Elegie
De concertreeks ‘Elegie’ verenigt drie Britse componisten wiens leven en muziek gebrandmerkt werden door WOI. De jonge Amerikaanse dirigent Jonathon Heyward en cellist Pieter Wispelwey buigen oorlogsleed om in schoonheid.
11.03 → 02.04 2018
Programma Duur van het concert 01:50 — inclusief pauze (20’)
Jonathon Heyward dirigent
Pieter Wispelwey solist cello
Emma Posman soliste sopraan
Ralph Vaughan Williams 1872-1958
AdagioforStrings
2
Symfonie nr. 3 ‘A Pastoral Symphony’ Molto moderato Lento moderato (Andantino) Moderato pesante Lento — Moderato maestoso Emma Posman, sopraan PAUZE
Ivor Gurney 1890-1937 War Elegy (1920)
Edward Elgar 1857-1934 Celloconcerto in e, op. 85 Pieter Wispelwey, cello
Adagio — Moderato Lento — Allegro molto Adagio Allegro — Moderato - Allegro, ma non troppo — Poco più lento — Adagio
Adagio for Strings
In november dit jaar zal het exact een eeuw geleden zijn dat in een Franse wagon ten noorden van Parijs een einde kwam aan de Eerste Wereldoorlog. De ontnuchtering na dit vier jaar durend bloedbad was niet min. Met een geschat totaal van om en bij de twintig miljoen doden (!) hoorden zowel geallieerden als centrale mogendheden tot de verliezers. Verlicht Europa, dat op wieken van stoom zo fier de negentiende eeuw doorkliefd had, was in het begin van de twintigste eeuw als een Icarus naar beneden gedonderd. En niet een beetje. Ook Groot-BrittanniĂŤ had meer dan zijn deel van de modder gekregen. Componisten gaven op verschillende manieren gestalte aan de collectieve shellshock die de natie bevangen had. Een mijmerende Ralph Vaughan Williams schreef een symfonie die bijna schrik had er een te zijn. Bij de geplaagde Ivor Gurney horen we dan weer de doem van een ontzettend noodlot bulderen, terwijl in Edward Elgars celloconcerto een persoonlijke crisis met die van de mensheid in zijn geheel wordt verknoopt.
3
Ralph Vaughan Williams – A Pastoral Symphony
AdagioforStrings
4
Ralph Vaughan Williams was een patriot in hart en nieren, maar tot bombarie en nationalistisch gebral liet hij zich na de slachting van ‘14-‘18 alleszins niet verleiden. Integendeel, onder invloed van zijn oorlogservaringen in Frankrijk had hij voor zijn Pastorale Symfonie naar eigen zeggen een zonsopgang à la de schilder Jean-Baptiste Corot voor ogen. Het symfonische genre mag dan bekend staan om zijn motivische acrobatie, Williams derde lijkt alvast geen plaats voor stunt en vliegwerk. De toon is steeds mijmerend. Het muzikale materiaal doet eenvoudig en volks aan. Opvallend is de klaaglijke solo voor trompet in het tweede deel. Die zou naar een oefenende bugelspeler verwijzen, wiens spel tijdens Williams dienst als ambulancier regelmatig over de velden te horen was. In de finale ten slotte vat plots een woordloos lied aan. Zo doet de mens alsnog zijn herintrede in het landschap, stil als iemand die over een Britse militaire begraafplaats loopt en de data op de kruisjes leest.
Ivor Gurney – War Elegy Starend in het schrijnend oog van menig lijk, / Het neergekogeld paard, te moe om nog te grommen, / Stervend in de kraters van granaten, verslagen door het slijk. / Gebroken mannen, krijsend bij het minste schot, / Tot pijn rond grijpt, of lethargie hem komt verstommen, / Roept het verbaasde hart vertoornd tot God. (Vertaling: R.D.) Zo eindigt het gedicht ‘Pijn’ van Ivor Gurney. De man had recht van spreken. Hij leed aan een bipolaire stoornis en kreeg als soldaat tijdens de Grote Oorlog zowel een kogel als mosterdgas te verduren. Die ellende weerhield er hem echter niet van talloze gedichten en liederen neer te pennen. Nog voor het Verdrag van Versailles echter kreeg hij de zeldzame diagnose van ‘uitgestelde shellshock’. Het is precies in het prille Interbellum, terwijl in zijn hoofd nog de sintels van het oorlogsvuur smeulden, dat hij zijn enige twee werken voor orkest schreef. War Elegy begint als een naïef marsje met een quasi-zuchtend strijkmotief. Maar al snel wordt de muziek aangezogen door de opwaartse vortex van de wereldgeschiedenis. De eenzame soldaat ontsnapt niet aan de obscene cadans van het noodlot, die hem als een marionet vooruit stuwt. Hier en daar wordt nog een strohalm van hoop aangereikt: een louterend koraal van hoorns of een luchtige klarinetsolo.
Helaas, alle verzet blijkt finaal nodeloos en de enkeling versmoort in een zee van geweld. Met Gurney kwam het overigens niet meer goed. Niet lang na de voltooiing van deze klaagzang viel hij definitief ten prooi aan het schimmenrijk. De laatste vijftien jaar van zijn leven bracht hij door in de psychiatrie, waar hij veel moeite had de verpleegsters ervan te overtuigen dat hij William Shakespeare was…
Edward Elgar was de zestig bij de Wapenstilstand al gepasseerd. Net als Europa verkeerde hij niet in opperbeste conditie. Zijn ietwat behouden muzikale stijl leek de nieuwe tijd maar moeilijk te weerstaan en daarbij speelde zijn gezondheid hem steeds meer parten. Zijn celloconcerto laat zich smaken als een afscheid, aan het leven en aan de oude tijd. Het zou Elgars laatste grote – excusez le mot – wapenfeit worden. Hoewel hij zijn laatste adem pas in 1934 uitblies, bleek hij artistiek aan zijn laatste krachten toe.
Régis Dragonetti
ZO 11.03, 15:00
DESINGEL ANTWERPEN
DI 13.03, 20:00
PALEIS VOOR SCHONE KUNSTEN BRUSSEL
DO 15.03, 20:00
CONCERTGEBOUW BRUGGE
VR 16.03, 20:00
MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT
MA 02.04, 20:00
O.L.V.-TER-DUINENKERK KOKSIJDE
Adagio for Strings
Edward Elgar – Celloconcerto
Onversneden melancholie vinden we dan ook in het eerste deel. Het aangrijpende hoofdthema zou Elgar op zijn ziekbed bedacht hebben en heeft die aangenaam-kwellende kwaliteit die we doorgaans als bitterzoet omschrijven. Het kwikzilveren tweede deel dan houdt de vaart erin. De solist probeert zich ondanks alle drift bij momenten in het torment van het eerste deel te wentelen, maar wordt door het orkest telkens weer tot spoed gemaand. Pas in het derde mag de cello zich opnieuw te buiten gaan aan pathos en zelfbeklag. Maar Elgar laat ons gelukkig niet verslagen achter, alsof hij de mens nog niet wil laten vallen. Die lijkt zich in het laatste deel majestueus op te richten. Een ware synthese is het, waar ook weer het beginthema om de hoek komt kijken en een veelheid aan stemming doorlopen wordt. Een korte maar krachtige tutti eindigt deze elegie met een uitroepteken. Vaarwel!
5
AdagioforStrings
6
Jonathon Heyward dirigent
Jonathon Heyward wordt beschouwd als een van de meest opwindende dirigenten van zijn generatie.
In 2015 won Heyward met de toekenning van de Grand Prize de 54ste International Competition for Young Conductors in Besançon. Sindsdien leidde hij onder meer het Sint-Petersburgs Filharmonisch Orkest, de philharmonie zuidnederland, l’Orchestre National de Lille, het Chineke! Orchestra (Chineke! is Nigeriaans voor geweldig) en het Los Angeles Chamber Orchestra. Opgeleid als cellist startte Jonathon zijn studies directie aan The Boston Conservatory bij Andrew Altenbach. Tussen 2012 en 2014 was hij er assistent-dirigent bij de opera-afdeling. Tijdens die periode werkte hij mee aan verschillende producties waaronder La Bohème, De Toverfluit en The Rape of Lucretia. In 2013 werd hij de jongste halve-finalist ooit van The Blue Danube International Opera Conducting Competition in Oostenrijk. De jury loofde hem als “een nieuw talent met uitzonderlijke muzikale kunde”. In 2016 rondde Jonathon zijn postdoctorale studies af aan de Royal Academy of Music in Londen. www.jonathonheyward.com
Adagio for Strings
Als assistent-dirigent van het Hallé Orchestra in Manchester werd de jonge Amerikaan geselecteerd om deel te nemen aan het Dudamel Conducting Fellowship-programma van de Los Angeles Philharmonic. Tijdens zijn tweede ambtstermijn in het najaar van 2017 maakte Jonathon zo zijn debuut met drie grote concerten in de Walt Disney Concert Hall in Los Angeles, met violiste Hilary Hahn. 2017-2018 is een druk seizoen voor Jonathon Heyward. Naast het versterken van zijn samenwerking met zowel het Hallé Youth Orchestra (als artistiek directeur en chef-dirigent) als het Hallé Orchestra, wijdt Jonathon zich ook aan een aantal eclectische projecten: vijf uitvoeringen van Giorgio Battistelli’s nieuwe opera, Lazarus, met de Birmingham Opera Company (o.l.v. toneelregisseur Graham Vick), een tournee in Frankrijk met l’Orchestre de l’Opéra de Rouen en een reeks concerten in België met Symfonieorkest Vlaanderen. Verder debuteert hij met l’Orchestre National Bordeaux Aquitaine (ONBA), l’Orchestre National des Pays de la Loire, der Nordwestdeutsche Philharmonie en l’Orchestre de Chambre de Lausanne. Ook ontving Jonathon een nieuwe uitnodiging om het Osaka Symphony Orchestra te leiden in Japan. In de Verenigde Staten werd Jonathon gevraagd om de leiding van het orkest op zich te nemen van het Interlochen Summer Arts Camp in 2019, alsook van
de productie Porgy & Bess op het Spoleto Festival in 2020.
7
Pieter Wispelwey solist cello AdagioforStrings
8
als Ivan Fischer, Esa-Pekka Salonen, Herbert Blomstedt, Yannick Nézet-Séguin, Jeffrey Tate, Kent Nagano, Neville Marriner, Philippe Herreweghe, Vassily Sinaisky, Vladimir Jurowski, Paavo Berglund, Louis Langrée, Marc Minkowski, Ton Koopman, Libor Pesek en Roger Norrington. Door zijn terugkerende optredens in Londen (Wigmore Hall), Parijs (Châtelet, Louvre), Amsterdam (Concertgebouw, Muziekgebouw), Berlijn (Konzerthaus), Milaan (Societta del Quartetto), Buenos Aires (Teatro Colon), Sydney (Angel Place), Melbourne (MRH), Los Angeles (Walt Disney Hall) en New York (Lincoln Center) heeft Pieter Wispelwey een reputatie opgebouwd als een van de meest charis matische musici ter wereld. Zijn indrukwekkende discografie behelst ruim 40 CD-titels bij de labels Onyx, Channel Classics en Evil Penguin, waarvan er meerdere met internationale prijzen bekroond werden. Momenteel neemt hij samen met pianist Paolo Giacometti een zesdelige CD-serie met originele en bewerkte kamermuziekwerken van Brahms en Schubert op. Zijn CD-opnamen met orkest bevatten naast de celloconcerto’s van Haydn, Schumann, Sjostakovitsj, Elgar, Tsjaikovsky en Saint-Saëns onder meer live opnames van celloconcerto’s van Dvořák (Budapest Festival Orchestra o.l.v. Ivan Fischer) en Walton (Sydney Symphony o.l.v. Jeffrey Tate), de Symfonia Concertante van Prokofiev (Rotterdam Filharmonisch o.l.v. Vassily Sinaisky) en de Cello Symfonie van Britten (Symfonieorkest Vlaanderen o.l.v. Seikyo Kim). www.pieterwispelwey.com
Adagio for Strings
Pieter Wispelwey behoort tot de eerste generatie cellisten die zowel de moderne als de barokcello meester is. Met zijn gevoel voor stijl, gecombineerd met zijn eigen authentieke interpretatie en een fenomenale techniek won hij de harten van vele recensenten en publiek. Zijn repertoire reikt van Bach tot hedendaagse werken en speciaal voor hem geschreven composities. De in Haarlem geboren Wispelwey werd bij de ontwikkeling van zijn muzikale persoonlijkheid begeleid door verschillende grootheden: in zijn jeugdige jaren in Amsterdam door Dicky Boeke en Anner Bijlsma, en later door Paul Katz in de Verenigde Staten en William Pleeth in Groot-Brittanië. In 1992 ontving hij als eerste cellist de Nederlandse Muziek Prijs. De Bach Suites nam hij driemaal op en de Bach-Marathon waarbij hij tijdens één enkel concert de 6 Suites voor cello solo van J.S. Bach uitvoert, behoren tot de absolute wereldtop. Hij soleert met de meest toonaangevende orkesten wereldwijd, zoals het Boston Symphony Orchestra, het Dallas Symphony Orchestra, het St. Paul’s Chamber Orchestra, het NHK Symphony Orchestra, Yomiuri Nippon, de Tokyo Philharmonic, het Sapporo Symphony Orchestra, het Sydney Symphony Orchestra, het London Philharmonic Orchestra, het Hallé Orchestra, het BBC Symphony Orchestra, de BBC Scottish Symphony, Orchestra of the Age of Enlightenment, Academy of Ancient Music, het Gewandhaus Orchester Leipzig, de Danish National Radio Symphony, het Budapest Festival Orchestra en de Camerata Salzburg, waarbij hij samenwerkte met dirigenten
9
AdagioforStrings
10
Emma Posman soliste sopraan
Ook is ze actief als soliste in oratoria en concerten. Ze heeft veel ervaring met het uitvoeren van hedendaagse composities en zorgde voor de creatie van werken van volgende componisten: Henk De Bruycker, Dirk Blockeel, Lucien Posman, Sina Rahimi Fetrati, Arne Gunst, Ward De Vleeschouwer en Evert Bogaert.
Adagio for Strings
Emma Posman begon haar muzikale opleiding aan de Academie voor Muziek, Woord en Dans in Gent en later aan het MUDA Atheneum voor Podiumkunsten in de klas van Philippe Wesemael. Momenteel studeert ze zang aan het Koninklijk Conservatorium Gent in de klas van Hendrickje Van Kerckhove. Ze behaalde hier reeds haar Bachelordiploma met grote onderscheiding. In het verleden volgde ze masterclasses bij Dietrich Henschel, Zeger Vandesteene, Gidon Saks, Salome Kammer, Jennifer Hamilton, Yva Barthélémy, Valerie Girard en anderen. Ze won de eerste prijs, de publieksprijs en de speciale été Mosan prijs in de internationale zangwedstrijd Bell’ arte. Ze won tweemaal de solistenwedstrijd in het conservatorium van Gent en kreeg hierdoor de kans om met orkest op te treden o.l.v Dirk Brossé. Ze werd finaliste in de Maria Caniglia zangwedstrijd in Sulmona, Italië. Ze won de derde prijs in de internationale wedstrijd Triomphe de l’art in Brussel. In operaproducties in binnen en buitenland zong de rollen van Flora in Turn of the Screw (Britten) Plaisir en Naiade in Armide (Gluck), Second woman en First witch in Dido and Aeneas (Purcell), Damigella in L’incoronazione di Poppea (Monteverdi), La Princesse in L’enfant et les sortileges (Ravel) en Lucinda in Conti’s Don Chisciotte in Sienna Morena onder de regie van Sigrid T’Hooft. Ze zong opera- en operette scenes in de Vlaamse Opera in Gent met het ensemble Arte Vocale o.l.v. Erika Pauwels.
11
SymfonieorkestVlaanderen In 2020 zal de wereld niet alleen de 250ste verjaardag vieren van één van de allergrootste muzikale genieën aller tijden, Ludwig van Beethoven, maar mag ook Symfonieorkest Vlaanderen kaarsjes uitblazen. Hoeveel kaarsjes? Maar liefst 60 stuks!
© Simon Van Boxtel
AdagioforStrings
12
Al meer dan vijftig jaar is Symfonieorkest Vlaanderen een vaste waarde binnen het Vlaamse orkestlandschap. Met zestig geëngageerde en gepassioneerde musici en onder leiding van gerenommeerde (gast)dirigenten brengt Symfonieorkest Vlaanderen zowel uitvoeringen en creaties van hedendaags werk als stijlvolle vertolkingen van het vertrouwde symfonische repertoire vanaf het classicisme. Het orkest vervult hierbij een voorbeeldfunctie in het scheppen van kansen voor jonge, talentvolle musici, componisten, solisten en dirigenten. In 1960 zag Symfonieorkest Vlaan deren het levenslicht onder impuls van ir. Dirk Varendonck die ook de eerste dirigent van het orkest was. Vanaf 1986 werd het ‘Nieuw Vlaams Orkest’ gedirigeerd door Patrick Peire, Robert Groslot
en Fabrice Bollon. In 1995 werd het orkest omgedoopt tot ‘Het Symfonieorkest van Vlaanderen’ en grondig hervormd. Hierna bekleedden achtereenvolgens David Angus, Etienne Siebens en Seikyo Kim de functie van chef-dirigent. De Britse dirigent Jan Latham-Koenig volgt vanaf het seizoen 2013-2014 de Japanse Seikyo Kim op als chefdirigent van Symfonieorkest Vlaanderen. Naast de concertreeksen in Antwerpen, Brugge, Brussel en Gent is Symfonie orkest Vlaanderen te gast in tal van culturele centra in heel Vlaanderen, en op festivals in binnen- en buitenland. Vanaf het seizoen 2017-2018 versterkt Symfonieorkest Vlaanderen haar werking in Gent, met Muziekcentrum de Bijloke als vaste residentieplek en nieuwe thuishaven.
Musici Symfonieorkest Vlaanderen
Tweede viool Gudrun Verbanck Lucia Marica Isabelle Decraene Isabelle Buyck Hanneke Verbueken Liesbet Jansen Geraldine De Baets Eva Pusker Altviool Kris Hellemans Bieke Jacobus Kaatje Strauven Natalie Glas Korneel Taeckens Bruno De Schaepdrijver Lieve Dreelinck
Cello Renaat Ackaert Isabelle Brys Joyce Kuipers Caroline Steen Lieselot Watté Hélène Viratelle Contrabas Koenraad Hofman Jan Verheye Bram Decroix Sanne Deprettere Fluit Caroline Peeters Veerle Secember Hobo Korneel Alsteens Carola Dieraert Klarinet Daniel Mourek Tom Daans Fagot Koen Coppé Davy Callens Hélène Elst
11.03 → 02.04 2018
Hoorn Ivo Hadermann Bruno Melckebeke Lies Molenaar Frank Clarysse Trompet Steven Bossuyt Bart Coppé Dominique Bodart Trombone Bob Van der Strieckt Cedric Van Hof Wouter Loose Tuba Jeroen Verleden Slagwerk Tom Lee Wim De Vlaminck Jonathan Beyers Harp Anouk Sturtewagen
Adagio for Strings
Eerste viool Jo Vercruysse Veerle Houbraken Fien Van den Fonteyne Laure Bardet Peter Hellemond Tim Breckpot Nathalie Hepp Eva Stijnen Bence Abraham Stefaan De Rycke
Elegie
13
certified PDF AdagioforStrings
14
Opportunisten of populisten? Visie of kortzichtigheid? Ruk naar rechts of ruk naar links? Een verenigd front of kibbelkabinet? Sterk aan het regeren of zwakke oppositie? Er zijn veel meer dan twee kanten aan een verhaal. Knack verheldert door de feiten op een rij te zetten. Want hoe beter we de wereld begrijpen, hoe groter de kans dat we hem zullen veranderen.
CB10679_autopromo.indd 1
HOORT BIJ HET WEEKBLAD KNACK NR.03 VAN 17 TOT 23 JANUARI 2018 KNACK FOCUS, ELKE WEEK SAMEN MET KNACK EN KNACK WEEKEND – ISSN.2031-664X
DE KAPPERSSTOEL ALS BIECHTSTOEL
‘Klanten vertellen me alles’
DE MOORD OP DE Dirk Draulans over het drama van de onvruchtbare man
Z AAD CE L
MATT DAMON: ‘Mijn geluk? Ik zie er niet uit als een filmster’★ StuBru’s nieuwe NIEUWE LICHTING ★ Double Dutch: comedians JAN JAAP VAN DER WAL en BAS BIRKER ★ Waarom diehard scififans niet van PHILIP K. DICK houden
HET MOOISTE HERENHUIS
Binnenkijken bij Tim Van Steenbergen WWW.KNACKWEEKEND.BE - HOORT BIJ HET WEEKBLAD KNACK EN KNACK FOCUS NR. 03 VAN 17 TOT 23 JANUARI 2018 - ISSN.0772294X
CB10679
Alle hoeken van de kamer.
Graaf Leopold Lippens: ‘Politici moeten minder naar burgers luisteren’ ‘Geniaal en pervers’: de nieuwe sigaret Waarom Catherine Deneuve gelijk heeft: ‘#MeToo wordt zuivere hysterie’
De beautytrends van 2018 LEG EENS EEN STEENKOOLMASKER
Wat mogen we nog dragen?
N KLYN BROOINCE PR Project The Floridaooit? ares ster uit Oscarwinn de 7-jarige Wordt de jongste straks
SHOPPEN MET EEN SCHOON GEWETEN
MAAK NU KENNIS MET KNACK OP KNACK.BE/PROEF
Helemaal anders. Helemaal Knack.
18/01/18 15:20
Volgende concerten
PeerGynt
Rach3
Slavisch, Scandinavisch én legendarisch: Dvorak, Grieg én Beethoven
Afsluiten doen we dit seizoen met een keur aan Russische componisten die in woelige tijden hun Heimat verlieten: Glazoenov, Prokofjev & Rachmaninov
Jan-Latham Koenig dirigent Pavel Kolesnikov solist piano ZA 28.04, 20:00 CC ZWANEBERG HEIST-OP-DEN-BERG ZO 29.04, 17:00 KURSAAL OOSTENDE
VR 04.05, 20:00 CC DE FACTORIJ ZAVENTEM ZO 06.05, 15:00 DESINGEL ANTWERPEN
DO 07.06, 20:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE VR 08.06, 20:15 MUCH WATERLOO FESTIVAL ZO 10.06, 15:00 DESINGEL ANTWERPEN
ZA 12.05, 20:00 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT WO 16.05, 19:30 ARTS CENTRE WARWICK, UK DO 17.05, 19:30 CADOGAN HALL LONDEN, UK VR 18.05, 19:30 NEWBURY SPRING FESTIVAL, UK Symfonieorkest Vlaanderen is in residentie in Muziekcentrum de Bijloke. Deze voorstelling kwam mede tot stand dankzij:
Adagio for Strings
DO 03.05, 20:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE
Jan Latham-Koenig dirigent Nareh Arghamanyan soliste piano Djordje Radevski solist piano
15
Meer weten over onze orkestmusici, solisten, projecten en concertreeksen in binnen- én buitenland?
Volg ons op Facebook
schrijf je in op onze nieuwsbrief
Symfonieorkest Vlaanderen verkent tijdens seizoen 18/19 een derde fase in zijn vierjarige cyclus Geschiedenis van een Crisis. Dit concertseizoen is hoopvol gestemd en barst van de levensvreugde. Eind april valt de nieuwe jaarbrochure bij u in de bus!
Start ticketverkoop — bestaande abonnementen verlengen/ wijzigen: vanaf ma 30.04 — nieuwe abonnementen: vanaf ma 28.05 — losse tickets: vanaf ma 11.06
www.symfonieorkest.be tickets@symfonieorkest.be +32 9 292 75 57 (ma—vr 10:00—13:00)
surf naar symfonieorkest.be en... hou je mailbox in de gaten! Pop-up bespreekbureau tijdens verlengperiode! In de eerste week van de abonnementenverkoop zijn we in Brugge en Antwerpen telkens één dag aanwezig met een pop-up Symfonieorkest Vlaanderen bespreekbureau. Onze medewerkers helpen er u graag bij het verlengen van uw abonnement. — Do 03.05, 11:00 t/m 22:30 Concertgebouw Brugge (inkomhal) — Zo 06.05, 10:00 t/m 19:00 deSingel Antwerpen (inkomhal) Meer informatie over het verlengen van uw abonnement vindt u in de nieuwe jaarbrochure.