ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ
Ματίνα Μόσχοβη: 6946358186 Παναγιώτης Λακιώτης: 6976031374 email: ear.pigon@yahoo.gr https://www.facebook.com/groups/earpigon
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 21 ΜΑΪΟΣ 22
Επικοινωνία
© Gilbert Garcin
Λοιπόν, λίγο κουράγιο ακόμα, Όποιος βρεθεί με άλογο του μένει να τραβήξει για την ήττα καβαλάρης.
Άρης Αλεξάνδρου
ΤΟ ΚΙΒΩΤΙΟ, του Άρη Αλεξάνδρου (Λένινγκραντ 1922 - Παρίσι 1978), Εκδόσεις Κέδρος, Σελίδες 358 Η δημιουργική ενασχόλησή μας την προηγούμενη χρονιά με τον Χουάν Ρούλφο, μας προετοίμασε για ένα «τόλμημα»: την μεγαλύτερη φόρμα με την οποία έχουμε ασχοληθεί έως τώρα στις συναντήσεις μας, Το κιβώτιο του Άρη Αλεξάνδρου. Στην οδό Σπετσών 45, το έτος 1966, άρχισε να γράφεται το οριακό αυτό έργο που ανάγει την εμπειρία του εμφυλίου πολέμου στο συμβολικό και υπαρξιακό της επίπεδο. Το Κιβώτιο ανατρέπει όλους τους κανόνες και τους κώδικες της πεζογραφίας. Είναι έργο «πολιτικού υπερρεαλισμού»; «μίμηση μίμησης ρεαλισμού»; «μυθιστόρημα του Παραλόγου»; «μετακαφκικό»; «μοντέρνο»; «μεταμοντέρνο»; Αναμφίβολα είναι ένα έργο πρωτοποριακό που δεν κατατάσσεται σε λογοτεχνικό είδος. Περί τίνος πρόκειται; Καλοκαίρι του 1949. Τέλη του εμφυλίου-αιμομικτικού πολέμου. Μια ομάδα επίλεκτων, εθελοντών, αναλαμβάνει να φέρει εις πέρας μια επιχείρηση η οποία δύναται να καθορίσει την έκβαση του πολέμου. Ένα κιβώτιο, άγνωστου περιεχομένου, πρέπει να μεταφερθεί μυστικά από την πόλη Ν στην πόλη Σ. Τι συμβαίνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο όταν βιώσει ένα βίαιο, ειδεχθές γεγονός; Ο υποθάλαμος, λένε, στέλνει σήμα στην υπόφυση και από εκεί στον επινεφριδικό αδένα, απελευθερώνοντας κορτιζόνη. Αυτό οδηγεί σε περιορισμένη όραση. Ένα περιορισμένο στιγμιότυπο του γεγονότος κωδικοποιείται στον εγκέφαλο εντός δευτερολέπτων και η ανάμνηση αρχίζει να σβήνει, να «μολύνεται» μετατρέποντας μας σε «αναξιόπιστους» αφηγητές. Ένα βίαιο γεγονός ανοίγει μία πληγή που εξαπλώνεται και μολύνει τα πάντα. Το ΤΡΑΥΜΑ μπερδεύει τις αισθήσεις, μεταμορφώνει ακόμη και τον πιο διαυγή εγκέφαλο σε λ α β ύ ρ ι ν θ ο. ΤΟ ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΗΣΕΙ ΤΟ ΤΡΑΥΜΑ ΟΡΑΤΟ ΕΙΝΑΙ Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΘΥΜΑΤΟΣ ΝΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΕΙ ΜΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ Ε Π Α Ν Ω ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΤΡΑΥΜΑ.
Συνανάγνωση
- Και η πραγματικότητα; - Τι ορίζουμε ως πραγματικότητα; - Ποιος είναι ο ρόλος της; - Τι δημιουργεί την σχάση; - Τι προκαλεί την παθολογία του κακού; - Ότι το κακό δηλαδή είναι πάντοτε έξω από μένα; - Και ο ρόλος της ευθύνης; - Είμαστε άνευ ευθύνης για όσα μας συμβαίνουν προσωπικά και συλλογικά; - Έχουμε συνείδηση της αβεβαιότητας έναντι των πραγμάτων; Ελβετοί επιστήμονες, στις αρχές του 21ου αιώνα διαπίστωσαν πως στην πραγματικότητα τα ψυχικά τραύματα επηρεάζουν τον ανθρώπινο γενετικό κώδικα και κ λ η ρ ο ν ο μ ο ύ ν τ α ι.
Εμφύλιος. Εξωτερική και ενδοψυχική πραγματικότητα. Διαγενεακή μεταβίβαση.
Ένα σπάνιο δείγμα συγγραφέα-ποιητή, όπου έργο και βίος ταυτίζονται απόλυτα. Ίσως θα ταίριαζε στον Άρη Αλεξάνδρου, η φράση του Χαίλντερλιν από τον Υπερίωνα:
«Ευτυχισμένοι είναι όσοι δεν σε καταλαβαίνουν! Όποιος σε καταλαβαίνει, πρέπει να μοιραστεί και το μεγαλείο σου και την απελπισία σου.»
Συνανάγνωση
© Gilbert Garcin
Υποσημείωση
Φίλε ή αντίπαλε μην τ’ αναγγείλεις πουθενά Δεσμώτης τήδε ίσταμαι τοις ένδον ρήμασι πειθόμενος.
Άρης Αλεξάνδρου
Το προτελευταίο ποίημα της συλλογής «Ευθύτης οδών» (1959) που μετά δημοσιεύτηκε και στη συγκεντρωτική έκδοση Ποιήματα 1941-1974.
Συνανάγνωση
ΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδ’, ἀλλ’ εἴδωλον ἦν. ΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄς; Νεφέλης ἄρ’ ἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι; Ευρυπίδης, Ελένη
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΛΕΝΗ Στην Τροία πήγε μόνο το είδωλό μου. ΑΓΓΕΛΟΣ Τί λες; Τόσος μόχθος κι αγώνας για έναν ίσκιο;
Η Ελένη στα τείχη της Τροίας, Gustave Moreau
Συνανάγνωση
ΕΛΕΝΗ του Ευρυπίδη (480 π.Χ. Σαλαμίνα - 406 π.Χ. Αρέθουσα Πέλλας), διδάχθηκε το 412 π. Χ στα Μεγάλα Διονύσια. Μετάφραση Τ. Ρούσσου Το ιστορικό πλαίσιο Στην Αθήνα το 412 π.Χ., τη χρονιά που παίχτηκε η Eλένη, η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη. Από το 431 π.Χ. η πόλη βρισκόταν σε πόλεμο με τη Σπάρτη, τον γνωστό Πελοποννησιακό πόλεμο, με μικρά διαστήματα ειρήνης. H μεγάλη στρατιά, που είχε στείλει στη Σικελία, είχε καταστραφεί το 413 π.X. και πολλοί Αθηναίοι στρατιώτες είχαν σκοτωθεί ή αιχμαλωτιστεί. Ο εμπνευστής της εκστρατείας, ο Αλκιβιάδης, κατηγορούμενος για ιεροσυλία, είχε καταφύγει στους Σπαρτιάτες και τους είχε συμβουλέψει να καταλάβουν τη Δεκέλεια στην Αττική. Οι Σπαρτιάτες πράγματι οχύρωσαν τη Δεκέλεια, με αποτέλεσμα οι Αθηναίοι να ζουν υπό διαρκή απειλή. Tο μέλλον φαινόταν δυσοίωνο. Η Ελένη ταυτίστηκε με τον καταστροφικό πόλεμο και παρουσιάζεται συχνά ως υπαίτια για το θάνατο πολλών ανθρώπων. Yπήρχε όμως και μια άλλη παράδοση λιγότερο γνωστή. Ο Στησίχορος, για παράδειγμα, ο λυρικός ποιητής, παρουσίασε μια άλλη εκδοχή στο ποίημά του Παλινωδία: η Ελένη δεν πήγε ποτέ στην Τροία με τον Πάρη· οι θεοί την πήγαν στην Αίγυπτο, ενώ στη θέση της έπλασαν ένα είδωλο, που ο Πάρης απήγαγε νομίζοντας ότι είναι η Ελένη. Οι Έλληνες λοιπόν και οι Τρώες πολεμούσαν για δέκα χρόνια όχι για την πραγματική Ελένη, αλλά για το είδωλό της. Το μύθο αυτόν αξιοποιεί και ο Ευριπίδης στην τραγωδία του Eλένη.
- Πρόκειται περί τραγωδίας; - Μήπως πρόκειται περί κωμωδίας; - ‘Η μήπως για ρομαντικό δράμα;
Συνανάγνωση
© Evi Karagiannidi
…αν είναι αλήθεια πως κάποιος άλλος Τεύκρος, ύστερα από χρόνια, ή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβη ή κάποιος άγνωστος, ανώνυμος, που ωστόσο είδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάρια, δεν το ‘χει μες στην μοίρα του ν’ ακούσει μαντατοφόρους που έρχουνται να πούνε πως τόσος πόνος τόση ζωή πήγαν στην άβυσσο για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη.
Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ, «ΕΛΕΝΗ»
Συνανάγνωση
Τα έργα μας υπαγορεύουν εστίαση στις παρακάτω έννοιες: • ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΙΒΩΤΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΕΝΟΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ; • ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΦΑΝΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑ; ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΤΑ ΕΙΔΩΛΑ ΤΗΣ; • ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΘΥΤΕΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ; «ΤΑ ΡΕΜΑΛΙΑ ΟΙ ΗΡΩΕΣ»; • ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΠΡΟΣΩΠΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΙ ΘΑΝΑΤΟΙ; • ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΨΥΧΙΚΟ ΤΡΑΥΜΑ; • ΚΑΙ ΤΙ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΩΣ ΤΡΑΥΜΑ; • ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΑΙΔΑΛΩΔΗΣ Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ;
γραφή
την Τετάρτη 6 Οκτωβρίου 2021 στις 7μμ έως τις 10μμ
σχεδιασμός: Φωτεινή ΚΑΠΑΡΕΛΟΥ
Αρχίζουμε