Zomer 2013 Tableau Fine arts magazine | 3
THE INTERNATIONAL FAIR FOR OLD MASTER PAINTINGS
13-17 November 2013
Events
Palais Brongniart, Paris 2e
Sous réserve d’usufruit
11 a.m. - 8 p.m., evening view November 15th until 10 p.m. Closed at 5 p.m. on November 17th
In collaboration with the Paintings department of the Louvre museum
www.paristableau.com
“With a life interest”
Federico Zeri and connoisseurship Colloquium on Wednesday November 13th
november 2013
inhoud
42 PAN 2013
Op PAN Amsterdam worden van 24 november t/m 1 december door 125 kunsthandelaren meer dan15.000 kunstvoorwerpen uit alle tijden en in alle disciplines te koop aangeboden. Tableau presenteert een selectie uit het aanbod in een preview met aandacht voor ‘couleur locale’.
preview pan amsterdam
reizen naar plekken en tijden
18
De monomanie van Malevich
Het Stedelijk toont haar kroonjuwelen: de collectie Malevich in het omvangrijkste overzicht van Kazimir Malevich (1878-1935) in Nederland tot nu. Het laat zien hoe de Rus zich zo radicaal bleef vernieuwen, dat hij zich uiteindelijk in de hoek schilderde.
En verder in dit nummer: Editorial Kiosk
9 11-17
Boeken, beurzen, evenementen. Lezersaanbieding: Kokoschka & PAN.
Veilingnieuws
62
Terugblik: Christie’s en Sotheby’s in China en Nederlandse musea veilen in buitenland. Vooruitblik: Rietveld en Balla in New York.
94
Lita Cabellut Op bezoek in haar nieuwe atelier in Den Haag, vertelt ze met passie over kracht en twijfel, leven en schoonheid. Hoe een zigeunerkind in de straten van Barcelona een internationaal succesvol kunstenaar werd.
Op de cover:
Lita Cabellut, Coco Chanel, 2013, gemengde techniek op doek, 250 x 200 cm. Zie het atelierportret op p. 94-101.
››
november 2013
inhoud
70
East meets West in Qatar
Sjeika Al-Mayassa, de machtigste persoon van de internationale kunstwereld, haalde onder meer enfant-terrible Damien Hirst naar het oliestaatje. Twee betrokken Nederlanders hielden een dagboek bij.
102
onze mannen in qatar
Winkelen in het museum
voor de ‘sjeika van de kunst’
De museumshop is inmiddels in veel gevallen een serieus luxe warenhuis geworden. En het assortiment wordt steeds origineler...
52
Magistraal Ming
Tableau reisde af naar Nanjing en Beijing en maakte een reportage van de voorbereidingen van uitzonderlijke en waardevolle bruiklenen aan De Nieuwe Kerk in Amsterdam.
26
En verder in dit nummer:
Highlights Nederland
Internationale Highlights
76
Museumtentoonstellingen in België, Parijs, Londen en New York.
Tentoonstellingsagenda Volgende keer
109-113 114
Van sfeervolle interieurs in Gouda tot visuele grapjes in Den Bosch, Amerikaanse ‘street works’ in Tilburg, woestijnschatten in Leiden en beroemde ruiters te paard in Zwolle tot onverwachte lessen én haute couture in Den Haag.
Tableau u a T u a e le a T l b b a le T aleuuau b l b e a T
15 05 → 20 05 2013
15 05 → 20 05 2013
AMSTERDAM
woensdag 18.00- 22.00 uur donderdag 13.00-
21.00 uur DAM TER AMS vrijdag 13.0021.00 uur zaterdag 13.00- 21.00 uur
uur woensdag 18.00- 22.00 uur donderdag 13.00- 21.00 vrijdag 13.00- 21.00 uur
zondag 11.00- 18.00 uur EDITIE 18.00 29 uur maandag 11.00-
EDITIE 29
zaterdag 13.00- 21.00 uur zondag 11.00- 18.00 uur maandag 11.00- 18.00 uur
uit eten uit eten in het m in het muse useum deum bes
te resta de beste restau ran te urants rrats ss& terrassen van eur opa en van europa&
3 - zome
r 2013
m_def.indd 1 13.indd 2 overaprilmei20ina_230x297m advertentiepag
rgang nr.
2013
6 rgang nr. 013 34ste Jaa /januari 2012/2 ber decem 0 rijs: € 7,5 Adviesp
2013
2013
35ste jaa
35ste jaarga 35ste jaargang ng nr. 2013 nr. 23 -- april/mei zomer 2013
35ste jaargang nr. 2 - april/mei
013
i 2012/2
/januar
cember
nr. 6 - de
2013 1 - maart rgang nr. mber 2012 35ste jaa ember/dece g nr. 5 - nov 34ste jaargan
rgang
34ste jaa
reis om eld in e de w r
5i7nters 5 w 07z 8 mhritjksmuseum zo oig
rs Van de primeu
1-1 anCoveraprilmei201 advertentiepagina_2 3.indd 30x297mm_def.indd 2 1
frans hals
ha meet zich metfrans hals dasri collega's nstt ensamdis:na meet zich met kutr e n eeafie &si etgr collega's fomto sjswinnaars er st pri ee m oude itie tetussen trad botee prijs winn aars gie m cailleey trk & technolo tussen tradit exc Vanpesrs ted noteien e ief penict ge & techn w ologie in eu enf le ant de ter mid le van sjoerdde sier rib e traditie ted no aad in een rijk r peterbuismans kun enfa ectuie l ntst a sjoe l s a rd terribleten s a o n t m c rsvaaan de natuur aa u d el ode b topappel tot d e r am a ko rz a tel buis pstu man seraadkunvastn kksi en diavenVe kenn e is van singer ns et & ijk 100 ode rg ku jaa aan de r natuu ho r on lla t nds kopsetu in he n in foamld van een portre beelde 10 tte n kken bee een m ar h olla usepu ed van0 ja uw een nie beel het oor in v en een led portretndse o ver rijrkmstm russ ich en z g ten verl in eden t in het h nieu wa pen we in ic o de r ru d t im n beeldenparade aan te maas russen de gra zee in russen in o reis beelden de ruim te op reispna parade arlig ar n aan zee hiagh hight hlsig ang nr. 1 35ste Jaarg maart 2013 5 ijs: € 9,95 espr ang nr. 34ste Jaarg Advi ecember 2012 november/d € 9,95 Adviesprijs:
mlerteip rtsiprijsksmuseum g3h 2 i1 1 0 h 2 0 n 2 f pa a hts tef 35ste Jaargang nr. 2 april/mei 2013 Adviesprijs: € 9,95
AP
35ste Jaargang nr. 2 april/mei 2013 Adviesprijs: € 9,95
15-04-13
09-10-12
21:21
13:16
15-04-13 14:48
11-04-13 12:51
11-04-13 12:51
.indd 2
2 indd RT 2013 2012. MAA FEBARO.A EF2 H DEFC verD anCo Cover NOV
35ste Jaargang nr.
3 zomer 2013 Adviesprijs: € 9,95
35ste Jaar 15-04-13 14:48 gang
nr. 3 zomer 201 3 Adviesp rijs: € 9,95
Ruim 4 0 korti % ng
NEEM NU TER KENNISMAKING EEN ABONNEMENT
EN ONTVANG EEN JAAR LANG TABLEAU VOOR MAAR €35,-
Abonneeworden? worden? Abonnee Kijk op www.tableaumagazine.nl/abonneren
Kijk op www.tableaumagazine.nl/abonneren beltijdens tijdenskantooruren kantoorurennaar naar01610161-459535 459535 ofofbel
Deze aanbiedingen zijn alleen geldig in Nederland, voor adressen buiten Nederland gelden andere tarieven, hiervoor kunt u bellen met Deze aanbiedingen zijn alleen geldig Nederland, adressen buiten Nederlandabonnementen gelden andere ga tarieven, hiervoor kunt u bellen met Betapress abonnementenservices 0161- in 459535. Voor voor overige informatie betreffende naar www.tableaumagazine.nl/colofon. Betapress abonnementenservices 0161- 459535. Voor overige informatie betreffende abonnementen ga naar www.tableaumagazine.nl/colofon.
Malevich en de waarde van monomanie
Steeds bleef de Russische schilder Kazimir Malevich (1878-1935) zich radicaal vernieuwen. Hij begon met het schilderen van folkloristische boerentaferelen en kwam uiteindelijk uit op een simpel zwart vierkant. Consequentie van zijn monomane gedrevenheid was dat hij zich tenslotte in een hoek schilderde... tekst: Chris Reinewald
Suprematisme: Zelfportret in twee dimensies, 1915, coll. Stedelijk Museum Amsterdam > Zelfportret, ca. 1909, coll. Tretjakov Gallery Moskou
PAN Amsterdam 2013
42 | Tableau Fine arts magazine november 2013
PAN Amsterdam 2013
PAN& couleur
locale
Op PAN Amsterdam worden van 24 november t/m 1 december door 125 topkunsthandelaren meer dan15.000 kunstvoorwerpen te koop aangeboden. Het is ieder jaar weer een feest om zoveel kwaliteit bij elkaar te zien. Tableau maakte voor deze preview een keuze uit het aanbod met bijzondere aandacht voor de karakteristieke sfeer die het kunstwerk of object heeft meegekregen door de omgeving, het moment of de omstandigheden waarin het is ontstaan. tekst: anja frenkel
1. Ronald Dupont, Valencia, olieverf op doek,160 x 130 cm, 2013, Absolute Art Gallery, stand 139
M i n g Achter de schermen: Ming
in de maak
Zoals Nederland de Gouden Eeuw kende, waarin kunst, cultuur en handel floreerden, zo was in het Chinese Keizerrijk de bijna drie eeuwen durende Ming-dynastie een tijd van ontzaglijke rijkdom. De Nieuwe Kerk in Amsterdam laat het zien aan de hand van unieke bruiklenen uit het Chinese Nanjing Museum dat deze maand na grootschalige herinrichting/nieuwbouw heropent. Ruud van der Neut reisde voor Tableau naar Nanjing en Beijing en maakte een reportage van de voorbereidingen.
Achter de schermen: Ming
Tekst: Ruud van der Neut foto’s Anton Hazewinkel, Ruud van der Neut
Doorkijk bij het Xiaoling Ming complex in Nanjing, foto: Anton Hazewinkel
Nederland
HigHlights
verleidelijke Kunsten Laat je vooral verleiden veel naar onze musea te gaan deze weken, want er valt veel bijzonders, interessants en vooral moois te genieten en te beleven. Al is het om de presentatie alleen al. Van sfeervolle interieurs in Gouda tot visuele grapjes in Den Bosch, Amerikaanse ‘street works’ in Tilburg, woestijnschatten in Leiden en beroemde ruiters te paard in Zwolle tot onverwachte lessen én haute couture in Den Haag.
fluwelen fantin In Museum Gouda is voor het eerst is in Nederland een solotentoonstelling te zien van de Franse schilder Henri Fantin-Latour (1836-1904). Zestien musea uit binnen- en buitenland, waaronder Musée d’Orsay in Parijs en Museum Kröller-Müller, werken mee om een selectie van zijn schilderijen eenmalig bijeen te brengen. Ook particuliere verzamelaars brengen werk van Fantin-Latour in. Henri FantinLatour had een geheel eigen, fluwelige en warme manier van schilderen. Waar tijdgenoten werkten in de stijl van het realisme, symbolisme of impressionisme, is zijn werk niet in een bepaald ‘isme’ te vangen. Hij schilderde stillevens, portretten en dromerige taferelen. Muziek van componisten als Schumann, Berlioz en Wagner inspireerden hem. Toen Henri Fantin-Latour in 1904 overleed, had hij een status gelijk aan die van de oude meesters. Hij had een brede kring van bewonderaars, waaronder collega-schilders, musea en particuliere verzamelaars. Deze wijdverbreide belangstelling verklaart de aanwezigheid van zijn werk in veel collecties in zowel binnen- als buitenland. Door zijn veelzijdigheid levert een solotentoonstelling over Fantin-Latour een rijk en geschakeerd beeld op. De ruim zestig schilderijen in de tentoonstelling zijn onderverdeeld in drie thema’s: stillevens, portretten en mythologische werken. Hélène Kröller-Müller verzamelde het werk van Henri Fantin-Latour als een van de eerste particulieren begin twintigste eeuw in Nederland. Het museum Gouda heeft een vaste collectie schilderijen uit de negentiende en vroeg twintigste eeuw - Van Daubigny tot Weissenbruch - verzameld door Paul Arntzenius (1883-1965). Tot deze collectie behoort ook een werk van Fantin-Latour uit 1859. Het werk van Fantin-Latour wordt dan ook getoond in de context van tijdgenoten als Daubigny, Redon, Israels en Weissenbruch en plaatst de museumcollectie daarmee in een breder perspectief.
Museum Gouda t/m 30 maart www.museumgouda.nl ››
Henri Fantin-Latour (1836-1904), Stilleven met bloemen en vruchten, 1866, coll. Metropolitan Museum of Art, New York < Portret van Charlotte Dubourg, 1882, coll. Musée d’Orsay, Parijs november 2013 Tableau Fine arts magazine | 27
O atar Q
NZE MANNEN IN
voor de Queen of Culture
Samen met Science (het bedrijf van Damien Hirst) realiseerde QMA een pop-up Pharmacy Juice Bar en een Prada Oasis midden in de woestijn.
De stad Doha in het emiraat Qatar wordt wel ‘het nieuwe Florence onder de Medici’ genoemd. Sjeika Al-Mayassa, op dit moment de machtigste persoon in de kunstwereld, haalt het beste van het beste naar het oliestaatje dat het op kunstgebied groots aanpakt. Twee Nederlanders zijn nauw bij de kunstprojecten betrokken: Jean-Paul Engelen en Jeroen Vahrmeijer. Zij hielden de week vlak voor de onthulling van veertien gigantische bronzen ‘babies’ van Damien Hirst voor Tableau een dagboek bij.
terugblik & vooruitblik
veilingen
uitdagingen in china
tekst: Adrie van Griensven
De bao fa hu, de zeer rijken - daar draaide het om, eind september in Shanghai: Christie’s eerste veiling op het Chinese vasteland. In een vrijhandelszone, zonder belastingen en douane. Een mijlpaal. Sotheby’s doet dat onder dezelfde condities in december voor het eerst - in Beijing. Ter introductie organiseerde Christie’s een driedaagse festijn met ontvangsten, lezingen, galerietours, private sales van Chinese kunst, juwelen, Rothko, Hirst, Warhol. En een voorafje van het Chinees porselein dat in november in Hong Kong onder de hamer gaat. Christie’s eerste veiling was een proefballon met 42 kavels van alles wat. Voor de helft juwelen, jaden, wijnen en horloges. Van de 19 nummers kunst ging het om Chinese eigentijdse kunstenaars. En aan Picasso, Calder, Warhol en Morandi de eer het westen te vertegenwoordigen. Een met robijn en diamanten bezet collier van juweliershuis Faidee in Hong Kong haalde een topscore van €2,5 miljoen. Een kleurige Picasso deed €1,38 miljoen en op €493.000 eindigde By the River II van Cheong Soo Pieng. Veilingopbrengst: €18,4 miljoen. Voelen de grote Chinese veilinghuizen zich bedreigd? Nee, even hoog als Hong Kong zullen Beijing en Shanghai voorlopig niet vliegen. China staat buitenlandse firma’s handel in Chinese kunst van vóór 1949 niet toe zoals in Hong Kong, met zijn status aparte. Daar veilde Sotheby’s vijf oktoberdagen lang en gaven de bao fa hu €397,6 miljoen uit. Met als onverbiddellijke klapper de avondveiling moderne Chinese kunst, die €107,3 miljoen scoorde, Sotheby’s mooiste geschenk voor veertig jaar aanwezigheid in Azië. Een topbedrag werd neergeteld voor Het Laatste Avondmaal van Zeng Fanzhi, een weinig originele, in bleke en zoete kleurtjes weergegeven variant op Da Vinci. Een kwartier lang streden vijf bieders. Het echtpaar Ullens - dat zijn magnifieke collectie contemporain stap voor stap verkoopt - mag als inbrenger €17,2 miljoen, minus commissie, in de zak steken. Het kon ook verder niet op: €8,9 miljoen aan wijnen, €70,7 miljoen aan juwelen en jaden, €22,4 miljoen voor een bronzen boeddhabeeld. De Chinese economie mag wat zijn afgekoeld, topkunst heeft er niet onder te lijden. De Aziatische markt is oersterk. Eerder al, in september, was de New York Asian Art Week in de ban van aziatica. Van het indrukwekkend aanbod verdwenen de meeste dure stukken richting Azië. Sotheby’s ››
Tijdens Christie’s eerste veiling op het vasteland van China, in Shanghai, wordt er €575.500 geboden op Andy Warhol’s ‘Diamond Dust Shoes’ . Dit collier van juwelier Faidee haalde een topscore van €2,5 miljoen. < Cheong Soo Pieng, ‘By the river II’, opbrengst €493.000 miljoen << ‘Homme Assis’ van Picasso bracht ruim €1,38 miljoen op. november 2013 Tableau Fine arts magazine | 63