Mustafakemalpaşa Mağaraları ve Şelaleleri

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI ve ŞELALELERİ

Alim ÖLMEZ. ÖLMEZ. İsmet İsmet Ceyhun Ceyhun YILDIRIM, YILDIRIM, Şeyma Şeyma TİRYAKİ, TİRYAKİ, Attila Attila ÜLGEN ÜLGEN Alim

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI VE ŞELALELERİ

3

Mustafakemalpaşa Mağaraları ve Şelaleleri Mustafakemalpaşa Ticaret ve Sanayi Odası Yayını Hazırlayanlar Alim ÖLMEZ, İsmet Ceyhun YILDIRIM, Şeyma TİRYAKİ, Attila ÜLGEN

ISBN: 978-605-245-081-9 Basım Tarihi: Şubat 2018 Basım Yeri RENKVİZYON MATBAACILIK A.Ş.

Sertifika No: 31558 Mustafakemalpaşa Ticaret ve Sanayi Odası Atatürk Mahallesi Fevzipaşa Caddesi No:200 16500 Mustafakemalpaşa Bursa Tlf:0(224)618 05 25-0(224)618 05 26Faks:0(224)618 05 28 Web:http://www.mkptso.org.tr E-posta:bilgi@mkptso.org.tr

“Bu kitapta yer alan tüm makale, fotoğraf ve benzeri içerik,basılı ya da elektronik olarak bir ortamda kaynak gösterilse bile izin alınmadan kullanılamaz.”

Mustafakemalpaşa Mağaraları ve Şelaleleri MAD Mağara Aratırma Derneği Hazırlayanlar Alim ÖLMEZ, İsmet Ceyhun YILDIRIM, Şeyma TİRYAKİ, Attila ÜLGEN

ISBN: 978-605-245-081-9 Basım Tarihi: Şubat 2018 Basım Yeri RENKVİZYON MATBAACILIK A.Ş.

Sertifika No: 31558 MAD Mağara Araştırma Derneği Anıttepe Mah. Kubilay Sok. Kubilay Apt. No:17/1 Maltepe,Ankara MAD Mağara Araştırma Derneği Bursa Şubesi Konak Mah.Nilüfer Belediyesi Dernekler Yerleşkesi Seçkin Sk. No:23/1 Dolap no:27 Nilüfer Bursa 05353792399 www.madbursa.org www.mad.org.tr Ön Kapak Fotoğrafı: Ayva İni Mağarası, Muharrem SAMUK “Bu kitapta yer alan tüm makale, fotoğraf ve benzeri içerik,basılı ya da elektronik olarak bir ortamda kaynak gösterilse bile izin alınmadan kullanılamaz.”

Sunuş Mustafakemalpaşa Ticaret ve Sanayi Odası, kurulduğu 1892’den 1952’ye ve 1981’de yeniden açılışından günümüze kadar geçen süreçte Mustafakemalpaşa’da üretene, çalışana ve hizmet edenlere büyük destekler vererek her zaman yanlarında olmuştur.

Mustafakemalpaşa Ticaret ve Sanayi Odası Üyelerine destek vererek yörenin kalkınmasına, ilerlemesine yaptığı katkıların yanında, sosyal ve kültürel hizmetlerini de sürdürmektedir. Bu amaçla kitaplar, broşürler ve dergiler yayınlamış, mahalli sempozyumlar ile paneller organize etmiş, İlçemizin tanıtımı ve kalkınması için yurt içi ve yurt dışı fuarlara katılmıştır.

“Mustafakemalpaşa’nın Mağaraları ve Şelaleleri” kitabı, Mustafakemalpaşa’nın tanıtımı için değerli bir kaynak olmasının yanı sıra doğa tutkunları içinde bir rehber niteliğindedir. Bu eserin Mustafakemalpaşa’nın doğal güzelliklerinin tanıtılması konusunda hayırlı ve yararlı olması dileklerimizle.

Mustafakemalpaşa Ticaret ve Sanayi Odası

9

10

Önsöz; Günümüzde dünyadaki pek çok ekosistem insan müdahalesi ve çevre kirliliği nedeniyle bozulmuştur. Sayısız canlı türü yok olmuş veya yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Mağaralar sadece yer altındaki boşluklar olarak görülmemeli, çok sayıda canlının yaşadığı habitatlar olarak değerlendirilmelidir.

Mustafakemalpaşa’daki mağaralarda yapılan araştırma gezilerinde özellikle definecilerin yarattığı tahribatın hat safhada olduğu gözlenmiştir. Kayıt altına aldığımız mağaralar arasında defineciler tarafından kazılmamış mağara sayısı yok denilecek kadar az. Mağaralar hem içinde yaşayan canlılar bakımından, hem de jeolojik, coğrafi, antropolojik, arkeolojik, tarihi, sosyolojik, ekolojik ve kültürel değerler açısından önemli olup korunması gerekir. Başlangıçta kayıtlarda 13 adet mağaranın varlığını tespit ederek başladığımız bu çalışmada zaman içerisinde irili ufaklı 70 civarında mağaraya ulaştık. Bu amaçla 2016-2017 yıllarında yaklaşık 10 aylık bir süreçte Mustafakemalpaşa’nın bütün mahalleleri taranmış, köy muhtarlarıyla ve yöre halkıyla görüşülerek mağaraların yerleri tespit edilmiştir. Buna rağmen bütün mağaraları tespit ettiğimizi iddia etmemiz mümkün değildir. Çevrede hakkında öyküler anlatılan ama yeri kimse tarafından bilinmeyen ya da bize gösterilmeyen mağaraların olması muhtemeldir. Çok bilinen şelalelerin yanında pek bilinmeyen şelalelere de yer vermek istedik. Bu arada yaptığımız araştırmalarda yağışın bol olduğu dönemlerde ortaya çıkan, ancak yağışın olmadığı yaz aylarında kendini göstermeyen sayısız şelalenin var olduğunu da gözlemledik. Doğaseverlerin Mustafakemalpaşa’nın Mahallelerinde yapacakları doğa yürüyüşlerinde sayısız yeni mağara ve şelale keşfedeceklerinden eminiz. Yeni keşifler, kayıt altına alındıkça kitabın yeni baskılarında kendine yer bulacaktır.

Attila ÜLGEN Mağara Araştırma Derneği Bursa Şubesi

11

12

İçindekiler Sunuş...............................................................................................................................................................................................................................................9 Önsöz;.......................................................................................................................................................................................................................................... 11 Mağara Araştırma Derneği Hakkında........................................................................................................................................................................... 19 Mustafakemalpaşa’da Yaban Hayatı............................................................................................................................................................................. 21

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ............................................................................................................... 29 1. GEZİ 10.07.2016................................................................................................................................................................................................................... 29 2. GEZİ 24.07.2016 .................................................................................................................................................................................................................. 33 3. GEZİ 06.05.2017 ................................................................................................................................................................................................................. 35 4. GEZİ 09.05.2017.................................................................................................................................................................................................................. 39 5. GEZİ 23.05.2017 Paşalar Mahallesi, Bostandere Mahallesi, İnatlar Mahallesi ....................................................................................... 43 6. GEZİ 15 .07.2017 ................................................................................................................................................................................................................. 47 7. GEZİ 17.07.2017 .................................................................................................................................................................................................................. 53 8. GEZİ 19.07.2017 Mustafakemalpaşa Osmaniye ve Yenikızılelma Mahalleleri ....................................................................................... 55 9. GEZİ 20.07.2017 ................................................................................................................................................................................................................. 59 10. GEZİ 22.07.2017 .............................................................................................................................................................................................................. 63 11. GEZİ 23.07.2017 ............................................................................................................................................................................................................... 67 12. GEZİ 11.11.2007 Alacaat Mahallesi, Suçıktı Mağarası Faaliyet Raporu .................................................................................................. 71

13

13. GEZİ 19.08.2017................................................................................................................................................................................................................ 73 14. GEZİ 24.08. 2017 Güvem Mahallesi Mağaraları.................................................................................................................................................. 75 15. GEZİ 6.10.2017.................................................................................................................................................................................................................. 79 16. GEZİ 14.10.2017 Soğucak Mahallesi Karanlıkdere Mevki Piynar mağarası............................................................................................. 81 17. GEZİ 15.10.2017 Soğucak Karanlıkdere,Çalkandil, Yaylabaşı,Yaylaçayır ................................................................................................ 83 18. GEZİ 20.10.2017............................................................................................................................................................................................................... 85 19. GEZİ 22.10.2017................................................................................................................................................................................................................ 87 20. GEZİ 11.11.2017................................................................................................................................................................................................................ 89 21. GEZİ 12.11.2017 ............................................................................................................................................................................................................... 91 MAĞARALAR...................................................................................................................................................................... 93 1-Alacaat Mahallesi Suçıktı Mağarası........................................................................................................................................................................... 95 2-Alpagut Mahallesi Sarımsak Dayının Taşı................................................................................................................................................................ 96 3-Alpagut Mahallesi Bakacak Mağarası ...................................................................................................................................................................... 97 4-Alpagut Mahallesi Ortapren Körkuyu........................................................................................................................................................................ 99 5-Bahariye Mahallesi Ocaklar Yanı Kuyu....................................................................................................................................................................101 6-Bostandere Mahallesi Gavurharmanı Mağarası.................................................................................................................................................103 7-Bostandere Mahallesi Şeytan Değirmeni Mağarası..........................................................................................................................................105 8- Çakallar Mahallesi Kocaalan Mağarası.................................................................................................................................................................107 9-Çataldağı Bacalar Mal Kuyusu...................................................................................................................................................................................108 10-Çömlekçi Mahallesi Şahin Tepesi Yamaç Mağarası........................................................................................................................................109 11-Çömlekçi Mahallesi Şahintepesi Mağarası.........................................................................................................................................................111 12-Çömlekçi Mahallesi Kral Kızının Mağarası..........................................................................................................................................................113

14

13-Doğanalan Mahallesi Ayvaini Mağarası.............................................................................................................................................................115 14- Doğanalan Mahallesi Kafakıran Obruğu...........................................................................................................................................................118 15-Doğanalan Mahallesi Tenekeli Düdeni................................................................................................................................................................119 16-Doğanalan Mahallesi Kaşardeliği..........................................................................................................................................................................121 17-Dorak Mahallesi, Ahırkaya ........................................................................................................................................................................................123 18-Dorak Mahallesi, Göçük..............................................................................................................................................................................................125 19-Eskikızılelma Mahallesi Krom madenleri .............................................................................................................................................................127 20-Güveçdere Mahallesi, Pepe Ahmedin Mağarası...............................................................................................................................................131 21-Güvem Mahallesi Mışenıbg Ayı Yatağı..................................................................................................................................................................133 22-Güvem Mahallesi Yıpşere Zeyej 1 (Sarıkaya 1)...................................................................................................................................................135 23-Güvem Mahallesi Yıpşere Zeyej2 (Sarıkaya 2)....................................................................................................................................................137 24-Güvem Mahallesi Tıvoko Nıbge (Hırsız Yatağı)..................................................................................................................................................139 25-Güvem Mahallesi Tıvoko Nıbge şelalesi (Hırsız yatağı şelalesi ,mağarası).............................................................................................141 26-Hacıahmet Mahallesi İslice in...................................................................................................................................................................................143 27- Hacıahmet Mahallesi Yasça Kır Mağarası..........................................................................................................................................................145 28-Hacıahmet Mahallesi Ayı Deliği...............................................................................................................................................................................147 29-Hacıahmet Mahallesi Eşek Kuyusu.........................................................................................................................................................................149 30-İnatlar Köyü İnatlar Mağarası...................................................................................................................................................................................151 31-İnatlar Mahallesi, İnatlar2. Mağara.......................................................................................................................................................................153 32-İnatlar Köyü, İnatlar3. Mağara.................................................................................................................................................................................155 33-Kabulbaba Mahallesi Akkaya Düdeni...................................................................................................................................................................156 34-Karaköy, Üçbeyler Kırı Üçbeyler Yarıkları...............................................................................................................................................................157 35-Karaköy, Alikaya taşı.....................................................................................................................................................................................................159

15

38-Karaköy Alikaya Taşı Altı Dereyatağı Mağarası.................................................................................................................................................165 39-Karapınar Şelaleler ve Mağaralar............................................................................................................................................................................166 40-Kestelek Mahallesi Kalealtı.........................................................................................................................................................................................167 41-Kazanpınar Mahallesi, Ayıini mağarası................................................................................................................................................................169 42-Kocakoru Mahallesi Hırsızini Mağarası.................................................................................................................................................................171 43-Körekem Mahallesi Çançukuru Düdeni................................................................................................................................................................173 44- Kurşunlu Mahallesi Asar Mağarası........................................................................................................................................................................175 45-Kurşunlu Mahallesi Kocaçalı Mağarası 1.............................................................................................................................................................177 46-Kurşunlu Mahallesi Kocaçalı mağarası 2.............................................................................................................................................................179 47-Kurşunlu Mahallesi, Kocaçalı mağarası 3............................................................................................................................................................181 48-Kurşunlu Mahallesi, Kocaçalı Mağarası 4............................................................................................................................................................183 49-Kurşunlu Mahallesi, Kocaçalı mağarası 5............................................................................................................................................................185 50-Kurşunlu Mahallesi, Akmunar Mağarası..............................................................................................................................................................187 51-Kurşunlu Mahallesi, Sarımsaklı Kaya mağarası................................................................................................................................................189 52-Kurşunlu Mahallesi, Harmanyeri Mağarası........................................................................................................................................................191 53-Ocaklı Mahallesi Gökkayalar Mevki, Ocaklı Mağarası...................................................................................................................................193 54-Osmaniye Mahallesi, Balıkoynağı Mevki Evkaya Mağarası.........................................................................................................................195 55-Paşalar Mahallesi Paşalar Mağarası......................................................................................................................................................................197 56-Şapçı Mahallesi Küçük Huğla Mağarası ..............................................................................................................................................................199 57-Soğucak Mahallesi Karanlıkdere Piynar mağarası..........................................................................................................................................201 58-Soğucak Mahallesi Karanlıkdere Mah. Asar mağarası .................................................................................................................................203 59-Söğütalan Mahallesi Suçıkan Mevki Söğütalan Mağarası..........................................................................................................................205 60-Yaylaçayırı Mahallesi, Küçükçalı Mevki Kapalı Mağara.................................................................................................................................207

16

61-Yaylaçayırı Mahallesi, Kızılcıklı Mevki Açık Mağara.........................................................................................................................................209 62-Yaylaçayır Karanlıkdere Arası Hanyeri Tütünlük Mağarası...........................................................................................................................211 63-Yenice Mahallesi, Erişteler Mevki Kayaarası Saatçinin Mağarası...............................................................................................................213 64-Yenice Mahallesi, Erişteler Mevki Kayaarası Küçük Mağara.........................................................................................................................215 65-Yenikızılelma Mahallesi, Kızıltaş Mevki Kızıltaş Altı Mağarası.....................................................................................................................217 66-Yenikızılelma Mahallesi, Tümbüldek 1...................................................................................................................................................................219 67-Yenikızılelma Mahallesi, Tümbüldek2....................................................................................................................................................................221 68-Yenikızılelma Mahallesi Hamamyivi Mevki Hamam......................................................................................................................................223 ŞELALELER.......................................................................................................................................................................225 Kabataş Şelaleleri..................................................................................................................................................................................................................227 Kösehoroz Şelalesi.................................................................................................................................................................................................................229 Sarımustafalar Çanderesi Şelaleleri .............................................................................................................................................................................231 Suuçtu Şelaleleri....................................................................................................................................................................................................................233 Karapınar Geçityayla Dere Şelaleleri.............................................................................................................................................................................235 Güvem Mahallesi Hırsız Yatağı Şelalesi ......................................................................................................................................................................237 Şapçı Şelalesi ..........................................................................................................................................................................................................................239 Çataldağ Şelaleleri 1............................................................................................................................................................................................................241 Çataldağ Şelaleleri 2............................................................................................................................................................................................................243 Paşalar Geçitdere Şelalesi .................................................................................................................................................................................................245 Paşalar Gazelli Dere Şelalesi.............................................................................................................................................................................................247 Bostandere Şelalesi Değirmen Mevki ..........................................................................................................................................................................249 Teşekkür.....................................................................................................................................................................................................................................250

17

18

Mağara Araştırma Derneği Hakkında Türkiye’de mağaracılık alanında öncü olan MAD, 1964 yılında Jeolog Dr. Temuçin Aygen tarafından, Ankara’da Mağara Araştırma Cemiyeti adı ile kurulmuştur. Bir dönem Türkiye Mağara Araştırma, Tanıtma ve Turizm Derneği adını alan Cemiyet, daha sonra Mağara Araştırma Derneği adını almış, birçok yabancı kuruluş ve organizasyonla işbirliği yaparak 1980’li yıllara kadar geliştirdiği deneyimleri sayesinde, bu yılları takip eden dönemlerde faaliyetlerini tek başına yürütmeye başlamıştır.

MAD, kurulduğu yıldan beri mağara ve yeraltı nehir sistemlerinin bilimsel, teknik ve sportif açıdan araştırılması amacıyla ülkemizin değişik yörelerinde araştırma etkinlikleri yapmış, mağarabilim ve mağaracılığı tanıtmak için çeşitli konferanslar ve bilimsel toplantılar düzenlemiştir. Derin mağara araştırmalarında kullanılan tekniklerin yabancı mağaracılarla yapılan ortak faaliyetler ve yurt dışından alınan eğitimler sayesinde geliştirilmesi ile, özellikle son yirmi yıl içerisinde ülkemizdeki derin mağara sistemleri de araştırılmaya başlanmıştır. Ülkemizde mağaracılığın tanınması ve yayılmasında çok büyük katkıları olan MAD, diğer dernek ve üniversite kulüplerinin kurulmasına da öncülük etmiştir. Sportif anlamda bilgi birikimi ve teknik donanım ve tecrübe açısından en yetkin kuruluşlardan biri olan MAD, üniversitelerden katılımın da artmasıyla bilimsel çalışmalar açısından da tecrübesini gün geçtikçe artırmaktadır.

MAD, mağara araştırmalarının yanı sıra, korunması ve tanıtımı amacıyla da çeşitli etkinliklere katılmıştır. Günümüze kadar, “Türkiye Mağaraları”, “Köprüçay Serüveni”, “Tuluntaş Mağarası ve Karaca Mağarası”, gibi belgesellerin çekim çalışmalarında görev alınmış, yapılan araştırmaların sonuçları pek çok sayıda dergi ve gazetede

MAD Mağara Araştırma Derneği 05353792399

kamuoyu ile paylaşılmıştır. Yine mağaraların korunması ile ilgili yasa, tüzük ve yönetmeliklerin oluşturulması çalışmalarına katılmış ve katkı sağlamıştır.

Son on yıl içerisinde, subatağı Düdeni : -643 m. (Kayseri Yahyalı), Sütlük Subatanı : -640 m. (Adana - Pozantı), Camılıköy Subatanı : -379 m. (Adana - Pozantı), Topak Düdeni: -285 m.(KaramanAltıntaş) ve Düdenini Mağarası (-250 m.-devam ediyor-) gibi Türkiye derinlik sıralamasında üst sıralarda yer alan mağaralar ve irili ufaklı diğer mağaralar MAD tarafından araştırılmış, haritalanmış ve Türk mağaracılık literatürüne kazandırılmıştır. Ayrıca sportif mağaracılık konusunda Türkiye’nin en zengin kütüphanesi ve yayın listesine sahip kuruluşlardan biri olan MAD, araştırma yapmak isteyen herkese kaynaklarını açmaktadır Yaklaşık 200 civarında aktif mağaracının bulunduğu ülkemizdeki en kalabalık ve en etkin tüzel kişilik olan Mağara Araştırma Derneği, şu an yaklaşık 60 kadar üyesi ile Ankara Maltepe’deki, Anıttepe Mah. Kubilay Sok. Kubilay Apt. No:17/1 adresinde çalışmalarını sürdürmekte, gelişmeleri değerlendirmek ve yeni katılımcıları mağaracılıkla buluşturmak amacıyla her Çarşamba 19:00-21:00 saatleri arasında toplanmaktadır.

Eğitim, güncel film ve dia gösterimleri, eğlence ve tanışma toplantıları ile sadece Ankaralı’ların değil, 2006 Ocak’ta açılan Bursa Şubesi’nin de katılımıyla Türkiye’de ulaşabildiği tüm spor ve doğa severlerin ilgisini mağaracılığa yöneltmeye çalışan MAD, mağaracılığın popüler doğa sporları arasında yerini alabilmesi için çabalamakta ve basılı ve görsel yayın kuruluşları ile de ilişkiler geliştirmektedir.

www.madbursa.org www.mad.org.tr 19

20

Mustafakemalpaşa’da Yaban Hayatı Türkiye’nin en geniş ormanlarından birine ev sahipliği yapan Mustafakemalpaşa, Avrupa (Karadeniz) ve Akdeniz kökenli bitki ve hayvan türlerinin sığınak alanı niteliğinde önemli bir yabanıl alan özelliği taşır. Nüfus yoğunluğunun kırsal alanlarda nispeten düşük ve insan faaliyetlerinin de asgari düzeyde oluşu ormanlık alanların bütünlüğünün korunmuş olmasına olanak sağlamıştır. Bununla birlikte, kerestecilik ve son yıllarda artan madencilik faaliyetleri bölge yaban hayatının sürekliliği için potansiyel tehlike oluşturmaktadır.

Ayrıca, orman yolları, baraj ve hidroelektrik santrali gibi yapıların tesisi habitatların parçalanmasına neden olmaktadır. Denetimsiz avcılık ve toplayıcılık ise hem bitki hem de hayvan türlerinin popülasyonlarını tehdit etmektedir. İlçe sınırları içerisinde çeşitli canlı birliklerine yaşam alanı sunan farklı karakterde biyotoplar bulunur. Bu biyotoplara akarsular (Mustafakemalpaşa Çayı), göller (Uluabat Gölü), ormanlar (iğne ve geniş yapraklı ağaçlardan oluşan saf ve karışık bükler), çayırlıklar ve mağaralar örnek gösterilebilir. Mustafakemalpaşa çayı ile beslenen Uluabat Gölü RAMSAR sözleşmesi kapsamında koruma altında olan bir tatlı su gölüdür. Çayın oluşturduğu delta ve çevresinde söğütlükler, sazlıklar, bataklıklar, çayırlar ve kumsal alanlar bulunur.

Su kuşları bakımından zengin alanda ayrıca su samuru da görülür.

Yakın çevrede sürdürülen sanayi faaliyetleri göl ekosistemini olumsuz yönde etkileyebilir. Tatlı su sardalyası (Clupeonella abrau muhlisi) gölde bulunan endemik balık türüdür. Sucul bitkilerden Ferulago silaifolia da alanda görülen endemik bitki türlerimizdendir.

Flora Türkiye genelinde olduğu gibi Bursa-Mustafakemalpaşa florası da, yerel ölçekte mikroklimatik şartların yanı sıra topografik ve jeolojik özelliklerin değişkenlik göstermesine bağlı olarak zengin bir çeşitlilik

sunar. İlçe topraklarının büyük bölümü Avrupa-Sibirya flora bölgesi içerisinde yer almaktadır. Bölgede çoğunlukla yaprak döken, geniş yapraklı ağaç türlerinin oluşturduğu orman örtüsü görülür. Yüksek dağ katında bölgeye endemik Uludağ Göknarı (Abies nordmanniana subsp. bornmuelleriana) ile Karaçam (Pinus nigra) gibi iğne yapraklı ağaçlara rastlanır. Geniş yapraklı türlerden yaygın olarak rastlanan ağaç, ağaççık, çalı ve sarmaşık formundan türler kayın (Fagus orientalis), gürgen (Carpinus betulus) kestane (Castanea sativa), saçlı meşe (Quercus cerris), tüylü meşe (Quercus pubescens), Macar meşesi (Quercus frainetto), sapsız meşe (Quercus petraea), Makedonya meşesi (Quercus trojana), mazı meşesi (Quercus infectoria), akkavak (Populus alba), titrek kavak (Populus tremula), aksöğüt (Salix alba), keçi söğütü (Salix caprea), boz söğüt (Salix cinerea), kızılağaç (Alnus glutinosa), doğu çınarı (Platanus orientalis), sivri meyveli dişbudak (Fraxinus angustifolia), adi dişbudak (Fraxinus excelsior), çiçekli dişbudak (Fraxinus ornus), ceviz (Juglans regia), kurtbağrı (Ligustrum vulgare), kızılcık (Cornus mas), kara mürver (Sambucus nigra), adi fındık (Corylus avellana), Türk fındığı (Corylus colurna), papaz külahı (Euonymus europaeus), orman sarmaşığı (Hedera helix), karayemiş (Laurocerasus officinalis), ova akçaağacı (Acer campestre), çınar yapraklı akçaağaç (Acer platanoides), dağ karaağacı (Ulmus glabra), ova karaağacı (Ulmus minor), gümüşi ıhlamur (Tilia tomentosa), yaz ıhlamuru (Tilia platyphyllos), kuş kirazı (Cerasus avium), yemişen (Crataegus monogyna), alıç (Crataegus orientalis), kuşburnu (Rosa canina), yabani elma (Malus sylvestris), muşmula (Mespilus germanica), süpürge çalısı (Osyris alba), güvem (Prunus spinosa), yabani armut (Pyrus communis), ahlat (Pyrus elaeagnifolia), karabüken (Rubus caesius), tüylü böğürtlen (Rubus canescens), ahududu (Rubus idaeus), üvez (Sorbus domestica), akçaağaç yapraklı üvez (Sorbus torminalis), ökse otu (Viscum album), defne yapraklı laden (Cistus laurifolius), yabani asma (Vitis sylvestris), Anadolu saparnası (Smilax excelsa), ılgın (Tamarix smyrnensis), dafne (Daphne sericea) ve iğde (Elaeagnus angustifolia) sayılabilir. Bölgede

21

22

görülen diğer ibreli ağaç türleri porsuk (Taxus baccata), dikenli ardıç (Juniperus oxycedrus) ve boylu ardıç (Juniperus excelsa)tır.

Akdeniz flora bölgesine ait türler, kuzey ve kuzeybatı bakılarda alçak rakımlarda görülen maki formasyonu içerisinde görülür. Bu yerlerde baskın ibreli ağaç türü kızılçamın (Pinus brutia) kurduğu ormanlar ve seyrek ağaçlı makilik alanlar içerisinde sandal ağacı (Arbutus andrachne), kocayemiş (Arbutus unedo), defne (Laurus nobilis), tüylü laden (Cistus creticus), funda (Erica arborea), adi şimşir (Buxus sempervirens), tesbih çalısı (Styrax officinalis), akçakesme (Phyllaria latifolia), derici sumağı (Rhus coriaria), Lidya katırtırnağı (Genista lydia), menengiç (Pistachia terebinthus), delice (Olea europea) ve karaçalı gibi türlere (Paliurus spina-christii) rastlanır. Kekik (Thymus sp.; Origanum sp.), adaçayı (Salvia officinalis), nane (Mentha sp.), sığırkuyruğu (Verbascum sp.), kedi otu (Valeriana officinalis), Türk süseni (Iris orientalis), Keten (Linum sp.) unutmabeni (Myosotis sp.), Turnagagası (Erodium sp.), Anadolu orkidesi (Orchis anatolica) gibi yüzlerce farklı otsu takson da floral çeşitliliğe katılır.

Fauna Memeliler Bozayı (Ursus arctos), kurt (Canis lupus), çakal (Canis aureus), tilki (Vulpes vulpes), yaban kedisi (Felis sylvestris), vaşak (Lynx lynx), karaca (Capreolus capreolus), yaban domuzu (Sus scrofa), porsuk (Meles meles), kaya sansarı (Martes foina), gelincik (Mustela nivalis), su samuru (Lutra lutra), sincap (Sciurus anomalus), yaban tavşanı (Lepus europaeus), kirpi (Erinaceous concolor), oklu kirpi (Hystrix indica), alaca sansar (Vormela peregusna), Anadolu körfaresi (Nannospalax xanthodon), fındık faresi (Muscardinus avellanarius), ağaç yediuyuru (Dryomys nitedula), ağaç sansarı (Martes martes) bölgenin yarasalar harici memeli faunasını oluşturur. Bölge, yarasalardan küçük nalburunlu yarasa (Rhinolophus

hipposideros) Akdeniz nalburunlu yarasası (Rhinolophus euryale), Blasius nalburunlu yarasası (Rhinolophus blasii), büyük nalburunlu yarasa (Rhinolophus ferrumequinum), uzunkanatlı yarasa (Miniopterus schreibersii), cüce yarasa (Pipistrellus pipistrellus), kirpikli yarasa (Myotis emarginatus), büyük akşamcı yarasa (Nyctalus lasiopterus), farekulaklı su yarasası (Myotis daubentonii), farekulaklı yarasa (Myotis sp.) uzunayaklı yarasa (Myotis capaccinii) genişkanatlı yarasa (Eptesicus serotinus), mehely nalburunlu yarasa (Rhinolophus mehelyi), bıyıklı siyah yarasa (Myotis mystacinus) türlerinin dağılım alanları içerisinde yer alır.

Kuşlar Sulak alanlar, ormanlar, makilik alanlar ve bağ-bahçelerde yüzü aşkın kuş türüne rastlanır. Bunlar; karabatak (Phalacrocorax carbo), küçük karabatak (Phalacrocorax pygmeus), tepeli pelikan (Pelecanus crispus), balaban (Botaurus stellaris), küçük balaban (Ixobrychus minutus), gece balıkçılı (Nycticorax nycticorax), gri balıkçıl (Ardea cinerea), erguvani balıkçıl (Ardea purpurea), küçük akbalıkçıl (Egretta garzetta), kara leylek (Ciconia nigra), leylek (Ciconia ciconia), çeltikçi (Plegadis falcinellus), kaşıkçı (Platalea leucorodia), boz kaz (Anser anser), angıt (Tadorna ferruginea), yeşilbaş (Anas platyrhynchos), pasbaş patka (Aythya nyroca), macar ördeği (Netta rufina), kara çaylak (Milvus migrans), atmaca (Accipiter nisus), çakır (Accipiter gentiles), kızıl şahin (Buteo rufinus), şahin (Buteo buteo), küçük orman kartalı (Aquila pomarina), küçük kartal (Hieraaetus pennatus), kaya kartalı (Aquila chrysaetos), yılan kartalı (Circaetus gallicus), saz delicesi (Circus aeruginosus), kerkenez (Falco tinnunculus), delice doğan (Falco subbuteo), kınalı keklik (Alectoris chukar), bıldırcın (Coturnix coturnix), sukılavuzu (Rallus aquaticus), su tavuğu (Gallinula chloropus), sakarmeke (Fulica atra), uzunbacak (Himantopus himantopus), kocagöz (Burhinus oedicnemus), halkalı küçük cılıbıt (Charadrius dubius), akça cılıbıt (Charadrius alexandrinus), mahmuzlu kızkuşu (Hoplopterus spinosus), kızkuşu (Vanellus vanellus), sumru (Sterna

23

24

hirundo), kaya güvercini (Columba livia), tahtalı (Columba palumbus), kumru (Streptopelia decaocto), üveyik (Streptopelia turtur), küçük kumru (Streptopelia senegalensis), guguk (Cuculus canorus), kukumav (Athene noctua), peçeli baykuş (Tyto alba), alaca baykuş (Strix aluco), çobanaldatan (Caprimulgus euroaeus), ebabil (Apus apus), yalıçapkını (Alcedo atthis), arıkuşu (Merops apiaster), gökkuzgun (Coracias garrulus), ibibik (Upupa epops), yeşil ağaçkakan (Picus viridis), alaca ağaçkakan (Dendrocopos major), ortanca ağaçkakan (Dendrocopos medius), küçük ağaçkakan (Dendrocopos minor), boğmaklı toygar (Melanocorypha calandra), tepeli toygar (Galerida cristata), tarla kuşu (Alauda arvensis), orman toygarı (Lullula arborea), kır kırlangıcı (Hirundo rustica), ev kırlangıcı (Delichon urbica), kır incirkuşu (Anthus campestris), dağ kuyruksallayanı (Motacilla cinerea), ak kuyruksallayan (Motacilla alba), sarı kuyruksallayan (Motacilla flava), çıtkuşu (Troglodytes troglodytes), çalı bülbülü (Cercotrichas galactotes), kızılgerdan (Erithacus rubecula), kızılkuyruk (Phoenicurus phoenicurus), boz kuyrukkakan (Oenanthe isabellina), taşkuşu (Saxicola torquata), kuyrukkakan (Oenanthe oenanthe), kara kulaklı kuyrukkakan (Oenanthe hispanica), karatavuk (Turdus merula), gökardıç (Monticola solitarius), derekuşu (Cinclus cinclus), öter ardıç (Turdus philomelos), ökse ardıcı (Turdus viscivorus), kamışbülbülü (Cettia cetti), saz kamışçını (Acrocephalus scirpaceus), büyük kamışçın (Acrocephalus arundinaceus), ak mukallit (Hippolais pallida), zeytin mukalliti (Hippolais olivetorum), maskeli ötleğen (Sylvia melanocephala), ak gözlü ötleğen (Sylvia hortensis), karabaşlı ötleğen (Sylvia atricapilla), akgerdan (Sylvia communis), çıvgın (Phylloscopus collybita), çalıkuşu (Regulus regulus), benekli sinekkapan (Muscicapa striata), uzun kuyruklu baştankara (Aegithalos caudatus), kayın baştankarası (Parus palustris), mavi baştankara (Parus caeruleus), ak yanaklı baştankara (Parus lugubris), çam baştankarası (Parus ater), büyük baştankara (Parus major), Anadolu sıvacısı (Sitta krueperi), kaya sıvacısı (Sitta neumayer), sıvacı (Sitta europaea), çulhakuşu (Remiz pendulinus), bahçe tırmaşık kuşu (Certhia brachydactyla), sarıasma (Oriolus oriolus), kızıl sırtlı örümcekkuşu (Lanius collurio), kara alınlı örümcekkuşu (Lanius minor), alakarga (Garrulus glandarius), kızıl

başlı örümcekkuşu (Lanius senator), saksağan (Pica pica), küçük karga (Corvus monedula), gri leş kargası (Corvus corone cornix), sığırcık (Sturnus vulgaris), serçe (Passer domesticus), söğüt serçesi (Passer hispaniolensis), ağaç serçesi (Passer montanus), ispinoz (Fringilla coelebs), küçük iskete (Serinus serinus), florya (Carduelis chloris), saka (Carduelis carduelis), çaprazgaga (Loxia curvirostra), kocabaş (Coccothraustes coccothraustes), bahçe çintesi (Emberiza cirlus), kaya çintesi (Emberiza cia), kirazkuşu (Emberiza hortulana), karabaşlı çinte (Emberiza melanocephala), tarla çintesi (Miliaria calandra) dir.

Sürüngenler ve Amfibiler Anadolu kaya kertenkelesi (Anatololacerta anatolica), benekli kaplumbağa (Emys orbicularis), çizgili kaplumbağa (Mauremys rivulata), çukur başlı yılan (Malpolon insignitus), değişken desenli gece kurbağası (Bufotes variabilis), su yılanı (Natrix tessellata), dikenli keler (Stellagama stellio), duvar kertenkelesi (Podarcis muralis), ev yılanı (Zamenis situla), Türk keleri (Hemidactylus turcicus), Hazer yılanı (Dolichophis caspius), iri yeşil kertenkele (Lacerta trilineata), ince yılan ( Platyceps najadum), ince parmaklı keler (Mediodactylus kotschyi), ince kertenkele (Ablepharus kitaibellii), küçük semender (Lissotriton vulgaris), kör yılan (Xerotyphlops vermicularis), kuzey şeritli semenderi (Ommatotriton ophryticus), kedi gözlü yılan (Telescopus fallax), ova kurbağası (Pelophylax ridibundus), oluklu kertenkele (Pseudopus apodus), pürtüklü semender (Triturus ivanbureschi), sarı yılan (Elaphe sauromates), siğilli kurbağa (Bufo bufo), şeritli engerek (Montivipera xanthina), toprak kurbağası (Pelobates syriacus), uysal yılan (Eirenis modestus), Uludağ kurbağası (Rana macrocnemis), çevik kurbağa (Rana dalmatina), yeşil kertenkele (Lacerta viridis), yarı sucul yılan (Natrix natrix), yılanımsı kertenkele (Anguis fragilis), tosbağa (Testudo graeca).

25

26

Balıklar Turna balığı (Esox lucius), kasna (Leuciscus cephalus), siraz (Capoeta tinca), kızılkanat (Scardinius erythrophthalmus), kaya balığı (Neogobius fluviatilis), sazan (Cyprinus carpio), eğrez (Vimba vimba), inci balığı (Alburnus alburnus), tahta balığı (Blicca bjoerkna), kızılgöz (Rutilus rutilus), kadife (Tinca tinca), tatlısu kolyozu (Chalcalburnus chalcoides), yayın (Siluris glanis), ringa (Alosa maeotica), dubar (Mugil cephalus), yılan balığı (Anguilla anguilla), acı balık (Rhodeus sericeus), çakıl balığı (Pseudorasbora parva), tatlı su sardalyası (Clupeonella abrau muhlisi), bıyıklı balık (Barbus oligolepis), dere kayabalığı (Gobio gobio), çapak (Abranis brama).

Kaynaklar Akkemik Ü., Ed., 2014. “Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları II”, CTA Ltd., ANKARA Akkemik Ü., Ed., 2014. “Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları I”, CTA Ltd., ANKARA Çınar, S., Küçükkara, R., Balık, I., Çubuk, H., Ceylan, M., Erol, K. G., &

Bulut, C. 2013. Uluabat (Apolyont) Gölü’ndeki Balık Faunasının Tespiti, Tür Kompozisyonu ve Ticari Avcılığın Türlere Göre Dağılımı Journal of Fisheries Sciences. 7(4), 309.

Eken, G., Bozdoğan, M., İsfendiyaroğlu, S., Kılıç, D. T., & Lise, Y. 2006.

Türkiyenin Önemli Doğa Alanları, Doğa Derneği. Mas Matbaacılık. İstanbul.

Porter, C., Christensen, C., Schiermacker-Hansen P. 2009 Türkiyenin ve Ortadoğunun Kuşları Arazi Rehberi (Doğa Derneği) Thol-Schmitz H. 2005. The Situation of the Eurasian Fishotter (Lutra lutra) at Lake Uluabat. Gökova- Akyaka’yı Sevenler Derneği (G.A.S.-Der) Bilim Serisi 1.

TÜBİVES Türkiye Bitkileri Veri Servisi http://www.tubives.com/ Yarasalar ve Mağara Ekosistemleri Tanımlama, Belgeleme ve Koruma El Kitabı. 2012 (WWF-Türkiye-Türkiye’nin Canı Hibe ProgramıYeraltının Dev Kanatları Projesi) http://www.turkherptil.org http://www.fishbase.de http://www.tramem.org

İsmet Ceyhun YILDIRIM

27

28

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 1. GEZİ 10 Temmuz 2016 Yıllardan miladi 2016 yılı, aylardan Haziran, hicranla çalan telefonumun ekranında yabancı bir telefon numarası... Yine devre mülk ya da mobil telefon kampanya tanıtımı vesaire nasıl reddedeceğim, hiç açmasam mı acaba düşünceleriyle homurdanarak açtığım telefonda, Bursa, Mustafakemalpaşa İlçesi Ticaret Sanayi Odası Genel Sekreteri Birol Denizli ile görüştük. Ayvaini Mağarası ile ilgili görüşmek istediklerini belirterek, Mustafakemalpaşa Ticaret ve Sanayi Odası yönetim kurulu ile bir toplantı yapmak üzere beni davet etti.

Seve seve kabul ettiğim bu ilk davetten birkaç gün sonra Mustafakemalpaşa Ticaret ve Sanayi Odası toplantı salonunda toplandık. Toplantıda güler yüzlü bir yönetim kurulu başkanı olan İbrahim DIRAKMAN ve diğer yönetim kurulu üyeleri, Cüneyt OK, Ethem YILMAZ, Vedat SÜNGÜ ve Hasan OKUMUŞ ile tanışıp keyifli bir sohbet yaptık. Toplantıda, Mustafakemalpaşa ilçesi sınırları içinde kalan mağaralarla ilgili bir resim albümü ve tanıtım kitabı çıkarma fikri oluştu. MAD Mağara araştırma derneği olarak biz tespit ettiğimiz mağaralarla ilgili fotoğraf çekimleri ve kitap yazım işlerini üstlendik.

Mustafakemalpaşa Ticaret ve Sanayi Odası kitabın yayınlanması ve dağıtımını üstlendi.

Geliştirdiğimiz bu fikir doğrultusunda önce Mustafakemalpaşa ilçe sınırları içerisinde kalan mağaraları tespit etmeye çalıştık. İlk etapta tespit ettiğimiz mağaralar, önceki yıllarda MTA tarafından haritalanmış, Kabulbaba mahallesinde Akkaya düdeni, Kazanpınar mahallesi Ayıini mağarası, Körekem mahallesi Çançukuru mağarası, Kocakoru mahallesi Hırsız ini mağarası, İnatlar mahallesi İnatlar mağarası, Kurşunlu mahallesi Kocaçalı 1 ve Kocaçalı 2 Mağaraları Mağaraları, Paşalar mahallesi Paşalar mağarası, Bümak tarafından haritalanmış olan Doğanalan Mahallesi Tenekeli düdeni ve Kafakıran

obruğu, MAD Bursa tarafından haritalanan Çakallar mahallesi Çakallar mağarası (Kocaalan), Alacaat Mahallesi Suçıktı Mağarası ile girişi Doğanalan mahallesinde çıkışı Ayva köyde olan Ayvaini mağarası oldu. Daha önce haritalanmış olan bu mağaraların fotoğraflanması bizim için çok da zorlu bir işmiş gibi görünmedi başlangıçta.

10 Temmuz 2016 Pazar günü Yenal Yazıcıoğlu, Kadir Gürses, Attila Ülgen, Utku Yıldırım, Furkan Şen, Emrah Sınmaz, Sena Özsipiçi den oluşan ekiple önce Bursa merkeze en yakın mağaralarda başlayalım düşüncesiyle; Kazanpınar, Doğanalan, Körekem Mahallelerindeki mağaraları fotoğraflamaya karar verdik.

Kazanpınar Bursa merkezine yaklaşık 33 km., Mustafakemalpaşa İlçesin’e ise 25 km mesafede. Kazanpınar ayıini mağarası mağaracılığa yani başlayan mağaracıları sıkça getirdiğimiz ve iyi bildiğimiz bir mağara ve görsel olarak ta güzel fotoğraflar çekebileceğimizi düşündüğümüz bir mağaraydı. Beklediğimiz gibi güzel bir çalışma oldu. Fazla oyalanmadan Doğanalan mahallesine geçtik.

Doğanalan mahallesi Bursa merkezine yaklaşık 35 km., Mustafakemalpaşa İlçesi’ne ise 23 km mesafede. Ayvaini mağarasında daha önce çekilmiş pek çok fotoğrafımız olduğu için onu es geçtik.

Doğanalan mahallesinde daha önce Bümak tarafından haritalanmış mağaraları bulmak ve fotoğraflamak üzere köy kahvesinde sohbet ettiğimiz köylülerden hiç kimse Kafakıran obruğu ve Tenekeli düdeni olarak anılan mağaraların yerleri hakkında bilgi veremedi. Söz konusu mağaraların mahallesin güneyinde bulunan döşemelik düzlüğü denilen bölgenin sularının aktığı bölgede olabilecekleri düşüncesiyle bölgede bir yüzey araştırması yaptık. Daha sonra araştıracağımız birkaç dikey girişli, dar mağara ağzı bulduk. Bu bölgeyi başka bir tarihe bırakarak Körekem mahallesine doğru yola çıktık.

29

30

Körekem mahallesi Bursa merkezine yaklaşık 50 km., Mustafakemalpaşa İlçesi’ne ise 25 km mesafede. 1995 yılında MTA tarafından haritalanan Çançukuru Düdeni Körekem köylüleri tarafından Çankuyu olarak da anılmaktadır. Körekem mahallesinde cami avlusunda köylülerle yaptığımız kısa sohbetten sonra 84 yaşındaki Tahir Şahin bizi Çançukuru mağarasına ve Sülüklügöl yanında mağara olabileceğini düşündükleri kar çukuruna götürdü.

Tahir amca araziye çıkınca birden gençleşti sanki. Ekip Tahir amcanın yürüme hızına zor yetişti. Çançukuru düdeninin yerini öğrendikten sonra, yeni bir mağara bulmuş olabileceğimiz heyecanıyla Sülüklügöl kar çukuruna doğru yola çıktık. Tahir amca, sık ormanlık bir alanda, kış aylarında suların akıp yer altına indiği bir giriş gösterdi bize. Ancak kalın bir kuru yaprak tabakasının altında kaldığı anlaşılan kar çukurunun girişini açmak için kazma kürek kullanmamızın kaçınılmaz olduğunu anladık. Tahir amca yine yağmur sularının yeraltına indiği iki yer daha gösterdi. Onlarda da durum aynıydı. Artık malzemelerimizin arasına kazma kürek de eklememiz gerekiyor. Kolayca fotoğraflayacağımızı düşündüğümüz Mustafakemalpaşa mağaralarının sayısı yeni mağara ihbarları yüzünden hızla arttı. Üstelik kazma işleri de çıktı.

10 Temmuz gününe daha fazla mağara sıkıştıramayacağımızı düşünerek dönüş yolculuğuna başladık.

Attila Ülgen

31

32

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 2. GEZİ 24 Temmuz 2016 10 Temmuz’da Doğanalan mahallesinde daha önce Bümak tarafından haritalanmış mağaraları bulmak ve fotoğraflamak üzere aradığımız Kafakıran Obruğu ve Tenekeli Düdeni olarak anılan mağaraların, mahallesin güneyinde bulunan döşemelik düzlüğü denilen bölgenin sularının aktığı yerde olabilecekleri düşüncesiyle bölgede bir yüzey araştırması yapmıştık. Daha sonra araştıracağımız birkaç dikey girişli dar mağara ağzı bulmuştuk.

24 Temmuz günü Kadir GÜRSES, Celal KAMAÇ, Yenal YAZICIOĞLU, Attila ÜLGEN, Emrah SINMAZ, Doruk Cihan GIDIK, Utku YÜCEL ile bölgedeki girişlere bakmak üzere Doğanalan mahallesi Döşemelik düzlüğüne geldik.

Mağaraya girmek üzere ekipten 5 kişi hazırlandı. Haritalama ve fotoğraflamak için iyi motive olmuştuk. Ancak Mağaraya ilk giren

Celal - Kadir ikilisinin verdiği mağaranın çok dar olduğu bilgisi Yenal - Doruk ikilisini hiç etkilemediyse de, aynı bilgiyi teyit etmeleri ekibin kalanını mağaradan soğuttu. Mağaranın dibine kadar inen Celal Kadir ikilisinin mağarayı haritalaması beklenirken Yenal, Doruk, Attila da onların yanına inme hayali kurup bunu denedilerse de mağaranın zayıf ve minyon yapılı kişilere yönelik olduğuna karar verildi.

Mağaradaki ekip beklenirken, ormanlık alanda pineklemenin keyfi çıkarıldı. Bütün gün boş boş yatıldı. Akşama doğru sıkıntıdan etrafta başka girişler olup olmadığına bakmak aklımıza gelidi.

Araştırılması gereken yeni üç giriş bulundu. Bölgeye tekrar gelinmesi kaçınılmaz oldu. Girilen mağaranın dibinde dar ve sulu bir bölümün var olduğu bilgisi mağaranın ilerleyebileceği umudunu verdi.

Attila Ülgen

33

34

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 3. GEZİ 06.05.2017 Bir süredir Mustafakemalpaşa Ticaret ve Sanayi Odasının desteğiyle sürdürülen Mustafakemalpaşa Mağaraları Araştırma Projesinin Mayıs 2017 ayağında yağmurlu bir günün sabahında yola koyulduk. Faaliyet birkaç hafta önce ilan edilmesine ve buluşma saatimizin son dakikalarına kadar ümitle beklememize rağmen üyelerimizin birçoğunun programına uymamış olacaktı ki bu faaliyete Attila başkan ile benden başka katılım sağlayan olmadı. Bu durum her ne kadar iç burkucu olsa da bölgede keşfedilmemiş ibaresi ile anılan mağara ve şelalelerin varlığından bahsedilmiş olması motivasyonumuzu arttırıcı yönde etki sağlamıştı.

Mustafakemalpaşa’ya saat 09.00’da varır varmaz iki doğa tutkunu isim Alim Ölmez ve Birol Denizli ile buluştuk. Kısa bir mütalaanın ardından faaliyet güzergâhımızı belirledik. Bu zaman diliminde kara bulutlar ilçenin üzerini adeta zapt etmişti. Yol üzerinde bir miktar alışveriş yaptıktan sonra öncelikle Alpagut mahallesine doğru yol aldık. Köye ulaştığımızda yol boyu çiseleyen yağmur şiddetini artırmış sağanak halini almıştı. Burada bir müddet kahvehaneye sığınıp çayımızı yudumladıktan sonra mezarlık altı Mevkinde bulunan kayalık bir alana gittik. Burada aslında söylenildiği gibi bir mağara oluşumunun bulunmadığını gördük. Ancak yolun diğer yakasında sarımsak dayı Mevkinde yaklaşık sekiz metre uzunluğunda yan yana konumlanmış iki ayrı girişe sahip bir mağara keşfettik. Bu mağaranın porsuklar tarafından mesken tutulmuş olduğuna işaret eden bazı belirtilere rastladık. Mağara küçük olduğu için işimiz çok uzun sürmedi.

Görsel ve yazılı kayıtlarımızı aldıktan sonra buradan ayrıldık ve Çakallar mahallesine doğru yağmur eşliğinde tekrar yola çıktık. Köye vardığımızda buradaki mağaraya ulaşmak için bize kılavuzluk edecek köy muhtarının cenaze nedeniyle köyde bulunmadığını öğrendik. Bu sırada yağmur bardaktan boşalırcasına yağmaya başladı. Alim hoca bizi mağaraya ulaştıracak yolları az çok biliyordu. Fakat yolların şiddetli yağışın ardından aracımızı ve bizleri zorlayacağı düşüncesi ile risk

almadan bu sefer Kestelek, Çaltılıbük, Çömlekçi Mahallelerine doğru yola düştük. Yolculuğumuz sırasında yağış ara ara kesiliyordu. Kayın ormanlarının arasından vadilerin üzerinden kıvrılan yolda ilerlerken zaman zaman duraklayıp vadilerde sisle beraber oluşan manzarayı izledik ve fotoğraflar aldık. Devecikonağı mahallesine yaklaştığımızda bir telefon görüşmesi gerçekleştiren Alim Hoca Çömlekçi mahallesine yemeğe davet edildiğimizi belirtti. Çömlekçi mahallesine doğru yol alırken ETİBOR işletmesine ait bor ocaklarının içerisinden geçerek ilk önce Kestelek mahallesi yakınlarında gelincik çiçeklerinin kırmızı renkle bezediği bir tarlada fotoğraflar almak üzere biraz mola verdik.

Sonrasında Çaltılıbük mahallesinü de geçerek Çömlekçi mahallesine ulaştık. Burada bizim için hazırlanmış köy sofrasında gözlemelerimizi yedik, çaylarımızı yudumladık ve misafirperver Fatih Hazar ve ailesine teşekkür ederek Fatih Hazar’ın rehberliğinde biraz sonra yanına varacağımız Kralın Kızı Mağarasının yer aldığı Şahinkaya Mevkini köyden seyrettik. Daha sonra hep beraber bu mağaranın yoluna düştük.

Mağaraya ulaşmak üzere izlediğimiz patikada güzergâh boyunca maki bitki örtüsünün örneklerine rastladık. (Sandal Ağacı, Laden, Dikenli Ardıç gibi) Şahinkaya’ya doğru giden patikamız dağın sırtından ilerliyordu. Henüz daha Kralın Kızı Mağarasına ulaşmadan yolumuz üzerinde başka bir mağaraya rastladık. Mağara yaklaşık 10 mt. derinliğindeydi ve definecilerin içinde çalışma yaptıklarına dair izler taşıyordu. Bu küçük ama doğal mağara oluşumuna ilişkin kayıtlarımızı tuttuktan sonra bir süre daha yürüyüp Kralın Kızı Mağarasına ulaştık. Mağaranın yaklaşık bir buçuk metre çapındaki giriş ağzının hemen solunda horasan harcından örülmüş duvar gözümüze çarptı. Bu durum bizleri burasının kutsal bir mekân olarak kullanılmış yarı doğal bir mağara olabileceği düşüncesine sevk etti. Mağara vadi manzarasına sahip iki girişli ve aslında tek bir

35

36

galeri üzerinde yer alan üç odalı aydınlık bir yapıya sahipti. Burada alanın karakteristik durumunu yansıtacak fotoğraflarımızı aldık ve daha sonra mağara girişinde Türk kahvesi yapmaya karar verdik.

Kahvelerimizi hemen önümüzdeki derin vadi içerisinde kalan orman manzarası eşliğinde yudumladık. Bu arada yaklaşan kara bulutlar ile yağmur tekrar bastıracak gibi görünüyordu. Nitekim öyle de oldu. Gelirken kullandığımız patika üzerinden dönüşe geçtiğimizde daha parkuru tamamlayamadan yağmur bastırdı. Arabamıza epey ıslandıktan sonra güç bela kendimizi attık. Yalnız bizler arabamıza kendimizi attık atmasına da bir süre sonra arabamız her geçen dakika daha da irileşen dolu tanelerinin gazabına uğradı. Öyle ki adeta yağmurdan kaçarken doluya tutulmuş olduk. Dönüş yolunda Çaltılıbük Mahallesi’nde kahvehanede tekrar bir mola verip çay içtik.

Ardından ilçe merkezine dönmek üzere yola düştük. İlçe merkezine vardığımızda Üçbeyli mahallesi üzerinde yer alan bir yamaçta Erkızı Yamaç Paraşütü Pisti civarında varlığından bahsedilen bir mağarayı

daha incelemeye karar verdik. Ancak mağara insan giremeyecek kadar dar ve kısa bir kovuk biçimindeydi. Son olarak günü yamaç paraşütü kalkış tepesinden gün batımı manzarasıyla tamamlamak düşüncesiyle harekete geçtik. Gözlerimiz yolda ilerlerken karşımıza çıkan kınalı keklik çiftine ilişti. Bu kuşları ürkütmeden fotoğraflamaya çabalasak ta maalesef çok iyi bir fotoğraf alamadan havalandılar ve gözden kayboldular. Güneşin batmasına birkaç dakika kala tepedeki hakim noktaya ulaştık ve manzara fotoğraflarımızı son anda alıp buradan ayrıldık. İlçe merkezine dönüp vedalaştıktan sonra Bursa’nın yolunu tuttuk. Seyahatimiz sırasında günü değerlendirdik ve bir dahaki sefere gerçekleştireceğimiz faaliyetlere dair konuştuk. Bursa’ya döndüğümüzde saat 22.00’yi çoktan geçmişti.

İsmet Ceyhun Yıldırım

37

38

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 4. GEZİ 09.05.2017 09.05.2017 Salı günü sabahı Aykut Güngör ve Attila Ülgen’den oluşan ekip sabah 8.30’da Bursa Nilüfer İlçesi, Uludağ Üniversitesi Bursaray istasyonunda buluşup yola çıktı. Faaliyetin hafta içi olması nedeniyle ekibe katılan kimse olmadı. Saat 09.30’da Mustafakemalpaşa Ticaret sanayi odasında Sn. Birol Denizli’nin odasında çayımızı içerek Alim Ölmez’i 5 dakika bekledikten sonra ilk hedefimiz olan Muradiye Sarnıç mahallesi KABATAŞ şelalelerine doğru yola çıktık. Kabataş şelaleleri kaynağını Çatal dağından alan ve Susurluk çayına bağlanan, aynı zamanda Suuçtu şelalelerinin de yer aldığı derenin üzerinde bulunuyor. Yağışlı havalarda çamurlu olabileceği için araçla ulaşımda sıkıntı yaşanabilecek bir yoldan, hava durumunda görünen yağış beklentisine rağmen şelalelerin yakınına kadar aracımızla gittik. İlk gördüğümüz şelaleler pek çok kişi tarafından Kabataş şelalesi olarak bilinen 8- 10 basamak halinde kendini gösteren şelale oldu.

Yöre halkının bile pek bilmediği asıl büyük Kabataş şelalesi bu basamaklı şelaleler gurubundan yaklaşık 300 mt daha yukarıda kalıyor. Bu şelaleye ulaşmak için vadi yamaçlarında biraz tırmanış yapmak ve sık çalılık alandan geçiş yapmak gerekiyor. Yabani güllerin ve çalıların engellemesine rağmen kısa bir süre sonra şelaleye ulaştık.

Yosunlanma nedeniyle kaygan hale gelen kayalarda ilerlerken sık sık düşme tehlikesi atlattık. Az miktarda yağışa maruz kaldığımız için dönüş yolunda toprak yolda aracımızla kayabileceğimiz endişesiyle döndük. Ancak bir sıkıntı yaşamadık. İkinci durağımız yine aynı derenin daha yukarı kesimlerinde yer alan ve oldukça ün yapmış olan Suuçtu şelalesi oldu. Suuçtu

şelalesinin yolu düzgün, ulaşım konusunda bir sıkıntı yok.

Su uçtu şelalesi oldukça isim yaptığı ve asfalt yol büyük şelalenin yanına kadar gittiği için tek bir şelaleden ibaret olduğu düşünülüyor.

Ancak rehberimiz Alim Ölmez sayesinde büyük şelalenin alt taraflarında başka şelalelerin de bulunduğunu öğrendik.

Faaliyetimizin üçüncü durağı Devecikonağı beldesinde pideci salonu oldu. Oldukça başarılı karışık pideleri fiyatları AVM’lerde satılanların yarı fiyatına. Alim Hocanın kesesine bereket.

Saat 14.00 gibi Kösehoroz mahallesi sınırlarında kalan yine aynı isimle anılan Kösehoroz Şelalesine ulaştık. Bir yerden sonra asfalt yoldan ayrılıp toprak yola girince yine yağmura yakalanma olasılığı nedeniyle tedirgin olduk. Nitekim yol boyunca bir kaç yerde bizden önce geçen bazı araçların kaydığını gösteren lastik izlerine rastladık. Kösehoroz şelalelerinin suyu Mustafakemalpaşa deresinin Devecikonağı koluna bağlanıyor.

Alim Ölmez’in önerisiyle bu bölgeye gelmişken Çakallar Mahallesi Kocalan Mağarasının fotoğraflarını da çekelim düşüncesiyle Kösehoroz deresinden de çamura batmadan çıkarak Çakallar mahallesine doğru yola çıktık. Orman içinde mağarayı bulmakta zorlanacağımızı düşünerek önce köyde bize mağarayı tarif edebilecek mümkünse yerini gösterecek birini aradık. Ancak köyde pek kimseyi bulamadık. Yine de bulunanlar yerini iyice tarif ettiler. Tarife göre yine asfalt yolu terk ederek toprak bir yoldan mağaranın bulunduğu yere

39

40

yakın bir yere park ettik. Orman içinde kısa bir yürüyüşle mağaraya ulaştık. Geniş pek çok odadan oluşan mağara yine her zamanki gibi definecilerin çalışma alanı olmaktan kurtulamamıştı. Mağaradan çıkarken kısa bir an çıkışı bulamamak gibi bir duyguya da kapıldık.

Mağara, içinde kamp yapmaya çok uygun.

Mağara çıkışında Alim hocanın olmazsa olmazı haline gelen

kahve molasından sonra yine yağmura yakalanma endişesi ve araçla çamura batma korkusuyla saat 19.00 da dönüş yolculuğuna başladık.

Saat 19.40 ta Mustafakemalpaşa ya, saat 20.30da da Bursa ya dönerek faaliyeti bitirdik.

Attila Ülgen

41

42

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 5. GEZİ 23.05.2017PAŞALAR Mahallesi, BOSTANDERE Mahallesi,İNATLAR Mahallesi

Mustafakemalpaşa mağaraları projesi kapsamında gidip fotoğraflamaya niyetlendiğimiz mağaralara gitmek üzere yine Alim Ölmez ile buluşmak üzere sabah 08.30 da evden çıktım. Faaliyetin yine hafta içinde olması ve çalışma hayatının acımasızlığıyla kimsenin müsait olmaması nedeniyle bizden başka katılım olmadı.

Mustafakemalpaşa Ticaret ve Sanayi Odası bahçesinde buluşup yola çıkmamız saat 10.00 u buldu. Alim Hocanın belirlediği güzergah nedeniyle bu günkü gezimize Paşalar Mahallesi Paşalar mağarasından başladık. Alim hocanın eski öğrencilerinden Şeref İnan’ın rehberliği ile mağarayı bulmamız hiç zor olmadı. 39.57.48 K, 28.17.50 D konumundaki mağaranın rakımı 140 mt. Mağaranın hemen girişinde defineciler tarafından kazı yapılmış.

Paşalar Mağarası Paşalar Mahallesi’nün 1 km güneyinde, Karadere’nin kolu olan Boynuz Dere’nin sağ kenarındaki Çiftgöller Mevki’nde yer almaktadır. Mustafakemalpaşa-Paşalar yolu mağaranın kenarına kadar gidiyor. Fosil konumda olan mağara birbirine bağlı iki küçük odadan oluşmaktadır. Tabanı blok ve molozlarla kaplı olan mağaranın tavanı çok alçaktır. MTA tarafından araştırılıp; haritası çizilmiş ve 1997 yılında yayınlanmıştır.

Faaliyetimizin 2. Durağı Bostandere mahallesi Karadere kenarında 39.58.25 K , 28.16.22 D konumu ve 30 rakımlı Şeytan Değirmeni (tüneli) Mağarası oldu. 30 yıl öncesine kadar Karadere kenarında çalışır durumda olan Şeytan Değirmeninden günümüze değirmentaşı dışında hiçbir şey kalmamış. Ancak değirmene su taşıması amacıyla kullanılan tünel artık yarasalara ev sahipliği yapan bir mağara halini almış. Tünel zaten var olan doğal bir mağaranın genişletilmesi ile mi oluşturulmuş yoksa tamamen insan yapısı mı ayırt etmek zor. Yaklaşık 50 mt. uzunluğunda olduğunu tahmin ettiğim tünel, derenin üst kısımlarında yapılan su setinden

değirmene su taşımak için kullanılmış. Karadere’nin kenarları yüksek çınar ağaçlarının gölgesinde güzel piknik alanları içeriyor.

Tünelin başladığı ve şelalenin olduğu yerde doğal bir havuz oluşmuş ancak geçmişte daha derin olan havuz geçen yıllarda sel ile birlikte kum ile dolarak rahat yüzülebilir olma özelliğini yitirmiş.

Bölgedeki mesire alanı, Mağara ve şelalelerin fotoğraflarını çekip Bostandere mahallesine dönerek kahvede mola verdik. Bostandere kahvesinde Mağaralarla ilgili bir çalışma yaptığımızı anlatınca Mahallesin doğusunda Gavur harmanı olarak anılan bölgede özellikle definecilerin dadandığı ve hakkında çok şey anlatılan gavur harmanı mağarasının var olduğunu öğrendik. Bostandereli Ramazan Eren, Necati Gülcan ve Taner Ferik rehberliğinde Necati Gülcan’ın tavuk çiftliğinde lor-poy karışımlı gözleme ikramından sonra yine Necati Gülcan’ın traktörüyle Gavur harmanı mağarasına doğru yola çıktık.

Yoğun makilik alanda katırtırnağı çiçekleri arasında mağarayı şıp diye nasıl bulduğumuzu hala anlamadım.

39.58.40 K, 28.16.58 D koordinatlarında 240 mt rakımda bulduğumuz Gavur harmanı mağarası, yakınında bulunduğu söylenen höyük tepe yüzünden hiç hak etmediği ölçüde defineci akınına uğruyor anladığımız kadarıyla. İnsan yapısı herhangi bir kalıntıya rastlamadığımız mağarada doğal oluşum da bulunmuyor.

Yaklaşık 60-70 cm çapında bir girişten girerek tahminen 4-5 metrekarelik alçak tavanlı bir mağara olmasına rağmen bir yerlere giden bir tünelin girişi olduğu inancıyla olsa gerek her yöne doğru kazı yapılmaya çalışılmış. Aslında bulduğumuz bu mağaranın hemen 3 metre yanında daha dar girişli ama yine fazla devam etmeyen 2. bir mağara daha var.

Günümüzün 3. durağı Çördük mahallesi ile eski İnatlar mahallesi arasında bulunan eski katır yolu üzerindeki mağaralar oldu. Proje kapsamında fotoğraflamayı düşündüğümüz ve MTA tarafından

43

44

haritalanmış 24 metre derinlikteki dikey mağara dışında iki de küçük mağaranın olduğunu öğrenince sevindik. Çördük mahallesinden İnatlar mahallesine giden eski katır yolunun sol tarafında oldukça yüksek kayalıkların varlığı bölgede kaya tırmanış rotalarının açılmasına olanak sağlamış. Rehberimiz Alim Ölmez’in Bölgede kaya tırmanış etkinliklerin artması için uğraştığını öğrendik. Aracımızı park ederek katır yolundan yaklaşık 500 mt yürüyüp tırmanış rotaları için çakılmış boltları geçtikten kısa bir süre sonra İnatlar 3 mağara diye adlandırdığımız mağaraya ulaştık. 40.02.07K, 28.30.26 D koordinatlarında olan mağaranın rakımı 200 mt. Yaklaşık 7 mt uzunluğunda yatay nitelikli mağara. Az sayıda yarasa gözlendi.

İnatlar 2 diye adlandırdığımız 2. mağara ise 40.02.09K, 28.30.32.D koordinatlarında ve rakımı 275 mt. olup yine az sayıda yarasaya ev sahipliği yapan ve yatay nitelikli 8-9 metre uzunluğunda bir mağara.

MTA tarafından haritalanan dikey mağaraya ulaşmanın zorluğu ve yanımızda SRT ekipmanımızın olmaması nedeniyle, İnatlar 1 mağarasını fotoğraflamayı başka bir güne bıraktık.

Attila Ülgen

45

46

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 6. GEZİ 15 .07.2017 Mustafakemalpaşa mağaraları ile ilgili çalışmaya hız verelim ve projeyi bir an önce bitirelim düşüncesiyle artık her fırsatta Mustafakemalpaşa ya gitmeye karar vermiştik.

Bu çerçevede 15 Temmuz sabahı Gizem Kan ve Attila Ülgen ikilisi sabah 8.30 da yola çıktık. 9.30 da Mustafakemalpaşa’da Alim Ölmez ile buluşarak Kurşunlu mahallesine doğru yola çıktık. Köyde muhtar Halil Uzunoğlu’na telefonla bilgi verdik. İşleri dolayısıyla, çok istemesine rağmen bize eşlik edemeyeceğini söyledi.

Alim hocanın öğrencisi Mehmet Nizam mağaraların yerlerini kabaca bildiğini belirttiğinden mağaraları bulabileceğimizi düşünerek Mehmet’in rehberliğinde yola çıkmaya karar verdik.

Mehmet yolun bozuk olması nedeniyle traktörle gitmenin daha uygun olacağını söyleyince onun tavsiyesine uyduk. Tay projesinde, Kocaçalı1 ve Kocaçalı2 mağaraları olarak bilinen 2 mağara hakkında bulduğumuz bilgiler şu şekildeydi: Yeri: Kurşunlu Mahallesi’nün doğusunda; Kocadağ’ın kuzeybatısındaki Kocaçalı Sırtı’nda yer almaktadır. MustafakemalpaşaDevecikonağı-Bükköy yolu ile gidilir. Devecikonağı-Kurşunlu Mahalleleri arasındaki 5 km’lik stabilize yol çok düzgündür. Köyden yarım saatlik bir yürüyüşle mağaraya ulaşılır.

Yapısal Özellikleri ve Oluşumu: Bir paleo dolinin kenarında yer alır. Tamamıyla fosilleşmiş bir mağaradır. Tabanında iri bloklar vardır.

Tavan yüksekliği 2-5 m arasında değişmektedir. Bütün mevsimler kurudur.

Araştırma Tarihçesi: MTA tarafından araştırılıp; haritası çizilmiş ve 1997 yılında yayınlanmıştır.

Her iki mağaranın yeri ile ilgili bilgi aynı olduğundan birbirine yakın olduğunu düşündük. Kurşunlu Mahallesi’nün doğusunda; Kocadağ’ın kuzeybatısındaki Kocaçalı Sırtına ulaştığımızda Mehmet Nizamın mağaraların olduğunu düşündüğü bölgeye yöneldik.

Kısa bir alan taraması sonunda çalılarla kapatılmış üç mağara girişiyle karşılaştık. MTA nın neden ikisini haritalayıp üçüncüsünü haritalamadığını merak ederek ilk mağaraya girdik. Kabaca dört metrelik yatay ve üç metrelik dikeyi ile MTA tarafından çizilen haritalara hiç benzemeyen bu küçük mağaranın, MTA tarafından haritalanmayan 3. bir mağara olduğunu düşünerek Kocaçalı3 olarak kayıt ederek koordinatlarını alıp fotoğrafladık.

Birkaç adım sonra karşılaştığımız 2. mağaranın ağzındaki çalıları temizledikten sonra mağaraya girdiğimizde yaklaşık 20 metre uzunluğunda ve dikey kısmına inemediğimiz, devam edip etmediğini anlayamadığımız bu mağaranın da yine MTA tarafından çizilen haritalara benzemediğini görünce şaşırdık. Haritalamak için tekrar gelmemiz gereken bu mağaranın da koordinatlarını alarak fotoğrafladık. Mağaranın adını Kocaçalı4 olarak kaydettik.

1997 yılından bu yana mağaralarda çöküntüler yüzünden çok mu değişiklik oluştu acaba diye düşünmeden edemedik.

Yine ağzındaki çalıları temizleyerek girdiğimiz 3. mağarada, MTA tarafından çizilen haritalara benzemeyen küçük bir mağara çıktı Kocaçalı-5 olarak adlandırdığımız bu mağaranın da koordinatlarını alarak fotoğrafladıktan sonra bölgede MTA tarafından haritalanan mağaraları aramaya başladık. Çevrede yaptığımız araştırmada başka mağara girişi bulamadık.

Alim hocanın Kocaçalı sırtındaki çeşme başında kahve

47

48

molası teklifinden sonra çeşmeye doğru yürürken yine bir mağara girişi ile karşılaştık. Girdiğimizde Kocaçalı2 olarak haritası çizilmiş olan mağara olduğunu anladık. Mağaranın yapısı haritaya çok benziyordu. Yine fotoğraflayıp koordinatlarını alarak mağaradan ayrılarak kahve molası için çeşme başına gittik.

Kahve molasından sonra Kocaçalı1 mağarasını da bulabilmek umuduyla bölgede daha geniş bir araştırma yaparak sonunda aradığımız mağarayı da bulduk. Kocaçalı1 mağarası olarak MTA tarafından haritalanmış mağarada tam takım define kazı ekipmanları ile karşılaştık. İşçi tulumu, kazma, kürek, balyoz, kova, gözlük ve kazı yapmak üzere yakın zamanda tekrar gelmeyi planlayan defineciler olduğunun işaretiydi. Mağaranın neredeyse her duvarı kırıcılarla yoklanmış ve duvarlardan parçalar koparılmıştı. Ancak kazı çalışması mağaranın sonuna odaklanmıştı. Balyoz, kazma, kürek mağaranın dibinde açılan çukurun içindeydi. Fotoğraf çekim işini tamamlayıp dönüşe geçtik.

Mehmet Nizamın çok büyük olmamasına rağmen bize göstermek istediği bir mağaranın daha olduğunu öğrendik.

Kocadağdan traktörle dönüp arabamıza binerek Mehmet’in rehberliğinde Akmunar mağarasına ulaştık. Bir kişinin uzanarak içine sığabildiği bu mağara yaklaşık 6 metre uzunluğunda dar bir mağara. Fakat hemen yanında insan girişine imkân vermeyen bir su kaynağı var.

Bahariye mahallesinde, Özkan Aslan ile buluşarak, beş dakikalık bir yolculukla Güveçdere köy sınırlarındaki Mağara tepesi Mevkinde Pepe Ahmet’in mağarasına ulaştık. Tam anlamıyla barınma amacıyla kullanılabilecek güzel bir mağara ile karşılaştık. Kabaca 3 metre genişliğinde 12 metre uzunluğunda içeride rahat hareket edilen mağaranın sonunda çömelerek geçilen ayrı bir odacık var. Özkan Aslan’ın ısrarıyla dönüşe geçmeden Derekadı köy sınırları içinde iki kaya oyuğu olan bölgeye gittik. Mağara olarak nitelendirmenin zor olduğu bu oyuklarda bile define kazısı yapıldığını görmek şaşırtıcı oldu.

17 temmuz günü Kurşunlu mahallesindeki işimizi bitirdikten sonra Bahariye mahallesine de gelerek başka bir ihbarı daha değerlendireceğiz. Özkan Aslanı Bahariye’ye, Alim Ölmezi Mustafakemalpaşa’ya bıraktığımızda saat 20.30 olmuştu. Bursaya dönüşümüz 21.30’u bulmuştu. Haritalanmış 2 mağaraya gidip fotoğraf çekeceğiz diye yola çıktığımız bu gezide haritalanmayı bekleyen 5 yeni mağaranın koordinatlarını belirleyerek döndük. Her gezide listeye yeni mağaraların eklenmesi güzel ama bu gidişle Mustafakemalpaşa mağaraları projesi bitmyecek sanırım.

Attila Ülgen Mehmet’i Kurşunlu mahallesine geri götürdük. Bölgedeki başka bir mağarayı görmek için 17 Temmuz 2017 pazartesi günü tekrar buluşmak üzere Kurşunlu mahallesinden ayrıldık.

Devecikonağı’nda yemek yerken saat 17.30 olmuştu.

Yemek sonrası rehavet çöktüyse de, Alim hocanın aldığı ihbarı değerlendirmek amacıyla dönüş yolumuzdan biraz saparak Bahariye mahallesine yöneldik.

49

50

51

52

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 7. GEZİ 17.07.2017 Mustafakemalpaşa mağaraları ile ilgili olarak Mustafakemalpaşa Ticaret ve Sanayi odası desteğiyle çalıştığımız proje ile ilgili olarak projeye başladığımızda gidip fotoğraflamayı planladığımız ve sayısı 13 olan mağaraların sayısı hızla artıyor.

15 Temmuz’da fotoğraflayalım diye gittiğimiz Kurşunlu mahallesindeki iki mağarayı ararken bölgede 5 yeni mağaranın daha konumunu belirleyip fotoğraflamıştık. Aynı gün istihbaratını aldığımız farklı iki mağaraya da saatin ilerlemiş olması nedeniyle 17 Temmuzda gitmeye karar vermiştik.

17 Temmuz sabahı Meriç Şeyma Tiryaki ve Attila Ülgen ile iki kişi sabah 08.00’de Görükle den yola çıktık. Saat 09.00’a doğru Alim Ölmez ve Özkan Yıldırım ile buluşarak Kurşunlu Mahallesine doğru yola çıktık. Kurşunlu mahallesinde, 15 Temmuzda bize rehberlik eden Mehmet Nizam ve arkadaşı Bilal Bayırlı ile buluşarak dikey inişi de olan büyükçe bir mağara olduğu söylenen Sarımsaklı kaya Mevkisindeki Asar mağarasına doğru yola çıktık. Köye yaklaşık 3 km uzaklıkta aracımızı park ederek fındık bahçeleri arasından toprak bir yoldan yaklaşık 1 kilometre kadar yürüyerek mağaraya ulaştık.

Mağaranın dikey kısımlarının da olduğu bilgisi nedeniyle ip ve srt ekipmanımız da vardı bu sefer. Her faaliyette başımıza gelen “Hangi ekipmanı unutursan ona ihtiyacın olur. Her şeyin tam ise mağara küçük çıkar hiçbir şeye ihtiyacın olmaz” durumu yaşadık yine.

Kahvede anlatılanlara kıyaslandığında beklediğimizden çok küçük olan ve yaklaşık 8 mt.’lik bir mağara ile karşılaşınca biraz hayal kırıklığı yaşadık. Koordinatları alıp fotoğraf çekiminden sonra Alim Ölmez in kahve teklifine hayır diyemedik. Bölgede Köy kahvesinde anlatılan özelliklerde bir başka mağaranın daha olabileceğini düşünmeden edemedik. Gereksiz yere getirdiğimiz ekipmanı arabaya geri taşımak ayrı bir mutsuzluktu bizim için. Köye dönüp birer çay içtikten sonra

Kurşunlu mahallesinün hemen Üstündeki Harmanyeri Mevkisindeki Harmanyeri mağarasına ulaştık. 9 mt derinliğindeki bu mağara daha önce hiç karşılaşmadığımız bir durum sergiliyordu. Büyük çoğunluğu çocuk bezi olan çöplerle karşılaşmamız kötü oldu. Çocuk bezinin çöpe atılmaması gerektiği konusunda batıl inancı olan birinin kirli çocuk bezlerini biriktirip bu mağaraya atmış gibi bir durum vardı. İşimizi tamamlayıp köye döndüğümüzde rehberlerimize Asar mağarası olarak bilinen mağara konusunda tekrar bilgi toplamalarını rica ettik. Artık klasikleşmiş hale gelen Devecikonağında pide yeme etkinliğimizden sonra Kestelek köylüleri tarafından, Kestelek kalesi ve Kalealtı mağarası olarak bilinen mağarayı bulmak üzere Kestelek kalesine ulaştık.Aynı kale Çaltılıbük Köylüleri tarafından Çaltılıbük kalesi ve Kalealtı mağarası olarak adlandırılıyor. Ancak mağaranın yerini tam olarak bilmediğimiz için ve bölgenin sık çalılık ile kaplanmış olmasından dolayı kısa bir araştırmadan sonra mağarayı aramayla bulamayacağımızı düşünerek bize rehberlik edecek birilerini bulmamız gerektiğine karar vererek bu mağarayı başka bir etkinliğe bıraktık. Çaltılıbük ilköğretim okulu bahçesinde çay molası verirken, önümüzdeki günlerde hangi köylere gideceğimiz konusunda planlama yapmaya çalıştık. Dönüşe geçtiğimizde saat 19,00 olmuştu.

Alim Ölmez ile19 Temmuz sabahı buluşmak üzere sözleşerek ayrıldık.

Meriç ile Bursa ya döndüğümüzde saat 20.05 olmuştu.

Attila Ülgen

53

54

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 8. GEZİ 19.07.2017 Mustafakemalpaşa Osmaniye ve Yenikızılelma Mahalleleri Kestelek Kalesi - Çaltılıbük Kalesi Mağarası, Mustafakemalpaşa mağaraları projesi kapsamında daha önceki günlerde de fotoğraflamaya niyetlendiğimiz, Kestelek kalesi mağarasının yerini bulmak için Alim Ölmez, Özkan Yıldırım, İsmet Ceyhun Yıldırım, ve Attila Ülgen’in yer aldığı ekiple yola çıktık. Daha önce iki kez bulmaya çalıştığımız ve Çaltılıbük mahallesi ahalisi tarafından Çaltılıbük Kalesi olarak adlandırılan kale surlarının altındaki mağaraya ulaşmak için ekibimize Umut Albayrak katıldı. Mağaranın olduğu bölgeye ulaştığımızda karşılaştığımız sık çalılık, bölgeye uzun zamandır kimsenin gelmediğinin göstergesiydi. Rehberimiz Umut bizzat kendisinin de girdiği 4-5 mtlik mağaranın kabaca yerini göstermesine rağmen gür çalı ve dikenlik alanda herhangi bir mağara girişi bulamadık.

Evkaya Mağarası, Günün ikinci hedefi Osmaniye mahallesine giderken henüz köye varmadan rastladığımız Sabri Sevim bize sözü edilen mağaranın yerini gösterebileceğini söyleyince, Osmaniye mahallesine gitmemize gerek kalmadı. MKP Osmaniye Mahallesi Balık oynağı Mevkinde Evkaya mağarasını bulmamız uzun sürmedi. 17 mt uzunluğundaki mağaranın girişinin yaklaşık 10 mt sağında küçük bir mağara daha var. İnsan geçişine izin veren bir galeri bulunmuyor. Ancak Sabri Sevim in anlattığına göre geçmişte mağarada yakılan ateşin dumanı diğer mağaradan çıkıyormuş . Mağara duvarındaki küçük oyuntulardan gelen hava akımı diğer mağara ile bağlantılı olduğu düşüncesini destekliyor. Fotoğraf çekimi ve çizim işini tamamlayınca günümüzün üçüncü hedefi olan Yenikızılelma mahallesine doğru yola çıktık.

Kızıltaş Altı Mağarası, Alim hocanın öğrencileri kanalıyla, bu kez köyden Mustafa Eren i bulduk ve hiç oyalanmadan Yenikızılelma mahallesi, Kızıltaş Mevki, Kızıltaş altı mağarasına ulaştık. 6 metre genişliğinde giriş ağzı olan mağara yine 6 metre çapında bir salon şeklinde. Mağaranın içinde 2 mt çapında bir odacık daha var.

Tümbüldek 1 Mağarası, Rehberimiz Mustafa Eren’in sık ormanlık alanda mağaraları kolaylıkla bulmasına şaşırarak yolumuza devam ettik .Yenikızılelma tümbüldek Mevki, Tümbüldek1 mağarasını, 3 mt enindeki giriş ağzı ile 7 mt uzunluğu ile fotoğrafladıktan sonra hızla bir sonraki hedefimize yöneldik.

Tümbüldek 2 Mağarası.

Tümbüldek 1 mağarasının girişinin yaklaşık 25 metre solunda bulunan Tümbüldek 2 mağarası 2 mt genişliğinde. Girişinde sağa ve sola 4 er mt uzunluğunda iki oda şeklinde ayrılmış .

Yenikızılelma Hamam, Yenikızılelma Hamam yivi Mevki ne geldiğimizde karşılaştığımız görüntü ilginçti. Sık ormanlık alanda ağaçların altında çıkan su kaynağının hemen yanında insan yapısı olduğu anlaşılan 2x3 ölçülerinde düzgün yontulmuş 150 cm yüksekliğinde küçük bir oda ile karşılaştık. Odanın içi yaklaşık 20 cm su dolu bir havuz şeklinde

55

56

ve devamlı zeminden su çıkıyor. Su sıcaklığı çok fazla olmamasına rağmen yer altı sularının soğuk olmasını beklediğimiz için 2022 derecelik su sıcaklığı buranın hamam olarak adlandırılmasını sağlamış. Rehberimiz kışın burada yıkandığını ve su sıcaklığının daha da yüksek algılandığını belirtti. Hamamın iç görüntüsü doğal küçük bir mağaranın insan eliyle yontularak genişletildiği ve kullanıma

elverişli hale getirildiği düşüncesi yaratıyor. Yer yer doğal oluşumlar mevcut.

Günümüzü Mustafa Eren’in evinde çay içerek noktaladık .

Attila Ülgen

57

58

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 9. GEZİ 20.07.2017 Kabulbaba mahallesi Akkaya düdeni 20.07.2017 tarihinde İsmet Ceyhun Yıldırım, Alim Ölmez, Attila Ülgen den oluşan ekibimizin ilk hedefi MTA tarafından1995 yılında Kabulbaba mahallesinde haritalanmış olan Akkaya düdeniydi. Ancak yolda Kabulbaba köy muhtarı ile yaptığımız görüşmede bölgedeki taş ocağı nedeniyle artık böyle bir mağaranın bulunmadığını öğrendik.

Artık var olmayan Akkaya düdenini rahmetle anarak ikinci hedefimize doğru yol değiştirdik.

Alpagut mahallesi Ortapren kör kuyusu 06.05.2017 tarihli faaliyetimizde uğradığımız ancak yoğun yağış dolayısıyla ihbar olmasına rağmen gidemediğimiz Alpagut mahallesine ulaşıp bizi mağaralara götürecek birilerini bulmaya çalıştık.74 yaşındaki Rafet Avşar gençler bilmez mağaralar ben götürürüm sizi deyince rehber işi halloldu. Ancak arazi yapısı uygun olmadığından Emre Bilgen de bizi traktörle götürmeyi kabul etti.

Asıl hedefimiz olan Bakacak Mevkinde Bakacak mağarasının yolu üzerinde birde kör kuyu olduğu bilgisi gelince ona da bakmaya karar verdik. Rafet amca kör kuyuyu bulmakta biraz zorlansa da sonunda bulduk. 9 metrelik kuyu şeklindeki girişin dibinde 4x6 mt lik bir oda vardı defineciler burada da boş durmamış bütün duvarları yoklamışlar. Zemin duvarlardan koparılmış taşlarla kaplıydı. 1 yarasa gözlendi. Herhangi bir oluşuma rastlanmadı. Arkeolojik bulgu görülmedi. Rakım:650 mt.

Bakacak Mevki Bakacak mağarası Bakacak Mevkinde verdiğimiz çay molasından sonra ulaştığımız

Bakacak mağarasının çöküntü yüzünden tamamen yok olduğunu anladık. Gelirken Rafet amcanın çöküntü nedeniyle bizi uyarmış olmasından dolayı karşılaştığımız durum bizi şaşırtmadı. Yine de umutsuz bir şekilde bir giriş bulmaya çalıştık. Traktör üzerindeki rahatsız yolculuğumuzdan sonra köyde çay molası kaçınılmaz oldu.

Rakım:660 mt.

Yaylaçayır mahallesi Kızılcıklı Mevki Açık Mağara Yaylaçayır mahallesinde Selahattin Kahraman rehberliğinde ulaştığımız Açık mağara büyük bir kaya bloğunun altındaki büyük bir çatlak olarak çıktı karşımıza. 6 metre genişliğindeki 3metre yüksekliğindeki girişinden itibaren 13 metre uzunluğa ulaşıp gittikçe daralıp alçalarak bitti. Yine defineciler tarafından elden geçtiği anlaşılan mağarada 1 yarasa gözlendi. Oluşuma rastlanmadı.

Arkeolojik buluntu görülmedi. Rakım:920 mt.

Yaylaçayır mahallesi Küçükçalı Mevki Kapalı mağara Bize rehberlik eden 68 yaşındaki Selahattin amca, Açık mağaranın girişinin heybetinden olsa gerek, Yaylaçayır daki diğer mağara için orası küçük biraz dediği için bizim de beklentimiz küçüktü. Mağarayı bulup girince önyargımızdan utandık. Kaç gündür girdiğimiz en uzun mağara olması dolayısıyla şaşırdık biraz.

3 metre genişlik ve 3 metre yükseklikle başlayan Kapalı mağara

59

60

ilk 12 metrelik kısmında rahat hareket edilen bir tünel şeklinde giderken sonraki 16 metre boyunca yer yer bir metreye düşen tavan yüksekliği ile biraz daralarak ilerliyor ve aşağı doğru iniyor. Mağara boyunca toplamda 5- 6 metre aşağıya inildiğini sanıyorum. 28. metrede solda 3metre çapında bir oda ve sağda yine sürünerek girilen bir koldan ulaşılan iki küçük odacık daha var. Toplamda 36 metrelik uzunluğa ulaştık. Mağaranın sonundaki odacıklarda az da olsa doğal oluşumlar mevcut. Yine az sayıda yarasa gözlendi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Definecileri anmadan geçemeyeceğiz. Yer yer kazı yapıldığı anlaşılıyor. Rakım:990mt. Sonraki durağımız Sarımustafalar mahallesinün girişinde karşılaştığımız biri çok emin bir edayla “bizim köyde mağara falan yok, dere boyunda birkaç küçük oyuk var sadece”

deyince Sarımustafalar mahallesinden umudu kestik. Sarımustafalar mahallesinden Çanderesini takip eden yol boyunca sayısız muhteşem şelale görüntüleri yakaladık. Zamanımız elverişli olup itiraz eden de olmayınca Balıkesir, Dursunbey, Delice mahallesi Delicenur mağarasına da gitmeye karar verdik. Uzun ve virajlı bir yoldan Alacaat ve Hacıahmet, Mahallelerini geçerek Delicenur mağarasına vardığımızda saat 20.00 olmuştu .10000-40000 yıl öncesine ait mağara resimleri görmek muhteşemdi. Ama definecilerin yarattığı tahribat inanılmaz.

Attila Ülgen

61

62

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 10. GEZİ 22.07.2017 10 gündür, neredeyse her gün Mustafakemalpaşa mağaralarını bulmak için köy köy dolaşıyoruz. Her gittiğimiz köyde başka köylerle ilgili ihbarlar alıyoruz. Mağaralara giderken bize rehberlik edecek arkadaşların uygunluğuna göre hangi köye gideceğimize karar veriyoruz.

Çatal dağı Bacalar Mevki Mal Kuyusu 22.07.2017 tarihli faaliyet ekibimiz Birol Denizli, Alim Ölmez, Attila Ülgen üçlüsü olarak ilk hedefimiz Çatal dağı 500 mt kuzeydoğusunda, Bacalar Mevki olarak bilinen yerdeki “Mal Kuyusu” mağarası oldu. Bu kez Mustafakemalpaşa’dan Erol Aslan ve Suçtu şelale üstü Alabalık tesislerinin sahibi Hasan Gündüz ün rehberliğinde kolayca ulaştık Mal Kuyusuna . Defineciler tarafından uydurulmuş sayısız öykü olmasına rağmen bizi karşılayan mağara oldukça küçüktü. 4 metre derinliğinde dar bir oyuk şeklinde ilerleyen mağarada tehlike arz etmeyen bir eğimle sonuna ulaşmak mümkün. Bölgede definecilerin iş makineleri ile izinli kazı yapması sonucu mağarada çökme tehlikesi oluşmuş. Kayalar oldukça gevşekti. Yakın çevrede bölgeye adını veren sayısız baca görünümlü taşların hepsi kırılmış. Her birinin yer altındaki bir boşluğun havalandırma bacası olduğu konusunda rivayet var. Bu bölgeyle ilgili anlatılanlar sayesinde neredeyse her hafta birileri gelip gidiyormuş. Çeşit çeşit detektörler ve ne işe yaradığı tam anlaşılmayan acayip cihazlarla gelenler bile oluyormuş. Her gelen bölgeyle ilgili define hikâyelerine bir yenisini ekliyormuş. Ancak gerçekçi olmak gerekirse bölgede insan yapısı herhangi bir kalıntıya rastlamadık. Yinede definecilerin önümüzdeki yıllarda da burayı sık sık ziyaret edeceği anlaşılıyor.

Karapınar şelaleleri ve mağaraları Alabalık tesisinde kaşarlı alabalığı yerken, rehberlerimizden Erol Aslan yeni bir İhbarda bulundu ve dönüş yolumuzun üzerinde

sayılabilecek Karapınar mahallesi sınırlarında bulunan mağaralardan söz etti. Telefonuyla uzaktan çektiği fotoğrafları gösterince, mağaraları yakından görmeye değeceğine karar verdik. Bölgede yaptığımız kısa araştırma sonucunda yaklaşık 150 metre yüksekten basamaklar halinde düşen suyun yarattığı şelalelerin hazırlamayı planladığımız kitapçıkta yer almayı hak ettiğine karar verdik. Şelaleler boyunca karşılaştığımız mağaraların ise yer yer 5-6 metre uzunluğa ulaşsa da, esasen şelaleden akan suyun büyük blok kayaların altını oyarak oluşturduğu yapılar olduğunu tespit ettik.

Dorak mahallesi Ahırkaya mağarası Günümüzün 3. Hedefi Dorak mahallesi oldu. Dorak mahallesi Uluabat gölünü tepeden gören güzel manzaralı bir köy olarak karşımıza çıktı. Bu kez rehberimiz Ahmet Kılıç bizi Pazartepe Mevkinde lahit mezarın yakınındaki Ahırkaya mağarasına götürdü. Mağaradan önce karşılaştığımız lahit mezar da definecilerden nasibini almış.

Yakın zamanda lahitten geriye bir şey kalacağını sanmıyorum. Lahitin çok yakınındaki mağarada da defineci kazısı yapılmasa şaşardım, ama gördüm. Birkaç yarasa gözlemlendi. Toplamda 9 metre uzunluğunda ve 5 metre derinliğindeki mağara da arkeolojik bir bulguya rastlamadık.

Herhangi bir doğal oluşum görülmedi. Ancak çok yakında göçük adı verilen mevkide toprağın yıldan yıla çöktüğü ve bir düden oluştuğu bilgisi günün sürprizi oldu. Yanımızda ekipman olmaması, çökmenin devam etmesi ve yoğun çalılık yüzünden düdenin içine inmedik ama koordinatlarını alarak 22 Temmuz faaliyetimizi sonlandırdık.

Köy kahvesindeki çay molasından sonra Ulubat gölü manzaralı seyir terasında güneşin batışını seyrederken Alim hocanın kahvesini içmek te günün artısı oldu.

Attila Ülgen 63

64

65

66

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 11. GEZİ 23.07.2017 Yenal Yazıcıoğlu, İsmet Ceyhun Yıldırım, Attila Ülgen’den oluşan ekiple yola çıktığımız 23 Temmuz sabahı kahvaltıyı Mustafakemalpaşanın meşhur kelle çorbasıyla yapalım diye hayal kurarken, Pazar günleri çorbacıların kapalı olması nedeniyle çay simit peynirli kahvaltıya geçiş yaptık. Birol Denizli, Alim Ölmez, Özkan Yıldırım üçlüsüyle buluşup, Devecikonağında kahvede kahvaltımızı yaparak, rehberimiz İlhan Öktem’le buluştuk.

Karaköy’de 59 yaşındaki Hasan Sevinç ekibe katılarak bastonuyla bize liderlik etti. En son 15 yıl önce gittiği mağaraları ararken bastonunu bana verdi. “Senin bastona pek ihtiyacın yok gibi geldi bana” dediğimde, “Torunlarım var benim baston olması lazım “ diye cevap verdi.

Alikaya Taşı Oldukça zorlu bir parkurda önce Alikaya Taşı olarak bilinen mevkide küçük bir mağaranın koordinatlarını alarak fotoğrafladık.

Yaklaşık 7 metre genişliğinde, 1 metre tavan yüksekliği olan bu küçük mağarada kayda değer bir şey bulunmadığını gördük.

Yanmadık Kaya Mevki Kel Ahmed’in İni Hasan sevinç “Kel Ahmed’in İni” olarak adlandırılan mağaranın yerini uzaktan gösterince arabaların köye geri götürülmesi gerektiği düşüncesiyle ekibimizden Birol Denizli ve Alim Ölmez birlikte köye döndü. Ekibin kalanı ormanlık alanda zaman zaman kaya tırmanışı yapmamızı gerektiren sarp bir bölgede sık çalılıklar içindeki mağaraya saat 14.00 te vardık.

Bu kez karşılaştığımız mağara haftalardır tespit ettiğimiz yeni mağaraların en büyüğüydü. Genelde ayakta durulabilen ilk galeri 22x10 mt ebatlarında. Geçmişte çobanlar tarafından sığınak olarak kullanılmış. İlk girişin kenarlarında aşağıya inen başka kollar bulunduğunu tespit ederek indiğimiz farklı inişlerin hepsinin aynı yere ulaştığını tespit ettik. Mağaranın dar geçişli birkaç kolundan sonra daha alt bölümlerinde yine ayakta rahatlıkla durulabilen 4x6 mt boyutunda salonlar mevcut. Kabaca bütün kolları ölçülse 70 mt civarında bir mağara uzunluğu olduğunu sanıyorum. Mağarada az sayıda yarasa gözlendi ve az miktarda doğal oluşum görüldü (alt kattaki salonun bir tavanında küçük sarkıtlar var). Arkeolojik buluntu görülmedi.

Mağarada yaklaşık 1 saat kaldık. Temmuz sıcağında mağaraya gelirken maruz kaldığımız sıcaktan sonra mağaranın serinliği iyi geldi, hatta zaman zaman üşüdük.Mağaranın yer yer yine defineci kazılarına maruz kalmış olduğunu gördük.

Üçbeyler Kırı Üçbeyler yarıkları Kel Ahmed’in İninden çıktıktan sonra geldiğimiz yoldan geriye vadiye inmek yerine tepeye tırmandık. Tepenin arka yamacında Üçbeyler Kırı denilen bölgede, Üçbeyler yarıkları denilen çatlaklar inanılmaz bir görüntü veriyor 1-2 metre genişlik 10-15 metre uzunlukta dipsizmiş gibi görünen yarıklar ürkütücüydü, sanki koca dağ çatlamış ikiye ayrılmış gibi. Yarıkların bazı bölümleri koyun – keçilerin düşmesini engellemek için dallarla kapatılmaya çalışılmış.

Yine de bir çok yerden aşağılara iniş için uygun yerler var. Köyden oldukça uzaklaştığımız için arabaların bizi gelip alması için telefonların çektiği bir yer bulmaya çalıştık, bir süre yürüdükten sonra, şansımıza

67

68

yoldan geçen bir traktörün römorkörüne atladık.

Karaköy Çal Mevki Karakdere (Karanlık dere) Mağarası Karaköye döndüğümüzde; Birol Denizli, Alim Ölmez ikilisinin de boş durmayıp Rahmi Arpat rehberliğinde Çal Mevkinde Karakdere (Karanlıkdere) Mağarası olarak bilinen mağaraya gidip geldiklerini öğrendik. Yaklaşık 9 metre derinlik ve 10 metre uzunluğa sahip mağarada fotoğraf çekimleri yapılmış. Arkeolojik buluntuya, doğal oluşuma rastlanmamış.

Yenice Mahallesi, Erişteler Mevki, Kaya arası Saatçinin Mağarası Karaköy’de mağaraları bulmamıza yardım eden İlhan Öktem in aslen Yenice köylü olduğunu ve Yenicede de bir mağara olduğunu öğrenince, Devecikonağında pide de yedikten sonra

Yenice mahallesine gitmeye karar verdik. Yenice mahallesi muhtarı Muttalip Emir, yeğeni Mücahit Emir, Bayram Buruk ve ilhan Öktem rehberliğinde, muhtarın ayarladığı traktörle, Yenice Mahallesi Erişteler Mevki Kaya arası, Saatçinin Mağarasına vardığımızda hava kararmıştı.

Geçmiş yıllarda yarasaların çok olduğu ve mağaradan yarasa gübresi alındığını öğrendik.1 metre genişliğindeki girişten itibaren, 35-40 derecelik bir eğimle aşağıya inen mağara yer yer 2-3 metre genişliğinde bir koridor şeklinde dümdüz ilerleyen bir mağara.

Yaklaşık 50 mt civarında bir uzunluğa sahip. Diğer mağaralar gibi burası da definecilerin uğrak yeri olmuş. Doğal oluşumlara ve arkeolojik bulguya rastlamadık.

Mağaradan çıkıp köye ulaşmamız gece saat 23.00’ü bulmuştu.

Pazar geceleri Mustafakemalpaşa Bursa yolunda trafiğin ne kadar yoğun olduğunu öğrenmiş olduk. Eve vardığımızda saat 01.00 olmuştu

Attila Ülgen

69

70

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 12. GEZİ 11.11.2007 Alacaat Mahallesi, suçıktı Mağarası Faaliyet Raporu Alacaat mahallesinde olan Suçıktı mağarasına 2007 yılında gittiğimiz ve mağaranın niteliği hakkında bilgi sahibi olduğumuz için tekrar gitmeye gerek duymadık ve 2007 tarihli faaliyet yazımızı gözden geçirmekle yetindik Faaliyete katılanlar: Emrah Sınmaz - Mustafa Caner - Attila Ülgen 11.11.2007 tarihinde sabah kalktığımızda hava güzel olursa gideriz diye kararlaştırmıştık. Hava durumu devamlı sağanak yağış veriyordu. Sabah 6.30’ da uyandığımda hava henüz karanlıktı. Fakat bütün gece yağan yağmur dinmişti. Hava aydınlanıp mavi bir gökyüzü ile karşılaşınca saat 8.00’de Emrah’ı ve Mustafa’yı aradım.

Havanın uygun olduğuna ve gidebileceğimize karar verdik.

Devecikonağı beldesinden sonra 16. kilometrede Alacaat mahallesine gelmeden önce yolun sağında göreceğimiz bir çeşmenin yanından sapmamız gerekiyordu. Sözü edilen çeşmeyi görüp ekip halinde türbeye benzettiğimiz için yanından geçip gittik.

Ancak yaklaşık 10 km daha yol alıp Alacaat mahallesine vardığımızda erkeklik raconuna ters düşse de bana tarif edilen ve köye su getirmek için yapılan su toplama havuzunun yerini sorduk. Yaklaşık 10 kilometre gerideki “Gubbeli” çeşmenin yanından sapmamız gerektiği ve istersek yanımıza adam verebileceğini söyleyen adamı nazikçe reddettik. Aldığımız istihbarat mağaranın yanına kadar araçla çok rahat ulaşabileceğimiz yönünde idi. Söylendiği gibi “Gubbeli” çeşmenin yanından saptık. Ancak tahmin ettiğimizden farklı olarak tek bir yol yerine sürekli ayrımlar olan ve aşırı yağış nedeniyle sıkıntılar yaratan bir yolda bulduk kendimizi. Tam yolumuzu kaybettiğimiz bir anda avcılara denk geldik. Avcılardan biri bizi defineci sanmakla beraber mağaranın yerini bildiğini belirtti. Tarif ettiyse de biz pek anlamadık.Sadece gösterdiği yolda ilerledik.Yol gittikçe aracımız için daha tehlikeli ve çamurlu bir hal almaya başlamıştı.Birkaç kez çamura

saplanma riski yaşayıp adrenalin salgıladıktan sonra %90 saplanıp kalacağımız bir çamur geçişine daha kalkışmayıp pes ederek kalan yolu yürümeye karar verdik. Aslında yolun yapısı kuru zamanda normal binek araçlarla da gelmeye uygun. Arabayı bırakıp yaklaşık bir saatlik bir yürüyüşten sonra pek de yeni yapılmış gibi durmayan bir su toplama havuzuna ulaştık. Tarif edilen Mağara havuzun 50 mt kadar yukarısında kalıyor denmişti bize. Ağaçların arasında bir süre yukarıya doğru çıkınca önce yeni yapılmış bir havuz ve akabinde mağaranın girişini buldum ve hazine bulmuş gibi sevindim. Bursa’dan yaklaşık 140km uzaklıktaki mağaraya 4 saatte ulaşmayı başarmıştık. İlk bakışta pek ilerlemiyor gibi görünen mağara yaklaşık 30-35 mt civarında dar ve zor haritalanacak biçimsiz bir yapıya sahip. Sıcaklığı yüksek, yatay bir mağara. Ulaşabildiğimiz son noktada büyük ve dar bir çatlak uzanıp gidiyor. Mustafa benden daha zayıf olduğu halde buradan geçilemeyeceğine karar verdi. Mağaranın sonuna kadar gidip gelmemiz yaklaşık 40 dakika sürdü. Haritalamanın uzun süreceği ve dönüş yolunda çamura saplanma olasılığımız bizi ürküttüğünden haritalamayı başka bir zamana bıraktık.

Bursa’nın bu taraflarını ilk kez gören ekip üyeleri olarak her yerin ormanlarla kaplı olduğunu görmüştük .’’Bukadar ağaç kesmekle bitmez kardeşim’ ‘söyleminde hemfikir kaldık. Bölge güzel yürüyüş parkurlarına sahip. Doğa fotoğrafı çekmek isteyenler için ideal. Pek çok çeşme var. Kamp için ideal. Dönüş yolunda, susurluk -Bursa karayolunun Mustafakemalpaşa kavşağından biraz ileride Yeniceli Kuraloğlu Izgarada yemek yedik. İşkembe çorbasını tavsiye ederim.

Attila Ülgen

71

72

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 13. GEZİ 19.08.2017 Artık rutin hale gelmeye başlayan Mustafakemalpaşa faaliyetlerinden bir yenisine, 19 Ağustos 2017 tarihinde, sabah saat 08.00’de yola çıkarak başladık. 09.15’te MKP da Attila Ülgen, Alim Ölmez, Taha Enes Ölmez den oluşan ekip buluşarak ilk hedefimiz olan Körekem mahallesine doğru yola çıktık. 1995 yılında MTA tarafından haritalanan mağaranın yerini bulmamız zor olmadı. Ekipten Taha Enes Ölmez mağaraya girerek mağarayı fotoğrafladı. 40.03.22 K 28.38.28 D koordinatlarındaki Mağaranın Rakımı:430 mt olarak ölçüldü. İkinci hedefimiz olan Kocakoru mahallesi “Hırsız İni” mağarasını, Kocakoru mahallesine vardığımızda sorduk. Ancak mağaranın “Hırsız İni” mağarası olarak bilinmediğini anladık. Köyde bilinen tek bir mağara olduğu söylendi. Mahallesin gençlerinden Hakan Acer bize mağaranın bulunduğu bölgeye kadar bize eşlik etti. Girişi orman sarmaşıkları ve çalılarla kapanmış mağaranın ağzında kısa bir temizlik çalışması yaptık. Mağaraya girdiğimizde bu mağaranın daha önce MTA tarafından haritalanan ve “Hırsız ini” mağarası olarak adlandırılan mağara olduğunu anladık. 40.02.31 K, 28.39.34D koordinatlarındaki mağaranın Rakımı 490 mt olarak ölçüldü. Çekimler bittikten sonra Hakanı mahallesine bıraktık.

Günümüzün üçüncü hedefi üç mağara olduğu ihbarı aldığımız Eskikızılelma mahallesi oldu. Köy kahvesinde kiminle konuştuysak “varmış bizim köyde mağaralar, ama biz bilmiyoruz” dedi. Köyde mağaralar olduğu yönünde mağara ihbarında bulunanlar, muhtarın yardımı dokunabileceğini söyledilerse de, muhtarda mağaraların yerlerini bilmediğini söyledi. Biz de köye kadar gelmişken eski krom madenlerine bakmaya karar verdik. Birbirine çok yakın üç krom madenine Mümin Başol rehberliğinde ulaştık. Her biri girişten 3040 metre sonra göçükler sonucu kapanmış. Maden tavanını çökme tehlikesine karşı destekleyen ahşap kirişler zaman içinde çürüyünce

göçükler meydana gelmiş. Eskikızılelma mahallesinde bizi mağaralara götürebilecek bir rehber bulabilirsek önümüzdeki günlerde tekrar gelmemiz gerekecek.

Yemek için gittiğimiz Söğütalan Mahallesi Suçıkan Mevkinde, Hasan Hocanın yerinde, alabalık yedikten sonra, tesise su sağlayan kaynağın yanındaki mağaraya da bakmaya gittik. Suçıkan Mevkine adını veren su kaynağının hemen yanında 40.03.31K 28.34.57D koordinatlarında Rakım:260 ölçüsünde ki “Söğütalan” mağarası yaklaşık 10 mt uzunluğunda gittikçe daralan bir kaya oyuğu şeklinde ilerliyor. Herhangi bir arkeolojik bulguya rastlanmamıştır. Doğal oluşumlar bulunmamaktadır.

Günün son hedefi daha önce gidip ekipmansızlıktan giremediğimiz, “İnatlar” mağarasını bu kez fotoğraflayarak bu günkü faaliyeti bitirmek istedik. Çördük mahallesi ile Eski İnatlar mahallesi arasındaki patika yolda bulunan mağara daha önce MTA tarafından haritalanmış. 40.02.07K 28.30.37D R:250. Mağara İnatlar Mahallesi’nün 750 m batısında yer alıyor. Mağara, mahallesi ovaya bağlayan boğazın ortalarında gelişmiştir. Mustafakemalpaşa-İnatlar arasındaki yol, mağaranın hemen üstünden geçmektedir. Jura Alt Kretase yaşlı kireçtaşları içerisinde gelişmiştir. Vadi tabanından 30-40 m yüksekte fosilleşmiş düden konumundadır. Bütün mevsimler kurudur. MTA tarafından araştırılıp; haritası çizilmiş ve 1997 yılında yayınlanmıştır.

Faaliyet saat 20.00 da havanın kararmaya başlamasıyla dönüşe geçmemizle ve saat 21 30 da eve varmamızla sona erdi.

Attila Ülgen

73

74

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 14. GEZİ 24.08. 2017 Güvem Mahallesi Mağaraları 24 Ağustos 2017 tarihinde yola çıkarken, faaliyet boyunca bize sponsor olan ve her faaliyetimizin olmazsa olmazı haline gelen, simitlerimizi aldığımız, Mustafakemalpaşanın önünden kuyruk eksik olmayan, Kafkas Simit Unlu Mamüller’in sahibi Şenol Hot’un mahallesi olan, Güvem mahallesine gitmeyi kararlaştırdık. Şenol“Bizim köyde 1-2 mağara var, bir uğrayın”diye yönlendirmişti bizi. Köyde yaşayan babası Saadettin Hot ve Halim Tokdemir’in bize yardımcı olacağını belirtmişti. Bu amaçla; Alim Ölmez, Burak Atılgan, Attila Ülgen’den oluşan ekibimiz Bursa’dan sabah 8.00 de hareketle 9.00 da MKP da buluşarak, simit tedarikini müteakiben, takriben saat 10.00 gibi Güvem mahallesine vardık.

Sabahtan Güvem mahallesindeki mağaraları fotoğraflayarak öğleden sonra Karaköy yada Yenice Mahallelerine gidip oradan gelen ihbarları da değerlendirmeyi planlıyorduk. Güvem mahallesi girişinde Saadettin Hot’un evini bulmamız zor olmadı fakat evine yakın bir konumdaki Ayıyatağı (Mışenıbg) olarak bilinen mağaraya ulaşmamız çok zaman almadı. Köy Çerkes mahallesi olduğu için her mevkinin Çerkesçe bir adı var. Telaffuzlar bize zor geldiği için, ayrıca Türkçe anlamlarını da belirtti. Köyde herkes Çerkezce isimleri kullanıyor.

sayıda yarasaya ev sahipliği yaptığı görüldü.

Mağaradan dönüp, köy kahvesinde Halim Tokdemir ile buluştuğumuzda saat 12.00 olmuştu. Kahvede, çay sohbetinden sonra diğer mağaraların olduğu bölgeye ulaşmak için traktör ayarlayan Halim Tokdemir’in rehberliğinde oldukça aksiyonlu bir yolculukla ulaştığımız ikinci mağara Sarıkaya Mevkinde bulunuyordu.

Sarıkaya 2 Mağarası 39.48.38K , 28.31.18 D, koordinatlarında 11 metre derinliğinde bir kuyu şeklinde karşımıza çıkan SARIKAYA II mağarası, içerisindeki alüminyum havalandırma bacasıyla bizi şaşırttı. 85 derecelik bir eğimle inmesine rağmen ip kullanmadan rahatlıkla inilebilen bir mağara. Mağaranın hemen dışında, mağaradan çıkarıldığı anlaşılan, büyükçe bir toprak yığını içerideki kazı çalışmasının da delili.

Mağaranın son üç metresi defineciler tarafından kazılmış. Aşağıda nefes nefese kalışımızdan hava kalitesinin kötü olduğu düşüncesine kapıldık. Kazı yapan definecilerin de aynı düşünceyle hareket edip kazı esnasında havalandırma bacası kullandıklarını düşündük. Kayda değer bir bulguya rastlanmamıştır. Rakım: 700 mt ölçülmüştür.

Mışenıbg ( Ayı Yatağı )

Yıpşere Zeyej ( Sarıkaya 1 Mağarası )

38.50.29 K ,28..30.15 D koordinatlarındaki 660 rakımlı MIŞENIBG (AYI YATAĞI) büyük bir kaya bloğunun altındaki boşluk olarak karşımıza çıkıyor. Aslında ayı barınmasına çok uygun olmayan mağara, bu çevrede ayı görülmesi nedeniyle bu ismi almış. İçerisinde çömelerek hareket edilen mağarada tavan yüksekliği bir metreyi geçmiyor.

Herhangi bir doğal oluşum bulunmayan, altı metrelik mağaranın, az

Yıpşere Zeyej Mevki tercüme edildiğinde Yukarki Kızılcık mevki anlamına gelse de, Türkçe Sarıkaya Mevki olarak adlandırılan mevkideki ikinci mağarayı daha büyük olduğu ve bilinen adıyla YIPŞERE ZEYEJ (SARIKAYA I) olarak kayda geçtik. Mustafakemalpaşa mağaraları projesi kapsamında yeni kayda giren mağaraların en büyüğü olarak bizi şaşırtan mağarayı haritalamak için tekrar gelmemiz

75

76

kaçınılmaz. Az sayıda yarasa gözlemlediğimiz mağara altmış metre uzunluğa ve sonunda alçak tavanlı sulu bir zeminden sürünerek geçilecek oyuğa varıyor. Yirmi beş, otuz metre kadar derinliğe sahip mağara yine definecilerden nasibini almış. Henüz giremediğimiz sulu bölüme kadar olan galerilerde doğal bir oluşum görülmedi.

Mağaranın giriş ağzının sağında ikinci bir giriş daha var. Beş metre ilerleyen bu ikinci girişte, çamurlu bir zeminde sürünmeyi gerektiren alçak tavanlı bir delikle ilerlemeyi durdurduk. Bu mağaranın tekrar araştırılması gerekiyor.

Mustafakemalpaşada yeni bir doğa yürüyüşü rotası oluşmasına vesile olacağız sanıyorum. Şelalenin 39.49.54 K 28.31.29D Rakım: 626 olarak belirlediğimiz koordinatlarına ulaşımı kolaylaştığında doğa turizmi açısından güzel bir bölge olduğunu düşünmeden edemedik.

Köye döndüğümüzde rehberimizin bize hazırladığı sofrada karnımızı doyurduk. Sınırsız çay ikramı da unutulmazdı.

Attila Ülgen 39.48.40K , 28.31.25 D Rakım 700 mt. olarak kaydettiğimiz mağara SARIKAYA II olarak kaydettiğimiz mağaraya çok yakın. 1-2 mağara var diye geldiğimiz Güvem Mahallesinde, ormanda karşılaştığımız köylülerle sohbet ettikçe yeni mağara ihbarları aldık.

Tıvoko Nıbke ( Hırsız Yatağı ) 39.49.58K 28.31.33 D Rakım 640 olarak koordinatlarını belirlediğimiz TIVOKO NIBKE (HIRSIZ YATAĞI) Karatavuk Tepesinde ideal bir kaya altı barınağı olarak karşımıza çıktı. 20 mt uzunluk, 7 mt genişliği ile hafif eğimli, üç girişli mağaranın görüntüsü çok fantastik.

Yine az sayıda yarasanın yaşadığı bu mağara da defineciler tarafından kazılmış.

Tıvoko Nıbke ( Hırsız Yatağı Şelalesi Mağarası ) Günün diğer sürprizi ise TIVOKO NIBKE ŞELALESİ (Hırsız yatağı şelalesi) oldu. Suyun çok olduğu ve şelalenin aktığı mevsimde suyun arkasında kalan mağara açığa çıktığı için rahatlıkla girebildik. Güzel doğal oluşumların bulunduğu bu mağaranın içindeki iki kaynak, şelalenin altındaki havuzu dolduruyor. Mustafakemalpaşanın bu şelalesinin, pek bilinmeyen şelalelerden olduğunu öğrendik.

77

78

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 15. GEZİ 6 EKİM 2017 Fatih Kuş, Alim Ölmez, Attila Ülgen’den oluşan üç kişilik ekiple Mustafakemalpaşa’dan yola çıkmamız saat 10:30’u bulmuştu.

Bu günkü ilk hedefimiz, önceki faaliyetlerde Çömlekçi mahallesinden Şahin tepesine doğru baktığımızda tepenin eteklerinde görünen mağara oldu. Bu kez mağaranın yerini bildiğimizden dolayı köyden ayrıca bize rehberlik edecek kimse alma ihtiyacı duymadık. Çobanların zaman zaman keçilerle içine sığındıkları söylenen mağaranın çok yakınına kadar ulaştık .

Ancak mağara girişinin çok sarp olması ve çevrede uzun zamandır hayvan otlatılmamasından kaynaklı yoğun bitki örtüsü mağaraya ulaşmamızı engelledi. Girişi doğu yönünde olan, 29.58.33 K,28.37.28D koordinatlarındaki mağaranın Rakımı 290 mt olarak ölçüldü. Daha sonraki bir faaliyette mağaraya aşağıdaki dere yatağından ulaşmayı denemeye karar verdik. Şahin tepesine gelmişken “Kral Kızının Mağarası”na ve “Şahin Tepesi Mağarası”na tekrar uğrayarak ölçümlerimizi yaptık ve kahve molamızı verdik.

Sonrasında artık vazgeçilmezimiz haline gelen, Devecikonağı Ünlü

pide salonunda pidelerimizi yedik.

Sonrasında, Karaköy faaliyetimizden sonra bize ulaşan yeni ihbarı değerlendirmek üzere yola koyulduk. Karaköy Yanmadık Kayadaki “Kel Ahmed’in İni”ne ulaşmak için, geçtiğimiz dere yatağında olduğu söylenen bu mağarayı aramaya başladık.

Dere yatağı boyunca çevreyi tarayarak aradığımız mağarayı, artık umudu kesmek üzereyken bulduk. 39.51.20K, 28.40.50 D koordinatlarında 490 mt rakımda bulduğumuz mağaranın girişi devrilen bir ağacın yarattığı çöküntü nedeniyle kapalı idi. Yine de 5 mt genişliğinde ,1-2 mt yükseklikle başlayıp, 5 mt. uzunluğunda bir kaya oyuğu şeklindeki mağaranın ölçümlerini tamamladık. Bölgede bulamadığımız başka mağaraların da olabileceği düşüncesiyle, havanın kararmaya başlamasıyla faaliyeti bitirdik.

Attila Ülgen

79

80

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 16. GEZİ 14 Ekim 2017 Soğucak Mahallesi Karanlıkdere Mevki Piynar mağarası 14 Ekim 2017 Cumartesi günü, Alim Ölmez ve Attila Ülgen ikilisi olarak, Mustafakemalpaşa mağaralarını dolaşıp mağara ararken toparladığımız ihbarlardan bir yenisine ulaşmak için, daha önce uğradığımız Yenice mahallesine tekrar geldik. Saat 10:30 da Yenice mahalle muhtarımız Muttalip Emir’i köy kahvesinde beklerken, sohbete başladığımız köylüler aradığımız mağaranın aslında mağara olmadığını, büyük bir kaya bloğunun altındaki oyuklar olduğunu anlattılar. Kahveye gelen Muhtarımızda aynı bilgiyi teyit edince, söz konusu bölgeyi araştırmaktan vazgeçtik. İhbar listemizde Yenice mahallesine yakın Soğucak mahallesi olduğunu görünce, Soğucak mahallesine yönelmeye karar verdik.

Yenice mahallesinde bize, Soğucak mahallesi Karanlıkdere mevki oturan Ali Tosun’u bulmamızı önerdiler. Karanlıkdere de bizi ağırlayan Ali Tosun’un yönlendirmesi ve Şerif Tosun’un rehberliğinde Tembel Pınarı mevkisindeki Piynar Mağarasına ulaştığımızda saat 13.00 olmuştu.

Mağaranın ağzı çalılarla kapatılmıştı. Beklediğimizden çok daha büyük bu dikey mağaranın derinliğini 32 mt. olarak ölçtük. Pek çok kolunun toplanmasıyla uzunluğu 75 mt yi bulduğu saptandı. Pek çok farklı hayvan kemiği gözlendi. Gereken ölçümler yapıldıktan sonra Ali Topalın evine döndüğümüzde saat 16.00 olmuştu. Uzun süren çay sohbetinde bal ve aşure ikramından sonra Ali Tosun evin biraz üstünde bir mağaranın daha olduğu bilgisini verince oraya da bakmaya karar verdik. Mağaraya vardığımızda mağaranın 5 mt lik bir dikeyle başladığı görüldü. Gereken ekipmanın arabadan getirilmesi ve araştırmanın tamamlanması için saatin çok geç olduğuna karar vererek, mağarayı araştırmayı ertesi güne bırakarak dönüşe geçtik.

Attila Ülgen

81

82

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 17. GEZİ 15 Ekim 2017 Soğucak Karanlıkdere,Çalkandil, Yaylabaşı,Yaylaçayır Mahalleleri Araştırma Faaliyeti 15 Ekim 2017 tarihinde, bir gün önce tespit ettiğimiz ancak havanın kararmaya başlaması nedeniyle giremediğimiz dikey girişli mağarayı haritalamak amacıyla Alim Ölmez ve Attila Ülgen’den oluşan 2 kişilik ekiple yeniden Soğucak mahallesi Karanlıkdere mevkisine geldik.

Ali Tosun’un çay ikramından sonra yine Şerif Tosun un rehberliğinde Karanlıkdere mevkisi Asar bölgesinde Asar mağarasına ulaştık. Mağaranın girişini kapatan çalıları temizleyerek mağaranın girişindeki ilk 6 metrelik dikey inişe başladığımızda yoğun bir leş kokusu ile karşılaştık. Burada çuvalla mağaraya atılmış ve dağılmış en az 10 hayvan leşi ile karşılaştık.

Hayvan leşleri ile dolu ilk girişteki odacıktan sonra 45 derecelik bir eğimle inen bir kol beş metre sonra döküntü taşlarla kapanıyor ve mağara burada bitiyor. Diğer bir kol ise 6 mt lik inişten sonra 3 mt kadar yatay ilerleyerek yine döküntü taşlarla bitiyor. Toplamda 15 mt derinliği ve kollarla birlikte 30 mt uzunluğa sahip mağaranın ölçümlerini tamamlayıp çıkmak için hiçbir mağarada bu kadar aceleci davranmamıştım. Hayvan ölülerini, yakında hayvancılık yapan birinin ölen hayvanları gömmek yerine mağaraya attığı açıklamasına dayandırdık.

Büyük bir kaya bloğunun yamaçlarında 7 tane giriş ağzı mevcut. Mağaraların bazılarının birbiriyle bağlantılı olduğu rivayetleri var. Bölgenin defineciler tarafından sıkça ziyaret edildiği kazılmış çukurların çokluğundan anlaşılıyor. Mağaraların her biri incelenmeye değer. Daha kalabalık bir ekiple tekrar gelmek üzere bir sonraki hedefimize doğru yola çıktık. Sonraki hedefimiz olan, Yaylaçayır mahallesi ile Karanlıkdere Arasında kalan Hanyeri Mevki, “Tütünlük” Mağarasını (Hanyeri Mağarası) bulabilmek için, Çalkandil mahallesinden Süleyman Kurt tan bize rehberlik yapmasını rica ettik.

“Tütünlük” mağarası hiç beklemediğimiz bir sürpriz oldu bizim için. En az 30 mt lik dikey bir mağara olması, daha büyük bir ekiple tekrar gelmemize neden olacak. İlk 7 mt lik dikeyden sonra biri yatay, ikincisi dikey üç farklı kola ayrılan mağarada, kollardan biri 8 metreden sonra 15 mt lik yeni bir dikeyle karşıladı bizi . Şimdilik 30 metre derinlik 45 mt uzunluk ile merak uyandıran mağaraya yakında tekrar gelmemiz kaçınılmaz oldu. Rehberlerimiz Çalkandil’li Süleyman Kurt ‘u ve Karanlıkdereli Şerif Tosun’u evlerine bırakarak dönüşe geçtiğimizde saat 18,30 olmuş ve hava kararmaya başlamıştı.

Attila Ülgen Günümüzün ikinci hedefi olarak daha önce ulaşamadığımız Kurşunlu Mahallesi Asar Mağarasını belirlemiştik. Ancak Ali Tosun ve Şerif Tosun ile yaptığımız sohbetlerden bize gösterecek mağaralarının henüz bitmediğini gördük. Şerif Tosun un rehberliğinde, Soğucak Mahallesi ile Kepsut’a Bağlı Yaylabaşı mahallesi arasında sınırda kalan, Nişantaşı Mevkisindeki “Nişantaşı” Mağaralarına ulaştık.

83

84

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 18. GEZİ 20 Ekim 2017 20 Ekim 2017 tarihinde, artık sonuna yaklaştığımızı düşündüğümüz projede, gitmeyi düşündüğümüz ilk ihbar, daha önce de uğradığımız Bahariye mahallesindeydi.

Bir sonraki hafta yağış beklenmesi ve işlerin yoğunluğu nedeniyle köy kahvesinde, kahve sahibi Hüseyin Bıçakcı dışında kimseyi bulamadık . Çocukluğunda hayvan otlatırken yerini öğrendiği kuyu şeklindeki bir mağaraya bizi götürmek için kahveyi kapattıktan sonra yola çıktık.

Defineci kazısına maruz kalmamış az sayıda mağaradan birine ulaşmak için sık çalılık ormanda kısa bir süre yol aldık. Bu balta girmemiş orman görüntüsü içinde Hüseyin Bıçakçı’nın mağarayı nasıl bulabildiği bizi şaşırttı. 50 cm çapındaki dar girişli mağaranın aşağıya indikçe genişlediği görüldü. 5.5 metre derinliği olan kuyu şeklindeki mağaranın iki kaya arasındaki çatlak şeklindeki yapısı dipte 4 metre uzunluk ve 1 mt genişliğinde bir boşluk yaratmış. Zemin döküntü kaya kaplı. Doğal oluşumların bulunmadığı mağarada yarasa da gözlenmedi.

Bahariye mahallesindeki ikinci hedefimiz geçmişte sıcak kaplıca sularının çıktığı söylenen bölgedeki küçük bir mağara oldu. Ancak yakın bölgede artezyen kuyularının açılmasıyla suların çekilmesi sonucunda mağaradan çıkan suların çekildiğini öğrendik. Hayvanların düşmesinin engellenmesi amacıyla mağaranın ağzı çuval ve kayalarla doldurulmuş. Girişin açılması biraz zahmete katlanmayı gerektirecek.

Hamam olarak adlandırılan girişi kapatılmış mağaranın çok yakınında definecileri cezbeden “ Koter‘in değirmen yanındaki kayalık” diye anılan mağara girişi imajına sahip bir kaya oyuğu da oldukça dikkat çekici.

Hüseyin Bıçakçı’ya bize rehberlik ettiği için teşekkür edip, Bahariye mahallesinü geride bıraktık. Devecikonağı’nda “Ünlü Pide Kebap” salonunda öğle yemeğimizi yiyerek Hacıahmet mahallesine doğru yola çıktık.

Hacıahmet köy kahvesinde kısa bir sohbetten sonra, muhtar Halil Kuruoğlu ve Sefer Çoban’ın rehberliğinde, Değirmendere Mevkisindeki “İslice İn” e doğru yola çıktık. 3-4 yıl öncesine kadar hayvan ağılı olarak kullanılan 150 m2 lik alanlı mağara 26 mt uzunluğa ve yer yer 8 mt ye ulaşan genişliğe sahip. Mağaranın girişi hala ağıl olarak kullanıldığı dönemden kalma tahta bir bariyerle kapalı. Rahat hareket edilebilen mağarada az miktarda yarasa gördük. Az sayıda kırılmış sarkıtlara rastladık. Mağaranın zemini keçi gübresiyle kaplı, bunlar temizlense güzel bir barınak olabilme özelliğine sahip.

Hacıahmet mahallesinde başka mağaraların da olduğu bilgisine ulaşınca, tekrar gelmemizin kaçınılmaz olduğuna karar vererek saat 17,30 da köyden ayrıldık.

Attila Ülgen

85

86

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 19. GEZİ 22 Ekim 2017 22 Ekim günü daha önce gidip 8 mağarayı fotoğrafladığımız Kurşunlu mahallesine gitmeye karar verdik. Önceki ziyaretlerimizde sözü edilen, ancak bir türlü tam yerini bilen ve bize rehberlik edecek birini bulamadığımız Asar Mevkisindeki Asar Mağarasına ulaşmayı denemeye karar verdik.

Burak Atılgan, Mehmet Emin Demir, Şaban Bayırlı, Yenal Yazıcıoğlu, Alim Ölmez, Attila Ülgen’den oluşan ekiple 9.30 da yola çıkarak Devecikonağı’nda yanımızda getirdiğimiz simitlerle kahvaltımızı yaptık. Kurşunlu mahallesine vardığımızda yol tarifi alarak kabaca yerini bildiğimiz mağarayı aramak üzere Asar Mevkine doğru yola çıktık. Aslen Kurşunlu’dan olan Şaban Bayırlı’nın varlığı bize sonsuz cesaret ve moral kaynağı oldu. Bölgeye ulaşmak için ilerlediğimiz köy yollarında GPS ten kontrol ettiğimizde hedeften uzaklaştığımızı her anladığımızda köyden birilerini arayan Şaban’ın aldığı tariflerle, mağaranın yakınında olduğumuza karar verdiğimiz uygun bir yerde araçlarımızı park ettik.

Mağaraya ulaşıncaya kadar, 10-15 telefon görüşmesi, bir o kadar da GPS konum belirleme ve gidilmesi gereken yol belirleme sohbeti yaptık. Yolda karşılaştığımız birinin bizi yanlış yöne göndermesi ile daha önce geldiğimiz Sarımsaklı kaya mağarasına doğru gittiğimizi anlamamızdan sonra, sık çalılık ormandan yol bulmaya çalışmamız günümüzün en yorucu kısmıydı. Önceden yaptığımız sohbetlerde, Asar tepe diye anılan tepenin yakınındaki zeytinliğin yanında olduğunu bildiğimiz mağara hakkında uydurulmuş çok hikâye olduğunu konuşmuştuk. Bölgede başka zeytinlik olmadığından, Google Earth’den bile görebildiğimiz zeytinliğe ulaşmamız zor olmadı. Zeytinliğe ulaştıktan sonra, zeytinliğin etrafında mağara aramaya kimsenin gücü kalmamış gibiydi. Yanımızda getirdiğimiz suların bitmesi de Alim Ölmezin

kahve yapma isteğini imkansız hale getirmişti. Şaban’ın mağaranın zeytinliğin neresinde olduğu konusunda yaptığı son telefon görüşmesinde öğrendiğimiz ipuçlarından yola çıkarak, sık bir çalılık alanda aramaya başladıktan kısa bir süre sonra mağarayı bulduk. Yaklaşık 35 mt derinlik ve kolları ile birlikte en az 73 metre uzunluk ölçtüğümüz mağara 1.5 -2 mt genişliğinde büyük bir kaya çatlağı olarak ilerliyor. Dikey olmasına rağmen SRT kullanmayı gerektiren bir iniş yok. 25-30 kadar yarasa gözlemlediğimiz mağarada kalın guano birikinti yığınlarına rastladık. Bize mağara hakkında anlatılanlara göre Asar Mevki adını bölgedeki var olduğu düşünülen kaleden almaktaydı. Söz konusu mağaranın da bu kalenin dehlizleri olduğu rivayetleri anlatılıyordu. Ancak yaptığımız incelemede bölgede insan yapısı herhangi bir kalıntı saptanmadı. Mağaranın içinde de arkeolojik bir bulgu yoktu. Doğal mağara oluşumları gözlendi. Hakkında bu kadar çok hikâye üretilmesine rağmen, mağara içinde defineci kazısı niteliğinde bir şey de göremedik. Gerçi döküntü kayalarla kaplı zeminde herhangi bir kazı yapmak ta mümkün değil zaten. En fazla taşların yeri değiştirilebilir. Mağaradan çıktıktan sonra, dönüş yolculuğumuz bayır yukarı olmasına rağmen traktör yolunu takip etmemiz dolayısıyla daha kolay oldu. Mustafakemalpaşa mağaraları ile ilgili yaptığımız çalışmada 64 mağara arasında, bu mağaraya ulaşmak konusunda en yorucu aktiviteyi yaşadığımızı söyleyebilirim. Kitabın kapak fotoğrafını da burada çekmek keyifli oldu.

Attila Ülgen

87

88

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 20. GEZİ 11 KASIM 2017 11 Kasım sabahı her zamanki gibi saat 09.00’da buluşup hangi mağara istihbaratlarına gidelim konusunu kısaca müzakere ettikten sonra elimizdeki listeden önceliği Şapçı mahallesi Küçük Huğla Tepesindeki mağaraya vermeye karar verdik. Alim Ölmez ve Attila Ülgen’den oluşan ekiple gittiğimiz Şapçı Mahallesinde, köy kahvesinde kısa bir sohbetten sonra bize mağaranın yerini gösterebileceğini söyleyen Necati Akar rehberliğinde yola koyulduk.

Mağaraya yaklaştığımızda yolun gevşek taşlı yapısı, aracımızın daha fazla ilerlemesine imkan vermedi. Arabamızı bırakarak yola yayan olarak devam ettik. Altın aramak amacıyla sayısız sondaj kuyusu açılmış olan Küçük Huğla tepesinde yol boyunca 13 sondaj borusu saydım. Toprak numunesi almak amacıyla açılmış bu sondaj kuyularından ikisinin girdiğimiz Küçük Huğla mağarasının da içinden geçmesi ilginç bir sürpriz oldu bizim için.

Günümüzün bir sonraki durağı Keltaş mahallesi oldu.

Mustafakemalpaşa’ya yakın olduğundan ne zaman olsa bakarız diye düşündüğümüz bu mağara istihbaratının asılsız çıkması sonucunda yönümüzü Kocakoru mahallesine çevirdik. Ancak Kocakoru’da bize gösterilen ve yörede yağan yağmur sularının battığı söylenen yerlerde insan geçişine izin veren bir giriş bulunamadı. Faaliyetimizi sonlandırıp dönmeye karar verdikten sonra Güller Mahallesi - Kapaklı Çeşme arasında Arı Kayası Mevkinde kayalıklarda uzaktan kaya oyukları görünce durup bakmaya karar verdik. Ancak sık dikenli ve geçit vermeyen çalılıklar havanında kararmaya başlamasıyla bizi bu amacımızdan caydırdı. Arı kayası ileride gelinip bakılacaklar listesinde yerini aldı.

Attila Ülgen 65 derecelik bir eğimle inen dikey nitelikli mağara girmek için teknik ekipman gerekmiyor. Yaklaşık 30 mt derinliği ve kollarıyla birlikte 55 mt den daha uzun olan mağaranın zemini altın sondajı yapılırken basılan suyun yarattığı kalın bir çamur tabakasıyla kaplı. Bu nedenle en altta devam eden kola girmemiz mümkün olmadı. Ancak normalde kuru bir mağara olduğunu düşündüğümüz mağaranın, önümüzdeki yaza kadar kuruyacağını düşündük. Önümüzdeki süreçte mağaranın tekrar ziyaret edilerek girilemeyen bölümlerinde haritalanması mümkün olacaktır. 8-10 yarasa gözlemlediğimiz mağaranın bazı bölümlerinin insan eliyle yontularak kazıldığı görüldü.

Geçmişte maden çıkarmak amacıyla kazılmış olabileceği düşünüldü.

Küçük Huğla mağarasının 40-50 mt kadar kuzeyinde mağara ile aynı fay hattının devamı gibi görünen yaklaşık 50 mt uzanan Küçük Huğla Çatlağı şu anda mağara niteliğinde bir girişe izin vermiyor.

Yinede sonraki ziyaretimizde tekrar kontrol edilecektir.

89

90

MUSTAFAKEMALPAŞA MAĞARALARI PROJESİ 21. GEZİ 12.Kasım.2017 Uzun zamandır ilk kez Pazar günü faaliyet düzenlediğimizden katılımcı sayımız da artmıştı. Attila Ülgen, Emrah Sınmaz, Leyla Şirin, Sevilay Bıyık, Talha Bıyık, Defne Bıyık, Kıvanç Kara, Remziye Söylemez, Özkan Söylemez’den oluşan ekip, Bursa- Görükle’den saat 8.15’te 2 araçla hareket ederek 9.00 da Mustafakemalpaşa da Burak Atılgan, Alim Ölmez, Özkan Yıldırım ile buluştu. Sayımız beklenenden fazla olunca Karaorman köy kahvesinde çay simitli kahvaltı için takviye simit tedariki kaçınılmaz oldu.

Mustafakemalpaşa mağaraları projesinde son ihbarlarımız Hacıahmet mahallesindeydi ve tahminen saat 11.00 da köye varacağımızı planlamıştık. Hacıahmet mahallesi muhtarı Halil Kuruoğlu’nun bize rehberlik edecek birini bulacağı umuduyla geleceğimizi önceden haber vermiştik. Hacıahmet mahallesinde kısa bir çay molasından sonra ekibe katılan Ahmet Umur rehberliğinde Manastır tepe, Yasça kır Mevki, Yasçakır mağarasına ulaşmamız çok zaman almadı. 3.5 metrelik ilk inişten sonra en geniş yeri 5.25 mt olan bir odacıktan ibaret olan mağarada çok fazla oyalanmayarak günün ikinci mağarasına doğru yola çıktık. Yine Manastır tepe de bulunan, Ayıini Mevkisindeki Ayıdeliği Yasçakır mağarasından 400-500 mt uzakta bulunuyor. Bıyık ailesinin küçük ferdi Defne nin kucakta taşınırken mağaraya ulaşımda eğimli arazide yaşanabilecek olası kaza riski nedeniyle ekibin yarısı geri dönerek araçların yanında beklemeyi tercih etti. 30 derecelik eğimle 20 mt kadar aşağı doğru 2-3 mt genişliğinde koridor şeklinde ilerleyen mağarada tavan yüksekliği 3 mt civarında.

izin vermeyen 30 cm çapındaki delikten lazermetre ile yaptığım ölçüme göre 5,5 mt kadar daha devam eden mağaranın devam edip etmediğini daha sonraki ziyaretimizde öğreneceğiz. 15 cm’lik minik bir engerek yılanının tehditkar saldırısı da ilginç oldu açıkçası. Bunun annesi de buralarda mıdır diye düşünmeden edemedik.

Saat 16.00 da 3. mağaranın da ölçümlerini alıp işimizi bitirince, sabahtan beri çay, simit, gofret, bisküvi ile günü geçirdiğimizi fark ettik. Devecikonağı’nda Ünlü Pide Kebap salonunda pide yemek bizler için kaçınılmazdı artık. 17.30’da Devecikonağı’na vardığımızda önceden verdiğimiz siparişler bizi bekliyordu.

Keyifli Faaliyet sonrasında Bursa’ya dönmemiz saat 20.00’yi buldu.

Attila Ülgen

Bir sonraki mağara olan Manastırtepe Günevi Mevkisindeki Eşek kuyusu ise 4x7 metre genişliğindeki ağzıyla en heybetli girişlerden biri olarak çıktı karşımıza. 15 mt lik ilk inişten sonra 4 mt eninde ve 15 mt eğimli bir zeminle karşılaştık. Zeminin en dibinde geçmemize

91

92

MAĞARALAR

93

94

1-Alacaat Mahallesi Suçıktı Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Alacaat Mahallesi Gubbeli Çeşme Üstü Su Deposu Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı yok. Su kaynağı, yakacak, yabani hayvan var. Yaklaşık 30-35 mt civarında dar ve zor haritalanacak biçimsiz bir yapıya sahip yatay bir Mağara. Dikey herhangi bir bölüm yok. Ulaşabildiğimiz son noktada büyük ve dar bir çatlak uzanıp gidiyor. Mağaranın sonuna kadar gidip gelmemiz yaklaşık 40 dakika sürdü. 2-3 Yarasa gözlendi. Yağışlı mevsimde mağaranın içinden yoğun su geldiği bilgisi alındı. Mağaranın ağzı kaynak çıkışı olarak nitelendirildi. Kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçla ulaşım mümkün. Ancak stabilize orman yolu niteliğinde bir yola sahip. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin Çakıl, kum ve kil kaplı. Bol miktarda mağara sineği gözlendi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Herhangi bir tahribat görülmedi. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

95

2-Alpagut Mahallesi Sarımsak Dayının Taşı Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Alpagut Mahallesi Sarımsak Dayının Taşı Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Köy merkezinin hemen yanında yer alan mağara yakınında, su kaynağı, yakacak, yabani hayvan var. Alpagut mahallesinün girişinde, Sarımsak dayının taşı olarak adlandırılan kayalığın altında ki oyuklar 2-3 kişinin sığabileceği büyüklükte. İçinde rahat hareket etmek oldukça zor. Kayda değer bir oluşum gözlenmedi.

Araçla mağaranın yakınına kadar rahatlıkla gidilebilir. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin Çakıl kaplı. Az miktarda mağara sineği gözlendi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Herhangi bir tahribat görülmedi. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

96

3-Alpagut Mahallesi Bakacak Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Alpagut Mahallesi Bakacak Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı yok. Su kaynağı, yakacak, yabani hayvan var. Bakacak Mevki olarak adlandırılan güzel bir piknik alanına yakın bu mağaraya yolların çamurlu olduğu bir mevsimde traktörle bile ulaşım mümkün değil.

Bakacak mağarasının çöküntü yüzünden tamamen yok olduğu görüldü. Rakım :660 mt.

Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Herhangi bir tahribat görülmedi. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

97

ORTAPREN KÖRKUYU Bursa-Mustafakemalpaşa Alpagut mahallesi Ortapren Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS :39o 50’ 43’’K :28o 32’ 07’’D Rakım :650m Uzunluk: 13 mt Derinlik: 9 mt Ekip: Alim Ölmez, Attila Ülgen, İsmet Ceyhun Yıldırım, Rafer Avşar,Emre Bilgen Çizim : Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

98

4-Alpagut Mahallesi Ortapren Körkuyu Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Alpagut Mahallesi Ortapren Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı yok. Su kaynağı, yakacak, yabani hayvan var. 9 metrelik kuyu şeklindeki girişin dibinde 4x6 mt lik bir oda mevcut. Defineciler burada da boş durmamış bütün duvarları yoklamışlar. Zemin duvarlardan koparılmış taşlarla kaplıydı. 1 yarasa gözlendi. Herhangi bir oluşuma rastlanmadı. Rakım:650 mt.

Kuru mevsimde bile mağaranın yakınına kadar arazi araçları veya traktörle ulaşılabilir. traktör yolu niteliğinde bir yola sahip. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin Çakıl ve blok kaya kaplı. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

99

KUYU (OCAKLAR YANI) Bursa-Mustafakemalpaşa-Bahariye mahallesi Ocaklar Yanı Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Ekim 2017 BCRA 3C GPS:39o55’37’’K :28o25’38’’D Rakım:320m Derinlik :5,5 mt Ekip : Alim Ölmez, Attila Ülgen Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

100

5-Bahariye Mahallesi Ocaklar Yanı Kuyu Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Bahariye Mahallesi Ocaklar Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı yok, yakacak, yabani hayvan var. Defineci kazısına maruz kalmamış az sayıda mağaradan birine ulaşmak için sık çalılık ormanda kısa bir süre yol almak gerekiyor. 50 cm çapındaki dar girişli mağaranın aşağıya indikçe genişlediği görüldü. 5,5 metre derinliği olan kuyu şeklindeki mağaranın iki kaya arasındaki çatlak şeklindeki yapısı dipte 4 metre uzunluk ve 1 mt genişliğinde bir boşluk yaratmış. Zemin döküntü kaya kaplı. Doğal oluşumların bulunmadığı mağarada yarasa da gözlenmedi.

Kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçla ulaşım mümkün. Ancak stabilize orman yolu niteliğinde bir yola sahip. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Herhangi bir tahribat görülmedi. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

101

GAVUR HARMANI MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Bostandere mahallesi Gavur Harmanı Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:39o58’40’’K :28o16’58’’D Rakım:240m Uzunluk: 4 mt Ekip : Alim Ölmez, Attila Ülgen, Çizim : Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

102

6-Bostandere Mahallesi Gavurharmanı Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Bostandere Mahallesi Gavur Harmanı Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı yok, yakacak, yabani hayvan var. 240 mt rakımda bulduğumuz Gavur harmanı mağarası, yakınında bulunduğu söylenen höyük tepe yüzünden definecilerin uğrak yeri olmuş. Çevrede sayısız kazı yapılmış .

Yaklaşık 60-70 cm çapında bir girişten girerek tahminen 4-5 metrekarelik alçak tavanlı bir mağara olmasına rağmen bir yerlere giden bir tünelin girişi olduğu inancıyla olsa gerek her yöne doğru kazı yapılmaya çalışılmış. Aslında bulduğumuz bu mağaranın hemen 3 metre yanında daha dar girişli ama yine fazla devam etmeyen 2. Bir mağara daha var. Dikey herhangi bir bölüm yok. Kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar ancak arazi araçları yada traktörle ulaşım mümkün. Traktör yolu niteliğinde bir yola sahip. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin blok taş kaplı. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. . Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

103

104

7-Bostandere Mahallesi Şeytan Değirmeni Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Bostandere Mahallesi Karadere Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı yok, su kaynağı, yakacak, yabani hayvan var. Dikey herhangi bir bölüm yok. Kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla yada traktörle ulaşım mümkün. Köy yolu niteliğinde bir yola sahip. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin çakıl, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. 2-3 yarasa görüldü. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Defineci kazısı görülmedi. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Bostandere mahallesi Karadere kenarında 39.58.25 K , 28.16.22 D konumu ve 30 rakımlı Şeytan Değirmeni (tüneli) Mağarası . 30 yıl öncesine kadar Karadere kenarında çalışır durumda olan Şeytan Değirmeninden günümüze değirmentaşı dışında hiçbir şey kalmamış.

Ancak değirmene su taşıması amacıyla kullanılan tünel artık yarasalara ev sahipliği yapan bir mağara halini almış. Tünel zaten var olan doğal bir mağaranın genişletilmesi ile mi oluşturulmuş yoksa tamamen insan yapısı mı ayırt etmek zor. Yaklaşık 50 mt uzunluğunda olduğunu tahmin ettiğim tünel, derenin üst kısımlarında yapılan su setinden değirmene su taşımak için kullanılmış. Karadere’nin kenarları yüksek çınar ağaçlarının gölgesinde güzel piknik alanları içeriyor.

Tünelin başladığı yerde şelalenin olduğu yerde doğal bir havuz oluşmuş ancak geçmişte daha derin olan havuz geçen yıllarda sel ile birlikte kum ile dolarak rahat yüzülebilir olma özelliğini yitirmiş.

105

106

8- Çakallar Mahallesi Kocaalan Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Çakallar Mahallesi Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı yok, su kaynağı, yakacak, yabani hayvan var. Dikey herhangi bir bölüm yok. Kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla yada traktörle ulaşım mümkün. Köy yolu niteliğinde bir yola sahip. Jeomorfolojik açıdan oldukça zengin. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. 2-3 yarasa görüldü. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Çok sayıda defineci kazısı görüldü. definecilerin jeomorfolojik oluşumlara zarar verdiği tespit edildi. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Geniş pek çok odadan oluşan mağara yine her zamanki gibi definecilerin çalışma alanı olmaktan kurtulamamış. Büyüklüğü ve tavan yüksekliği, doğal oluşumları ile Mustafakemalpaşa’nın en görülmeye değer mağaralarından biri.

107

9-Çataldağı Bacalar Mal Kuyusu Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Çataldağı Suuçtu Şelalesi Üstü Alabalık Tesisi Yakını.

Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Alabalık tesisi, su kaynağı, yakacak, yabani hayvan var. Dikey herhangi bir bölüm yok. Kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla yada traktörle ulaşım mümkün. Köy yolu niteliğinde bir yola sahip. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi.

Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Çevrede çok sayıda defineci kazısı görüldü. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Defineciler tarafından uydurulmuş sayısız öykü olmasına rağmen bizi karşılayan mağara oldukça küçüktü. 4 metre derinliğinde dar bir oyuk şeklinde ilerleyen mağarada tehlike arz etmeyen bir eğimle sonuna ulaşmak mümkün. Bölgede definecilerin iş makineleri ile izinli kazı yapması sonucu mağarada çökme tehlikesi oluşmuş. Kayalar oldukça gevşekti. Yakın çevrede bölgeye adını veren sayısız baca görünümlü taşların hepsi kırılmış. Her birinin yer altındaki bir boşluğun havalandırma bacası olduğu konusunda rivayet var. Bu bölgeyle ilgili anlatılanlar sayesinde neredeyse her hafta birileri gelip gidiyormuş. Çeşit çeşit dedektörler ve ne işe yaradığı tam anlaşılmayan acayip cihazlarla gelenler bile oluyormuş. Her gelen bölgeyle ilgili define hikayelerine bir yenisini ekliyormuş. Ancak gerçekçi olmak gerekirse bölgede insan yapısı herhangi bir kalıntıya rastlamadık. Yinede definecilerin önümüzdeki yıllarda da burayı sık sık ziyaret edeceği anlaşılıyor

108

10-Çömlekçi Mahallesi Şahin Tepesi Yamaç Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Çömlekçi Mahallesi Şahin Tepesi Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor ama yakacak, yabani hayvan var. Asfalt yolu sayesinde her mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Çevrede çok sayıda defineci kazısı görüldü. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi. Çömlekçi mahallesinden bakıldığında Şahintepesi olarak adlandırılan tepenin yamaçlarındaki mağaranın girişi görülüyor. Ancak Şahintepesi mağarası ve Kral Kızının mağarasıyla aynı tepenin yamacında olan mağaraya yukarıdan ulaşmamız mümkün olmadı. Hayvancılığın yoğun olarak yapıldığı dönemde keçiler tarafından barınak olarak kullanıldığı söylenen mağaraya ulaşım yoğun bitki örtüsü ve dikenli çalılık nedeniyle imkansız hale gelmiş durumda. Çömlekçi mahallesinden görünen tek mağara olduğu için Şahintepe mağarası olarakta anılıyor .

109

ŞAHİN TEPESİ MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Çömlekçi mahallesi Şahin tepesi Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Ekim 2017 BCRA 3C GPS:39o58’34’’K :28o37’39’’D Rakım:400 mt Derinlik :10 mt Ekip : Alim Ölmez, Attila Ülgen, Fatih Kuş, Fatih Hazar, Birol Denizli, İsmet Ceyhun Yıldırım Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

110

11-Çömlekçi Mahallesi Şahintepesi Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Çömlekçi Mahallesi Şahin Tepesi Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Dikey bir mağara olmasına rağmen teknik ekipman gerekmiyor. Asfalt yolu sayesinde her mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor.

Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Çevrede ve mağara içinde çok sayıda defineci kazısı görüldü. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi. Çömlekçi mahallesi Şahintepesi Mağarası Kral kızının mağarasına ulaşmak için yürünen patikada karşımıza çıktığında mağaradan çok defineci kazısıyla açılmış oyuk olduğu düşüncesine kapıldık. Nitekin 40-45 derecelik eğimle aşağıya doğru inen mağaranın duvarlarında sayısız hilti deliği var. 2-3 yarasa gözlendi.

111

KRAL KIZININ MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Çömlekçi mahallesi Şahin tepesi Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Ekim 2017 BCRA 3C GPS :39o58’32’’K :28o37’39’’D Rakım:390 mt Uzunluk :15 mt Ekip : Alim Ölmez, Attila Ülgen, Fatih Kuş, Fatih Hazar, Birol Denizli, İsmet Ceyhun Yıldırım Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

112

12-Çömlekçi Mahallesi Kral Kızının Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Çömlekçi Mahallesi Şahin Tepesi Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Yatay nitelikli mağaranın dikey bir bölümü bulunmuyor . Asfalt yolu sayesinde her mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor.

Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik açıdan bakıldığında mağaranın girişinin hemen sol tarafı tamamen insan elinden çıkmış örme taş duvardan oluşuyor.

Bu nedenle geçmişte barınak olarak kullanılmış olduğu anlaşılıyor. Çevrede ve mağara içinde çok sayıda defineci kazısı görüldü. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Eski dönemlerde kral kızının yaşadığı söylenen ve 3 büyük odadan oluşan mağara, defineciler tarafından her geçen gün biraz daha tahrip ediliyor. Mustafakemalpaşa’ya 25 kilometre mesafedeki Çömlekçi mahallesinün 1 kilometre doğusunda bulunan Kral kızının Mağarası, doğal bir ev konumunda. Köylülerin verdiği bilgiye göre, 3 odalı mağarada eski dönemlerde kral kızı yaşamış. Mağara, köyde ‘Kral kızı mağarası’ adıyla da anılıyor.

Mağara’nın hazineciler tarafından tahrip edildiği, definecilerin gece gündüz yaptığı kazılar nedeniyle, mağaranın delik-deşik olduğunu görüldü.

113

114

13-Doğanalan Mahallesi Ayvaini Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Doğanalan Mahallesi, Bursa ili, Nilüfer İlçesi, Ayvaköy mahallesi Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Ayvaköy tarafındaki çıkış ağzı Ayvaköye çok yakın ve su kaynağı bulunuyor.

Doğanalan tarafındaki mağara girişi yakınında Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Yatay nitelikli mağaranın girişindeki 10 mtlik dikey kısım dışında başka dikey bir bölümü bulunmuyor . Asfalt yolu sayesinde her mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik açıdan bakıldığında, aktif olması nedeniyle fazla dikit gözlenmesede her türlü doğal oluşumun görülebileceği bir mağara olma özelliğine sahip.

Mağara içi zemin çakıl, toprak, kum, blok taş kaplı. Yağışlı havalarda yoğun su girişi olan mağarada sel tehlikesi olabilmektedir. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı.Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

birçok baca gözlenmiştir. Yüzeydeki dolinlerden su taşıdığı düşünülen bu bacaların altlarında da geniş traverten birikimler vardır. Yüzeylerin kaygan bir tabakayla kaplı olması tırmanışı zorlaştırmaktadır. Oluşum açısından özellikle sarkıtlar dikkat çekmektedir.

Araştırma Tarihçesi: İlk inceleme; Türkiye’de ilk speleolojik araştırmaları gerçekleştiren İsveçli biospeleolog K. Lindberg tarafından 1952 yılında yapılmıştır. İspanyol mağaracıların 1970 yılında yaptıkları araştırmadan sonra Ayvaini Mağarası’nın Türkiye’nin en uzun mağaralarından biri olduğu belirlenmiştir. BÜMAK tarafından 1986 ve 1987 yıllarında incelenip; mağaranın Doğanalan girişinden 1947 m’lik bölümü 3c standartlarında haritası çizilmiştir. Ayrıca C. Chabert ve BÜMAK çok detaylı bir ölçüm için birlikte çalışmıştır.

Mağara Uluabat Gölü’nün güneydoğusunda yer alır. BursaMustafakemalpaşa yolu üzerindeki Çalı Sapağı’ndan sola dönülür.

Mustafakemalpaşa tabelaları takip edilerek Doğanalan Mahallesi bulunur. Mağaranın çıkış ağzına ulaşmak için Doğanalan’dan önceki Unçukuru-Ayvaköy yönüne sapmak gerekir. Düden ve kaynak ağızları arasında kuşuçuşu 4 km mesafe vardır.

Jura-Alt Kretase kireçtaşları içerisinde gelişmiştir. Giriş kısmı hariç; yatay gelişmiş bir mağaradır. Mağara; iki ağızlı travers bir yapıya sahiptir. Mağaranın hemen girişinde 10 m’lik dikey bir iniş yer almaktadır ve iniş için merdiven kullanılmaktadır. Karadonlu Deresi’nin 10 m’lik bir şelale oluşturarak battığı giriş ağzı; dere yatağı izlenerek kolayca bulunabilmektedir. Ayrıca mağara içinde birçok göl bulunup; ilkbahar aylarında suyun yükselmesine rağmen geçilebilmektedir. İnişin aşağısındaki geniş salondan sonra ana galeri başlar; %1-2’lik bir eğimle devam eder ve genişliği 4-10 m arasında değişir. Mağarada

115

116

117

14- Doğanalan Mahallesi Kafakıran Obruğu Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Doğanalan Mahallesi, Mağara hakkındaki bilgiler Boğaziçi Üniversitesi Mağara Araştırma kulübünün yayınlarından alınmıştır.

Obruk dar bir kuyu şeklindedir. Bu obrukta; duvarlardan düşen taşlar araştırmayı güçleşmiştir. 1981 yılında BÜMAK tarafından araştırılan mağaranın; BCRA 2a standartlarında haritası çizilmiştir.

Araştırmalarımız esnasında Kafakıran obruğunun yerini bilen adını duyan kimse bulunamadığı için fotoğrafını çekmek mümkün olmamıştır.

KAFAKIRAN OBRUĞU (D: -41 m) Doğanalan mahallesi Mustafakemalpaşa-Bursa Kesit ( 2a ) BÜMAK - Nisan 81 Ölçüm: F. Kutal, H. Maran

118

15-Doğanalan Mahallesi Tenekeli Düdeni Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Doğanalan Mahallesi, Mağara hakkındaki bilgiler Boğaziçi Üniversitesi Mağara Araştırma kulübünün yayınlarından alınmıştır. Döşemelik Düzlüğü’nün sularını boşaltan düdenlerden biridir. Girişi çok dar olan bu düdenin devam ettiği sanılan bir kolu vardır ancak; henüz araştırılmamıştır.

Araştırmalarımız esnasında Tenekeli Düdeninin yerini bilen adını duyan kimse bulunamadığı için fotoğrafını çekmek mümkün olmamıştır.

TENEKELİ DÜDENİ (D:-25 m) Döşemelik Düzlüğü Mustafakemalpaşa-Bursa Kesit ( 1a ) BÜMAK - Şubat 79 Ölçüm: O. Ülkümen, F. Çağlayan

119

KAŞARDELİĞİ MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Doğanalan mahallesi Döşemelik Düzlüğü Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2016 BCRA 3C GPS:40o04’55’’K :28o40’15’’D Rakım:451 mt Uzunluk :118 mt Derinlik : 5 mt Ekip : Attila Ülgen, Kadir Gürses, Celal Kamaç, Yenal Yazıcıoğlu, Emrah Sınmaz, Doruk Cihan Gıdık, Utku Yücel Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

120

16-Doğanalan Mahallesi Kaşardeliği Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Doğanalan Mahallesi, Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Girişi 5 metrelik dikey olmasına rağmen teknik ekipman gerekmiyor. Stabilize köy yolu sayesinde her mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Çevrede defineci kazısı görüldü. Mağara yakınında eskiden mermer ocağı varmış şu anda çalışmıyor, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Döşemelik Düzlüğü’nde bulunan bu mağara 5 m derinliğinde dar bir girişten sonra iki ayrı kola ayrılmaktadır.

121

AHIRKAYA MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Dorak mahallesi Pazartepe Mevki Lahit Mezar Yanı MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:40o06’54’’K :28o36’03’’D Rakım:10 mt Uzunluk :9 mt Derinlik : 5 mt Ekip : Alim Ölmez, Attila Ülgen, Birol Denizli Ahmet Kılıç Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

122

17-Dorak Mahallesi, Ahırkaya Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Dorak Mahallesi Pazartepe Tepesi Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunuyor, yakacak, yabani hayvan var. Dikey bir mağara olmasına rağmen teknik ekipman gerekmiyor. Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Çevrede ve mağara içinde çok sayıda defineci kazısı görüldü. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Dorak mahallesi Uluabat gölünü tepeden gören güzel manzaralı bir köy. Pazartepe Mevkinde lahit mezarın yakınındaki Ahırkaya mağarasına giderken, Mağaradan önce karşılaştığımız lahit mezar da definecilerden nasibini almış. Yakın zamanda lahitten geriye bir şey kalacağını sanmıyorum. Lahitin çok yakınındaki mağarada da defineci kazısı yapıldığı görüldü. Birkaç yarasa gözlemlendi. Toplamda 9 metre uzunluğunda ve 5 metre derinliğinde olduğu görüldü.

123

124

18-Dorak Mahallesi, Göçük Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Dorak Mahallesi Pazartepe Tepesi Mevki Ahırkaya mağarasının yakınında göçük adı verilen mevkide toprağın yıldan yıla çöktüğü ve bir düden oluştuğu bilgisini aldık. Çökmenin devam etmesi ve yoğun çalılık yüzünden düdenin içine inmedik.

Düden çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunuyor, yakacak, yabani hayvan var. Dikey bir mağara olmasına rağmen göl seviyesinde olması nedeniyle fazla derin olamayacağı görüşü ve çöküntü riski nedeniyle içeriden görüntü alınmamıştır. Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde göçüğün yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Çevrede çok sayıda defineci kazısı görüldü.

Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

125

KROM MADENl - 1 Bursa-Mustafakemalpaşa-Kızılelma mahallesi MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Ağustos 2017 BCRA 3C GPS:40o01’47’’K :28o44’16’’D Rakım:440 mt Uzunluk :26 mt Ekip : Alim Ölmez, Attila Ülgen, Taha Enes Ölmez Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

126

19-Eskikızılelma Mahallesi Krom madenleri Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Eskikızılelma Mahallesi Madenlerin çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Yatay nitelikli madenlerin dikey bir bölümü bulunmuyor. Stabilize köy yolu sayesinde her mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Birbirine çok yakın 3 krom madeninin Her biri girişten 30-40 metre sonra göçükler sonucu kapanmış. Maden tavanını çökme tehlikesine karşı destekleyen ahşap kirişler zaman içinde çürüyünce göçükler meydana gelmiş.

127

KROM MADENl - 2 Bursa-Mustafakemalpaşa-Kızılelma mahallesi MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Ağustos 2017 BCRA 3C GPS:40o01’48’’K :28o44’17’’D Rakım:478 mt Uzunluk :34 mt Ekip : Alim Ölmez, Attila Ülgen, Taha Enes Ölmez Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

128

KROM MADENl - 3 Bursa-Mustafakemalpaşa-Kızılelma mahallesi MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Ağustos 2017 BCRA 3C GPS:40o01’48’’K :28o44’20’’D Rakım:510 mt Uzunluk :27 mt Ekip : Alim Ölmez, Attila Ülgen, Taha Enes Ölmez Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

129

PEPE AHMEDİN MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Güveçdere Mahallesi Mağara Tepesi Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:39o56’20’’K :28o24’29’’D Rakım:50 mt Uzunluk :12 mt Ekip : Alim Ölmez, Attila Ülgen, Gizem Kan, Özkan Aslan Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

130

20-Güveçdere Mahallesi, Pepe Ahmedin Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Güveçdere Mahallesi Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Yatay bir mağara.

Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içinde çok sayıda defineci kazısı görüldü. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Yaklaşık 12 mt uzunluğunda 3 mt genişliğe sahip 2 mt tavan yüksekliği ile tam anlamıyla barınak olarak kullanılabilecek bir yapıya sahip mağaranın girişi 1 mt yüksekliğinde. 2 yarasa görüldü.

131

AYI YATAĞI (MIŞENIBG) Bursa-Mustafakemalpaşa-Güvem Mahallesi Köy Civarı Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Eylül 2017 BCRA 3C GPS:38o50’29’’K :28o30’15’’D Rakım:660 mt Uzunluk :6 mt Ekip : Alim Ölmez, Attila Ülgen, Burak Atılgan Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

132

21-Güvem Mahallesi Mışenıbg Ayı Yatağı Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Güvem Mahallesi Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Yatay bir mağara .

Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı.

Mağara içi zemin blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içinde defineci kazısı görülmedi. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Güvem mahallesine yakın bir konumda olan Ayı yatağı (Mışenıbg) olarak bilinen mağaraya ulaşmak kolay. Köy Çerkes mahallesi olduğu için her mevkinin Çerkesçe bir adı var. Telafuzlar bize zor geldığı için ayrıca Türkçe anlamlarını da belirttik. Köyde herkes çerkesçe isimleri kullanıyor.

38.50.29 K ,28..30.15 D Rakım: 660 koordinatlarındaki Mışenıbg (Ayı yatağı) büyük bir kaya bloğunun altındaki boşluk olarak karşımıza çıkıyor. Aslında ayı barınmasına çok uygun olmayan mağara bu çevrede Ayı görülmesi nedeniyle bu ismi almış. İçerisinde çömelerek hareket edilen mağarada tavan yüksekliği 1 metreyi geçmiyor. Herhangi bir doğal oluşum bulunmayan 6 metrelik mağaranın az sayıda yarasaya ev sahipliği yaptığı görüldü.

133

134

22-Güvem Mahallesi Yıpşere Zeyej 1 (Sarıkaya 1) Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Güvem Mahallesi Sarıkaya Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Yatay bir mağara . traktör yolu sayesinde kuru mevsimde bile mağaranın yakınına kadar arazi araçlarıyla yada traktörle ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Mağaranın sonunda su görüldü. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içinde çok sayıda defineci kazısı görüldü. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Yıpşere Zeyej Mevki tercüme edildiğinde (Yukarki Kızılcık) mevki anlamına gelse de Türkçe Sarıkaya Mevki olarak adlandırılan mevkideki ikinci mağarayı daha büyük olduğu ve bilinen adıyla Yıpşere Zeyej( Sarıkaya 1) olarak kayda geçtik. Mustafakemalpaşa mağaraları projesi kapsamında yeni kayda giren mağaraların en büyüğü olarak bizi şaşırtan mağarayı haritalamak için tekrar gelmemiz kaçınılmaz. Az sayıda yarasa gözlemlediğimiz mağara 60 metre uzunluğa ve sonunda alçak tavanlı sulu bir zeminden sürünerek geçilecek oyuğa varıyor. 25-30 metre kadar derinliğe sahip mağara yine definecilerden nasibini almış. Henüz giremediğimiz sulu bölümde kadar olan galerilerde doğal bir oluşum görülmedi. Mağaranın giriş ağzının sağında ikinci bir giriş daha var. 4-5 metre ilerleyen bu ikinci girişte çamurlu bir zeminde sürünmeyi gerektiren alçak tavanlı bir delikle ilerlemeyi durdurduk buranında tekrar araştırılması gerekiyor.

39.48.40K , 28.31.25 D Rakım700 mt. olarak kaydettiğimiz mağara Sarıkaya-2 olarak kaydettiğimiz mağaraya çok yakın.

135

SARIKAYA 2 Bursa-Mustafakemalpaşa-Güvem Mahallesi Sarıkaya Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Eylül 2017 BCRA 3C GPS:39o48’38’’K :28o31’18’’D Rakım:700 mt Uzunluk :9 mt Ekip : Alim Ölmez, Attila Ülgen, Burak Atılgan Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

136

23-Güvem Mahallesi Yıpşere Zeyej2 (Sarıkaya 2) Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Güvem Mahallesi Sarıkaya Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Dikey bir mağara olmasına rağmen teknik ekipman gerekmiyor. Traktör yolu sayesinde kuru mevsimde bile mağaranın yakınına kadar arazi araçlarıyla yada traktörle ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi.

Hava akımı yok hava kalitesinin kötü olduğu anlaşıldı, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içinde defineci kazısı görüldü. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Sarıkaya Mevkinde bulunan 39.48.38K, 28.31.18 D, koordinatlarında 11 metre derinliğinde bir kuyu şeklinde karşımıza çıkan Sarıkaya2 mağarası içerisindeki alüminyum havalandırma bacasıyla bizi şaşırttı. 85 derecelik bir eğimle inmesine rağmen ip kullanmadan rahatlıkla inilebilen dikey bir mağara. Mağaranın hemen dışında mağaradan çıkarıldığı anlaşılan büyükçe bir toprak yığını içerideki kazı çalışmasının da delili. Mağaranın son 3 metresi defineciler tarafından kazılmış. Aşağıda nefes nefese kalışımızdan hava kalitesinin kötü olduğu düşüncesine kapıldık. Kazı yapan definecilerin de aynı düşünceyle hareket edip kazı esnasında havalandırma bacası kullandıklarını düşündük. Kayda değer bir bulguya rastlanmamıştır. Rakım: 700 mt ölçülmüştür.

137

HIRSIZ YATAĞI (TIVOKO NIBKE) Bursa-Mustafakemalpaşa-Güvem Mahallesi Karatavuk Tepesi Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Eylül 2017 BCRA 3C GPS:39o49’58’’K :28o31’33’’D Rakım:640 mt Uzunluk :15 mt Ekip : Alim Ölmez, Attila Ülgen, Burak Atılgan Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

138

24-Güvem Mahallesi Tıvoko Nıbge (Hırsız Yatağı) Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Güvem Mahallesi Karatavuk Tepesi Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Yatay bir mağara.

Traktör yolu sayesinde kuru mevsimde bile mağaranın yakınına kadar arazi araçlarıyla yada traktörle ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi.

Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içinde çok sayıda defineci kazısı görüldü. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

39.49.58K 28.31.33 D Rakım 640 olarak koordinatlarını belirlediğimiz TIVOKO NIBKE (Hırsız Yatağı) Karatavuk Tepesinde ideal bir kaya altı barınağı olarak karşımıza çıktı. 20 mt uzunluk 7 mt genişliği ile hafif eğimli 3 girişli mağaranın görüntüsü çok fantastik. Yine az sayıda yarasanın yaşadığı mağarada defineciler tarafından kazılmış.

139

HIRSIZ YATAĞI ŞELALESİ - MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Güvem Mahallesi Karatavuk Tepesi Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Eylül 2017 BCRA 3C GPS:39o49’54’’K :28o31’29’’D Rakım:626 mt Uzunluk :13 mt Ekip : Alim Ölmez, Attila Ülgen, Burak Atılgan Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

140

25-Güvem Mahallesi Tıvoko Nıbge şelalesi (Hırsız yatağı şelalesi ,mağarası) Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Güvem Mahallesi Karatavuk Tepesi Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı bulunmuyor, su kaynağı, yakacak, yabani hayvan var. Yatay bir mağara . traktör yolu sayesinde kuru mevsimde bile mağaranın yakınına kadar arazi araçlarıyla yada traktörle ulaşım mümkün oluyor. Mağara içi zemin, kum, blok taş kaplı. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

TIVOKO NIBKE ŞELALESİ’nde (Hırsız yatağı şelalesi) suyun çok olduğu ve şelalenin aktığı mevsimde suyun arkasında kalan mağara açığa çıktığı için rahatlıkla girebildik. Güzel doğal oluşumların bulunduğu bu mağaranın içindeki 2 kaynak şelalenin altındaki havuzu dolduruyor.

Mustafakemalpaşa’nın bu şelalesinin pek bilinmeyen şelalelerden olduğunu öğrendik. Mustafakemalpaşa’da yeni bir treking rotası oluşmasına vesile olacağız sanıyorum. Şelalenin 39.49.54 K 28.31.29D Rakım: 626 olarak belirlediğimiz koordinatlarına ulaşımı kolaylaştığında doğa turizmi açısından güzel bir bölge .

141

İSLİCE İN Bursa-Mustafakemalpaşa-Hacıahmet Mahallesi Değirmen Deresi Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Ekim 2017 BCRA 3C GPS:39o45’13’’K :28o43’26’’D Rakım:500 mt Uzunluk :26 mt Ekip : Alim Ölmez, Attila Ülgen, Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

142

26-Hacıahmet Mahallesi İslice in Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Hacıahmet Mahallesi Değirmenderesi Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Yatay bir mağara . Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik açıdan bakıldığında kırılmış birkaç küçük sarkıt dışında bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içinde çok sayıda defineci kazısı görüldü. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Hacıahmet mahallesi Değirmendere Mevkisindeki İslice in 3-4 yıl öncesine kadar hayvan ağılı olarak kullanılan 150m2 lik alanlı bir mağara 26 mt uzunluğa ve yer yer 8 mt ye ulaşan genişliğe sahip. Mağaranın girişi hala ağıl olarak kullanıldığı dönemden kalma tahta bir bariyerle kapalı. Rahat hareket edilebilen mağarada az miktarda yarasa görüldü çok fazla mağara oluşumu görülmedi az sayıda kırılmış sarkıtlara rastladık. Zemini keçi gübresiyle kaplı olan mağaranın, temizlendiği takdirde, güzel bir barınak olabilme özelliğine sahip olduğu görüldü.

143

YASÇA KIR MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Hacıahmet Mahallesi Manastır Tepesi Yasça Kır Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Kasım 2017 BCRA 3C GPS:39o46’00’’K :28o38’06’’D Rakım:900 mt Uzunluk :5 mt Ekip :Alim Ölmez, Emrah Sınmaz, Leyla Şirin, Sevilay Bıyık, Talha Bıyık, Defne Bıyık, Kıvanç Kara, Attila Ülgen, Remziye Söylemez, Özkan Söylemez, Burak Atılgan, Özkan Yıldırım,Ahmet Umur. Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

144

27- Hacıahmet Mahallesi Yasça Kır Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi, Hacıahmet Mahallesi, Manastır Tepe, Yasça Kır Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Teknik ekipman gerektirmeyen 3.5 metrelik ilk inişten sonra en geniş yeri 5.25 mt olan bir odacıktan ibaret küçük bir mağara . Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin, blok taş kaplı.

Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içinde defineci kazısı görülmedi.

Mağara yakınında taş ocağı var. Yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

145

AYI DELİĞİ MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Hacıahmet Mahallesi Manastır Tepesi Ayıini Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Kasım 2017 BCRA 3C GPS:39o46’12’’K :28o38’03’’D Rakım:1030 mt Derinlik :5 mt Uzunluk :20 mt Ekip :Alim Ölmez, Emrah Sınmaz, Leyla Şirin, Sevilay Bıyık, Talha Bıyık, Defne Bıyık, Kıvanç Kara, Attila Ülgen, Remziye Söylemez, Özkan Söylemez, Burak Atılgan, Özkan Yıldırım,Ahmet Umur. Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

146

28-Hacıahmet Mahallesi Ayı Deliği Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi, Hacıahmet Mahallesi, Manastır Tepe, Ayıini Mevki, Ayı Deliği Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Teknik ekipman gerektirmeyen, Yasçakır mağarasından 400-500 mt uzakta bulunan mağaraya ulaşımda eğimli arazide yaşanabilecek olası kaza riski nedeniyle dikkatli olmak gerekiyor. 30 derecelik eğimle 20 mt kadar aşağı doğru 2-3 mt genişliğinde koridor şeklinde ilerleyen mağarada tavan yüksekliği 3 mt civarında.

Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın 500-600 mt kadar yakınına araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içinde defineci kazısı görülmedi. 2-3 yarasa görüldü.Mağara yakınında taş ocağı var. Yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

147

EŞEK KUYUSU Bursa-Mustafakemalpaşa-Hacıahmet Mahallesi Manastır Tepesi Gün Evi Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Kasım 2017 BCRA 3C GPS:39o45’58’’K :28o37’38’’D Rakım:1090 mt Derinlik :20 mt Uzunluk :30 mt Ekip :Alim Ölmez, Emrah Sınmaz, Leyla Şirin, Sevilay Bıyık, Talha Bıyık, Defne Bıyık, Kıvanç Kara, Attila Ülgen, Remziye Söylemez, Özkan Söylemez, Burak Atılgan, Özkan Yıldırım,Ahmet Umur. Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

148

29-Hacıahmet Mahallesi Eşek Kuyusu Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi, Hacıahmet Mahallesi, Manastır Tepe, Günevi Mevki, Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Teknik ekipman gerektiren girişi ile 4x7 metre genişliğindeki ağzıyla en heybetli girişlerden biri olarak çıktı karşımıza. 15 mt lik ilk inişten sonra 4 mt eninde ve 15 mt eğimli bir zeminle karşılaştık. Zeminin en dibinde geçmemize izin vermeyen 30 cm çapındaki delikten lazermetre ile yaptığım ölçüme göre 5,5 mt kadar daha devam eden mağaranın devam edip etmediğini daha sonraki ziyaretimizde öğreneceğiz. 15 cm’lik minik bir engerek yılanının tehditkar saldırısı da ilginç oldu açıkçası.

Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın 500-600 mt kadar yakınına araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Dağın yamacında suyun aşındırması sonucu oluşmuş mağara artık fosil bir hal almış. Jeomorfolojik oluşumlara rastlanmadı. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içinde defineci kazısı görülmedi. 2-3 yarasa görüldü. Mağara yakınında taş ocağı var. Yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

149

150

30-İnatlar Köyü İnatlar Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Eski İnatlar Köyü Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Dikey bir mağara . Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik açıdan bakıldığında az sayıda sarkıt dışında bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içinde defineci kazısı görülmedi. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi. İnatlar Köyü’nün 750 m batısında yer alır. Mağara; mahallesi ovaya bağlayan boğazın orta seviyelerinde gelişmiştir. Mustafakemalpaşaİnatlar arasındaki yol, mağaranın hemen üstünden geçmektedir. Jura Alt Kretase yaşlı kireçtaşları içerisinde gelişmiştir. Vadi tabanından 30-40 m yüksekte fosilleşmiş düden konumundadır. Bütün mevsimler kurudur. MTA tarafından araştırılıp, haritası çizilmiş ve 1997 yılında yayınlanmıştır.

151

İNATLAR 2 Bursa-Mustafakemalpaşa-İnatlar Mahallesi MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Ağustos 2017 BCRA 3C GPS:40o02’07’’K :28o30’36’’D Rakım:200 mt Uzunluk :7 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

152

31-İnatlar Mahallesi, İnatlar2. Mağara Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Eski İnatlar Köyü Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Yatay bir mağara .

Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı.

Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içinde defineci kazısı görüldü. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi. İnatlar 2 diye adlandırdığımız Mağara 40.02.09K, 28.3032.D koordinatlarında ve rakım 275 mt. Olup yine az sayıda yarasaya ev sahipliği yapan yine yatay nitelikli 8-9 metre uzunluğunda bir mağara.

153

İNATLAR 3 Bursa-Mustafakemalpaşa-İnatlar Mahallesi MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Ağustos 2017 BCRA 3C GPS:40o02’09’’K :28o30’32’’D Rakım:275 mt Uzunluk :8 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

154

32-İnatlar Köyü, İnatlar3. Mağara Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Eski İnatlar Köyü Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Yatay bir mağara .

Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı.

Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içinde defineci kazısı görüldü. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi. Çördük mahallesinden İnatlar mahallesine giden eski katır yolunun sol tarafında oldukça yüksek kayalıkların varlığı bölgede kaya tırmanış rotalarının açılmasına olanak sağlamış. Rehberimiz Alim Ölmez in Bölgede kaya tırmanış etkinliklerin artması için uğraştığını öğrendik. Aracımızı park ederek katır yolundan yaklaşık 500 mt yürüyüp tırmanış rotaları için çakılmış boltları geçtikten kısa bir süre sonra inatlar 3 mağara diye adlandırdığımız mağaraya ulaştık. 40.02.07K, 28.30.26 D koordinatlarında olan mağaranın rakımı 200 mt. Yaklaşık 7 mt uzunluğunda yatay nitelikli mağara. Az sayıda yarasa gözlendi.

155

33-Kabulbaba Mahallesi Akkaya Düdeni Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Kabulbaba Mahallesi Mağara taş ocağı nedeniyle tamamen tahrip olmuş ve varlığını yitirmiştir. Mağarayı bulamamak üzücü bir hayal kırıklığı yarattı.

MTA tarafından 1997 yılında araştırılan mağara hakkında verilen bilgiler aşağıda sunulmuştur.

1997 yılında MTA tarafından araştırılıp; haritası çizilmiş ve 1997 yılında yayınlanmıştır Kabulbaba Mahallesi’nün 2 km kuzeydoğusunda; Akkaya Tepesi’nin güney sırtında yer alır.

Mağaraya; Mustafakemalpaşa’dan Keltaş ve Güller Mahalleleri geçilerek Kabulbaba Mahallesi’ne ulaşan düzgün stabilize yol ile gidilmektedir. Köyden mağaranın yanına kadar yol bulunmaktadır. Jura Alt Kretase yaşlı kireçtaşları içerisinde gelişmiştir.

Gelişimini tamamlamış fosil bir mağaradır.

Bütün mevsimler kurudur . Birkaç yarasa ve mağara sineği görülmüştür.

156

34-Karaköy, Üçbeyler Kırı Üçbeyler Yarıkları Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Karaköy Mahallesi Üçbeyler Kırı Mevki Üçbeyler yarıklarının çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Dikey bir yapıya sahip. Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın 1 km yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik açıda bakıldığında az miktarda küçük sarkıtlar dışında bir bulguya rastlanmadı. Mağara içine inmediğimiz için içerisi hakkında bilgi vermemiz mümkün olmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Kel Ahmedin ininden çıktıktan sonra geldiğimiz yoldan geriye vadiye inmek yerine tepeye tırmandık. Tepenin arka yamacında Üçbeyler kırı denilen bölgede Üçbeyler yarıkları denilen çatlaklar inanılmaz bir görüntü veriyor 1-2 metre genişlik 10-15 metre uzunlukta dipsizmiş gibi görünen yarıklar ürkütücüydü. Yarıkların bazı bölümleri koyun –keçilerin düşmesini engellemek için dallarla kapatılmaya çalışılmış. Yinede bir çok yerden aşağılara iniş için uygun yerler var. Sanki koca dağ çatlamış ikiye ayrılmış gibi.

157

ALİKAYA TAŞI MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Karaköy Alikaya Taşı Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:39o51’13’’K :28o40’43’’D Rakım:580 mt Uzunluk :7 mt Ekip :Alim Ölmez, Birol Denizli, Özkan Yıldırım, Yenal Yazıcıoğlu, İsmet Ceyhun Yıldırım, Hasan Sevinç, İlhan Öktem, Attila Ülgen Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

158

35-Karaköy, Alikaya taşı Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Karaköy Mahallesi Alikaya Taşı Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Yatay bir mağara .

Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı.

Mağara içi zemin toprak, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı.

Mağara çevresinde defineci kazısı gözlendi. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Oldukça zorlu bir parkurda önce Alikaya taşı olarak bilinen mevkide küçük bir mağaranın yerini bularak koordinatlarını alarak fotoğrafladık.

Yaklaşık 7 metre genişliğinde 1 metre tavan yüksekliği olan bu küçük mağarada kayda değer bir şey bulunmuyor.

159

KEL AHMEDİN İNİ Bursa-Mustafakemalpaşa-Karaköy Yanmadık Kaya Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:39051’18’’K :28040’55’’D Rakım:650 mt Uzunluk :50 mt Ekip :Alim Ölmez, Birol Denizli, Özkan Yıldırım, Yenal Yazıcıoğlu, İsmet Ceyhun Yıldırım, Hasan Sevinç, İlhan Öktem, Attila Ülgen Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

160

36- Karaköy Yanmadık Kaya Kel Ahmedin ini Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Karaköy Mahallesi Yanmadık Kaya Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan yok. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Yatay bir mağara .

Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın 2 km yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik açıda bakıldığında az miktarda küçük sarkıtlar dışında bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içinde çok sayıda defineci kazısı görüldü. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Ormanlık alanda zaman zaman kaya tırmanışı yapmamızı gerektiren sarp bir bölgede sık çalılıklar içindeki mağara, bölgede tespit ettiğimiz yeni mağaraların en büyüğü çıktı . Genelde ayakta durulabilen ilk galeri 22x10 mt ebatlarında geniş bir mağara. Geçmişte çobanlar tarafından sığınak olarak kullanılmış. İlk girişin kenarlarında aşağıya inen başka kollar bulunduğunu tespit ederek indiğimiz farklı inişlerin hepsinin aynı yere indiğini tespit ettik. Mağaranın dar geçişli birkaç kolundan sonra daha alt bölümlerinde yine ayakta rahatlıkla durulabilen 4x6 boyutunda salonlar mevcut. Kabaca bütün kolları ölçülse 70 mt civarında bir mağara uzunluğu olduğunu sanıyorum. Az sayıda yarasa gözlendi. Az miktarda doğal oluşum görüldü .(alt kattaki salonun bir tavanında küçük sarkıtlar var) . Mağara yine yer yer defineci kazılarına maruz kalmış.

161

KARAKDERE MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Karaköy Çal Mevki Karakdere ( Karanlıkdere ) MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:39052’43’’K :28041’19’’D Rakım:710 mt Uzunluk :17 mt Ekip :Alim Ölmez, Birol Denizli, Rahmi Arpat Çizim: Attila Ülgen, Alim Ölmez, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

162

37-Karaköy, Çal Mevki Karakdere Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Karaköy Mahallesi Karanlıkdere Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Dikey, kuyu şeklinde bir mağara . Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi. Çal Mevkinde Karakdere(Karanlıkdere) mağarası olarak bilinen mağara yaklaşık 9 metre derinlik ve 10 metre uzunluğa sahip.

163

DEREYATAĞI MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Karaköy Alikaya Taşı Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:39051’20’’K :28040’50’’D Rakım:490 mt Uzunluk :5 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen, Fatih Kuş Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

164

38-Karaköy Alikaya Taşı Altı Dereyatağı Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Karaköy Mahallesi Alikaya Taşı Dereyatağı Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Yatay bir mağara . Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın 2 km yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

165

39-Karapınar Şelaleler ve Mağaralar Bölgede yaptığımız kısa araştırma sonucunda yaklaşık 150 metre yüksekten basamaklar halinde düşen suyun yarattığı şelalelerin hazırlamayı planladığımız kitapçıkta yer almayı hak ettiğine karar verdik. Şelaleler boyunca karşılaştığımız mağaraların ise yer yer 5-6 metre uzunluğa ulaşsa da esasen şelaleden akan suyun büyük blok kayaların altını oyarak oluşturduğu oyuklar olduğunu tespit ettik.

166

40-Kestelek Mahallesi Kalealtı Kestelekliler tarafından Kestelek kalesi,Çaltılıbüklüler tarafından Çaltılıbük kalesi olarak adlandırılan antik kalenin altında bulunduğu rivayet edilen tünellerin daha çok definecilerin kale duvarlarının altında kazı yapmaları ve zamanla duvarların çökmesin sonucunda zaman içinde yok olan oyuklardan ibaret olduğu düşüncesine vardık. Ancak bölgede yaygın olarak anlatılan hikayeler kalenin daha pek çok defineci kazısına ev sahipliği yapacağını gösteriyor .

167

168

41-Kazanpınar Mahallesi, Ayıini mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi, Kazanpınar Mahallesi Açma Tepesi Mevki Ayıini hakkında ki bilgiler MTA raporlarından Alınmıştır.

Kazanpınar Mahallesi’nün 500 m batısında bulunan Açma Tepesi’nin doğu yamacında yer alır. Mustafakemalpaşa-Söğütalan-Bursa karayolunun Kazanpınar ayrımından mağara önüne kadar gidilmektedir. Jura Alt Kretase yaşlı kireçtaşları içerisinde gelişmiştir. Kireçtaşları kalınlığı az olduğundan bölgede sığ bir yüzey karstı görülür. Hidrolojik olarak askıda kalmış fosil bir mağaradır. Tavan yüksekliği 1-8 m arasında değişmektedir. Sarkıt; sütun; dikit ve duvar damlataşları vardır ve gelişimleri hemen hemen durmuştur. Tabanında moloz ve iri bloklara rastlanmaktadır. Gelişmini tamamlamış fosil bir mağaradır ve bütün mevsimler kurudur.

MTA tarafından araştırılıp; haritası çizilmiş ve 1997 yılında yayınlanmıştır. Mağara girişinin açıldığı büyük salonda koloniler halinde yarasalar yaşar. Ayrıca mağaranın değişik bölümlerinde binayaklılara da rastlanır.

169

170

42-Kocakoru Mahallesi Hırsızini Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi, Kocakoru Mahallesi Deliktaş Sırtı Mevki Ayıini hakkında ki bilgiler MTA raporlarından Alınmıştır.

Kocakoru-Sinansarnıç Mahalleleri arasında; Deliktaş Sırtı’nın karşısında yer alır. Mustafakemalpaşa-Söğütalan-Bursa karayolunun yakınında bulunan mağaraya her iki köyden de gidilebilir. Mağara yakınına kadar yol vardır.

Jura Alt Kretase yaşlı kireçtaşları içinde gelişmiştir. Emedük polyesini güney batı ucundan; Söğütalan platosunun güneyinde gömülü vadiler içinde akan Koca Dere ‘nin bir kolu olan Çatak Dere’ye bağlanan Kuzgunkaya Deresi’nin sağ yamacında yer alır. Bu dere polyeye tam ulaşamamıştır. Gelişimini tamamlamış düden konumlu fosil bir mağaradır. Yan duvarlarda yer yer damlataşlar yer alır. Vadoz zonda bulunan mağara bütün mevsimler kurudur.

MTA tarafından araştırılıp; haritası çizilmiş ve 1997 yılında yayınlanmıştır.

171

172

43-Körekem Mahallesi Çançukuru Düdeni Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi, Körekem Mahallesi Ayıini hakkında ki bilgiler MTA raporlarından Alınmıştır.

Eski Mustafakemalpaşa-Bursa karayolu üzerindeki Körekem Mahallesi’nden 500 m uzakta olan mağaraya kadar yol vardır. Ayvaini Mağarası’nın 6 km kuzeyinde yer alır. Orta Jura-Altkretase kireçtaşları içerisinde; doğu-batı yönlü belirgin bir fay hattı boyunca gelişmiştir.

Başlangıcı; -15 m’lik dik bir kuyu şeklindedir. 1-4 m arası genişliği olan mağaranın büyük bir bölümü su ile kaplıdır ve dar bir sifonla sona erer. Bu sifonun Söğütalan Pınarı’nı oluşturan yeraltı deresi ile irtibatı olması gerekir. Son bölümdeki gölcüğün derinliği yaklaşık 2 m’dir. Bazı yerlerde sütun ve duvar damlataşları gelişmiştir. Tavan yüksekliği 2-12 m arasında değişmektedir. Yağışlı dönemlerde geniş bir havzanın suyunu boşaltan düdenin son bölümünde sürekli bir gölcük yer alır. MTA tarafından 1997 yılında araştırılmıştır. Giriş ve -15 m dikliğin sonunda bol miktarda mağara sineği yaşamaktadır. Ayrıca küçük su birikintilerinde dışarıdaki mandıradan gelen atıklara bağlı olarak bol miktarda çiyan (Segmetliler) görülür.

173

ASAR MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Kurşunlu Mahallesi Asar Tepe Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Ekim 2017 BCRA 3C GPS:39050’59’’K :28035’29’’D Rakım:210 mt Uzunluk :73 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen, Yenal Yazıcıoğlu Çizim: Attila Ülgen

174

44- Kurşunlu Mahallesi Asar Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçes, Kurşunlu Mahallesi Asar Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Dikey nitelikli bir mağara olmasına rağmen teknik ekipman gerektirmiyor. Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar arazi araçları yada traktörle ulaşım mümkün oluyor. Kayda değer Jeomorfolojik bir bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin yer yer guano,genellikle blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Yaklaşık 35 mt derinlik ve kolları ile birlikte en az 73 metre uzunluk ölçtüğümüz mağara 1.5 -2 mt genişliğinde büyük bir kaya çatlağı olarak ilerliyor. 25-30 kadar yarasa gözlemlediğimiz mağarada kalın guano birikinti yığınlarına rastladık. Bize mağara hakkında anlatılanlara göre Asar Mevki adını bölgedeki var olduğu düşünülen kaleden almaktaydı. Söz konusu mağaranın da bu kalenin dehlizleri olduğu rivayetleri anlatılıyordu. Ancak yaptığımız incelemede bölgede insan yapısı herhangi bir kalıntı saptanmadı. Mağaranın içinde de arkeolojik bir bulgu saptanmadı, doğal mağara oluşumları gözlendi. Hakkında bu kadar çok hikaye üretilmesine rağmen mağara içinde defineci kazısı niteliğinde bir şey de göremedik. Gerçi döküntü kayalarla kaplı zeminde herhangi bir kazı yapmak ta mümkün değil zaten. En fazla taşların yeri değiştirilebilir.

175

176

45-Kurşunlu Mahallesi Kocaçalı Mağarası 1 Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi, Kurşunlu Mahallesi Kocadağ Kocaçalı Sırtı Mevki Kocaçalı - 1 hakkında ki bilgiler MTA raporlarından alınmıştır.

Kurşunlu Mahallesi’nün doğusunda; Kocadağ’ın kuzeybatısındaki Kocaçalı Sırtı’nda yer almaktadır. Mustafakemalpaşa-DevecikonağıBükköy yolu ile gidilir. Devecikonağı-Kurşunlu Mahalleleri arasındaki 5 km’lik stabilize yol çok düzgündür. Köyden yarım saatlik bir yürüyüşle mağaraya ulaşılır.

Yapısal Özellikleri ve Oluşumu: Bir paleo dolinin kenarında yer alır. Tamamiyle fosilleşmiş bir mağaradır. Tabanında iri bloklar vardır. Tavan yüksekliği 2-5 m arasında değişmektedir. Bütün mevsimler kurudur.

Araştırma Tarihçesi: MTA tarafından araştırılıp; haritası çizilmiş ve 1997 yılında yayınlanmıştır.

177

178

46-Kurşunlu Mahallesi Kocaçalı mağarası 2 Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi, Kurşunlu Mahallesi Kocadağ Kocaçalı Sırtı Mevki Kocaçalı - 2 hakkında ki bilgiler MTA raporlarından alınmıştır.

Yeri: Kurşunlu Mahallesi’nün doğusunda; Kocadağ’ın kuzeybatısındaki Kocaçalı Sırtında yer alır. Mustafakemalpaşa-Devecikonağı-Bükköy yolu üzerindedir. Devecikonağı-Kurşunlu Mahallesi arasındaki 5 km stabilize yol düzgündür. Köyden yarım saatlik yürüyüşle mağaraya ulaşılır.

Yapısal Özellikleri ve Oluşumu: Bir paleo dolinin kenarında yer alır. Tümüyle fosilleşmiş bir mağaradır. İlk girişi -2 m’lik kuyu şeklindedir.

Tabanı moloz ve küçük dikitlerle kaplıdır. Vadoz zonda bulunan mağara bütün mevsimler kurudur.

Araştırma Tarihçesi: MTA tarafından araştırılıp; haritası çizilmiş ve 1997 yılında yayınlanmıştır.

179

KOCAÇALI MAĞARASI 3 Bursa-Mustafakemalpaşa-Kurşunlu Mahallesi Kocadağ Mevki - Kocaçalı Sırtı MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz2017 BCRA 3C GPS:39051’53’’K :28037’01’’D Rakım:750 mt Uzunluk :4 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen, Gizem Kan, Mehmet Nizam Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

180

47-Kurşunlu Mahallesi, Kocaçalı mağarası 3 Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Kurşunlu Mahallesi Kocadağ Kocaçalı Sırtı Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı bulunmuyor, su kaynağı, yakacak, yabani hayvan var. Yatay bir mağara.

Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bulguya rastlanmadı.

Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı.

Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Kabaca 4 metrelik yatay ve 3 metrelik dikeyi olan bu küçük mağarada defineci kazısı dışında kayda değer bir şey görülmedi.

181

182

48-Kurşunlu Mahallesi, Kocaçalı Mağarası 4 Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Kurşunlu Mahallesi Mocadağ Kocaçalı Sırtı Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı bulunmuyor, su kaynağı, yakacak, yabani hayvan var. Dikey bir mağara.

Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bulguya rastlanmadı.

Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı.

Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Yaklaşık 20 metre uzunluğunda ve dikey kısmına inemediğimiz için devam edip etmediğini anlayamadığımız bu mağaraya Haritalamak için tekrar gelmemiz gerektiğini düşünerek koordinatlarını alarak fotoğrafladık. Mağaranın adını Kocaçalı4 olarak kaydettik

183

KOCAÇALI MAĞARASI 5 Bursa-Mustafakemalpaşa-Kurşunlu Mahallesi Kocadağ Mevki - Kocaçalı Sırtı MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz2017 BCRA 3C GPS:39051’53’’K :28037’01’’D Rakım:750 mt Uzunluk :4 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen, Gizem Kan, Mehmet Nizam Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

184

49-Kurşunlu Mahallesi, Kocaçalı mağarası 5 Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Kurşunlu Mahallesi Kocadağ Kocaçalı Sırtı Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı bulunmuyor, su kaynağı, yakacak, yabani hayvan var. Yatay bir mağara.

Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bulguya rastlanmadı.

Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı.

Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

185

AKMUNAR MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Kurşunlu Mahallesi Akmunar Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz2017 BCRA 3C GPS:39052’31’’K :28037’14’’D Rakım:540 mt Uzunluk :6 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen, Gizem Kan, Mehmet Nizam Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

186

50-Kurşunlu Mahallesi, Akmunar Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Kurşunlu Mahallesi Akmunar Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı bulunmuyor, su kaynağı, yakacak, yabani hayvan var. Yatay bir mağara.

Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar araçlarla ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bulguya rastlanmadı.

Mağara içi zemin toprak, kum kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı.

Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Bir kişinin uzanarak içine sığabildiği bu mağara yaklaşık 6 metre uzunluğunda dar bir mağara .Fakat hemen yanında insan girişine imkan vermeyen bir su kaynağı var.

187

SARIMSAKLI KAYA MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Kurşunlu Mahallesi Sarımsaklı Kaya Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz2017 BCRA 3C GPS:39050’43’’K :28035’33’’D Rakım:190 mt Uzunluk :8 mt Ekip :Alim Ölmez , Attila Ülgen, Meriç Şeyma Tiryaki, Özkan Yıldırım,Bilal Bayırlı, Mehmet Nizam Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

188

51-Kurşunlu Mahallesi, Sarımsaklı Kaya mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Kurşunlu Mahallesi Sarımsaklı Kaya Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan var. Yatay bir mağara.

Stabilize köy yolu sayesinde kuru mevsimde mağaranın yakınına kadar arazi araçları veya traktörle ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin toprak, kum, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi.

Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Sarımsaklı kaya Mevkisindeki Sarımsaklı kaya mağarasına ulaşmak için Köye yaklaşık 3 km uzaklıkta aracımızı park ederek fındık bahçeleri arasından toprak bir yoldan yaklaşık 1 kilometre kadar yürüdük. Yaklaşık 8 mtlik bir mağara, 2 yarasa gözlemlendi. Defineci kazısı yapıldığı görüldü.

189

HARMANYERİ MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Kurşunlu Mahallesi Harmanyeri Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz2017 BCRA 3C GPS:39051’55’’K :28036’32’’D Rakım:580 mt Uzunluk :8 mt Ekip :Alim Ölmez, Meriç Şeyma Tiryaki, Özkan Yıldırım, Bilal Bayırlı, Mehmet Nizam, Attila Ülgen Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

190

52-Kurşunlu Mahallesi, Harmanyeri Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Kurşunlu Mahallesi Harmanyeri Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı, yakacak, yabani hayvan bulunuyor. 3 mtlik dikey girişli yatay bir mağara. Stabilize köy yolu ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Kurşunlu mahallesinün hemen ustündeki Harmanyeri Mevkisindeki Harmanyeri mağarası 9 mt derinliğinde. Bu mağara daha önce hiç karşılaşmadığımız bir durum sergiliyordu. Büyük çoğunluğu çocuk bezi olan çöplerle karşılaşmamız kötü oldu. Sanki çocuk bezinin çöpe atılmaması gerektiği konusunda batıl inancı olan biri kirli çocuk bezlerini biriktirip bu mağaraya atmış gibi bir durum vardı.

191

OCAKLI MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Ocaklı Mahallesi Gökkayalar Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Eylül 2017 BCRA 3C GPS:40003’27’’K :28016’51’’D Rakım:40 mt Uzunluk :8 mt Ekip :Alim Ölmez, Metehan Azar Çizim: Alim Ölmez, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

192

53-Ocaklı Mahallesi Gökkayalar Mevki, Ocaklı Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Ocaklı Mahallesi Gökkayalar Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan bulunuyor. Yatay bir mağara. Stabilize köy yolu ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Mustafakemalpaşaya bağlı Ocaklı mahallesindeki 8 metrelik mağarada az sayıda kırkayak ve örümcek gözlendi.

193

EVKAYA MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Osmaniye Mahallesi Balık Oynağı Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:39057’37’’K :28038’04’’D Rakım:70 mt Uzunluk :17 mt Ekip :Alim Ölmez,İsmet Ceyhun Yıldırım, Özkan Yıldırım, Sabri Sevim, Attila Ülgen Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

194

54-Osmaniye Mahallesi, Balıkoynağı Mevki Evkaya Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Osmaniye Mahallesi Balıkoynağı Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı bulunmuyor, su kaynağı, yakacak, yabani hayvan bulunuyor. Yatay bir mağara. Asfalt köy yolu ile dört mevsim ulaşım mümkün oluyor. Jeomorfolojik bulguya rastlanmadı. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

17 mt uzunluğundaki mağaranın girişinin yaklaşık 10 mt sağında küçük bir mağara daha var. İnsan geçişine izin veren bir galeri bulunmuyor. Ancak Sabri Sevim’in anlattığına göre geçmişte mağarada yakılan ateşin dumanı diğer mağaradan çıkıyormuş. Mağara duvarındaki küçük oyuntulardan gelen hava akımı diğer mağara ile bağlantılı olduğu düşüncesini destekliyor.

195

196

55-Paşalar Mahallesi Paşalar Mağarası Paşalar Mahallesi’nün 1 km güneyinde; Karadere’nin kolu olan Boynuz Dere’nin sağ kenarındaki; Çiftgöller Mevki’nde yer almaktadır.

Mustafakemalpaşa-Paşalar yolu mağaranın kenarına kadar gider. Fosil konumda olan mağara birbirine bağlı iki küçük odadan oluşmaktadır.

Tabanı blok ve molozlarla kaplı olan mağaranın tavanı çok alçaktır. MTA tarafından araştırılıp; haritası çizilmiş ve 1997 yılında yayınlanmıştır.

197

KÜÇÜK HUĞLA MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Şapçı Mahallesi Küçük Huğla Tepesi Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Kasım 2017 BCRA 3C GPS:39055’40’’K :28026’54’’D Rakım:310 mt Uzunluk :55 mt Derinlik :35 mt Ekip :Alim Ölmez, Necati Akar, Attila Ülgen Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

198

56-Şapçı Mahallesi Küçük Huğla Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi, Şapçı Mahallesi, Küçük Huğla Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan bulunuyor. Dikey bir yapıdaki mağaraya stabilize köy yolu sayesinde 200-300 mt yakınına ulaşmak mümkün oluyor. Uygun bir araç ile yanına kadar gitmek mümkün.

Mağara içi zemin, kalın çamur tabakasıyla kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Çeşitli mağara oluşumları görüldü. Arkeolojik bulguya rastlanmadı, ancak mağaranın içinde insan müdahalesi olduğu anlaşılıyor. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi. Yaygın olarak altın arama sondaj kuyularının açıldığı görüldü.

Beklediğimizden çok daha büyük bu dikey mağaranın derinliği 30 mt. Pek çok kolunun toplanmasıyla uzunluğu 55 mt yi bulduğu saptandı. Pek çok farklı hayvan kemiği gözlendi. 8-10 sayıda Yarasa gözlendi. Mağaranın en alt kısımlarının çamurlu olduğu görüldü. Yoğun çamur tabakası nedeniyle tamamı araştırılamadı.

199

PİYNAR MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Soğucak Mahallesi Karanlıkdere Mh. - Tembelpınarı Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Ekim 2017 BCRA 3C GPS:39047’28’’K :28029’02’’D Rakım:670 mt Uzunluk :75 mt Derinlik :35 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

200

57-Soğucak Mahallesi Karanlıkdere Piynar mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Soğucak Mahallesi Karanlıkdere Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunuyor, yakacak, yabani hayvan bulunuyor. Dikey bir yapıdaki mağaraya stabilize köy yolu sayesinde ulaşmak mümkün oluyor. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. . Çeşitli mağara oluşumları görüldü. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Beklediğimizden çok daha büyük bu dikey mağaranın derinliği 32 mt. Pek çok kolunun toplanmasıyla uzunluğu 75 mt yi bulduğu saptandı. Pek çok farklı hayvan kemiği gözlendi. Yarasa görülmedi. Mağaranın en alt kısımlarının çamurlu olduğu görüldü.

201

ASAR MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Soğucak Mahallesi Karanlıkdere Mh. - Asar Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Ekim 2017 BCRA 3C GPS:39047’07’’K :28029’04’’D Rakım:720 mt Uzunluk :30 mt Derinlik :15 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

202

58-Soğucak Mahallesi Karanlıkdere Mah. Asar mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Soğucak Mahallesi Karanlıkdere Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı, yakacak, yabani hayvan bulunuyor. Dikey bir yapıdaki mağaraya stabilize köy yolu sayesinde ulaşmak mümkün oluyor. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Çeşitli mağara oluşumları görüldü. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Mağaranın girişindeki ilk 6 metrelik dikey inişte yoğun bir leş kokusu ile karşılaştık. İlk inişte çevrede çuvalla mağaraya atılmış ve dağılmış en az 10 hayvan leşi ile karşılaştık. En büyük ve en üstteki çuvalın oldukça büyük bir hayvana ait olduğu düşüncesine kapıldım. İnsan olması ihtimali de aklıma gelmedi değil. İlk gördüğümde mumyalanmış insan cesedi gibi göründü gözüme. Diğer, dağılıp etrafa yayılmış çuvallardan saçılmış hayvan kemiklerini görünce büyük çuvalında hayvan leşi olduğuna karar verdim. Mağarada hayvan leşleri ile dolu ilk girişteki odacıktan sonra 45 derecelik bir eğimle inen bir kol beş metreden sonra döküntü taşlarla bitiyor. Diğer bir kol ise 6 mt lik inişten sonra 3 mt kadar yatay ilerleyerek yine döküntü taşlarla bitiyor. Toplamda 15 mt derinliği ve kollarla birlikte 30 mt uzunluğa sahip olduğu görüldü.

203

SÖĞÜTALAN MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Söğütalan Mahallesi Suçıkan Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Ağustos 2017 BCRA 3C GPS:40003’31’’K :28034’57’’D Rakım:260 mt Uzunluk :8 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen, Taha Enes Ölmez. Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

204

59-Söğütalan Mahallesi Suçıkan Mevki Söğütalan Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Söğütalan Mahallesi Suçıkan Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunuyor, yakacak, yabani hayvan bulunuyor. Yatay bir yapıdaki mağaraya asfalt köy yolu sayesinde ulaşmak mümkün oluyor. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Jeomorfolojik ve Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağaranın hemen yanında bölgeye adını veren Suçıkan mağarasını suyunu toplamak için su deposu yapılmış. Su deposunun tel örgüleri ve girişin suyun içinde kalması nedeniyle suçıkan mağarasına giriş yapılamadı. Ancak içinden çıkan suyun debisi düşünüldüğünde Suçıkan mağarasından söz etmeden geçemeyeceğimizi düşündük.

205

KAPALI MAĞARA Bursa-Mustafakemalpaşa-Yaylaçayır Mahallesi Küçük Çalı Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:39045’50’’K :28031’31’’D Rakım:990 mt Uzunluk :36 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen, İsmet Ceyhun Yıldırım, Selahattin Kahraman Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

206

60-Yaylaçayırı Mahallesi, Küçükçalı Mevki Kapalı Mağara Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Yaylaçayır Mahallesi Küçükçalı Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan bulunuyor. Yatay bir yapıdaki mağaranın yakınına kadar stabilize köy yolu sayesinde ulaşmak mümkün oluyor. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Çeşitli mağara oluşumları görüldü. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

3 metre genişlik ve 3 metre yükseklikle başlayan Kapalı mağara. İlk 12 metrelik kısmında rahat hareket edilen bir tünel şeklinde giderken sonraki 16 metre boyunca yer yer 1 metreye düşen tavan yüksekliği ile biraz daralarak ilerliyor ve aşağı doğru iniyor.Mağara borunca toplamda 5- 6 metre aşağıya inildiğini sanıyorum. 28. metrede solda 3 mt. çapında bir oda ve sağda yine sürünerek girilen bir koldan ulaşılan iki küçük odacık daha var. Toplamda 36 metrelik uzunluğa sahip Mağaranın sonundaki odacıklarda az da olsa doğal oluşumlar mevcut. Yine az sayıda yarasa gözlendi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Definecileri anmadan geçemeyeceğiz. Yer yer kazı yapıldığı anlaşılıyor. Rakım:990mt.

207

AÇIK MAĞARA Bursa-Mustafakemalpaşa-Yaylaçayır Mahallesi Kızılcıklı Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:39046’04’’K :28031’36’’D Rakım:920 mt Uzunluk :13 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen, İsmet Ceyhun Yıldırım, Selahattin Kahraman Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

208

61-Yaylaçayırı Mahallesi, Kızılcıklı Mevki Açık Mağara Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Yaylaçayır Mahallesi Kızılcıklı Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunuyor, yakacak, yabani hayvan bulunuyor. Dikey bir yapıdaki mağaraya stabilize köy yolu sayesinde ulaşmak mümkün oluyor. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Jeomorfolojik mağara oluşumları görülmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Yaylaçayır mahallesinde Açık mağara büyük bir kaya bloğunun altındaki büyük bir çatlak olarak çıktı karşımıza. 6 metre genişliğindeki 3metre yüksekliğindeki girişinden itibaren 13 metre uzunluğa ulaşıp gittikçe daralıp alçalarak bitti. Yine defineciler tarafından elden geçtiği anlaşılan mağarada 1 yarasa gözlendi. Rakım:920 mt

209

HANYERİ MAĞARASI (TÜTÜNLÜK MAĞARASI) Bursa-Mustafakemalpaşa-Soğucak Mahallesi Karanlıkdere Mh. - Yaylaçayır Arası Hanyeri Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Ekim 2017 BCRA 3C GPS:39045’13’’K :28030’39’’D Rakım:780 mt Uzunluk :45 mt Derinlik :30 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

210

62-Yaylaçayır Karanlıkdere Arası Hanyeri Tütünlük Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Yaylaçayır-Karanlıkdere Arası Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı bulunmuyor, su kaynağı, yakacak, yabani hayvan bulunuyor. Dikey bir yapıdaki mağaraya kuru zamanda stabilize köy yolu sayesinde ulaşmak mümkün oluyor. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Jeomorfolojik mağara oluşumları görüldü. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Yaylaçayır mahallesi ile Karanlıkdere arasında kalan Hanyeri Mevki Tütünlük Mağarasını (Hanyeri Mağarası) bulabilmek için Çalkandil Mahallesinden Süleyman Kurt’tan bize rehberlik yapmasını rica ettik. Tütünlük mağarası hiç beklemediğimiz bir sürpriz oldu bizim için. En az 30 mtlik dikey bir mağara olması yine daha büyük bir ekiple tekrar gelmemize neden olacak maalesef. İlk 7 mt lik dikeyden sonra biri yatay, ikisi dikey üç farklı kola ayrılan mağara da kollardan biri 8 metreden sonra 15 mt lik yeni bir dikeyle karşıladı bizi . Şimdilik 30 metre derinlik 45 mt uzunluk ile merak uyandıran mağaraya yakında tekrar gelmemiz kaçınılmaz oldu

211

SAATÇİNİN MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Yenice Mahallesi Erişteler Mevki - Kaya Arası- Saatçinin Çakılları MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:39054’43’’K :28031’10’’D Rakım:200 mt Uzunluk :50 mt Ekip :Alim Ölmez, Birol Denizli, Özkan Yıldırım, Yenal Yazıcıoğlu, İsmet Ceyhun Yıldırım, Bayram Buruk, Muttalip Emir, Mücahit Emir, İlhan Öktem, Attila Ülgen Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

212

63-Yenice Mahallesi, Erişteler Mevki Kayaarası Saatçinin Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Yenice Mahallesi Erişteler Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan bulunuyor. Yatay bir yapıdaki mağaraya traktör yolu sayesinde arazi araçları ya da traktörle ulaşmak mümkün oluyor. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Jeomorfolojik mağara oluşumları görülmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Yenice Mahallesi Erişteler Mevki, Kaya arası,Saatçinin mağarasında Geçmiş yıllarda yarasaların çok olduğu ve mağaradan yarasa gübresi alındığını öğrendik.1 metre genişliğindeki girişten itibaren, 35-40 derecelik bir eğimle aşağıya inen mağara yer yer 2-3 metre genişliğinde bir koridor şeklinde dümdüz ilerleyen bir mağara. Yaklaşık 50 mt civarında bir uzunluğa sahip. Diğer mağaralar gibi burası da definecilerin uğrak yeri olmuş.

213

SAATÇİNİN KÜÇÜK MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Yenice Mahallesi Erişteler Mevki - Kaya Arası- Saatçinin Çakılları MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:39054’42’’K :28031’12’’D Rakım:194 mt Uzunluk :4 mt Ekip :Alim Ölmez, Birol Denizli, Özkan Yıldırım, Yenal Yazıcıoğlu, İsmet Ceyhun Yıldırım, Bayram Buruk, Muttalip Emir, Mücahit Emir, İlhan Öktem, Attila Ülgen Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

214

64-Yenice Mahallesi, Erişteler Mevki Kayaarası Küçük Mağara Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Yenice Mahallesi Erişteler Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı, su kaynağı bulunmuyor, yakacak, yabani hayvan bulunuyor. Yatay bir yapıdaki mağaraya traktör yolu sayesinde arazi araçları ya da traktörle ulaşmak mümkün oluyor. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Jeomorfolojik mağara oluşumları görülmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Saatçinin mağarasına ulaşmak için sık çalılıklar arasında ilerlerken büyük bir kaya bloğunun altında bulunan mağara alçak tavanlı ve 3 mt çapında daire şeklinde bir odacıktan ibaret.

215

KIZILTAŞALTI MAĞARASI Bursa-Mustafakemalpaşa-Yenikızılelma Mahallesi Kızıltaş Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:39054’38’’K :28038’55’’D Rakım:650 mt Uzunluk :8 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen, İsmet Ceyhun Yıldırım, Özkan Yıldırım, Mustafa Eren Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

216

65-Yenikızılelma Mahallesi, Kızıltaş Mevki Kızıltaş Altı Mağarası Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Yenikızılelma Mahallesi Kızıltaş Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı bulunmuyor, su kaynağı yakacak, yabani hayvan bulunuyor. Yatay bir yapıdaki mağaranın yakınına kadar stabilize köy yolu sayesinde araçla ulaşmak mümkün oluyor. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Jeomorfolojik mağara oluşumları görülmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

6 metre genişliğinde giriş ağzı olan mağara yine 6 metre çapında bir salon şeklinde. Mağaranın içinde 2 mt çapında bir odacık daha var.

217

TÜMBÜLDEK 1 Bursa-Mustafakemalpaşa-Yenikızılelma Mahallesi Tümbüldek Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:39054’35’’K :28039’14’’D Rakım:613 mt Uzunluk :7 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen, İsmet Ceyhun Yıldırım, Özkan Yıldırım, Mustafa Eren Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

218

66-Yenikızılelma Mahallesi, Tümbüldek 1 Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Yenikızılelma Mahallesi Tümbüldek Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı bulunmuyor, su kaynağı yakacak, yabani hayvan bulunuyor. Yatay bir yapıdaki mağaranın yakınına kadar stabilize köy yolu sayesinde araçla ulaşmak mümkün oluyor. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Jeomorfolojik mağara oluşumları görülmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Tümbüldek Mevki tümbüldek1 mağarasını 3 mt enindeki giriş ağzı ve 7 mt uzunluğu ile fotoğrafladık.

219

TÜMBÜLDEK 2 Bursa-Mustafakemalpaşa-Yenikızılelma Mahallesi Tümbüldek Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:39054’35’’K :28039’14’’D Rakım:615 mt Uzunluk :10 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen, İsmet Ceyhun Yıldırım, Özkan Yıldırım, Mustafa Eren Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

220

67-Yenikızılelma Mahallesi, Tümbüldek2 Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Yenikızılelma Mahallesi Tümbüldek Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı bulunmuyor, su kaynağı yakacak, yabani hayvan bulunuyor. Yatay bir yapıdaki mağaranın yakınına kadar stabilize köy yolu sayesinde araçla ulaşmak mümkün oluyor. Mağara içi zemin, blok taş kaplı. Su giriş çıkışı gözlenmedi. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Jeomorfolojik mağara oluşumları görülmedi. Arkeolojik bulguya rastlanmadı. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Tümbüldek 1 mağarasının girişinin yaklaşık 25 metre solunda bulunan Tümbüldek2 mağarası 2 mt genişliğinde girişinde sağa ve sola 4 er mt uzunluğunda iki oda şeklinde ayrılmış .

221

HAMAM Bursa-Mustafakemalpaşa-Yenikızılelma Mahallesi Hamamyivi Mevki MAĞARA ARAŞTIRMA DERNEĞİ BURSA ŞUBESİ Cave Rescarch Association Bursa Branch Temmuz 2017 BCRA 3C GPS:39054’49’’K :28039’16’’D Rakım:490 mt Uzunluk :3 mt Ekip :Alim Ölmez, Attila Ülgen, İsmet Ceyhun Yıldırım, Özkan Yıldırım, Mustafa Eren Çizim: Attila Ülgen, Kadir Gürses, Burcu Çavdar

222

68-Yenikızılelma Mahallesi Hamamyivi Mevki Hamam Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi Yenikızılelma Mahallesi Hamamyivi Mevki Mağaranın çevresinde kamp için uygun alan var. Yerleşim alanı bulunmuyor, su kaynağı yakacak, yabani hayvan bulunuyor. Yatay bir yapıdaki mağaranın 1 km yakınına kadar stabilize köy yolu sayesinde araçla ulaşmak mümkün oluyor. Mağara içi zemin, 20 cm derinliğinde su dolu ve yerden devamlı su geliyor. Hava akımı var, gaz kokusu hissedilmedi. Jeomorfolojik mağara oluşumları görülmedi. Mağaranın dikdörtgen yapısı insan müdahalesi gördüğü imajı veriyor. Mağara çevresinde taş ocağı, yol yapımı, depo sahası, yerleşim alanı ve atık sahası gibi tehditler görülmedi.

Yenikızılelma Hamamyivi Mevkine geldiğimizde karşılaştığımız görüntü ilginçti. Sık ormanlık alanda ağaçların altında çıkan su kaynağının hemen yanında insan yapısı olduğu anlaşılan 2x3 ölçülerinde üzgün yontulmuş 150 cm yüksekliğinde küçük bir oda ile karşılaştık odanın içi yaklaşık 20 cm su dolu bir havuz şeklinde ve devamlı zeminden su çıkıyor. Su sıcaklığı çok fazla olmamasına rağmen yer altı sularının soğuk olmasını beklediğimiz için 20-22 derecelik su sıcaklığı buranın hamam olarak adlandırılmasını sağlamış. Rehberimiz kışın burada yıkandığını ve su sıcaklığının daha da yüksek algılandığını belirtti. Hamamın iç görüntüsü doğal küçük bir mağaranın insan eliyle yontularak genişletildiği ve kullanıma elverişli hale getirildiği düşüncesi yaratıyor. Yer yer doğal oluşumlar mevcut.

223

224

ŞELALELER

225

226

KABATAŞ ŞELALELERİ Kabataş Şelalesi, Bursa’ya 82 kilometre uzaklıktaki Mustafakemalpaşa ilçesinin 17 kilometre güneyinde, Muradiyesarnıç mahallesinün 1 km güneyindedir. İlçe merkezinden başlayan ve Yalıntaş üzerinden Muradiyesarnıç mahallesine uzanan asfalt yol Kabataş şelalesinin 100 metre yakınındaki mesire alanında sonlanır. Fay hattının çökmesi ile oluşan Karadere üzerinde yaklaşık 10 metreden akan Kabataş şelalesi 100 metre aşağıda 8 basamak şeklinde uzun bir dizi oluşturur. Kabataş Şelaleleri 39° 55’ 14’’.36 Kuzey ve 28° 22’ 59’’.92 Doğu gps koordinatlarında bulunur.

227

228

KÖSEHOROZ ŞELALESİ Kösehoroz (Yenice) şelalesi Mustafakemalpaşa ilçesine bağlı Kösehoroz Mahallesi’nin 6 kilometre güneyinde Yenice Mahallesi sınırlarındadır. Bursa-İzmir karayolu üzerinde Karacabey ilçesini geçtikten sonra ulaşılan Mustafakemalpaşa şehir merkezine 86 kilometre uzaklıktadır. Mustafakemalpaşa ilçe merkezinden Yalıntaş’a uzanan asfalt yol Lüftife, Orhaniye, Hamidiye, Karaorman ve Çavuş Mahallelerinden geçerek Emet çayına paralel olarak Devecikonağı yönünde Kösehoroz mahallesine varır. İlçe merkezine 20 kilometre uzaklıktaki Kösehoroz mahallesi meydanından başlayan yol Tırnova mahallesi istikametinde bir süre orman içinden devam eder. Asfalt yolun 4.3 kilometresinden sola sapan toprak yola girildiğinde önce güneye daha sonra kuzeydoğuya dönerek 1.7 kilometre yürünür. Şelalenin aktığı Değirmendere’ye inmek için yön levhasının sağındaki patika kullanılır. Yağmur sularının aşındırdığı toprak yol bir bölümü kayalık araziden geçerek 400 mt. sonra Kösehoroz şelalesine iner. 39° 53’ 58’’.56 Kuzey ve 28° 30’ 47’’.76 Doğu gps koordinatlarında, 18 metreden düşen Kösehoroz şelalesinde suların oluşturduğu bir kaya göleti bulunur. Değirmendere üzerinde birkaç şelale daha bulunmaktadır.

229

230

SARIMUSTAFALAR ÇANDERESİ ŞELALELERİ Bursa ilinde yer almakta olup, Devecikonağından geçilerek ulaşılan Sarımustafalar mahallesi Mustafakemalpaşa ilçesine bağlıdır.

Sarımustafalara şelaleleri haritası konumu ise 39° 49’ 0,6’’ Kuzey ve 28° 33’ 55’’ Doğu gps koordinatlarıdır. Sarımustafalar Mahallesi bağlı olduğu Mustafakemalpaşa ilçe merkezine 63 kilometre, Bursa şehir merkezine mesafesi ise yaklaşık 140 kilometredir. Yaklaşık 8-10 meterden dökülen ardışık 3 şelaleden oluşur.

231

232

SUUÇTU ŞELALELERİ Mustafakemalpaşa ilçesinin 18 km doğusunda bulunan Suuçtu Şelalesi, 38 m olan yüksekliğiyle adeta doğa ziyafeti sunuyor. Bu şelale bir fay hattının çökmesi ile oluşmuştur. Karadere nehri üzerinde yer alan 39° 54’ 01’’.12 Kuzey ve 28° 23’ 01’’.57 Doğu koordinatlarındaki şelalenin rakımı 465 metredir. Yakınlarında dururken yüzünüze çarpan su damlacıkları bu şelalenin isminin nerden geldiğini sizlere anlatır. Şelalenin devamında akış yönüne doğru irili ufaklı birkaç şelale daha Karadere üzerinde yer alır. Şelale görsel bir ziyafetin yanı sıra piknik yapmak isteyenler için kurulan birçok ahşap piknik masalarının bulunduğu harika bir ortamı barındırmaktadır.

Suuçtu Şelalesi Nasıl Gidilir ?

Bursa ilimizde bulunan şelaleye gitmek için merkezden kalkan arabalar vasıtası ile Mustafakemalpaşa ilçesine oradan tekrar bir araç yardımı ile şelalenin bulunduğu bölgeye gitmek mümkündür.

233

234

KARAPINAR GEÇİTYAYLA DERE ŞELALELERİ Bursa ilinde yer almakta olup, Mustafakemalpaşa ilçesi Karapınar mahallesi (mahallesi) sınırların da bulunan şelale eğimli bir şekilde akan şelale toplamda 120 metre uzunluğa ulaşmaktadır. Kış ve ilkbahar aylarında daha güzel görsel oluşturmaktadır. Karapınar Mahallesi haritası konumu ise 39° 49’ 54’’ Kuzey ve 28° 31’ 29’’ Doğu gps koordinatlarıdır. Şelale mahallesin 5 km güneyinde çataldağ istikametindedir. Karapınar Mahallesi bağlı olduğu Mustafakemalpaşa ilçe merkezine 11 kilometre mesafe uzaklıktadır. Karapınar Mahallesi Bursa şehir merkezine mesafesi ise yaklaşık 85 kilometredir.

235

236

GÜVEM MAHALLESİ HIRSIZ YATAĞI ŞELALESİ Bursa ilinde yer almakta olup, Devecikonağından geçilerek ulaşılan Güvem Mahallesi Mustafakemalpaşa ilçesine bağlıdır.

Güvem Mahallesi haritası konumu ise 39° 49. 54’ Kuzey ve 28° 31’ 29’’ Doğu gps koordinatlarıdır. Güvem Mahallesi bağlı olduğu Mustafakemalpaşa ilçe merkezine 33 kilometre mesafe uzaklıktadır.

Güvem Mahallesi Bursa şehir merkezine mesafesi ise yaklaşık 105 kilometredir. Yaklaşık 12 metreden dökülen şelale içerinde 3 tane mağara oluşumu da barındırır.

237

238

ŞAPÇI ŞELALESİ Mustafakemalpaşa ilçesine bağlı Şapçı Mahallesi (mahallesi) ilçe merkezine 16, Bursa’ya 102 kilometre uzaklıktadır. Bursa-İzmir karayolu üzerinde Karacabey ilçesini geçtikten sonra ulaşılan Mustafakemalpaşa ilçe merkezinden Yalıntaş’a uzanan asfalt yol Lüftife, Orhaniye, Hamidiye ve Karaorman Mahallelerine bağlanır. Karaorman mahallesinden sağa, güneydoğuya dönen asfalt yol Kömürcükadı mahallesi içinden geçerek Şapçı mahallesine bağlanır. Şapçı mahallesi meydanından başlayan Tırnova yoluna girildikten 2.2 kilometre sonraki üçyol ağzından sağa dönen toprak yoldan orman içinden devam eder. Yol üzerinde içme suyunun bulunan ve ıhlamur, meşe, karaağaç ve kayın ormanı arasından geçen şelale parkuru günübirlik yürüyüş için idealdir. Orman içi yol, 3.3 kilometre sonra dere üzerindeki beton köprüye çıkar. Şapçı şelalesi köprünün 20 metre solundadır. Şapçı şelalesi 39° 54’ 07’’.66 Kuzey ve 28° 27’ 59’’.94 Doğu gps koordinatlarında yaklaşık 15 metre yüksekten birkaç kırık şeklinde düşer. Bahar aylarında gür akan Şapçı şelalesi yaz aylarında suların azalmasıyla doğal güzelliğini kaybeder.

239

240

ÇATALDAĞ ŞELALELERİ 1 Mustafakemalpaşa ilçesinin 18 km doğusunda bulunan Suuçtu Şelalesinin üzerinde bulunduğu karadere güney yönünde Çataldağ ormanları içinden çeşitli kolların birleşmesi ile oluşur. Karadere nehri güney istikametinde zirveye doğru orman içi alabalık tesisleri yolundan takip edildiğin 4km sonra yolun solunda 30 metre aşağıda yaklaşık 8 metreden dökülen Çataldağ1 şelalesi harita konumu ise 39° 56’ 55’’ Kuzey ve 28° 23’ 6’’ Doğu gps koordinatlarıdır. Şelalenin devamında akış yönüne doğru irili ufaklı birkaç şelale daha Karadere üzerinde yer alır.

241

242

ÇATALDAĞ ŞELALELERİ 2 Mustafakemalpaşa ilçesinin 18 km doğusunda bulunan Suuçtu Şelalesinin üzerinde bulunduğu karadere güney yönünde Çataldağ ormanları içinden çeşitli kolların birleşmesi ile oluşur. Karadere nehri güney istikametinde zirveye doğru orman içi alabalık tesisleri yolundan takip edildiğinde 9 km sonra yolun solundaki Çataldağ2 şelalesi yaklaşık 3 metreden dökülen ardışık 4 şelaleden oluşur. harita konumu ise 39° 51’ 41’’ Kuzey ve 28° 22’ 22’’ Doğu gps koordinatlarıdır. Şelalenin devamında akış yönüne doğru irili ufaklı birkaç şelale daha Karadere üzerinde yer alır.

243

244

PAŞALAR GEÇİTDERE ŞELALESİ Mustafakemalpaşa ilçesine bağlı Paşalar Mahallesi (mahallesi) ilçe merkezine 16, Bursa’ya 85 kilometre uzaklıktadır. Bursa-İzmir karayolu üzerinde Mustafakemalpaşa ilçe merkezini geçtikten sonra ulaşılan Güllüce Organize sanayi bölgesi kavşağından güneye dönüp 6 km sonra Paşalar mahallesine ulaşılır. Arkeolojik kazı alanından geçerek devam eden toprak yol üzerinde 3 km güneye ilerledikten sonra ulaşılan şelale yaklaşık 5 metreden dökülür. Şelaleye ıhlamur, meşe, karaağaç ve kayın ormanı arasından geçerek ulaşılan yol, yaz kış doğa yürüyüşleri için güzel bir parkur oluşturur. Şelale parkuru günübirlik yürüyüş için idealdir. Paşalar Geçitdere şelalesi harita konumu ise 39° 57’ 12’’ Kuzey ve 28° 18’ 1.7’’ Doğu gps koordinatlarıdır. Şelale mahallesin 3 km güneyinde Çataldağ istikametindedir.

245

246

PAŞALAR GAZELLİ DERE ŞELALESİ Mustafakemalpaşa ilçesine bağlı Paşalar Mahallesi (mahallesi) ilçe merkezine 16, Bursa’ya 85 kilometre uzaklıktadır. Bursa-İzmir karayolu üzerinde Mustafakemalpaşa ilçe merkezini geçtikten sonra ulaşılan Güllüce Organize sanayi bölgesi kavşağından güneye dönüp 6 km sonra Paşalar mahallesine ulaşılır. Arkeolojik kazı alanından geçerek devam eden toprak yol üzerinde 4 km güneye ilerledikten sonra ulaşılan şelale yaklaşık 6 metreden dökülür. Şelaleye ıhlamur, meşe, karaağaç ve kayın ormanı arasından geçerek ulaşılan yol, yaz kış doğa yürüyüşleri için güzel bir parkur oluşturur. Şelale parkuru günübirlik yürüyüş için idealdir. Paşalar Geçitdere şelalesi harita konumu ise 39° 56’ 52’’ Kuzey ve 28° 18’ 6’’ Doğu gps koordinatlarıdır. Şelale mahallesin 3km güneyinde Çataldağ istikametindedir.

247

248

BOSTANDERE ŞELALESİ DEĞİRMEN MEVKİ Mustafakemalpaşa ilçesine bağlı Bostandere Mahallesi (mahallesi) ilçe merkezine 17, Bursa’ya 92 kilometre uzaklıktadır. Bursa-İzmir karayolu üzerinde Mustafakemalpaşa ilçe merkezini geçtikten sonra ulaşılan Kosova mahallesi üst geçidinden güneye dönüp 63 km sonra Bostandere mahallesine ulaşılır. Köy içinden geçerek devam eden toprak yol üzerinde 1,5 km güneye ilerledikten sonra ulaşılan şelale yaklaşık 5 metreden dökülür. Şelaleye ıhlamur, meşe, karaağaç ve kayın ormanı arasından geçerek ulaşılan yol, yaz kış doğa yürüyüşleri için güzel bir parkur oluşturur. Şelale parkuru günübirlik yürüyüş için idealdir. Bostandere şelalesi harita konumu ise 39° 58’ 15’’ Kuzey ve 28° 16’ 33’’ Doğu gps koordinatlarıdır.

249

Teşekkür Bu kitabın yayınlanması ve dağıtımı konusundaki desteklerinden dolayı Mustafakemalpaşa Ticaret ve Sanayi Odası Meclis ve Yönetim Kurulu Üyelerine, Mağaraların yerlerinin tespiti, mağaralara ulaşım ve rehberlik konusunda yardımcı olan köy muhtarlarına, Alim Ölmez’in eski ve yeni öğrencilerine, köylerde bizi ağırlayan, rehberlik yapan, yol gösteren, traktörleriyle mağaralara ulaştıran yurdumuzun güzel insanlarına, Kitapta yayınlanan fotoğrafları bizimle paylaşan Aykut Güngör, Emrah Sınmaz, Muharrem Samuk ve Özkan Yıldırım’a çok teşekkür ederiz.

Alim ÖLMEZ, İsmet Ceyhun YILDIRIM, Şeyma TİRYAKİ, Attila ÜLGEN,

250

Mustafakemalpaşa Ticaret ve Sanayi Odası Atatürk Mahallesi Fevzipaşa Caddesi No:200 16500 Mustafakemalpaşa Bursa Tlf:0(224)618 05 25-0(224)618 05 26Faks:0(224)618 05 28 Web:http://www.mkptso.org.tr E-posta:bilgi@mkptso.org.tr

Mustafakemalpaşa Ticaret ve Sanayi Odası Yayını MAD Mağara Araştırma Derneği Anıttepe Mah. Kubilay Sok. Kubilay Apt. No:17/1 Maltepe,Ankara MAD Mağara Araştırma Derneği Bursa Şubesi Konak mah.Nilüfer Belediyesi Dernekler Yerleşkesi Seçkin Sk. No:23/1 Dolap no:27 Nilüfer Bursa 05353792399 www.madbursa.org www.mad.org.tr 9

252

786052

450819