Het witte overhemd
1
Het overhemd Een kledingstuk voor het bovenlichaam vaak gemaakt van een dunne stof, zoals katoen, linnen of viscose. Te herkennen aan de knopen op de voorkant, lange mouwen met enkele of dubbele manchetten en een zachte of gesteven kraag. Overhemden worden vaak door mannen gedragen. Vrouwen dragen ook overhemden, maar worden vaak blouse genoemd. Het verschil is te herkennen aan de knopen. Bij een overhemd zitten die standaard rechts, terwijl ze bij een blouse links zitten.
Het witte overhemd werd tot aan het einde van de 19e eeuw beschouwd als een symbool van status status en werd alleen gedragen door de elite. Nu is het witte overhemd daarentegen zowel formeel als casual in het straatbeeld te zien. Hoe komt dit onderscheid tot stand en wat maakt het witte mannenoverhemd vandaag de dag nou juist formeel of casual? Om antwoord te kunnen geven op deze vraag moet er eerst worden gekeken naar de kenmerken van een formeel en casual overhemd, zodat de verschillen met elkaar kunnen worden vergeleken. Omdat het witte overhemd tegenwoordig op verschillende manieren wordt gedragen, wordt als laatste aan de hand van vijf toonaangevende mode ontwerpers de bijdrage van styling aan de uiteindelijke uitstraling van het witte overhemd onderzocht.
De basis van het overhemd blijft qua vorm vrij statisch, maar de componenten van het overhemd en de manier van dragen veranderd met de tijd mee. Zo is de tweedeling tussen het klassieke formele herenoverhemd en het vrijetijdsoverhemd door de eigentijdse modemakers en 窶電ragers verstoord.
Onderzoeksmethode Begonnen met de geschiedenis van het overhemd in het algemeen met informatie van het internet en aangevuld met boeken. Hierna specifieker ingegaan op het witte overhemd, waaruit het contrast tussen het formele en casual overhemd voor het eerst naar voren kwam. Daarna ingezoomd op het materiaal en de bindingen en gekoppeld aan het eigen overhemd, waarna opnieuw het verschil tussen formeel en casual naar voren kwam. Om antwoord te geven kunnen geven op de onderzoeksvraag is er als laatste gekeken naar de verschillen tussen het formele en casual overhemd en hoe andere modemerken dit onderscheid maken. 2
3
De analyse - Point collar dress shirt 1. Classic point collar 2. Dubbele schouderpas 3. Front placket 4. Enkele manchet 5. Coupenaden 6. Mouwhuisje 7. Bias edged cuff 8. Tailed bottom
2
1
3
2 6 5 8
4
7 4
95% Katoen • • • • • •
Zacht, sterk, soepel en slijtvast Voelt prettig aan op de huid Vocht absorberend Bestand tegen strijken bij hoge temperaturen Krimp- en kreukgevoelig Vilt niet
5% Elastan
• Extreem elastisch en tegelijkertijd vormvast • Wordt dikwijls toegevoegd aan katoen om het geheel rekbaarder te maken • Maakt kreukgevoeligheid van katoen minder • Draagt zeer comfortabel • Sterkteverlies bij hitte, waardoor het niet in de droger mag en niet te heet mag worden gestreken
Waslabel • • • • •
6
Normaal wasprogramma maximaal 40° Celsius Geen bleekmiddel gebruiken Alleen op lage temperatuur strijken (110° Celsius) Chemische reiniging bij stomerij mogelijk Mag niet in de droger
5
Eigenschappen Poplin • Strakke recht toe recht aan weving van 100% katoen of een blend • Altijd geweven in een platbinding waardoor de stof ook relatief sterk is • Geen zichtbare reliëf • Dun, ademend, zacht, glad en duurzaam • Vertoont een kleine glans • Soepel • Kreukherstellend • Bestand tegen krimpen • Vocht opnemend
Technische informatie 1 2
2
3
4
3
5
6 10
6 9 7
8
7
4
9
12
8
11
1. Enkele handsteek binnenkant kraag 205 handsteek 2. Boord met staander met doorgestike stolpnaad
5. Knoopsgat met dubbele zigzagsteek
9. Bias edged cuff met doorgestikte stolpnaad
304 6. Zijnaad met dubbele kapnaad 1.06.02 301 stiksteek
1.06.02 301 stiksteek 3. Afgestolpte schouderpas
1.22.01 301 stiksteek 4. Dubbele kapnaad armgat
2.04.06 401 meerdraads kettingsteek
10. Coupenaden
2.04.06 401 meerdraads kettingsteek 7. Lijst met naaldplooi
6.05.01 301 stiksteek 7.32.03 401 meerdraads kettingsteek
11. Afgestolpt mouwhuisje
8. Dubbele rolzoom
6.03.01 301 stiksteek
3.05.01 301 stiksteek 12. Niet gestikte platte plooi
8
6.06
Wat zijn de kenmerken van een formeel wit overhemd? Placket
Eigenschappen
Het type placket bepaalt hoe het overhemd aan de voorkant overkomt. Formele overhemden hebben veelal een French placket waarbij de stiknaad niet zichtbaar is en de detaillering zo minimaal mogelijk is gehouden. De meest formele variant is de Fly placket. Een knoopsluiting met een extra strook die over de knopen heen valt en deze onzichtbaar maakt. Op deze manier gaat de aandacht niet naar de knopen.
• • • • • 9
Zo min mogelijk details Stijve kraag bedoeld voor stop- en vlinderdassen Verfijnde stoffen Lange mouwen met dubbele manchetten Langer in lengte
Boord
Het klassieke mannenoverhemd is een button-up shirt met een stijve kraag. De meest voorkomende boorden bij het formele overhemd zijn: de classic, spread, pin, club en in het bijzonder de wing collar (Vadermoordenaar), die alleen te vinden is op het 10 smokinghemd. Allen zijn oorspronkelijk ontworpen om te worden gedragen met een strop- of vlinderdas, zodat deze op zijn plek blijft zitten.
11
Manchetten Een formeel overhemd heeft altijd lange mouwen waarvan de dubbele manchetten (French cuffs) een belangrijk herkenningspunt zijn. Over het algemeen geldt dat een overhemd met een dubbele manchet nooit casual gedragen wordt, maar altijd onder een pak of colbert met manchetknoop. Het manchet kent 3 varianten: straight, rounded en angled, waarbij rounded het meest casual is en angled formeel.
Stofsoorten Formele overhemden worden veelal gemaakt van fijn geweven katoendraden voor extra draagcomfort. De meest voorkomende wevingen zijn: poplin, broadcloth en pinpoint & royal Oxford. Kenmerkend aan deze stoffen is dat ze allemaal een glad oppervlak hebben, zodat de focus niet op de structuur ligt en het overhemd zijn klassieke eenvoud behoudt. Een uitzondering hierop is de zwaardere piquĂŠ en plissĂŠ katoen die wordt gebruikt voor avondkleding en zijn formele status dankt aan het Victoriaanse tijdperk
Pasvorm Een authentiek formeel overhemd is bedoeld om in een broek te stoppen en is om deze reden langer dan het casual model. Het extra stof aan de onderkant komt in twee varianten: swallow & tailed bottom, waarbij de voor- en achterkant zijn verlengt. Dit vereenvoudigd het instoppen waardoor het overhemd bij elke beweging correct in de broek blijft zitten. Daarnaast heeft het overhemd vaak een smallere pasvorm, zodat het stof aan de zijkant minder snel naar boven kruipt.
13
12
Wat zijn de kenmerken van een casual wit overhemd? Boord Eigenschappen • • • • •
In tegenstelling tot het formele overhemd is het casual shirt juist te herkennen aan het button-down boord, omdat deze is gemaakt om open te kunnen worden gedragen. De punten zitten vast met knoopjes, waardoor het overhemd niet is bedoeld om met een stropdas te worden gedragen. Daarnaast is er de mandarin collar. Een kleine opstaande kraag die niet naar beneden kan en dus niet met een strop- of vlinderdas kan worden gedragen.
Decoratieve kenmerken Button-down collar Robuuste stoffen Enkele manchetten Lossere pasvorm
15 14
Manchetten Enkele manchetten (Single Barrel Cuffs) zijn de meest voorkomende manchetten bij het casual overhemd. Het manchet kan eenvoudig met één knoop worden gesloten en eventueel worden opgerold voor een nonchalante uitstraling. Op deze manier kan een overhemd eenvoudig van klassiek naar casual gaan door alleen de mouwen aan te passen. De Double Barrel Cuff is een formelere variant en wordt in plaats van met één knoop juist met twee knopen gesloten. Ook deze manchetten kennen de standard, rounded en angled variant, waarbij de rounded en standard variant het meeste voorkomt.
16
Placket & borstzak Waar het bij het formele overhemd zo minimaal mogelijk moet, draait het bij het casual overhemd juist om details. Zo is de placket vaak zichtbaar vast gestikt en maken de knopen in tegenstelling tot de formele variant juist een belangrijk deel uit van het gehele overhemd. Hetzelfde geldt voor de borstzak wat een extra detail is dat alleen op casual overhemden is te vinden.
Stofsoorten Casual overhemden zijn vaak gemaakt van een polyester blend met katoen voor een gemakkelijker onderhoud. Zo kreukt polyester nauwelijks, droogt het snel op en heeft het een hoge slijtweerstand. Casual overhemden zijn te herkennen aan de meer robuuste weving, zoals Oxford, twill en end-on-end. De grovere manier van weven zorgt ervoor dat het textuur van de stof duidelijker zichtbaar is en het overhemd als casual wordt gezien.
17
Pasvorm Het casual overhemd wordt in tegenstelling tot de formele variant vaak zonder colbert gedragen, waardoor er meer aandacht aan de pasvorm wordt besteed. Zo eindigt de curve aan de onderkant hoger, waardoor deze gemakkelijk over een broek kan worden gedragen, is de pasvorm vaak losser en is het boord korter, 18 omdat deze geen strop- of vlinderdas op zijn plaats hoeft te houden.
Welke invloed heeft styling op de uiteindelijke uitstraling van het witte overhemd? Naast dat de kenmerkende factoren, zoals het boord, manchetten en stof, onderscheid maken tussen een casual en formeel overhemd draagt ook de uiteindelijke styling bij aan het totaalplaatje. Zo kan een klassiek wit poplin overhemd met een button-up collar en dubbele manchetten er heel anders uitzien op een spijkerbroek met sneakers dan op een zwarte pantalon met nette brogues. Styling is daarom een essentieel onderdeel wat betreft de uiteindelijke uitstraling. Het laat zien hoe de drager voor de dag wil komen. Ontwerpers doet dit om de visie van hun collectie te tonen. De extra styling bij de show toont het verhaal achter het ontwerp.
Dsquared2 - Spring 2013
20
De formele uitstraling van het witte overhemd is verdwenen door de robuuste elementen die Dsquared2 er aan heeft toegevoegd. De losse mouwen, korte broek, tatoeages en andere accessoires en details verminderen de formaliteit en versterken juist het iconische ruige imago.
Dior Homme - Fall 2010
19
Dior houdt zich aan zijn klassieke uitstraling en richt zich op simpliciteit, waardoor het geheel al snel strak en formeel over komt. In vergelijking met bijvoorbeeld Dsquared2 is duidelijk te zien wat voor invloed styling heeft op de uiteindelijke uitstraling. Hoe eenvoudiger, hoe formeler.
D.GNAK - Fall 2015 Geen klassieke, maar juist een urban uitstraling bij deze collectie. Het traditionele witte overhemd is verlengt en de mouwen zijn opgestroopt voor een extra casual uiterlijk. Het shirt wordt onder andere gecombineerd met sneakers, rugzak en pet wat de sportiviteit extra benadrukt.
23
21 Greg Lauren - Fall 2015 De combinatie wit overhemd, colbert, zwarte broek en vlinderdas creĂŤert gewoonlijk een beeld van formaliteit, maar is in deze collectie nauwelijks zichtbaar. Het overhemd is slordig in de broek gestopt, het colbert rafelt, de broek is baggy en wordt gecombineerd met worker boots. Lauren geeft een nomadische draai aan klassieke kledingstukken, waardoor een formeel wit overhemd opeens een shabby uiterlijk krijgt.
Ermenegildo Zegna - Fall 2015
22
Het Italiaanse Zegna geeft een casual twist aan zijn klassieke look door het formele overhemd te combineren met meer casual ogende gebreide accessoires rondom de middel. Zo kan een op het eerste gezicht formeel voorkomen eenvoudig een meer nonchalante uitstraling krijgen.
Conclusie Het witte overhemd is door de jaren heen verandert van statussymbool naar basiskledingstuk. De eerst zo strakke lijn tussen het formele en casual overhemd is vervaagd en grenzen worden door het snel veranderende modebeeld voortdurend overschreden en verlegd. Het witte overhemd draagt nog steeds dezelfde elegantie als voorheen alleen is het geheel minder gedisciplineerd. Hedendaagse ontwerpers en modedragers laten door klassieke met casual elementen te combineren zien, dat een wit overhemd niet meer voor één specifieke gelegenheid is weggelegd. De styling om het klassieke kledingstuk heen speelt vandaag de dag een grote rol bij het uiteindelijke onderscheid tussen casual en formeel. Desondanks is het formele witte overhemd nog steeds op een paar uiterst kenmerkende eigenschappen te onderscheiden van de casual variant. Zo heeft een formeel overhemd altijd lange mouwen, draait het om zo min mogelijk details en worden er verfijnde stoffen gebruikt. Het standaard ontwerp blijft vrijwel altijd hetzelfde, waardoor het shirt zijn klassieke eenvoud behoudt en de aandacht niet naar een specifiek punt wordt getrokken. Waar het bij het formele overhemd zo minimaal mogelijk moet, draait het bij het casual overhemd juist om details. Het overhemd mag gezien worden. De decoratieve extra’s en robuuste stoffen met zichtbare textuur zijn onderhevig aan het veranderende modebeeld en zorgen voor een eigentijdse sportieve uitstraling. De casual button-down collar en enkele manchetten geven aan dat het overhemd, in tegenstelling tot de formele variant met zijn stijve kraag en dubbele manchet, niet is geschikt voor formele accessoires, zoals strop- en vlinderdassen en manchetknopen.
Het antwoord op de vraag: ‘’Wat maakt het witte mannenoverhemd vandaag de dag nou juist formeel of casual?’’ is dus een combinatie van zowel technische als stilistische aspecten, die elkaar aanvullen. Zo bestaat het ontwerp uit een aantal klassieke onderscheidende kenmerken die het overhemd tot de formele of juist casual categorie bestempelt, en het voor de gebruiker gemakkelijker maakt om het juiste overhemd voor de juiste gelegenheid te kiezen. Deze onderscheidende lijn kan op zichzelf weer worden doorbroken door het overhemd anders te combineren, waardoor een klassiek shirt ineens een casual uitstraling krijgt. De uiteindelijke scheiding ligt dus niet meer alleen in de handen van de ontwerper. Het van origine statusverhogende kledingstuk heeft tegenwoordig een multifunctionele functie die door de gebruiker zelf kan worden aangepast.
24
Bronnenlijst Boeken
11. An Intro To Shirt collars. Van: http://www.wellbuiltstyle.com/an-intro-to-shirt-collars/ [datum van raadpleging: 27 februari 2015]. 12. Volker Feyerabend, F., 2008, Shapes and Styles of Fashion. Stiebner Verlag GmbH, München. 13. ASOS Smart Shirt. Van: http://www.asos.com/au/Men/Shirts/Smart-Shirts/Cat/ pgecategory.aspx?cid=14480 [datum van raadpleging: 1 maart 2015]. Coffin, D., 1998, Shirtmaking: Developing Skills For Fine Sewing. Taunton Press, Newtown. 14. Shirt Cuffs: Choosing Between Barrel or French. Van: http://artofstyle.hucklebury.com/ De Greef, J., 1989, Shirts. Cantecleer, De Bilt. shirt-cuffs/ [datum van raadpleging: 26 februari 2015]. Hannelore, E., 2014, Clothing Technology. Nourney, Vollmer GmbH & Co, Haan. Volker Feyerabend, F., 2008, Shapes and Styles of Fashion. Stiebner Verlag GmbH, München. 15. River-Island Long Sleeve Military. Van: http://www.asos.com/River-Island/RiverIsland-Long-Sleeve-Military-Shirt/Prod/pgeproduct.aspx?iid=5045855 [datum van Takamura, Z., 1993, Fashion With Style: Ladies Fashion Items. Graphic Sha Pub Co, Tokyo. raadpleging: 1 maart 2015]. 16. An Intro To Shirt collars. Van: http://www.wellbuiltstyle.com/an-intro-to-shirt-collars/ [datum van raadpleging: 27 februari 2015]. 1. Uniqlo. Van: http://www.uniqlo.com/jp/corp/pressrelease/2011/02/022819_plus_j.html 17. Creating your casual shirt. Van: http://www.alexander-west.com/styleguide/?p=1524 [datum van raadpleging: 25 februari 2015]. [datum van raadpleging: 1 maart 2015]. 2. AW 12 Mens Shirts – Keyshapes. Van: https://sites.google.com/site/parkleadesignagency/ 18. River-Island Long Sleeve Military. Van: http://www.asos.com/River-Island/RiverIsland-Long-Sleeve-Military-Shirt/Prod/pgeproduct.aspx?iid=5045855 [datum van apparel/aw12mensshirts-keyshapes [datum van raadpleging: 28 februari 2015]. raadpleging: 1 maart 2015]. 3. Ellery Resort 2015. Van: http://modaoperandi.com/ellery-r15/white-danube-shirt [datum 19. Dsquared2 – Spring 2013. Van: http://www.style.com/fashion-shows/spring-2013van raadpleging: 3 maart 2015]. menswear/dsquared [datum van raadpleging: 28 februari 2015]. 4. Eigen beeld. 2015, anatomie overhemd 5. Woven fabrics. Van: http://www.tech.plym.ac.uk/sme/MATS324/MATS324C2%20fabrics. 20. Dior Homme – Fall 2010. Van: http://www.vogue.co.uk/fashion/autumn-winter-2009/ mens/dior-homme [datum van raadpleging: 28 februari 2015]. htm [datum van raapleging: 26 februari 2015]. 6. Washing Care Labels. Van: http://www.clothinglabel.com/content/washing-care-labels- 21. Greg Lauren – Fall 2015. Van: http://www.style.com/fashion-shows/fall-2015-readyto-wear/greg-lauren [datum van raadpleging: 28 februari 2015]. and-garment-care-symbols-care-instructions [datum van raadpleging: 25 februari 2015]. 22. D.GNAK – Fall 2015. Van: http://www.milanomodauomo.it/it/sfilate/6566/ [datum van 7. Eigen beeld. 2015, technische tekening raadpleging: 28 februari 2015]. 8. Seam type. Van: http://www.amefird.com/wp-content/uploads/2009/10/Seam-Type.pdf 23. Ermenegildo Zegna – Fall 2015. Van: http://www.style.com/fashion-shows/fall-2015[datum van raadpleging: 2 maart 2015]. menswear/ermenegildo-zegna/collection [datum van raadpleging: 28 februari 2015]. 9. 3 Shirts Plackets Common For Dress Shirts. Van: http://artofstyle.hucklebury.com/shirt24. Muzhskov Vorotnichok. Van: http://secondstreet.ru/uploads/ plackets-for-dress-shirts/ [datum van raadpleging: 26 februari 2015]. images/00/02/92/2013/08/23/muzhskoy-vorotnichok.jpg [datum van raadpleging: 2 10. Shirt Cuffs: Choosing Between Barrel or French. Van: http://artofstyle.hucklebury.com/ maart 2015]. shirt-cuffs/ [datum van raadpleging: 26 februari 2015]. 25. Scheltens & Abbenes – Unfolded. Van: http://www.arttube.nl/nl/video/Museum_Jan_ Cunen/Scheltens_Abbenes [datum van raadpleging: 2 maart 2015].
Internet
25
Sven Ponthรถfer B1C