Wolne i Otwarte Oprogramowanie... na wakacjach Wakacje to czas wypoczynku, ale też i ciężkiej pracy. Wypoczywamy wszyscy, ale niektórzy dodatkowo muszą sporo się napracować, biegając z aparatami fotograficznymi i/lub kamerami video, aby później móc pokazać znajomym ciekawe pamiątki. W tym numerze chciałbym zatem nie tyle wysłać oprogramowanie na wakacje, co pokazać, jakie ciekawe rzeczy możemy zrobić po wakacjach z naszymi materiałami foto/wideo – używając właśnie wolnego i otwartego oprogramowania. W poprzednim numerze prosiłem, abyście pomyśleli, że w szkołach uczymy dzieci oprogramowania, które każdy (Ty i ja, nasze dzieci i nasi rodzice) może legalnie i za darmo pobierać i używać na dowolnym komputerze. Dzisiaj pokażę to oprogramowanie – szczególnie w zakresie obróbki fotografii oraz materiałów wideo. Wolne i Otwarte Oprogramowanie – to oprogramowanie, które pozwala nie tylko używać w dowolnym celu i miejscu, pozwala także dzielić się nim oraz je ulepszać, a później dzielić się ulepszeniami. Dlaczego o tym piszę? Dlatego, abyście nie zapomnieli, że używając tego oprogramowania pozostajecie całkowicie wolni w swoich działaniach – nikt, żaden producent oprogramowania nie będzie Was zmuszał do niczego, np. do przechowywania Waszych zdjęć na własnych serwerach. Szkolny Remix Uczniowski – który możecie pobrać w każdej chwili z serwera Fundacji Wolnego i Otwartego Oprogramowania (http://wioowszkole.org/SRU) posiada w Centrum Oprogramowania Ubuntu ponad 200 różnego rodzaju programów w dziale „GRAFIKA” oraz ponad 300 w dziale „DŹWIĘK i WIDEO”, więc przypuszczam, że każdy znajdzie dla siebie ciekawy program, ja tutaj przedstawię tylko kilka. Od razu proszę mieć na uwadze: to jest moja subiektywna ocena, nie chcę w żaden sposób próbować przekonywać do czegokolwiek – niech każdy spróbuje samodzielnie różnych programów i wybierze swojego faworyta. Również dobór programów do SRU_Desktop jest subiektywny – każdy kto zainstaluje sobie SRU_Desktop na własnym dysku, może swobodnie usunąć lub zainstalować dowolne oprogramowanie. A więc zacznijmy – mamy aparat fotograficzny, a na nim nasze cudowne zdjęcia z wakacji. Trzeba je teraz w jakiś sposób przenieść do komputera. Dla potrzeb pisania tego artykułu, pożyczyłem od starszego syna aparat Cannon IXUS-70, który podłączę kablem USB do komputera z zainstalowanym SRU_Desktop.
Aby pobrać z niego zdjęcia posłużę się programem o nazwie digiKam (http://www.digikam.org/) - obsługuje on większość dostępnych na rynku modeli aparatów fotograficznych, umożliwiając przy tym katalogowanie pobranych z urządzenia fotografii w albumy i podalbumy, komentowanie zarówno albumów jak i samych fotografii oraz ich sortowanie w porządku chronologicznym. Daje możliwość zarządzania metadanymi (EXIF, IPTC, XMP, MakerNote i geolokalizacja przy użyciu GPS), obsługuje bazy danych oraz archiwizację (np. nagranie na nośniku CD/DVD) z jednoczesnym tworzeniem albumów HTML.
Program bezbłędnie wykrywa nasz aparat fotograficzny i pozwala w łatwy sposób wczytać zdjęcia, a następnie poddać je obróbce. Mnie osobiście bardzo podoba się funkcja geolokacji na podstawie danych GPS, jeśli zdjęcie posiada te dane.
Wśród podstawowych opcji edycji zdjęć znaleźć można m.in. korektę efektu czerwonych oczu i podstawowych właściwości zdjęć (jasność, kontrast, balans kolorów itp.), proste efekty specjalne (wyostrzanie, rozmycie, usuwanie szumów), dodawanie tekstu i obramowań, a także obracanie i zmiana rozmiarów fotografii. digiKam daje również możliwość tworzenia pokazów slajdów MPEG, eksportu danych do iPoda oraz wielu serwisów, jak choćby Flickr czy Picassa, wyszukiwania duplikatów zdjęć i konwertowania danych RAW. Naprawdę, moim zdaniem jest on wart uwagi, a
przynajmniej wypróbowania. A dla tych, którzy naprawdę wolą inne systemy – dobra informacja – DigiKam, jako wolne oprogramowanie, jest dostępny także dla MacOSX i MSWindows. Jeśli jesteście bardzo zaawansowani i chcecie naprawdę mocno retuszować zdjęcia, wówczas polecam Darktable (http://www.darktable.org/) - ciekawostką jest możliwość wyboru trybu mieszania efektów, podobnie jak możemy to robić z warstwami w programach do grafiki rastrowej. Znajdziemy tu wszelkie niezbędne narzędzia do manipulacji kolorem, proste narzędzie do punktowego retuszu, a także narzędzia do korekty geometrii na podstawie profilu aparatu i obiektywu, automatyczne odszumianie RAW-ów, możliwość składania obrazów HDR, dodawania efektów i wiele innych – mamy sporo wtyczek, które pozwalają powiększyć możliwości aplikacji. To bardzo zaawansowane narzędzie.
Teraz, kiedy mamy już nasze zdjęcia, możemy spróbować wykonać panoramę. Co to jest panorama wytłumaczy nam pięknie Wikipedia http://pl.wikipedia.org/wiki/Panorama_(zdjęcie) Ja tylko chciałbym przedstawić program Hugin http://pl.wikipedia.org/wiki/Hugin_(program)
Ponieważ nie jestem ekspertem w tworzeniu panoram, ani nie mam wielu dobrych zdjęć, z których panorama mogłaby powstać, więc tylko przedstawię efekt kilkunastominutowej zabawy ze zdjęciami mojego młodszego dziecka.
Przy tej okazji wspomnę o kolejnym programie, który pozwala nam bardzo łatwo i szybko dokonywać korekcji zdjęć – to gThumb (https://wiki.gnome.org/gthumb) – również domyślnie zainstalowany w Szkolnym Remiksie Uczniowskim. Ciekawe programy do edycji zdjęć opisałem, teraz przyszedł czas na obróbkę wideo. Tutaj również możemy pochwalić się kilkoma naprawdę ciekawymi pozycjami. Przypominam – wszystko, co opisuję, możecie legalnie i za darmo używać zarówno w szkole, jak i w domu i w pracy. Przede wszystkim musimy nasz materiał wideo przenieść z kamery do komputera. W przypadku nowych kamer oraz aparatów fotograficznych, nie będzie większego problemu – podłączone urządzenie kablem USB do komputera z systemem SRU_Desktop zostanie automatycznie wykryte – nie potrzeba instalacji żadnych sterowników – po
prostu zobaczycie na pulpicie menadżer plików, w którym będzie widoczny dysk czy też karta pamięci. Jeśli natomiast macie starszą kamerę ze złączem FireWire lub DV, wtedy polecam aplikację, która pozwala importować z takich kamer materiał wideo. W naszym przypadku Kdenlive (http://www.kdenlive.org/) - oferuje szeroką gamę formatów zarówno wejściowych jak i wyjściowych, m.in. mpeg, hdv, dv, dvd, vob, realvideo, h264, flash, theora, wav, mp3, xvid, quicktime. Obsługiwana jest nielimitowana liczba ścieżek multimedialnych. Kdenlive posiada wszystkie podstawowe funkcje edycji, umożliwia korzystanie z wielu filtrów i efektów, a przejrzysty interfejs pozwala na szerokie możliwości konfiguracji.
Innym, bardzo ciekawym programem do obróbki materiałów wideo jest OpenShot (http://www.openshotvideo.com/) - do jego najważniejszych funkcji zaliczyć należy obsługę animacji Key Frame, funkcje dodawanie przejść wideo z możliwością podglądu w czasie rzeczywistym, edycji kolorów, barw, jasności czy opcję zmiany szybkości odtwarzania wideo (efekt slow motion). Na końcu możemy wyeksportować nasz materiał do wielu różnych predefiniowanych formatów, jak OGV czy też WEBM.
Oczywiście, w moim artykule nie może zabraknąć kolejnego ważnego elementu – przygotowania płyty DVD. To na wypadek, gdybyśmy nasz film chcieli pokazać komuś, kto nie dysponuje komputerem, a tylko zwykłym odtwarzaczem DVD. Wówczas polecam program o wdzięcznej nazwie DeVeDe (http://www.rastersoft.com/programas/devede.html) obsługuje większość najpopularniejszych formatów wideo (MPEG/MPEG4, AVI, ASF, FLV, WMV, OGG i inne) i napisów (SUB, SRT), oferując szereg przydatnych i prostych w użyciu funkcji. Wśród nich znaleźć można opcje pozwalające dodać do kompilacji napisy (a także ustalić ich pozycję), wybrać system PAL/NTSC, zaprojektować menu dla płyty, dokonać wyboru szybkości transmisji video/audio, docelowej rozdzielczości (1920x1080, 1280x720, 720x576, 704x576, 480x576, 352x576, 352x288), proporcji obrazu (4:3, 16:9), a także trybu skalowania. Dodatkowo aplikacja posiada mechanizmy, których zadaniem jest poprawa jakości obrazu - m.in. kwantyzacja Trellis, algorytm MacroBlock i usuwanie przeplotu. Rezultat pracy zapisany może zostać w postaci struktury dysku lub obrazu BIN/CUE i ISO. DeVeDe często wykorzystywany jest jako narzędzie do konwertowania filmów do formatu MPEG.
No i na koniec – już zupełnie dla nas samych – malutkie narzędzie, które pozwoli przygotować wideo w formacie na urządzenie przenośne. To Iriverter (https://iriverter.thestaticvoid.com/) - jest nakładką na mencoder powstałą w celu ułatwienia konwersji wszystkich najpopularniejszych formatów plików. Narzędzie dostępne jest na dwie platformy: Linux i Windows. Pliki po konwersji można odczytać na wielu popularnych modelach odtwarzaczy, w tym: iRiver PMP120, PMP140, H320, H340, U10, Zen Vision, iAudio X5 oraz iPod Video.
Mam nadzieję, że tym artykułem pokażę, że w Szkolnym Remiksie Uczniowskim jest wiele oprogramowania, z którego każdy może legalnie i za darmo korzystać, niezależnie, czy wykorzystuje to oprogramowanie do tworzenia prywatnych albumów, szkolnej gazetki, czy też tworzy film, który będzie chciał sprzedawać za grube miliony złotych. Mam nadzieję, że wolne i otwarte oprogramowanie, które nie ogranicza nikogo w żaden sposób, może być dobrą alternatywą dla zamkniętych, choć czasami darmowych rozwiązań. Mam nadzieję, że zechcecie spróbować, jak działa to oprogramowanie. W chwili, gdy czytacie ten artykuł, SRU_Desktop jest już dostępny z tymi wszystkimi aplikacjami pod adresem: http://wioowszkole.org/SRU/ Zapraszam na strony: • superbelfrzy.edu.pl – Blog Superbelfrów • wioowszkole.org – Strona projektu • friendica.info.pl – Sieć społecznościowa bez cenzury i blokad