Tableau auctions
resultaten voorjaarsveilingen
sterke start Na een moeilijk 2016 – met te hooggespannen verwachtingen na het spectaculaire veilingjaar 2015 en de nodige politieke onrust – hopen de grote internationale veilinghuizen, met de blik gericht naar daar waar de zon opkomt, vurig op een terugkeer van een bloeiende markt. Een stralende bloementuin geschilderd door Gustave Klimt, in Londen geveild voor 48 miljoen pond, kondigt in ieder geval zonniger tijden aan.
terugblik
veilingen Het was op 1 maart het topstuk op de avondveiling, waar impressionistische, moderne en surrealistische werken onder de hamer kwamen. Voor de uitbundige tuin van de Oostenrijkse schilder de op twee na hoogste prijs voor een kunstwerk ooit op een veiling in Europa betaald, achter Giacometti’s L’Homme qui marche (£65 miljoen) en De slachting der onschuldigen van Rubens (£50 miljoen). In New York betaalde De Neue Galerie in 2006 het astronomische bedrag van $135 miljoen voor Klimt’s Portret van Adèle Bloch-Bauer. Op het nu in Londen geveilde schilderij Bauerngarten uit 1907 zijn onder meer klaprozen, margrieten en rozen afgebeeld. Er werd om het fleurige schilderij gevochten door vier telefonische bieders. Het werk ging naar een Duits sprekende bieder, die tenminste twee Aziatische bieders het nakijken gaf. Veilingmeester Helena Newman van Sotheby’s noemde het blij ‘een gedenkwaardige avond voor de kunstmarkt’: de totale veilingopbrengst was £194,8 miljoen, het hoogste totaal ooit voor een in Londen gehouden veiling en 108% meer
< Le Corbusier (1887-1965), Nature morte et figure, 1927, olie op doek, 113,8 x 145,5 cm, £3,3 miljoen, Christie’s Londen Gustav Klimt (1862-1918), Bauerngarten (Blumengarten),1907, olie op doek, 110 x 110 cm, £50 miljoen, Sotheby’s Londen Henri Matisse (1869-1954), Jeune fille aux anémones sur fond violet, 1944, olie op doek, 61,3 x 50,1 cm, £8,5 miljoen, Christie’s Londen Claude Monet (1840-1926), Les bords de la Seine au Petit-Gennevilliers, 1874, olie op doek, 54,2 x 73 cm, £3,5 miljoen, Christie’s Londen Pablo Picasso (1881-1973), Portrait de Lluís Alemany, 1899-1900, gouache en houtskool op papier, 47 x 31 cm, £773.000, Christie’s Londen Paul Gauguin (1848-1903), Te Fare - La Maison, 1892, olie op doek, 28,7 x 36,2 cm, £20,3 miljoen, Christie’s Londen
dan vorig jaar, toen de vraag in de kunstmarkt was afgekoeld en als resultaat £93,7 miljoen werd genoteerd. Nul werd 89 procent van de lots verkocht op de veiling impressionistische en moderne kunst bij Sotheby’s. Dit resultaat, samen met de sterke opbrengsten bij Christie’s de avond ervoor, wijst op een aangesterkte internationale kunstmarkt. Onder de nieuwe leiding van Adam Chinn, is Sotheby’s veel scheutiger geworden met het geven van garanties. Aan sommige verkopers wordt dan een vast afgesproken bedrag betaald, ongeacht wat de prijs is op het moment dat er wordt afgehamerd. Dat laat zich terugzien in een indrukwekkende verkoop als die op 1 maart. Inclusief de Klimt, werden acht van de 54 kavels op woensdagavond op die manier ‘gedekt’, hetzij door het veilinghuis of door derden, samen meer dan de helft van de geschatte waarde van de verkoop. Christie’s had maar twee gegarandeerde lots. In de veiling bij Sotheby’s was naast Klimt ook Effet de Neige à Louveciennes (1874) van Alfred Sisley een blikvanger. Het prachtige landschap valt op door zijn iriserende blauwe schaduwen op zonovergoten sneeuw. Sisley heeft nooit de commerciële hoogten van impressionistische tijdgenoten zoals Monet en Renoir bereikt, maar dit meesterwerk uit zijn beste periode behaalde toch een veilingrecord voor de kunstenaar van £7,4 miljoen (schatting van £6 miljoen). Picasso heeft een grotere naam, maar de meer sombere schilderijen die hij in oorlogstijd maakte, worden vaak beschouwd als minder commercieel. Bij Sotheby’s werd dat vooroordeel van tafel geveegd toen het stilleven Plant de Tomates (1944) aan een van de vier telefonische bieders verkocht werd voor £17 miljoen, een veilingrecord voor een stilleven van Picasso. Met een lage schatting van £10 miljoen, had dit lot ook een gegarandeerde prijs gekregen. De tomatenplant stond tijdens de bezetting van Parijs door de nazi’s ››
mei / juni 2017 Tableau Fine arts magazine | 69
terugblik
veilingen
Modigliani $24,4 miljoen
Picasso £17 miljoen
Berthe Morisot £4,1 miljoen
bij Picasso in de vensterbank, als een symbool van verzet en hoop. Picasso maakte het schilderij – deel van een serie van vijf – een paar dagen voor de bevrijding. Drie andere Picasso’s in de veiling wisselden voor £13,6, £12 en £8 miljoen van eigenaar. De ‘goedkoopste’, Nu couché et tête d’homme (1967), is een prachtig voorbeeld van één van de favoriete thema’s van Picasso, die van de kunstenaar en model, geïnspireerd door de laatste liefde van zijn leven, Jacqueline Roque. Vaak is de mannelijke figuur afgebeeld met schildersattributen – een palet en penseel en een schildersezel die de grens bepaalt tussen het domein van de man en dat van de vrouw. In andere versies wordt de man afgebeeld als een muzikant die de vrouw verleidt met zijn fluit. Hier wordt de man gezien als een musketier. Hoewel hij in levendige kleuren is geschilderd, wordt zijn aanwezigheid gereduceerd tot een borstbeeld in de hoek van de compositie: hij wordt duidelijk gedomineerd door zijn naakte metgezel. Ook van Amadeo Modigliani kwam een sterk werk onder de hamer. In het Portrait de Baranowski portretteerde Modigliani zijn collega, de Poolse emigrant Pierre-Edouard Baranowski, Bara genoemd. In Montparnasse, het thuis van de Parijse avant-garde, portretteerde Modigliani een aantal figuren in zijn sociale en artistieke kring, en creëerde zo een soort visuele geschiedenis van de Parijse bohemien cultuur aan het begin van de twintigste eeuw. Het grote portret van Bara werd geveild voor £16 miljoen. Totaal brachten de 84 lots bij Christie’s £136,9 miljoen op, met 92 procent van de werken verkocht. Het totaal was ongeveer 43 procent hoger dan vorig jaar. Speciaal voor de Aziatische klanten – nu goed voor ongeveer een derde van de veilingkopers – plande Christie’s net als Sotheby’s de verkoop drie weken later dan gebruikelijk vanwege de viering van het Chinese nieuwjaar. Een selectie
70 | Tableau Fine arts magazine mei / juni 2017
Sisley £7,4 miljoen werken is op een uitgebreide tournee door Azië geweest. Aziaten boden op bijna alles bij Christie’s, door Chinees sprekende medewerkers telefonisch doorgegeven. Veertien werken uit de privécollectie impressionistische en post-impressionistische kunst van de Duitse filantroop en mecenas Barbara Lambrecht, veroorzaakten een spervuur van dergelijke biedingen, met als hoogtepunten £4,1 miljoen voor de vaak tentoongestelde Femme et enfant au Balcon (1872) van Berthe Morisot en ruim £2 miljoen voor Femme en noir (1875), ook bekend als Avant le théâtre. Deze maakte zeer waar-
schijnlijk deel uit van de tweede tentoonstelling van impressionisten in 1876 en is ongetwijfeld een van de beroemdste werken uit de carrière van Morisot. Van Kees van Dongen zijn er ook twee werken geveild: het doek Deux anges realiseerde £989.000. Het ademt sensualiteit en erotiek en geeft de bedwelmende sfeer weer van het leven in bohemien Montmartre aan het begin van de twintigste eeuw. Le Balcon (£905.000) is van een andere aard. Het maakt deel uit van een kleine serie werken geïnspireerd op zijn verblijf in Sevilla, waar Van Dongen in 1910 terecht kwam tijdens
Picasso £8 miljoen
Een belangrijk deel van de biedingen op impressionisten en modernen komt uit Azië
Magritte £14,4 miljoen
Magritte £10,2 miljoen een reis van een aantal maanden door Spanje en Marokko. Ruim £3,5 miljoen werd er neergeteld voor Les bords de la Seine au PetitGennevilliers van Claude Monet. De Lambrecht Collectie bracht totaal £15,9 miljoen op, het dubbele van de schatting. Ongeveer de helft van de werken ging naar Azië. Drie schilderijen van Le Corbusier (1887-1965) – Accordéon, carafe et cafetière (1926), Femme grise, homme rouge et os devant
une porte (1931) en Nature morte et figure (1927-1944) – werden aangeboden door de Heidi Weber Museum Collection. De Zwitserse interieurontwerpster Heidi Weber had als vriendin, vertrouweling en beschermvrouwe een unieke relatie met architect en kunstenaar Le Corbusier. Ze bracht een ongeëvenaarde collectie van zijn schilderijen bijeen, van de elegante, strak puristische composities uit de late jaren 1910 en het begin van 1920,
tot de uitbundige creaties van zijn latere jaren. Webers visie en toewijding bepaalden in belangrijke mate de internationale faam die Le Corbusier nu geniet. Ze financierde ook de bouw van zijn laatste architectuurontwerp, het Heidi Weber Museum - Centre Le Corbusier aan de oevers van het Meer van Zürich in Zwitserland dat in 1967 werd voltooid, twee jaar na de dood van Le Corbusier. De nu ter veiling aangeboden schilderijen realiseerden samen, ruim boven de richtprijs, £9,3 miljoen. Er was ook een verliezer bij Christie’s: de Russische miljardair Dmitry Rybolovlev. In de veiling waren vier van de 38 werken van grote namen opgenomen die Rybolovlev particulier voor ongeveer $2 miljard had gekocht via de Zwitserse zakenman Yves Bouvier. In een langlopende rechtzaak beweert de Russische verzamelaar dat hij frauduleus is overvraagd voor deze aankopen; een beschuldiging die Bouvier ontkent. Voor de werken van Gauguin, Magritte, Rodin en Picasso in deze veiling zou Rybolovlev totaal $174 miljoen hebben betaald. Onbeschermd door garanties, brachten ze nu ‘slechts’ $43,7 miljoen op. Voor het Tahitiaanse landschap Te Fare (La Maison) uit 1892 van Gauguin werd £20,3 miljoen neergeteld, de hoogste prijs van de veiling. Rybolovlev had er volgens zeggen in 2008 zelf $85 miljoen voor betaald... Het op een na hoogste bod in de veiling was voor Jeune fille aux Anémones sur fond violet (1944) van Henri Matisse, dat werd verkocht voor £8,5 miljoen. Voorts brachten tien van de 50 aangeboden werken rond £3 miljoen op. De Belgische verkoper van Magritte’s grote olieverfschilderij La Corde Sensible uit 1960, met de won- ››
Rinsema €35.000
Van Dongen £905.000
Van Dongen £989.000
mei / juni 2017 Tableau Fine arts magazine | 71
Voorjaarsveilingen 2017 3 mei Berlijn veiling; coll. Gronert; Russian Sale (in Berlijn) 18–20 mei Oude Meesters en 19e Eeuwse Schilderkunst; Juwelen; Zilver, Porselein, Meubilair 31 mei–1 juni Moderne kunst; Fotografie; Hedendaagse kunst 9 juni Japan, India, Zuidoost-Azië (in Keulen) 18 juni China, Tibet /Nepal (in Brussel, kijkdagen: 10–17 juni) Kijkdagen in Brussel: 19–22 mei (Moderne kunst, Fotografie, Hedendaagse kunst)
Josef Albers. Homage to the Square. 1961. Olie op aluminium, 50,5 x 50,5 cm. Veiliing 1 juni Grote Hertstraat 6 1000 Brussel T +32-2-514 05 86 brussel@lempertz.com
Neumarkt 3 50667 Keulen T +49-221-92 57 290 www.lempertz.com
terugblik
veilingen
‘Tekenen, heel veel tekenen, dan zul je een goed kunstenaar worden’, zei Ingres tegen Degas
Degas €367.500 derlijke voorstelling van een wolk in een cocktailglas, slaagde er bij Christie’s in van een derde partij een garantie voor het doek te krijgen van acht cijfers. Zo werd deze iconische Magritte via een enkel bod van de garantiegever afgeslagen op £14,4 miljoen, een veilingrecord voor de kunstenaar. Magritte’s La domaine d’Arnheim, ooit in de collectie van Edward James, ging ook voorbij het vorige record met een opbrengst van £10,2 miljoen.
tepunten waren drie grote bladen van Giovanni Domenico Tiepolo uit zijn bijbelserie en Een van de hoogtepunten was Giovanni Battista Tiepolo’s tekening in rood krijt van
tekeningen in parijs Tijdens de Semaine du Dessin in Parijs, waarin ook de beurzen Salon du dessin en Drawing Now plaatsvonden, werden er bij de grote veilinghuizen tekeningen geveild. Op woensdag 22 maart kwamen bij Christie’s tekeningen van oude meesters en 19de-eeuwse tekeningen aan bod, met werken van onder anderen Tiepolo, Piranesi, Guardi, Liotard, Boucher, Greuze, Millet, Daumier en Jongkind. De veiling telde 68 lots met een totaalopbrengst van ruim €2 miljoen. Hoog-
Tiepolo €158.500 een man met open mond met een opbrengst van €158.500, net boven de laagste schatting. Op 23 maart werden bij Christie’s Parijs onder de titel Atelier Degas 55 werken op papier van Degas – die precies 100 jaar geleden overleed –
Degas uit de collectie van de erfgenamen van de broer van de kunstenaar, René de Gas. De tekeningen, gedateerd tussen 1855 en 1865, zijn vroege studies van de anatomie, de klassieke oudheid en oude meesters. In 1853, toen Degas (om zijn vader te plezieren) rechten studeerde, ging hij regelmatig naar de prentenafdeling van de Bibliothèque Nationale of het Louvre, waar hij Dürer, Rembrandt, Veronese of Goya kopieerde. In de veiling was een inkttekening met de titel Femmes au Lavoir die geïnspireerd is op de etstechniek van Rembrandt. Voorgesteld is een man (misschien de kunstenaar zelf ), op de rug gezien, die stiekem naar de werkende wasvrouwen staat te kijken. In de jaren 1860 was Degas’ voornaamste thema ‘vrouwen in de samenleving’, met name werkende vrouwen: wasvrouwen, winkeljuffen en zangeressen in het café-chantant. En vanaf 1875 tot het einde van zijn carrière zijn de ‘door het sleutelgat’ bekeken intieme scènes van badende vrouwen favoriet. In 1853 registreerde Degas zich als kopiist in het Louvre en blijft Franse, Italiaanse en Hollandse Oude Meesters bestuderen. In 1855 ging Degas naar de École des Beaux Arts en vervolgde zijn talrijke bezoeken aan het Louvre. In de veiling bracht de daar gemaakte studie van Agasias van Ephese’s Gladiator van Borghese €398.500 op. Drie gegadigden dreven de prijs op tot ruim elf maal de hoogste schatting. Het was tevens het duurste lot van de veiling. Tussen 1856 en 1865 reisde hij naar Italië om de oude meesters van de Renaissance te bestuderen en volgde op zondagavond de openbare lessen aan de Academie de France in de Villa Medici in Rome. Terug in Parijs vestigde Degas zich in een atelier aan
Degas €76.900
Degas €398.500
Degas €578.500 de rue de Laval. Veel van de studies uit 1860-1870 laten zijn broer René en zijn zuster Thérèse zien. Deze portretten illustreren zijn bewonde-
mei / juni 2017 Tableau Fine arts magazine | 73
terugblik
veilingen ring voor de neoclassisistische schilderkunst en voor Ingres. Tijdens zijn studie bezocht Degas regelmatig het atelier van de meester om hem zijn tekeningen te laten zien. Een kwetsbaar portret van zijn zuster Thérèse de Gas maakte hij in de stijl van Ingres, maar met het realisme van Gustave Courbet. Het werd net boven de schatting geveild voor €76.900. Totaal leverde de veiling Van Dongen €326.500 Atelier Degas €1,56 miljoen aan verkopen op, 85% van de lots en 89% naar waarde. Diezelfde dag veilde Christie’s ook moderne en hedendaagse tekeningen voor een totaalbedrag van €8,03 miljoen. Onder de 152 lots (waarvan er 28 (18,4%) geen koper Chagall €86.500 vonden) waren tekeningen van Van Dongen, Pisarro, een selectie werken op papier van Picasso uit de nalatenschap van Edouard Pignon, een collectie van 15 werken van Chagall en 19 werken van Henri de Toulouse-Lautrec. De hoogste opbrengst was ook hier voor een Degas: de Danseuse au bouquet werd afgehamerd op €578.500. Op 23 maart organiseerde Sotheby’s in Galerie Charpentier voor het eerst een Œuvres sur Papier veiling van moderne en hedendaagse tekeningen. Een totaal van 144 Matisse €967.500 kunstwerken overspanden twee eeuwen en variëreerden van een romantische inkttekening door Victor Hugo tot de politiek geëngageerde tekening Lampedusa (opbrengst €150.379) van de Franse Algerijn Adel Adbessemed. Onder de highlights was een van de allerlaatste tekeningen – in penseel en Oost-Indische inkt – van Matisse, uit de collectie van Claude Duthuit, de kleinzoon van de schilder (€967.500). Verder kwamen er werken van Berthe Morisot, Picasso en Mirό en een Miró €415.500 Parijse collectie uit de jaren 1960, met tekeningen van Matta en Henri Michaux aan bod. En ook hier een fraaie Degas: Chez la Modiste, een tekening in pastel en houtskool die werd verkocht voor €367.500. Voor 108 lots (75%) werd een nieuAdel Abdessemed €150.397 we eigenaar gevonden. De veiling van werken op papier bij Sotheby’s Parijs leverde in totaal €6,05 miljoen Tableau Fine arts magazine mei / juni 2017 | 74 op.
Imi Knoebel €434.500
Christie’s amsterdam Op 8 maart kondigde Christie’s aan internationaal te gaan inkrimpen, ook in Amsterdam. Daar gaat Christie’s alleen nog een paar keer per jaar kunst vanaf de twintigste eeuw veilen en dat gaat dan ook met minder dan de huidige 25 mensen gebeuren. Met de veilinghuizen in Azië gaat het juist heel goed, maar in andere delen van de wereld wordt het minder en daarom vindt Christie’s het tijd voor een ‘aangepaste stra-
tegie’. Er wordt wel veel via internet geveild, maar dat kan met een kleinere organisatie. In Londen gaat het veilinghuis in South Kensington waarschijnlijk zelfs helemaal dicht. Het is nog niet duidelijk of het pand aan de Cornelis Schuytstraat in Amsterdam wordt aangehouden, aldus directeur Arno Verkade. Wereldwijd gaan naar het zich laat aanzien 250 medewerkers hun baan bij Christie’s verliezen. De sanering speelt zich vooral in Europa af.
Vasarely €302.500
Europese kantoren sluiten of veilen minimaal. Het veilen in Azië en online heeft de toekomst.
sculpturen van Immendorf, Visch en Lüpertz Vooralsnog vond in Amsterdam op dinsdagavond 11 april en woensdag 12 april de veiling naoorlogse en hedendaagse kunst plaats. Op de cover van de catalogus, waarin 251 lots staan beschreven, prijkt het kleurrijke Revolver uit 2003 van Imi Knoebel (Dessau, 1940). Het tweedelige aluminium paneel, 231,5 x 320 cm groot, is opgebouwd uit verticale en horizontale stroken die beschilderd zijn met acrylverf. Imi Knoebel beschouwt zichzelf voornamelijk als schilder, beïnvloed door grote voorbeelden als Mondriaan, Malevich en Lucio Fontana. Hij hanteert schilderkunstige middelen als kleur, verfstreek, verschillende dragers en bewerkte en onbewerkte oppervlakken voor zijn constructies. Revolver I had een schatting van €60-120.000 meegekregen, maar het kleurrijke werk bracht €434.500
op. Een ander hoogtepunt van de avondveiling was het grote (250 x 250 cm) werk Boglar-I uit 1966 van de Hongaars-Franse op art-kunstenaar Victor Vasarely (1906-1997). Het is verwant aan V-Boglar dat zich in de vaste collectie van het Centre Pompidou bevindt. Vasarely was één van de pioniers van de op
Stella €506.500
art en inspireerde vele andere kunstenaars met zijn ideeën. Al in de jaren veertig was hij bijzonder geïnteresseerd in de illusionistische en kinetische werking van vormen, patronen, netwerken en kleuren. Het bij Christie’s door een Zwitserse verzamelaar aangeboden doek werd afgehamerd voor €302.500, meer dan het dubbele van de hoogste schatting. Met €506.500 was het duurste lot van de veiling The Chart (D-14, 1X) uit de serie Moby-Dick van Frank Stella (richtprijs €260320.000). Stella maakte het werk – een samengaan van schilderkunst, grafiek en sculptuur – tussen 1990 en 1992. Een iets lagere schatting (€250-300.000) had de 130 cm hoge sculptuur in cortenstaal van Richard Serra uit 1985, nummer drie uit een editie van drie. De sculptuur werd verkocht voor €422.500. Onder de noemer Body Politics presenteerde Christie’s een groep hedendaagse figuratieve sculpturen. De beelden hebben gemeen dat ze ons beeld van het menselijk lichaam ‘ontregelen’ in de zin van herkenbaarheid en vervreemding. In het werk van Magdalena Abakanowicz, Henk Visch, Markus Lüpertz, Jörg Immendorff en Jonas Burgert, is de figuur afwisselend wild en ingetogen en kan zowel een politiek symbool als een anonieme relikwie zijn. De minimalistische Small Turf Circle uit 1990 van de Engelse land artkunstenaar Richard Long wisselde voor €50.000 – een bedrag ruim boven de hoogste schatting – van eigenaar. Het is een van een aantal kunstwerken dat geveild werd uit de vermaarde Collectie Visser. Als gerenommeerd meubelontwerper en een geëngageerd mecenas wordt Martin Visser (1922-2009) erkend als een van de belangrijkste Europese verzamelaars van ››
Sol Lewitt €104.500
Long €50.000
Serra €422.500
terugblilk
veilingen
Alechinsky €110.500
Corneille €62.500
Asger Jorn €98.500 zijn generatie. Met een groot gevoel voor de belangrijkste ontwikkelingen in de kunst van zijn tijd bracht Visser samen met zijn eerste vrouw Mia, broer Geertjan en met zijn tweede echtgenote Joke van der Heijden een up-to-date collectie bijeen door telkens in een vroeg stadium bij kunstenaars aan
te kloppen. Velen van hen zouden uitgroeien tot boegbeelden van de avant-garde. Zijn eerste aankoop was van een werk van Karel Appel, en vele andere werken van CoBrAkunstenaars volgden. En nog voordat ze op grote schaal in Europa werden geaccepteerd kreeg Visser oog voor Nul- en Zero-kunstenaars. De familie zag de collectie nooit als een statisch geheel: de werken kwamen en gingen terwijl ze kunstenaars bleven zoeken met potentie. In de loop van de vijftig jaar wisten de Vissers een aanzienlijke collectie werken van belangrijke kunstenaars bijeen te brengen waaronder werken van Sol Lewitt, Richard Long, Chris Burden, Hanne Darboven en Georg Baselitz. Van Sol Lewitt kwam bij Christie’s het schilderij Vertical Brushstrokes in All Directions onder de hamer (€104.500) en het wit geschilderde houten object Untitled (1A) uit 1986-89, dat Visser cadeau kreeg van de kunstenaar (€74.500). Georg Baselitz gaf Visser een kleine gouache met inkt op bedrukt papier als presentje, dat nu onder de hamer ging voor €9-10.000, maar geen koper vond. Uit verschillende collecties was er werk aangeboden van Alechinsky en Asger Jorn, een sterke vroege Corneille (Le Guerrier uit 1949), Eugène Brands, Anton Rooskens, Constant, Carl Pedersen en veel van Karel Appel. Ook was er een behoorlijk aanbod minimalistische kunst, zoals diverse objecten van Carl Andre en Carel Visser, een bonte assemblage van Jan Henderikse en een rode Aubertin, maar er was maar één enkele Schoonhoven (R71-23, €134.500). Zo lijkt het minimalistische wit deze lente weer plaats te maken voor heel veel meer kleur. ››
Appel €134.500
76 | Tableau Fine arts magazine mei / juni 2017
summary auctions review The exuberant Gustav Klimt summer landscape Bauerngarten sold at Sotheby’s on the first day of March for £48 million, bringing the third-highest price for any artwork sold at auction in Europe. The painting, with an estimate of at least £35 million, was contested by four telephone bidders, reflecting newly energized demand for works by the great names of 20th-century art. Also leading the sale were three portraits by Pablo Picasso, accompanied by his poignant war-time still life Plant de tomates which sold for £17 million. Paul Gauguin’s vision of the south pacific, Te Arii Vahine, reached £8.4 million, and Alfred Sisley’s snow-scape Effet de neige à Louveciennes sold for £7.4 million – a new record for the artist. The evening sale of Impressionist, Modern and Surrealist art at Sotheby’s, brought a total of £194.8 million. It was the highest total for any auction staged in London.This result, together with other strong prices at Christie’s Impressionist and Modern sale the previous evening – £136.9 million: a 45% increase on results this time last year – seemed to signal a strengthening of the international art market. Highest-selling lot at Christie’s was Paul Gauguin’s colourful Te Fare (La Maison) (1892), which fetched £20.3 million. Another highlight was a record for René Magritte’s La Corde Sensible (1960). It fetched £14.4 million. German philanthropist and collector Barbara Lambrecht, sold 13 works to benefit the Rubens Prize Collection in the Museum of Contemporary Art in Seigen. All lots sold for a total of £15.9 million, including a beautiful, sober and almost monochrome portrait by Berthe Morisot, Femme en noire (1875), which more than doubled its high estimate, selling for £2 million. Coinciding with the annual Salon du Dessin, Christie’s Paris is offered some one hundred Old Master and 19th-century drawings by Tiepolo, Boucher, Greuze, Cassa, Boldini, Bianchi, Daumier and Millet among others. The sale totalled €2 million. On March 23rd Christie’s presented a sale dedicated to Edgar Degas. Comprising 55 works on paper, the collection came from the heirs of Degas’ brother, René de Gas. Dated between 1855 and 1865 the drawings were mainly early works. The sale was divided into six sections, featuring studies inspired by the Old Masters, Antiquity, portraits of his family, sketches for later paintings and academic studies. The auction resulted in €1.5 million. The same day Sotheby’s presented its first Paris sale dedicated to modern and contemporary works on paper at the Galerie Charpentier. The sale Œuvres sur Papier brought a total of €6 million for 108 sold works (75%). The Visage by Matisse was the top lot of the sale, achieving €967,500 and Lampedusa by Adel Abdemessed established a world record for a work on paper by the artist with a final price €175,000. Christie’s Paris Modern Works on Paper sale comprised 152 lots, featuring works from several private collections, including 15 works on paper by Marc Chagall from a private collection; a selection of works by Pablo Picasso from the estate of Edouard Pignon; and a panorama of works from American collectors Evelyn and Jerome Oremland. The auction totalled €8.03 million. In the face of a change in economic power from Europe to Asia and the US, Christie’s is closing a salesroom in London’s South Kensington area as well as downsizing its force in Amsterdam. Still in full swing Christie’s Amsterdam presented its interesting and colourful Post-War and Contemporary Art Sale on 11 and 12 April, which resulted in a total of €7.7 million. ››
Internationale Avant-Gardes 1960-1990 16 mei 2017 • Venduehuis Den Haag
Keith Haring (1958-1990) Container voor de Channel Surf Club Knokke, 1987 Lakverf op scheepscontainer 250 x 1250 x 240 cm Richtprijs € 1.500.000 - 2.000.000
>
Tijdens de Voorjaarsveiling Kunst en Antiek wordt een collectie Internationale Avant-Gardes 1960 - 1990 geveild met onder meer de in 1987 door Keith Haring beschilderde container voor de Channel Surf Club Knokke.
Voorjaarsveiling Kunst en Antiek 16, 17, 18, 19 mei 2017 KIJKDAGEN: 11, 12, 14, 15 mei 10.00 - 17.00 uur 13 mei 10.00 - 16.00 uur
Alexander Calder (1898-1976) Uit de serie: The Bicentennial Tapestries The Pear, the Cheese, and the Serpent, 1975 Handgeweven wollen Aubusson tapijt, 105 x 150 cm Richtprijs € 8.000 - 10.000
Pierre Alechinsky (1927) À l’Aveuglette, 1974 Ets en aquatint op papier gemonteerd op doek, 185 x 275 cm Richtprijs € 25.000 - 30.000
Venduehuis der Notarissen Nobelstraat 5 2513 BC Den Haag Telefoon 070 365 88 57 info@venduehuis.com
ONLINE CATALOGUS:
www.venduehuis.com En verder ook bijzonder werk van: Alan Davie, Pierre Alechinsky & Christian Dotremont, Walter Leblanc, Roy Lichtenstein, Pol Mara, Jan Burssens, Jo Delahaut, Gilbert Decock, Marc Mendelson, Maurice Wyckaert, André Brasilier, Pol Bury, Jack Hamilton Bush, Lynn Chadwick, Le Corbusier, Terry Frost, Patrick Heron, Robert Jacobsen, Richard Mortensen, Pablo Palazuelo, Victor Pasmore, Arnaldo Pomodoro, William Scott, Richard Smith, Jesus Rafael Soto, Antoni Tapiès, Walasse Ting en Raoul Ubac.
AUCTION CALENDAR MARCH - JUNE FINE & RARE WINES sunday 12 march MODERN & CONTEMPORARY ART in singapore saturday 1 april THE ASIAN ART SALE monday 29 may MODERN & CONTEMPORARY ART monday 12 june 19TH CENTURY PAINTINGS & WORKS BY OLD MASTERS monday 26 june Lekstraat 63 1079 EM Amsterdam +31-20-3012950 info@aagauctioneers.com www.aagauctioneers.com