Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich

Page 1



Lublin 2010


Koncepcja i redakcja albumu / The concept and editing of the album Sławomir Wyspiański Zdjęcia / Photographs Lech Mazur, Paweł Rafałko, Krzysztof Tarasiuk, Sławomir Wyspiański zbiory archiwalne Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej i Miejskiego Ośrodka Kultury w Terespolu Teksty / Text Stanisław Dąbrowski, Jerzy Horbowiec, Sławomir Wyspiański Projekt i opracowanie graficzne / Graphic design Sławomir Wyspiański

Wydawca / Publisher Fundacja Dialog Narodów 20-127 Lublin, ul. Dolińskiego 1 ISBN 978-83-925882-4-5 Publikację sfinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Województwa Lubelskiego Miasta Lublin PKO Bank Polski Agencji Nieruchomości Rolnych The album was financed by The Ministry of Culture and National Heritage The Province of Lubelskie The Town of Lublin PKO Bank Polski Agricultural Property Agency

www.mfkw.pl


Z

e szczególnym impulsem duchowej radości przeżywaliśmy XV Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich w Terespolu, kiedy Dobry Bóg pobłogosławił nam na jubileuszową edycję tej swoistej uroczystości. Na przestrzeni piętnastu lat, z tradycyjną wschodniosłowiańską kolędą, Terespol odwiedziło tysiące bardzo ciekawych wykonawców prezentując oryginalne wykonania tych paraliturgicznych tekstów okresu bożonarodzeniowego. Pobrzemiewały kolędy łemkowskie, bojkowskie, czy też chełmskie ze znanym dla kultury ukraińskiej swoistym artyzmem, a także białoruskie z bogatym dorobkiem duchowej kultury. Jako wielkie arcydzieła zostały ostatnimi czasy zapożyczone przez rosyjską kulturę stając się naszą chlubą duchową. Jubileuszowy album przedstawia całokształt tego dorobku w nadbużańskim Terespolu. Zdjęcia wykonane przez mistrzów fotografii, w szczególny sposób przedstawiają to wielkie bogactwo naszego terespolskiego kolędowania. Prezentują oblicza kolędników, którzy przyjeżdżają do Terespola nie po to tylko aby śpiewać, lecz autentycznie kolędować. Dzięki tym szczególnym pracom, bogatym w swojej różnorodności, jestem przekonany, iż wielu smakoszy wschodniej duchowej kultury zrodzi w swoich uczuciach przekonanie, że warto do Terespola przyjechać, aby przeżyć radość, że odradza się nasza duchowa kultura Południowego Podlasia, która stanowiła potencjał duchowej energii i tradycji tej Ziemi. Prawosławny Arcybiskup Lubelski i Chełmski

I

t is with a great spiritual joy that we experience this year’s International Festival of East Slavic Carols in Terespol, when God blessed the 15th jubilee edition of this unique even. Thousands of very interesting performers of paraliturgical songs so closely connected with Christmas have visited Terespol with traditional East Slavic carols since the first edition of the festival. Both Lemko, Boyko and Chełm carols, rich in an artistry so typical of Ukrainian culture and Belorussian carols with their rich heritage of spiritual culture, which recently have been borrowed by Russian culture as cultural masterpieces, are gradually becoming our national pride. The jubilee album presents the history of the festival held in Terespol on Bug. The photographs present the rich cultural heritage of carolsinging in Terespol. Taken by expert photographers the photographs feature carol-singers in a special way; they come to Terespol not just to sing but to sing carols. I do believe that the album which abounds in many diverse artistic achievements will encourage connoisseurs of Eastern spiritual culture to come to Terespol and enjoy a revival of the spiritual culture of Południowe Podlasie, which constituted the foundation of spiritual energy and tradition of the region not so long ago.

Orthodox Archbishop of Lubelsko-Chełmska Diocese

Lublin, February 2010

Lublin, luty 2010 r.

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich



Wprowadzenie Introduction

W

nadbużańskim, ponad sześciotysięcznym Terespolu, miasteczku leżącym na styku narodów, kultur, języków i wyznań, regularnie od 1996 r. w samym środku zimy organizowane są spotkania kolędników. W 2000 roku przegląd kolęd przekształcono w Międzynarodowy Festiwal Chórów Kolędniczych. Dwa lata później zmieniono regulamin i do dziś terespolskie kolędowanie funkcjonuje jako Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich. Czternaście edycji festiwalu, blisko pięć tysięcy wykonawców i wielotysięczna widownia potwierdzają, że jest to jeden z nielicznych tego typu festiwali na świecie, a jego rangę podnoszą uczestnicy: znakomite chóry i dyrygenci z całej Europy. Wielu wykonawców przyjeżdża tu nie tylko, by śpiewać, ale autentycznie kolędować. Warto przyjechać do Terespola na festiwal i przeżyć prawdziwą ucztę duchową, której błogosławi Jego Ekscelencja Arcybiskup Abel. Patronat honorowy nad XV Międzynarodowym Festiwalem Kolęd Wschodniosłowiańskich objął Jego Eminencja Wielce Błogosławiony Sawa – Prawosławny Metropolita Warszawski i całej Polski oraz Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

T

erespol, a town with over six thousand residents and situated on the Bug River, where many nations, cultures, languages and denominations meet, has played host to a review of carol-singing choirs and groups organised in the middle of winter since 1996. In 2000 the name of the event was changed from Review of Carol-singing Choirs to International Festival of Carol-singing Choirs. Two years later the rules were changed again and since then the event in Terespol has been known as International Festival of East Slavic Carols. Fourteen editions of the festival, almost five thousand performers and thousands of visitors who come to listen to the artists show that the event is unique and its status is increased by excellent choirs and conductors from all over Europe. Many performers come here not just to sing but specially to sing carols. The festival in Terspol is definitely worth seeing since it gives visitors a chance to participate in a genuine spiritual feast, blessed by His Excellency Archbishop Abel. The 15th International Festival was held under the honorary patronage of His Eminence Blessed Sawa – Orthodox Metropolitan of Warsaw and of the whole Poland as well as the Minister of Culture and National Heritage.

Boże Narodzenie – unikalna ikona z I połowy XVI w. znajduję się w ikonostasie katedry p.w. Przemienienia Pańskiego w Lublinie Christmas – a unique icon from the first half of the 16th century from the iconostas of the Transfiguration Cathedral in Lublin

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich

Chwała Bogu na wysokościach, a na ziemi pokój ludziom, których sobie upodobał. Glory to God in the highest, and on earth peace among men with whom He is pleased.


Terespol – miasto kolędników Terespol – the town of carollers

T

erespol jest przygranicznym miastem położonym na zachodnim brzegu rzeki Bug, stanowiącej naturalną granicę Polski. Jest położony zaledwie 7 km od Brześcia na Białorusi. Miasto usytuowane jest przy wschodniej granicy naszego kraju na historycznym szlaku handlowym wiodącym ze wschodu na zachód. Przez Terespol biegnie jeden z głównych korytarzy transportowych i komunikacyjnych Europy: międzynarodowa trasa samochodowa E-30 i transeuropejska linia kolejowa K-2 łącząca Paryż, Berlin, Warszawę, Terespol, Brześć, Mińsk i Moskwę.

T

erespol is situated on the western bank of the Bug River, which constitutes a natural state border of the Republic of Poland. It is only 7 km from Brest, Belarus. The town is located near the eastern border of Poland, on a historical trade route which led from the east to the west. Major European roads and railway lines cut across Terespol: the E-30 international road and the K-2 European railway line which starts in Paris and runs across Berlin, Warsaw and Terespol, Poland, Brest and Minsk, Belarus to Moscow, Russia.

Na obydwu zdjęciach: ul.Wojska Polskiego, główna arteria komunikacyjna miasta. Both photographs present Wojska Polskiego Street, the main street of the town.


The history of the town is both rich Historia tego miasta jest tyle bogata, and tragic. Terespol and the region is co tragiczna. Terespol i okolice to teren, a place where Poles, Jews, Germans, gdzie od wieków żyli obok siebie PolaUkrainians, Belorussians and Rusyns, i.e. cy, Białorusini, Żydzi, Niemcy, Ukraińcy the local people who used their specific i ,,Rusini”, czyli tzw. tutejsi, autochtonolanguage have lived together side by side wie posługujący się językiem miejscowym, for ages. For at least 500 years both the obraźliwie nazywanym ,,chachłackim”. very town and the region have been sufCo najmniej 500 lat w samym mieście fused with an atmosphere of many diffei sąsiednich wsiach kształtowała się atrent cultures. mosfera przesycona wielokulturowością. The place was first mentioned in 1512, Pierwsze pisane wzmianki o Terespolu when a village called Błotków appeared pochodzą z 1512 roku, kiedy to w miejscu at the site of contemporary Terespol. The obecnego miasta istniała wieś Błotków, w village belonged to Brest administrative obrębie wójtostwa brzeskiego, własność region and first belonged to Iwan SapieIwana Sapiehy, a od 1533 Iwana Hronostaja. ha; then, from 1533 W XVI wieku, wykorzyit was the property of stując ciekawe położeIwan Hronostaj. In the nie wsi, król Zygmunt 16th century in view of III kupuje grunty i na an interesting location nich lokuje pałac wraz z of the village Polish przepięknym ogrodem. king Zygmunt III boW końcu XVII wieku ught the land on which wieś Błotków nabywa he built a palace with Józef Bogusław Słuszka, a beautiful garden. At kasztelan wileński. On the end of the 17th to, na cześć swojej żony century the village of Teresy, nazwał Błotków Błotków was bought by Terespolem, a w 1697 r. Józef Bogusław Słuszmocą stosownego przyka, a Vilnius castellan. wileju, podniósł go do In honour of his wife, rangi miasta. Słuszka Teresa, he changed the nie wyposażył mieszname of Błotków to Teczan w grunta orne. Lirespol and in 1697 he czył, że ich głównym raised the rank of the źródłem utrzymania place to that of a town będzie rzemiosło. Na by issuing a special pritakie rachuby pozwalała Józef Bogusław Słuszka - kasztelan wileński vilege. Słuszka did not bliskość Brześcia. Józef Bogusław Słuszka - Vilnius castellan Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich

„Ostoja” herb rodowy Słuszków pierwowzór herbu Terespola "Ostoja" coat of arms of the Słuszka family, a prototype of the coat of arms of Terespol


XVIII-wieczny sztych (autor nieznany) z widokiem Brześcia Litewskiego. W tle wieś Błotkowo – obecnie Terespol. 18th century print (by an unknown author) featuring a view of Brest on the Bug River. In the background there is a village of Błotków, now Terespol.

grant the townspeople with arable ground because he believed that they would earn their living as craftsmen. Since Brest was so close, such a belief was fully justified. In the middle of the 18th century Terespol and the surrounding land became the property of Jan Jerzy Fleming, Great Lithuanian Treasurer and later a Voivode of Pomorskie, who built his residence in the town. At the end of the 18th century Fleming’s daughter, Izabela, who later married Prince Adam Czartoryski, inherited Terespol as part of his huge fortune. At that time Terespol was hit by the turmoil of war. At the end of the 18th century and at the beginning of the 19th century the town was dogged by misfortune. Many buildings in the town were destroyed by

W połowie XVIII w. Terespol, wraz z okolicznymi dobrami, przechodzi na własność Jana Jerzego Fleminga, podskarbiego wielkiego litewskiego, później wojewody pomorskiego, który w Terespolu lokuje swoją główną rezydencję. W końcu XVIII w. Terespol, jako cząstkę ogromnej fortuny Fleminga, odziedziczyła jego córka Izabela, późniejsza żona księcia Adama Czartoryskiego. W tym czasie Terespol nawiedzają wojenne zawieruchy. Dla miasta koniec XVIII i początek XIX w. okazał się niezbyt szczęśliwy. W tym czasie miasto strawiło kilka pożarów, z których największy z 1827 roku zniszczył ponad połowę miejskich zabudowań. W latach 1836-1846 w Brześciu trwały

8


zakrojone na szeroką skalę prace przy budowie cytadeli, zwanej również twierdzą brzeską. Terespol, jako przedpole twierdzy, miał być wyburzony i przeniesiony w inne miejsce. Plany związane z rozbudową fortyfikacji w promieniu 15 km na zachód od twierdzy brzeskiej zadecydowały o potrzebie budowy kolei z Warszawy do Brześcia, która w dalszej perspektywie miała połączyć Brześć z Rosją. Pierwszy odcinek żelaznej drogi z Warszawy do Terespola, zwany wtedy koleją warszawsko-terespolską, został oddany do użytku w roku 1867. Okres I wojny światowej to przymusowe i dobrowolne deportacje wielu mieszkańców w głąb Rosji. Skalę zjawis- ka ilustrują dane statystyczne. O ile w 1914 roku Terespol liczył ponad 5,5 tysiąca mieszkańców, o tyle w 1921 doliczono się zaledwie nieco ponad 1,9 tysiąca osób. By wzmóc akcję osiedleńczą na wschodnich rubieżach Rzeczpospolitej, w 1927 roku Ministerstwo Spraw Wojskowych wydzierżawiało nieodpłatnie oficerom z twierdzy brzeskiej urodzajne ziemie w pobliżu Terespola. Ci z kolei podnajmowali te grunty Żydom, którzy zajęli się produkcją warzyw. Dzięki ich energii i zmysłowi kupieckiemu Terespol urósł do największego w Polsce zagłębia przetwórstwa ogórków. Druga wojna światowa rozpoczęła się w Terespolu rankiem 1 września 1939 roku. Tego dnia Niemcy rozpoczęli intensywne bombardowania lotniska wojskowego w Małaszewiczach. Trwały one nieprzerwanie do 12 września. W wyniObelisk upamiętniający budowę Traktu Brzeskiego, tzw. Pomnik Pracy (1825) Obelisk commemorating the construction of Trakt Brzeski ,The Brest Route (1825)


ku tych nalotów, lotnisko wraz ze sprzętem zostało całkowicie zniszczone. Tego samego dnia, wojska niemieckie pod dowództwem gen. H. Guderiana rozpoczęły kolejną ofensywę, tym razem mającą na celu zdobycie twierdzy brzeskiej, gdzie stacjonowały 4 tysiące żołnierzy

fire several times; the biggest fire which took place in 1827 destroyed half of town buildings. Between 1836 and 1846 a citadel, also referred to as Brest fortress, was built in Brest. Plans had been made to destroy Terespol, which constituted the outskirts of the fortress and transfer the town to another place. Another consequence of expansion of the fortress 15 km towards the west was a necessity to build a railway line from Warsaw to Brest, which was to join Brest to Russia later. The first section of the railway line from Warsaw to Terespol, called Warsaw-Terespol Line was put to use in 1867. The First World War was a time of compulsory and voluntary deportations of many residents to Russia. The range of deportation is shown by statistical data: in 1914 Terespol had over 5.5 thousand residents but in 1921 the number of residents decreased to a little over 1900. In order to encourage potential settlers to settle down on Polish borderland in 1927 the Ministry of Military Affairs rented the officers from Brest fortress fertile land near Terespol free of charge. The officers, in turn, rented the land to Jews, who started to grow vegetables. Thanks to their energy and a shrewd sense of business Terespol became one of the largest centres of cucumber processing in Poland. The Second World War started in Terespol on 1 September 1939. In the morning the Nazis started the bombardment of a military airport in Małaszewicze, which lasted incessantly till 12 September. As a result of the air raids the airport Pomnik Pamięci Poległych w Walce o Niepodległość Monument commemorating those killed during fights for independence


polskich. Walki o twierdzę trwały do 17 września. Jednak na mocy porozumienia Ribbentrop-Mołotow 23 września twierdzę przejęła Armia Czerwona. Po wojnie Terespol stał się typowym miastem nadgranicznym. W 1992 roku, po rozdzieleniu miasta od gminy, stał się samodzielną jednostką administracyjną. Obecnie na terenie miasta, liczącego ponad 6 tysięcy mieszkańców, funkcjonują cztery grupy wyznaniowe: rzymskokatolicka, prawosławna, kościół Zielonoświątkowy oraz zbór Świadków Jehowy. W Terespolu funkcjonują niezbędne instytucje i placówki związane ze sprawną obsługą miasta, ruchu Liceum Ogólnokształcące im. Bohaterów Warszawy The Heroes of Warsaw Complex of Secondary Schools

Miejski Ośrodek Kultury, gdzie odbywa się festiwal Municipal Centre of Culture, where the festival is held

and its fittings were totally destroyed. On the very same day Nazi troops led by General H. Guderian launched another offensive aimed at capturing Brest fortress with its 4 thousand Polish troops. The fight lasted till 17 September but on 23 September the fortress was captured by the Red Army pursuant to the Ribbentrop – Molotov agreement. After the war Terespol became a typical border town. In 1992 the town was separated from the commune and became an independent administrative unit. At present the town has over 6 thousand residents, most of whom belong to one of the following four denominations: Roman-Catholic, Orthodox, Pentecost temple and Jehovah’s Witnesses’ temple. There are necessary institutions and

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


międzynarodowego i granicy państwa. Miasto posiada również kilka obiektów użyteczności publicznej. Na uwagę zasługuje Miejski Ośrodek Kultury, który od 1996 roku organizuje festiwale kolędnicze. W 2010 roku odbyła się jego piętnasta edycja, która od siedmiu lat funkcjonuje jako Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich. Patrząc na mapę imprez kulturalnych na tzw. ścianie wschodniej, jest to czwarta duża impreza w tym regionie, po Festiwalu Trzech Kultur we Włodawie, Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce i Festiwalu Muzyki Kresów Wschodnich w Tomaszowie Lubelskim. Terespol z kolędami wschodniosłowiańskimi bardzo dobrze wpisuje się w ten kulturowy pejzaż. Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich jest niepowtarzalną okazją do promowania tego ciekawego - położonego na wschodniej granicy Unii Europejskiej, na styku języków słowiańskich, a także kultur wschodu i zachodu - miasta. Jest też dobrym miejscem do sławienia duchowości prawosławia, zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami.

agencies connected with providing various services to the town, international traffic and state border. Miejski Ośrodek Kultury (Municipal Centre of Culture) has organised carol festivals since 1996. In 2010 the fifteenth edition of the festival was held; for seven years now the event has been called International Festival of East Slavic Carols. Terespol is the fourth place where such an important cultural event is held. In eastern Poland three other major events are organised: The Festival of Three Cultures in Włodawa, International Festival of Orthodox Music in Hajnówka and Festival of Music of Eastern Border in Tomaszów Lubelski. International Festival of East Slavic Carols constitutes a unique opportunity to promote this interesting town, situated on the eastern border of the European Union, where Slavic languages meet and where the West meets the East. Terespol is a good place to spread Orthodox spirituality in Poland and abroad.

Na stronie obok: zdjęcia prawosławnej cerkwi p.w. św. Jana Teologa oraz kaplicy cmentarnej p.w. Zmartwychwstania Pańskiego Next page: photographs of St. Jan Teolog’s Orthodox church and the Lord’s Resurrection cemetery chapel

12



Kolęda – fenomen kultury

Carols – a wonder of culture

N

a kolędę jako zjawisko należy spojrzeć wielorako. Jak zauważa Tomasz Jezuit, żaden inny gatunek poetycki nie przetrwał w Polsce tak długo i żaden inny nie stał się udziałem praktycznie całego społeczeństwa, czy też większości poprzednich pokoleń. Kolęda przetrwała u nas ponad 580 lat i do dzisiaj nie straciła swej wewnętrznej żywotności. Kolęda jest wytworem nie tylko poezji, dlatego wyraźnie przekracza granice dostępne badaniom literackim. Oczywistym stało się, że kolęd nie czyta się, ani też nie recytuje, lecz się je śpiewa. Są one zatem gatunkiem nie-

C

arols constitute a unique phenomenon. Tomasz Jezuit claims that no other poetic genre has survived so long and to no other genre has the whole society, or so many previous generations contributed to such an extent as to carols. A carol has been part of our culture for over 580 years and it has never lost its inner vitality. Due to the fact that it is not a product of poetry only it clearly exceeds the borders accessible to literary research. It is obvious that carols are neither read nor recited but sung. Consequently, they are inseparably bound up with melika.


E. Witoszynskij „Piesnopienija Bogogłasnika” zbiór pieśni i kolęd wydany przez Diecezję Chełmską w 1910 r. E.Witoszynskij “Piesnopienija Bogogłasnika” a collection of songs and carols published by Chełm Diocese in 1910

Zespół „Ranok” z Bielska Podlaskiego na XI Międzynarodowym Festiwalu Kolęd Wschodniosłowiańskich w Terespolu w 2006 r. “Ranok” band from Bielsk Podlaski at the 11th International Festival of East Slavic Carols in Terespol in 2006


The meaning of the word "carol" comes from antiquity and means the ceremony of glorifying Christmas holiday and the newborn Saviour with songs. There are over one hundred carols in Orthodox Church. The origin of the word has not been precisely specified so far. It may be connected with a Greek and Byzantine word "kalanai" meaning a new year and an ancient Roman word "calendae", meaning the first day of each month. Since Caesar’s reform in 45 BC introducing the socalled Julian calendar January "calendae" started a new year. The day, or, as tradition has it, days were celebrated with great ceremony. People visited friends, gave others presents and

rozerwalnie związanym z meliką. Znaczenie słowa „kolęda” wywodzi się ze starożytności i oznacza obrzęd wychwalania święta Bożego Narodzenia oraz Narodzonego Zbawiciela świata pieśniami, których tylko Kościół Prawosławny zna ponad sto. Pochodzenia tego słowa dotychczas nie udało się precyzyjnie zdefiniować. Przypuszcza się, że ma ono związek z grecko-bizantyjską nazwą nowego roku „kalanai” oraz rzymską nazwą „calendae” - tak u starożytnych Rzymian nazywano pierwszy dzień każdego miesiąca. Od reformy Cezara w roku 45 przed naszą erą, który wprowadził tzw. kalendarz juliański, „calendae” styczniowe rozpoczynało nowy rok. Dzień, a w zasadzie jak przekazuje tradycja - dni, Białoruski Zespół Ludowy Muzyki Dawnej i Pieśni ,,Ostromieczewskije Lawony” z Ostromieczewa na VII Międzynarodowym Festiwalu Chórów Kolędniczych w 2002 r. Belorussian Folk Group of Old Music and Song "Ostromieczewskije Lawony” from Ostromieczew at the 7th International Festival of Carol-Singing Choirs in 2002

16


„Nynie, Adamie, Wozwieselisia” - kolęda ze zbioru „Piesnopienija Bogogłasnika”, wydanego przez Diecezję Chełmską w 1910 r. - część 1 “Nynie, Adamie,Wozwieselisia” – a carol from a collection entitled “Piesnopienija Bogogłasnika” published by Chełm Diocese in 1910 – Part 1

obchodzono bardzo uroczyście. W tym czasie odwiedzano się wzajemnie, obdarowywano upominkami, składano życzenia, wyrażając je słowami mówionymi lub śpiewem. Te noworoczne zwyczaje przeniknęły w VI-VII w. do Rumunii i na Bałkany do ludów słowiańskich, skąd dalej zawędrowały na Ruś i do Polski. Po przyjęciu chrześcijaństwa ludy te, ze względu na bliskość czasową Bożego Narodzenia i Nowego Roku, przeniosły obchody noworoczne na 25 grudnia. Pieśni związane tematycznie z tym świętem nazwano kolędami. Spotykamy je u wszystkich chrześcijańskich narodów słowiańskich, jako jednoznaczne ze starosłowiańskim „kolado”. Kościół schrystianizował dawne zwyczaje i obrzędy i nadał im religijno-kościelną treść i charakter. Najstarszy zapis kolęd zachował się

their best wishes expressing them in words or singing them. These New Year customs became popular among the Romanians and the peoples living in the Balkans in the 6th and 7th century. Then they spread to the Slavic peoples in Poland and Rus. After adopting Christianity these peoples decided to celebrate the New Year on 25 December because Christmas and New Year were very close in terms of time. Songs connected with the holiday were called carols. All Christian Slavic nations have them as synonymous to an Old Slavic word "kolado". The Church Christianised old customs and rites, giving them religious content and nature. The oldest recorded carols come from 1693. 18th century Carmelite song books contained carols from Rus, including

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


w rękopisie z 1693 roku. Warto wiedzieć, że już w XVIII-wiecznych kantyczkach karmelitańskich znalazły się kolędy ruskie m.in.: „W Judzkiej krainie” oraz „Narodził sia nam Spasitiel”. Zwyczaj kolędowania i śpiewania pieśni bożonarodzeniowych najbardziej rozwinął się na południowo-wschodnim terytorium dawnej Słowiańszczyzny, gdzie zbiegały się granice kilku narodów. To tam powstały pierwsze zbiory kolęd, zamieszczane później w tzw. „bogogłasnikach”, wydawanych wielokrotnie w Kościele Prawosławnym, począwszy od XIX w., a konkretnie od 1825 roku. Wiek ten i następny uważany jest za okres szczególnego rozwoju i zainteresowania kolędami prawosławnymi. Pod względem melodyki i treści, kolędy nie są skomplikowane. Zapewne dlatego, że były tworzone przez ludzi

"W Judzkiej krainie" and "Narodził sia nam Spasitiel". The custom of singing carols and Christmas songs was extremely popular in the south-eastern area of Slavic region, where borders of many nations met. The first collections of carols appeared there; later they were included in the so-called "bogogłasniki", published in Orthodox Church many times since the beginning of the 19th century or since 1825, to be exact. The 19th century and the next century are believed to have been the time of special interest in and development of Orthodox carols. Carols are not very complicated as far as their content and melodic patterns are concerned most probably because they were made by simple, very religious people.


„Nynie, Adamie, Wozwieselisia” – kolęda ze zbioru „Piesnopienija Bogogłasnika”, wydanego przez Diecezję Chełmską w 1910 r. – część II “Nynie, Adamie,Wozwieselisia” – a carol from a collection entitled “Piesnopienija Bogogłasnika” published by Chełm Diocese in 1910 – Part II

Treści i formy kolęd są zrozumiałe i bliskie prawosławnej społeczności w Polsce, gdyż jest to najprawdziwsza twórczość narodowa - autorami ich byli ludzie, którzy wyszli ze środowiska ludzi wierzących, pochodzących najczęściej z prostego ludu. śp. ks. prot.Teodor Tokarewski

prostych, ale mocno przepojonych wiarą. W kolędach wierni dziękują Bogu za Jego łaski i dobrodziejstwa, darowane im oraz wszytkim ludziom na ziemi, w przypływie radosnych uczuć chwalą Narodzonego Chrystusa, który otworzył drogę do Królestwa Niebieskiego i przyniósł na ziemię zwiastowanie o miłości Boga do ludzi oraz przykazanie o miłości Boga do bliźnich, zasiał między narodami swój pokój. Warto spojrzeć na kolędę jako na formę wypowiedzi religijnej, tak zbiorowej jak i indywidualnej. Nikt dziś nie ma wątpliwości, że kolęda jest zjawiskiem

Carols usually express people’s gratitude to God for His grace and blessings granted to them. Overwhelmed with joy people glorify the New-born Christ, who opened a way to the Kingdom of Heaven for them bringing them the message about God’s love for people and the commandment about loving our neighbours and spreading His peace among people. The content and form of carols are clear and close to the Orthodox community in Poland because they constitute the most genuine national production – they were made by religious people, who in most cases came from lower classes. Late Rev. Teodor Tokarewski

A carol may also be analysed as a form of a collective and individual religious expression. There is no doubt that carols are a mass phenomenon; they appeal to people because people participate in the ceremony and sin-

Zespół kolędniczy „Namysto” ze Lwowa na XI Międzynarodowym Festiwalu Kolęd Wschodniosłowiańskich w Terespolu w 2006 r. Carol’s band "Namysto" from Lvov at the 11th International Festival of Eastern Slavic Carols in Terespol in 2006

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


Zespół Bandurzystów „Karpaty” ze Lwowa na XV Międzynarodowym Festiwalu Kolęd Wschodniosłowiańskich w 2010 r. Bandura Band “Karpaty” from Lvov at the 15th International Festival of East Slavic Carols in 2010

ging. The essence of expression of a carol lies in its simplicity and poverty of poetic means of expression. It can be said that although a carol is an example of poor poetry it played a very significant part in promoting the activity of the faithful, in developing a sense of community in them and, finally, helped them to identify with their religious doctrine. In his work entitled "Z kolędą przez wieki. Kolędowanie a jednostka" ("With a Carol Across the Centuries. Carol-singing and the Individual") Jan Okoń emphasises strongly the individual aspect in which he says the mystery of a carol is hidden. "The mystery, or perhaps also the fabulousness of a carol is connected with the fact that it takes us back to the time of our childhood…". "Our memories of those days are bound to differ because what

Dziwne te pieśni są w świadomości wierzących na tyle pocieszające, że słuchając ich wierni przepełniają swą duszę błogosławionym stanem do jakiego zdąża człowiek. W śpiewie kolęd wierzący znajdują także zaspokojenie swych artystycznych ambicji, odpowiadających ich wewnętrznej i religijnej nastrojowości. Dlatego też treść kolęd podnosi duchowo wykonawców i słuchaczy. Wspomnienie w kolędach tajemnicy betlejemskiej rozbudza w sercach wszystkich ludzi uczucia metafizyczne, odwraca od grzechu, oczyszcza sumienia, uspokaja serce, zbliża ludzkie dusze do Boga, upiększa ziemię i nawołuje ludzi do świętości. Poprzez kolędy, które mówią o miłości Boga do ludzi, wyrabia się miłość do bliźnich, tę najwyższą wartość duchową człowieka, tak potrzebną światu w dobie współczesnej. Ks. mitrat prof. Rościsław Kozłowski

20


„Nynie, Adamie, Wozwieselisia” – kolęda ze zbioru „Piesnopienija Bogogłasnika”, wydanego przez Diecezję Chełmską w 1910 r. – część III “Nynie, Adamie,Wozwieselisia” – a carol from a collection entitled “Piesnopienija Bogogłasnika” published by Chełm Diocese in 1910 – Part III

masowym, bowiem przemawia do ludzi poprzez ich współuczestnictwo w obrzędzie i śpiewie. Istotę wyrazu współtworzy jej prostota, jak też ubóstwo środków poetyckich. Dlatego można się nawet pokusić o stwierdzenie, że kolęda jest poezją ubogą. Kolęda odegrała jednak wybitną rolę w upowszechnianiu aktywności wiernych, w wykształceniu w nich poczucia wspólnoty, czy wręcz utożsamianiu się z religijną doktryną. Jan Okoń w swojej publikacji „Z kolędą przez wieki. Kolędowanie a jednostka” mocno podkreśla wątek indywidualny, w którym jak twierdzi, tkwi główna tajemnica kolędy: ,,Tajemnica, a może i cudowność kolędy, wiąże się z faktem, że wspomnieniami wracamy wraz z nią do kraju lat dziecinnych ...” Wspomnienia te z pewnością różnią nas wszystkich, określone są bowiem specyficzną atmosferą i scenerią każdej konkretnej rodziny, bo w każdej rodzinie świętuje się Wigilię inaczej: ,,Inaczej świętuje się na wsi,

These strange songs are so consoling that the souls of the faithful who are listening to them are filled with the blessed state which is the aim of man’s life. By singing carols the faithful can also satisfy their artistic ambitions which correspond to their religious feelings. Consequently, the content of carols develops the spiritual life both of the performers and the listeners. Celebrating Bethlehem mystery by singing carols awakens metaphysical feelings in all people’s hearts, turns their minds away from sin, clears their conscience, calms down their hearts, brings people’s souls closer to God, makes the earth more beautiful and encourages people to be better. Singing and listening to carols which glorify God’s love for people help to develop the love of neighbours, i.e. the most important spiritual value needed so much in the contemporary world. Rev. Prof. Rościsław Kozłowski

defines them is the special atmos-phere and scenery of each particular family since each family celebrates Christmas Eve in a different way. It is celebrated diffe-

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


rently in a village, in a town, in the mountains or in the Łowicki region. Sometimes different carols are sung, as shown by the papal and highland carol entitled "Oj maluśki, maluśki". That is why a person who ploughed waist-deep through the snow singing carols at the top of his voice under cottage windows has different memories from someone who hums a carol softy sitting by a Christmas decoration in a warm room today or listens to professionals singing carols recorded on records, CDs or tapes. How- ever, the customary ritual is the same: first there is the Advent and long waiting – it seems longest

inaczej w miastach, inaczej w górach, inaczej w Łowickiem. Inne też śpiewa się niekiedy kolędy, by przywołać góralsko-papieską „Oj maluśki, maluśki”. To stąd w rezultacie inne obrazy nosi w pamięci ten, kto po mrozie brnął niegdyś w śniegu po pas i wyśpiewywał na cały głos pod oknami wiejskich chałup; inne ma ten, kto siedząc dziś w cieple przy stroiku nuci kolędową melodię bądź słucha profesjonalnego wykonania z adapteru, taśmy bądź wieży. Wspólny jest jednak obyczajowy rytuał: najpierw jest adwent i długie oczekiwanie - tym dłuższe, im kto młodszy; po Chór Komendy Wojewódzkiej Policji z Białegostoku na XV edycji festiwalu w 2010 r. Choir of Province Police Headquarters in Białystok at the 15th International Festival of East Slavic Carols in 2010

22


„Nynie, Adamie, Wozwieselisia” – kolęda ze zbioru „Piesnopienija Bogogłasnika”, wydanego przez Diecezję Chełmską w 1910 r., część IV "Nynie, Adamie,Wozwieselisia" – a carol from a collection entitled “Piesnopienija Bogogłasnika” published by Chełm Diocese in 1910, Part IV

nim zaś niespokojne wyglądanie gwiazdy, tej pierwszej, wypełnione wigilijną krzątaniną; strojenie choinki; wreszcie wspólna, przynajmniej raz w roku modlitwa, opłatek i życzenia. (...) W sumie zaś obejmuje nasze świętowanie niezwyczajną wielość czynności wpisanych w określony rytuał zachowań, wielość przeżyć i związanych z nimi przemyśleń. To naprawdę cała fabryka marzeń i snów na jawie. Otóż wszystko to tworzy bliższy bądź dalszy kontekst kolęd i kolędowania. (...) Nie ulega wątpliwości, że bez owych kontekstów i bez całego otoczenia nie udałoby się kolędom przetrwać - tak jak nie przetrwały w tej swojej całościowej funkcji na Zachodzie”.

to the youngest and their looking for the first star among the hustle and bustle of Christmas Eve, decorating the Christmas tree and then a prayer said together, once in a year, followed by sharing the wafer and giving other members of the family the best wishes. (...) In fact, our way of celebrating the holiday includes extraordinary multitude of custom-based activities and a multitude of experiences and reflections connected with them. It is a whole factory of dreams and daydreams. This constitutes the whole context of carols and carol-singing. (...) There is no doubt that without this context and the whole atmosphere carols would not have survived so long, just like they have not managed to retain their function in the West".

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


Początki kolędowania w Terespolu Beginnings of carol-singing in Teresopl

B

I

yła późna jesień roku 1995. Ksiądz Aleksy Andrejuk, ówczesny proboszcz parafii prawosławnej w Terespolu, zadzwonił do Krzysztofa Króla, dyrektora Miejskiego Ośrodka Kultury w Terespolu i poprosił o spotkanie. Podczas wielogodzinnej rozmowy zrodziła się idea zorganizowania wieczoru kolęd, który ostatecznie nazwano przeglądem chórów kolędniczych. Ksiądz Aleksy, obecnie podpułkownik i dziekan wojsk lotniczych i obrony kraju w prawosławnym ordynariacie Wojska Polskiego, tak wspomina tamte chwile: W naszych rozmowach (z dyrektorem MOK w Terespolu) często podkreślaliśmy potrzebę naszej większej współpracy. Miastu Terespol brakowało jakiejś imprezy, która byłaby nowatorską, a jednocześnie integrowała środowisko. Pewnego listopadowego wieczoru 1995 roku w rozmowie z Krzysztofem Królem wpadliśmy na pomysł zorganizowania

t was late autumn in 1995. Rev. Aleksy Andrejuk, the parish priest of the Orthodox parish in Terespol phoned Krzysztof Król, the manager of Municipal Centre of Culture to make an appointment. After a long talk they decided to organise a special evening during which carols would be sung. The event was later called Review of Carolsinging Choirs. This is how rev. Aleksy, now a lieutenant-colonel and dean of the air force and defence of the country in the Orthodox Ordinariate of Polish Army recalls those days: Whenever I talked to the manager of MOK we often stressed the necessity of our closer cooperation. The town of Terespol needed some kind of event which would be innovative and bring the residents together. On one November evening in 1995 I paid Krzysztof Król a visit and we decided to hold a special evening devoted to singing ca-

Ks. Aleksy Andrejuk I Przegląd Chórów Kolędniczych w Terespolu w 1996 r.

Rev. Aleksy Andrejuk The 1st Review of Carol-singing Choirs in Terespol in 1996

24


jednodniowego wieczoru kolęd, które w szczególny sposób nawiązywałyby do wielowyznaniowego charakteru Południowego Podlasia, z uwzględnieniem tradycji Cerkwi Prawosławnej. Tradycja kolędowania często zanikała na tych terenach, a z nią odchodziły w niepamięć stare kolędy i obyczaje z tym związane. Nie chcieliśmy, w początkowym założeniu, by na scenie występowały profesjonalne chóry, lecz by wykonawcami byli prości ludzie, dla których nutami do śpiewania jest ich wiara i dusza. Ich prostota miała dać piękno kolęd i kolędowania. Jednocześnie wierzyliśmy, że takie śpiewanie zmobilizuje chóry poszczególnych parafii do jeszcze bardziej wytężonej pracy, co przyniesie pozytywne efekty dla całego życia liturgicznego. Nasza inicjatywa spotkała się z uznaniem i błogosławieństwem Ordynariusza Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej, Jego Ekscelencji Ks. Bp-a, obecnie arcybiskupa Abla oraz aprobatą władz miasta Terespola. Czasu na przygotowanie nie mieliśmy wiele. Brakowało też doświadczenia. Lecz później okazało się, że to nie stanowiło żadnego problemu. Na naszą inicjatywę odpowiedzieli też dobrzy ludzie, którzy wspomogli finansowo Przegląd Chórów Kolędniczych.

rols. Web believed that such an event which would refer in a special way to multi denominational nature of Południowe Podlasie, taking into account the tradition of the Orthodox Church. The custom of singing carols in the region was dying out and, consequently, the old carols and customs connected with them were also doomed. At first we did not want professional choirs to take part in the review; we preferred amateur performers, who sang to give vent to their religious feelings. Simplicity of their performance was to add beauty to the carols. We also believed that such singing would encourage the choirs of the particular parishes to work harder, which would have a positive impact on the religious life of whole parish communities. Our initiative was welcomed warmly and blessed by the Ordinary of Lubelsko-Chełmska Orthodox Diocese, His Excellency Archbishop Abel and was approved by the authorities of Terespol. We did not have much time or experience to prepare everything. However, it turned out later that it was not a problem because many people provided the Review of Carol-singing Choirs with financial support.

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


Przegląd Chórów Kolędniczych Review of Carol-singing Choirs

I edycja – 1996 rok

The 1st edition – 1996

W styczniu 1996 roku zorganizowano pierwszy Przegląd Chórów Kolędniczych. Impreza trwała wówczas jeden dzień i odbyła się w sali widowiskowej Miejskiego Ośrodka Kultury w Terespolu. Na pierwszym przeglądzie zaprezentowało się niespełna dziesięć chórów z regionu. Niektóre z nich, zwłaszcza te nieliczne z wiejskich parafii, wykazywały dużą tremę, co rzecz jasna, nie czyniło ich śpiewu zbyt

In January 1996 the first edition of Review of Carol-singing Choirs was organised. The event was held in the hall of Municipal Center of Culture in Terespol and lasted one day. Nine choirs from the region preformed carols during the first edition of the review. Some of these choirs, particularly those which came from village parishes, suffered from stage fright, which prevented them from performing well. Many performers appeared on the stage and before the audience for the first time. The presence of jury increased the performers’ stage fright. Such outstanding experts on Orthodox music in Poland as dr Włodzimierz Wołosiuk (the president of the jury), who was then a conductor of Cathedral Choir in Lublin, Rev. Prof. Rościsław Kozłowski, a lecturer at the Academy of Christian Theology in Warsaw and Tomasz Na zdjęciu inicjatorzy I edycji Przeglądu. Od lewej: dr Włodzimierz Wołosiuk (1), Tomasz Jezuit (2), Krzysztof Król (4), ks. Aleksy Andrejuk (6) In the photo initiators of the 1st edition of Review. From the left: dr Włodzimierz Wołosiuk (1), Tomasz Jezuit (2), Krzysztof Król (4), Rev. Aleksy Andrejuk (6)


udanym. Dla wielu osób był to pierwszy w życiu występ na scenie i przed publicznością. Ponadto dodatkową tremę wywoływali jurorzy. Występy chórów oceniali: dr Włodzimierz Wołosiuk jako przewodniczący – ówczesny dyrygent chóru katedralnego w Lublinie, ks. mitrat prof. Rościsław Kozłowski – wykładowca na ATCh w Warszawie oraz Tomasz Jezuit, nauczyciel muzyki w Terespolu. Pierwszą nagrodę ufundowaną przez ks. Bpa Abla wyśpiewał chór parafii p.w. św. Anny w Międzylesiu, pod dyrekcją Marii Ustymowicz. Prawdziwą ozdobą tego niezapomnianego wieczoru był koncert kolęd i innych pieśni Kościoła Prawosławnego w wykonaniu Zespołu Bractwa Młodzieży Prawosławnej ze Lwowa. W ocenie organizatorów, a przede wszystkim licznie zgromadzonej publiczności impreza, choć skromna organizacyjnie i z niewielką liczbą wykonawców, mogła się podobać. Żywiołowe oklaski, szczególnie po ostatnim występie chórzystów ze Lwowa, utwierdziły w przekonaniu, że należy organizować kolejne przeglądy. Pierwsza edycja nie została odnotowana w mediach, jednak wieść o terespolskim kolędowaniu rozeszła się błyskawicznie po całym regionie, dotarła do szkół, parafii oraz gmin nadbużańskich.

Występ chóru Parafii Prawosławnej p.w. św. ap. Jana Teologa w Terespolu I Przegląd Chórów Kolędniczych w 1996 r. Performance of a choir of the Jan Teolog’s Orthodox Parish in Terespol – The 1st edition of Review of Carol-singing Choirs in1996

Jezuit, a teacher of music in Terespol assessed the performance. The first prize founded by Rev. Bishop Abel was awarded to a choir of St. Anne’s parish in Międzylesie, conducted by Maria Ustymowicz. The highlight of this unforgettable evening was a concert of carols and other Orthodox songs performed by Company of Orthodox Youth from Lvov. Although the event was organised for the first time and the number of performers was not big, both the organisers and the audience considered it a success. Thunderous applause, particularly after the last performance of choir singers from Lvov showed clearly that other editions of the event would be most welcome. In spite of the fact that the first edition did not get much publicity the news about the review soon reached schools and parishes in the whole region.


II edycja – 1997 rok

The second edition – 1997

W kolejnym roku impreza rozrosła się i objęła kilka dekanatów diecezji Lubelsko-Chełmskiej. W drugiej edycji wystąpiły międzu innymi chóry z Siedlec i Białej Podlaskiej. Podniósł się znacznie poziom artystyczny zespołów, których na II Przeglądzie było siedem. Zgłoszone chóry wykonywały po pięć kolęd. Jury festiwalu oceniało każdy utwór według ściśle ustalonych reguł - brano pod uwagę czystość intonacyjną, dykcję, wyrównanie barwy brzmienia, sposób wykonania: czyli właściwe tempo, dynamikę i precyzję rytmiczną oraz kontakt dyrygenta z zespołem. Każdy chór otrzymał również dodatkowe noty za dobór repertuaru. W ocenie ogólnej jury uwzględniało również dostosowanie repertuaru do możliwości zespołu,

In the following year the event grew bigger and included several deaneries of Lubelsko-Chełmska Diocese. Choirs from Siedlce and Biała Podlaska participated in the event. The artistic level of the seven groups which gave their performances during this edition was much higher. Each choir performed five carols and the jury assessed the performance of each carol on the basis of strictly defined rules. Such elements as intonational purity, diction, adjustment of the tone, manner of performance, i.e. proper speed, dynamic and rhythmical precision as well as the contact of the conductor with the choir were taken into account. Each choir was also granted additional points for their choice of repertoire. The jury also assessed the adjustment of the repertoire to the capabilities of the choir, the degree of attractiveness of carols, originality of interpretation (conductor’s contribution) and the general appearance of the choir. The first prize was awarded to a choir of Apostle Jan Teolog’s parish in Terespol, conducted by Mirosław Korowaj. A choir of Orthodox parish in Międzylesie took the second place and a choir of Orthodox parish in Kobylany took the third place. A choir of Orthodox Chór Parafii Prawosławnej p.w. śww. Braci Cyryla i Metodego w Białej Podlaskiej II Przegląd Chórów Kolędniczych – 1997 r. Choir of Saints Cyril and Methodius’s Orthodox Parish in Biała Podlaska the 2nd Review of Carol-singing Choirs in 1997


stopień atrakcyjności kolęd, oryginalność interpretacyjną (wkład pracy dyrygenta) oraz ogólną prezentację zespołu. Pierwszą nagrodę wyśpiewał chór parafii p.w. św. Ap. Jana Teologa w Terespolu pod dyrekcją Mirosława Korowaja. II miejsce jury przyznało chórowi parafii prawosławnej w Międzylesiu, III – chórowi parafii prawosławnej w Kobylanach. IV miejsce uzyskał chór parafii prawosławnej w Białej Podlaskiej, V – chór parafii prawosławnej w Siedlcach, VI – chór parafii prawosławnej w Kodniu. Natomiast VII miejsce przypadło w udziale chórowi parafii prawosławnej w Holeszowie. Wszyscy wykonawcy otrzymali nagrody pieniężne oraz pamiątkowe dyplomy. Poza konkursem, na przeglądzie wystąpił chór katedry prawosławnej w Lublinie pod dyrekcją przewodniczącego jury Włodzimierza Wołosiuka. II przegląd, jak odnotował Tomasz Jezuit w swojej pracy magisterskiej, poświęconej terespolskiemu kolędowaniu, zaczął ,,owocować”. Wyraźnie wzrastało zainteresowanie społeczności miejskiej, która entuzjastycznie przyjmowała wszystkich wykonawców. Po raz pierwszy wydano katalog festiwalowy ze słowem wstępnym dra Włodzimierza Wołosiuka. Biskup Abel i Chór Kursu Psalmistów Diecezji Lubelsko-Chełmskiej II Przegląd Chórów Kolędniczych w 1997 r. Bishop Abel and a choir of Lubelsko-Chełmska Diocese Psalmists’ Course the 2nd Review of Carol-singing Choirs in 1997

parish in Biała Podlaska took the fourth place, a choir of Orthodox parish in Siedlce came fifth and a choir of Orthodox parish in Kodeń took the sixth place. A choir of Orthodox parish in Holeszów took the seventh place. All performers got money prizes and diplomas. To honour the event a choir of Orthodox Cathedral in Lublin, conducted by the president of the jury Włodzimierz Wołosiuk gave its performance. As Tomasz Jezuit wrote in his MA thesis devoted to singing carols in Terespol, the second edition of the review started "to bear fruit". The local community manifested its growing interest in the event, welcoming all the performers with enthusiasm. A special festival catalogue was published with a preface written by dr Włodzimierz Wołosiuk.


Międzynarodowy Przegląd Chórów Kolędniczych International Review of Carol-singing Choirs

B

ogatsi o dwuletnie doświadczenie i dużo liczniejszą grupę wykonawców (w tym po raz pierwszy zza granicy) oraz zgłoszone nowe formy kolędowania, jury – do którego dołączył prof. dr hab. Ihor Macijewskij z Sankt Petersburga – postanowiło oceniać wykonawców w następujących kategoriach: chóry miejskie, wiejskie, młodzieżowe, świeckie, zagraniczne oraz zespoły folklorystyczne.

W

e organised the third edition of the event using the two-year experience and with many more performers (for the first time also foreign ones). We also decided to introduce new forms of carol-singing. The jury, which included prof. Ihor Macijewskij from Sankt Petersburg, decided to assess the performers in the following categories: town, village, youth, secular and foreign choirs and folk groups.

The 3rd edition – 1998 The third review lasted two days. On 1 February 1998, after listening to the performances of 17 choirs, the jury selected the winners. In the category of folk groups Children’s Group of Ukrainian Song called "Ranok" from Bielsk Podlaski, conducted by Elżbieta Tomczuk won the first prize. In the category of parish choirs the first prize was awarded to the Choir of Orthodox Parish in Kobylany, conducted by the Obrady jury w składzie: dr Włodzimierz Wołosiuk, Tomasz Jezuit, prof. Ihor Macijewskij z Sankt Petersburga, ks. mitrat prof. Rościsław Kozłowski Deliberations of the jury consisting of dr Włodzimierz Wołosiuk, Tomasz Jezuit, prof. Ihor Macijewskij from Sankt Petersburg and Rev. Prof. Rościsław Kozłowski


III edycja – 1998 rok III Przegląd trwał dwa dni. 1 lutego 1998 roku, po przesłuchaniu 17 zespołów, jury wyłoniło zwycięzców. W kategorii zespołów folklorystycznych zwyciężył Dziecięcy Zespół Piosenki Ukraińskiej ,,Ranok” z Bielska Podlaskiego pod dyrekcją Elżbiety Tomczuk. Wśród chórów parafialnych wiejskich I nagrodę zdobył Chór Parafii Prawosławnej w Kobylanach pod dyrekcją śp. Piotra Łastowskiego. Wśród zespołów miejskich I nagrody nie przyznano. Dwa drugie miejsca przypadły w udziale: Chór Parafii Prawosławnej p.w. Opieki Matki Bożej w Kobylanach – dyrygent śp. Piotr Łastowski Chórowi Parafii Katedralnej w Choir of the God’s Mother’s Guardianship Orthodox parish in Kobylany – conductor – the late Piotr Łastowski Chełmie pod dyrekcją Andrzeja Chamratowicza oraz Chórowi Parafii late Piotr Łastowski. In the category of town Prawosławnej w Siemiatyczach pod kiechoirs no first reward was granted. Two serunkiem Heleny Szczygoł. Spośród chórów cond awards were granted to the Choir of młodzieżowych I miejsce wyśpiewał Chór Cathedral Parish in Chełm, conducted by Diecezji Przemysko-Nowosądeckiej pod Andrzej Chamratowicz and to the Choir of dyrekcją Marianny Jarej. W kategorii chóOrthodox Parish in Siemiatycze, conducted rów świeckich wszystkie nagrody zebrały by Helena Szczygoł. In the category of youth zespoły prowadzone przez śp. Henryka Rozchoirs the first prize was awarded to the porskiego. Dwie drugie nagrody (pierwChoir of Przemysko-Nowosądecka Diocese, szej nie przyznano) przypadły w udziale: conducted by Marianna Jarej. In the cateChórowi PSS „Społem” oraz ,,Echu Podlagory of secular choirs all prizes were won by sia” z Białej Podlaskiej. W kategorii chóchoirs conducted by the late Henryk Rozporrów zagranicznych bezdyskusyjnie zwycięski – two second prizes (the first prize was not żył Chór Monasteru Żeńskiego w Równem awarded) went to the Choir of PPS "Społem" and to "Echo Podlasia" from Biała Podlaska. na Ukrainie pod dyrekcją Ihumenii MichaIn the category of foreign choirs the Choir of li (Zając). Jury wyróżniło również dyrygenConvent in Równe, Ukraine, conducted by tów: Piotra Łastowskiego z Kobylan i HenIhumenia Michala (Zając) was unrivalled. ryka Rozporskiego z Białej Podlaskiej. Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


IV edycja – 1999 rok

The 4th edition – 1999

Na IV Przeglądzie z zapowiadanych 20 zespołów pojawiło się jedynie 15 z powodu blokad dróg. Wystąpili artyści z Polski i Białorusi. Współorganizatorem imprezy został ks. Jarosław Łoś, nowy proboszcz parafii prawosławnej w Terespolu. Do grona jury dołączył Jerzy Zawisza – przedstawiciel Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ozdobą IV Przeglądu był Grodzieński

Out of the 20 choirs which wanted to take part in the review only 15 managed to get to Terespol because of road blockades. The performers included artists from Poland and Belarus. This time the team of organisers included also Rev. Jarosław Łoś, a new parish priest of Orthodox parish in Terespol and the jury included Jerzy Zawisza, a representative of the Ministry of Culture and National Heritage. The highlight of the 4th edition of the event was Grodzieński Chamber Choir "Dojlidstwa" from Grodno, Belarus, which was awarded a special honorary mention. In the category of secular choirs the first prize was awarded to the Choir of Orthodox Ordinariate of Polish Army. In the category of folk groups a group called "Wesołe Nutki" from Zabłocie was granted a reward. Competition between youth choirs was very keen. After stormy deliberations the first prize was awarded to the Choir of Orthodox Seminar in Warsaw. The best town choir was the one from Bielsk Podlaski. There were only few village choirs and the first prize was not awarded at all; a choir of Orthodox parish in Zabłocie won the second prize. Over 1.5 thousand people watched and listened to the performances presented during the fourth edition of the Chór Parafii Prawosławnej p.w. św. Anny w Międzylesiu, dyrygent: Maria Ustymowicz Choir of St. Anne’s Orthodox parish in Miedzylesie, conducted by Maria Ustymowicz

32


Chór Kameralny „Dojlidstwa” z Grodna na Białorusi, który otrzymał specjalne wyróżnienie. W kategorii chórów świeckich zwyciężył Chór Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego. Wśród zespołów folklorystycznych wyróżniono „Wesołe Nutki” z Zabłocia. Najbardziej zaciętą rywalizację toczyły chóry młodzieżowe. I miejsce, po burzliwych obradach, jury przyznało Chórowi Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie. Wśród zespołów miejskich najlepiej wypadli chórzyści z Bielska Podlaskiego. Zespoły wiejskie na IV Przeglądzie były nieco skromniej reprezentowane. II nagrodę (I nie przyznano) zdobył Wyróżnione w kategorii zespołów folklorystycznych „Wesołe nutki” z Zabłocia chór parafii prawosławnej w Zabłociu. "Wesołe nutki" group from Zabłocie, which won a prize in the category of folk groups IV Przegląd obejrzało ponad 1,5 review. There were broadcasts about the tysiąca osób. Informacje o Przeglądzie wyevent on TV Channel 2, in Radio Lublin emitowała telewizyjna Dwójka, Radio Lublin and on Cable TV in Bielsk. There were also i bialska Telewizja Kablowa. O przeglądzie obszernie pisała prasa regionalna i lokalna. many articles in the local and regional press. Impreza wrosła już w tradycję granicznego miasta i wywołuje dziś spore emocje. Mam nadzieję, że z czasem przekształci się w ona w Festiwal Kolęd Prawosławnych, mających tak wielu zwolenników. Byłem szczerze rad z frekwencji i atmosfery panującej na sali. Takiej imprezy nie udałoby się stworzyć bez życzliwych sponsorów. Chciałbym wyrazić wdzięczność jego ekscelencji biskupowi Ablowi, który stale nas wspiera, Fundacji im. Stefana Batorego, Ministerstwu Kultury i Sztuki oraz licznym bankom, zakładom i instytucjom z naszego regionu. Krzysztof Król, dyrektor MOK w Terespolu

The event has become a tradition of the border town and enjoys a great popularity among the residents. I hope that in the future it will become a Festival of Orthodox Carols which are very popular. I was happy to see such a big audience. We would not have been able to organise such an event without the help of sponsors. I would like to express my gratitude to His Excellency Bishop Abel, who provides us with his support, to the Stafan Batory Foundation, to the Ministry of Culture and Art and to many banks, enterprises and institutions from our region. Krzysztof Król, Manager of MOK in Terespol

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


Międzynarodowy Festiwal Chórów Kolędniczych International Festival of Carol-singing Choirs

S

łowa dyrektora MOK w Terespolu okazały się prorocze. W 2000 roku Przeglądowi nadano nową rangę i znaczenie, przekształcając go w Międzynarodowy Festiwal Chórów Kolędniczych. Stało się tak dlatego, że z każdym rokiem podnosił się poziom artystyczny, rosło zainteresowanie nim wśród wykonawców zarówno z Polski jak i zza granicy. Rozszerzała się również gama wykonywanych kolęd.

T

he words spoken by the manager of Municipal Centre of Culture in Terespol were prophetic. In 2000 the event was given a new status and significance, when it its name was changed to International Festival of Carol-singing Choirs. It was possible because of the increasing artistic level of the performances and a growing interest of Polish and foreign performers and the audience. The range of performed carols also became wider.

The 5th edition – 2000 The Complex of Secondary Schools in Terespol played host to the fifth edition of the festival. Its big gymnasium managed to accommodate all 397 performers and the audience. During the two-day event 18 choirs and groups gave their performances. In the category of folk groups the first prize went to "Kapela Sąsiedzka" from Zakalinki, which enchanted the audience with their violin playing and national dress. The jury decided to give a special prize to the manager of the group Zdzisław Marczuk. In the category of town parish

V edycja – 2000 rok Piątą edycję festiwalu zorganizowano w budynku Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Terespolu. Duża sala gimnastyczna pomieściła wszystkich 397 wykonawców i wierną publiczność. W dwu-

Młodzi muzycy z „Kapeli Sąsiedzkiej” z Zakalinek, którzy zachwycili publiczność Young musicians from "Kapela Sąsiedzka" from Zakalinki, who enchanted the audience

34


dniowej imprezie wystąpiło 18 chórów i zespołów. W kategorii grup folklorystycznych najwyżej oceniono „Kapelę Sąsiedzką” z Zakalinek, która urzekła publiczność grą na skrzypcach i strojami ludowymi. Dla prowadzącego ten zespół – Zdzisława Marczuka, jury postanowiło przyznać nagrodę specjalną. W kategorii chórów parafialnych miejskich zwyciężył zespół parafii prawosławnej Warszawa-Wola, natomiast spośród chórów parafii wiejskich najlepiej wypadł zespół z Zabłocia. Niezapomniane wrażenie na jurorach i publiczności pozostawił po swoim występie dziecięcy chór „Lisiczki” z Łosinki triumfujący w kategorii chórów dziecięcych i młodzieżowych. Sala wypełniona do ostatniego miejsca zamilkła na długo, gdy na scenie pojawił się chór ,,Pawie Pióro” z Sankt Petersburga w Rosji. Ten kameralny sześcioosobowy zespół, kierowany przez Aleksandra Nikiforowa, dyrygenta o absolutnym słuchu, urzekł słuchaczy i jurorów perfekcją wykonania. On też bezapelacyjnie zwyciężył w kategorii chórów zagranicznych. W czasie V edycji ugruntowała się misja Festiwalu – szeroko pojęta integracja środowiska wielowyznaniowego, propagowanie kultury mniejszości wyznaniowych i zachowanie zanikającego folkloru ziem wschodnich. Od tej edycji wszedł on na stałe do kalendarza imprez kulturalnych o zasięgu międzynarodowym. Informacje o V Festiwalu, który obejrzało blisko 2000 osób, pojawiły się w TVP 2, Radiu Lublin, Telewizji Kablowej i lokalnej prasie.

choirs a choir of Orthodox parish WarszawaWola won the first prize and in the category of village parish choirs a group from Zabłocie proved to be the best. A children’s choir called "Lisiczki" from Łosinka took the first place in the category of children and youth choirs and made a great impression on the jury and the audience. The gymnasium filled to the last seat was silent for a long time when a choir called "Pawie Pióro" from Sankt Petersburg, Russia appeared on the stage. This six-person chamber choir, conducted by Aleksandr Nikiforow, who has absolute pitch enchanted the audience and the jury with excellence of their performance. It rightly took the first place in the category of foreign choirs. During the fifth edition the mission of the festival became quite apparent; it consolidated the multidenominational environment, promoting the culture of religious minorities and preserving the disappearing folklore of eastern part of Poland. Information about the fifth edition, whose audience consisted of about 2000 people, appeared on TV Channel 2, in Radio Lublin, on Cable TV and in the local press.

Zdzisław Marczuk – wyróżniony dyrektor artystyczny „Kapeli Sąsiedzkiej” z Zakalinek Zdzisław Marczuk – manager of "Kapela Sąsiedzka" from Zakalinki, who got a prize

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


VI edycja – 2001 rok

The 6th edition – 2001

20 i 21 stycznia 2001 roku w gościnnych murach Zespołu Szkół Ogólnokształcących można było podziwiać 25 zespołów z Polski oraz Białorusi i Ukrainy. Największe wrażenie artystyczne pozostawiło troje wykonawców: Triodion z Torunia, Chór Monasteru Żeńskiego p.w. św. Mikołaja w Horodku na Ukrainie pod dyrekcją ihumenii Michaiły oraz Chór Braci Klasztoru Prawosławnego p.w. św. Onufrego w Jabłecznej pod dyrekcją archimandryty Jerzego Pańkowskiego. Sześcioosobowe jury, do którego dołączył ks. mitrat Michał Niegierewicz z Hajnówki, stanęło przed nie lada wyzwaniem, gdyż wielu wykonawców reprezentowało bardzo wysoki poziom. W kategorii chórów młodzieżowych zwyciężył zespół ,,La Musica” z Lublina pod dyrekcją Zdzisława Ohara, który wykonał kolędy w języku polskim i białoruskim. Wśród chórów parafialnych wiejskich zwyciężyli bracia z monastyru w Jabłecznej. Pierwsze miejsce w kategorii chórów parafialnych miejskich zdobył Chór Parafii Prawosławnej p.w. Jana Chrzciciela z Hajnówki oraz chór Duszpasterstwa Akademickiego przy prawosławnej katedrze p.w. Przemienienia Pańskiego w Lublinie pod dyrekcją Julianny Wołosiuk. Wśród chórów świeckich najlepiej zaprezentował się chór kameralny Towarzystwa Muzycznego w Lublinie pod kierownictwem Beaty Dąbrowskiej, zaś w kategorii zespołów folklorystycznych, barwna grupa ,,Ranok” z Bielska Podlaskiego, prowadzona przez Elżbietę Tomczuk. Nagrodę specjalną przyznano mniszkom z Horodka na Ukrainie.

On 20 and 21 January 2001 the Complex of Secondary Schools played host to the sixth edition of the festival, in which 25 groups from Poland, Belarus and Ukraine gave their performances. Three groups made the biggest artistic impression: ”Triodion” from Toruń, Choir of St. Nicholas’s Convent in Horodek, Ukraine, conducted by Ihumenia Michaiła and Choir of St. Onufry’s Brothers of Orthodox Monastery in Jabłeczna, conducted by Archimandrite Jerzy Pańkowski. A six-person jury, which was joined by Rev. Michał Niegierewicz from Hajnówka, had an extremely difficult task because many performers were really very good. In the category of youth choirs a group called ”La Musica” from Lublin, conducted by Zdzisław Ohar, which sang carols in Polish and Belorussian proved to be the best. In the category of village parish choirs the brothers from Jabłeczna monastery won the first prize. In the category of town parish choirs the Choir of John the Baptist’s Orthodox Parish in Hajnówka and the choir of University Chaplaincy of the Transfiguration Orthodox Cathedral in Lublin, conducted by Julianna Wołosiuk proved to be the best. In the category of secular choirs a chamber choir of Music Society in Lublin, conducted by Beata Dąbrowska won the first prize and in the category of folk groups "Ranok" from Bielsk Podlaski, conducted by Elżbieta Tomczuk was the best. A special prize was awarded to nuns from Horodek, Ukraine.

36


Zespół „Triodion” z Torunia na VI Międzynarodowym Festiwalu Chórów Kolędniczych, Terespol 2001r. Maria, Łukasz i Michał Hajduczenia, dzieci prawosławnego duchownego, rodzeństwo obdarzone wyjątkowymi zdolnościami wokalnymi, urzekły słuchaczy przepięknym wykonaniem prawosławnych kolęd: „Nebo i zemla”, „Dywnaja Nowyna”, „Dobryj weczir Tobi”, „Radujtesia” “Triodion” group from Toruń at the 6th International Festival of Carol-singing Choirs in Terespol 2001 Maria, Łukasz and Michał Hajduczenia, children of an Orthodox priest, who are endowed with unique vocal capabilities, enchanted the audience with their performance of such Orthodox carols as: "Nebo i zemla", "Dywnaja Nowyna", "Dobryj weczir Tobi" and "Radujtesia"

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


VII edycja – 2002 rok

The 7th edition – 2002

Najbardziej okazała z dotychczasowych była VII edycja Festiwalu. Podczas dwóch styczniowych dni 19 i 20, na terespolskiej scenie Liceum Ogólnokształcącego wystąpiło 25 chórów z Polski, Rosji i Białorusi. Jury pod kierunkiem dra Włodzimierza Wołosiuka oceniało chórzystów w pięciu kategoriach. W grupie zespołów ludowofolklorystycznych najlepsza okazała się „Kapela Sąsiedzka” występująca z zespołem śpiewaczym z Zakalinek pod dyrekcją Zdzisława Marczuka. Widzów i jurorów mile zaskoczył białoruski Zespół Ludowy Muzyki Dawnej i Pieśni ,,Ostromieczewskije Lawony” z Ostromieczewa, który stworzył wręcz widowisko teatralne, wykorzystując bogactwo strojów ludowych, przyśpiewek i rekwizytów, w tym tańce z kozą oraz pieśni kolędnicze i biesiadne. Za swój występ otrzymali drugą nagrodę. Duże wrażenie artystyczne pozostawił po sobie zamojski chór ,,Signum Spei” pod kierunkiem Anny Konopy-Cios, który uzyskał I miejsce w kategorii zespołów dziecięco-młodzieżowych. Furorę na festiwalu zrobił Młodzieżowy Chór Kameralny ,,Lauda” z Sankt Petersburga pod dyrekcją Mariny Kirjewej, który oceniono najwyżej w kategorii chórów świeckich. W kategorii chórów parafialnych miejskich, klasą samą dla siebie byli śpiewacy reprezentujący parafię p.w. św. Mikołaja w Brześciu pod mistrzowską batutą Iraidy Iwanczenkowej. Wśród chórów parafialnych wiejskich najlepsze wrażenie zrobił chór parafii p.w. Podwyższenia Krzyża ze Swisłoczy na Białorusi.

The seventh edition of the festival was the most impressive one. On 19 and 20 January 25 choirs from Poland, Russia and Belarus gave their performances. Dr Włodzimierz Wołosiuk presided over the jury, which assessed the performers in five categories. In the category of folk groups the first prize went to "Kapela Sąsiedzka", which performed jointly with a singing group from Zakalinki and was conducted by Zdzisław Marczuk. The audience and the jury were enchanted by the performance of a Belorussian Folk Group of Old Music and Song called "Ostromieczewskije Lawony" from Ostromieczew, whose performance consisted of a stage show with songs and stage props, as well as dances with bagpipes and included carols and drinking songs sung by performers dressed in folk costumes. They won the second prize for their performance. A choir from Zamość called "Signum Spei" and conducted by Anna Konopa-Cios made a big artistic impression on the audience and the jury. It won the first prize in the category of children and youth choirs. A Youth Chamber Choir "Lauda" from Sankt Petersburg, conducted by Marina Kirjewa created a sensation at the festival. It proved to be the best in the category of secular choirs. In the category of town parish choirs singers representing St. Nicholas’s parish in Brest, conducted by Iraida Iwanczenkowa were unrivalled. In the category of village parish choirs a choir from the Feast of the Exaltation of the Cross parish in Swisłocz, Belarus made the best impression.

38


Białoruski Zespół Ludowy Muzyki Dawnej i Pieśni ,,Ostromieczewskije Lawony” z Ostromieczewa bardzo efektownie wkroczył na scenę z kołaczem, płonącymi świecami, gwiazdką i śpiewem, wywołując entuzjazm wśród festiwalowej publiczności Belorussian Folk Group of Old Music and Song "Ostromieczewskije Lawony" from Ostromieczew entered the stage singing and carrying a festival cake, burning candles and a star, which aroused the enthusiasm of the audience

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich

International Festival of Eastern Slavic Carols

P

ierwotna misja festiwalu – wskrzeszenia kultury duchowej i ożywienia chórów parafialnych w diecezji lubelsko-chełmskiej – z biegiem lat nieco się rozmyła. Impreza stawała się coraz bardzej elitarna. Coraz liczniej występujące zes-poły profesjonalne przyćmiewały swoim kunsztem małe, wiejskie, chóry parafialne. W konsekwencji te ostatnie częstokroć rezygnowały z udziału w konkursie. Dlatego już w 2002 roku podjęto dyskusje nad nową formułą festiwalu, przywracającą dawną misję. Prace zespołu odbywały się pod auspicjami JE Arcybiskupa Abla. Stwierdzono, iż festiwal powinien powrócić do pierwotnej idei ożywiania chórów parafialnych. Postanowiono zrezygnować z formuły konkursowej. Dokonano zmian organizacyjnych i regulaminowych. Od VIII edycji zmieniono nazwę na ,,Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich”. Innowacjom tym sprzyjały warunki lokalowe, gdyż w 2002 roku w Terespolu oddano do użytku nową, dużą halę widowiskowo-sportową, w której znalazł swoje miejsce Miejski Ośrodek Kultury. Do koordynacji wszystkich prac powołano społeczny komitet, któremu przewodniczył Ryszard Korneluk, nowy dyrektor MOK.

T

he original mission of the festival consisting in reviving spiritual culture and providing motivation to the parish choirs in Lubelsko-Chełmska Diocese got a bit blurred over the years. The event was becoming more and more exclusive. Professional choirs, which started to come to the festival more and more frequently, overshadowed small village parish choirs. As a result, the latter often did not want to participate in the contest. That is why in 2002 a special team headed by His Eminency Archbishop Abel started to work out a new formula of the festival so that the former mission could be brought back. Because it was believed that the festival should return to its original idea of reviving parish choirs its competitive element was eliminated. All necessary changes were made in the organisation and rules. Beginning from the eighth edition the name was changed to "International Festival of East Slavic Carols". In 2002 a new large sports and concert hall was put opened in Terespol; the building also housed Municipal Centre of Culture. A special committee, headed by Ryszard Korneluk, the new manager of Municipal Centre of Culture in Terespol was set up to coordinate the work.

40


Ks. ppłk. Aleksy Andrejuk i Ryszard Korneluk, dyrektor MOK w Terespolu

Jego Ekscelencja Arcybiskup Abel i ks. Jarosław Łoś Andrzej Boublej, konsultant muzyczny Festiwalu

Burmistrz miasta Terespola - Zbigniew Banach Na zdjęciach główni animatorzy i twórcy nowej, obowiązującej do dzisiaj, formuły i nazwy VIII Międzynarodowego Festiwalu Kolęd Wschodniosłowiańskich, Terespol 2003 Photographs present the authors of the new formula and name of the festival, which has been used till the present, the 8th International Festival of East Slavic Carols , Terespol 2003


VIII edycja – 2003 rok

The 8th edition – 2003

1 lutego 2003 roku już po raz ósmy w Terespolu ,,serca śpiewały na wschodnią nutę, by chwalić imię Pana Nowonarodzonego”. Tym razem festiwal odbywał się pod patronatem Ministra Kultury – Waldemara Dąbrowskiego. W VIII edycji tej coraz bardziej cenionej imprezy wzięło udział 20 chórów, zespołów i grup śpiewaczych z Polski, Ukrainy i Białorusi. Na festiwalu można było usłyszeć nie tylko chóry prawosławne, ale również katolickie, a także zespoły świeckie. Festiwalowi nadano tym samym prawdziwie ekumeniczny charakter. Podobnie jak w poprzednich edycjach, terespolskie kolędowanie podzielono na dwa dni.

On 1 February 2003 "hearts sang Eastern tones to glorify the name of the new-born Lord" for the eighth time in Terespol. This time the festival was organised under the patronage of the Minister of Culture – Waldemar Dąbrowski. 20 choirs and singing groups from Poland, Ukraine and Belarus participated in the eighth edition of this increasingly popular event. Besides Orthodox choirs also Catholic and secular ones participated in the festival. In this way the event assumed a truly ecumenical character. Just like before it lasted two days. On Saturday the following groups gave their performances: "Malwy", "Moderato",

VIII edycja festiwalu po raz pierwszy odbyła się w nowej hali widowiskowo-sportowej Miejskiego Ośrodka Kultury For the first time the festival (its 8th edition) was held in a new sports and concert hall of Municipal Centre of Culture

42


Pierwszego dnia zaprezentowały się: „Malwy”, „Moderato”, Zespół Folklorystyczny „Ziemianki” z Przegalin Dużych oraz prawosławne chóry z Chełma, Sławatycz, Tarnogrodu, Białegostoku i Hajnówki. Z tej grupy wykonawców publiczności najbardziej podobał się chór ze Sławatycz pod dyrekcją Ewy Wasilczyk, która pracę z chórem rozpoczęła kilka miesięcy wcześniej. Drugiego dnia występy rozpoczął zespół młodzieżowy z parafii rzymskokatolickiej p.w. Świętej Trójcy w Terespolu. Następnie zaprezentowały się chóry ze Świdnika, Zespół Śpiewaczy „Pogodna Jesień” z Konstantynowa, chóry parafii prawosławnych z Podbiela i Kodnia, grupa wokalna Zakalinki, chór Bractwa Młodzieży Prawosławnej z Białej Podlaskiej, chór Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego z Warszawy, Chór Duchowieństwa Prawosławnej Diece-

Folk Group "Ziemianki" from Przegaliny Duże and Orthodox choirs from Chełm, Sławatycze, Tarnogród, Białystok and Hajnówka. The audience liked the choir from Sławatycze best; it was conducted by Ewa Wasilczyk, who stated to work with the choir a few months earlier. On Saturday the audience listened to the performances of the following groups: a youth group from the Holy Trinity Roman-Catholic parish in Terespol, choirs from Świdnik, Singing Group "Pogodna Jesień" from Konstantynów, choirs from Orthodox parishes in Pobiel and Kodeń, "Zakalinki", a choir of Orthodox Youth Brotherhood from Biała Podlaska, a choir of Orthodox Ordinariate of Polish Army in Warsaw, Choir of Clergy of Orthodox Lubelsko-Chełmska Diocese and an Orthodox choir from Prużany, Rewelacja VIII edycji – chór „Wołyńskie Dzwony” z Łucka na Ukrainie pod dyrekcją Marii Wysłockoj-Fiedosiuk (pierwsza z lewej) Revelation of the 8th edition – "Wołyńskie Dzwony" choir from Lutsk, Ukraine, conducted by Maria Wysłockaja-Fiedosiuk (first from the left)


Chór Parafii Prawosławnej p.w. Opieki Matki Bożej w Sławatyczach pod dyrekcją Ewy Wasilczyk Choir of the God’s Mother’s Guardianship Orthodox parish in Sławatycze, conducted by Ewa Wasilczyk

zji Lubelsko-Chełmskiej i chór prawosławny z Prużan na Białorusi. Ze śpiewem na ustach wszedł na scenę chór cerkwi p.w. Wszystkich Świętych Ziemi Wołyńskiej „Wołyńskie Dzwony” z Łucka pod kierunkiem Marii Wysłockoj-Fiedosiuk. Barwne, bogate stroje, humor i niezwykle czyste głosy zjednały zespołowi sympatię słuchaczy. Trudno się jednak temu dziwić. Ten, założony w 1997 roku chór, aktywnie uczestniczył w nabożeństwach, koncertach i festiwalach. Mimo

It is hard to assess the musical level when the heart is singing. Many singing groups, including youth groups in Lubelszczyzna have definitely been revived. Several new choirs were set up solely for the purpose of performing in Terespol.The aim of the festival has definitely been achieved. Andrzej Boublej, a musical consultant

Belarus. A choir of All Saints of Volhynia Land called "Wołyńkie Dzwony" from Lutsk conducted by Maria Wysłockaja-Fiedosiuk entered the stage singing. Their colourful, dripping with gold costumes, humour and unusually clear voices made a great impression on the audience. Set up in 1997 the choir participates actively in religious services, concerts and festivals. They have already won the first, second and third

Trudno oceniać poziom muzyczny, kiedy śpiewa serce. Nastąpiło ożywienie wielu grup działających na terenie Lubelszczyzny, w tym młodzieżowych. Specjalnie na występ w Terespolu utworzyło się nawet kilka nowych chórów. Festiwal spełnił swoją rolę. Andrzej Boublej, konsultant muzyczny

44


Chór Parafii Prawosławnej p.w. śww. Braci Cyryla i Metodego w Białej Podlaskiej pod dyrekcją Marcina Kadłubowskiego Choir of Saints Cyril and Methodius’s Orthodox Parish in Biała Podlaska, conducted by Marcin Kadłubowski

krótkiej historii, był laureatem I, II i III nagrody Ukraińskiego Festiwalu Prawosławnych Chórów Cerkiewnych „Hłas Peczerskij” w Kijowie. Jednak swoją nagrodę tego dnia publiczność przyznała chórowi parafialnemu z Białej Podlaskiej. (...) W tym roku w Terespolu wystąpiło ponad czterysta osób. To mówi samo za siebie. Gdyby ktoś zapytał, czy taka impreza jest potrzebna w Terespolu, jako dyrektor tej placówki odpowiadam: jest nie tylko potrzebna, ale konieczna. To są nasze tradycje, tradycje naszych dziadów i ojców. Ten dorobek my jesteśmy zobowiązani kultywować. Jest to jedna z najważniejszych imprez w kalendarzu naszej placówki. Nie wyobrażam sobie, żeby festiwal kolęd w Terespolu przestał istnieć. Ryszard Korneluk, dyrektor MOK

(...) This year over four hundred artists gave their performances inTerespol, which clearly shows the significance of the event. If anyone wanted to know whether such an event is needed inTerespol I could say, as the manager of Municipal Centre of Culture, that it is not only needed but it is necessary.This is our tradition and the tradition of our forefathers, which we have to cultivate and preserve. The festival is one of the most important events in our centre. I cannot imagine what it would be like if the festival in Terespol were no longer held. Ryszard Korneluk, Manager of MOK

prizes at Ukrainian Festival of Orthodox church choirs "Hłas Peczerskij" in Kiev. However, the audience gave its prize to a parish church from Biała Podlaska on that day.

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


IX edycja – 2004 rok

The 9th edition – 2004

IX edycja Festiwalu, którą zorganizowano 24 i 25 stycznia, zgromadziła rekordową liczbę wykonawców. Do Terespola przyjechało 28 chórów i zespołów kolędniczych z Polski oraz Białorusi i Ukrainy. W pierwszym dniu śpiewem zachwycały chóry prawosławne z Białostocczyzny oraz zespoły ludowe kultywujące białoruskie tradycje ludowe. Publiczność, wypełniająca po brzegi halę sportową, gromkimi brawami nagradzała zespół „Ramonka” z Narwiańskiego Ośrodka Kultury, dwa chóry działające przy parafii prawosławnej w Gródku oraz zespół „Ichos” z Białegostoku. W szczególny sposób do występu w Terespolu przygotowały się dziewczęta z Horostyty, którymi

The ninth edition of the festival, which was held on 24 and 25 January, attracted a record number of performers. 28 carol-singing choirs and groups from Poland, Belarus and Ukraine came to Terespol. On the first day of the festival Orthodox choirs from Białystok region and folk groups cultivating Belorussian folk tradition gave their performances. The audience, which filled all the seats in the sports hall, applauded "Ramonka" group from the community house in Narew, two choirs: children and youth choir and central choir of Orthodox parish in Gródek and "Ichos" from Białystok. A choir of girls from Horostyta, conducted by Agnieszka Łotysz, came specially prepared for the performance; in order to stand out from other performers they appeared on the stage dressed up as angels. The audience had also a chance to listen to excellent performances of the following groups from Lubelszczyzna: Choir of the Transfiguration Orthodox Cathedral in Lublin, conducted by Andrzej Boublej, Choir of Orthodox parish in Zabłocie, a newly-established Choir of St. Seraphim from Sarow’s Orthodox parish in Kostomłoty and Lublin Teachers’ Choir called "Fermata". The audience enjoyed listening to a folk band "Echo" and a group called "Ziemianki" from Przegaliny Duże. The final was honoured with a performance of choir singers from abroad: Children’s Group "Namysto" from the Karol Chór Parafii Prawosławnej p.w. św. Serafima z Sarowa w Kostomłotach, dyrygent Jan Podoluk Choir of St. Seraphim from Sarow’s Orthodox parish in Kostomłoty, conductor – Jan Podoluk

46


Chór „Corda Vox” z Terespola pod dyrekcją Tomasza Jezuita Choir "Corda Vox" from Terespol, conducted by Tomasz Jezuit

dyrygowała matuszka Agnieszka Łotysz. By wyróżnić się wystąpiły w strojach anielskich. Podczas przesłuchań doskonale wypadły zespoły z Lubelszczyzny: Chór Katedry Prawosławnej p.w. Przemienienia Pańskiego w Lublinie pod dyrekcją Andrzeja Boubleja, Chór Parafii Prawosławnej w Zabłociu, nowo utworzony Chór Parafii Prawosławnej pw. św. Serafima z Sarowa w Kostomłotach, a także Chór Nauczycieli Miasta Lublina „Fermata”. Publiczności podobała się kapela „Echo”, jak również „Ziemianki” z Przegalin Dużych. Finał okrasiły przepięknie ustawione głosy chórzystów zza granicy: Dziecięcy Zespół ,,Namysto” z Miejskiego Pałacu Kultury im. Karola Chodkiewicza we Lwowie oraz niezwykle barwny zespół ,,Wytinanka” ze Stolina na Białorusi. Publiczność wyrózniła w tym dniu młodziutki chór nowo powstałej Parafii Prawosławnej w Kostomłotach pod dyrekcją Jana Podoluka. W drugim dniu festiwalu zaprezentowały się chóry katolickie i prawosławne. Koncert rozpoczął chór parafii rzymskokatolickiej p.w. św. Trójcy w Terespolu. Wystąpiły również inne zespoły katolickie: ,,Corda Vox” z Terespola pod dyrekcją Tomasza Jezuita, zespół parafii rzymskokatolickiej św. Jana Chrzciciela w Warszowicach czy zespół placówek oświatowych w Kodniu. Dobrze wypadły na tym przeglądzie małe chóry parafialne z diecezji lubelsko-chełm-

Chodkiewicz Municipal Palace of Culture in Lvov and a very colourful group "Wytinanka" from Stolin, Belarus. On the first day of the festival the audience gave the first prize to a young choir of a newly-established Orthodox parish in Kostomłoty, conducted by Jan Podoluk. On the second day of the festival, just like on Saturday, both Catholic and Orthodox choirs gave their performances. The first one was a choir of the Holy Trinity Roman-Catholic parish in Terespol. Then there were other Catholic groups, such as "Corda Vox" from

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich

Zdzisław Ohar – dyrygent Chóru Nauczycieli Miasta Lublina „Fermata” odbiera pamiątkową ikonę festiwalu z rąk ks. Aleksego Andrejuka Zdzisław Ohar – conductor of Lublin Teachers’ Choir "Fermata" receives a memorial festival icon from Rev. Aleksy Andrejuk


The Christmas customs have a unique significance and that is why they are so close to each of us. In the past the tradition was very rich as shown by hundreds of even thousands of carols sung in Orthodox churches. Due to the dramatic events which took place in the previous century, the customs connected with singing carols have undergone a significant depletion.The aim of the festival is to preserve this tradition and to revive it, if and where possible.Another aim was and is to encourage the parish choirs in Lubelsko-Chełmska Orthodox Diocese to improve the artistic level of their performances and to provide them with an opportunity to present their achievements and skills not only in their local Orthodox churches but also before a larger audience. (...) Such performances give them a chance to share their experiences and learn the carols sung by other choirs.Also Catholic and secular choirs participated and still participate in the reviews and festivals of carol-singing choirs.They also have a chance to develop their interest in the cultural tradition of Podlaskie region and encourages them to consult their grandparents, who may still remember carols sung in Podlasie many years ago and now often forgotten completely. (...) I am glad that the festival has developed so rapidly since the first edition of a local review of carolsinging choirs. Now it has become a major event of an international renown. I feel genuinely happy when singing groups from Podlasie come to the festival and bring some forgotten carols which nobody knows and which used to be sung in their villages and towns. In this way the festival has helped to preserve the cultural tradition of our regional and to save many beautiful carols from oblivion. His Excellency Archbishop Abel

Tradycje związane ze Świętami Bożego Narodzenia mają szczególny charakter, są one bliskie sercu każdego z nas. Jednocześnie w przeszłości były one niezwykle bogate. Istnieją przecież setki, a nawet tysiące kolęd śpiewanych w cerkwiach.Trudne wydarzenia minionego stulecia spowodowały, iż także tradycje kolędowania uległy pewnemu zubożeniu. Celem festiwalu jest zachowanie tych tradycji, a tam gdzie jest to możliwe, nawet ich odrodzenie. Innym celem było i jest zachęcanie chórów parafialnych Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej do podnoszenia swego poziomu artystycznego, jak również, aby była możliwość prezentacji osiągnięć nie tylko we własnej cerkwi, ale także przed szerszym forum. (...) Stwarza to też możliwość wymiany doświadczeń, nauki nowych utworów „podpatrzonych” u innych chórów. Na przeglądach chórów kolędniczych i festiwalach występowały i występują również chóry katolickie i świeckie. Dla tych zespołów festiwal jest zachętą do zainteresowania się podlaską tradycją kulturową, sięgnięciem do pamięci dziadków czy pradziadków, którzy pamiętają jeszcze kolędy, dawniej powszechnie wykonywane na Podlasiu, dzisiaj, niestety, już często zapomniane. (...) Cieszę się, że festiwal w ciągu tych kilku lat tak znacząco rozwinął się – od lokalnego przeglądu chórów kolędniczych, aż w znany szeroko poza granicami naszego regionu festiwal o charakterze międzynarodowym. Odczuwam wielką satysfakcję, gdy z terenu Podlasia przyjeżdżają zespoły, które przywożą zapomniane już i nikomu nieznane kolędy, dawniej śpiewane w ich miejscowościach.W ten sposób festiwal przyczynił się do przypomnienia kart tradycji kulturowej naszego regionu i uratował od zapomnienia piękne kolędy. Jego Ekscelencja Arcybiskup Abel

48


Dziecięcy Zespół ,,Namysto” z Miejskiego Pałacu Kultury im. Karola Chodkiewicza we Lwowie Children’s group "Namysto" from the Karol Chodkiewicz Municipal Palace of Culture in Lvov

skiej: ze Sławatycz i Kodnia. Przemyślną inscenizacją publiczność rozbawił zespół folklorystyczny „Wiesiołka” z Pałacu Kultury Kolejarzy w Brześciu. Klasą dla siebie były wielogłosowe, liczne i dobrze ustawione zespoły z Białegostoku, Bielska Podlaskiego czy Narwi. Dały popis wokalistyki - wprawdzie amatorskiej - ale na bardzo wysokim poziomie. Na sali zapanowała zupełna cisza, gdy rozległy się pierwsze tony kolęd w wykonaniu znakomitego Chóru Parafii Prawosławnej p.w. św. Mikołaja w Brześciu pod dyrekcją Iraidy Iwanczenkowej. Podobnie było podczas występu Chóru DziecięcoMłodzieżowego Parafii Przymonasterskiej w Supraślu. Finał należał do znakomitego kameralnego Chóru Ziemi Wołyńskiej „Wołyńskie Dzwony” z Łucka na Ukrainie pod dyrekcją Marii Wysłockoj-Fedosiuk. Kolędy w ich wykonaniu nuciła jeszcze wiele godzin po występie wrażliwa na modlitwę i piękno kolęd podlaska publiczność. Mimo fantastycznego występu „Wołyńskich Dzwonów”, nagroda publiczności w tym dniu przypadła chórowi „Corda Vox” z Terespola pod dyrekcją Tomasza Jezuita.

Terespol, conducted by Tomasz Jezuit, a group from St. John the Baptist’s Roman-Catholic parish in Warszowice and a group from education centres in Kodeń. Small parish choirs from Sławatycze and Kodeń in Lubelsko-Chełmska Diocese came out well. Funny stage production presented by a folk group called "Wiesiołka" from the palace of culture of railwaymen in Brest made everybody laugh. Groups from Białystok, Bielsk Podlaski and Narew were in a class by themselves with their polyphonic sound. They gave a demonstration of high-level amateur singing. The audience fell silent when the first sounds of carols performed by the excellent Choir of St. Nicholas’s Orthodox parish in Brest, conducted by Iraida Iwanczenkowa resounded. The same thing happened during the performance of Children and Youth Choir based in a monastery parish in Supraśl. The final was a show of an excellent chamber Choir of Volhyn Land called "Wołyńskie Dzwony" from Lutsk, Ukraine. In spite of the fact that their performance was excellent, on that day the audience gave the first prize to choir "Corda Vox" from Terespol, conducted by Tomasz Jezuit .

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


Jubileuszowa X edycja – 2005 rok

The 10th jubilee edition – 2005

Dziesiąta edycja Międzynarodowego Festiwalu Kolęd Wschodniosłowiańskich w Terespolu odbyła się 22 i 23 stycznia 2005 roku. W Festiwalu wzięły udział aż 34 chóry i zespoły folklorystyczne z Polski, Białorusi, Ukrainy. Po raz pierwszy w historii imprezy pojawili się też goście z Niemiec. Jak przystało na jubileusz, organizatorzy przygotowali bogatą oprawę Festiwalu. Patronat honorowy objęli: Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Aleksander Kwaśniewski i Jego Eminencja Wielce Błogosławiony Sawa, Metropolita Warszawski i całej Polski oraz Prawosławni Ordynariusze: Wojska Polskiego – bp Miron i Diecezji Lubelsko-Chełmskiej – abp Abel.

The tenth edition of International Festival of East Slavic Carols in Terespol was held on 22 and 23 January 2005. As many as 34 choirs and singing groups from Poland, Belarus and Ukraine participated in it. For the first time visitors from Germany gave their performance during the festival. As befitted a jubilee edition, the organisers made sure the festival was duly celebrated. It was organised under the honorary patronage of President of the Republic of Poland Aleksander Kwaśniewski, His Eminence Blessed Sawa, Metropolitan Bishop of Warsaw and of the whole Poland and Orthodox Ordinaries of the Polish Army and of Lubelsko-Chełmska Diocese. The

Na widowni zasiedli znakomici goście: JE abp Sawa, abp gen. Miron, abp Abel, kilku polskich parlamentarzystów, dyplomaci z Białorusi i Polski, przedstawiciele lubelskich władz wojewódzkich, samorządowcy południowego Podlasia oraz dyrektorzy i prezesi wielu firm The audience included outstanding guests: His Eminence Archbishop Sawa, Bishop General Miron, Archbishop Abel, several Polish members of parliament, diplomats from Belarus and Poland, representatives of Lublin Province authorities, representatives of municipal authorities from southern Podlasia and presidents of many companies

50


(...) Tu w Terespolu robicie dobrą sprawę religijną i społeczną. Mam nadzieję, że chwile spędzone w tym mieście będą jednały nas wszystkich. Być może do kogoś z nas zapuka Jezus Chrystus i odmieni nasze życie. Niech Bóg błogosławi wszystkim tu zebranym i niech oświeci nas wszystkich, a szczególnie rządzących, by dobrze kierowali krajem. Jego Eminencja Wielce Błogosławiony Sawa

(...) Your are doing great religious and social things here in Terespol. I hope that the moments spent in this town will unite us all. Perhaps Jesus Christ will knock on some of us and will change our lives. Let God bless you all and enlighten particularly those who are in power to govern the country well. His Eminence Blesses Sawa

Na widowni zasiedli znakomici goście: JE abp Sawa, bp gen. Miron, abp Abel, polscy parlamentarzyści, dyplomaci z Białorusi i Polski, przedstawiciele lubelskich władz wojewódzkich, dyrektorzy i prezesi wielu firm i instytucji, samorządowcy południowego Podlasia oraz coraz liczniejsza rzesza sponsorów.

audience included such outstanding guests as His Eminence Archbishop Sawa, Archbishop General Miron, Archbishop Abel, Polish members of parliament, diplomats from Poland and Belarus, representatives of Lublin Province authorities, managers and presidents of many companies and institutions, representatives of municipal auNa terespolskiej scenie jako gość specjalny, pojawił się Reprezentacyjny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego pod dyrekcją Piotra Racewicza. Trzydziestoosobowy profesjonalny chór męski wykonał kilkanaście kolęd obu Kościołów, wzbudzając podziw i zachwyt publiczności. Chór ten był niekwestionowaną gwiazdą jubileuszowej X edycji Festiwalu As a special guest, Artistic Band of Polish Army, conducted by Piotr Racewicz, also appeared on the stage in Terespol. The thirty-person professional male choir enchanted the audience with their performance of over ten carols of both Churches. The Choir was an unquestioned star of the tenth jubilee edition of the festival

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


Ks. prot. Jarosław Łoś otrzymuje z rąk JE abpa Sawy order Równej Apostołom Marii Magdaleny III Stopnia

thorities of southern Podlasie as well as an ever-growing group of sponsors. The Council of Bishops of Polish Autocephalic Orthodox Church decided to reward the organisers of the festival for their long effort and hard work for Orthodox Church. Orders of Maria Magdalena Equal to Apostles of the third class were granted to Rev. Jarosław Łoś – a parish priest of St. Jan Teolog’s Orthodox parish in Terespol, Ryszard Korneluk, the manager of MOK in Terespol and Jerzy Horbowiec, who has been the MC of the concerts in Terespol for many years. His Excellency Archbishop Abel – Ordinary of Lubelsko-Chełmska Diocese was awarded a badge of a Distinguished Cultural Activist by the Minister of Culture and National Heritage.

Na zdjęciu poniżej JE abp Abel odbiera odznakę „Zasłużonego Działacza Kultury” Rev. Jarosław Łoś receives the Order Maria Magdalena Equal to Apostles of the third class from His Eminence Archbishop Sawa Photograph below: His Excellency Archbishop Abel receives a badge of a "Distinguished Cultural Activist"

Sobór Biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego postanowił nagrodzić organizatorów Festiwalu za ich wieloletni wysiłek oraz pracę na rzecz Cerkwi i przyznał Ordery Równej Apostołom Marii Magdaleny III Stopnia. Otrzymali je: ks. prot. Jarosław Łoś – proboszcz prawosławnej parafii p.w. św. Jana Teologa w Terespolu, który z ramienia Diecezji Lubelsko-Chełmskiej współprzewodniczy komitetowi społecznemu Festiwalu, Ryszard Korneluk, ówczesny dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury w Terespolu oraz Jerzy Horbowiec – od wielu lat prowadzący terespolskie koncerty. Ponadto JE abp Abel – Ordynariusz Diecezji LubelskoChełmskiej – został nagrodzony odznaką Zasłużonego Działacza Kultury przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

52


Pierwszego dnia koncerty rozpoczął On the first day a choir of secondary chór licealistów z Bielska Podlaskiego. W school students from Bielsk Podlaski gave wyjątkowy sposób kolędy zaśpiewał Mętheir performance. Male Vocal Group of the ski Zespół Wokalny Katedry Prawosławnej Transfiguration Orthodox Cathedral in Lup.w. Przemienienia Pańskiego w Lublinie blin sang carols in a unique way; the choir pod dyrekcją Andrzeja Boubleja, który od was conducted by Andrzej Boublej, who had kilku lat pełni funkcję kierownika artystyczbeen the artistic manager of the festival for nego Festiwalu. Chór zaprezentował się many years. The performance was so unitak znakomicie, iż tego samego dnia grono que that on that day conductors decided to dyrygentów przyznało mu Grad Prix. Duże reward the choir with Grand Prix. Much postępy poczyniły chóry wiejskie: młodej paprogress was made by village choirs - a choir rafii prawosławnej w of a young Orthodox Kostomłotach, Słaparish in Kostomłowatyczach i Kodniu. ty and choirs from Świetnie brzmiały Sławatycze and Kolubelskie chóry pod deń. Two choirs from dyrekcją Zdzisława Lublin, conducted Ohara: nauczycielski by Zdzisław Ohar, i.e. „Fermata” i dziecięcy Teachers’ Choir "Fer„La Musica”, który mata" and children’s uzyskał nagrodę puchoir "La Musica" bliczności. Jeszcze also gave excellent tego samego dnia performances; the można było usłyszeć: latter won the prize męski chór „Wiarus” of the audience. Other z Międzyrzeca Podchoirs who enchanted laskiego oraz dziethe audience in the cięcy zespół folkloryafternoon included styczny „Wiesiołka” z a male choir "WiaBrześcia na Białorusi, rus" from Międzyrzec Chór Prawosławnej Podlaski and a chilParafii Wojskowej dren’s folk band calw Warszawie czy też led "Wiesiołka" from „Rezonans” z ZamośBrest, Belarus, Choir cia. Publiczności jak of Orthodox Military Ozdobą Chóru Parafii Prawosławnej p.w. św. Serafima zwykle nie zawiedli Parish in Warsaw and z Sarowa w Kostomłotach była 6-letnia Oleńka Świryt wykonawcy z Ukra"Rezonans" choir from 6-year-old Oleńka Świryt was the highlight of Choir iny. Dziecięcy zespół Zamość. Performers of St. Seraphim from Sarow’s Orthodox parish in Kostomłoty Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


Zdobywcy Grand Prix XV festiwalu: Męski Zespół Wokalny Katedry Prawosławnej p.w. Przemienienia Pańskiego w Lublinie pod dyr. Andrzeja Boubleja i zespół „Prymaki” z Gródka kierowany przez Jerzego Ostapczuka Winners of the Grand Prix at tenth edition of the festival: Choir of The Transfiguration Orthodox Cathedral in Lublin, conducted by Andrzej Boublej and a group called “Prymaki” from Gródek, conducted by Jerzy Ostapczuk

from Ukraine were also excellent, as usual. Children’s vocal and instrumental group "Namysto" from Lvov, dressed in folk costumes, presented traditional Galician carols with vigour and enthusiasm. Performance of a choir "Wołyńskie Dzwony", which had already visited Terespol many times presented a masterly level of choir singing. On the first day the audience had a chance to listen to carols sung by a choir of educational centres in Kodeń, Choir of Orthodox Parish in Chełm and choir of Province Police Headquarters in Białystok. The second day of carol-singing in Terespol started with the performance of Choir of Roman-Catholic parish in Terespol, Choir of Orthodox parish in Horostyta and a group called "Na swojską nutę" from Zahorow. Choir "Corda Vox" from Terespol, conducted by Tomasz Jezuit gave its performance with a lot of youthful joy. Dressed in colourful clothes the choir enchanted the audience, which granted it its prize on that day. During the tenth edition of the festival German carols were heard in Terespol for the first time. A folk band of the Scholzel family consisting of Volker, Matthias, Katleen and Claudia called "Die Original Kronenberg – Musikanten" has appeared on stage since

wokalno-instrumentalny „Namysto” ze Lwowa, przebrany w stroje ludowe, z wigorem zaprezentował tradycję kolędniczą Galicji. Na mistrzowski poziom wokalistyki chóralnej wzniosły się wielokrotnie już goszczące w Terespolu „Wołyńskie Dzwony”. Pierwszego dnia można było jeszcze posłuchać kolęd w wykonaniu Chóru Placówek Oświatowych w Kodniu, Chóru Parafii Prawosławnej w Chełmie oraz zespołu Wojewódzkiej Komendy Policji w Białymstoku. Drugi dzień terespolskiego kolędowania rozpoczęły: Chór Parafii Rzymskokatolickiej w Terespolu, Chór Prawosławnej Parafii w Horostycie oraz zespół „Na swojską nutę” z Zahorowa. Dużo młodzieńczej radości wniósł chór „Corda Vox” z Terespola pod dyrekcją Tomasza Jezuita. Barwnie ubrany chór wzbudził uznanie publiczności, która tego dnia przyznała mu swoją nagrodę. Po raz pierwszy w Terespolu można było usłyszeć kolędy niemieckie. Stało się to za sprawą kapeli rodziny Scholzel: Volkera, Matthiasa, Katleen i Claudii. Ta rodzinna muzykująca kapela o nazwie ,,Die Original Kronenberg – Musikanten” koncertuje od 1996 r. Trzykrotnie wcześniej wystąpiła również w

54


Polsce. Bardzo byli radzi, że ich marzenie o występie w Terespolu mogło się ziścić, gdyż Festiwal osiągnął już swoją renomę w Europie. W atmosferę kolęd kościoła wschodniego terespolską widownię ponownie wprowadził chór „Ichos” z białostockiego Centrum Kultury Prawosławnej, a także Chór Parafii Prawosławnej w Gródku. Popis właściwie prowadzonej pracy z młodzieżą dał chór szkoły muzycznej z Równego na Ukrainie. Dzieci przebrane w stroje ludowe doskonale sobie radziły z każdą kolędą. Zdzisław Marczuk, znany i wielokrotnie nagradzany wykonawca muzyki ludowej i nauczyciel wielu pokoleń dzieci wiejskich, tym razem wystąpił z grupą młodzieży z Zakalinek. Bardzo dobrze zaprezentowały się: chór Bractwa Młodzieży Prawosławnej w Białej Podlaskiej oraz katolicki chór mieszany z Garwolina i Warszowic. Świetnie wypadł w repertuarze kolędniczym zespół ludowy „Prymaki” z Gródka. Kierowani przez Jerzego Ostapczuka chórzyści nie mieli sobie równych tego dnia i uzyskali Grand Prix. Na wysokim poziomie muzycznym zaprezentowali się też pozostali wykonawcy: chór Politechniki Białostockiej oraz Chór Warszawskiego Seminarium Duchownego.

1996. Members of the band were very happy that their dream of performing in Terespol came true because the festival is already wellknown abroad. Choir "Ichos" from Orthodox Centre of Culture in Białystok and Choir of Orthodox parish in Gródek brought back the atmosphere of East Slavic carols. The performance of a choir from a music school in Równe, Ukraine showed how work with young people should be properly organised. Zdzisław Marczuk, a well-known performer of folk music, who had already won many prizes and had taught how to sing many generations of village children, performed with a group of young people from Zakalinki this time. The audience enjoyed the performances given by Choir of Orthodox Youth Brotherhood from Biała Podlaska and a mixed Catholic choir from Garwolin and Warszowice. A folk group "Prymaki" from Gródek also presented their repertoire of carols very well. The choir singers, conducted by Jerzy Ostapczuk, were unrivalled on that day and were rewarded with the Grand Prix. A choir of Technical College in Białystok and a choir of Warsaw Seminary also gave very good performances.

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich

Terespolskiej publiczności najbardziej podobały się młodzieżowe zespoły „Corda Vox” z Terespola pod dyr. Tomasza Jezuita oraz „La Musica” z Lublina pod dyr. Zdzisława Ohara The audience in Terespol enjoyed the performances of youth groups "Corda Vox" from Terespol, conducted by Tomasz Jezuit and "La Musica" from Lublin, conducted by Zdzisław Ohar most


XI edycja – 2006 rok

The 11th edition – 2006

W styczniu 2006 r., z powodu silnych mrozów i kłopotów wizowych na Festiwal nie dojechało wiele znakomitych chórów, dlatego też liczba wykonawców spadła do 23. Już pierwszego dnia przesłuchań znakomicie wypadł mały, kilkuosobowy chór reaktywowanej kilka lat wcześniej parafii prawosławnej w Kostomłotach. Szczególnie pięknie zabrzmiała kolęda „Tichaja Nowyna”. Potem wystąpiły: zespół „Lileja” Państwowej Szkoły Muzycznej w Równem na Ukrainie, akompaniujący na bandurach, oraz wielogłosowy Chór Prawosławnej Parafii p.w. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Bielsku Podlaskim. Grand Prix w pierwszym dniu Festiwalu przypadło właśnie temu wspaniałemu chórowi. Nagrodę publiczności zdobył lubelski dziecięco-młodzieżowy chór „La Musica” pod dyrekcją Zdzisława Ohara. Werdykt dyry-

In January 2006 because of sharp frosts and problems with getting visas many outstanding choirs did not manage to attend the festival and the number of participants dropped to 23. On the first day of auditions a small choir from a recently re-established Orthodox parish in Kostomłoty gave an excellent performance. A carol entitled "Tichaja Nowyna" sounded absolutely beautiful. Other performers included a group "Lileja" from Music School in Równe, Ukraine, who sang to the accompaniment of bandura music and a multi-vocal Choir of the Assumption of Mary Orthodox parish in Bielsk Podlaski. On the first day of the festival this wonderful choir was awarded the Grand Prix. The decision of choir conductors, who grant the Grand Prix award aroused some controversy. The choir of the Resurrection

56


Zdobywca Grand Prix – Chór Katedry p.w. św. Marii Magdalena w Warszawie pod dyr. diakona Sergiusza Bowtruczuka Winner of the Grand Prix – Choir of St.Maria Magdalena’s Orthodox Parish inWarsaw, conducted by deacon Sergiusz Bowtruczuk

gentów chórów, którzy przyznali nagrodę Grand Prix, wzbudził pewne kontrowersje. Wielu obserwatorów za najlepszy uznało Chór Soboru p.w. Zmartwychwstania Pańskiego w Brześciu. Ten wspaniały czterogłosowy chór wszystkie kolędy zaśpiewał po mistrzowsku, a „Ticha nocz nad Palestynoj” wprawiła w zachwyt liczną terespolską widownię. Dlatego też jeden z anonimowych sponsorów ufundował dla tego chóru nagrodę specjalną. Pierwszego dnia przesłuchań festiwalowych mogły się podobać także zespoły obrzędowe. Gromkimi oklaskami nagrodzono zespół „Ranok” z Bielska Podlaskiego, który kolędował w tradycyjnych ukraińskich strojach ludowych. Wyróżnił się również dziecięcy zespół „Namysto” ze Lwowa, który śpiewał kolędy Zakarpacia przu akompaniamencie dud. W ciekawym przebraniu, wzbudzającym zainteresowaZespół „Lileja” Państwowej Szkoły Muzycznej w Równem na Ukrainie Group "Lileja" of the State Music School in Równe, Ukraine

Parish in Brest was generally considered the best; this wonderful quadri-vocal choir sang all carols with a masterly perfection and their performance of a carol entitled "Ticha nocz nad Palestynoj" made the audience speechless with delight. That is why an anonymous sponsor gave this choir a special prize. The audience granted its prize to a children’s and youth choir from Lublin called "La Musica" and conducted by Zdzisław Ohar. During the first day of auditions ritual groups also gave very good performances. The audience rewarded group „Ranok” from Bielsk Podlaski with applause; the group sang dressed in Ukrainian costumes and holding a star. A children’s group "Namysto" from Lvov also drew the audience’s attention; they sang carols from the Zakarpacie region to the accompaniment of bagpipe music. A theatre group from Lublin called "Kulbaba" was dressed in interesting costumes, which attracted the attention of the youngest part of the

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


nie najmłodszych, wystąpiła lubelska grupa teatralna „Kulbaba”, prezentując znane skecze i noworoczne scenki kolędnicze. Pierwszego dnia przesłuchań terespolska publiczność mogła jeszcze wysłuchać bialskiego chóru PSS „Społem” oraz lubelskiego zespołu wokalnego „Palanodija”. Drugi dzień terespolskiego kolędowania rozpoczął chór parafii prawosławnej w Kodniu oraz Bractwa Młodzieży Prawosławnej w Białej Podlaskiej. Po nich wystąpił białostocki chór „Ichos” z Centrum Kultury Prawosławnej w Białymstoku. Ten czterogłosowy chór młodzieżowy nastrojowo wykonał piękne stare kolędy prawosławne. Z kolei bialski katolicki chór „Schola Cantorum Misericordi Christi” pod dyrekcją Piotra Karwowskiego, brawurowo zaśpiewał znane kolędy polskie i kościoła wschodniego. Na podobnie wysokim poziomie muzycznym zaprezentował się chór z parafii prawosławnej w Siemia-

audience in particular; the group presented well-known skits and New-Year carol scenes. On the first day of the festival the audience in Terspol also had a chance to listen to the performance of a choir of PPS "Społem" from Bielsk Podlaski and a singing group from Lublin called "Palanodija". At the beginning of the second day of the festival a choir of Orthodox parish in Kodeń and Orthodox Youth Brotherhood from Biała Podlaska gave their performances. They were followed by a performance of choir "Ichos" from the Centre of Orthodox Culture in Białystok. This quadri-vocal youth choir sang beautiful old Orthodox carols with passion. Next a Catholic choir "Schola Cantorum Misericordi Christi", conducted by Piotr Karwowski from Bielsk Podlaski sang well-known Polish carols and two Orthodox carols daringly. Then a choir of Orthodox parish in Siemiatycze, followed by a choir called "Błahodar" from


Za każdym razem na Festiwalu mam wrażenie uczestnictwa w uczcie duchowej. Przyjeżdżają do nas różne zespoły, jak chociażby wspaniałe „Wołyńskie Dzwony” i każdy wnosi coś innego i niepowtarzalnego. Duże znaczenie ma fakt, że ta impreza nie dzieli, a łączy chrześcijan. Zbigniew Banach, burmistrz Terespola

Every time I have the impression that I participate in a spiritual feast. Different choirs give their performances, like the splendid "Wołyńskie Dzwony" to mention just one of them and every choir introduces something new and unique. What matters is the fact that the event does not divide Christians but unites them. Zbigniew Banach, Mayor of Terespol

Wrocławsko-Szczecińska Orthodox Diotyczach oraz „Błahodar” z prawosławnej cese gave their very good performances. Diecezji Wrocławsko-Szczecińskiej. Ten wielogłosowy chór młodzieżowy wyjątko- The audience in Terspol liked the latter so wo przypadł do gustu wymagającej tere- much that it granted this multi-vocal youth choir its prize. Then the audience had a spolskiej widowni, bo niemal jednogłośnie chance to listen to a choir of Metropoliprzyznała mu swoją nagrodę. Z kolei chór tan Orthodx Cathedral in Warsaw, which prawosławnej katedry metropolitarnej w consisted of many professional musicians. Warszawie, składający się w sporej części z profesjonalnych muzyków, bezapela- This choir won the Grand Prix. On the second day of the festival also such groups as cyjnie zdobył Grand Prix. Drugiego dnia kolędniczą publiczność bawił jeszcze zespół "Wiesiołka" from Brest, a choir of Orthodox „Wiesiołka” z Brześcia, chór parafii prawo- parish in Sławatycze, a singing family from sławnej w Sławatyczach, muzykująca ro- Germany and the brilliant "Wołyńskie Dzwony" from Lutsk, Ukraine gave their dzina Scholzel z Niemiec oraz znakomite „Wołyńskie Dzwony” z Łucka na Ukrainie, performances. The choir from Lutsk was dressed in Ukrainian national costumes, występujące tradycyjnie w ukraińskich strojach ludowych. W podobnym kolęd- as usual. A children’s group from Terespol called "Corda Vox" and conducted by Toniczym nastroju – przy akompaniamencie fletu, gitary i instrumentów perkusyjnych, masz Jezuit sang the carols to the accompaniment of flute, guitar and percussion wystąpił chór dziecięcy „Corda Vox” pod dyrekcją Tomasza Jezuita oraz zabaw- music. Terespol was also represented by a funny cabaret called "Gnat". In total the ny kabaret „Gnat” z Terespola. Łącznie w XI edycji Festiwalu wystąpiło ponad 500 11th edition included more than 500 performers, who sang over 120 different cawykonawców, którzy zaśpiewali w ciągu rols during the two-day event. dwóch dni ponad 120 różnych kolęd. Śp. ks. Antoni Habura – opiekun duchowy Chóru Diecezji Wrocławsko-Szczecińskiej „Błahodar”, zdobywcy nagrody publiczności The late Rev. Antoni Habura – a spiritual guardian of Choir of Wrocławsko-Szczecińska Diocese "Błahodar", winner of a prize granted by the audience

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


XII edycja – 2007 rok

The 12th edition – 2007

Dwunastą edycję Festiwalu zorganizowano w dniach 3 i 4 lutego 2007 roku tradycyjnie w sali Miejskiego Ośrodka Kultury. Przesłuchania pierwszego dnia rozpoczął Dziecięcy Chór Parafii Prawosławnej w Białej Podlaskiej pod dyrekcją Moniki Gościk i żeński Chór Parafii Prawosławnej w Horostycie pod dyrekcją Agnieszki Łotysz. Z Orzeszkowa na skraju Puszczy Białowieskiej przyjechał żeński zespół „Niezabudki”. Dziewczęta, ubrane w ludowe białoruskie stroje, znakomicie się prezentowały. Coraz większe postępy poczynił Chór Parafii Prawosławnej w Kodniu pod.

The 12th edition of the festival was held on 3 and 4 February 2007 in the hall of Municipal Centre of Culture as usual. On the first day auditions started with a performance given by a children’s choir of Orthodox parish in Bielsk Podlaski, conducted by Monika Gościk and a female choir of Orthodox parish in Horostyta, conducted by Agnieszka Łotysz. A female band called "Niezabudki" came from Orzeszkowo. Dressed in Belorussian folk costumes the girls looked wonderful. A choir of Orthodox parish in Kodeń, conducted by Piotr Czeberkus, had made big progress. The audience awarded its prize on that day the Choir of Orthodox Youth Brotherhood, conducted by Rev. Marian Gościk. Male part of the audience was fascinated with beautiful female singers from a Brest choir called "Terra". A choir called "Fermata", which had already performed in Terespol, made a similar impression on the audience. Also Choir of Martyr Bazyli Martysz’s Orthodox Military Chapel in Warsaw gave an excellent performance. Young conductor Łukasz Godun managed to arrange the singers and the quadri-vocal sound of the whole choir so well that conductors decided to reward the choir with the Grand Prix on that day. Then the audience had a chance to listen to the performance of Orthodox Choir of the Resurrection Parish in Brest, conducted by Lija Krac. After such a spiritual feast other choirs found it hard to give their performances. The audience listened to a choir of Orthodox parish in Chełm, a female choir from Nowoberezów, a choir from Kostomłoty and a group called JE abp Abel i Lija Krac – dyrygentka Chóru Soboru p.w. Zmartwychwstania Pańskiego w Brześciu z pamiątkową ikoną His Excellency Archbishop Abel and Lija Krac – conductor of Choir of The Resurrection Parish in Brest, with a memorial icon


dyrekcją Piotra Czeberkusa. Jako kolejny wystąpił Chór Bractwa Młodzieży Prawosławnej pod dyrekcją ks. Marcina Gościka, który tego dnia uzyskał nagrodę publiczności. Uwagę męskiej widowni przykuły piękne chórzystki z Brześcia z zespołu „Terra”. Śpiewały bardzo sprawnie, a donośny i czysty głos uroczej solistki dopełnił przyjemnych doznań. Nie mniejszych wrażeń dostarczył publiczności chór „Fermata”, którzy wystąpił w Terespolu już kolejny

"Polesie" from Horodyszcz. The appearance of over 40-person Family Choir of Monastery Parish in Supraśl was greeted with applause. The audience gave a warm welcome to a folk group "Miławica" from Brest, and to choirs "Orijana" and "Radunicia" from Lvov. In fact, it was the performers from Lvov who dominated the first day. A bandura band "Karpaty" gave their special performance, which impressed the audience very much not only because of their excellent singing skills but also because three-fourths of

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich

Zdobyca Grand Prix i nagrody publiczności „Wołyńskie Dzwony” z Łucka pod dyr. Marii Wysłockoj-Fiedosiuk Winner of the Grand Prix and the prize of the audience "Wołyńskie Dzwony" choir from Lutsk, conducted by Maria Wysłockaja-Fiedosiuk


Zdobywca Grand Prix – Chór Prawosławnej Kaplicy Wojskowej w Warszawie p. w. Kapłana Męczennika Bazylego Martysza pod dyr. Łukasza Goduna Zdobywca Grand Prix – Chór Prawosławnej Kaplicy Wojskowej w Warszawie p. w. Kapłana Męczennika Bazylego Martysza pod dyr. Łukasza Goduna

raz. Świetnie zaprezentował się również Chór Prawosławnej Kaplicy Wojskowej w Warszawie p.w. Kapłana Męczennika Bazylego Martysza. Młody dyrygent – Łukasz Godun potrafił tak świetnie ustawić chórzystów, że czterogłosowe brzmienie chóru najbardziej przypadło do gustu dyrygentom, którzy przyznali mu Grand Prix. Po tym zespole znakomicie zaprezentował się Chór Prawosławnego Soboru p.w. Zmartwychwstania Pańskiego w Brześciu pod dyrekcją Liji Krac. Niezwykle trudno, po takiej uczcie duchowej, było występować kolejnym chórom: parafii prawosławnej w Chełmie, żeńskiemu w Nowoberezowie, Kostomłotach czy też „Polesie” w Horodyszczu. Oklaskom nie było końca, gdy

the singers were blind. The second day of the festival started with a performance of a local choir "Corda Vox", conducted by Tomasz Jezuit. The choir was followed by a group called "Jarzębina" from Zabłocie, a musical family from Germany and a singing group "Wiem dokąd idę" from Łomazy. Later a female choir "Zgoda", based at Polish consular office in Brest and a choir of Orthodox parish in Sławatycze gave their performances. Then Diocese Choir of Theological School in Włodzimierz Wołyński presented their wonderful singing skills. The audience liked a children’s group called "Ulanoczka" from Równe, Ukraine very much. Other choirs also gave very interesting performances; they included a choir called "Sacrum" from the Fourth Secondary

62


na scenie pojawił się ponad czterdziestoosobowy Chór Rodzinny Parafii Przymonastyrskiej w Supraślu. Podobnie gorąco publiczność przyjęła ludowy zespół „Miławica” z Brześcia, chóry „Orijana” i „Radunicia” ze Lwowa. Wykonawcy ze Lwowa zdominowali wieczór. Jako specjalny gość wystąpiła kapela bandurzystów „Karpaty”. Ich popis instrumentalno-wokalny wzbudził szczery podziw nie tylko za sprawą mistrzowskiego wykonania kolęd, ale również dlatego, że trzy czwarte chórzystów to osoby niewidome. Przesłuchania drugiego dnia rozpoczęli gospodarze: chór „Corda Vox” pod dyrekcją Tomasza Jezuita. Po nich kolędowała „Jarzębina” z Zabłocia, muzykująca rodzina Scholzel z Niemiec oraz grupa wokalna ,,Wiem dokąd idę” z Łomaz. Później z dużym powodzeniem wystąpił żeński chór „Zgoda”, działający przy konsulacie RP w Brześciu oraz chór parafii prawosławnej w Sławatyczach. Wyborną szkołę śpiewu zaprezentował Diecezjalny Chór Szkoły Teologicznej we Włodzimierzu Wołyńskim. Uznanie widowni zyskał dziecięcy zespół „Ulanoczka” z Równego na Ukrainie. Ciekawie brzmiały także inne zespoły: „Sacrum” z IV LO w Białej Podlaskiej, młodzieżowy zespół z Siemiatycz oraz dziecięco-młodzieżowy „Amicus” z Krasnegostawu. Jak zwykle nie zawiodły jak zwykle „Wołyńskie Dzwony”, które po mistrzowsku zaśpiewały nieznane u nas kolędy, które zostały wykonane tak profejsonalnie, że chór uzyskał jednocześnie Grand Prix oraz nagrodę publiczności. Jako gość specjalny z koncertem kolęd wystąpił Chór Duchowieństwa Diecezji Warszawsko-Bielskiej. Piękne chórzystki z zespołu „Terra” z Brześcia na Białorusi Beautiful singers from "Terra" choir from Brest, Belarus

School of General Education in Biała Podlaska, a youth group from Siemiatycze and a children’s and youth group called "Amicus" from Krasnystaw. "Wołyńskie Dzwony" came up to the audience’s expectations as usual and enchanted it with their masterly performance of carols not known in Poland. The level of their performance was so professional that the choir won both the prize of the audience and the Grand Prix. A special guest of the festival was Choir of Clergy of Warszawsko- Bielska Diocese.


XIII edycja – 2008 rok

The 13th edition – 2008

XIII edycja terespolskiego kolędowania odbyła się w dniach 25 - 27 stycznia 2008 roku i trawała 3 dni. Koncert inauguracyjny odbył się pierwszego dnia w Teatrze Muzycznym w Lublinie. Ponadto chór dziecięcy z Winnicy koncertował w Biłgoraju. Główna część imprezy odbyła się już tradycyjnie w sali Miejskiego Ośrodka Kultury w Terespolu. Łącznie XIII edycja zgromadziła 22 chóry i zespoły, chociaż wielu z zaproszonych gości z Białorusi i Ukrainy nie dojechało z powodu kłopotów wizowych. Kolędowanie pierwszego dnia rozpoczął dwudziestoosobowy Chór Parafii Prawosławnej p. w. św. ap. Jana Teologa w Terespolu,któryzmłodzieńcząwerwązaprezentował nadbużańskie zwyczaje kolędnicze. Równie dobrze wypadł zespół „Corda Vox” z Terespola, który tego dnia uzyskał nagrodę publiczności. Po raz

The 13th edition of the festival lasted from 25 till 27 January 2008. The inauguration concert was held in Musical Theatre in Lublin. Additionally, a children’s choir from Winnica gave a concert in Biłgoraj. The main part of the festival took place in the hall of Municipal Centre of Culture in Terespol. During the 13th edition 22 choirs and groups gave their performances. Many choirs and groups from Belarus and Ukraine could not come to the festival because of problems with getting the visas. On the first day of the festival the first performance was given by a 20-person choir of the St. Jan Teolog Orthodox Parish in Terespol; the choir presented carol customs from the Bur River region with youthful vigour. A group „Corda Vox” from Terespol also gave a very good performanZdobywca Grand Prix Dziecięcy Chór przy Soborze p.w. Przemienienia Pańskiego w Winnicy na Ukrainie pod dyrekcją Natalii Kremeniuk

Matuszka Agnieszka Łotysz – dyrygent Chóru Parafii Prawosławnej w Horostycie odbiera Grand Prix z rąk Ryszarda Korneluka – dyrektora MOK

Winner of the Grand Prix Children’s Choir of the Transfiguration Parish in Winnica, Ukraine, conducted by Natalia Kremeniuk

Agnieszka Łotysz – conductor of choir of Orthodox parish in Horostyta gets the Grand Prix from Ryszard Korneluk – Manager of MOK

64


pierwszy na Festiwalu wystąpił zespół „Wrzos” z Gminnego Ośrodka Kultury w Kąkolewnicy. Następnie zaprezentował się pięknie brzmiący Chór Parafii Prawosławnej p. w. św. Mikołaja z Twierdzy Brzeskiej. Zauważalne postępy poczynili kolejni wykonawcy – chóry parafii prawosławnej w Kostomłotach, Chełmie i Kodniu oraz Białej Podlaskiej. Jednak największe postępy wśród wiejskich zespołów parafialnych poczynił Chór Parafii Prawosławnej p.w. Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Horostycie pod dyr. Agnieszki Łotysz. Występ chóru został doceniony przez dyrygentów, którzy przyznali mu Grand Prix. Znakomicie w Terespolu czują się młodzi chórzyści z

ce and won the prize of the audience on that day. A group called "Wrzos" from Commune Centre of Culture in Kąkolewnica participated in the festival for the first time. Then the audience had a chance to listen to a beautiful performance of a choir of St. Nicholas’s Orthodox Parish in Brest Fortress. Choirs of Orthodox parishes in Kostomłoty, Chełm, Kodeń and Biała Podlaska had made noticeable progress. However, a choir the Exaltation of the Cross Orthodox parish in Horostyta had made the biggest progress of all village parish groups; the choir was conducted by Agnieszka Łotysz. The performance of the choir was appreciated by the conductors, who awarded it the Grand Prix. Young choir singers from


Dziecięcy zespół z przy parafialnej szkoły niedzielnej z Prawosławnej Parafii p.w. Piotra Mohyły w Lublinie zaprezentował spektakl „Wertep” Children’s group from parish Sunday school in Piotr Mohyla’s Orthodox Parish in Lublin gave a show entitled "Wertep"

Lublina z zespołu „ La Musica” pod dyrekcją Zdzisława Ohara, występujący już kolejny raz. Wyjątkowo dobrze zaprezentował się chór Bractwa Młodzieży Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej. W przerwie między festiwalowymi przesłuchaniami wystąpił dziecięcy zespół z przy parafialnej szkoły niedzielnej, funkcjonującej przy Prawosławnej Parafii p.w. Piotra Mohyły w Lublinie, który zaprezentował spektakl pt. „Wertep”. W drugim dniu w związku z problemami wizowymi na scenie dominowały chóry krajowe. Kolędy obu Kościołów wykonywali: chór parafii rzymskokatolickiej w Terespolu, zespół seniorów „Pagon” z Włodawy, bialski PSS „Społem” oraz włodawska „Złota Jesień”. Wizy udało się zdobyć chórowi „Polesie” z Białorusi. To żeński wielogłosowy chór wyjątkowo dobrze radzący sobie z kolędami śpiewanymi w języku polskim. Po nich zaprezentował się zespół „Kalina”, wykonujący głównie kolędy białoruskie, a także chór parafii

Lublin from a group called "La Musica" and conducted by Zdzisław Ohar felt very good in Terespol; they had already participated in the event many times. This time a choir of Youth Brotherhood of Lubelsko-Chełmska Orthodox Diocese gave an exceptionally good performance. During breaks in auditions a children’s group from parish Sunday school in Piotr Mohyła’s Orthodox Parish in Lublin gave a show entitled "Wertep". The second day of the festival, due to prob- lems with getting the visas, was dominated by Polish choirs. Carols of both Churches were performed by a choir of Roman-Catholic parish in Terespol, a group of senior citizens called "Pagon" from Włodawa, a choir of PSS "Społem" from Bielsk Podlaski and a group called "Złota Jesień" from Włodawa. Choir "Polesie" managed to obtain the visas. This multivocal choir sang carols in Polish very well. The choir was followed by a group called "Kalina", which

Festiwal to wielkie chrześcijańskie święto. Gromadzi wiernych obrządku katolickiego i prawosławnego.Ten festiwal jest pięknym wydarzeniem kulturalnym i religijnym.Terespolskie kolędowanie jest świętem chrześcijańskiej jedności. Jacek Danieluk, burmistrz Terespola

The festival is a great Christian holiday. It attracts the faithful of Catholic and Orthodox Churches. The festival is a wonderful cultural and religious event. Singing carols in Terespol has become a holiday of Christian unity. Jacek Danieluk, Mayor of Terespol

66


prawosławnej w Kobylanach oraz Sławatyczach. Po kameralnych chórach wiejskich na scenie terespolskiego MOK kolędowali wykonawcy z Garwolina. Ten czterogłosowy, bardzo ciekawie brzmiący chór, prowadzony przez Radosława Miturę, z powodzeniem zaśpiewał kolędy wschodniosłowiańskie. Chór ten, w ocenie wielu słuchzaczy, był głównym kandydatem do Grand Prix. Tym razem musieli jednak uznać wyższość dziecięcego chóru przy Soborze p.w. Przemienienia Pańskiego w Winnicy na Ukrainie. To najliczniejszy i najciekawiej brzmiący chór wielogłosowy naszego wschodniego sąsiada. Występ tego zespołu wykazał jednocześnie bardzo wysokie umiejętności dyrygenta – matuszki Natalii Kremeniuk, której praca dała tak wspaniale efekty. Nie mniejszych wrażeń dostarczył terespolskiej publiczności chór duchowieństwa Diecezji BiałostockoGdańskiej pod dyrekcją ks. protodiakona Bazylego Dubeca. Księża dali popis wyjątkowo uduchowionego śpiewu.

sang mostly Belorussian carols and by choirs of Orthodox parishes in Kobylany and Sławatycze. After small village choirs, performers from Garwolin entered the stage of Municipal Centre of Culture in Terespol. The sound of the quadri-vocal choir was very interesting; it was conducted by Radosław Mitura and sang East Slavic carols. Although, according to many people this choir was the main candidate for the Grand Prix, the prize was awarded to a children’s choir of the Transfiguration Parish in Winnica, Ukraine. The choir was the most numerous and the most interesting group sent to the festival by our eastern neighbour. The performance of the choir also demonstrated the excellent skills of the conductor, Natalia Kremeniuk, whose hard work brought such wonderful results. A choir of Clergy of Białostocko-Gdańska Diocese, conducted by Rev. Bazyli Dubec also made a big impression on the audience. The priests sang carols with great spiritual commitment.

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich


XIV edycja – 2009 rok Nie wiem jakimi słowami i w jakich zwrotach opowiem Wam o Bożym Narodzeniu, ponieważ w te świąteczne dni mowa ludzka jest bezradna, by wychwalać Boga. Lecz jeśli usta anielskie wysławiają Narodzenie Chrystusa to czy teraz kiedy On króluje, nie powinniśmy tym bradziej wychwalać Go językiem ludzkim.? I czy teraz nasze świętowanie jest większe od tamtego? Wtedy to zdziwieni byli narodzonym tylko Panem, a my znamy Go już narodzonym, zmartwychwstałym i królującym. Dlatego nasze świętowanie powinno być tym większe im większych cudów dostąpiliśmy. Nie możemy słabym językiem ludzkim wychwalać Boga, dlatego posłużymy się wychwalaniem anielskim. Słowami św. Ambrożego zainaugurował tę edycję ks. Jarosław Łoś

The 14th edition – 2009 I do not know what words and phrases I could use to tell you about Christmas because on those holy days man’s speech is helpless and unable to glorify God. However, if angels’ lips glorify the Birth of Jesus Christ, now that He rules the world, should we not glorify Him using man’s language and is our celebration of this event now greater than the other one. Then they were surprised at the new-born Lord and we know Him after He was born and resurrected; we know Him as the ruler of the world.That is why our celebration should be the bigger the more miracles we have experienced. We cannot glorify God using man’s language so we are going to glorify Him using the angels’. The 14th edition was inaugurated with the above words of St. Ambrose by rev. Jarosław Łoś


XIV edycja Międzynarodowego Festiwalu Kolęd Wschodniosłowiańskich odbyła się 31 stycznia i 1 lutego 2009 roku. W ciągu dwóch dni na terespolskiej scenie wystąpiło 630 wykonawców (reprezentujących 39 chórów i zespołów) aż z 6 krajów: Rosji, Ukrainy, Białorusi, Rumunii, Niemiec i Polski . Oficjalnego otwarcia i błogosławieństwa tej edycji dokonał tradycyjnie już abp Abel, który nagrodził Ryszarda Korneluka, który przeszed już na emeryturę, za wieloletni trud przy organizacji Festiwalu i olbrzymie osobiste zaangażowanie. Jako pierwsi terespolską sceną zawładnęli gospodarze – Chór Parafii Prawosławnej w Terespolu. Ich występ przypadł do gustu widowni, bowiem wyśpiewali nagrodę publiczności. Następnie tego dnia prezentowały się: chór parafii prawosławnej w Międzylesiu, zespół śpiewaczy „Leśnianki”,

The 14th edition of International Festival of East Slavic Carols took place on 31 January and 1 February 2009. During two days 630 performers representing 39 choirs and groups from 6 countries including Russia, Ukraine, Belarus, Romania, Germany and Poland sang carols in Terespol. As usual Archbishop Abel opened the festival and blessed the 14th edition of the event. He also gave a special prize to Ryszard Korneluk, who had retired, for his work devoted to organising the festival and his great personal commitment. Local performers, i.e. a choir of Orthodox parish in Terespol entered the stage first. They made a big impression on the audience and were awarded its prize. Then other performers followed: a choir of Orthodox parish in Międzylesie, a singing group "Leśniaki", Choir of Orthodox Youth Brotherhood in

Zdobywcy Grand Prix XIV edycji festiwalu: „Błahodar” -– Chór Bractwa Młodzieży Prawosławnej Diecezji Wrocławsko-Szczecińskiej (pierwszy z lewej), zespół dziecięcy „Solo Musica” z Odessy (drugi z lewej) i Męski Zespół Wokalny Parafii Prawosławnej św. Eliasza w Bukareszcie „Amadeus” (czwarty z lewej). Na trzecim zdjęciu dyrygentka Chóru „Sacrum” z Białej Podlaskiej – Angelika Iwaniuk – zdobywcy nagrody publiczności. Winners of the Grand Prix of the 14th edition of the festival: "Błahodar" – Choir of Youth Brotherhood of Wrocławsko-Szczecińska Orthodox Diocese (first from the left), children’s group "Solo Musica" from Odessa (second from the left) and Male Singing Group of St. Elijah’s Orthodox Parish in Bucharest "Amadeus" (fourth from the left). The third photograph presents Angelika Iwaniuk, conductor of "Sacrum" from Biała Podlaska, winner of the prize of the audience.


Chór Bractwa Młodzieży Prawosławnej w Białej Podlaskiej, Chór Parafii Prawosławnej Twierdzy Brzeskiej, zespół dziecięcy „Namysto” ze Lwowa, zespół z Niemiec: „Die Original Kronenberg – Musikanten”, Chór Parafii Prawosławnej w Chełmie, Chóry: parafialny i Zespołu Placówek Oświatowych z Kodnia, Chóru Parafii Prawosławnej w Kalnikowie, „Triodion” rodzeństwa Hajduczeniów z Torunia. Emocje wzrosły, gdy na scenie pojawił się bardzo liczny i fantastycznie przygotowany chór „Błahodar” Bractwa Młodzieży Prawosławnej Diecezji Wrocławsko-Szczecińskiej, który zdobył tego dnia Grand Prix. Jej przyznanie po raz pierwszy w historii Festiwalu wywołało wiele emocji, gdyż na dyrygentach priorunujące wrażenie zrobił również odesski zespół „Solo Musica”. Ostatecznie postanowiono przyznać – po raz pierwszy w historii Festiwalu – dwie nagrody Grand Prix. Po laureatach wystąpiły jeszcze: żeński chór „Akord” z Białegostoku i „Zgoda” z Brześcia. Na zakończenie pierwszego dnia kolędowania poza konkursem zaśpiewały mniszki z prawosławnego monastyru w Gródku na Ukrainie. Drugiego dnia Festiwalu wystąpiło 19 wykonawców. Zgodnie z festiwalową tradycją obok profesjonalistów wystąpiły zespoły amatorskie. I tak godnie zaprezentowały się chóry parafialne z Kobylan, Sławatycz i Horostyty, zespół obrzędowy z Zahoro-wa, a także chóry dziecięce z Terespola, Lwowa i Brześcia. Znakomicie wypadli profesjonaliści: sextet z Warszawy, czy w pełni zawodowa kaliningradzka żeńska grupa „Legenda”. Bardzo podobał się Chór Soboru

Biała Podlaska, Choir of Orthodox Parish of Brest Fortress, a children’s group "Namysto" from Lvov, a group from Germany called "Die Original Kronenberg – Musikanten", a choir of Orthodox parish in Chełm, two choirs from Kodeń – a parish choir and a choir of Educational Centres, a choir of Orthodox parish in Kalników and "Triodion" a singing group comprising the Hajduczenia siblings from Toruń. The audience was overjoyed when a very numerous and excellent choir "Błahodar" of Orthodox Youth Brotherhood of Wrocławsko-Szczecińska Diocese appeared on the stage; this choir was awarded the Grand Prix on that day. The choice which the conductors had a make was a tough one because they were also impressed with a group called "Solo Musica" from Odessa. Finally, for the first time in the history of the festival a decision to award two Grand Prix prizes was made. Then a female choir "Akord" from Białystok and "Zgoda" from Brest gave their performances. The first day ended with a special concert given by nuns from a convent in Gródek, Ukraine. 19 choirs and singing groups appeared on the stage during the second day of the festival. In accordance with festival tradition amateurs gave their performances next to professionals. Parish choirs from Kobylany, Sławatycze and Hostyta, a ritual group from Zahorow and children’s choirs from Teres- pol, Lvov and Brest presented their repertoires. Professionals, i.e. a sextet from Warsaw and a professional female choir called "Legenda" from Kaliningrad gave excellent performance. The audience enjoyed the performance of a choir of the Trans-

70


p.w. Zmartwychwstania Pańskiego w Brześciu pod dyrekcją Liji Krac. Publiczności przypadł do gustu młodzieżowy chór „Sacrum” z Białej Podlaskiej , któremu przyznała swoją nagrodę. Świetnie zaprezntował się zespół „Harmonia” z III LO w Białymstoku. Jednak Grand Prix tego dnia za swój porywający występ zdobył Męski Zespół Wokalny „Amadeus” Parafii Prawosławnej p.w. św. Eliasza w Bukareszcie. Po nim wystąpiły jeszcze „Orijana” ze Lwowa, „Polesie” z Brześcia oraz zespół „Hutor”. Klasą samą dla siebie był finałowy koncert Chóru Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego.

figuration Parish in Brest, conducted by Lija Krac and that of a youth choir called "Sacrum" from Biała Podlaska; the latter was awarded the prize of the audience. A group called "Harmonia" from the Third Secondary School of General Education in Białystok gave a very good performance. However, Male Singing Group "Amadeus" of St. Elijah’s Orthodox parish in Bucharest won the Grand Prix for its inspiring performance. It was followed by „Orijana” from Lvov, "Polesie" from Brest and a group called "Hutor". The final concert given by Orthodox Choir of Polish Army Ordinariate was unequalled.

Mniszki z Prawosławnego Monastyru w Gródku na Ukrainie wystąpiły na XIV edycji Festiwalu jako gość specjalny Nuns from Orthodox Monstery in Gródek, Ukraine, performed at the 14tn edition of the festival as special guests


XV Jubileuszowy Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich

The Fifteenth Jubilee International Festival of East Slavic Carols

J

T

ubileuszowa XV edycja Międzynarodowego Festiwalu Kolęd Wschodniosłowiańskich była pod każdym względem wyjątkowa. Po raz pierwszy impreza trwała aż 4 dni. Koncert inauguracyjny w Lublinie, który odbył się 29 stycznia 2010 roku w Centrum Kongresowym Uniwersytetu Przyrodniczego, obejrzało ponad 800 osób. Po raz pierwszy Festiwal zawitał do Warszawy, gdzie 1 lutego w klasycystycznym Kościele Ewangelicko-Augsburskim p. w. Świętej Trójcy miał miejsce koncert galowy. W czasie przesłuchań festiwalowych, które tradycyjnie odbyły się w sali MOK-u w Terespolu, wystąpiło aż 36 chórów i zespołów z Polski, Białorusi, Ukrainy, Niemiec i Rosji. Po raz pierwszy również odstąpiono od wszelkich form konkursowych. Dyrygenci nie przyznawali Grand Prix, a publiczność swoich nagród. Przesłuchania festiwalowe odbyły się we wspaniałej oprawie: na profesjonalnej scenie wzbogaconej o perfekcyjne oświetlenie, w eleganckiej scenografii i przy znakomitym nagłośnieniu. Wszystkie te zabiegi sprawiły, iż słucha-

he 15th jubilee edition of International Festival of East Slavic Carols was unique in every respect. For the first time the event lasted 4 days. It started with an inauguration concert held in the Congress Centre of University of Life Sciences in Lublin on 29 January 2010; over 800 people attended the concert. For the first time Warsaw hosted one festival performance; on 1 February 2010 a gala concert was held in Classicist Holy Trinity Evangelical Church of Augsburg Confession. Festival auditions were organised in Municipal Centre of Culture in Terespol, as usual. As many as 26 choirs and groups from Poland, Belarus, Ukraine, Germany and Russia took part in the festival. For the first time also all competitive elements were abandoned. Conductors did not award Grand Prix prizes and the audience did not give its prize. Festival auditions were conducted in excellent conditions: the professional stage was equipped with perfect lighting, stage design was elegant and the sound system left nothing to be desired. As a re-

72


Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich 1


cze dostąpili prawdziwej uczty duchowej, obcując z muzycznym bogactwem nie tylko kolęd wschodniosłowiańskich, ale i z innych kręgów kulturowych. Organizatorami Festiwalu byli: Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska, Fundacja Dialog Narodów, Nadbużańskie Centrum Kultury Prawosławnej i Miejski Ośrodek Kultury w Terespolu. XV Jubileuszowa edycja była też okazją do nagrodzenia osób zasłużonych w organizacji Festiwalu. Na wniosek JE Abpa Abla, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej nadał odznaki honorowe osobom wyróżniającym się w tworzeniu, upowszechnianiu i ochronie kultury. Odznaką Honorową „Zasłużony dla kultury polskiej” odznaczeni zostali: Anna Pietrusik – dyrektor Festiwalu, Danuta Izdebska z MOK w Terespolu, ks. płk Aleksy Andrejuk, ks. Jarosław Łoś, lektor Andrzej Boublej – dyrektor artystyczny Festiwalu, Krzysztof Król, Ryszard Korneluk, prof. Włodzimierz Wołosiuk, Jerzy Horbowiec i Grzegorz Szwed – prezes Fundacji Dialog Narodów, a także dyrektor ekonomiczny Festiwalu. Gośćmi honorowymi jubileuszowej edycji Festiwalu byli między innymi Jego Ekscelencja ordynariusz prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej ks. Abp Abel, JE Bp Mieczysław Cisło, reprezentujący Metropolitę Lubelskiego – Abpa Józefa Życińskiego, JE Abp Symeon z Winnicy na Ukraińskim Podolu, Konsul Generalny Ukrainy – Oleg Horbenko. Na koncert licznie przybyli także przedstawi-

sult, the audience had a real spiritual feast by listening to not only East Slavic carols but also to those which come from other cultural circles. At present the main organisers of the festival include: Lubelsko-Chełmska Orthodox Diocese, "Dialogue of Nations" Foundation, Nadbużańskie Centre of Orthodox Culture and Municipal Centre of Culture in Terespol. The 15th jubilee edition was also a chance to reward the people who had contributed to the development of the festival. At the request of His Excellency Archbishop Abel the Minister of Culture and National Heritage of the Republic of Poland gave honorary badges to the people who had contributed to the development, promotion and preservation of culture. Honorary badges of "Polish Cultural Activist" were awarded to Anna Pietrusik – manager of the festival, Danuta Izdebska, Rev. Aleksy Andrejuk, Rev. Jarosław Łoś, Andrzej Boublej – the artistic manager of the festival, Krzysztof Król, Ryszard Korneluk, Prof. Włodzimierz Wołosiuk, Jerzy Horbowiec and Grzegorz Szwed – President of Foundation "Dialogue of Nations" and the economic manager of the festival. Honorary guests of the 15th jubilee edition of the festival included His Excellency Ordinary of Lubelsko-Chełmska Orthodox Diocese Archbishop Abel, His Excellency Bishop Mieczysław Cisło, who represented Lublin Metropolitan Archbishop Józef Życiński, His Excellency Archbishop Symeon from Winnica in Ukrainian Podole and

74


Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich 2


ciele administracji rządowej i samorządowej województwa i miasta, a także liczne grono świata nauki i służby zdrowia, duchowieństwo Kościoła rzymsko-katolickiego i innych kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej, duchowieństwo, wierni Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej i przyjaciele Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego na Lubelszczyźnie. Tak duża impreza nie mogłaby by się odbyć bez wsparcia sponsorów. I tak XV edycję sfinansowano ze środków: Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego „Fundusz Inicjatyw Obywatelskich”, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Województwa Lubelskiego i Miasta Lublin, Agencji Nieruchomości Rolnej Oddział Terenowy w Lublinie, „Wina Mołdawskie” Lion-Gri Europe, Banku Gospodarki Żywnościowej S. A. Oddział Operacyjny w Białej Podlaskiej, Browaru „Jagiełło”, PHU Budownictwa „Trasa” z Białej Podlaskiej, PPHU „Transbet” Mariana Wojtiuka, PPHU „Avena” i osób prywatnych: Antoniego Sacharuka, Mariusza Sołoducha i Państwa Barbary i Ryszarda Osypiuków z Terespola. Na kolejnych stronach albumu prezentujemy fotografie wszystkich chórów i zespołów, które z powodzeniem wystąpiły na XV Jubileuszowym Międzynarodowym Festiwalu Kolęd Wschodniosłowiańskich. Numerowane podpisy do zdjęć znajdują się na stronie 95, na końcu niniejszej publikacji. Tam też można znaleźć zdjęcia osób, które skorzystały z naszego zaproszenia do pojawienia się w albumie.

consul-general Oleg Horbenko. Many representatives of government and municipal administration of the province and the town also came to the concert; there were also many scientists and doctors and priests of RomanCatholic Church and other churches belonging to Polish Ecumenical Councils, clergy and members of the Lubelsko-Chełmska Orthodox Diocese and friends of Polish Autocephalic Orthodox Church in Lublin region. Organisers would not have been able to organise such a big event without the help of sponsors. The following institutions provided the 15th edition of the festival with their financial support: the Ministry of Labour and Welfare Policy under Operating Programme of Citizens’ Initiatives Fund, the Ministry of Culture and National Heritage, Province of Lubelskie, the Town of Lublin, Agricultural Fixed Property Agency Branch in Lublin, "Moldavian Wines" Lion-Gri Europe, Bank of Gospodarka Żywnościowa S. A. Operating Branch in Biała Podlaska, "Jagiełło" Brewery, PHU Budownictwa "Trasa" from Biała Podlaska, PPHU "Transbet" of Mariana Wojtiuk, PPHU "Avena" as well as such individuals as Antoni Sacharuk, Mariusz Sołoduch and Barbara and Ryszard Osypiuk from Terespol. The album contains photographs of all choirs and signing groups which have given successful performances during the 15th edition of International Festival of East Slavic Carols. Numbered captions to photographs are on page 95 at the end of the album. There are also photographs of people who are mentioned in the album.

76


Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich 3


78 4


Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich 5


6

80 7


8

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich 9


10

82 11


12

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich 13


14

84 15


16

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich 17


18

86 19


20

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich 21


22

88 23


24

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich 25


26

90 27


28

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich 29


30

36

92 31


32

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich 33


34

36

94 35

37


Podpisy do zdjęć z XV edycji Captions to photographs from the 15th edition 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37.

Licznie zgromadzona publiczność XV edycji festiwalu w sali sportowej Miejskiego Ośrodka Kultury w Terespolu Zespół Wokalny „Widymo” Związku Ukraińców w Polsce – Sanok Chór Parafii Prawosławnej p.w. Opieki Matki Bożej – Sławatycze Chór Parafii Prawosławnej p.w. św. Apostoła Jana Teologa – Chełm – koncert inauguracyjny w Lublinie Chór Młodzieżowy Parafii Prawosławnej p.w. Zmartwychwstania Pańskiego – Siemiatycze Chór Parafii Prawosławnej p.w. św. Apostoła Jana Teologa – Terespol Chór Parafii Prawosławnej p.w. św. Anny – Międzyleś Chór „Schola Cantorum Adam Rener” Kościoła Ewangelickiego Niemiec Środkowych (Niemcy) Chór Parafii Prawosławnej p.w. Podwyższenia Krzyża Pańskiego – Horostyta Chór Dziecięcy Katedry Prawosławnej p.w. Przemienienia Pańskiego – Winnica (Ukraina) – koncert galowy w Warszawie Chór Parafii Prawosławnej p.w. Wszystkich Świętych Ziemi Wołyńskiej „Wołyńskie Dzwony” – Łuck (Ukraina) Chór Katedry Prawosławnej p.w. Przemienienia Pańskiego – Lublin Chór Kameralny „Orijana” – Lwów (Ukraina) Zespół Wokalny „Rezonans” – Zamość Chór Bractwa Młodzieży Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej Chór Kameralny „Weczornycia” Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego – Łódź Folklorystyczny Zespół Związku Ukraińców Podlasia „Hiłoczka” – Czeremcha Zespół Wokalny Szkoły Podstawowej w Mokrem – Mokre k/Zamościa Chór Parafii Prawosławnej Twierdzy Brzeskiej – Brześć (Białoruś) Chór Parafii Prawosławnej p.w. św. Michała Archanioła – Nosów Zespół Bandurzystów „Karpaty” – Lwów (Ukraina) Chór Komendy Wojewódzkiej Policji – Białystok Zespół Wokalny „Sacrum” – Biała Podlaska Chór Soboru p.w. Zmartwychwstania Pańskiego – Brześć (Białoruś) – koncert galowy w Warszawie Chór Katedry Prawosławnej p.w. Zmartwychwstania Pańskiego – Równo (Ukraina) Chór Dzieci, Młodzieży i Rodziców Parafii Prawosławnej p.w. śww. Cyryla i Metodego – Biała Podlaska Chór Młodzieży Prawosławnej Diecezji Przemysko-Nowosądeckiej „Irmos” Chór „La Musica” Gimnazjum im. F. Chopina – Lublin Chór Dziecięcy „Wierasok” – Mińsk (Białoruś) Chór Miasta Garwolin Zespół Wokalny „Nowaja Ziemla” Państwowego Uniwersytetu im. A. Puszkina – Brześć (Białoruś) Chór Zespołu Szkół nr 9 – Lublin Chór Parafii Prawosławnej p.w. Zaśnięcia NMP – Kalników Chór Parafii Prawosławnej p.w. Opieki Matki Bożej – Kobylany Zespół Wokalny Koła Teologów Prawosławnych – Warszawa Chór Kijowskich Szkół Teologicznych przy Ławrze Kijowsko-Peczerskiej – Kijów (Ukraina) – koncert galowy w Warszawie Zespół Wokalny „Legenda” – Kaliningrad (Rosja)

Animatorzy festiwalu Animators of the festival

Anna Pietrusik Dyrektor Festiwalu

Andrzej Boublej Dyrektor Artystyczny

Grzegorz Szwed Dyrektor Finansowy

Ks. Jarosław Łoś Probosz Parafii Prawosławnej wTerespolu

Danuta Izdebska Grafik Festiwalu

Międzynarodowy Festiwal Kolęd Wschodniosłowiańskich

Joanna Osypiuk Menedżer Projektu


Sponsorzy I edycji – 1996: Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska, Wicewojewoda Bialskopodlaski, Burmistrz Terespola, Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Terespolu, Miejski Ośrodek Kultury w Terespolu, Parafia Prawosławna w Terespolu. Sponsorzy II edycji – 1997: Biskup Abel – ordynariusz Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej,Wojewoda Bialskopodlaski,Wydział Kultury, Sportu i Turystyki Urzędu Wojewódzkiego w Białej Podlaskiej, Burmistrz Miasta Terespol,Wójt Gminy Terespol,Wójt Gminy Kodeń, Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Terespolu, Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „Mikan” Państwa A. M. Daniluków z Legionowa, PFM Zakłady Mięsne w Małaszewiczach, ZPOW „Agros” w Terespolu, Ryszard Osypiuk, Janusz Jencz i Jerzy Tabulski z Terespola. Sponsorzy III edycji – 1998: Biskup Abel – ordynariusz Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej, Ministerstwo Kultury i Sztuki,Wojewoda Bialskopodlaski, Fundacja Wspierania Kultury Prawosławnej, Fundacja im. Stefana Batorego, PFM Zakłady Mięsne „Dolina Łąk” w Małaszewiczach,Agros Holding S.A. w Terespolu, Parafia Prawosławna p.w. św. Jana Klimaka w Warszawie, GS Terespol, 61 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy w Białej Podlaskiej, Orthdruk w Białymstoku, Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Terespolu, Burmistrz Miasta Terespol,Wójt Gminy Terespol,Wójt Gminy Kodeń,Wójt Gminy Piszczac,Wójt Gminy Hanna,Wójt Gminy Sławatycze,Wójt Gminy Tuczna,Anna i Mikołaj Danilukowie z Legionowa, Irena i Konstanty Sacharczukowie z Warszawy, Igor Kosacki (USA), Maryla Łuszczewska, Ryszard Osypiuk i Janusz Jencz z Terespola, Krzysztof Milanowicz z Chotyłowa. Sponsorzy IV edycji – 1999: Biskup Abel – ordynariusz Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej, Ministerstwo Kultury i Sztuki, Pierwszy Komercyjny Bank S. A. oddział Chełm, Fundacja im. Stefana Batorego, FM Zakłady Mięsne „Dolina Łąk” Małaszewicze, GS Terespol, 61 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy w Białej Podlaskiej, Orthdruk Białystok, Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Terespolu, Bank Spółdzielczy w Terespolu, Burmistrz Miasta Terespol,Wójt Gminy Terespol,Wójt Gminy Kodeń,Wójt Gminy Piszczac,Wójt Gminy Sławatycze, Lech Nikolski z Warszawy,Anna i Mikołaj Danilukowie z Legionowa, Irena i Konstanty Sacharczukowie z Warszawy, Maryla Łuszczewska, Ryszard Osypiuk i Janusz Jencz z Terespola, Krzysztof Milanowicz z Chotyłowa. Sponsorzy V edycji - 2000: Biskup Abel – ordynariusz Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Fundacja im. Stefana Batorego, Starostwo Ziemskie w Białej Podlaskiej, Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Miejskiej Terespol, PGKiM w Terespolu, BSM „Zgoda” w Białej Podlaskiej, Barbara i Ryszard Osypiukowie z Terespola, „Biasov” sp. z o.o., Bank Spółdzielczy w Terespolu, GS Terespol, Gerda Mikol i Andrzej Krzewski z Warszawy,Wójt Gminy Terespol,Wójt Gminy Sławatycze,Wójt Gminy Kodeń, „Wostim” s. c.Woskrzenice Duże,Auto Szkoła Julian Wasil w Terespolu, „Sut-Gaz” w Białej Podlaskiej, „Arspol” - Arseniuk Wiesław, „Solar” i „Elpom” z Białej Podlaskiej, Anna i Mikołaj Danilukowie z Legionowa, Irena i Konstanty Sacharczukowie z Warszawy, Plus GSM Warszawa, Plus GSM Biała Podlaska. Brak listy sponsorów VI i VII edycji z 2001 i 2002 r. Sponsorzy VIII edycji - 2003:Arcybiskup Abel – ordynariusz Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Obrony Narodowej Departament Wychowania i Promocji Obronności, Starosta Bialski, Stowarzyszenie Wspierania Amatorskiej Twórczości Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej, Urząd Miasta Terespol, Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Miejskiej Terespol, Bank Spółdzielczy w Terespolu, SGS Polska sp. z o.o. Gdynia – oddział w Małaszewiczach, „A plus I” Andrzej Krzeski Warszawa, PGKiM w Terespolu, Bank PKO BP w Terespolu, Zakład Przewozów Towarowych i Przeładunku w Małaszewiczach, Zakład Mięsno-Wędliniarski „Sławpol” Zdzisław Klebaniuk w Terespolu, Zakłady Mięsne „Dolina Łąk” w Małaszewiczach, Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” w Terespolu, Spółka Centrum Ryszard Osypiuk w Terespolu, Janusz Jencz spółka „Taksa” – oddział Małaszewicze, Nadleśnictwo Chotyłów, GSM Plus Biała Podlaska – Jan Kukawski, Zespół Szkół nr 1 w Terespolu, Zespół Szkół nr 2 w Terespolu, Wójt Gminy Terespol, Wójt Gminy Tuczna, Wójt Gminy Sławatycze, Wójt Gminy Kodeń, Wójt Gminy Piszczac, Przedsiębiorstwo Arspol z Białej Podlaskiej, Miejski Ośrodek Kultury w Terespolu, Parafia Prawosławna p.w. św. Jana Teologa w Terespolu,Wojskowa Parafia Prawosławna w Białej Podlaskiej. Sponsorzy IX edycji – 2004: Arcybiskup Abel _ ordynariusz Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Ministerstwo Obrony Narodowej, Dowództwo Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej, Starostwo Ziemskie w Białej Podlaskiej, ks. kanonik Ryszard Andruszczak – proboszcz parafii rzymskokatolickiej p.w. św.Trójcy w Terespolu, Urząd Miasta Terespol, Urząd Gminy w Terespolu, Urząd Gminy w Kodniu, Urząd Gminy w Piszczacu, Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Miejskiej w Terespolu, GSM Plus, Bank Spółdzielczy w Terespolu, Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o. o. w Terespolu, Nadleśnictwo Chotyłów, PPUH „Awena” w Kodniu, PPH Biała Podlaska, Stowarzyszenie Wspierania Amatorskiej Twórczości Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej, „Taxa” Sp. z o. o. w Małaszewiczach, „Concret” Dystrybutor Olejów Opałowych w Białej Podlaskiej, SGS Polska spółka z o. o. w Małaszewiczach, Auto Szkoła - Julian Wasil w Terespolu, Kancelaria Notarialna - Stefan Durlej w Terespolu, Maria Krzeska z Warszawy, Krystyna i Zbigniew Banachowie, Barbara i Ryszard Osypiuk z Terespola, PKP Cargo w Małaszewiczach,ABA „Cuprum” Pracownia Rzemiosła Artystycznego Piotra Adamczyka, „Pronar” Narew, „Wostin” Stanisława i Stanisław Filipek z Woskrzenic, Zespół Szkół nr 1 w Terespolu, Zespół Szkół nr 2 w Terespolu, Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” w Terespolu, Służba Drogowo-Mostowa w Terespolu, Bank PKO BP w Terespolu, Zakłady Mięsne „Dolina Łąk” w Małaszewiczach, Zakład Masarsko-Wędliniarski – Zdzisław Klebaniuk w Terespolu, Polskie Konsorcjum Gospodarcze Koroszczyn. Sponsorzy X edycji – 2005: JE Abp Abel – ordynariusz Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego,Agencja Nieruchomości Rolnych w Lublinie, Polkomtel S.A., Petrolot Warszawa, Stowarzyszenie Wspierania Twórczości Amatorskiej Sił Powietrznych, Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Urząd Marszałkowski w Lublinie, Departament Wychowania i Obronności Ministerstwa Obrony Narodowej, Starostwo Ziemskie w Białej Podlaskiej, Anna i Mikołaj Danilukowie, Urząd Miasta Terespol, Urząd Gminy Terespol, Urząd Gminy Kodeń, Urząd Gminy Piszczac, Urząd Gminy Zalesie, Wójt Gminy Sławatycze, Spółdzielcza Mleczarnia „Spomlek” w Radzyniu Podlaskim, Nadleśnictwo Chotyłów, „A Plus 1” Andrzej Krzeski z Warszawy, „Transgaz” w Zalesiu, „Lew-Pol” Jarosław Lewkowicz z Białej Podlaskiej, Bank Spółdzielczy w Terespolu, „Taxa” sp. z o. o. Janusz Jencz z Małaszewicz, PHP „Arspol” Wiesław Arseniuk z Białej Podlaskiej, Gospodarstwo Sadownicze Antoniego Sacharuka w Malowej Górze, Polskie Konsorcjum Gospodarcze w Warszawie, PHU „Alchem” Alina Ryś w Terespolu, „Auto Szkoła” Julian Wasil, „Naftan” sp. z o. o. w Solksze-Oria, Kancelaria Notarialna Stefana Durleja w Terespolu, PHU „Agrostop” w Małaszewiczach, ks. kanonik Ryszard Andruszczak – proboszcz parafii rzymskokatolickiej w Terespolu,Apteka Barbary Osypiuk w Terespolu, PHU „Centrum” Ryszarda Osypiuka w Terespolu, PGKiM w Terespolu, „Avena” Państwa Kałużyńskich w Kodniu, SGS sp. z o. o. w Warszawie, Krystyna i Zbigniew Banachowie, Zespół Szkół Publicznych nr 1 w Terespolu, Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Terespolu, Zespół Szkół im. Władysława Stanisława Reymonta w Małaszewiczach, Miejska Służba Drogowo Mostowa w Terespolu, „Dolina Łąk” w Małaszewiczach. Sponsorzy XI edycji – 2006: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie, Urząd Marszałkowski w Lublinie, Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska, Starostwo Ziemskie w Białej Podlaskiej, Urząd Miasta Terespol, Polkomtel S.A. w Warszawie, „Petrolot” Warszawa, Urząd Gminy Zalesie, „PolKres” w Białej Podlaskiej, SGS Warszawa, Spółdzielcza Mleczarnia „Spomlek” w Radzyniu Podlaskim, Agencja Nieruchomości Rolnych w Lublinie, „Transgaz” S. A. w Zalesiu, „Krex” sp. z o. o. w Bielsku Podlaskim, Józef i Alicja ze Sławatycz, „Avena” Państwa Kałużyńskich w Kodniu, Bank Spółdzielczy w Terespolu, PGKiM w Terespolu, Kancelaria notarialna w Terespolu, Polskie Konsorcjum Gospodarcze w Koroszczynie, dr Anatoly A. Leyrikh z Lublina, Klub Rotary Lublin Stare Miasto, PKP Cargo S.A., Zakład Przewozów Towarowych i Przeładunku w Małaszewiczach, „Agrostop” w Małaszewiczach, Spółdzielnia Mieszkaniowa „Zgoda” w Białej Podlaskiej, Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” w Terespolu, „Taxa” w Małaszewiczach, Barbara i Ryszard Osypiukowie w Terespolu, „Auto Szkoła” - Julian Wasil w Terespolu, Zespół Szkół im.Wł. Reymonta w Małaszewiczach, Zespół Szkół Publicznych nr 1 w Terespolu, Miejska Służba Drogowo-Mostowa w Terespolu, Bank Gospodarki Żywnościowej S. A. w Białej Podlaskiej, Departament Wychowania i Promocji MON w Warszawie, Urząd Gminy Kodeń, Urząd Gminy Piszczac, Urząd Gminy Sławatycze, Gospodarstwo Sadownicze Antoniego Sacharuka, Parafia Rzymskokatolicka w Terespolu, Agencja Turystyczna „Juwentur” w Białej Podlaskiej, Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Miejskiej w Terespolu, Krystyna i Zbigniew Banachowie, Sklep muzyczny Sławomira Żyły w Białej Podlaskiej, Nadleśnictwo Chotyłów. Brak listy sponsorów XII i XIII edycji z 2007 i 2008 r. Sponsorzy XIV edycji – 2009: Polskie Konsorcjum Gospodarcze w Koroszczynie, Zespół Szkół Publicznych nr 1 w Terespolu, Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Terespolu, Zespół Szkół im.Wł. Reymonta w Małaszewiczach, Barbara i Ryszard Osypiukowie z Terespola, Jan Sikora – wójt gminy Zalesie, Zygmunt Litwiniuk – wójt gminy Tuczna, Dariusz Trybuchowicz – wójt gminy Sławatycze, Ryszard Zań – wójt gminy Kodeń, Krzysztof Iwaniuk – wójt gminy Terespol, Jacek Danieluk – burmistrz miasta Terespol, P.H.U. „Agrostop” Zdzisława Androsiuka w Małaszewiczach, Jacek Szczepaniak – PGKiM w Terespolu, Ośrodek Szkolenia Kierowców „Auto Szkoła” – Julian Wasil w Terespolu, Regina i Janusz Jenczowie z Terespola, Adam Malinowski „Krex” Sp. z o. o. w Bielsku Podlaskim, Barbara i Stanisław Kałużyńscy – P.P.H.U. „Avena” w Kodniu, Rada Miasta w Terespolu, PKP Cargo S.A. w Małaszewiczach, Mieczysław Józefczuk – „Transgas” w Zalesiu, Agnieszka Drab – firma „Bard”, Marian Wojtiuk – P.P.H.U. „Transbet”, Alicja Majorczyk – Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Medyk” w Terespolu, Andrzej Makarewicz – kantor wymiany walut, Stefan Durlej – Kancelaria Notarialna, Dariusz Blocher – „Budimex Dromex” S.A., P.H.U.Alina Ryś, Paweł Rudczyk – Nadleśnictwo Chotyłów,Antoni Sacharuk – gospodarstwo sadownicze w Mokranach Starych, Jan Kukawski – Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Akord” w Białej Podlaskiej,Witold Wójtowicz – Bank Gospodarki Żywnościowej w Białej Podlaskiej, Agencja Nieruchomości Rolnych w Lublinie, Paweł Prządka – Dyrektor Departamentu Rynku Biznesowego Polkomtel S.A. w Warszawie,Władysław Grzelak – P.H.U.P. „Reburt II” w Terespolu, Jacek Górecki z Terespola,Waldemar Czarnecki – „Kufk Libra”, Marzena Andrzejuk – radna powiatu bialskiego, Zbigniew Bijata , Krzysztof Kwiatkowski „Monter” w Terespolu, Andrzej Czubaszek – P.H.U. „Andropol” w Terespolu, Marek Bandzarzewski – Bank Spółdzielczy w Łomazach oddział w Terespolu, Tomasz Niedźwiedziuk – „Network Service”, „Garden Service” w Białej Podlaskiej, Mariusz Sołoducha – P.H.U. „Margo”, Alina Niedziółko z Terespola, Czesława Karpiuk – kwiaciarnia „Markiza”, Bartosz Chorąży – „Conkret” w Białej Podlaskiej, Henryk Stec – „Compensa” w Terespolu, Roman Zientara – P.H.U. „Romex” w Małaszewiczach, Lubelskie Zakłady Energetyczne S.A., Jerzy Jaworski – firma „Pantera” w Terespolu, Zbigniew Gałabuda – P.H.U. w Terespolu, Mariusz Kozioł – P.H.U. „Info - Service”, Mariusz Ożga – „Handel Usługi”, Joanna Wasiluk – „Mini Delikatesy”,Tadeusz Konaszuk – „Viking KTS” sp. z o. o. w Białej Podlaskiej, Stanisława Dec – sklep jubilerski i kwiaciarnia „Stokrotka”,Wiesław Arseniuk – P.H.P.iS. „Arspol” w Białej Podlaskiej, Dariusz Wójtowicz – P.P.H.U. w Terespolu, PKO BP w Terespolu, Stanisława i Stanisław Filipek – karczma „Kalina” w Woskrzenicach, Elżbieta i Jacek Pietrzykowie, Jan Kujawa – „Petrolot” w Warszawie,Witold Wójtowicz – BGŻ oddział w Białej Podlaskiej, Klasztor św. Onufrego w Jabłecznej, Starostwo ziemskie w Białej Podlaskiej, Urząd Marszałkowski w Lublinie. Sponsorzy XV edycji – 2010: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego „Fundusz Inicjatyw Obywatelskich,” Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego,Województwo Lubelskie, Miasto Lublin,Agencja Nieruchomości Rolnej Oddział Terenowy w Lublinie, „Wina Mołdawskie” Lion-Gri Europe, Banku Gospodarki Żywnościowej S.A. Oddział Operacyjny w Białej Podlaskiej, Browar „Jagiełło”, P.H.U Budownictwa TRASA z Białej Podlaskiej, P.P.H.U. „Transbet” Marian Wojtiuk, P.P.H.U. „Avena” i osoby prywatne: Antoni Sacharuk, Mariusz Sołoduch i Państwo Barbara i Ryszard Osypiuk z Terespola.



Sfinansowano ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego „Fundusz Inicjatyw Obywatelskich”, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego,Województwa Lubelskiego, Miasta Lublin.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook

Articles inside

Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.