Programma
duur concert → 1 u50min
inclusief 20min pauze
Duncan Ward dirigent
Adriana Bignagni Lesca mezzosopraan SOV Young jeugdorkest SIDE-BY-SIDE
Jean-Philippe Rameau 1683–1764
Selectie uit de Suite ‘Les Indes Galantes’
Igor Stravinsky 1882-1971
Pulcinella Suite
Luciano Berio 1925–2003
Folk Songs
Emile Daems SOV Composers’ Academy
te kaap’ren ~ creatie SIDE-BY-SIDE
Maurice Ravel 1875–1937
Bolero SIDE-BY-SIDE DO 28.11 20:00
In samenwerking met De Singel en Muziekcentrum De Bijloke Symfonieorkest Vlaanderen
ZO 01.12 15:00 DE SINGEL ANTWERPEN
Dit programma is een muzikale reis rond de wereld én doorheen de tijd. Van barok en neoklassiek tot hedendaagse componisten, van Azerbeidzjan en Spanje tot Amerika. De rode draad doorheen dit concert? Elk stuk is geïnspireerd door dans en volksmuziek. Geniet ervan!
Jean-Philippe Rameau 1683–1764
Selectie uit de Suite ‘Les Indes Galantes’
Met de vermaarde balletopera Les Indes Galantes (1735) neemt barokcomponist JeanPhilippe Rameau je mee naar de meest exotische en romantische plekken op aarde. In tegenstelling tot de tragédie lyrique plaatst de balletopera geen mythologische personages in de schijnwerpers, maar mensen van vlees en bloed. Voor spektakel zorgde de vaak exotische setting—in Les Indes Galantes passeren Turkije, Peru, Perzië en NoordAmerika de revue. Het libretto werd geschreven door Louis Fuzelier en is een variatie op het thema dat liefde
alles overwint. Naast de zangstukken bevat de opera een prachtige instrumentale Suite met diverse dansen. De Suite die je vandaag hoort is een selectie die door dirigent Duncan Ward werd samengesteld.
Air pour les esclaves africains speelt zich af bij de Griekse godin Hebe die de liefde viert en alom verspreidt. De Contredanse bekoort met een frivool deuntje. In Air pour l’Adoration du Soleil reizen we naar het bergachtige Incagebied. In het befaamde Air pour les Sauvages vecht een inheemse Amerikaan voor liefde en keert het refrein herhaaldelijk terug.
De snelle Chaconne eindigt met een verzoening tussen de Europeanen en de Amerikaanse inheemse bevolking.
1735
• Sir Robert Walpole is de eerste premier van het Verenigd Koninkrijk die zijn intrek neemt in Downing Street 10.
• Kobalt wordt ontdekt door de Zweedse chemist Georg Brandt.
• Johann Sebastian Bach componeert het Weihnachtsoratorium.
Igor Stravinsky 1882–1971
Pulcinella Suite
I. Sinfonia
II. Serenata
III. Scherzino – Allegretto –Andantino
IV. Tarantella
V. Toccata
VI. Gavotta (con due variazioni)
VII. Vivo
VIII. Minuetto – Finale
Pulcinella (1920) luidt het begin in van de zogenaamde neoklassieke stijl die Stravinsky 30 jaar lang zou beoefenen. Op verzoek van Sergei Diaghilev, stichter van Les Ballets Russes, componeerde hij een ballet gebaseerd op de Italiaanse commedia dell’arte met herwerkte muziek van Pergolesi. Hoewel Stravinsky heel goed besefte dat hij Pergolesi niet zomaar kon nabootsen, is Pulcinella met zijn levendige orkestkleuren en pikante details zowel een echte Pergolesi als een echte Stravinsky. Hij keerde zich met dit ballet af van het modernisme, wat enthousiast werd onthaald door het publiek.
Het Sinfonia opent met een opgewekt thema waarin alle muzikanten hun beste beentje voor zetten. In de Serenata voeren de hobo en violen een luchtige serenade. De frivole melodieën van het Scherzino – Allegretto – Andantino veranderen van tempo en toonaard. In de snelle Tarantella herhalen de violen het thema. In de Toccata schittert de trompet in een levendig ritme. Kom tot rust bij de statige Gavotta waar de hobo het thema onthult. In Vivo verrast de trombone met moderne glissandi. De Suite eindigt met een stijlvol Minuetto dat uitmondt in een grootse finale waar alle energie samenkomt in krachtige cadenzen. 1920
• Adolf Hitler stelt zijn Nationaal Socialistisch Programma voor aan de Duitse Arbeiderspartij, die haar naam verandert naar Nazi-partij.
• Einde van de Spaanse Griep die bijna een derde van de wereldbevolking besmette en aan miljoenen mensen het leven kostte sinds 1918.
• De Olympische Spelen vinden plaats in Antwerpen. De vlag met de iconische Olympische ringen wordt voor het eerst gebruikt.
Luciano Berio 1925–2003
Folk Songs
I. Black is the Colour
II. I wonder as I wander
III. Loosin yelav
IV. Rossignolet du bois
V. A la femminisca
VI. La donna ideale
VII. Ballo
VIII. Motettu de Tristura
IX. Malurous qu’o uno Fenno
X. Lo fiolairé
XI. Azerbaijan Love Song
Berio, een Italiaanse componist, doorbrak de hermetische wereld van de Europese avantgarde en ontwikkelde in de jaren 1960 een levendig idioom, geïnspireerd door de cultuur om hem heen. Berio droomde van een begrijpelijke en herkenbare verbinding tussen oude, populaire muziek en hedendaagse muzikale praktijken.
In 1964 creëerde hij deze suite, bestaande uit acht arrangementen, twee composities en een transcriptie, onder de titel Folk Songs. Deze liederen, oorspronkelijk geschreven voor zijn echtgenote, sopraan Cathy Berberian, en zeven instrumentalisten, overstijgen elk genre en continent, wat de
complexiteit van het begrip volksmuziek illustreert. De thema’s van de liefde komen in alle toonaarden naar voren, met invloeden uit Amerika, Armenië, Auvergne, Azerbeidzjan, Frankrijk, Italië, Sardinië en Sicilië. In 1973 arrangeerde Berio zijn Folk Songs voor groot orkest. Black is the Colour en I Wonder as I Wander zijn geïnspireerd door de Amerikaanse folkzanger John Jacob Niles. De melancholische viool staat bij het eerste lied los van de zang, gevolgd door een christelijke volkshymne met fluit en klarinetspel. Het Armeense Loosin Yelav eert de maan. In Rossignolet du bois geeft een nachtegaal liefdesadvies. A la femminisca zingt in het oud Siciliaans over de wilskracht van vissersvrouwen. Berio’s La donna ideale en Ballo loven de liefde. Motettu de Tristura richt zich tot de nachtegaal en betreurt verlies. Malurous qu’o uno Fenno onthult een paradox van getrouwden en Lo fiolairé een romantisch verlangen van een meisje. Azerbaijan Love Song zong Berberian zonder de taal te beheersen.
• De Zuid-Afrikaanse activist Nelson Mandela wordt veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf op Robbeneiland.
• Walt Disney’s Mary Poppins gaat in première en wint 5 Oscars, waaronder die voor beste actrice.
• Publiek protest in de Verenigde Staten tegen de Vietnamoorlog neemt toe.
I. Black is the colour
Black black black is the colour of my true love’s hair his lips are something rosy fair the sweetest smile and the kindest hands I love the grass whereon he stands
I love my love and well he knows I love the grass whereon he goes if he no more on earth will be ’twill surely be the end of me
II. I wonder as I wander
I wonder as I wander out under the sky how Jesus our Saviour did come for to die for poor ordn’ry people like you and like I I wonder as I wander out under the sky
when Mary birthed Jesus ‘twas in a cow stall with wise men and farmers and shepherds and all but high from the Heavens a star’s light did fall and a promise of ages it then did recall
If Jesus had wanted of any wee thing
A star in the sky or a bird on the wing;
I. Zwart is de kleur
Zwart zwart zwart is de kleur
van het haar van mijn ware liefde zijn lippen zijn iets rozigs de liefste glimlach en de vriendelijkste handen ik hou van het gras waarop hij staat
ik hou van mijn liefde en dat weet hij ik hou van het gras waar hij gaat als hij niet meer op aarde zal zijn zal het zeker het einde van mij zijn
II. Ik vraag me af als ik ronddwaal
Ik vraag me af als ik ronddwaal onder de hemel hoe Jezus onze Redder kwam om te sterven voor arme mensen zoals jij en ik
Ik vraag me af als ik ronddwaal onder de hemel
toen Maria Jezus baarde was het in een koeienstal met wijzen en boeren en herders en zo maar hoog uit de hemel viel het licht van een ster en een belofte van eeuwen deed het toen herinneren
Als Jezus iets had gewild Een ster aan de hemel of een vogel op de vleugel;
Or all of God’s angels in Heav’n for to sing, He surely could have had it ‘cause he was the King!
III. Loosin yelav
Loosin yelav en sareetz
saree partzaer gadareetz shegleeg megleeg yeresov paervetz kedneen loosnidzov
Jan ain loosin Jan ko loosin
Jan ko gaelor sheg yereseen
xavarn arten tchaekatzav oo el kedneen tchaegatzav loosni loosov halatzvadz moot amberi metch maenadz
Jan ain loosin Jan ko loosin
Jan ko gaelor sheg yereseen
IV. Rossignolet du bois
rossignolet du bois
rossignolet sauvage apprendsmoi ton langage apprendsmoiz à parler apprendsmoi la manìère comment il faut aimer
comment il faut aimer je m’en vais vous le dire faut chanter des aubades deux heures après minuit faut lui chanter: la belle c’est pour vous réjouir
Of al Gods engelen in de hemel om te zingen, Hij had het zeker kunnen krijgen, want hij was de koning!
III. De maan kwam op
Naar de transcriptie in de partituren van Berio
De maan is opgegaan achter de heuvel. Over de top van de heuvel straalt zijn rozerood gezicht zijn schitterend licht op de grond.
O lieve maan, met je zachte licht en je lieve, ronde, roze gezicht!
Voordien heerste het donker over de aarde; het maanlicht heeft het nu verdreven in de donkere wolken.
O lieve maan, met je zachte licht en je lieve, ronde, roze gezicht!
IV. Nachtegaal
Kleine nachtegaal van het woud, kleine wilde nachtegaal, leer me je geheime taal, leer me te spreken zoals jij, toon me hoe ik lief kan hebben.
Hoe je lief moet hebben, kan ik je zo wel zeggen: je moet serenades zingen, twee uur na middernacht, je moet voor haar zingen: ‘Schoonheid, dit lied is voor jou bestemd.’
on m’avait dit la belle que vous avez des pommes des pommes de renettes qui sont dans vot’ jardin permettezmoi la belle que j’y mette la main
non je ne permettrai pas que vous touchiez mes pommes prenez d’abord la lune et le soleil en main puis vous aurez les pommes qui sont dans mon jardin
V. A la femminisca
Signuruzzu miù faciti bon tempu ha iu l’amanti miu ‘mmezzu lu mari l’arvuli d’oru e li ntinni d’argentu la Marunnuzza mi l’av’ aiutari
chi pozzanu arrivaeri ‘nsarva mentu e comu arriva ‘na littra ma fari ci ha mittiri du duci paroli comu ti l’ha passatu mari mari
VI. La donna ideale
L’omo chi mojer vor piar, De quattro cosse de’e spiar. La primiera è com’el è naa, L’altra è se l’è ben accostumaa, L’altra è como el è forma, La quarta è de quanto el è dotaa. Se queste cosse ghe comprendi, A lo nome di Dio la prendi.
Ik hoorde vertellen, kleintje, dat je zoete appelen hebt, zoete renetten, die in je tuin groeien. Sta me toe, kleintje, ze aan te raken.
Nee, ik laat je mijn appelen niet aanraken. Eerst moet je de maan en de zon in je hand nemen. Dan pas mag je de appelen hebben die in mijn tuin groeien.
V.
Aan Onze Vrouwe
Moge de Heer zorgen voor goed weer, want mijn lief is op zee; zijn mast is van goud, zijn zeilen van zilver.
Moge Onze Lieve Vrouw me helpen, opdat ze veilig terugkeren. En wanneer een brief aankomt, mogen er dan twee lieve woorden instaan, die me vertellen hoe het met je gaat op zee.
VI. De Ideale Vrouw
Wanneer een man zijn zinnen op een vrouw heeft gezet, moet hij vier zaken in acht nemen: ten eerste haar familie, ten tweede haar goed gedrag, ten derde haar voorkomen, ten vierde haar bruidsschat.
Als ze op alle vier positief scoort, laat hem dan in godsnaam met haar trouwen!
VII. Ballo
La la la la la la…
Amor fa disviare li più saggi
E chi più l’ama meno ha in sé misura.
Più folle è quello che più s’innamura.
La la la la la la…
Amor non cura di fare suoi dannaggi.
Co li suoi raggi, mette tal cafura
Che non può raffreddare per freddura.
VIII. Motettu de Tristura
Tristu passirillanti, comenti massimbillas.
Tristu passirillanti, e puita mi consillas, a prongi po s’amanti.
Tristu passirillanti, cand’ happess interrada, Tristu passirillanti, faimi custa cantada cand’ happess interrada.
VII. Dans
La la la la la la …
Liefde behekst zelfs de meest wijze en wie verliefd is, kan het slechtst oordelen. De gekste is de meest verliefde.
La la la la la la …
De liefde bekommert zich niet om de aangerichte schade.
Haar pijlen veroorzaken een koorts die zelfs de vrieskou niet kan temperen.
VIII. Lied van Verdriet
Bedrukte nachtegaal, hoe lijk je op mij. Bedrukte nachtegaal, troost me als je kan, want ik treur om mijn geliefde.
Bedrukte nachtegaal, wanneer ik begraven zal zijn, bedrukte nachtegaal, zing dit lied, wanneer ik begraven zal zijn.
IX. Malurous qu’o uno Fenno
Malurous qu’o uno fenno,
Maluros qué n’o cat!
Qué n’o cat n’en bou uno
Qué n’o uno n’en bou pas!
Tra de ra…
Urouzo lo fenno
Qu’o l’omé qué li cau,
Urouz inquéro maito
O quèlo qué n’o cat!
Tra de ra…
X. Lo fiolaire
Ton qu’èrè pitchounèlo gordavè loui
moutous,
Lirou lirou lirou …
IX. Ongelukkig is de man die een vrouw heeft
Ongelukkig is hij die een vrouw heeft, ongelukkig hij die er geen heeft!
Hij die er geen heeft, verlangt ernaar, hij die er één heeft, niet!
Tradèra, etc…
Gelukkig is de vrouw die de man heeft die ze wilt!
Nog gelukkiger is zij die helemaal geen man heeft!
Tradèra, etc...
X. De Spinner
Toen ik een klein meisje was, hoedde ik de schapen.
Ti lirou etc…
Obio n’o counoulhèto
É n’ai près un postrou.
Lirou lirou lirou…
Per fa lo biroudèto Mè domond’ un poutou.
Lirou lirou lirou…
E ièu soui pas ingrato:
En lièt d’un nin fau dous!
Lirou lirou lirou…
XI. Azerbaijan Love Song
da mòs den bil de mò nòs di di lam na nai ai na ni nai gò shadòmò hey ma nòmòs yar gò shadòmò hey ma nòmòs.
Sen ordan chòxman boordan.
Tcholoxo mò dish ma nòmòs yar tcholoxò mò dish ma nòmòs!
Koz be li nin tché di ra i nin tché lebleri gontchò de ra i gontchò.
Na plitye korshis sva doi ax kroo gomshoo nyaka mò shi ax pastoi xanòm pastoi jar doo shi ma nie patooshi.
Go shadaemae hey etc…
nie didj dom ik diridit boost ni dietz stayoo zaxadit ootch to boodit ai palam syora die limtchésti snova papalam
Ik had een kleine staf en ik riep een herder bij mij.
Ti lirou etc...
Om voor mijn schapen te zorgen, vroeg hij om een kus.
Ti lirou etc...
En ik, vrijgevig als ik ben, gaf hem er twee.
Ti lirou etc...
XI. Azerbeidzjaans liefdeslied
Tekst in Azerbeidjaans dialect, fonetisch getranscribeerd van 78-toerenplaat door Cathy Berberian.
Ons huis op de tweede verdieping en het heeft een dubbel balkon.
Jij kijkt vanaf daar mijn liefste, en ik kijk vanaf hier.
Naar de hel met onze vijanden, mijn durf, naar de hel met onze vijanden!
Meisje je taille is slank en je lippen zijn als bloemknoppen.
Mijn ogen zien alleen jou.
Mijn geliefde, mijn ogen zien alleen jou, In alle schoonheid van de wereld.
We hebben een dubbel balkon enz…
Ik ben bedwelmd door genegenheid voor jou, mijn geliefde.
SIDE-BY-SIDE Voor de creatie te kaap’ren en Bolero zullen 27 muzikanten uit het jeugdorkest SOV Young tussen de musici van Symfonieorkest Vlaanderen plaatsnemen. Een unieke ervaring voor de jongeren, een fijn experiment voor de muzikanten.
Emile Daems °1996
SOV Composers’ Academy te kaap’ren ~ creatie SIDE-BY-SIDE
Vaar mee met de schippers van jonge componist Emile Daems door de woelige golven langs de Ierse kust en de Noordkaap. Het orkest brengt zijn creatie, geïnspireerd door het bekende zeemanslied uit het 17de eeuwse Duinkerke, Al die willen te kaap’ren varen , dat het verhaal vertelt van een groep zeevaarders genaamd Jan, Pier, Tjores en Corneel. In een web van diverse lagen, waarin de originele melodie is verwerkt, schildert Daems een beeld van de moed en wilskracht van de zeerovers die de onstuimige zee en vijanden trotseren. Na een turbulent begin baant het orkest zich een weg door energieke en soms stoutmoedige muzikale passages, waarbij verschillende solisten van het jeugdorkest SOV Young in een concertogrossostijl aan het woord komen.
SOV Composers’ Academy is een project van Symfonieorkest Vlaanderen dat jaarlijks de kans geeft aan jonge componisten die studeren aan Belgische conservatoria om een creatie te componeren die past in een concertprogramma van Symfonieorkest Vlaanderen. Dit seizoen krijgen twee componisten die in het verleden al de kans kregen om dit traject te doorlopen, de vraag om opnieuw iets voor het orkest te componeren. Een samenwerking tussen Symfonieorkest Vlaanderen, De Singel en Muziekcentrum De Bijloke.
Meer informatie over onze talentontwikkeling → www.symfonieorkest.be/talentontwikkeling
Maurice Ravel 1875–1937
Bolero SIDE-BY-SIDE
Bolero (1928) is een meesterwerk dat zijn oorsprong vindt in een opdracht van de danseres en impresario Ida Rubinstein. Ze vroeg Ravel om een ballet te creëren met een uitgesproken Spaans karakter.
Aanvankelijk wilde hij delen van Isaac Albéniz’ pianosuite Iberia orkestreren, maar door auteursrechtelijke complicaties besloot hij een nieuw pad in te slaan.
Het resultaat is een geniaal stuk dat speelt met de kunst van herhaling. Bolero bouwt op een eenvoudige, maar doeltreffende structuur van quasiidentieke muzikale schakels die zich in een gematigd en uniform tempo ontvouwen, aangedreven door een ononderbroken
tromritme dat maar liefst 4000 keer slaat. Deze repetitieve opbouw, samen met de steeds stijgende intensiteit, leidt uiteindelijk tot een daverende climax.
In Bolero danst een jong Spaans meisje in extase op een grote tafel in een herberg. Het opzwepende ritme en de voortdurende toevoeging van nieuwe instrumenten drijven de spanning op, waardoor de luisteraar geboeid blijft.
Het hoofdthema, doordrenkt van ZuidSpaanse en Arabische invloeden, wordt gevolgd door een tweede thema dat een jazztoets heeft door de gesyncopeerde ritmes en blue notes. Dit alles culmineert in een spetterende finale waarin de instrumenten zich volledig laten gelden.
Ray-Anne De Brandt en Stephanie Dierckxsens
• Schotse uitvinder John Logie Baird demonstreert de eerste tv-uitzending in kleur in Glasgow.
• Tijdens de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam mogen vrouwen voor het eerst deelnemen aan atletiek en gymnastiek. Coca Cola verovert Europa als sponsor van de Spelen.
• Microbioloog Alexander Fleming ontdekt per ongeluk de antibiotica die hij penicilline noemt.
Duncan Ward
→ °1989, Kent, Engeland
→ De Britse dirigent Duncan Ward werd geboren in een niet-muzikale familie maar kreeg al vroeg interesse in muziek. Hij speelde zelf piano en hoorn.
→ Ward is sinds 2021 chef-dirigent bij het Nederlandse orkest PhilZuid.
→ Duncan Ward werkt regelmatig met orkesten als Orchestre de Paris, Staatskapelle Dresden, London Symphony Orchestra, Vienna Radio Symphony en Deutsche Kammerphilharmonie Bremen.
→ Hij zet zich in voor maatschappelijke muziekprojecten: van werken met dakloze muzikanten van het Streetwise Opera-project tot muziekles geven aan kinderen in scholen en weeshuizen in India.
→ Duncan Ward is ook componist, zijn werken werden al in binnen- en buitenland uitgevoerd door onder andere het Zweeds Radio Orkest, London Symphony Orchestra en BBC National Orchestra of Wales.
www.duncan-ward.co.uk
