ei blwy’ drwy bob agwedd o waith a bywyd yn y Brifysgol. Cafwyd sesiwn arbennig a ddatguddiodd unwaith eto pa mor berthnasol yw ymchwil gan y Brifysgol i bob un o nodau llesiant Cymru a pha mor bwysig yw hi i sicrhau fod yr ymchwil hwn

yn gweld golau ddydd er lles lleol a bydeang. Byddwn yn cyd-weithio gyda Swyddfa Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol i drafod hyn ymhellach.

Nid Cymru’n unig oedd ein ffocws.

Cafwyd sesiwn ddifyr iawn yng nghwmni criw o’n myfyrwyr rhyngwladol yn trafod ‘Cynaliadwyedd ar draws Cyfandiroedd’.

Cawsom ein hysbrydoli o weld tystiolaeth fod Prifysgol Bangor yn cael dylanwad uniongyrchol mewn prifysgolion yn Uganda a Nigeria.

Fy ngobaith yw y bydd gweithgareddau’r wythnos hon yn sbarduno mwy o ddiddordeb yng ngwaith Y Lab Cynaliadwyedd o bob cyfeiriad.”

Trefnwyd y digwyddiad gan Y Lab Cynaliadwyedd mewn partneriaeth â nifer o adrannau’r Brifysgol. Mae’r adrannau yma yn cynnwys Undeb Bangor, Gwasanaeth Llyfrgelloedd, Adnoddau Dynol, Gardd Fotaneg Treborth, yr Ysgol Ddoethuriaeth, Y Swyddfa Ymchwil a Menter a’r Ganolfan Addysg Ryngwladol.

Ton o newid yn erbyn plastig a ddefnyddir unwaith yng ngogledd Cymru Gan Hannah Earp, Ysgol gwyddorau môr, Prifysgol Bangor Trefnwyd dangosiad o’r rhaglen ddogfen ‘A Plastic Ocean’ gan ganolfan Cipio ein Harfordir ym Mhrifysgol Bangor. Mae hwn yn broject gwyddoniaeth cenedlaethol i’r cyhoedd a gyllidir gan Gronfa Treftadaeth y Loteri, mewn cydweithrediad â Chadwch Gymru’n Daclus.

Roedd y digwyddiad yn llwyddiant mawr gyda dros 300 o bobl o bob oed wedi dod i’r noson i gynyddu eu dealltwriaeth o broblem llygredd plastig.

Cyn dechrau’r rhaglen cafwyd cyflwyniad gan elusen leol, Cadwch Gymru’n Daclus, ynglŷn ag ymgyrchoedd sy’n ceisio mynd i’r afael â llygredd plastig yng Nghymru. Aeth y rhaglen ddogfen â’r gynulleidfa ar antur ar draws cefnforoedd y byd, yn dangos pa mor fawr yw’r broblem, gydag ynysoedd pellennig yn cael eu hamgylchynu gan wastraff plastig, a chyflwynwyd gwybodaeth am effaith plastigau ar iechyd pobl. Roedd y rhaglen hefyd yn dangos y camau cadarnhaol i fynd i’r afael â llygredd plastig ynghyd â’r newidiadau bach y gall pob person eu gwneud i leihau eu hôl troed plastig.

Cafwyd cyfle hefyd ar y noson i gymryd rhan mewn gweithgareddau i gynyddu ymwybyddiaeth o lygredd plastig yn y môr.

Roedd y rhain yn cynnwys amcangyfrif pa mor hir y mae’n cymryd i eitemau cyffredin fel poteli dŵr a pholystyren ddadelfennu yn y môr

yn ogystal â chystadlu mewn gêm ailgylchu’r Lab Cynaliadwyedd. Roedd tri sefydliad lleol arall, Underwater Wales, Cymdeithas Eryri a’r RSPB wrth law i rannu eu profiadau am lygredd plastig lleol.

Cafodd neges y noson effaith fawr ar y gynulleidfa gan ysbrydoli nifer ohonynt i addo gwneud newidiadau i’w harferion plastig bob dydd, a’u cofnodi ar y wal “Ton o Newid” yn y digwyddiad. Er enghraifft, addawodd un aelod o’r gynulleidfa “… brynu bwyd ffres sydd ddim mewn deunydd plastig” ac un arall i “… gael brwsh dannedd a ffyn cotwm sydd ddim yn blastig”. Hefyd, daeth deg ar hugain o bobl ynghyd drannoeth i gasglu 24 bag o sbwriel ar draeth Dinas Dinlle.

Meddai Dr Siobhan Vye, Swyddog Project Cipio ein Harfordir, Prifysgol Bangor: “Roedd y gefnogaeth a’r diddordeb mewn gweld y rhaglen ddogfen a glanhau’r traeth yn anhygoel ac yn dangos angerdd pobl gogledd Cymru am ddiogelu amgylchedd y môr.”

Cipio ein Harfordir Gogledd Cymru cocoast@bangor.ac.uk 01248 388198

Myfyrwyr yn adfer pwll Brambell Gan Daniel Roberts (Cadeirydd cymdeithas gwlypdiroedd prifysgol bangor) Yn gynharach eleni, bu aelodau o Gymdeithas Gwlyptir Prifysgol Bangor yn adfer y pwll muriog chwe metr mewn diamedr sydd y tu ôl i adeilad Brambell ar Ffordd Deiniol gan ddefnyddio offer a chyfarpar a fenthyciwyd o Ardd Fotaneg Treborth.

Mae deng mlynedd ar hugain wedi mynd heibio ers y tro diwethaf i’r pwll gael ei glirio ac ers hynny mae wedi tyfu’n wyllt gyda helyg, gellesg y gerddi a maswellt y gwynt, heb sôn am glymog Japan a bambŵ sydd wedi goresgyn yr ardal oddi amgylch. Felly roedd yn dasg anodd i ychydig o fyfyrwyr.

Ar ôl clirio llawer o lystyfiant o amgylch y pwll, roedd y tîm yn gallu gwisgo esgidiau pysgota a neidio i mewn i’r dŵr gan weld bod y pwll yn ddyfnach na 1.2m yn y canol gyda’r ochrau’n codi’n raddol. Tynnwyd yr helygen a thorrwyd y mat o lystyfiant oedd yn arnofio er mwyn cael gwared â chymaint o’r deunydd organig ag y bo modd a chreu mannau agored yn y dŵr.

Fel rhan o waith yr adran gwyddorau gwlyptir ym Mhrifysgol Bangor, cymerwyd samplau dŵr i fonitro effeithiau’r gwaith adfer.

Yn anffodus, gwelwyd bod twll yn ochr un o’r planwyr allanol gan achosi lefel y dŵr i ostwng tuag un droedfedd. Mae’r tîm yn bwriadu rhwystro’r all-lif hwn yn y dyfodol agos, a fydd ar yr un pryd yn lleihau gallu’r rhywogaethau

ymledol i wladychu ar ymylon y pwll sydd yn y golwg ar hyn o bryd. Llenwyd saith bag bin gyda photeli fodca a chaniau cwrw oedd wedi eu claddu yno gan ddangos yr angen i wneud gwaith cynnal a chadw yn rheolaidd.

Ers y diwrnod cyntaf o weithio ar y safle, mae’r Clymog Japan wedi dychwelyd yn ffyrnig a bydd angen triniaeth arbenigol i’w waredu gan na all y myfyrwyr wneud hyn, ac oherwydd y tywydd sych ym mis Mai mae lefel y dŵr wedi gostwng ymhellach gyda choed mêl wedi dechrau tyfu yn y pwll. Ond mae ymweliadau diweddar wedi dangos cynnydd yn nifer yr adar a phryfed sy’n defnyddio’r pwll, gydag ansawdd y dŵr yn amlwg yn well yn y mannau a gliriwyd (prif ddelwedd).

Ar ôl cwblhau’r rhan fwyaf o’u cyrsiau, bydd y myfyrwyr yn dod nôl i barhau gyda’r gwaith caled maent wedi ei ddechrau i adfer y pwll.

Byddant yn creu adnodd dysgu gwerthfawr ynghyd â chyfle monitro i ddarpar fyfyrwyr yr Ysgol Gwyddorau Biolegol a’r Gymdeithas Gwlyptir sydd newydd ei sefydlu, yn ogystal â lle i bobl a bywyd gwyllt fynd yno a ffynnu.

Gradd dobarth cyntaf i Brifysgol bangor am eu gwaith cynaliadwyedd Gosodwyd Prifysgol Bangor ymhlith 30 prifysgol ym Mhrydain sydd wedi eu dynodi fel bod o safon ‘Gradd er Anrhydedd Dosbarth Cyntaf’ am eu gweithgareddau cynaladwyedd.

Mae’r tabl diweddaraf yn gweld y Brifysgol yn codi naw lle ac yn symud o gategori ‘2:1’ at ‘Radd Dosbarth Cyntaf’. Llwyddodd y Brifysgol i gyflawni ei sgôr uchaf erioed, gyda chynnydd o bron i 8.5% ar y ffigwr blaenorol, a llwyddo hefyd i ennill sgôr o 100% yn achos pedwar categori o blith y 13 cyfan. Mae’r “University League” yn cael ei llunio gan “People & Planet”, a hon yw’r unig gynghrair annibynnol wedi ei neilltuo ar gyfer cynaladwyedd ym mhrifysgolion cyhoeddus Prydain. Fe’i llunnir ar sail ystod eang o feini prawf amgylcheddol, cymdeithasol a chynaladwyedd cyllidol.

Mae’r Brifysgol hefyd wedi ei gosod ymysg y 2% uchaf o blith prifysgolion gwyrddaf y byd yn ôl yr “UI Green Metric”, yn 3ydd mwyaf gwyrdd o blith prifysgolion maestrefol y byd a’r 5ed mwyaf gwyrdd yn y DU. Mae cynaladwyedd yn ystyriaeth bwysig ym Mangor ac wedi ei ymgorffori yng Nghynllun Strategol y Brifysgol. Mae’r Brifysgol wedi ymrwymo i fod “Y Brifysgol Gynaliadwy”, ac mae ganddi ymrwymiad ers peth amser i wella agweddau amgylcheddol, cymdeithasol, moesol, diwylliannol ac ariannol yn ei holl weithgareddau.

Meddai’r Athro John G Hughes, Is-ganghellor y Brifysgol: “Rydym yn hynod falch o ansawdd ein hamgylchedd yn y Brifysgol ac wedi ymrwymo i’w warchod a’i wella. O ganlyniad i’n ymrwymiad i gynaliadwyedd, rydym yn ystyried effaith pob dim yr ydym yn ei wneud, a sut i’w cyflawni yn well. Rwy’n hapus iawn gyda’n cynnydd parhaus wrth reoli effaith ein hamgylchedd a’n cynaladwyedd ym Mangor.

Fel cymuned prifysgol, rydym yn cymryd ein cyfrifoldebau o ddifri.”

Meddai Einir Young, Cyfarwyddwr Cynaliadwyedd y Brifysgol: “Rwy’n falch o’r canlyniadau. Mae’r Brifysgol wedi rhoi’r i dîm Lab Cynaliadwyedd y dasg o osod cynaliadwyedd wrth galon ein dysgu ac addysgu, ymchwil, arloesi ac ymwneud â’r cyhoedd, gan ddefnyddio Nodau Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol, Cymru fel fframwaith ar gyfer gweithredu. Mae’r flwyddyn ddiwethaf wedi bod yn brysur wrth i ni symud tuag at ymdriniaeth tîm o’n rheolaeth amgylcheddol gan ymestyn y tu hwnt i faes traddodiadol o Wasanaethau Eiddo a Champws. Rydym wedi sefydlu Tîm Perfformiad Amgylcheddol Campws i gydlynu’r nifer o linynnau ein Sustem Mesur Amgylcheddol. Mae ein calendr campws am y flwyddyn sydd i ddod yn llawn o

weithgareddau sydd yn cael eu harwain gan ein myfyrwyr neu gyda’r myfyrwyr yn ganolbwynt, gyd.”

Yn gynharach eleni, enillodd Undeb Myfyrwyr

Bangor achrediad Ardderchog yn y “NUS Green Impact Students’ Unions Awards”, a hwythau eisoes wedi ennill Gwobr Aur deirgwaith yn y gorffennol; yn 2011, 2013 a 2016. Mae’r llwyddiant diweddaraf yma i’r

Brifysgol yn adeiladu ar nifer o lwyddiannau mewn rheolaeth gynaliadwy dros nifer o flynyddoedd. Mae llwyddiannau yn ystod y flwyddyn ddiwethaf wedi cynnwys ennill yr ISO14001 uchel-ei-barch, sef y safon ryngwladol ar gyfer rheolaeth amgylcheddol.

Yn ogystal â hyn, y Brifysgol oedd y sefydliad gyntaf yn y DU i ennill lefel 5 Safon y Ddraig Werdd ar gyfer Rheolaeth Amgylcheddol, gan ddilyn cyfundrefn fwy caeth y safon.

Rhoddwyd plac i’r Brifysgol yn gydnabyddiaeth o’i chyfraniad at yr “United Nations Industrial Development Organization (UNIDO)” dros y 50 mlynedd diwethaf ac enillodd hefyd y Wobr Gyntaf yng nghategori “Sefydliad Addysg Pellach/ Addysg Uwch Gynaliadwy” yng Ngwobrau Cynnal Cymru.

Llesiant yng Ngardd Fotaneg Treborth Mae Gardd Fotaneg Treborth, wedi’i leoli ar lannau Afon Menai yn eiddo i Brifysgol Bangor ac mae’n bodoli i hyrwyddo cadwraeth, defnydd cynaliadwy a mwynhad o blanhigion a’r byd naturiol drwy addysg, ymchwil, hyfforddiant ac ymgysylltu â’r gymuned. Mae’r ardd yn cynnwys coetir brodorol hynafol, glaswelltir heb ei gwella llawn rhywogaethau, perllannau ffrwythau a llawer o goed a llwyni aeddfed. Mae yna chwe tŷ gwydr o dymheredd amrywiol, gyda chasgliadau arbennig, gan gynnwys tegeirianau, cacti, suddlon, a phlanhigion cigysol.

Mae na lawer o ymchwil bellach sy’n dangos fod bod tu allan mewn mannau gwyrdd yn cael effaith gadarnhaol ar wella iechyd a lles meddwl. O’r tai gwydr, allan i lan y coetir, mae gan Treborth amrywiaeth mawr o fannau gwyrdd a all gynnig profiadau cadarnhaol i helpu gyda lles iechyd meddwl a chorfforol.

Mae Cyfeillion Gardd Fotaneg Treborth a’r Myfyrwyr sy’n rhan o Grŵp Gweithredu Treborth (STAG) yn grwpiau gwirfoddol sy’n helpu i gadw’r gerddi, ac yn cynnal sesiynau garddio rheolaidd bob dydd Mercher a dydd Gwener ac maent yn cynnal diwrnod o arddio misol ar Ddydd Sul hefyd. Wrth ofyn

i wirfoddolwyr pam eu bod yn hoffi garddio, mae’n wych clywed “mae’n gwneud i mi deimlo’n dda”.

Mae llawer o bobl o bob oed yn dod i’r ardd i fynd tu allan i’r awyr iach a gwneud rhywfaint o ymarfer corff, mae’n llawer rhatach ac yn fwy diddorol na’r mynd i’r gampfa yn ôl rhai!

Mae pawb yn ymuno ar eu cyflymder eu hunain ac mae gwir ymdeimlad o gyflawniad personol a grŵp, yn enwedig pan fydd pobl yn cymryd rhan mewn prosiect. Mae’n ffordd wych o gwrdd â phobl newydd os ydych am, rannu diddordebau cyffredin gyda phobl eraill, a dysgu sgiliau newydd i chi eich hun hefyd.

Mae garddio yn ffordd wych o leihau straen; gall helpu pobl drwy gyfnod penodol o anhawster yn eu bywydau, gan helpu fynd yn ôl ar ben pethau ac adfer cydbwysedd pan fydd bywyd yn teimlo allan o reolaeth. Mae cloddio, tocio, cribinio a chwynnu yn darparu allfa ffisegol ar gyfer y tensiwn rydym storio yn ein cyrff a’n meddyliau.

Undeb Bangor yn ennill gwobr arall am eu gwaith cynaliadwyedd

by Ffion Jones, Undeb Bangor Mae Undeb Bangor wedi derbyn achrediad Rhagorol ar gyfer Gwobr Undebau Myfyrwyr Effaith Werdd. Mae 2016/17 wedi nodi 10fed blwyddyn y Gwobrau Undebau Myfyrwyr Effaith Werdd, ac i sicrhau bod y rhaglen yn parhau i fodloni’r heriau cynaliadwyedd a chyfleoedd sy’n wynebu undebau myfyrwyr, mae’r pecyn cymorth wedi cael ei stripio yn ôl i gynnwys llai o gamau gweithredu, sy’n fwy ystyrlon a sy’n arfogi undebau myfyrwyr ‘i ymgorffori cynaliadwyedd yn y ffordd orau.

strwythurol mawr i gynaliadwyedd ac maent yn meithrin perthnasoedd gwych gyda’u sefydliad a’r gymuned. Bydd yn wych gweld eu rhaglen Effaith Werdd yn tyfu o flwyddyn i flwyddyn ac yn ennill momentwm wrth gofnodi canlyniadau.”

Ar ôl ennill y Wobr Aur dair gwaith yn 2011 a 2013 a 2016, mae Undeb Bangor yn hynod o falch eu bod wedi ennill yr achrediad uchaf ar gyfer y Wobr Undebau Myfyrwyr Effaith Wertdd ar ei newydd wedd. Cynllun achredu amgylcheddol sy’n cael ei gynnal gan yr UCM yw’r Wobr Effaith Werdd, lle caiff perfformiad cynaliadwyedd undebau myfyrwyr eu meincnodi’n annibynnol. Mae’r Wobr yn rhoi her i Undebau Myfyrwyr ddilyn y dulliau gweithredu gorau yn ymwneud â chynaliadwyedd ac ystyried cynaliadwyedd wrth gynnig gwasanaethau i fyfyrwyr. Nod y Gwobrau hefyd yw tynnu sylw at y gwaith da mewn perthynas a’r amgylchedd a wneir mewn undebau myfyrwyr a’u cyflwyno i’r cyhoedd.

“Rydym wedi cyflawni gwaith anhygoel trwy ‘r rhaglen Effaith Werdd dros y 7 mlynedd diwethaf, ac mae Undeb Bangor wedi profi eu bod yn rhagori ar gynaliadwyedd gan ddangos y ffordd i Undebau ar draws y DU.”

Dywedodd Archwilydd Effaith Werdd UCM: “Mae gan Undeb Bangor rai ymrwymiadau

Dywedodd Mair Rowlands, Swyddog Cynaliadwyedd Prifysgol Bangor o’r Lab Cynaliadwyedd sy’n cydlynu y gwaith Effaith Werdd gyda’r Undeb:

Dywedodd Dylan Williams Cyfarwyddwr yr Undeb: “Mae hyn yn gyflawniad rhyfeddol arall i Undeb Bangor; rydym wedi profi ein bod yn gwneud gwaith rhagorol yn ymwneud â chynaliadwyedd, yn ogystal â gwneud cynaliadwyedd yn un o’n gwerthoedd craidd, mae’n cael ei ymgorffori yn gyfan gwbl o fewn y diwylliant staff, swyddogion a myfyrwyr yr Undeb. Rydym yn falch iawn o’n cynnydd ac rydym wedi datblygu enw da yn genedlaethol ar gynaliadwyedd ac mae’r gwobrau hyn yn brawf o hynny

Myfyrwyr rhyngwladol yn Mynd yn Wyrdd GAn Marcel Clusa a thîm cefnogi myfyrwyr rhyngwladol Mae myfyrwyr rhyngwladol o Brifysgol Bangor wedi cael blwyddyn brysur iawn eleni! Mae llawer o fyfyrwyr wedi bod yn cymryd rhan yn agenda cynaliadwyedd y brifysgol fel rhan o broject a drefnwyd gan y Swyddfa Cefnogi Myfyrwyr Rhyngwladol - o’r enw “Myfyrwyr Rhyngwladol yn Mynd yn Wyrdd”.

Gwych i fyfyrwyr, y gymuned leol A’R amgylchedd Mae’r cynllun yn cynnwys cyfres o deithiau a digwyddiadau wedi eu hanelu at godi ymwybyddiaeth o faterion amgylcheddol, cynaliadwyedd a lles ymysg myfyrwyr. Yn ogystal, trefnir yr holl ddigwyddiadau ar y cyd gydag adrannau eraill yn y brifysgol megis y Labordy Cynaliadwyedd a sefydliadau lleol megis Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt Gogledd Cymru a Phobl i Bobl er mwyn hybu’r profiadau a gaiff pob myfyriwr i’r eithaf a gweithredu fel pont rhwng myfyrwyr a’r gymuned leol.

Hyd yn hyn, ac fel rhan o’r rhaglen hon, mae mwy na 150 o fyfyrwyr wedi helpu glanhau traethau yn Ynys Môn gyda’r Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt, wedi codi sbwriel o amgylch Bangor gydag UNDEB Bangor a hyd yn oed wedi creu addurniadau Nadolig allan o sbwriel plastig i godi ymwybyddiaeth am y broblem sbwriel yn ein cymunedau!

Hoffech chi ymuno â ni?

Rydym yn edrych ymlaen yn fawr at gyfres o ddigwyddiadau a fydd hefyd yn digwydd

yn ystod y Carnifal Cynaliadwyedd ym mis Chwefror ynghyd â’r Lab Cynaliadwyedd.

Cewch y newyddion diweddaraf am hyn a digwyddiadau eraill trwy ein dilyn ar Instagram(bangorinternational) a Facebook https://www.facebook.com/ BangorUniversityInternational/ neu ewch i edrych ar y dyddiadur digwyddiadau rhyngwladol https://www.bangor.ac.uk/ international/support/documents/ calendar-2017.pdf] Gan ddymuno Nadolig Llawen Gwyrdd i chi i gyd a gobeithio eich gweld yn ein digwyddiadau!

Mae’r Lab Cynaliadwyedd wedi bod yn gweithio mewn partneriaeth â Campws Byw, Neuaddau Preswyl, Tai Myfyrwyr, Cadwch Gymru’n Daclus, Sefydliad Siartredig Rheoli Gwastraff (CIWM) a Chyngor Gwynedd i gynnal ystod gyffrous o weithgareddau a digwyddiadau fel rhan o WAW – Wythnos Am Wastraff. Roedd y digwyddiadau’n cynnwys ymweliadau ymwybyddiaeth gwastraff mewn neuaddau myfyrwyr a llety preifat, diwrnod casglu sbwriel a diwrnod rhannu gwybodaeth.

Ymwelodd ymgynghorwyr â 287 o fflatiau neuaddau myfyrwyr dydd Mawrth, gan edrych ar ymddygiadau ailgylchu, ateb cwestiynau a darparu cyngor i 252 o fyfyrwyr. Bu cynghorwyr hefyd yn ymweld â channoedd o fyfyrwyr mewn llety preifat trwy gydol dydd Llun, Mawrth a Mercher. Cafwyd 2 sesiwn casglu sbwriel llwyddiannus o dan arweiniad Cadwch Gymru’n Daclus ym mhentrefi Myfyrwyr y Santes Fair a Ffriddoedd ar y dydd Mercher, casglwyd dros 20 bag o sbwriel.

Cynhaliwyd diwrnod rhannu gwybodaeth ar y dydd Iau yn dderbynfa Prif Adeilad y Celfyddydau, lle’r oedd cyfle i staff a myfyrwyr drafod unrhyw faterion yn ymwneud â gwastraff, a chael cynnig ar ein gêm ailgylchu newydd.

Fe wnaethom ni hefyd bartneru â Phrifysgol Makerere yn Uganda i gynnal WAW ar draws y cyfandiroedd. Roedd eu gweithgareddau’n cynnwys casglu sbwriel, didoli sbwriel, arddangos negeseuon gwastraff a sticeri mewn lleoliadau strategol ar draws y campws, ac arddangosfa ‘upcycling’ o gadeiriau eco,

clustdlysau a llawer mwy.

Dywedodd Trefnydd WAW a Chydlynydd Gwastraff Tîm Perfformiad Amgylcheddol Bangor, Gwen Holland: “Mae Bangor wedi sefydlu ei hun fel Y Brifysgol Gynaliadwy, ac mae gwastraff yn rhan fawr o’i heffaith ar yr amgylchedd ac ar y gymuned leol. Felly mae’n hanfodol ein bod ni’n gwella ein cyfraddau lleihau-ailddefnyddio-ailgylchu ac yn lleihau faint o wastraff yr ydym yn ei anfon i safleoedd tirlenwi. Er mwyn gwneud hyn mae angen i bawb ddod at ei gilydd – myfyrwyr, staff ac ymwelwyr, sy’n golygu bod cyfathrebu’n allweddol. Trefnwyd WAW i wneud yn union hynny, cryfhau cyfathrebu er mwyn dangos i bobl yn syml, ffyrdd bob dydd o sut y gallent wneud gwahaniaeth.”

Meddai Gabe Hibberd, Cydlynydd Campws Byw a myfyriwr Coedwigaeth a Chadwraeth: “Mae’r Labordy Cynaliadwyedd a Campws Byw yn gobeithio ymgysylltu â digon o unigolion i wneud gwahaniaeth. Mae annog ymwybyddiaeth o wastraff ledled y Brifysgol yn werth chweil ac yn gallu arbed arian i fyfyrwyr yn y dyfodol. Diolch i’r Lab Cynaliadwyedd, Campws Byw a’n gwirfoddolwyr, mae gennym bellach gampws glanach a mwy ymwybodol.”

Myfyrwyr rhyngwladol yn Mynd yn Wyrdd o gwmpas Bangor!

GAn Marcel Clusa, Swyddog cymorth myfyrwyr rhyngwladol Daeth tîm o 30 o fyfyrwyr rhyngwladol brwdfrydig o Brifysgol Bangor at ei gilydd ddydd Sadwrn diwethaf i sicrhau planed dipyn glanach! Fe wnaethant dreulio 3 awr yn codi llawer o sbwriel o gwmpas Bangor uchaf ac isaf fel rhan o broject newydd a drefnwyd gan y Swyddfa Cefnogi Myfyrwyr Rhyngwladol. Mae’r cynllun yn cynnwys cyfres o deithiau a digwyddiadau wedi’u hanelu at godi ymwybyddiaeth o faterion amgylcheddol, cynaliadwyedd a lles ymysg myfyrwyr. Yn ogystal, trefnir eu holl ddigwyddiadau ar y cyd â’r Labordy Cynaliadwyedd, adrannau eraill o’r brifysgol (gydag Undeb y Myfyrwyr Bangor y tro hwn) a sefydliadau lleol er mwyn hybu’r profiadau a gaiff pob myfyriwr i’r eithaf a gweithredu fel pont rhwng myfyrwyr a’r gymuned leol.

Cafodd y myfyrwyr brofiad uniongyrchol o’r broblem a achosir gan sbwriel a gwastraff yn ein cymdeithas gyfoes. Mewn cyfnod byr iawn codwyd sawl cilo o eitemau oddi ar y llawr fesul un. Yn bennaf roedd y rhain yn boteli plastig neu wydr, caniau a sbwriel cysylltiedig â phrydau parod. O’r Pier ymlaen i’r Stryd Fawr ac yna i Ffordd y Coleg, casglwyd llond 15 bag o sbwriel sy’n dangos yn glir yr angen am newid. Gall plastig gymryd

miloedd o flynyddoedd i bydru ac yn y rhan fwyaf o achosion, mae’r sbwriel o gwmpas Bangor yn gorffen yn y môr, gan fod yn berygl gwirioneddol i lawer o rywogaethau a chynefinoedd.

Fe wnaeth y digwyddiad ddydd Sadwrn ein hatgoffa i gyd bod angen i bob un ohonom weithio ac ymdrechu i gael planed well a glanach. Yng ngeiriau Frederick Walter o’r Almaen – myfyriwr BSc mewn Bioleg/Sŵoleg Môr: “O weld y swm enfawr o sbwriel oedd wedi’i gasglu’r diwrnod hwnnw, mewn cyfnod mor fyr, fe wnes i sylweddoli gymaint y gall rhywun ein wneud i’n byd. Mae’n hanfodol fod pobl yn gweithredu a newid ein dyfodol.”

Mae’r amser i newid ein harferion wedi dod, fel y dangoswyd gan y grŵp yma o fyfyrwyr o bob rhan o’r byd a roddodd eu bore Sadwrn i helpu i lanhau ein dinas, a dylanwadu gobeithio ar arferion eraill i helpu i leihau gollwng sbwriel a chael Bangor harddach ac iachach i bawb.

Timau Llyfrgell y Brifysgol yn cydweithio â’r Lab Cynaliadwyedd Gan Beth Hall, Gwasanaeth Llyfrgell ac Archifau Prifysgol Bangor Mae’r Gwasanaeth Llyfrgell ac Archifau wedi bod yn gweithio gyda’r Lab Cynaliadwyedd i integreiddio cynaliadwyedd a lles cenedlaethau’r dyfodol i’n gwasanaethau.

Yn ogystal â chefnogi cynlluniau rheoli gwastraff ac arbed ynni dan arweiniad y Brifysgol, rydym wedi cefnogi nifer o brojectau’n cynnwys:

• • •

Wythnos Caru Data Diwrnod Rhyngrwyd mwy Diogel Diwrnod Llyfrau’r Byd

•

Byddwn hefyd yn cefnogi Wythnos Werdd a Diwrnod Iechyd Meddwl y Brifysgol.

Mae gennym ddiddordeb mewn datblygu ffyrdd newydd o gefnogi cynaliadwyedd a lles gyda digwyddiadau ac ymgyrchoedd yn y darparu llyfrau am ddim i blant ysgol yn Gwasanaeth Llyfrgell ac Archifau yn y dyfodol, Nigeria (gyda Dr Salamatu Fada) felly cysylltwch os gallwn gydweithio ar broject. cynnal arddangosfeydd a hysbysfyrddau i annog myfyrwyr i feddwl am eu lles Anfonwch e-bost neu rhowch alwad i Beth: a’u hiechyd meddwl b.hall@bangor.ac.uk | 01248 382081

•

arddangosfeydd â’r nod o godi ymwybyddiaeth amgylcheddol

•

cefnogi elusennau drwy ffeiriau llyfrau, cacennau a chasgliadau stampiau

•

digwyddiadau te a choffi am ddim i fyfyrwyr ymlacio a sgwrsio gyda ni

•

sesiynau tylino’r pen gan fyfyrwyr Coleg Menai yn ystod cyfnod arholiadau

•

Darllenwch fwy ar ein gwefan: https://www. bangor.ac.uk/library/about/Sustainability.php. cy Edrychwn ymlaen at gefnogi’r Carnifal Cynaliadwyedd ym mis Chwefror 2018 gyda nifer o ddigwyddiadau llyfrgell fel a ganlyn:

gair gan y cyfarwyddwr Er gwaetha pawb a phopeth dyma ni yn dod i ddiwedd blwyddyn arall. Gobeithio y gwnewch werthfawrogi’r newyddlen Nadoligaidd sy’n crynhoi uchafbwyntiau gweithgareddau’r Labordy Cynaliadwyedd ers mis Mai. Wrth ddathlu llwyddiannau rydym yn ymwybodol fod gormod o isafbwyntiau hefyd oddi fewn ac allan i furiau’r Brifysgol. ‘Does ond angen cip ar y newyddion o dro i dro i sylweddoli ein bod yn byw mewn byd cythryblus yn llawn heriau economaidd, cymdeithasol ac amgylcheddol yn digwydd yn ddyddiol. Prin fod gobaith eu datrys yn fuan chwaith.

Ond, am nawr, mae’n Nadolig. Amser i aros a meddwl, i bobl o ffydd a diffydd. Mae’r byd masnachol yn orffwyll, yn ceisio’n perswadio i brynu’n ffordd i ‘hapusrwydd’. Dydi ymuno mewn yn y fath wallgofrwydd ddim yn orfodol a ddim yn ddewis sydd ar gael i gymaint o bobl.

Bu’n flwyddyn o newid i ninnau fel pawb arall ac yn 2018, yn sgìl yr ad-drefnu byddwn fel Labordy Cynaliadwyedd yn ymuno â chriw’r Gwasanaethau Corfforaethol. Bydd hyn yn newid mawr i ni gyd ond rydym yn barod am yr her. Cadwch lygad allan am ein rhaglen waith newydd.

Rydym fel tîm yn awyddus i sicrhau ein bod yn cyd-weithio ar draws y Brifysgol ac yn cynnwys gymaint o bobl â phosib. Fedrwn ni ddim gwneud hynny ar ben ein hunain.

Felly, diolch o waelod calon i bawb sydd wedi Dwi am orffen gyda chyngor gan fy mam – cydweithio mor galed gyda ni yn 2017 (y rhai ‘byddwch yn garedig i bobl – wyddom ni ddim sy’n ymddangos yn y newyddlen ac eraill). pa fath o feichiau ma’ nhw’n eu cario’. Mor wir.

Hoffwn wahodd y rhai sydd heb ystyried gwneud hyd hyn i ymuno. Os ydi’n gwaith yn niwlog i chi ar hyn o bryd gobeithio bydd y mis o Garnifal Cynaliadwyedd (rhwng 1af Chwefror NADOLIG LLAWEN A a Dydd Gŵyl Ddewi) yn fodd i’ch goleuo.

BLWYDDYN NEWYDD DDA