www.syntens.nl
Workshop 4 10 december 2009 Powered by: www.agrofood-community.nl
10 december
“Hoe pak ik het aan? Wat doe ik alleen en waarvoor heb ik een samenwerkingspartner nodig?”
Jan Klerken: Scelta Institute
Jacqueline de Witte: DSM Nutritionals
“Droom en realisatie door samenwerking”.
“DSM Nutritionals en samenwerking met het MKB”
Hans Helsloot: Octrooicentrum Nederland
Annette Weeda: ICGV
“Hoe bescherm je je idee?”
“Samenwerking binnen het project Omega 3 Varkensvlees”.
Hoe bescherm je je idee? Leergang functional foods 10 december 2009
Hans Helsloot Adviseur Octrooicentrum Nederland (gestationeerd bij Syntens Eindhoven)
Octrooicentrum Nederland Agentschap Ministerie van Economische Zaken • Octrooiverlening Nederland (uitvoering ROW1995) Nieuwheidsonderzoek Octrooiregister
• Octrooivoorlichting Wat is een octrooi, wat heb je er aan? Verspreiden technische kennis door gebruik octrooi-informatie
Intellectueel Eigendom Van idee naar IE Rechtsvormen • Merkenrecht • Handelsnaamrecht • Domeinnamen, • Herkomstbenamingen • Modelrecht, • Auteursrecht, • Octrooirecht, • Kwekersrecht, • Persoonlijkheidsrechten, • Naburige rechten, • Databankenrecht • Chipsrecht, • ...
Contracten - Overeenkomsten • samenwerkingsovereenkomsten, • licentie contracten, • franchise overeenkomsten, • verkoopovereenkomsten, • leveringsvoorwaarden, Bedrijfsgeheimen • geheimhoudingsovereenkomsten, • arbeidscontracten, • bedrijfsgeheimen
Product beschermd met meerdere rechtsvormen: IE-mix
Woordmerk: STIHL Beeldmerk:
merk
octrooi
auteursrecht modelrecht
Merkenrecht
Merkenrecht Beschermt tekens die geschikt zijn om waren van een onderneming te onderscheiden. Draait om verwarringsgevaar over herkomst Oneindig te verlengen Registratiekosten • Benelux: 240 euro / 10 jr. via Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom www.BBIE.nl ; • Europa: ca. 2000 euro / 10 jr. via OAMI, Alicante: www.oami.eu ; Merkengemachtigde www.bmm.nl
Wat is een merk? Woorden: Naam: Cijfers / letters:
Apple, Syntens, Campina Albert Hein, Stegeman DSM, P&G, 501, 3M
Beelden: Slogan: Klank/geluid: Kleur:
Heerlijk, helder Heineken. als ingeburgerd
Wel Verwarringsgevaar Albert Gein voor supermarkt Sentheo voor thee-pads
opposant Albert Hein Douwe Egberts
Pear voor computers Olifant voor supermarkt
Apple Jumbo
Geen verwarringsgevaar: zelfde woord; andere klasse supermarkten
sportvereniging
schepen
brandblussers
puzzels
schoonmaakmiddel
Merknaam kiezen? Raadpleeg register: www.bbie.nl
Handelsregister: www.kvk.nl
Domeinnaam: www.sidn.nl
Benamingen van herkomst voor landbouwproducten + levensmiddelen 1. 2. 3. 4.
Beschermde Oorsprongsbenaming Beschermde Geografische Aanduiding Gegarandeerd Traditionele Specialiteit Indicatie van geografische oorsprong
EU logo moet op verpakking
Bijv. Fetakaas, Danablu, Boerenkaas, Mozzarella, Bordeaux, Champagne, Opperdoezer Ronde
Auteursrecht Waarop? 1. schilderwerk, tekening, foto, video, 2. beeldhouwwerk, muziekwerk, 3. literair werk, tekst, 4. 5. 6. 7. 8.
oorspronkelijke vormgeving van een product, gebruiksaanwijzing, brochure, computerprogramma: layout, broncode, werking website: layout, html-code, content bouwwerk.
Creatieve inspanning !!
Auteursrecht Kenmerken: • exclusief recht op verveelvoudigen en openbaar maken • ontstaat op moment van scheppen zintuiglijk waarneembaar, niet alleen in het hoofd ook conceptschetsen (niet relevant of het ‘af’ is)
• gratis • wereldwijd (wetten verschillen iets per land) • ©-teken+registratie verplicht in USA
Geen auteursrecht op Vormgevingsidee / concept / stijl Bijvoorbeeld het idee om: • Postzegels met beschuit met muisjes • Reclamecampagne met Doodstil
Bron: Auteursrecht voor ontwerpers, Vincent van den Eijnde
Auteursrecht – hoelang? Maker = persoon • Tot 70 jaar na overlijden maker Maker = rechtspersoon (BV, NV, Stichting, ..) • Tot 70 jaar na eerste publicatie. Daarna: publiek domein
Auteursrecht – rechthebbende Maker = Schepper van het werk. Bij uitbesteden : maker??? Bijv. ontwerper, websitebouwer, fotograaf, tekstschrijver, consultant, reclamebureau, ‌ Advies: spreek duidelijk af wie auteursrecht krijgt en wat de ander ermee mag. Scheppen in dienstverband: werkgever Voorwaarde: loon, gezagsverhouding, onderwerp houdt verband met werkzaamheden
Auteursrecht – bewijs Bewijs is lastig want geen registratie. • Datumbewijs: publicatie, (stempel belastingdienst) depot bij notaris, i-depot (BBIE) Registratiebureaus: file-reg, ideesafe, etc.
• Geen bewijs dat u ‘maker’ bent.
Tips • Zet “© naam, datum” onder auteursrechtelijk beschermde werken. (niet verplicht) • Bij maken in opdracht, regel: – aan wie komen auteursrecht en andere IE rechten toe – welke rechten krijgt wie, bijv. waar teksten of foto’s voor mogen worden gebruikt (website, folders, jaarverslag?)
• www.auteursrecht.nl
Modelrecht Beschermt: • nieuw uiterlijk (3D of 2D, dus ook lay-out of dessin)
• met een eigen karakter, • voor zover niet functioneel bepaald. Maximaal 25 jaar
Modelrecht Deponeren in: • Benelux – 200 euro / 5jr + kosten gemachtigde Grace period van 1 jaar Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom: www.BBIE.nl • Europa Geregistreerd – 800 euro / 5 jr. + kosten gemachtigde Grace period van 1 jaar www.OAMI.eu • Europa Ongeregistreerd – gratis (max. 3 jr.)
Modelrecht
Auteursrecht
Beschermt nieuw uiterlijk met eigen karakter Ook lay-out, dessin
Creatieve schepping Ook lay-out, dessin
Maximaal 25 jaar
70 jaar
Deponeren in: • Benelux • Europa Geregistreerd • (Europa Ongeregistreerd)
Niet deponeren • Gratis • Toepasbaarheid verschilt per land
Register raadplegen
Geen register
Rechter toetst: totaalbeeld
Totaalbeeld + ontlening
Wat is een octrooi ? = patent (DE en UK) = brevet (FR) Een tijdelijk recht in een land om een ander te verbieden om iets: • te produceren, • te importeren, • op voorraad te hebben, • te verhandelen, • bedrijfsmatig toe te passen, • …
Eisen voor octrooi Uitvinding = technische oplossing voor technisch probleem 1. Nieuw = nergens ter wereld bekend 2. Inventief = ligt niet voor de hand voor de vakman 3. Industrieel toepasbaar = technisch, concreet
Nederlandse octrooiprocedure Evt. herschrijven
Indienen aanvraag + verzoek onderzoek
0
18
?
NL 1234567
Evt. toetsing door rechter bij conflict
Onderzoeksrapport
Verlening + Publicatie aanvraag
Max. 20 jaar
NL-Kosten Kosten Nederlands 20-jarig octrooi 5.000
indicatie
4.000
Taks voor het indienen van de aanvrage.
3.000
onderzoeksrapport nationaal 2.000 bewaking door octrooigemachtigde 1.000 instandhoudingstaksen ja ar 19
ja ar 15 ja ar 17
ja ar 11 ja ar 13
ja ar 9
ja ar 7
ja ar 5
ja ar 3
0 ja ar 1
euro
Schatting van kosten octrooigemachtigde voor schrijven van aanvraag
EP-Procedure
(EP 1023456)
Centrale aanvraag voor 35 landen Indienen in Duits, Engels of Frans Toetsing aan 3 eisen (nieuw / inventief / ind. toepasbaar) Na verlening • ca. 4 - 5 jaar na 1e indiening • nieuwe EP-publicatie (B1) • aangeven welke landen (vertaalkosten) • bundel nationale octrooien (= familie/equivalenten)
Kosten Europees Octrooi: 6 landen Costs European patent 6 countries (NL, DE, FR, UK, ES, IT) 12.000
10.000
indication
euro
8.000
6.000
4.000
2.000
0 yr. 1 yr. 2 yr. 3 yr. 4 yr. 5 yr. 6 yr. 7 yr. 8 yr. 9
yr. 10
yr. 11
yr. 12
yr. 13
yr. 14
yr. 15
yr. 16
yr. 17
yr. 18
yr. 19
yr. 20
PCT = ‘Wereldwijd’
(WO 05/98765)
140 landen Indienen in Engels, Frans, Duits, Spaans, Japans, Chinees of Russisch Geen verlening maar advies (=voorlopige beoordeling) • 30 maanden na 1e indiening • dan aangeven welke landen/regio’s
Internationaal Eerste aanvraag NL
0 Prioriteitsjaar: - uitontwikkelen
Landenkeuz e wereld
Indienen buitenland
12
18
30
PCT procedure WO 05/12345
4-5 jr USA
- markt testen - nieuwheidsonderzoek - herschrijven
Landenkeuze Europa
Japan
NL 1234567
Max. 20 jaar
US 1122334
Max. 21 jaar
JP 2010404
Max. 21 jaar
Europa (EP) EP 1020304 Duitsland (DE 9030403) Belgie (BE 2023456) Publicatie aanvraag
Nederland Duitsland Engeland Frankrijk ItaliĂŤ Spanje
Max. 21 jaar Max. 21 jaar Max. 21 jaar Max. 21 jaar Max. 21 jaar Max. 21 jaar
Niet octrooieren als: • • • • •
Het geheim te houden is Beschermingskosten hoger dan de extra winst Makkelijk te omzeilen (brede – smalle octrooien) Inbreuk niet valt aan te tonen (Geen geld voor evt. inbreukprocedure / verzekering, mediation, schikken)
Wat dan? Snelheid: Voorsprong in innovatie houden. Geheim houden (receptuur, productiewijze, etc..) Geheimhoudingsovereenkomsten, Arbeidscontracten, Afschermen van informatie
Publiceren, zodat niemand octrooi kan krijgen. Modelrecht, merkrecht, auteursrecht, ‌
Octrooikosten subsidie Innovatievouchers www.senternovem.nl/innovatievouchers Prepare2Start (v/h PSB) www.evd.nl, zoek naar Prepare2Start
Octrooibox / Innovatiebox Verlaging vennootschapsbelasting tot 10% (5%) voor inkomsten uit octrooi of WBSO gesubsidieerde ontwikkelingen: • Octrooi moet verleend zijn • Gemaximeerd op 4x de ontwikkelkosten • Accountant / Belastingdienst
Geld verdienen met Intellectueel Eigendom probleem
anderen blokkeren IE = ‘verzekering’
anderen stimuleren IE = inkomstenbron
idee
concept Octrooi verkopen / licenties verlenen
prototype
product
Octrooi, merk, model (exclusiviteit)
markt opbrengst
Hogere opbrengst
Hogere opbrengst
Meer redenen om IE te beschermen • • • • • •
Vergroten van waarde van onderneming Samenwerken Mogelijkheid tot verkoop van kennis Wisselgeld tbv kruislicenties Imago verhogend (l’Oreal) Aantrekken kapitaal (starters)
ResumĂŠ: Van idee naar IE
Van idee naar IE Rechtsvormen • Merkenrecht • Handelsnaamrecht • Domeinnamen, • Herkomstbenamingen • Modelrecht, • Auteursrecht, • Octrooirecht, • Kwekersrecht, • Persoonlijkheidsrechten, • Naburige rechten, • Databankenrecht • Chipsrecht, • ...
Contracten - Overeenkomsten • samenwerkingsovereenkomsten, • licentie contracten, • franchise overeenkomsten, • verkoopovereenkomsten, • leveringsvoorwaarden, Bedrijfsgeheimen • geheimhoudingsovereenkomsten, • arbeidscontracten, • bedrijfsgeheimen
Octrooi aangevraagd
Merk gedeponeerd
Mooie website • • • •
Merkenrecht Modelrecht, Auteursrecht, Domeinnamen,
www.pk-brood.nl www.pkbrood.nl
Contracten / geheimhouding
Uitvinder: Kouters
Paardenmelker: Backx
Bakker: Bakvers
Winkelketen: Jumbo
IE databanken als informatiebron
Idee: Tennisballen onder druk bewaren Iedereen die tennist, weet dat veel nieuwe ballen onder druk worden verpakt. Idee: Na gebruik de ballen weer opbergen onder druk. Is dit een goed idee?
140 oplossingen in octrooien (beschrijvingen, concurrentnamen etc.)
DE29603964
DE202006009025
JP6218079
US5730286
WO9840128
DE4412434
DE9201471
misverstand
‘Octrooien zijn geheim’ Alle octrooi-aanvragen worden na 18 maanden gepubliceerd om innovatie te stimuleren Gratis op internet • http://www.octrooicentrum.nl – ‘databanken’ • http://nl.espacenet.com Afkijken mag, als je maar geen inbreuk pleegt.
Recente octrooiaanvragen NL over brood bakken
Recente octrooiaanvragen van CFS Weert
misverstand
‘Octrooi-informatie is onbegrijpelijk’ Juridische deel is voor specialisten Technische deel is goed te volgen voor de vakman
NL 1032075: werkwijze voor het bakken van broodproduct: Na gedeeltelijke afkoeling hermetisch verpakken
misverstand
‘Octrooien gaan alleen over grote uitvindingen’ Octrooien gaan over: • nieuwe concepten (‘grote uitvindingen’) • detailverbeteringen
misverstand
‘Je mag het toch niet toepassen’ Heel veel wel, want: • octrooi duurt max. 20 jaar • octrooi vervalt als je niet meer betaalt • octrooi geldt per land Hoeveel octrooien zijn ooit wereldwijd aangevraagd?
“Octrooi-informatie voorkomt dat je geld uitgeeft aan slechte ideeën.” • 65% innovatietraject bijgestuurd • 25% concurrentie positie verbeterd 25% besparingen op R&D budget
Voorbeeld: druiventroszakjes
Octrooionderzoek
IT 1274854
JP 10052180
Octrooi-informatie = Markt- en strategische informatie Wie ontwikkelt wat? Vinden van: • concurrenten • toeleveranciers • samenwerkingspartners Inlicentieren vs. zelf ontwikkelen? …..
Voorbeeld: wasbal Bal voor het wassen van teer ondergoed in de wasmachine. Ondernemer had gezocht: • Op internet • In winkels • Bij beurzen • In relevante vakliteratuur
Octrooi-informatie ECLA D06F95/00B2B: 296 hits
Onderzoek internet octrooiaanvragers USA
Europa
China
Wat nu? Heroverwegen strategie (samen met Syntens adviseur): • Alternatief ontwikkelen (zonder inbreuk te maken op octrooien anderen) (wel: spieken!). • Octrooi of licentie kopen en zelf gaan produceren. • (Half)product inkopen. • …..
Ontwikkelproces
octrooi = bescherming en octrooi = informatie monitoren concurrenten + vakgebied
idee
concept
-
inspiratie, ideeĂŤn, technische oplossing (hoe?) marktinfo (wie?), strategische informatie (licentie <-> zelf ontwikkelen)
Doel Kennis ontwikkelen Gebruik wat anderen hebben ontwikkeld Inbreuk voorkomen
prototype bescherming product bescherming markt introductie monitoren concurrenten + vakgebied
Bescherming als extra inkomen
Adviezen octrooi-informatie â&#x20AC;˘ Elke innovatie zou moeten starten met octrooionderzoek Maak gebruik van wat anderen bedacht hebben Voorkom inbreuk
Adviezen octrooibescherming • Geen octrooi zonder strategie Zonder strategie is octrooi te duur en onderbenut.
• Investeer in de juiste vorm van bescherming Octrooi – Model – Merk – Geheimhouding – Publiceren – ...
Bel Octrooicentrum Nederland voor: • Gesprek met adviseur IE over: – verschillen octrooi, model, merk, auteursrecht, etc – voor- en nadelen van bescherming in uw geval. – strategie
• Onderzoek voor MKB: – inspiratie – nieuwheid
• Leren zelf zoeken: – workshops zoeken – bepalen IPC-klasses
Dank voor jullie aandacht ! Vragen? Hans Helsloot Adviseur Intellectueel Eigendom h.helsloot@octrooicentrum.nl 088-4440184 Octrooicentrum Nederland www.octrooicentrum.nl