19 → 29.03 2020
A New world Pierre Bleuse dirigent Liza Ferschtman viool
Programma Duur van het concert 1u45min — inclusief 20 min. pauze
Symfonieorkest Vlaanderen Pierre Bleuse dirigent Liza Ferschtman viool
A New World
2
Daan Janssens °1983 (...en attendant personne...)
Erich Wolfgang Korngold 1897-1957 Vioolconcerto, op. 35 1. Moderato nobile 2. Romanze 3. Allegro assai vivace PAUZE
Antonín Dvořák 1841-1904 Symfonie nr. 9, op. 95 - ‘Uit de Nieuwe Wereld’ 1. Adagio — Allegro molto 2. Largo 3. Scherzo: Molto vivace — Poco sostenuto 4. Allegro con fuoco
Daan Janssens De ‘nieuwe wereld’ die zowel Antonín Dvořák als Erich Wolfgang Korngold inspireerde tot enkele van hun mooiste werken, zette ook componist Daan Janssens aan het schrijven. Symfonieorkest Vlaanderen vroeg hem om een compositie rond het thema en daar ging hij gretig op in. Daan Janssens verkende het thema van de ‘nieuwe wereld’ door in de muziekgeschiedenis te gaan graven. Zo botste hij op Amériques, een brutalistisch werk van de Franse componist Edgard Varèse, die in 1915 naar de Verenigde Staten verhuisde. Over deze eerste compositie in zijn nieuwe land zegt Daan Janssens: “Het is een ware klankbrok voor een enorm slagwerkarsenaal, niet te vatten! De prachtige openingssolo voor altfluit mondt uit in een massieve en snoeiharde finale. Dramaturgisch vind ik die evolutie van solo naar tutti – die verhouding van individu versus massa – uitermate boeiend.” Daan Janssens onderzoekt in
A New World
(...en attendant personne...)
(...en attendant personne...) op zijn beurt de verhouding tussen het individu, dat soms standhoudt, en soms moet wijken (vertolkt door een solo-instrument, bv. de contrafagot) en de massa (het orkest). Een politiek statement wil hij niet maken met zijn stuk, maar het staat de luisteraar vrij om dat er wel in te zien. Niet enkel Edgard Varèse inspireerde Daan Janssens tot dit werk. De titel (...en attendant personne...) vond hij in een dichtbundel van de Belgische kunstenaar Thierry De Cordier. Letterlijk verwijzen naar de dichtbundel doet de componist niet, maar hij vond er wel elementen die in zijn stuk terugkeren. Janssens verbond het idee van ‘op niemand te wachten’ met de Amerikaanse hang naar individualiteit. Is de ‘nieuwe wereld’ voor Daan Janssens een utopie, een droom of een nachtmerrie? Ook dat oordeel laat hij aan de luisteraar - al hoopt hij niet op dat laatste. Een vrolijk stuk werd het echter niet door de harmonische keuzes, de vaak scherpe klanken en het ontbreken van consonante harmonieën.
3
Daan Janssens werd in 1983 geboren in Brugge en studeerde aan het Gentse conservatorium, waar hij sinds 2016 zelf lesgeeft. Hij is actief als componist en dirigent en werkte de voorbije jaren samen met grote nationale en interna tionale ensembles en solisten. In zijn werk heeft hij veel aandacht voor klankkleur; de componist vergelijkt componeren graag met schilderen.
Erich Wolfgang Korngold
Vioolconcerto, op. 35 (1945)
A New World
4
Erich Wolfgang Korngold begon zijn muziekcarrière als wonderkind in zijn vaderland Oostenrijk-Hongarije. Hij was amper tien toen hij een stukje van eigen hand liet horen aan Gustav Mahler, die hem prompt een genie noemde. Zijn vader, de gevreesde muziekcriticus Julius Korngold, reisde met hem Europa rond (net zoals Leopold Mozart deed met die andere Wolfgang). Op zijn 23e maakte Erich Wolfgang Korngold zijn wereldwijde doorbraak met de opera Die tote Stadt. Zijn carrière zat in de lift tot aan de Anschluss (de aansluiting van Oostenrijk bij het Duitsland van Hitler) in 1938. Joodse musici werden van dan af ook in Wenen geweerd uit het publieke leven en Korngolds opera Die Kathrin werd afgevoerd. Korngold vertrok definitief naar Hollywood, waar zijn carrière een tweede adem vond: de componist bleek een uitzonderlijk talent te hebben voor filmmuziek, die hij zijn typische ‘sound’ gaf. Pas na de Tweede Wereldoorlog zou hij opnieuw orkestmuziek schrijven.
Erich Wolfgang Korngold had tijdens zijn jaren in Amerika heimwee naar zijn vaderland. In 1949 keerde hij terug naar Wenen, maar daar bleek hij min of meer vergeten te zijn. Filmmuziek kreeg ook niet dezelfde waardering als ‘ernstige’ klassieke muziek. Bovendien stond hij al sinds het midden van de jaren 20 onder druk: zijn romantische stijl werd beschouwd als een overblijfsel uit het verleden, in tegenstelling tot de muziek van Berg, Schönberg en Webern. In zijn filmmuziek vond Korngold inspiratie voor het vioolconcerto waar de bevriende violist Bronislaw Huberman hem al dertig jaar om vroeg. Het lyrische, virtuoze stuk bleek echter veel te moeilijk voor Huberman en Korngold, die bijna de moed opgaf, wilde het stuk laten vallen. De beroemde violist Jascha Heifetz overtuigde hem echter om dat niet te doen en speelde in New York de première van het Vioolconcerto, op. 35. Korngold verzoende in dit werk zijn ervaring met filmmuziek met de grote traditie van het romantische concerto. Hij was enigszins beducht voor de reacties, maar tot zijn verrassing werd het concerto bijzonder goed onthaald.
Antonín Dvořák
Symfonie nr. 9, op. 95 — ‘Uit de Nieuwe Wereld’ (1893) De titel van Antonín Dvořáks Negende Symfonie verwijst naar de ‘Mundus Novus’, de ‘nieuwe wereld’ waarmee Amerigo Vespucci vier eeuwen eerder aangaf dat zijn voorganger Christoffel Columbus niet Azië had bereikt, maar een heel nieuwe wereld had gevonden.
en de nieuwe indrukken die hij opdeed in Amerika smolten in zijn muziek samen tot een nieuwe muziektaal. Behalve de Negende symfonie is ook zijn Celloconcerto er een voorbeeld van. Maar in welke mate is de Symfonie nr. 9 – ‘Uit de Nieuwe Wereld’ nu echt Amerikaans? Al staat vast dat hij beïnvloed werd door de negrospirituals en -liederen die hij te horen kreeg dankzij een van zijn leerlingen, toch was Dvořák zelf heel voorzichtig met die omschrijving. “Hou nu toch eens op met die nonsens over hoe ik Indiaanse en Amerikaanse motieven gebruik – dat zijn leugens!”, schreef hij in het jaar 1900. “Ik wilde alleen maar in de geest van deze nationale Amerikaanse melodieën componeren.” Lien Vanreusel
A New World
Antonín Dvořák verbleef tussen 1892 en 1895 in Amerika om er het National Conservatory of Music in New York te leiden. Dat gebeurde op vraag van de mecenas Jeannette Thurber, die een nationaal muziekcentrum wilde oprichten en een authentieke Amerikaanse kunst tot stand wilde brengen. De muziekwereld was in die tijd immers heel eurocentrisch gericht: wie een muziekcarrière wilde uitbouwen, moest naar Europa om zich te scholen. Jeannette Thurber wilde daar wat aan veranderen – al had ze daar dan opnieuw een Europese componist voor nodig. Ze verwelkomde aan het conservatorium ook vrouwen en Afro-Amerikaanse minderheden als student. Voor Dvořák was de tijd in Amerika een echte verrijking. Zijn nostalgische verlangens naar zijn vaderland Bohemen
5
DO 19.03, 20:00
CONCERTGEBOUW BRUGGE*
ZA 21.03, 20:00
GROENZAAL GENT
ZO 22.03, 17:00
KURSAAL OOSTENDE
VR 27.03, 20:00
CC ZWANEBERG HEIST-OP-DEN-BERG
ZA 28.03, 20:00
CC DE SPIL ROESELARE
ZO 29.03, 15:00
DESINGEL ANTWERPEN*
*Gratis muzikaal voorprogramma. Musici van Symfonieorkest Vlaanderen spelen kamermuziek
dirigent
Pierre Bleuse © Pilvax
A New World
6
“Pierre Bleuse is één van de meest briljante dirigenten van zijn generatie en zonder twijfel een grote naam op de internationale scène in de nabije toekomst’’, aldus de Franse pianist Bertrand Chamayou. De Franse dirigent wordt door de internationale solisten opgevoerd als een man met een aanstekelijk enthousiasme en met een charismatische autoriteit en dit onderbouwd door een klare en expressieve techniek. In 2008 richtte Pierre Bleuse de Musika Orchestra Academy op in samenwerking met het Orchestre du Capitol de Toulouse. De academie wordt beschouwd als een belangrijke plaats waar samenwerkingen en kruisbestuivingen tussen muzikanten en andere spelers binnen het veld mogelijk worden gemaakt.
Pierre Bleuse startte zijn muzikale carrière in Finland waar hij orkest directie studeerde bij Jorma Panula. Nadien volgde hij les aan de Haute École de Genève bij Laurent Gay. Met de Eerste prijs in de categorie ‘viool’ aan het Conservatorium van Parijs op zak, trad hij over de hele wereld op met internationaal gerenommeerde orkesten. Hij leidde onder andere het Royal Stockholm Philharmonic Orchestra, het MDR Sinfonieorchester Leipzig, het Orchestre de Chambre de Paris, het Orchestre Symphonique et Lyrique de Nancy, het Nationaal Filharmonisch Orkest van Rusland, het Utah Symphony Orchestra en het Orchestre National de France. Dit concertseizoen maakt hij zijn debuut bij Symfonieorkest Vlaanderen. www.pierrebleuse.com
viool
Liza Ferschtman
Steffens, Stefan Blunier, Zdenek Macal, Dmitry Sitkovetsky, Thomas Sondergard en Ivan Fischer. Met het Budapest Festival Orkest en Ivan Fischer maakte zij begin 2013 haar debuut in Budapest, Montreal en de Avery Fischer Hall in New York, een concert dat door de New York Times als “niets minder dan een openbaring” werd omschreven. De krant roemde verder Liza’s doordringende intensiteit, puurheid en de grote schoonheid van haar spel. Sinds 2007 is Liza artistiek leider van het Delft Chambermusic Festival, een festival met een grote internationale reputatie, dat elke zomer een spannende, sterk thematische programmering met musici van internationale allure brengt. Ter ere van het honderdste geboortejaar van Leonard Bernstein bracht Liza Ferschtman samen met Het Gelders Orkest zijn vioolconcerto Serenade uit op live-cd (februari 2018, Challenge Records). Overige cd-opnames bij datzelfde label omvatten duo’s van Kodaly, Ravel en Schulhoff met haar vader, cellist Dmitri Ferschtman, werken van Beethoven en Schubert met Inon Barnatan, en de vioolconcerten van Beethoven en Dvořák. www.lizaferschtman.com
A New World
Geboren als dochter van bekende Russische musici kreeg de Nederlandse Liza Ferschtman haar eerste vioollessen op haar vijfde van Philip Hirschhorn. Haar belangrijkste leraren waren verder Herman Krebbers en Ida Kavafian aan het gerenommeerde Curtis Institute of Music in Philadelphia en David Takeno in Londen. Het ontvangen van de Neder landse Muziekprijs in 2006, de hoogste onderscheiding voor Nederlandse musici, onderstreepte haar rol als een van de meest interessante muzikale persoonlijkheden van deze tijd binnen de landsgrenzen en ver daarbuiten. In de afgelopen seizoenen trad zij op met orkesten als het Koninklijk Concertgebouworkest, Rotterdams Philharmonisch Orkest, Amsterdam Sinfonietta, Bremen Philharmoniker, Bergen Philharmonic, BBC National Orchestra of Wales, London Philhar monic, Ulster Orchestra, Yomiuri Nippon Orchestran, Wiener Akademie, BBC Scottish Orchestra en Symfonie orkest Vlaanderen. Dirigenten waarmee zij in de laatste jaren gewerkt heeft zijn onder andere Jaap van Zweden, Lev Markiz, Jun Maerkl, Frans Bruggen, Neeme Jarvi, Otto Tausk, Karl Heins
7
© Wouter Maeckelberghe
SymfonieorkestVlaanderen A New World
8
Reeds zestig jaar is Symfonieorkest Vlaanderen een vaste waarde in het Vlaamse culturele landschap. Met zestig geëngageerde en gepassioneerde musici en onder leiding van gerenommeerde dirigenten brengt Symfonieorkest Vlaanderen zowel uitvoeringen en creaties van hedendaagse muziek als eigentijdse vertolkingen van het vertrouwde symfonische repertoire vanaf het classicisme. Het orkest benoemde zonet de Estse Kristiina Poska als nieuwe chef-dirigent. Het orkest vervult een voorbeeldfunctie in het scheppen van kansen voor jonge, talentvolle musici, componisten, solisten en dirigenten, en maakt muziek uit heden en verleden toegankelijk voor een zo breed en divers mogelijk publiek in Vlaanderen en daarbuiten. In 1960 zag Symfonie orkest Vlaanderen het levenslicht onder impuls van Dirk Varendonck die tevens
de eerste dirigent van het orkest was. Vanaf 1986 werd het ‘Nieuw Vlaams Orkest’ gedirigeerd door Patrick Peire, Robert Groslot en Fabrice Bollon. In 1995 werd het orkest omgedoopt tot ‘Het Symfonieorkest van Vlaanderen’ en grondig hervormd. Hierna bekleedden achtereenvolgens David Angus, Etienne Siebens, Seikyo Kim en Jan LathamKoenig de functie van chef-dirigent. Vanaf concertseizoen 2019-20 volgt de Estse dirigente Kristiina Poska de Britse dirigent Jan Latham-Koenig op. Naast de concertreeksen in Antwerpen, Brugge, Brussel en Gent is Symfonie orkest Vlaanderen te gast in tal van culturele centra in heel Vlaanderen, en op festivals in binnen- en buitenland. Symfonieorkest Vlaanderen geniet de steun van de Vlaamse Overheid en Stad Gent, en is sinds 2017 orkest in residentie in Muziekcentrum De Bijloke Gent.
A NewWorld
Musici Symfonieorkest Vlaanderen
Tweede viool Gudrun Verbanck Isabelle Buyck Karen Speltinckx Isabelle Decraene Caroline Denys Eva Pusker Geraldine De Baets Liesbet Jansen Altviool Kris Hellemans Kaatje Strauven Bieke Jacobus Morgan Huet Bruno De Schaepdrijver Lieve Dreelinck Korneel Taeckens
Cello Renaat Ackaert Joyce Kuipers Hélène Viratelle Isabelle Brys Caroline Steen Jolien Deley Contrabas Koenraad Hofman Elias Bartholomeus Bram Decroix Jan Verheye Sanne Deprettere Fluit Caroline Peeters Veerle Secember, Piccolo Hobo Korneel Alsteens Carola Dieraert, Engelse hoorn Klarinet Daniel Mourek Tom Daans Basklarinet Katrien Noël Fagot Koen Coppé Davy Callens, Contrafagot
Hoorn Nick Mooney Bruno Melckebeke Lies Molenaar Frank Clarysse Trompet Steven Bossuyt Bart Coppé Trombone Sebastiaan Kemner Joren Elsen Bastrombone Marijn Migchielsen Tuba Jeroen Verleden Pauken Geert Verschraegen Slagwerk Wim De Vlaminck Bart Rosseel Harp Anouk Sturtewagen Celesta Tae Yoshioka
A New World
Eerste viool Jan Orawiec (concertmeester) Veerle Houbraken David Makhmudov Nathalie Hepp Paul Klinck Tim Breckpot Laure Bardet Bence Abraham Eva Stijnen Peter Hellemond
19 → 29.03.2020
9
VOLGENDE CONCERTEN
Beethoven& Bruch
Paasconcert met chef-dirigent Kristiina Poska en violiste Liza Ferschtman ZO 12.04, 11:00 HET CONCERTGEBOUW AMSTERDAM MA 13.04, 20:00 O.L.V.-TER DUINENKERK KOKSIJDE
Louise Farrenc Jubileumconcert met chef-dirigent Kristiina Poska en cellist Johannes Moser A New World
10
DI 05.05, 20:00 PRIVÉCONCERT MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT WO 06.05, 20:00 PALAIS DES BEAUX-ARTS CHARLEROI DO 07.05, 20:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE ZA 09.05, 20:00 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT ZO 10.05, 15:00 DESINGEL ANTWERPEN
Symfonieorkest Vlaanderen wordt gesteund door
Symfonieorkest Vlaanderen is in residentie in
NL
Concertseizoen 2020—21 Van Mozart, Beethoven en Brahms, over Tsjaikovski en Sibelius, tot Vaughan Williams en Rautavaara. Reizen tussen hemel en aarde met chef-dirigent Kristiina Poska en Symfonieorkest Vlaanderen. Start ticketverkoop →b estaande abonnementen hernieuwen: vanaf ma 04.05 t/m vrij 29.05 → nieuwe abonnementen: vanaf di 02.06 → losse tickets: vanaf ma 15.06 Abonnement hernieuwen Uw huidige abonnement(en) hernieuwen kan per mail, per post, telefonisch (ma-vr 10:00-13:00) of ter plaatse op donderdag 7 mei 2020 in Concertgebouw Brugge of op zondag 10 mei 2020 in deSingel Antwerpen. Pop-up bespreekbureau In de eerste week van de hernieuwingsperiode zijn we in Brugge en Antwerpen telkens één dag aanwezig met een pop-up bespreekbureau. Onze medewerkers helpen er u graag bij het hernieuwen van uw abonnement. → do 07.05, 14:00 t/m 22:30 Concertgebouw Brugge (inkomhal) → zo 10.05, 11:00 t/m 18:00 deSingel Antwerpen (inkomhal) Meer informatie over het hernieuwen van uw abonnement vindt u in de nieuwe jaarbrochure. Die valt medio april 2020 bij u in de bus.
A New World
11
Meer weten over onze orkestmusici, solisten, projecten en concertreeksen in binnen- én buitenland?
Volg ons op Facebook & Instagram surf naar symfonieorkest.be schrijf je in op onze nieuwsbrief en... hou je mailbox in de gaten! Info & tickets Tickets Symfonieorkest Vlaanderen concerten Brugge, Antwerpen & Brussel www.symfonieorkest.be tickets@symfonieorkest.be 09 292 75 57 (ma—vr 10:00—13:00)
Muziekcentrum De Bijloke
In&Uit balie (concerten Brugge)
O.L.V.-Ter Duinenkerk Koksijde
’t Zand 34, 8000 Brugge Openingsuren balie: ma—vr 10:00—17:00 zon- & feestdagen 10:00—14:00) 070 22 12 12 (ma—vr 14:00—17:00 • €0,30/min)
www.bijoke.be 09 323 61 00
Het Concertgebouw Amsterdam www.concertgebouw.nl
www.paasconcert.be info@paasconcert.be 058 512 910
NL