VIỆT SỬ TÂN KHẢO CHÚ GIẢI & KHẢO LUẬN Quyển 12-2.

VIỆT SỬ TÂN KHẢO CHÚ GIẢI & KHẢO LUẬN Quyển 12 Tập II (Từ trang 4015 -

VIỆT NAM 1954 – 1963 PHẦN II

HAI NƯỚC VIỆT NAM (Tiếp theo Quyển 12, Tập I) I/ TÌNH HÌNH KHẢ QUAN CỦA VNCH TRONG NĂM 1956

1

3

-

4

-

2

8

-

9

-

5 6 7

BẦU CỬ QUỐC HỘI VÀ TÂN HIẾN PHÁP TRÁCH NHIỆM CỦA VNCH SAU KHI NGƯỜI PHÁP RÚT LUI KHỎI MIỀN NAM VIỆN TRỢ CỦA HOA KỲ CHO VNCH TÌNH HÌNH ĐE DỌA AN NINH CỦA VNCH QUÂN LỰC VNCH QUÂN ĐỘI HIỆN DỊCH VNCH VẤN ĐỀ THU HỒI QUÂN TRANG, QUÂN CỤ TỪ QUÂN ĐỘI VIỄN CHINH PHÁP KHÔNG LỰC VÀ HẢI LỰC VNCH PHÁI ĐOÀN CỐ VẤN QUÂN SỰ HOA KỲ MAAG NHỮNG LỰC LƯỢNG BÁN QUÂN SỰ VNCH: - BẢO AN VÀ DÂN VỆ CHÍNH SÁCH MỚI CỦA HOA KỲ ĐỐI VỚI VNCH

12

-

13

II/ MIỀN NAM VIỆT NAM 1957-1959

14

-

10 11

TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ CÃI CÁCH RUỘNG ĐẤT TÌNH HÌNH QUỐC PHÒNG VNCH QUÂN LỰC VNCH QUÂN ĐỘI CHÍNH QUY VNCH KHÔNG LỰC VNCH HẢI LỰC VNCH ĐÁNH GIÁ QUÂN LỰC VNCH CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊ TRUNG ƯƠNG TẬP QUYỀN CỦA ÔNG DIỆM CUỘC NỔI DẬY Ở VIỆT NAM 1957-1959.

22

-

23

III/ MIỀN NAM VIỆT NAM 1960-1961

15 16 17 18 19 20 21

PHẦN II

HAI NƯỚC VIỆT NAM (Tiếp theo Quyển 12, Tập I) 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

I/ TÌNH HÌNH KHẢ QUAN CỦA VNCH TRONG NĂM 1956

Ngay sau khi cuộc Trưng Cầu Dân Ý ngày 23/10/1955 hoàn tất, Thủ tướng Ngô Đình Diệm vào ngày 26/10/1955 đã công bố một bản Hiến Pháp Lâm Thời mà theo đó thì Việt Nam là một nước Cộng Hòa (VNCH) và người đứng đầu lãnh đạo đất nước lấy danh hiệu là Tổng Thống Việt Nam Cộng Hòa. Một ủy ban 11 người được lựa chọn để soạn thảo Dự Án Hiến Pháp. Một Quốc Dân Đại Hội Dân Cử (QDĐH) sẽ xét định về Hiếp Pháp. Các luật lệ hiện hành tạm thời giữ nguyên. Chính phủ hiện tại được lưu lại xử lý thường vụ. Ngày 26/10 thành ngày Quốc Khánh. Ngày 29/10/1955, thành lập Chính phủ VNCH với những nhân vật của nội các lưu nhiệm đã được thành lập ngày 10/05/1955, chỉ đổi danh hiệu Tổng Trưởng thành Bộ Trưởng và Thủ Tướng trở thành Tổng Thống. Dinh Thủ Tướng kể từ nay được gọi là dinh Tổng Thống. Ngày 06/11/1955, có cuộc biểu tình tiếp đón hoan hô đoàn quân chiến thắng phiến loạn Bình Xuyên từ mật khu Rừng Sát trở về; Đại tá Dương Văn Minh và Lê Văn Nghiêm được tuyên thăng thiếu tướng. Ngày 07/12/1955, Tòa Thánh Giáo Hội La Mã ở Vatican thừa nhận VNCH và chính phủ của Tổng Thống Ngô Đình Diệm. Ngày 12/12/1955, Đại sứ VNCH Trần Văn Chương tại Hoa Kỳ tuyên bố sẽ không có tổng tuyển cử ở Việt Nam như Hiệp Định Geneva đã quy định.1 Cho đến đầu năm 1956, Tổng thống Ngô Đình Diệm (NĐD) đã phải điêu đứng vì những cơn sóng gió chính trị hoành hành khắp miền Nam Việt Nam kể từ khi có Hiệp Định Geneva 1954 về Đông Dương nói chung và về Việt Nam nói riêng. Tổng thống NĐD đã thiết đặt chế độ Việt Nam Cộng Hòa (VNCH), thương lượng vấn đề rút lui quân đội viễn chinh tàng dư của Pháp ở Việt Nam và đang tiến hành tiến trình kiến tạo một cơ cấu chính quyền dân chủ ở miền Nam Việt Nam. Chương trình định cư các đồng bào từ miền Bắc di cư vào miền Nam sau Hiệp định Geneva cơ bản đã được hoàn thành một phần song song với sự thực hành những chương trình khác nhau về mặt xã hội, kinh tế. Từ tháng 03/1956, tình hình tổng quát miền Nam có phần ổn định khiến cho Hoa kỳ có thể tin tưởng mà bổ xung sữa đổi và thiết định kế hoạch cho những chương trình dài hạn trợ giúp VNCH nhưng vị thế của Ông Diệm vẫn còn bắp bênh và chính quyền của Ông vẫn chưa đủ hữu hiệu để tạo được một tình hình lạc quan đến mức mà Hoa Kỳ mong muốn mặc dù tình hình tổng quát ở miền Nam lúc nầy khả quan hơn tình hình miền Nam trong năm 1954. Ông Diệm đã phải phấn đấu cật lực để tự tạo cho mình một nền tảng chính trị và một quyền lực hữu hiệu ở miền Nam Việt Nam. Ông không sẵn sàng chịu hợp tác với những nhân vật chính trị miền Nam không tỏ rõ lòng trung thành của họ VSTK - 4015

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

đối với cá nhân của Ông và điều nầy khiến cho sự ủng hộ nền tảng chính trị của Ông bị giới hạn và thu hẹp. Tuy nhiên, Ông Diệm đã củng cố được thế đứng của mình như là một người lãnh đạo vượt trội hơn hết so với hầu hết các nhân vật chính trị khác không CS của miền Nam Việt Nam. Phong Trào Cách Mạng Quốc Gia (PTCMQG) do Ông Diệm thành lập là một công cụ chinh yếu và dữ dội để tạo dựng quyền lực chính trị trong nước. Tai tiếng gia đình trị trong bởi những người thân của Ông gây ra lan rộng khắp nơi ở miền Nam và là nguyên cớ cho VNDCCH tuyên truyền xuyên tạc, bêu xấu chính thể VNCH. Điều nầy chứng tỏ cho thấy Ông Diệm là người đa nghi không thể tin ai hơn là những kẻ thân thuộc trong gia đình họ Ngô.2 1/ BẦU CỬ QUỐC HỘI VÀ TÂN HIẾN PHÁP

Ngày 22/01/1956, PTCMQG họp báo, trình diện ban chấp hành, tuyên bố chương trình hành động. Bản tuyên bố cho biết phong trào nầy được thành hình từ năm 1933 khi Ông Diệm từ nhiệm không tiếp tục phục vụ cho triều đình của nhà Nguyễn. Ngày 23/01/1956, Ông Diệm ban hành Dụ số 8 và số 9 để thiết lập Quốc Hội và ấn định thể thức bầu cử.3 Ngày chủ nhật 04/03/1956, nhân dân VNCH đầu phiếu tổng tuyển cử Quốc Hội Lập Hiến. Cuộc bầu cử tiến hành ổn thỏa, có lợi ích cho Ông Diệm và vai trò lãnh đạo tối cao của Ông giờ đây lại một lần nữa không có ai có thể qua mặt tranh giành, quyền lực kiểm soát của Ông trong chính quyền VNCH được củng cố và độc tôn. Từ sang sớm, viên chức, cán bộ thông tin cầm óng loa , xe phóng thanh đi khắp nơi để hô hào dân chúng thức dậy sớm để đi bấu. Mặc dù Việt Minh CS (VC) nằm vùng cố tình lén lút ngăn chận cử tri và phá hoại các phòng vị bỏ phiếu nhưng vẫn có hơn 80% dân số cử tri tới tuổi đi bầu đã đến các địa điểm đặt thùng phiếu để thi hành nghĩa vụ công dân của mình một cách trật tự. Cử tri chọn lựa 123 dân biểu trong số 405 ứng cử viên tranh cử thuộc nhiều thành phần, giai cấp xã hội, chính trị khác nhau của miền Nam Việt Nam Không có ứng cử viên đối lập nào một cách công khai ra mặt với Ông Diệm được trúng cử. Ngược lại cũng có 1/3 tổng số ứng cử viên được sự hỗ trợ ngầm của chính quyền cũng đã bị thất cử. Điều nầy cho thấy người dân miền Nam Việt Nam không quá mê muội mà cũng không e ngại áp lực ngầm theo dõi của chính quyền trong khi họ tự lựa chọn một cách thoải mái lá phiếu bầu cử của họ. PTCMQG chiếm 60 ghế và Đảng Chủ Lao Động chiếm 15 ghế trong Quốc Hội mới nầy.4

VSTK - 4016

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Ngày 15/03/1956, khai mạc Quốc Hội Lập Hiến. Dân biểu (DB) lớn tuổi nhất là D.B. Dư Phước Thiện (1889) và D.B.trẻ nhất là D.B. Đinh Thế Sĩ. Các nhóm D.B. đa số gồm có: PTCMQG, Tập Đoàn Công Dân, Phong Trào Tranh Thủ Tự Do Độc Lập. D.B. Trần Văn Lắm được tuyển cử làm Chủ tịch Quốc Hội. Quyết định đầu tiên của Quốc Hội dân cử VNCH là không chấp nhận thảo luận và biểu quyết dự Thảo Hiến Pháp của Ủy Ban 11 người của Ông Diệm tuyển chọn sau cuộc Trưng Cầu Dân Ý truất phế cựu Hoàng Bảo Đại khỏi nhiệm vụ Quốc Trưởng chính quyền Quốc Gia Việt Nam vào ngày 23/10/1955 trước đây. Điều nầy có nghĩa là Bản dự thảo Hiến Pháp tương lai của VNCH phải được chính tay Quốc Hội Lập Hiến soạn thảo và biểu quyết. Do đó Ông Diệm chỉ còn có thể gợi ý “hướng dẫn” về nội dung nền tảng cho một bản dự thảo Hiến Pháp qua Bản Thông Điệp của Ông gửi cho Quốc Hội Lập Hiến ngày 17/04/1956 với nội dung như sau: 5

VSTK - 4017

VSTK - 4018

VSTK - 4019

Tạm dịch tử bản văn Anh Ngữ của Phòng Thông Tin và Báo Chí, Sài Gòn 1958

VSTK - 4020

2

Thông Điệp của tổng thống Ngô Đình Diệm gửi cho Quốc Hội về những Nền tảng của Hiến pháp.

3

Thưa Ông Chủ Tịch và Quý vị Dân Biểu,

1

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

Căn cứ trên sự ủy thác của Nhân dân cho bản chức qua cuộc Trưng Cầu Dân Ý được tổ chức vào ngày 23/10/1955, và những điều khoản quy định của Hiến Ước Lâm Thời, bản chức hân hạnh chuyển đến Quốc Hội quan điểm của bản chức về vấn đề Hiến Pháp Đã từng có nhiều hiến pháp được soạn thảo và ban hành trong quá khứ với mục đích thiết lập nền Dân chủ. Trong Trong những thế kỷ thứ 18 và 19, hiến pháp đã được soạn thảo để thành lập những thể chế chính trị, sau nầy được thừa nhận như là những thể chế chính trị dân chủ, trong đó chủ nghĩa cá nhân và chủ nghĩa tự do kinh tế được xem như là như là các quy thức thích hợp để khai phóng con người và dẫn đưa nhân loại tới cuộc sống hạnh phúc. Mặc dù hệ thống này được đánh giá cao nhưng nó chỉ mang lại tự do tương đối cho một thiểu số của công dân của nước Việt Nam chúng ta, đồng thời nó làm giảm hiệu quả hành động của nhà nước, nhà nước đã trở thành bất lực để bảo vệ lợi ích của tập thể và giải quyết các vấn đề xã hội. Những biến cố xảy ra trước hai cuộc chiến tranh thế giới cho thấy những yếu điểm nầy hơn bao giờ hết, và ở một số Quốc Gia những yếu điểm như thế đã dẫn đưa đến sự khai sinh chủ nghĩa phát xít, mà mục tiêu của phát xít là một chế độ tập trung quyền lực và nồng độ của quyền lực và độc tài cá nhân. Cùng một luận điệu về việc tổ chức quyền lực hữu hiệu và thực hiện công bằng xã hội, một hình thức phản động khác đã xuất hiện dưới hình thức cộng sản chủ nghĩa và được gọi là những thể chế dân chủ của nhân dân. Với một cái giá phải trả là sự của hạn chế nặng nề và sự hy sinh của tự do cá nhân, các thể chế kiểu nầy chỉ có một mục đích đơn thuần là áp đặt những chế độ độc tài đảng trị. Ngay cả trong các chế độ dân chủ chính trị đã từng trung thành với khái niệm truyền thống của về dân chủ, trải qua bao nhiêu năm, một số ý tưởng quan trọng đang dẫn đưa những nhà tư tưởng và luật gia hiện nay sửa đổi các khái niệm cơ bản của những nền dân chủ hiện đại, cũng như phương pháp và cấu trúc của các hình thức dân chủ nầy. Đa số các Quốc gia Dân chủ đã cố gắng, hoặc là bằng cách thay đổi hiến pháp hay là bằng cách ban hành luật pháp, để sửa đổi của các cơ chế chính trị của Quốc gia mình trên nhiều khía cạnh quan trọng. Mặc dù là đa dạng, những biến đổi của luật công để điều hòa những nhu cầu kỷ luật tập thể và công bằng xã hội với những nhu cầu tự do cá nhân đã biểu lộ cho thấy một xu hướng cá nhân chủ nghĩa. Bên cạnh những quyền tự do tự do tiêu cực theo bản chất chính trị, người ta phải công nhận rằng mỗi con người trong nhân loại đều có những quyền tự do đích thật về kinh tế và xã hội. Đồng thời nhà nước, nếu được tổ chức trên một cơ sở dân chủ hơn, thì cũng được tiếp nhận một sự ủy thác quyền lực rộng hơn, ổn định hơn và hiệu quả hơn để tích cực đưa đến sự hỗ trợ cho công dân chống lại sự nguy hiểm lớn của nền văn minh duy vật, và để đảm bảo cho công dân quyền sinh sống và thực thi quyền tự do của mình. Quốc Gia Việt Nam hân hoan đón nhận sự khai sinh việc truyền đạt kinh nghiệm từ những quốc gia dân chủ, tất cả càng được hân hoang đón nhận hơn nếu kinh nghiệm đó phù hợp với chủ thuyết chính trị nhân bản ị và tình trạng lịch sử của Việt Nam. Do vị trí của Việt Nam được nằm tại một vùng địa lý tiền đồn của thế giới tự do, nơi giao lưu của dòng của tư tưởng tuyệt hảo và ở vào một trong các trục lớn của con đường luân lưu của loài người cho nên Việt-Nam liên tục bị tiếp cận với nhiều mối VSTK - 4021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

nguy hiểm đe dọa sự ổn định chính trị của mình. Do đó những vấn đề nghiêm trọng mà chúng ta phải giải quyết hiện giờ không phải là tạm thời hoặc là hiện tượng bất cập tình cờ. Những nguy cơ rủi ro từ sự tái phát tình trạng quân chủ và tình trạng nô lệ phong kiến trong nước hoặc do chủ nghĩa đế quốc ngoại bang mang đến đang nằm chờ đợi là gánh nặng, lớn hơn hết so với các quốc gia khác, cho tất các dân tộc sinh sống trên đất nước vừa mới được tự lập, bởi vì vị trí địa lý nước Việt Nam của chúng ta. Tất cả những điều nầy càng đúng nghĩa hơn nữa bởi vì chế độ Cộng Sản được thiết lập ở miền Bắc đang cấu thành một mối đe dọa tiềm ẩn liên tục cho miền Nam Việt Nam. Ngay cả sau khi thống nhất, Việt Nam, vì bị nằm ở giữa trung tâm đầu não của hai khối nhân số khổng lồ, sẽ vẫn còn là một khu vực mong manh dễ rơi vài tình trạng mất ổn định. Thưa quý vị, các xu hướng hiện tại của quy luật công cộng giữa các dân tộc tự do và những sự thật không thay đổi về địa lý chính trị của Việt Nam. Từ trong ánh sáng của những kinh nghiệm, những thực tế, và truyền thống nhân bản của Việt Nam, lời kêu gọi của bản chức là để quý vị kiểm tra các vấn đề của một chế độ chính trị tương lai của đất nước chúng ta. Trong số các vấn đề chính trị, là người Việt Nam, chúng ta cần phải nỗ lực gắp mười lần nhiều hơn, những nỗ lực mà tổ tiên của chúng ta vì dân chủ đã từng phải cố gắng san bằng sự xung đột giữa quyền công bằng Xã hội và tự do vì lợi ích của con người. Phải đối mặt với các bạo lực áp bức vật chất và chính trị đe dọa chúng ta một cách liên tục, chúng ta cảm nhận được nhiều hơn những người khác về sự t cần thiết của nền tảng đời sống chính trị của chúng ta trong một cơ sở rõ ràng sắt bén và vững chắc, và để tập trung một cách nghiêm chỉnh các giai đoạn hành động kế tiếp của chúng ta theo cùng một đường hướng tiến tới tới sự nền dân chủ ngày càng lớn và tiến bộ. Một cơ sở như thế chỉ có thể là một cơ sở duy linh; phải là một đường hướng để con người đi theo cùng với thực trạng sâu thẩm của cá nhân mình, cùng với cuộc sống cộng đồng, cùng với sự thôi thúc siêu nhiên theo đuổi tự do quyền sở hữu trí tuệ, đạo đức và tinh thần hoàn hảo. Vì vậy, chúng ta khẳng định niềm tin của chúng ta dựa vào giá trị tuyệt đối của con người, có nhân phẩm từ trước khi có xã hội, có số phận lớn hơn thời gian. Chúng ta khẳng định rằng cứu cánh sau cùng hợp pháp duy nhất cùng với đối tượng của nhà nước là để bảo vệ các quyền cơ bản của con người được tồn tại và phát triển một cách tự do cuộc sống của mình và quyền hữu cuộc trí tuệ, đạo Đức và tinh thần. Dân chủ cơ bản là một nỗ lực lâu dài để tìm thấy được những phương cách chính trị đúng đắng nhằm đảm bảo cho mọi công dân thụ đắc quyền tự do phát triển và sáng kiến tối đa, trách nhiệm và đời sống tinh thần. Nhân danh những quy tắc dẫn thượng, chúng ta long trọng tuyên bố: 1/ Việt Nam là một nước Cộng Hòa độc lập, thống nhất và bất khả phân. 2/ Mọi người công dân được sinh ra, đều được tự do và bình đẳng trước pháp luật. Quốc gia phải bảo đảm cho họ những điều kiện đồng đều để họ hành xử quyền lợi của mình và hoàn thành các nhiệm vụ đã được giao phó. Chính phủ có bổn phận giúp đỡ và bảo vệ gia đình họ, để họ có thể phát phát triển một cuộc sống gia đình thuận hòa. Tất cả các công dân đều có quyền được hưởng một cuộc sống an bình, với mục tiêu duy nhứt là được làm việc với đồng lương xứng đáng để có thể tạo nên một sản nghiệp và nhờ đó có thể đảm bảo cho mình một cuộc sống đầy nhân phẩm và tự do, bảo đảm cho mình những quyền tự do dân chủ, và tạo cho mình cơ hội được phát triển đầy đủ nhân phẩm của mình.

VSTK - 4022

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

Vì phúc lợi chung và vì nền Cộng Hòa, vì hòa bình lâu dài, để bảo vệ tự do và Dân chủ, người công dân có bổn phận phát huy truyền thống dân tộc, chống lại những kẻ phá hoại nền tảng của cuộc sống cộng đồng và của Hiến Pháp. 3/Chủ quyền đất nước thuộc về Quốc Dân. Quốc Hội Dân Cử được giao phó nhiệm vụ lập pháp. Tổng Thống của nên Cộng Hòa cũng được bầu ra bằng một cuộc phổ thông đầu phiếu, trực tiếp và kín, được ủy thác trách nhiệm hành pháp. Gia đình được phép bầu cử, và những quyền cùng với tư cách bầu cử của phụ nữ được công nhận Một Tòa án Thượng Thẩm sẽ được thành lập để xử chung quyết những trường hợp phản quốc. 4/ Ngành Tư Pháp phải được hoàn toàn độc lập để có thể đóng góp hữu hiệu vào việc bảo vệ chế độ cộng hòa, trật tự, tự do và nền dân chủ. 5/ Một Tối Cao Pháp cũng phải được thành lập để kiểm soát các luật lệ hiến định. 6/ Các lựu lượng kinh tế phải liên kết với nhau để hành xử quyền hành của họ bằng qua hình thức một Hội Đồng Kinh Tế Quốc Gia bao gồm có những đại biểu công đoàn và chuyên gia để đệ trình những đề nghị và ý kiến có liên quan đến các luật lệ kinh tế. Thưa Quý vị, Những nguyên tắc hiến định vừa mới được tóm lược như trên là nhằm mục đích bảo đảm phát triển toàn vẹn những khả năng của mỗi con người cũng như bảo đảm cho Quốc Gia điều hành một cách hài hòa và có kết quả các cơ quan công quyền của mình qua những phương cách làm cách đúng đắn bằng những hành động có phối hợp và có kiểm soát hổ tương. Quý vị là những người quyết định cho một vấn đề liên quan hệ trọng đối với Quốc Gia. Giải pháp mà Quý vị lựa chọn sẽ tùy thuộc vào tương lai và nền thịnh vượng của Việt Nam. Bản chức tin tưởng rằng Quý vị sẽ thành công trong trách nhiệm có tính cách lịch sử nầy. (President Ngo Dinh Diem on Democracy (Addresses relative to the Constitution) Press Office, Saigon: 1958.)

Ông Diệm yêu cầu Quốc Hội phải hoàn tất nhiệm vụ soạn thảo trong thời hạn 45 ngày. Một Ủy Ban Quốc Hội Soạn Thảo Hiến Pháp gồm có 15 D.B. được bầu ra vào ngày 18/04/1956 và gồm có các Ông, Bà có tên như sau: Nguyễn Hữu Châu, Vũ Quốc Thông, Trương Vĩnh Lễ, Trần Văn Trai, Nguyễn Phương Thiệp, Trần Chánh Thành, bà Huỳnh Ngọc Nữ, Trần Sĩ Đôn, Tôn Thất Toại, Hà Huy Liêm, Hà Như Chi, Kré, Trần Quang Ngọc, Nguyễn Văn Liêm, Nguyễn Cao Thăng nhưng không thể hoàn tất trách vụ trong vòng 45 ngày và vì thế Ông Diệm lại phải gia hạn thêm. Cuối cùng, sau gần tám tháng làm việc, Quốc Hội đã hoàn tất, thông qua Bản Hiến Pháp của VNCH và được ban hành vào ngày 26/10/1956 đúng vào ngày kỹ niệm một năm thành lập thể chế VNCH ở miền Nam Việt Nam (26/10/1955).6 *

VSTK - 4023

KHẢO LUẬN HIẾN-PHÁP 26-10-1956 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

Theo dư luận trong nước thì vào thời điểm mà CSVM nằm vùng ở đây và CS ngoại quốc đang xuất đầu lộ diện trong quần chúng đế tuyên truyền xuyên tạc và dùng bạo lực để khủng bố quần chúng VNCH thì một thể chế Dân Chủ thực sự cho miền Nam Việt Nam vào thời điểm nầy là một điều xa xí, phung phí không thích hợp. Chỉ khi nào tình trạng an ninh trật tự nội an ở miền Nam đã được phục hồi đúng mức thì các cơ chế dân chủ tự do thực sự sẽ được lần lược ban hành và áp dụng một cách liên tục, ổn định và lâu dài. Sau khi truất phế cựu Quốc trưởng Bảo Đại và tập trung quyền lực trong tay, Ông Ngô Đình Diệm phát động chiến dịch loại trừ các đoàn thể độc lập và đồng thời tạo một tổ-chức chính-trị bán chánh thức mệnh danh là “Phong-trào Cách-Mạng Quốc-Gia”. Và ngày 4-31956 một cuộc tổng-tuyển-cử bầu Quốc-Hội Lập-Hiến. Sau một thời-gian thảo-luận, dự-án Hiến-pháp được Quốc-hội lập-hiến chung-quyết ngày 20-10-1956 và ngày 26-10-1956 Tổng-thống Ngô Đình Diệm ban-hành Hiến-pháp Việt-Nam Cộng-Hoà, đánh dấu một giaiđoạn lịch-sử chính-trị Việt-Nam. Một cách đại cương, nền tảng của Hiến Pháp VNCH có một số nét tương tựa với bản Hiến Pháp của Hoa Kỳ: chia guồng máy Công quyền thành 3 ngành Hành Pháp, Lập Pháp và Tư Pháp; Tổng Thống và các dân biểu Quốc Hội được tuyển chọn qua bầu phiếu kín. Các quyền công dân căn bản được bảo đảm. Tuy nhiên Hiến Pháp VNCH là một hỗn hợp của những ý tưởng xã hội truyền thống và tân tiến nhưng cũng kèm thêm những giới hạn có khả năng gây nguy hại cho quyền công dân Việt Nam ở miền Nam. Quyền hạn của người lãnh đạo ngành Hành Pháp quá lớn và quá rộng và nếu so sánh thì có lẽ là rộng lớn hơn quyền hạn của Tổng Thống ngành Hành Pháp của Hoa Kỳ. Hiến Pháp VNCH quy định chi tiết nghĩa vụ và quyền lợi của công dân Việt Nam, công nhận gia đình là nền tảng của Xã Hội Việt Nam và nhà nước cũng như chính quyền VNCH phải có bổn phận và trách nhiệm chiếu cố một cách đặc biệt. Chính quyền cũng phải có bổn phận chăm sóc những công dân già nua, thất nghiệp, đau yếu hay bị thiên tai bất hạnh. Hiến Pháp ấn định mức lương tối thiểu hợp lý, công bằng. Quyền thành lập Công đoàn và quyền đình công là những quyền lợi hiến định của công dân Việt Nam Cộng Hòa. Cấm chỉ mọi hình thức độc quyền kinh doanh. Những quy định về giới hạn quyền công dân được chèn lẫn vào bản Hiến Pháp VNCH, ngay vào lúc Quốc Hội đang dự thảo Bản Hiến Pháp, đã mặc nhiên trao cho Tổng Thống những quyền lực khác thường phũ chụp lên sự an ninh công cộng của dân chúng trong những lúc có tình trạng khẩn trương:7 Hiến Pháp quy định rằng, trong nhiệm kỳ thứ nhất của Quốc Hội, Tổng Thống có quyền tạm thời cấm chỉ quyền đình công, quyền tự do ngôn luận, quyền tự do thành lập hiệp Hội, quyền tự do đi lại, quyền tự do báo chí. Bản Hiến Pháp VNCH cũng đặt Cộng Sản dưới mọi hình thức ngoài vòng pháp luật.8

36

Những Điều 94, 95, 96, 97, 98 của bản Hiến Pháp Việt Nam Cộng Hòa 1956 được ghi rõ như sau:

37

THIÊN THỨ MƯỜI: CÁC ĐIỀU KHOẢN CHUNG

35

38

39

40

41

42

43

Điều 94 – Hiến pháp sẽ ban hành ngày hai mươi sáu tháng mười năm một nghìn chín trăm năm mươi sáu. Điều 95 – Quốc hội dân cử ngày mồng bốn tháng ba dương lịch năm một nghìn chín trăm năm mươi sáu, sẽ là Quốc hội Lập pháp đầu tiên theo Hiến pháp Việt Nam Cộng hòa. Nhiệm kì Quốc hội Lập pháp bắt đầu từ ngày ban hành Hiến pháp và chấm dứt ngày ba mươi tháng chín năm một nghìn chín trăm năm mươi chín.

VSTK - 4024

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

Điều 96 - Đương kim Tổng thống được nhân dân ủy nhiệm thiết lập nền dân chủ do cuộc trưng cầu dân ý ngày bai mươi ba tháng mười dương lịch năm một nghìn chín trăm năm mươi lăm, sẽ là Tổng thống đầu tiên theo Hiến pháp Việt Nam Cộng hòa. Nhiệm kì Tổng thống bắt đầu từ ngày ban hành Hiến pháp và chấm dứt ngày ba mươi tháng tư năm một nghìn chín trăm sáu mươi mốt. Điều 97 – Trong khóa họp thứ nhất của Quốc hội Lập pháp đầu tiên đương kim Tổng thống sẽ chỉ định Phó Tổng thống đầu tiên. Sự chỉ định này sẽ thành nhất định nếu được Quốc hội chấp thuận. Nếu có sự thay thế, sự chỉ định Phó Tổng thống mới cũng theo thủ tục đó trong suốt nhiệm kì Tổng thống đầu tiên. Điều 98 – Trong nhiệm kì Lập pháp đầu tiên, Tổng thống có thể tạm đình chỉ sự sử dụng những quyền tự do đi lại và cư ngụ, tự do ngôn luận và báo chí, tự do hội họp và lập hội, tự do nghiệp đoàn và đình công để thỏa mãn những đòi hỏi đích đáng của an toàn chung, trật tự công cộng và quốc phòng. - Với điều thứ 94 “Hiến pháp sẽ ban hành ngày hai mươi sáu tháng mười năm một nghìn chín trăm năm mươi sáu” người ta thấy hình như (!) có sự sắp xếp theo đề nghị của “ai đó” để cho trùng hợp với ngày ban hành bản Hiến Ước Tạm Thời của Ông Diệm 26/10/1955 trước đây. - Với điều thứ 95 “Quốc hội dân cử ngày mồng bốn tháng ba dương lịch năm một nghìn chín trăm năm mươi sáu, sẽ là Quốc hội Lập pháp đầu tiên theo Hiến pháp Việt Nam Cộng hòa.” Trước hết, đây có thể so sánh với một gánh hát tuồng mà những những người diễn viên tự mình vẽ mài vẽ mặt, đội mũ, mang hia, tự phong, tự diễn trước khán giả của cả nước Việt Nam. Kế đến có thể phải nói rằng đây là một phần thưởng của “ai đó”, là kết quả của một màn dàn xếp theo kiểu bánh ít đi bánh quy lại: “Quý vị được biếu không một nhiệm kỳ Quốc Hội Lập Pháp kể từ 04/03/1956 đễ khỏi phải trải qua thêm một cuộc bầu cử Quốc Hội mới rất nhiêu khê và đầy bất trắc. Vậy thì, ngược lại, quý vị cũng nên làm “một điều gì” đó cho phải lẽ để khỏi phụ lòng tốt của người biếu tặng phần thưởng đó …” Và họ đã làm “một điều gì đó” nơi điều 96: “Đương kim Tổng thống được nhân dân ủy nhiệm thiết lập nền dân chủ do cuộc trưng cầu dân ý ngày bai mươi ba tháng mười dương lịch năm một nghìn chín trăm năm mươi lăm, sẽ là Tổng thống đầu tiên theo Hiến pháp Việt Nam Cộng hòa. Nhiệm kì Tổng thống bắt đầu từ ngày ban hành Hiến pháp và chấm dứt ngày ba mươi tháng tư năm một nghìn chín trăm sáu mươi mốt.” Đây là một hình thức xé rào của những người mang danh nghĩa là Nhà Lập Hiến của nước VNCH, gây nhiều thắc mắc và phê phán trong dư luận quần chúng trong nước và nhân dân ngoại quốc. Giáo sư Thạc sĩ Công Pháp Nguyễn Văn Bông viết: “Hiến-pháp 1956 – trước hết – có thể xem như là một bản văn qui định rõ rệt thẩm quyền các cơ-quan quốc-gia và đồng thời ấn định những mối tương quan thực tế hầu đáp ứng với nhu cầu của thời cuộc. Tuy nhiên nhìn kỹ lại những điều kiện cấu tạo bản Hiến-pháp cùng một số điều khoản đặc biệt, chúng ta có thể quả quyết rằng chế độ qui định bởi Hiến pháp 1956 là một chế-độ quyền uy, khung cảnh của một sự chớm nở độc-tài cá-nhân trong thực-tế.

VSTK - 4025

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

A) Trước nhất người ta có thể tự hỏi vì lý do gì mà nhà Lập-hiến ưng thuận cho “đương kim Tổng-Thống” sẽ là Tổng-Thống đầu tiên theo Hiến-Pháp Việt-Nam CộngHoà? Khi mà tổ chức được một cuộc trưng cầu dân ý và một cuộc tổng tuyển cử bầu Quốc-hội lập-hiến thì người ta không hiểu vì sao lại không tổ-chức được một cuộc bầu cử Tổng-Thống chiếu theo Bản Hiến-Pháp mới. Sự kiện nầy chứng tỏ sự thiếu tinh-thần dân-chủ của đương kim Tổng-Thống. B) Nhận xét thứ hai liên quan đến điều 98: “Trong nhiệm kỳ lập-pháp đầu tiên (tức từ 1956 đến 1959) Tổng-Thống có thể tạm đình chỉ sự sử-dụng những quyền tự-do đi lại và cư ngụ, tự-do ngôn luận và báo chí, tự do hội-họp và lập hội, tự do nghiệp-đoàn và đình-công để thỏa-mãn những đòi hỏi đích đáng của an toàn chung, trật-tự công-cộng và Quốc-Phòng.” Một câu như thế xoá bỏ hết Thiên thứ ba (từ điều 30 đến điều 47) của bản Hiếnpháp! Và chính vì những quyền rộng lớn như vậy mà chế-độ Ngô-Đình-Diệm có phươngtiện loại trừ các đoàn thể quốc-gia độc-lập, phát động phong-trào suy-tôn mở đường cho một chế-độ độc-tài cá-nhân. 9 Câu hỏi đặt ra: Nhờ đâu mà những điều khoản lập dị và hiếm có như thế xuất hiện trong bản Hiến Pháp VNCH 1956? Nhờ ở chỗ hơn 83% dân biểu của Quốc Hội Lập Hiến 1956 (101/123) là thuộc các tổ chức chính trị thân chính quyền hiện tại của ông Diệm. Các dân biểu khác đa số cũng là thành phần có thiện cảm với chính phủ của Ông. Hay có thể nói khác đi, hầu hết các Dân biểu là những người của Chính phủ: Phong trào Cách mạng Quốc gia chiếm 66 ghế, cộng thêm những đảng thân chính phủ thì khối này chiếm 101 ghế. Đảng phái Phong trào Cách mạng Quốc gia Tập đoàn Công dân Vụ Đảng Công nhân Phong trào Tranh thủ Tự do Đảng Dân chủ Xã hội (đối lập) Đảng Đại Việt (đối lập) Độc lập (không liên kết)

22

23

24

25

26

27

28

29

Số ghế 66 18 10 7 2 1 19

Nói tóm lại, Hiến pháp Đệ Nhất Cộng hòa 1956 là một chế độ Tổng Thống Chế với quá quyền uy, làm nẩy sinh ra một chế độ độc tài cá nhân trong thực tế. Một sự tập trung quá mức quyền hành vào hành pháp, cùng sự đàn áp không nương tay đối lập cũng như tình trạng chỉ có sự hiện diện của một đảng chính trị độc đảng Cần Lao Nhân Vị đã đưa chế độ Đệ Nhất VNCH 1956- một thể chế Cộng Hòa riêng của Ông Ngô Đình Diệm- lần lần đi đến một chế độ quyền hành cá nhân áp dụng những phương tiện chuyên chế. Cơ cấu chính quyền ở những vị trí chủ chốt, thực quyền do dòng họ gia đình hoặc người thân tín với Tổng thống Ngô đình Diệm nắm giữ. *

VSTK - 4026

2/ TRÁCH NHIỆM 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

VNCH SAU KHI NGƯỜI PHÁP RÚT LUI KHỎI MIỀN NAM

Những thắng lợi bất ngờ nhưng vang dội của Ông Diệm về mặt chính trị khiến cho việc rút lui hết quân đội viễn chinh của thực dân Pháp ra khỏi miền Nam Việt Nam chỉ còn là vấn đề thời gian mà thôi. Qua cuộc Trưng Cầu Dân Ý truất phế Q.T. Bảo Đại và cuộc bầu phiếu toàn miền Nam để thành lập Quốc Hội Lập Hiến và ban hành Hiến Pháp 26/10/ 1956 đã củng cố vị thế lãnh đạo tối cao của Ông Diệm trong chức vụ Tổng thống không có đối thủ nào khác có thể tranh giành và nắm quyền kiểm soát chặt chẽ bộ máy chính quyền của VNCH vào thời điểm nầy. Nhân dân miền Nam đã rầm rộ liên hoang ăn mừng ngày Quốc khánh đầu tiên 26/10/1956 của VNCH. Chính quyền VNCH đã công khai yêu cầu chính phủ Pháp phải rút hết đoàn quân viễn chinh bại trận của họ ra khỏi miền Nam Việt Nam càng sớm càng tốt. Đến tháng 02/1956, số quân viễn chinh Pháp còn ở lại chỉ còn khoản 15,000 người trong số nầy thì 5,000 người đã được dự trù di tản trong tháng 02/1956 và 5,000 người nữa sẽ được rút đi vào tháng 03/1956. Bộ Tổng Tư Lệnh Tối Cao Pháp sẽ được người Pháp bãi bỏ vào tháng 04/1956. Ai sẽ chịu trách nhiệm thi hành Hiệp Định Ngừng Bắn Geneva sau khi Bộ Tổng Tư Lệnh Tối Cao Pháp được bãi bỏ? Người Pháp giữ vai trò bảo vệ, cung cấp phương tiện hoạt động và sinh sống cho Ủy Ban Quốc Tế Kiểm Soát Ngừng Bắn ICC ở Đông Dương. Theo Chủ tịch của Ủy Ban ICC thì trong trường hợp VNCH của Tổng Thống Ngô Đình Diệm từ chối không chấp nhận trách nhiệm nầy thì Ủy Ban ICC sẽ có thể bị đóng cửa vào khoản mùa Hè 1956. Ngoài ra VNCH có chịu thay thế Pháp trong Ủy Ban Liên Hợp Ngừng Bắn Pháp –Việt Minh/Joint Armistice Commission/JAC hay không? Người Pháp muốn Tổng Thống Diệm bảo đảm bằng văn từ rằng VNCH sẽ tiếp nhận trách nhiệm của Pháp đối với ICC va JAC sau khi Pháp rút hết quân ra khỏi Việt Nam. Mặc dù không muốn bị rang buột gì vào Hiệp Định Geneva, nhưng VNCH cũng cũng chấp nhận không bằng văn bản việc yểm trợ về mặt vật chất cho hai phái đoàn ICC với điều kiện là người Pháp sau khi rút hết quân khỏi miền Nam Việt Nam sẽ đặt ở lại một phái đoàn nhỏ của họ để thi hành những thỏa ước mà người Pháp đã ký kết trong Hiệp Định Geneva.10 Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ rất hài lòng về chủ trương nầy của VNCH. Trong một công điện đề ngày 02/12/1955 của ngoại trưởng Dulles từ Hoa Thịnh Đố gửi sang cho Tòa Đại Sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn có đoạn viết: Mặc dù theo ý nghĩ của chúng ta hiện giờ là Hoa Kỳ chắc chắn sẽ không thực hiện những bước tích cực nào để làm gia tăng tốc độ tiến trình gây ra sự suy sụp đổ nát Hiệp Định Geneva nhưng cũng sẽ không cố gắng thêm một chút nào nhằm truyền thêm hơi sức kéo dài thêm sự sống còn của những điều ước Geneva nầy.” “Our present thinking is that while we should certainly take no positive steps speed-up present process decay Geneva Accords neither should we make VSTK - 4027

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

slightest effort infuse further life into them.”11 Hay nói một cách ngắn gọn là Hoa Kỳ quan tâm gì tới nếu Hiệp Định Geneva bị chết tiêu mất đi nhưng họ lại muốn rằng cái chết nầy phải xảy ra từ từ và êm thắm.12 Mặt khác, phía Cộng Sản lại không chịu để yên đối với những trở ngại có dính líu tới việc thi hành Hiệp Định Geneva do chủ trương bất hợp tác của VNCH tạo ra. CS Liên Sô (CSLS), CS Ba Lan, CS Trung Quốc (CSTQ) và CS Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa (CSVM) đã lớn tiếng đã kích Anh Quốc và yêu cầu với danh nghĩa là một đồng chủ tịch của Hội Nghị Geneva phải triệu tập lại Hội Nghị nầy để giải quyết vấ đề VNCH từ chối không thi hành Hiệp Thương với VNDCCH để thống nhất Việt Nam đúng như quy định của Hiệp Định Geneva 1954. Anh Quốc bát bỏ những đề nghị nầy của phe CS. Tuy nhiên, theo ý kiến của Ấn Độ, hai đồng chủ tịch Hội Nghị Geneva là Ngoại Trưởng Anh Quốc và ngoại trưởng Liên Sô sẽ bàn thảo về vấn đề nầy khi các nhà lãnh đạo CSLS gồm có thủ tướng N.Khrushchev và ngoại trưởng Bulganin sang thăm viếng chính phủ Anh ở Luân Đôn vào tháng 04/1956. Trong cuộc gặp mặt nầy ở Luân Đôn, Anh Quốc đã giữ vững quan điểm của mình, giống như Hoa Kỳ đã chủ trương, cho rằng điều khoản Hiệp Thương không có trong Hiệp Định Đình Chiến Geneva một cách chính thức mà chỉ là một sự bày tỏ hy vọng Hiệp Thương Thống Nhất Việt Nam trong một bản Tuyên Bố Sau Cùng không có tính cách ràng buột về mặt pháp lý nhất là đối với những ai không ký tên vào bản Tuyên Bố nầy. Ngoài ra vấn dề Hội nghị Hiệp Thương giữa hai chính quyền VNCH và VNDCH đã không xảy ra đúng kỳ hạn trong năm 1955, vì thế không thể nào có cuộc Tổng Tuyển Cử để thống nhất đất nước Việt năm 1956. Đây lại là một thắng lợi khác nữa của VNCH. CSLS có thái độ hòa diệu hơn so vớ sự đòi hỏi hung hăng quyết liệt của CSTQ và CSVM. Cuộc họp giữa CSL và Anh Quốc ở Luân Đôn kéo dài gần một tháng, nhưng cuối cùng cả hai bên chỉ đưa ra một giải pháp có tính cách khuyến cáo cả hai miền Nam-Bắc Việt Nam: Gửi văn thư yêu cầu hai thể chế Việt Nam phải tôn trọng các điều ước quân sự về việc ngừng bắn và bảo đảm việc những quy định vê vấn đề chính trị cần được hai bên thi hành trước hết là tổ chức Hội Nghị Hiệp Thương để tổ chức Tổng Tuyển Cử giữa hai miền càng sớm càng tốt và do ICC bảo trợ. Văn thư cũng yêu cầu ICC và JAC tạm thời tiếp tục nhiệm vụ của họ cho đến khi nào có sự thỏa hiệp của chính phủ VNCH bằng lòng yễm trợ phương tiện vật chất cho các phái đoàn nầy sau khi quân đội Pháp rút đi hết khỏi miền Nam Việt Nam.13 Đầu mùa Hè năm 1956, để đáp ứng thư gửi của hai đồng chủ tịch Hội Nghị Geneva, Tổng Thống Diệm cũng chỉ chấp nhận giới hạn cho VNCH tôn trọng lệnh ngừng bắn để bảo vệ an ninh cho phái đoàn Quốc Tế Kiểm Soát Đình Chiến ICC. Vào tháng 07/1956, sau khi bàn thảo gay go với Pháp, VNCH chấp nhận thay thế phái đoàn liên lạc của Pháp với ICC. Pháp đồng ý tiếp tục giữ vai trò thành viên của JAC và chịu trang trải chí phí cho ICC. Tuy nhiên, VSTK - 4028

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

người Pháp đã không thể nào đáp ứng được trách nhiệm của họ đối với những quy định của Hiệp Định Geneva về vấn đề Hiệp Thương Tổng Tuyển Cử vào năm 1956 để thống nhất lãnh thổ nước Việt Nam bởi vì Ông Diệm không chịu đối thoại với Việt Minh bằng cách luôn luôn bát bỏ một cách cứng rắn vấn đề nầy. Hoa Kỳ ủng hộ chủ trương của VNCH trong khi đó thì 2 đồng chủ tọa Hội Nghị Geneva Ang Quốc và CSLS lại không cố tình thúc hối sự việc như Bản Tuyên Bố Sau Cùng kèm theo Hiệp Định Geneva 1954.14 Mặc dù Ông Diệm đã phải có thái độ hòa hoản đối với Hiệp Định Geneva nhưng Ông vẫn được hài lòng vì đã giữ lại được Ủy Ban Quốc Tế Kiểm Soát Đình Chiến ICC sau khi quân Pháp rút lui khỏi Việt Nam vì Ủy nầy chính là mộn công cụ quốc tế để làm giảm sút khí phách hiếu chiến hung hăng của VNDCCH và điều nầy có thể xem như Ông Diệm thắng lợi nhiều hơn là bị thua thiệt.15 3/ CHÍNH SÁCH VIỆN TRỢ CỦA HOA KỲ CHO VNCH

Vào gần cuối năm 1956, Tổng thống Diệm đã có thể tự tin kể ra những thắng lợi mà VNCH đã thâu hoạch được một cách khó khăn nhứt óc nhưng đầy khôn khéo và nổi danh không kém so với Chủ tịch đảng và nhà nước VNDCCH của CSVM. Theo Tổng Thống Diệm nhận định thì tình hình miền VNCH đã thực hiện được được một tình trạng chính trị ổn định, vãn hồi trật tự nội an và giành lại chủ quyền độc lập hoàn toàn từ tay người Pháp qua nhiều quyết định sáng suốt. Quân đội trung thành với chính quyền và sẵn sàng chiến đấu nơi trận tuyến. Nước Việt Nam từ nay đã trở thành một nước Việt Nam Cộng Hoa theo Hiến Pháp quy định. Công trình định cư đồng bào rời miền Bắc vào Nam đang tiến hành thuận lợi bên cạnh những cố gắng vượt bực của chính quyền trong việc mưu tìm một chiều hướng giải quyết và phục hồi những vấn đề kinh tế của VNCH sau khi quân Pháp rút đi hết để lại những lỗ trống kinh tế quan trọng và miền Nam hiện giờ đang bị khiếm khuyết về các nguyên vật liệu hầm mỏ, bông vãi … sản xuất từ miền Bắc Việt Nam vì tình trạng phân chia Nam-Bắc. Người Pháp không còn xen lấn vào vấn đề ngoại thương và ngoại tệ của VNCH. Nhân dân và chính quyền miền Nam đã có Ngân Hàng phát Hành Quốc Gia và một hệ thống tiền tệ riêng của Quốc Gia VNCH. Và hơn hết, với sự giúp đỡ của Hoa Kỳ. VNCH đã thoát khỏi những tình trạng hỗn loạn kinh tế trong khi chính quyền Quốc Gia Việt Nam đang tranh đấu giành lại nền độc lập thực sự của và toàn vẹn cho Việt Nam Cộng Hòa và nếu không có sự trợ giúp của Hoa Kỳ thì “hình thức phồn vinh bề ngoài nhất định sẽ bị biến mất trong vòng một đêm/The seeming air of well being would disappear over night.”16 Tổng Thống Diệm đã phát biểu với tướng hồi hưu Hoa Kỳ J.W.O’Daniel như sau:

VSTK - 4029

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

“Trong thời gian qua, chúng tôi đã tiến một bước đi khá dài nhưng chúng tôi vẫn còn phải khó khăn để tiếp bước hơn nữa. Chúng tôi đã phải đối đầu với vấn đề quan trọng là làm sao để thực hiện được một phương cách phát triển kỹ nghệ để tạo một ý nghĩa cho cơ cấu chính trị mà chúng tôi đang tiến hành việc vung trồng. Đất nước chúng tôi chỉ có thể sinh tồn bằng một phương cách duy nhất là sự phát triển kỷ nghệ tương ứng với những nguồn tài nguyên và những nhu cầu hợp lý. Chúng tôi hướng về Hoa Kỳ và Thế Giới Tự Do để tìm sự yểm trợ về mặt nầy. Tuy nhiên, cho dù mức độ yểm trợ ra sao đi nữa thì chúng tôi phải tự trang bị cho mình một “ý chí phát triển” và phải quy động mọi phương tiện mà chúng tôi có thể có được để đạt được mục tiêu cuối cùng như thế.”17

Bắt đầu từ năm 1954, Hoa Kỳ dã viện trợ kinh tế cho Quốc Gia Việt Nam do ông Diệm giữ chức Thủ Tướng là 325.8 triệu Mỹ kim cho năm tài chánh 1955. Mặc dù trong năm tài chánh 1956 Hoa Kỳ có hạ thấp mức viện trợ xuống 216.3 triệu Mỹ kim nhưng mức độ giảm bớt nầy chỉ có ảnh hưởng về mặt viện trợ quân sự nhiều hơn là những mặt khác. Qua nhiều hình thức viện trợ cho VNCH, số tiền viện trợ cho đến hết năm tài chánh 1956 được phân phối như sau: 90% cho ngân sách quân đội của VNCH, chủ yếu là các quân dụng quốc phòng 75% cho nhập cảng các mặt hang tiện nghi tiêu dùng cần yếu được chuyên chở nhập nội miền Nam miễn phí bởi Hoa Kỳ. Hàng nhập cảng bán cho dân chúng được chính quyền VNCH một phần quan trọng cho chi phí trả lương cho quân đội và 65% cho ngân sách hỗn hợp dân quân sự. Nhiều hình thức viện trợ kinh tế khác của Hoa Kỳ cho VNCH bao gồm có tiền cho vay dùng cho việc phát triể, quỹ yểm trợ đặc biệt, quỹ bất trắc và tài trợ cho sản phẩm nông nghiệp thặng dư. Ngoài ra, Hoa Kỳ còn cung ứng nhiều chuyên gia kỹ thuật nông nghiệp, kỹ nghệ và mõ quặng, giao thong vận tãi và phát triển cộng đồng. Điểm đặc biệt hơn hết là Hoa Kỳ đã gánh chịu hết sở phí hơn 56 triệu Mỹ Kim trong chiến dịch di tản EXODUS và những chi phí nuôi ăn, chốn ở, định cư gần 700,000 đồng bào miền Bắc chạy vào Nam để tị nạn CSVM.18 Viện trợ của Hoa Kỳ về mặt quân sự phần lớn do phái đoàn cố vấn Chương Trình Quân Sự MAP (Military Assistance Program) do Thứ trưởng bộ Quốc Phòng kiêm trưởng cơ quan Yễm Trợ Hoạt Động Tình Báo (ISA/Intelligence Support Activity)) của quân đội Hoa Kỳ phụ trách. Các mặt viện trợ của MAP gồm có quân cụ, tiếp vận, huấn luyện và nhiều dịch vụ cho quân lực VNCH theo Chương Hỗ Trợ An Ninh Chung (Mutual Security Program. Trong năm tài chính 1956. MAPO viện trợ cho VNCH tổng cộng 167 triệu Mỹ kim. Và mặc dù biết ơn sự viện của Hoa Kỳ, Tổng thống VNCH vẫn chưa hài lòng bởi vì Hoa Kỳ đã không viện trợ cho miền Nam Việt Nam những thứ thực tế cần thiết như tăng gia viện trợ phát triển kinh tế sâu rộng và dài hạn, xa lộ, cầu cống, đường xá, đường sắt, khái thác các nguồn điện lực, tái thiết nhà máy sản xuất đường mía, các xưởng dệt, xưởng giấy cung cấp thật nhiều nhiều nông cụ cơ giới để phục hối sản xuất trên các phần ruộng vườn bị bỏ hoang …v.v…tức

VSTK - 4030

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

là những hình thức viện trợ cho những kế hoạch, chương trình dài hạn không mang lại kết quả ngay tức khắc hay trong một thời gian ngắn.18bis 4/ TÌNH HÌNH AN NINH BỊ ĐE DỌA Ở MIỀN NAM VIỆT NAM

Việt Nam Cộng Hòa đã có được cơ hội may mắn xử dụng toàn lực tiềm năng của mình để phục hồi kinh tế và xây dựng cơ sở kỹ nghệ của miền Nam Việt Nam trong một khoảng thời gian tương đối hòa bình và an ninh tại cả hai nơi thành thị và nông thôn. Vào mùa Hè 1956, cơ quan tình báo Hoa Kỳ đã đánh giá tình hình an ninh là sáng sủa hơn là một năm trước đây. Các phe phái vũ trang đối lập hầu như đã hoàn toàn bị loại trừ chỉ còn lại một số khoảng 2000 tàng binh tụ hợp thành những băng đảng nhỏ thổ phỉ phân táng khắp nơi. Tất cả những đầu lãnh quan trọng của các nhóm và giáo phái vũ trang chống chính quyền lần lượt bị bắt nhốt, bị xử tử hay phải chạy trốn ra ngoại quốc hoặc phải phải buông súng ra đầu thú với quân đội trung thành của chính phú VNCH. Tướng Lê Quang Vinh của giáo phái Hòa Hảo ở miền Tây đã bị dụ hàng bắt nhốt rồi đem ra xử chém đầu. Tuy nhiên, áp lực và mức độ đe dọa của CS vẫn luôn luôn là một thực trạng tiếp tục chưa dứt. Bản lượng định tình hình của Bản Lượng Định của Ủy Ban Tình Báo Quốc Gia Hoa Kỳ ở Hoa Thịnh Đốn số NIE 63-56 ngày 17/07/1956 có đoạn viết:19 …… 3. giải quyết vấn đề cơ bản kinh tế tiến triển sẽ có thể vẫn còn chậm, ty nhiên các khó khăn kinh tế ở miền Nam Việt Nam không đến độ ảnh hưởng đáng kể đến những hiệu qua chính trị đối nghịch trong năm tới khi mà việc sản xuất lúa gạo, xuất cảng cao su và sự viện trợ rộng lớn của Hoa đang giúp mức sống tiêu chuẩn của dân chúng được nâng lên khá hơn. 4. Tất cả mọi cuộc chống phá của các phe phái vũ trang ở miền Nam Việt Nam đến nay đã bị loại trừ, nhưng hiện giờ vẫn có khoảng 8,000-10,000 bộ đội và mạng lưới chính trị nằm vùng của CS rãi rác khắp các làng mạc khiến cho nến an ninh nội chính vẫn đang tiếp tục là một vấn đề nghiêm trọng. Sự hữu hiệu của quân đội VNCH sẽ có thể lần lần được cải tiến hơn với việc có nhiều đơn vị được rảnh rang khỏi các nhiệm vụ hành quân an ninh để huấn luyện. Tuy vậy, vào giữa năm 1957 quân đội VNCH cũng vẫn chưa đủ khả năng để kiềm chế một cuộc tấn công kéo dài từ phía VNDCCH.

VNDCCH phải tuân thủ thi hành Hiệp Định Geneva cho nên các đơn vị bộ đội CSVM cuối cùng của họ phải tập kết hết về miền Bắc vào ngày 18/05/1955 nhưng một năm sau Cơ quan tình báo quân sự của Hoa Kỳ và của VNCH cũng chưa thể nào biết một cách chính xác một cách chính xác con số bộ đội CSVM (VC) còn ở lại nằm vùng ở miền Nam để gây rối cho VNCH. Tình báo VNCH cho rằng vào năm 1956 con số nầy trong khoảng 6,000-8,000 VC nằm vùng trong số đó chỉ có 1,369 bộ đội dân quân du kích địa phương. Tình báo Hoa Kỳ thì con số đó lên đến cấp nhiều tiểu đoàn và đại đội với tổng số từ 8,000 đến 10,000 VC nằm vùng. Theo đa số nguồn tin tức khác nhau thì vào năm 1956 con số VC nằm vùng ở miền Nam Việt Nam chỉ là số ít tại các vùng vùng núi dọc theo biên giới Việt, Miên, Lào và các vùng rừng rậm ở phía VSTK - 4031

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11 12 13 14 15 16 17 18

Tây đồng bằng Sông Cửu Long trong lãnh thổ Việt Nam.20 JCS 1954-1959, s.đ.d., tr. 122 Và cũng vì VNCH chưa đặt CSVM ra ngoài vòng pháp luật mãi đến cuối năm 1956 cho nên bộ VC nằm vùng đã có thể hoạt động gần như là công khai để cày đặt cán bộ của họ vào các phong trào, nghiệp đoàn, hiệp hội công nhân, cộng đồng thương mại tại các tỉnh thành và thị xã ở miền Nam. Ngay cả trong các cơ quan công quyền ở cấp chính quyền trung ương và các cơ cấu quân đội, cảnh sát cấp thấp của VNCH cũng bị VC nằm vùng len lỏi vào. Bản tóm tắt đề ngày 07/02/1956 của Phòng Tình Báo và Nghiên Cứu Quốc Gia (National Intelligence and Research /INR) Bộ Ngoại Gia Hoa Kỳ đã đề cặp đến mối đe dọa nầy của CSVM như sau: 21 ........ Cộng thêm với việc tiếp tục sự hiện diện của những phần tử du kích nầy, CS còn tìm đuu mọi cách để len lỏi vào tất cả mọi cơ quan mọi ngành của chính phủ mà nặng nhất là bộ Thông Tin. Mặc dù chưa có tin tức chính xác nhưng cũng bát bỏ việc cho rằng CS có thể cũng đa co mặt một cách bí mật trong hàng ngủ lực lượng cảnh sát và quân đội đặc biệt là ở các tổ chức cấp tthấp. Công Sản vẫn còn có khả năng để phá hoại những hoạt động của chính quyền và có lẽ cũng có khả năng làm cho chính thể VNCH bị tê liệt bằng phương cách phối hợp chiến dịch khủng bố và ám sát, một khả năng mà từ trước đến nay không thây họ muốin xử dụng.

VSTK - 4032

II/ MIỀN NAM VIỆT NAM 1957-1959 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

1/ TRIỂN KHAI CHÍNH SÁCH MỚI VỀ VIỆN TRỢ CỦA HOA KỲ CHO VNCH

Từ tháng 05/1959 Cơ Quan Nhận Định của Cục Tình Báo Quốc Gia Hoa Kỳ phát biểu (National Intelligence Estimates/ NIE) một cách tiêu cực tình hình chính trị của VNCH, cho rằng trên bình diện quân sự Tổng thống Diệm đang gặp khó khăn trong việc trấn áp du kích CSVM nằm vùng ở miền Nam Việt Nam và điều nầy có thể là VNCH phải xử dụng quân đội chính quy để làm nhiệm vụ giữ gìn an ninh nội chính. Ngoài ra NIE còn thêm rằng có những phần tử đối lập bất mãn trong tầng lớp trí thức và sĩ quan trong quân đội đang bất mãn vì chính sách triệt hạ đối lập và độc diễn của Tổng thống Diệm khiến cho nếp sống của dân chúng miền Nam chưa được ổn định. Bản nhận định của NIE/63-59 có đoạn viết:22 “E. Sự cảnh giác cho miền Nam Việt Nam “Triển vọng cho một tình trạng ổn định chính trị ở miền Nam Việt Nam tùy thuộc nặng nề vào Tổng Thống Diệm và khả năng Tổng Thống duy trì quyền kiểm soát một cách chặt chẽ quân đội và cảnh sát. Nỗ lực của chính thể là bảo đảm an ninh nội chính và sự tin tưởng vào chính sách độc tài là điều cần thiết để đối phó với với những vấn đề của đất nước sẽ đưa tới hậu quả là sự đối kháng của nhiều phần tử có tiềm lực. Chính sách đàn áp đối lập nầy sẽ hạn chế sự yêu mến nẩy nỡ trong nhân dân trong số đó có những tần lớp chính trị có ý thức. Quyền hạn và sự táo bạo không đắn đo của đảng Cần Lao nếu không được kiểm tra cò thể sẽ gây ra định kiến tổn hại cho uy tín của chính quyền và cho cá nhân của Tổng thống Diệm. Dù sao thì những công cụ xử dụng cho việc kiêm soát của chính quyền hiện hữu, bao gồm tổ chức của đảng Cần Lao, lại là những công cụ trấn áp những hình thức bất mãn trong nước khiến phát sinh ra nhiều nguy cơ đe dọa cho chế độ VNCH trong những năm năm sắp tới.”

Dưới đây là một trường hợp điển hình về vấn đề CSVN nằm vùng ở lại miền Nam sau khi Việt Nam bị chia đôi len lỏi vào cơ cấu chính quyền VNCH để chờ thời cơ gây nguy hại đã gây xôn xao dư luận trong và ngoài nước vào năm 1957: Ngày 22/02/1957, Tổng thống Diệm dự một lễ khánh thành trọng thể Một Hội chợ được tổ chức ở Ban Mê Thuột. Khi Ông Diệm đang đi tới gần khán đài để đọc diễn văn thì bị một thanh niên bắn bằng một súng tiểu liên loại Mas-49 che dấu dưới áo lạnh khoác bên ngoài. Đạn không trúng Tổng Thống Diệm nhưng lại đi chệch hướng trúng vào ngực và tay của bộ trưởng Cải Cách Điền Địa Đỗ Văn Công. Kẻ ám sát là một thanh niên bị bắt ngay và buổi Lễ khánh thành vẫn tiếp tục. Thanh niên bị bắt là Hà Minh Trí hay Phạm Ngọc Phú (tên thật là Phan Văn Điền), đã từng làm việc ở Ty Thông Tin của tỉnh Tây Ninh.22bis (Đoàn Thêm, Q.III, (1945-1964), tr.212.

Hà Minh Trí bị cảnh sát bắt tại Hội chợ Cao Nguyên 1957. Nguồn hình:http://vi.wikipedia.org/wiki/H%C3%A0_Minh_Tr%C3%AD

VSTK - 4033

1

2

3

4

5

6

Trong một loạt bài viết với tựa đề Chuyện về người ám sát hụt Ngô Đình Diệm đăng trên mạng lưới Internet của chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam Trương Tấn Sang có nhiều đoạn viết xác nhận rằng VC nằm vùng đã len lỏi vào nhiều cơ quan công quyền, quân đội của VNCH kể cả trường nữ trung học Gia Long và ngay và các cơ quan viện trợ của Hoa Kỳvào thời điểm 1957. Các đoạn viết nầy như sau:

(http://truongtansang.net/chuyen-ve-nguoi-am-sat-hut-ngo-dinh-diem-phan-1.html)

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

- Năm 1954, Hiệp định Genève ký kết, tiễn đồng đội ra miền Bắc, ông được chọn ở lại trong ban địch tình Tỉnh ủy Tây Ninh để tiếp tụ bám địa bàn hoạt động. Những năm sau Hiệp định Genève, Ngô Đình Diệm ra sức khủng bố, trả thù những người kháng chiến. Chúng đánh phá hành loạt tổ chức Đảng, cơ sở cách mạng, bắn giết, bắt bớ tù đày hàng loạt cán bộ, đảng viên và gia đình có con em đi tập kết ra Bắc. Đàn áp các tôn giáo, đảng phái đối lập, gây ra vô vàn đau thương, tang tóc cho nhân dân miền Nam nói chung, Tây Ninh nói riêng. Trước tình hình đó, đảng viên và quần chúng khắp nơi sục sôi căm thù Mỹ, Diệm; yêu cầu Đảng cho phép vũ trang diệt ác để bảo vệ tổ chức Đảng, cơ sở cách mạng và bảo vệ phong trào đòi đấu tranh của nhân dân đòi địch thi hành nghiêm chỉnh Hiệp định Genève. - Nắm được thông lệ đã 2 năm (1954, 1955) cứ vào 12 giờ đêm 24/12, Diệm đều đến Nhà thờ Đức Bà dự lễ mừng “Thiên chúa giáng sinh”. Hơn nữa, trong số cán bộ của Ban địch tình Tỉnh uỷ Tây Ninh có anh Lê Văn Cửu đã được cài vào làm phiên dịch trong cơ quan Viện trợ Mỹ, đã tạo được mối quan hệ với nhiều quan chức cao cấp ngụy quyền, đều là người theo đạo Thiên Chúa giáo. Anh được những tên này thường mời đi dự lễ Noel, nhằm bắc cầu làm thân với cố vấn Mỹ. Tháng 12/1956, Phan Văn Điền đề xuất với cấp trên kế hoạch diệt Ngô Đình Diệm tại Nhà thờ Đức Bà vào đêm Noel, 24/12/1956. ....... Đồng hồ điểm 24 giờ, Tổng Giám mục rung chuông bắt đầu buổi lễ vẫn không thấy Diệm xuất hiện, kế hoạch không thành. Hôm sau qua báo chí mới biết Ngô Đình Diệm đã đến dự lễ cầu nguyện cùng với giáo dân tại “Khu trù mật Đức Huệ – Long An”. - Sau 2 lần diệt Diệm không thành, Ban địch tình Tỉnh uỷ Tây Ninh chỉ đạo tiếp tục theo dõi nắm tình hình di chuyển, hoạt động của Diệm. Tháng 2/1957, cơ sở của Ban địch tình Tỉnh uỷ Tây Ninh ở Bộ Thông tin ngụy quyền do Phan Văn Điền (tên thật của Hà Minh Trí) phụ trách cho biết: “Hội chợ kinh tế cao nguyên dự kiến khai mạc vào 22/2/1957, Diệm –Nhu sẽ lên cắt băng khánh thành và đọc diễn văn khai mạc.

37

38

39

40

41

42

Phan Văn Điền đã báo cáo cấp trên xin thực hiện kế hoạch diệt Ngô Đình Diệm. Cấp trên lo lắng vì “quá xa xôi và không phải là địa bàn của ta, cơ sở không có, địa bàn không rành”. Nhưng Phan Văn điền vẫn quyết tâm vì ở đó có Trung đoàn 60 ngụy quân đóng giữ. Gốc đơn vị này là lực lượng Cao Đài liên minh của Trịnh Minh Thế kéo ra theo Diệm, sau khi Trịnh Minh Thế bị diệm – Nhu sát hại.

VSTK - 4034

1

2

3

4

5

6

Trung đoàn này do Nguyễn Công Trứ làm Trung đoàn trưởng, có vợ ở Thanh Phước, Gò Dầu- Tây Ninh. Trong Trung đoàn còn có 2 trung sĩ tên Theo và Đức quê ở Cẩm Giang –Gò Dầu, Tây Ninh. Khi còn là thiếu sinh quân Cao Đài, ông đã từng tiếp cận, chơi thân. Trong Nha Công dân vụ và Nha thông tin Nam Việt đều có người của ta do ông trực tiếp cài vào đầu năm 1955.

7

8

9

10

11

12

13

Với những lợi thế này, cấp trên đã quyết định cho ông đi Ban Mê Thuột nghiên cứu lập kế hoạch diệt Diệm. Sau 2 lần lên Ban Mê Thuột gặp cơ sở và những người quen cũ trong Trung đoàn 60 và nắm bắt tình hình, Phan Văn Điền đã hoàn thành sơ đồ vị trí các đồn bót, giao cho cô Nhung – cơ sở của ta trong Nha Công dân vụ – chuẩn bị nhà trọ, huy hiệu, thư mời để vào dự hội chợ và tìm mọi cách để tham gia đoàn văn nghệ phục vụ hội chợ. - Ý chí, tinh thần đấu tranh bất khuất của người cộng sản trẻ tuổi không chỉ làm cho giặc nao núng, mà còn rung động trái tim của cô nữ sinh Gia Long- người bạn tù trong phong trào đấu tranh của sinh viên. Mối tình đẹp như trong huyền thoại giữa Mười Thương và Nguyễn Kim Hưng (Kiều Nhã Nam), người vợ thuỷ chung của ông, đến tận bây giờ đã làm biết bao nhiêu người xúc động.Nhã Nam nguyên là một phóng viên chiến trường của Ban An Ninh Cục Miền Nam của CSVM. Sau 30/04/1975 mang cấp bậc thượng tá, trưởng phòng công tác chính trị Công an Tây Ninh. (http://www.baomoi.com/Tam-tu-cua-nguoi-anhung/139/14450532.epi).

Vợ chồng Phan văn Điền –Kiều Nhã Nam và tướng Võ Nguyên Giáp năm 1996 (http://phunuonline.com.vn/gia-dinh/gia-dinh-yeu-dau/noi-buon-cua-nguoi-anh-hung/a124932.html). * Hội Chợ Tết Ban Mê Thuột 22/02/1957

14

15

16

Lễ khai mạc hội chợ Tết được tổ chức vào lúc 9 giờ sáng ngày 22-2-1957 tại Ban Mê Thuột, dưới sự chủ tọa của tổng thống Ngô Đình Diệm, thành phẩm tham dự gồm các bộ trưởng và đại diện ngoại giao.

VSTK - 4035

“Khán đài” là những hàng ghế đặt trên mặt đất ở giữa trời, có chiếc dù to che nắng. Tổng thống Diệm mặc quốc phục, áo dài đen, quần trắng, đầu bịt khăn đóng, ngồi trên chiếc ghế bành duy nhất ở giữa, những chiếc còn lại là ghế ngồi thường, chân gỗ. Tổng thống Diệm ngồi giữa, bên trái ông là Tổng Giám mục Ngô Đình Thục, kế đến là bà Nhu và ông Nhu, quan khách. Quan khách tham dự rất đông, là những thành viên chính phủ, chỉ huy quân đội, thân hào nhân sĩ trung ương và địa phương, đại diện các sắc tộc người Thượng. Trước hàng ghế chủ tọa và quan khách là một cái sân rộng để trình diễn văn nghệ và biểu diễn của đàn voi cao nguyên. Trước mặt tổng thống có một hàng những bình rượu cần của người Thượng để chiêu đãi quan khách.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Đồng bào sắc tộc tham dự hội chợ Tết năm 1957 11

12

13

14

15

Bên kia sân, đối diện với hàng ghế chủ tọa, là đồng bào tham dự, gồm các già làng, đại diện các sắc tộc, công chức và học sinh cùng quần chúng rất đông đảo vì đây là một sự kiện quốc gia có ảnh hưởng đến nhiều tỉnh trên cao nguyên. Hai bên là đàn voi và những thiếu nữ sắc tộc chờ trình diễn ca múa văn nghệ địa phương. -------------Nguồn tin và hình ảnh Hội Chơ Tết Ban Mê Thuột 22/02/1957: Báo Tổ Quốc Internet, (http://baotoquoc.com/2014/10/14/truc-giang-mn-gap-nguoi-tu-tu-muu-sat-tong-thong-ngodinh-diem-o-hoi-cho-tet-ban-me-thuot-nam-1957/)

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

Sau khi được tòa Đại sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn báo về biến cố Ban Mê Thuột, Tổng Thống Eisehower đã gửi điện ngay cho Tổng Thốngng Diệm như sau: "Greatly shocked to hear of outrage at Banmethuot and relieved to know you are unharmed. Dwight D. Eisenhower". “ Quá sửng sốt khi hay được sự xúc phạm xảy ra ở Ban Mê Thuột và bản chức đã được an tâm biết được rằng Ngài không không bị mệnh hệ gì.” [FRUS, (1955-1957) s. đ.d., ghi chú số 2, trang 764.] Sau đó vào ngày 26/02/11957, Tổng Thống Diệm đã triệu mời quyền đại sứ Hoa Kỳ Enderson vào dinh Độc Lập để trình bày dự định của chính phủ VNCH thiết lập những đồn bót an ninh ở Pleiku, Kontum, Ban Mê Thuột và Đồng Tháp Mười. Mỗi đồn sẽ có từ 50-500 Vệ Binh cũ lớn tuổi hoặc do quân đội chính phủ trú đóng. Quân binh trú đóng khi tới tuổi giải ngũ về hưu sẽ được cung cấp ruộng đất để sinh sống và vĩnh viễn trở thành dân định cư hạt nhân ở các vùng đó. Việc thiết lập các đồn bót như thế se thu hút những người dân khác đến định cư đồng thời cũng có lợi cho việc định cư cho các đợt di cư mới của các đồng bào tiếp tục chạy trốn chế độ CS miền Bắc. Các vùng nầy trở thành những vị trí chiến lực chống lại các hành động gây hấn đe dọa an ninh cũng như sự lén lút xâm nhập của CSVM vào lãnh thổ của VNCH. 23 *

33

34

Mặc dù có những nhận định đánh giá của cơ quan Mật Vụ Quốc Gia NIE như vừa kể trên nhưng Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ NSC giữ theo

VSTK - 4036

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

chính sách yểm trợ đứng sau lưng Tổng thống VNCH một cách trung thành, không bình luận phê phán nặng nề trong suốt năm 1959. Trong khoản thời gian 1954-1960, Hội Đồng An Ninh Quốc Gia NSC đã có 2 lần tái thẫm định chính sách của Hoa Kỳ đối với tình hình biến động ở miền Nam Việt Nam. Năm 1956 Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ/NSC đã đưa ra bản hướng dẫn chính sách số 5612 ngày 05/09/1956 dưới chủ đề STATEMENT OF POLICY ON U.S. POLICY IN MAINLAND SOUTHEAST ASIA / Bản Tuyên bố về chính sách của Hoa Kỳ trên Lục Địa Đông Nam Á trong đó có chỉ thị cho các cơ của Hoa Kỳ áp dụng những chính sách đối với VNCH như sau: 23bis Phúc Trình của Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ Số NSC 5612, ngày 05/09/1956 BẢN TUYÊN BỐ VỀ CHÍNH SÁCH CỦA HOA KỲ ĐỐI VỚI LỤC ĐỊA ĐÔNG NAM Á

“Đối với Việt Nam:

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

54- Giúp Việt Nam Tự Do phát triển mộ chính quyền Hiến định mạnh và vững chắc để Việt Nam Tự Do có được khả năng gia tăng sự thu hút một cách khẳng định so chiếu với những điều kiện ở vùng CS hiện nay. 55- Hành động theo chiều hướng làm suy yếu CS ở miền Bắc và tại miền Nam để mang lại một nền thống nhất dự kiến cho một nước Việt Nam tự do, độc lập dưới sự lãnh đạo của một chính quyền không CS. 56- Giúp cho vị thế của chính quyền Việt Nam Tự do để việc Tổng tuyển cử chỉ có thể được thực hiện khi nào mà quyền tuyển cử tự do thực sự được áp dụng khắp nơi ở cả hai miền NamBắc Việt Nam. 57- Giúp Việt Nam Tự Do xây dựng những lực lượng vũ trang bản xứ, bao gồm cả những ngành phục vụ có tính cách chiến lược và hành chánh riêng biệt để có khả năng đảm nhiệm công tác giữ gìn an ninh nội chính và cung ứng một khả năng chống cự có giới hạn khi đối đầu vớ sự tấn kích của CSVM.

Năm 1958, bản tường trình NSC/5809 về chính sách Hoa Kỳ đối với VNCH lập lại nguyên văn các mục 54,55,56,57 của NNSC 5612/1956. Tuy nhiên các phúc trình của Ủy Ban Hành Động Phối Hợp(UBHĐP) /OCB của NSC cho thấy là tình trạng đe dọa của CSVM phá hoại an ninh nội chính miền VNDCCH phải được quan tâm bởi vì mặc dù là với sự trợ giúp đáng kể của Hoa Kỳ khiến cho VNCH, có tiến triển về mặt kinh tế, nhưng trợ giúp đó vẫn chưa thỏa đáng như mong muốn trên bình diện chính trị.24 Ủy ban OCB (Operation Coordinating Board) của Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ (NSC/National Security Council) ngày 04/06/1958 tường trình Kế hoạch Hành động cho Việt Nam để đối phó CS miền Bắc đe dọa phá hoại trật tự nội an của VNCH như sau:25

VSTK - 4037

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

Trong khi các nhà hoạch định chính sách “Mật” của chính quyền Hoa Kỳ cho năm 1959 tỏ ra yếm thế và bận tâm lo nghĩ để đối phó với những nguy cơ bất cập của VNCH thì ngược lại nhiều viên chức quan trọng trong chính phủ của của họ lại tỏ ra lạc quan không nhắc đến nguy cơ hiểm nghèo của miền Nam Việt Nam. Đại sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn Durbow và tướng Samuel Tankersley Williams nguyên là Tham mưu trưởng phái bộ MAAG ở Đông Dương (19551960) (Military Assistance Advisory Group for Indo-China) cùng với nhiều phát ngôn nhân của ngành Hành Pháp đã nhiều lời khen tặng trước Quốc Hội và dư luận Hoa Kỳ về sự tiến bộ, kỳ diệu, thực tế, của VNCH liên tục hết năm nầy sang năm khác. Ông Diệm được đề cao như là một nhà lãnh đạo giỏi, có khả năng điều khiển nội bộ chính quyền của mình, đang từng bước một dẩn đưa mộc cách khôn khéo đất nước và nhân dân VNCH đến con đường mở mang hiện đại và phồn vinh. Vào cuối mùa Hè 1959, đại sứ Durbow và tướng Williams đã xác định với Ủy Ban Ngoại Giao Thượng viên Hoa Kỳ rằng tình hình nội an của VNCH khả quan hơn bao giờ hết để đương đầu với sự xâm lấn của CSVM từ miền Bắc Việt Nam. Mùa Thu 1959, tướng Williams đã phát biểu ý kiến rằng Ngân sách viện trợ Quốc Phòng cho VNCH có thể giảm bớt kể từ năm 1961 và vào đầu năm 1960 tướng Williams đã viết thư cho thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Mike Mansfield để cho biết nhân sự của phái bộ MAAG ở Việt Nam có thể giảm bớt kể từ năm sau. 26

Bất luận quan điểm tiêu cực hay tích cực như thế nào đi nữa đối với tình hình an ninh và chính trị ở miền Nam Việt Nam, viện trợ của Hoa Kỳ cho VNCH từ năm 1946-1961 vẫn được thực hiện một cách dồi dào với một mức độ rộng lớn so chiếu với các chương trình viện trợ Kinh Tế và Quân Sự của Hoa Kỳ cho nhiều quốc gia khác trên thế giới hiện nay nhất là năm 1961 dưới nhiệm kỳ thứ nhì của Tổng Thống Hoa Kỳ Eisenhower mức viện trợ cho VNCH đứng hàng thứ 5 trong tất cả MAAG’s Gen. S.T.Williams các chương trình viện trợ của Hoa Kỳ cho nhiều quốc gia trên thế giới, mà chủ yếu chính là vì nền an ninh của miền Nam, đã chiếm hơn 75% số viện trợ Kinh Tế. Một phần khác của số viện trợ Kinh Tế nầy lại được chi dùng “dưới hình thức Kinh Tế” cho những chương trình có tính cách chiến lược quân sự như thành lập các lực lượng an ninh, xây cất xa lộ Sài Gòn-Biên Hòa dài 20 dặm Anh theo gợi ý chiến lược của tướng Williams. (Ghi chú riêng: Xa lộ nầy có thể dùng như một phi đạo cho phái đài bay B52 đáp xuống và bay lên.) 27 Viện trợ của Hoa Kỳ cho Việt Nam trong khoảng thời gian 1957-1959 được thống kê ra như sau:28

37

VSTK - 4038

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

Tổng cộng

1957

1958

1959

$391.6

$242.0

$249.0

Tính đến tháng 06/1958, các lực lượng quân sự, bán quân sự, Công an, Cảnh sát gồm có:29 Bộ binh, Hải quân và Không quân: 140,361. Công An Mật vụ: 6,500. Cảnh sát đô thành, Thị Xã: 10,500. Dân Vệ: 53,775. Nhân Dân tự Vệ Đoàn: 49,550. 2/ TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ CÃI CÁCH ĐIỀN ĐỊA

2.1- Xây dựng cơ cấu nền tảng cho việc phát triển Kinh Tế

Theo tập tài liệu viết về lịch sử của Hội Đồng Tham Mưu Trưởng Liên Quân Hoa Kỳ /The Joint Chiefs of Staff (JCS) dưới chủ đề “The Prelude to the War in Vietnam 1954-1959”/Dạo tấu khúc cho Chiến Tranh Việt Nam 19541959)30 thì sau khi những cuộc khủng hoảng nội bộ chính trị và quân sự trong giai đoạn 1954-1956 đã được thu xếp ổn định, Tổng Thống VNCH đã có thể đặt trọng tâm nhiều hơn vào những kế hoạch phát triển kinh tế đang bị chậm trễ và chỉ mới đạt được một phần nào kết quả từ những chương trình đề ra dù rằng đã có được sự viện trợ quan trọng của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, có những kết quả thu đạt dù không được như mong muốn nhưng cũng có lợi ích. Mấu chốt của chương trình phát triển Xã Hội, Kinh Tế của VNCH là Kế Hoạch Năm Năm 1957-1961 với một Ngân sách đầu tư khoản $17.5 tỷ đồng bạc Việt Nam tương ứng với hối xuất $500 triệu Mỹ Kim mà trong đó khoản $286 triệu Mỹ kim là phần viện trợ từ ngoại quốc. Ưu tiên 43% ngân sách dùng cho các công trình lợi ích công cộng và phát triển năng lượng tức là những cấu trúc nền móng cho sự tăng trưởng của một nền kinh tế tương lai như VNCH mong muốn. Đồng thời, VNCH ghi nhận rằng nền Kinh Tế tương lai của miền Nam Việt Nam nhất định phải dựa trên việc sản xuất Nông Nghiệp; do đó đã giành riêng cho lãnh vực phát triển nông nghiệp một phần ngân sách là 22%. Y tế, Giáo dục và Gia cư 12%, gia tăng Kỹ nghệ 9% và 14% dự phòng linh tinh. Những công trình phát triển Kinh Tế chủ yếu của kế hoạch 5 Năm 19571961 gồm có: tái thiết 1,000 km cầu cống đường giao thông, đường sắt tàu hỏa, hảng xưởng mới để sản xuất các mặt hàng vải, xi măng, giày dép, võ lốp xe, thủy tinh, giấy. Mức sống của dân chúng hy vọng được nâng cao qua chương trình trồng trọt lúa trên các loại ruộng đất bị bỏ hoang hoặc chưa được trồng trọt, gia tăng diện tích trồng mía để sản xuất đường, tăng gia sản xuất tơ tầm, bông vải, hạt tinh dầu, thuốc lá và cao su. Ngoài ra còn có các chương trình cãi thiện chăn nuôi gia tăng gia súc, nông lâm và đánh bắt cá, khai thác hầm mỏ than đá.

VSTK - 4039

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

Kế hoạch Năm Năm không được phổ biến rầm rộ như là một kế hoạch chính thức của chính phủ mà chỉ hé lộ cho biết như là một chương trình nghiên cứu và do đó những chi tiết nội dung không được công khai tuyên bố khi bắt đầu khởi phát từ năm 1957. Chi tiết về nguồn tài trợ cho kế hoạch nghiên cứu nầy chỉ được công bố vào năm thực hiện thứ năm. Với kế Hoạch Năm Năm, trong giai đoạn 1957-1959, VNCH chỉ gặt hái thành công một cách khiêm nhường. Một số ít công trình sản xuất được xây dựng nhu Hảng xi măng Hà Tiên, nhà máy lọc đường mía Hiệp Hòa ở Thủ Đức, Trung tâm điện lực chạy bằng than đá ở cạnh mỏ than Nông Sơn-An Hòa, một nhà máy làm giấy, một nhà máy thủy tinh, hai xưởng dệt vải và một xưởng sản xuất vỏ xe Michelin. 2.2 - Cải cách điền địa

Ở một Quốc Gia mà 80% dân số sống trên các địa bàn nông nghiệp thì những vấn đề thuộc về lãnh vực Nông Nghiệp thật là quan trọng khẩn thiết đối. Chỉ có một thiểu số 2% đại điền chủ nhưng lại là những chủ nhân của 45% diện tích ruộng đất ở miền Nam Việt Nam. Chương trình cải cách điền địa của chính quyền Quốc Gia Việt Nam đã được được khởi phát trước đây trong những năm 1947 và 1953 nhưng vào những thời điểm nầy VC đang kiểm soát phần lớn các ruộng đất ở phía nam vĩ tuyến 17, vùng duyên hải miền Trung và một số vùng ở đồng bằng sông Cửu Long. Bao gồm những diện tích ruộng đất mà chính quyền Quốc Gia Việt Nam thời cựu Quốc trưởng Bảo Đại khoanh vùng trên bản đồ để thực hiện chính sách cải cách điền địa. Trong khoảng những năm 1945-1954, phe CS Việt Minh đã tịch thu không bồi thường những nông trại canh tác cao su và lúa của Pháp và những người hợp tác với Pháp rồi chia những vùng đất này cho những tá điền. Cũng vào thời đó, các giáo phái Hòa Hảo và Cao Đài cũng thi hành những chính sách cấp phát ruộng đất tịch thu của người Pháp và những người hợp tác với Pháp cho dân nghèo. Trước tình trạng mất an ninh tại nông thôn, nhiều gia đình địa chủ rời bỏ đồng ruộng của họ lánh nạn khủng bố của VC để lên thành phố sinh sống và tìm sự an toàn. Nông dân đã chia nhau những vùng ruộng đất này hoặc ngưng nộp tô cho những thửa ruộng tự canh.31 Nội dung cải cách điền địa của VNCH chủ yếu được thể hiện trong bốn đạo dụ: - Dụ số 2 (8/1/1955) quy định mức thu tô (giá thuê đất) tối đa và lãi suất mà điền chủ được áp dụng. Mức tô tối đa từ 10 đến 15% trên số lúa thu hoạch cho ruộng làm 1 mùa /mỗi năm. Mức tô tối đa từ 15 đến 25% cho mùa gặt chính của ruộng 2 mùa / mỗi năm. - Dụ số 7 (5/2/1955) quy định việc thuê đất phải có khế ước (hợp đồng) tá điền. Thời hạn khế ước là 5 năm, có tái ký. Tá điền có quyền trả đất và phải báo trước chủ đất 6 tháng. Chủ đất muốn lấy đất lại phải báo trước tá điền 3 năm. Khế ước được chia thành 3 loại: loại A: đối với ruộng đang canh tác có

VSTK - 4040

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

chủ: loại B: đối với ruộng hoang có chủ; loại C: đối với ruộng hoang vắng chủ (Hội đồng xã thay mặt chủ đất ký khế ước với nông dân) -Dụ số 28 (30/4/1956) quy định quy chế tá điền. - Dụ số 57 (20/10/1956) quy định việc truất hữu ruộng đất địa chủ. Mỗi địa chủ chỉ được giữ lại 100 ha ruộng đất Ruộng bị truất hữu sẽ được đem bán lại cho những người không có ruộng đất, mỗi gia đình nông dân không quá 5 ha, người mua sẽ trả tiền trong thời gian 6 năm. Trong thời gian đó ruộng đất vẫn thuộc quyền sở hữu của chính quyền. Trong 10 năm kế tiếp, người được phát ruộng không được cho mướn hay đem bán lại. Địa chủ có ruộng đất bị truất hữu sẽ được bồi thường 10% tiền mặt, số còn lại được trả bằng trái phiếu trong vòng 12 năm, với lãi xuất từ 3%-5% mỗi năm.32 2.3 - Kết quả của chương trình cải cách điền địa

Chương trình Cải Cách Điền Địa khởi đầu tiến triển một cách chậm chạp. Các địa chủ chỉ hợp tác với chính quyền VNCH một cách miễn cưỡng và rất nhiều nông dân đã bị nhồi sọ rằng họ là những người chủ thực sự của phần ruộng đất mà CSVM đã ban phát cho họ trước đây. Lại còn thêm tình trạng cửa quyền, giấy tờ nhiêu khê rườm rà khiến cho nông dân rất khó có thể hiểu biết thông suốt để chấp nhận một cách suông sẻ chương trình cải cách điền địa của chính phủ. Tái định cư và cấp phát cho đồng bào miền Bắc di cư đạo Công Giáo cũng gây dư luận xấu cho chính quyền VNCH. Trong hai năm 1955 – 1956, chính phủ Mỹ đã cử một phái đoàn cố vấn do W. Ladejinsky (một chuyên gia về cải cách điền địa đã từng giúp Tưởng Giới Thạch thực hiện cải cách điền địa ở Đài Loan) sang miền Nam Việt Nam giúp chính quyền Việt Nam Cộng hòa soạn thảo chính sách ruộng đất. Ladejinsky đã phàn nàn với đại sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn về vấn để thủ tục hành chánh nhiêu khê và thái độ lơ là chiếu lệ của các chức sắc của chính quyền Viện Nam có nhiệm vụ thi hành chương trình CCĐĐ như sau:

VSTK - 4041

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

Tuy vậy, năm 1957 chương trình CCĐĐ tiến triển khả quan hơn nhờ vào việc chính phủ Pháp thỏa thuận với chính phủ VNCH bồi hoàn 1/3 chi phí bồi thường riêng cho các điền chủ người Pháp hoặc có quốc tịch Pháp có ruộng đất bị truất hữu. Theo một phúc trình của Ủy ban OCB (Operation Coordinating Board/Ủy Ban Phối Hợp Hành Đông) của Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ (NSC/National Security Council) thì từ tháng 11/1957, chính quyền VNCH đã không còn bận tâm gì về vấn đề phải trả ½ tiền bồi hoàn truất hữu ruộng đất bằng tiền mặt. Dồng thời chính phủ Hoa Kỳ cũng chấp thuận tài trợ chi phí cho các cơ quan hành chánh điều hành công tác chuyển hữu ruộng đất trong chương trình cải cách điền địa của chính phủ. Đã có khoảng 5% nông dân đủ điều kiện được chuyển quyền sở hữu ruộng đất theo chương trình CCĐĐ. Vào cuối năm 1959, đã có gần 800,000 nông dân được chuyển quyền sở hữu ruộng đất. Khoảng 400,000 hecta. ruộng đất khác do chính quyền mua lại của các đại địa chủ ruộng cũng được phấn chia cho 118,000 nông dân khác. Cùng trong một thời điểm nầy, khoảng 600,000 hecta. ruộng đất bỏ hoang vì chiến tranh nay đã được VNCH thu hồi và phân chia cho nông dân miền Nam để phục hồi sản xuất nông phẩm.33. Tất cả hiệu quả của chương trình CCĐĐ của VNCH bắt đầu xuất hiện vào cuối thập niên năm mươi. Từ 1955 cho đến cuối năm 1959 mức sản xuất tăng gia gần gắp đôi, cao su trồng và lấy mũ cả hai tăng 20% nhưng cũng chỉ cho mức tiêu dụng trong nước. Từ lúc nầy cho đến cho đến lúc cường độ phá hoại của CSVM năm vùng gia tăng cường độ thì múc sản xuất của hai loại nông phẩm vừa kể không bị giảm sút nhưng vẫn chưa có thặng dư để xuất cảng làm giảm bớt cán cân chi phó xuất nhập cảng. Kể từ những cố gắng khởi đầu của VNCH, chương trình CCĐĐ thì về mặt hình thức và cách thực hiện đã có nhiều dư luận phê phán nghiêm khắt; ngay cả viện trợ của Hoa Kỳ để thực hiện chương trình CCĐĐ nầy cũng bị cùng chung một sự phê phán như thế cho rằng viện trợ nầy khiến VNCH phải tùy thuộc quá nhiều vào Hoa Kỳ trên cả hai bình diện Kinh tế và chính trị và khiến cho nhân dân Việt Nam trở thành “những kẻ hành khất thường trực của Hoa Kỳ”. Dư luận cũng chỉ trích Hoa Kỳ thôi thúc hối nhiều qua việc đầu tư của các tư nhân vào những chương trình phát triển ở miền Nam của chính thể VNCH và chính ngay Tổng thống Diệm cũng đã lên tiếng phàn nàn về mặt nầy. Thực chất của vấn đề đầu tư không không được các nhà đầu tư ngoại quốc hưởng ứng là vì họ e sợ khung cảnh không an toàn và sẽ mất tất cả hoặc không thu gặt được lợi lộc nào nếu chỉ biết nghe theo lời kêu gọi của Hoa Kỳ “Giúp miền Nam Việt Nam bớt lệ thuộc vào ngoại viện” 34 hay nói khác đi là Hoa Kỳ muốn người khác chia xẻ gánh nặng của Hoa Kỳ viện trợ cho VNCH. 2.4 - Những chiều hướng Kinh Tế của VNCH

VSTK - 4042

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

Nhìn trên thực tế miền Nam của VNCH, nếu so sánh với mức sống tiêu chuẩn hiện tai của người dân ở Tây phương thì hiển nhiên là mức sống của người dân nông thôn miền Nam VNCH thực sự còn quá khiêm nhường nhưng những tiêu chuẩn cơ bản cần như yếu cho cuộc sống như ăn mặc, nhà ở và sự giáo giục tối thiểu cho trẻ em, thì VNCH có thể cung ứng cho số dân chúng ở các vùng nông thôn. Bên cạnh những phúc lợi hời hợt như thế dĩ nhiên phải có những điểm yếu kém nghiêm trọng thâm nhập vào nền kinh tế của miền Nam VNCH, bởi vì mức sống của Quốc Gia VNCH hiện nay tiêu biểu của một sự phồn vinh giả tạo và lung lay vì chỉ biết tựa nương trên chương trình viện trợ quân sự và tiêu thụ theo chiều hướng của Hòa Kỳ: nhờ có viện trợ kinh tế, miền Nam có thể nhập cảng hàng hóa tiêu dùng để nâng cao mức sống. Nhờ có viện trợ quân sự của Hoa Kỳ, VNCH mới có thể phòng thủ an ninh nội chính bị đe dọa bởi thế lực quân sự bên ngoài miền Nam VNCH gây ra. Cái giá mà VNCH phải trả, để có được những thành tựu “xây kinh tế trên cát” vừa kể, là miền Nam VNCH sẽ bị sụp đỗ hoàn toàn cả các mặt Kinh tế, chính trị và quân sự trong một tương lai gần hay xa nếu vì một lý do nào đó Hoa Kỳ sẽ ngừng lại không cần báo trước hay đền bồi những cái gọi là “sự cứu viện có tính cách làm giảm cơn bệnh ngặt nghèo của miền Nam VNCH- chứ không phải chính danh là một chương trình trợ giúp phát triển Kinh Tế” như nhiều người lầm tưởng. Với hình thức viện trợ “Kinh Tế” kiểu đó, miền Nam VNCH phát triển nền kinh tế bằng cách dùng tiền để nhập cảng hóa tiêu thụ hơn là có thể làm cho nền kinh tế trong nước tăng trưởng hay nói khác đi chính là “mua kinh tế” chứ không phải là phát triển kinh tế.35 Nước Việt Nam khi chưa bị chia cắt thành hai thể chế đối nghịch nhau thì cả hai miền trước đây là một đôi thúng gánh cân bằng kinh tế cho cả nước: Miền Bắc có nền kỹ nghệ với sáng khoản, hầm mõ dồi dào, miền Nam có lúa gạo đầy kho, ruộng đất cò bay thẳng cánh, nông lâm không thiếu, cá tôm đầy sông . . .khiến cho nền kinh tế của nước Việt Nam từ Nam chí Bắc đều hòa hợp tương hổ thành một khối kinh tế thống nhất để có những thứ vật thừa dư xuất cảng. Trước thế chiến thứ II, gạo của miền Nam gửi ra miền Bắc khoản ½ triệu tấn mỗi năm và gạo thặng dư xuất cảng cũng ngang ngửa ½ triệu tấn mỗi năm. Miền Nam nhận từ miền Bắc các nguyên liệu như than đá để chạy nhà máy phát điện, xi măng để xây cất, giấy, hóa chất, thủy tinh và phân bón. Ngay cả kỹ nghệ dệt cũng tập trung cả ở miền Bắc. Vậy ai có thể lớn tiếng hô hào cho rằng việc chia cắt đất nước từ vĩ tuyến thứ 17 vào năm 1954 là công bình, là hợp lý thiên nhiên và có lợi cho nhân dân Việt Nam? Bởi vì nếu xét về mặt kinh tế thì sự chia cắt đất nước là một điều đại bất hạnh một sự kiện phản tự nhiên, phản bội nhân dân Việt Nam.36 Nhân dân ba miền Nam-Trung-Bắc đã phải gánh chịu nhiều lần bị thoái trào đi xuống kể từ thế chiến thứ II và kéo dài cho đến hiện giờ kể từ 1954. Sự hủy hoại tàn phá kinh tế và tài nguyên của đất nước một cách tàn độc khi quân

VSTK - 4043

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

phiệt Nhật đặt gót giày xâm lược lên đất nước Việt Nam. Kế đến là bắt đầu cuộc nội chiến Quốc-Cộng 1946-1954 khiến cho các cơ cấu hạ tầng kinh tế như, đường bộ, đường sắt, thủy lộ bị tàn phá nghiêm nghiêm trọng, đất đai canh tác bị bỏ hoang trở thành rừng rậm vô chủ để trở thành chỗ ẩn náo an toàn cho du kích CSVM để rồi về đêm ra mặt quấy rối các vùng nông thôn ở miền Nam. Nỗi bất hạnh của người dân miền Nam VNCH càng chồng chất thêm bởi nhiều sự kiện gây ra từ hậu qua của việc đôi đất nước. Người Pháp ở miền Nam phải ra đi vì nền độc lập chính danh của VNCH kéo theo sự ra đi của những cơ sở kinh doanh, đầu tư của họ đề trở về mẫu quốc Pháp, để ở lại miền Nam một lỗ hỏng khiếm khuyết quan trọng về vốn đầu tư, các chuyên gia khoa học kỹ thuật cần yếu cho sự điều hành và sản xuất kinh tế ở miền Nam. Việc gánh gồng thu nhận thêm gần một triệu đồng bào miền Bắc di cư tị nạn CSVM là một gánh nặng cho VNCH trong chính sách phục hồi kinh tế ở miền Nam. Mặc dù VNCH phải gánh chịu những khó khăn như vừa nhận định ở phần trên nhưng rất ít dư luận có thể chối bỏ là có tiến triển kinh tế ở miền Nam VNCH. Vào tháng 05/1959, Bản phúc trình đánh giá tình hình của cơ quan NIE 63-59 tuyên bố rằng “Miền Nam chỉ đang tiến triển một cách hạn chế trên những bước đi tới chương trình phát triển kinh tế dài hạn trong vòng 5 năm kể từ khi được hoàn toàn độc lập./ South Vietnam has made only limited progress toward basic long-term economic de velopment in the five years since independence.” .” NIE 63-59, tr.125 Tuy nhiên, sau khi nêu lên những nguyên cớ về tình hình an

ninh bất ổn ở miền Nam VNCH gây ảnh hưởng bất lợi cho đà phát triển kinh tế, bản phúc trình đánh giá lại tiếp tục viết tiếp rằng hệ thống đường xá giao thông, công cuộc CCĐĐ và một số ít chương trình mở mang khiêm nhường về mặt kỹ nghệ, tất cả gọp lại thành một chúng cớ cho thấy là “Miền Nam đang thực hiện được một số tiến bộ về mặt kinh tế. / Nevertheless, South Vietnam is

28

making some economic progress.”37 .

29

3/ TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN QUÂN ĐỘI VNCH

30

3.1- Quân lực VNCH theo đề xuất của tướng O’Daniel

31

32

33

34

35

36

37

38

39

Ngày 26/01/1956, một phần lính Liên Hiệp Pháp còn đóng ở Vũng Tàu đã rời Việt Nam sang Phi Châu (3,000 người). Tổng số quân Pháp ở Việt Nam còn trên 20,000 và sẽ triệt thoái lần lần. 38 Ngày 25/04/1956, Quân đội Liên Hiệp Pháp rút hết khỏi miền Nam Việt Nam Cộng Hòa. Tướng Pháp Jacquot và và đô đốc Jozan được Tổng thống Ngô Đình Diệm tuyên gắn đệ nhất và đệ nhị hạng Bảo Quốc Huân chương. Pháp tổ chức cuộc diễn hành thủy quân của họ lần cuối cùng tại bến Bạch Đằng. Nhiều quân cụ được chuyển trao lại cho quân đội VNCH. Bộ Tư Lệnh Pháp ở Đông Dương bị giải tán, tướng Jacquot về mẩu quốc Pháp. 39 .

VSTK - 4044

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

Mặc dù khủng hoảng chiến lược gay gắt hơn hết mà hậu quả dễ nhìn thấy chính là từ tình trạng rút quân nhanh chóng của quân đội Liên Hiệp Pháp nhưng vẫn còn có những hiệu quả sâu xa khác nữa khiến cho toàn thể kế hoạch về quân đội VNCH cần phải được cứu xét ngay từ thời điểm nầy. Vào cuối năm 1955 hai tướng Hoa Kỳ và Pháp là Collins và Ély đã đưa ra một kế hoạch thành lập 100 ngàn người cho quân đội Quốc Gia Việt Nam ở miền Nam dựa trên nền tảng viện trợ tài chánh giới hạn của Hoa Kỳ có ý định cung ứng và dựa trên dự thuyết là Pháp sẽ tiếp tục giữ vai trò lực lượng chính yếu giữ gìn nền an ninh quốc phòng của Quốc Gia Việt Nam ở miền Nam. Kế hoạch quân đội nầy của Ély-Collins đã khiến cho chính quyền VNCH của Tổng thống Ngô Đình Diệm không hài lòng vì con số 100,000 quân áp choo VNCH theo ý đồ của Pháp-Hoa Kỳ là chỉ để tăng cường sự phòng thủ của Pháp chống lại sự xâm lược của CS lan tràn xuống phía Nam vùng Đông Nam Á. Bộ trưởng Quốc phòng của chính quyền VNCH Nguyễn Văn Vỹ đã tuyên cáo rằng VNCH thấy không có lý do nào hợp lý để giới hạn số lượng quân đội của VNCH như kế hoạch Ély-Colins trù định trong khi CSVM ở Bắc Việt đang ngang nhiên tiếp tục gia tăng quân số của họ.40 Kể từ tháng 05/ 955, các giới lãnh đạo chính phủ Hoa Kỳ ở Hoa Thịnh Đốn đều thừa nhận rằng VNCH hiển nhiên là cần phải có một lực lượng quân đội rộng lớn hơn và bộ Quốc phòng Hoa Kỳ yêu cầu đoàn cố vấn quân sự Hoa Kỳ cần đặt ra kế hoạch cho một cơ cấu thực tiễn lực lượng quân đội Quốc Gia VNCH mà không cần vấn đề tài chánh. Tướng Hoa Kỳ O’ Daniel đã đáp ứng sự yêu cầu của bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ bằng cách đề nghị một lực lượng mới 150,000 quân, tăng thêm 6,000 quân yểm trợ cùng như gia tăng thêm 1,000 quân cho binh chủng hải quân và Hải quân. Hoa Thịnh Đốn đã chuẩn nhận đề nghị nầy của tướng O’Daniel vào tháng 08/1955.41 Khác với quan điểm của quan chức hành chánh của chính phủ Hoa Kỳ ở Hoa Thịnh Đốn, tướng O’Daniel từ lúc bắt đầu đã chủ trương rằng QLVNCH miền Nam Việt Nam ở cần phải đủ để có thể giữ an ninh nội chính đồng thời có khả năng chận đứng sự xâm lấn của CSVM từ miền Bắc Việt Nam. Với sự rút lui hoàn toàn của đoàn quân viễn chinh của thực dân Pháp khỏi miền Nam của VNCH thì việc khai trển một phương cách nào đó để chống lại sự xâm lăng ngoại nhập từ phía Bắc Việt rõ ràng là một điều cần thiết phải được thực hiện và chính vì thế mà O’Daniel chủ trương rằng nhiệm vụ trước mắt của quân lực VNCH là một nhiệm vụ phòng thủ kép đối nội và đối ngoại. Viên tướng Hoa Kỳ nầy thiết định kế hoạch thành lập 4 Sư đoàn dã chiến và 6 Lữ đoàn bao gồm 13 Trung đoàn giành cho việc giữ gìn an ninh vùng lãnh thổ.

VSTK - 4045

1

2

3

4

5

Các Trung đoàn có khả năng tăng cường thêm cho 3 Lữ đoàn hay nhiều hơn khi cần. Những Lữ đoàn được xem như là những đơn vị nhỏ giáng trả cơ động và trang bị đơn giản nhưng với hỏa lực mạnh cho chiến thuật cận chiến. nơi các địa thế rừng rậm, đồi núi và đồng ruộng, những địa hình không có đường giao thông vận chuyển. Không giống như ở cấp Lữ đoàn (Sư Đoàn VSTK - 4046

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

Nhẹ/Light Division), cấp Sư đoàn Giả chiến có các đại đội quân cụ, quân vận, quân nhu, hậu cần, thám báo, truyền tin và quân y. Tuy nhiên, suốt hết năm 1955 kế hoạch thành lập các sư đoàn cho quân lực lực VNCH của tướng O’Daniel chỉ có trên giấy tờ. Quân đội VNCH vẫn tiếp tục là một đội quân bao gồm các đội quân binh hỗn độn tầm cỡ tiểu đoàn hay nhỏ hơn đã có kể từ ngay sau khi xuất hiện Hiệp định Geneva về Đông Dương 1954. Các đơn vị quân binh nầy đang phải trãi ra khắp nơi để giữ gìn an ninh nội chính chống lại sự quấy rối của các nhóm vũ trang miền Nam và Việt Cộng nằm vùng và vì thế chính phủ VNCH rất phân vân lo âu không thể thực hiện ngay kế hoạch gôm tụ quân binh theo tướng O’Daniel đề xuất để thành lập thành những Trung Đoàn và Sư đoàn giúp cho việc huấn luyện quân sự có thể bắt đầu ngay để đạt được kết quả và hiệu lực tốt và sau đó thì được chuyển đi giao phó giữ trách nhiệm chiến lược trên nhiều vùng lãnh thổ miền Nam VNCH. Đến cuối mùa Thu 1955 quân binh của VNCH mới bắt đầu được tập trung thành đội ngũ như tướng O’ Daniel dự trù và một chương trình hướng dẫn lãnh đạo chỉ huy cho các tư lệnh sư đoàn và bộ tham mưu cùng với các chi huy trưởng Trung đoàn đã được tổ chức ngay nhưng cũng phải kéo dài trong nhiều tháng để việc hình thành đội ngũ cho quân lực VNCH có thể được hoàn bị và trang bị tương đối đúng mức. O’Daniel tin tưởng rằng nếu quân lực VNCH được tổ chức, huấn luyện và trang bị đúng mức thì có thể trì hoãn cuộc tấn công xâm lấn của CSVM từ miền Bắc để chờ đợi sự can thiệp của tổ chức Phòng Thủ Đông Nam Á hoặc sự can thiệp trực tiếp của Hoa Kỳ cùng một lúc với tổ chức nầy.42 3.2 - Hoa Kỳ viện trợ quốc phòng cho chính phủ VNCH

Hoa Kỳ tiếp tục thực hiện trong khoảng thời gian 1957-1959 một tổ chức cơ cấu quốc phòng vững mạnh và có hiệu quả cho VNCH, giúp cho quốc gia Việt Nam Tự do thiết lập các lực lượng quân sự trong đó bao gồm có những dịch vụ tiếp vận và hành chính quản trị nhằm mục đích bảo đảm cho nền an ninh nội chính đồng thời cung ứng một sự chống trả giới hạn khi có sự khởi xướng tấn công của CSVM từ miền Bắc Việt Nam: “Assist Free Viet Nam to build up indigenous armed forces, including independent logistical and administrative services, which will be capable of assuring internal security and of providing limited initial resistance to attack by the Viet Minh.”43 Viện trợ quân sự trực tiếp của Hoa Kỳ cho

VNCH trong các tài khóa 1956-1959 vào khoản $445.7 triệu đô la.44 4/- QUÂN LỰC VIỆT NAM CỘNG HÒA

Cơ cấu tổ chức phức tạp của quân lực VNCH không có gì thay đổi vào cuối năm 1955. Tổng thống Diệm vẫn nấm giữ vai trò Tư Lệnh tối cao và thực thi quyền hạn nầy qua trung gian của một phụ tá bộ Quốc Phòng. Mọi chính sách trọng yếu đối với quân lực VNCH đều do chính tổng thống Diệm quyết định chẳng hạn như chọn lựa, phân công, thăng chức cho các hàng sĩ quan cao cấp của quân đội. Một bộ Tổng VSTK - 4047

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

Tham Mưu được thành lập để chỉ huy việc quản trị hành chánh quân lực VNCH kiêm nhiệm việc kiểm soát các hoạt động của hải quân và không quân VNCH. Trên lý thuyết thì Bộ Tổng Tham Mưu đặt dưới quyền của một sĩ quan cao nhất của quân lực đồng thời cũng là phụ tá Tổng Tổng Tham Mưu của quân đội. Vào cuối nửa năm 1957, tổng thống Diệm thiết đặt hai bộ chỉ huy hành quân: Quân đoàn I thành lập ngày 1 tháng 6 năm 1957, gồm các sư đoàn 1 và 2 dã chiến. Quân đoàn II ngày 1 tháng 10 năm 1957, gồm sư đoàn 3 và 4 dã chiến .44 Ngày 1 tháng 3 năm 1959, Quân đoàn III được thành lập, gồm sư đoàn 5 và 7 Bộ binh. Tiềm lực của quân đội VNCH đặt trên cơ bản 150,000 quân binh như Hoa Kỳ đã đồng ý vào cuối năm 1955 nhưng chỉ thực hiện được khoản trên dưới 140,000 vào năm 1958. Các cơ cấu chính yếu của quân đội VNCH vào khởi đầu năm 1959 gồm có một Tổng Hành dinh trung ương, hai bộ chi huy quân đoàn, 6 quân khu, [Gồm Đệ nhất quân khu (Đông Nam phần), Đệ nhị quân khu (Trung phần), Đệ tam quân khu (Kontum, Pleiku, Bình Định, Phú Yên), Đệ tứ quân khu (nam Cao nguyên Trung phần và phía nam duyên hải Trung phần), Đệ ngũ quân khu (Tây Nam phần) và Quân khu Thủ đô (Sài Gòn, Gia Định, Long An.] 4 sư đoàn dã chiến với quân số 8,100/mỗi sư đoàn, 6 sư đoàn nhẹ /khinh chiến với quân số 5,800/ mỗi sư đoàn.45

Tổng thống Diệm và các hàng phụ tá chính yếu của Ông đều chủ trương một chương trình đào tạo quân đội VNCH theo mẫu mực và do các cố vấn của Hoa Kỳ trực tiếp huấn luyện. Do đó, Anh ngữ là một điều kiện ưu tiên cho các hàng ngũ sĩ quan để hợp tác với các cố vấn quân sự Hoa Kỳ và cũng như là điều kiện bắt buộc trong các chương trình huấn luyện tại các trường hay trung trung tâm huấn luyện của Hoa Kỳ. Các tài liệu cơ bản về dã chiến và kỹ thuật được dịch ra tiếng Việt để phổ biến các nguyên tắc chiến lược của Hoa Kỳ và phương hướng huấn luyện cho sĩ quan và hạ sĩ quan VNCH. Tuy nhiên, trong khoảng những năm 1957-1959, tình rạng khiếm khuyết các cấp sĩ quan có khả năng vẫn là một vấn đề nghiêm trọng. Đến giữa năm 1958, mặc dù đã có gần 3,000 sĩ quan bị lưu ngũ sau khi họ đã mãn hạn phục vụ quân đội theo luật định, tình trạng khiếm khuyết sĩ quan cũng gần 1,500 người. Phần nhiều các sĩ quan cao cấp chỉ huy cấp sư đoàn vào năm 1958 thường là quá trẻ vào khoảng VSTK - 4048

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

35 tuổi. Họ có rất ít kinh nghiệm hoặc chưa từng có kinh nghiệm chỉ huy đến cấp trung đoàn hoặc những đơn vị chiến đấu có quân số lớn và đa số họ là những hàng sĩ quan người Việt Nam trước đây do quân đội Pháp huấn luyện, đào tạo. Hậu quả là các hàng sĩ quan chi huy cao cấp nầy của VNCH cần phải được gửi sang các trung tâm hoặc trường huấn luyện của quân sự ở Hoa Kỳ để tập huấn bổ túc, học tập tham mưu chiến thuật và chiến lược của quân đội Hoa Kỳ.47 JCS, tr. 146 Nguồn đào tạo và cung ứng hàng ngũ sĩ quan cho quân lực VNCH là Học viện quân sự Đà Lạt và và trường huấn luyện sĩ quan bộ binh Thủ Đức nhưng vẫn không đủ cung ứng cho nhu cầu chi huy và tham mưu trong quân đội VNCH. Bộ Tổng Tham Mưu và Học Viện Quân Sự ở Sài Gòn với thành phần sĩ quan giảng huấn đã được tu nghiệp ở Hoa Kỳ cũng tổ chức những lớp huấn luyện về Tham Mưu khóa 05 tháng hoặc khóa 10 tháng cho các hàng sĩ quan chỉ huy cấp dã chiến nhưng rất khó có người đủ điều kiện để được tuyển chọn tham dự khóa học nầy. Hoa Kỳ cũng tài trợ chương trình huấn luyện chuyên ngành như quân nhu, truyền tin, công binh cho quân lực VNCH từ Hoa Kỳ. Trong khoảng 1954-1958, đã có hơn 2,000 quan, binh quân lực VNCH được gửi sang các trường hoặc trung tâm huấn luyện quân sự ở Hoa Kỳ hoặc các căn cứ quân sự của Hoa Kỳ ở ngoại quốc để thụ huấn. 48 JCS, tr. 146 Để thích ứng với kế hoạch của Hoa Kỳ thành lập và điều hành một quân lực chuyên nghiệp thì chính phủ VNCH cần phải có một chế độ quân dịch cưỡng bách. Ngày 02/05/1957, tổng thống Ngô Đình Diệm đã ban hành luật cưỡng bách thi hành nghĩa vụ quân sự với các thanh niên trong vòng lứa tuổi 20-21, trong thời hạn 12 tháng với 4 tháng thụ huấn ở quân trương và 8 tháng phục vụ ở các đơn vị tác chiến. Từ 01/08/1957, lệnh thi hành nghĩa vụ quân sự được gửi tới cho khoản 500 người/mỗi tuần và con số nầy tăng lên gần 800 người/mỗi tuần kể từ năm 1958. Từ năm 1959, thời hạn thi hành quân dịch là 18 tháng.49 4.1 - Tình trạng vũ khí, quân trang và quân cụ của quân lực VNCH Sách sử quân sử The Prelude to the War in Vietnam 1954-1959 của bộ Tham Mưu liên quân Hoa Kỳ JCS ghi chép như sau:50 Quân lực VNCH được trang bị hoàn toàn với các loại vũ khí và quân cụ lỗi thời đã được xử dụng từ thế chiến thứ II và thời chiến tranh Đông Dương lần thứ I. Chính phủ VNCH chưa có khả năng tự lập các phương tiện sản xuất và bảo quản vũ khí, quân trang, quân dụng nhất là vấn đề bảo quản và sửa chữa đối với ngành quân xa và quân cụ. Trình độ bảo quản trong quân lực VNCH vẫn chưa đạt được đến mức độ trung bình, cơ phận thay thế lại rất hiếm hoi trong kho dự trữ. Vì vậy, Hoa Kỳ phải tài trợ việc thuê mướn các nhóm chuyên viên kỹ thuật tư nhân từ Hoa Kỳ hay từ Phi Luật Tân để đảm trách vấn đề bảo trì, sửa chữa lưu động bên cạnh một thiểu số chuyên viên bảo trì của quân đội VNCH đã được

VSTK - 4049

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

thụ huấn từ Hoa Kỳ. Nhiều loại quân xa bất khiển dụng vẫn phải tiếp tục gửi sang các căn cứ bảo trì của Hoa Kỳ ở Nhật Bản để phục hồi và sửa chữa. 4.2 – Binh chủng Không quân VNCH

Mặc dù có một chỉ huy trưởng riêng nhưng thự tế hiện giờ vẫn ở dưới quyền kiểm soát và điều động của tổng thống Diệm kiêm nhiệm Tổng tư lệnh tối cao quân đội trong vị thế một Tổng trưởng Quốc Phòng của chính phủ VNCH. Nhiệm vụ của không quân VNCH chỉ có giới hạn trong những công tác như chuyển vận, liên lạc, tuần thám, di tản và yểm trợ các đơn vị chiến đấu dưới đất. Đa số các phi công và chuyên viên kỹ thuật đều do quân đội viễn chinh Pháp đào tạo và huấn luyện từ các căn cứ huấn luyện không quân của Pháp ở Bắc Phi. Kể từ đầu năm 1959, lực lượng không quân của VNCH có gần 5,000 quân binh trong số nầy chỉ có hơn 300 sĩ quan. Các loại máy bay từ thời thế chiến thứ II và thời chiến tranh Đông Dương lần I gồm có 148 phi cơ đủ loại trong đó có: 25 phi cơ oanh kích và săn giặc F8F; 35 máy bay vận tải C-47; 10 trực thăng H-19; 56 phi cơ thám sát, liên lạc L-16; 18 phi cơ oanh kích và huấn luyện AT-6; 1 phi cơ tuần thám và liên lạc Morane-Saulnier- 500; 2 phi cơ vận tải C-45; 1 phi cơ chỉ huy (aero commander). Tất cả số phi cơ nầy được xếp thành nhiều phi đội khác nhau:

1 phi đội chuyển vận, 2 phi đội liên lạc tuần thám, 1 phi đội hỗn hợp, 1 phi đội huấn luyện và một phi đội chỉ huy.

VSTK - 4050

F8F

Dakota C-47

H-19

L-19

AT- 5006

Morane-Saulnier

C-45 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Một loại máy bay trinh sát chỉ huy

Kể từ 1958-1959, Hoa Kỳ chính thức nhận trách nhiệm huấn luyện nhân sư cho không lực VNCH trên tất cả các mặt: lái diều khiển phi cơ, phi hành, điện tử, truyền tin và bảo trì tại trung tâm huấn luyện không quân ở Nha Trang, ở Biên Hòa và ngay tại Tân Sơn Nhứt. Mặt khác, nhiều du học sinh thuộc binh chủng không quân VNCH cũng được gửi đi thụ huấn ở Hoa Kỳ hoặc ở những căn cứ không quân Hoa Kỳ ở Viễn Đông. Tính đến ngày 30/06/1958 đã có khoản gần 400 quan, binh không lực VNCH đang được thụ huấn tại Hoa Kỳ hoặc ở hãi ngoại trên nhiều lãnh vực chuyên môn của ngành không quân. Hoa Kỳ đã lên kế hoạch đạt mức chỉ tiêu huấn luyện và đào tạo 208 phi công cho VNCH vào năm 1963. 4.3 – Binh chủng Thủy quân VNCH

Được quân đội viễn chinh Pháp huấn luyện và đào tạo từ trước cho đến giữa năm 1957. Kể từ tháng 04/1958, MAAG của Hoa Kỳ lên kế hoạch tổ chức thủy quân VNCH theo mô hình huấn luyện và đào tạo của hải quân Hoa Kỳ. Theo kế hoạch nầy thì Hải quân VNCH được chia thành 3 ngành: Hành chánh, Hành quân và Tiếp vận và gồm có 5 trung tâm chỉ huy:1- Thủy quân; 2- Căn cứ và trung tâm huấn luyện; 3- Trung tâm tiếp liệu thủy quân Sài Gòn; 4-Thủy quân Lục chiến; 5- Hải lực và Giang lực. Nhiệm vụ của Thủy quân VNCH là kiểm soát cận duyên ngăn chận các vận chuyển xâm nhập bất hợp pháp cũng như yểm trợ các chiến dịch của bộ binh và tổ chức chuyển vận quân binh đổ bộ bằng các loại tàu há mồm. Một trách vụ quan trọng khác của thủy quân VNCH là kiểm soát các thủy lộ sông ngòi trong nội địa VNCH và tỏ ra chuyên nghiệp, hữu hiệu tại miền đồng bằng sông Cửu Long trong công tác phát hiện và chận đứng các đường xâm nhập trên sông ngòi của bộ đội CSVM. Cho đến năm 1959, chương huấn luyện đào tạo nhân sự được thực hiện khá tốt tại trường huấn luyện Hải quân Nha Trang với nhiều cố vấn tập huấn Hoa Kỳ bên cạnh các giảng viên và huấn luyện viên VNCH đã từng được thụ huấn ở Hoa Kỳ. Lính thủy bộ binh (CSVM gọi là lính thủy đánh bộ) mà sau nầy trở thành đơn vị Thủy quân lục chiến VNCH từ trước năm 1959 rất yếu kém nhưng sau VSTK - 4051

1

2

3

4

khi có sự cố vấn của Hoa Kỳ và một số quan, binh VNCH được gửi sang Hoa Kỳ tập huấn, đơn vị Thủy quân lục chiến của VNCH đã lần lần trở thành một binh chủng thiện chiến gan dạ gây nhiều e sợ và tổn hại cho CSVM ở miền Nam.

5

6

7

8

9

10

11

Nhân số của bính chủng Hải quân vào thời điểm nầy vào khoảng 5,000 quan, binh mà trong số đó 1,500 người là thuộc đơn vị Thủy quân lục chiến. Hải quân VNCH có 7 chiến hạm tiềm kích tàu ngầm, 3 diệt lôi hạm duyên hải, 18 tàu đỗ bộ há mồm và 23 tiểu đĩnh tuần giang. Tuần giang đĩnh

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

5/ ĐÁNH GIÁ QUÂN LỰC VNCH 1957-1959

Cũng theo quân sử của JCS thì trong khoảng thời gian nầy các phái đoàn cố vấn quân sự Hoa Kỳ đã lạc quan về tình hình tiến triển thuận lợi của công cuộc huấn luyện và trang bị cho quân lực VNCH và họ đã báo cáo về Hoa Thịnh Đốn rằng tình hình tiến trển tốt đẹp sẽ còn tiếp tục trong tương lai. Trong những năm 1955, 1956 chỉ huy trưởng đoàn cố vấn quân sự Hoa Kỳ đã nhận định rằng quân lực VNCH chỉ có thể đảm nhiệm một cách giới hạn việc phòng giữ an ninh nội chính chứ không thể nào ngăn chận hay cầm cự một mình để làm chậm lại sức tiến công ngoại nhập của CS. Tuy nhiên từ năm 1957,1958 viên chỉ huy trưởng nầy lại nhận định rằng tình hình tiến triển khả quan hơn và năm 1959 thì lại cho rằng quân lực VNCH nay có đủ khả năng để giữ gìn an ninh nội chính đồng thời có thể kháng cự với những sự xâm nhập nhỏ của CSVM tại các vùng biên giới cũng như có khả năng cầm cự trong một tuần để ngăn chận, làm chậm bước sức tổng tiến công của CSVM. Trong tình huống tổng tấn công của CS, Quan lực VNCH cũng có khả năng chống giữ căn cứ Đà Nẵng trong vòng 3 hay 4 tuần lễ đồng thời bảo toàn kiểm soát các yếu điểm truyền thông liên lạc ở cao nguyên và duyên hải miền Trung Việt Nam và chống trả bộ độ du kích và các lực lược chính quy xâm nhập của CSVM.51 Mặt khác, các chức quyền cố vấn Hoa Kỳ cũng phúc trình một cách khả quan về tiến triển đáng kể của binh chủng Hải quân VNCH trong khoản thời gian 1957-1959: vào giữa năm 1957, khi các cố vấn quân sự Hoa Kỳ bắt đầu trực tiếp lãnh nhận trách nhiệm huấn luyện cho quân lực VNCH thì hải quân Việt Nam chỉ có thể bảo vệ các đường thủy vận bên trong nội địa tại vùng phía Nam đổng bằng sông Cửu Long nhưng lại khiếm khuyết trong việc tuần sát các vùng bờ biển. Tuy nhiên đến đầu năm 1959, thì hải quân VNCH đã có khả năng khá hữu hiệu trong công tác tuần sát các đường thủy vận trên các sông ngòi cũng như các vùng bờ biển của miền Nam VNCH duyên hải. VSTK - 4052

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

Về mặt tiếp vận thì vào năm 1957, các cố vấn quân sự Hoa Kỳ nhận thấy rằng các cơ cấu tổ chức tiếp vận của Quân Đội VNCH không đủ khả năng và không thích hợp cho các công tác yểm trợ hậu cần khi xảy ra chiến tranh. Nguyên nhân khiếm khuyết chính là vì nhân sự của tổ chức nầy không có kinh nghiệm về tiếp vận trong tất cả các giai đoạn, không có khả năng bảo quản, khiếm khuyết phương tiện tiếp vận và phân phối mặt hàng tiếp liệu quân sự. Sau khi có sự can dự trực tiếp của các cố vấn quân sự Hoa Kỳ,vào các lãnh vực vừa kể thì tình hình tiếp vận trong quân lực VNCH đả thay đổi và tiến triển liên tục theo kỹ thuật, phương pháp và tổ chức của quân đội Hoa Kỳ đặc biệt là về mặt bảo quản dã chiến bằng cách huấn luyện thực hành nhân sự tại chỗ hoặc gửi đi thụ huấn chuyên môn tiếp vận ở hải ngoại. Các chức quyền cao cấp cao cấp của chính phủ Hoa Kỳ ở Hoa Thịnh Đốn cũng cảm thấy hài lòng một cách chừng mực về những tiến triển thuận lợi của quân lực VNCH. Ủy Ban Phối Hợp Các Chiến Dịch /OCB báo cáo rằng trong khoảng thời gian 1957-1959 tình thế khả quan quân sự ở miền Nam VNCH đã được nâng cao. Đầu năm 1959, Hội Đồng Tham Mưu Trưởng Liên Quân Hoa Kỳ/JCS đã báo trình cho bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ rằng quân lực VNCH ở miền Nam đã có khả năng củng cố an ninh nội chính và có khả năng ngăng chận những sự xâm nhập nhỏ của CSVM tại các vùng biên giới. Vào đầu tháng 09/1959, Hội đồng JCS nầy lại gửi đến bộ trưởng bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ một sự ước định tình hình nói rằng bộ binh VNCH có khả năng giữ gìn an ninh nội chính đồng thời cũng có khả năng ứng phó tiên phong ngăn chận một cuộc tấn công rộng lớn của CSVM ngang qua vĩ tuyến 17. Hải quân VNCH có khả năng để tuần canh duyên hải một cách hiệu quả có giới hạng và có khả năng tuần sát gìn giữ nội chính và rất có nhiều khả năng hoạt động trên các sông ngòi trong nội địa để yểm trợ cho các chiến dịch hành quân của bộ binh VNCH. Các tàu và hạm đỗ bộ chỉ giới hạn trong các cuộc đổ bộ nhỏ. Khả năng tham chiến của Không quân còn thấp vì chỉ có một phi đội chiến đấu và chưa được tăng cường vì hiệu quả cấm đoán của hiệp định Geneva 1954. Cũng chưa có được một hệ thống tổ chức phòng không. Tuy nhiên, Không quân VNCH đã thực hiện khá tốt công tác không vận cho binh chủng nhảy dù và yểm trợ tốt cho bộ binh trên khắp các chiến trường ở miền Nam VNCH. Trước đó, bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ cũng đã tuyên bố với Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ rằng Hoa Kỳ đã tạo dựng được một tài sản chiến lược ở miền Nam Việt Nam 6/ - CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊ CÁ NHÂN TẬP QUYỀN CỦA ÔNG DIỆM

Tình hình quân sự và kinh tế khả quan chỉ là một mặt của toàn bộ vấn đề khó khăn mà miền Nam VNCH phải đối phó vào những năm cuối cùng của thập niên 1950. Trong khi VNCH nhờ vào sự viện trợ trực tiếp của Hoa Kỳ đã VSTK - 4053

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

cho thấy một sự tiến triển biểu kiến trên hai lãnh vực quân sự và kinh tế thì cùng một lúc VNCH lại đang bị mất đi ưu thế trên mặt trận thống nhất chính trị. Vào cuối năm 1956, một tình trạng thay đổi thái độ của người dân miền Nam đối với chính quyền VNCH đã thấy tỏ hiện. Người dân miền Nam khởi đầu đã có nhiều thiện cảm, khoan dung, độ lượng với ông Diệm nhưng sau một thời gian không lâu thì từ thái độ khoan dung, thiện cảm lại tiếp nối theo bằng những bất mãn chán chường, mất thiện cảm, kèm theo những đợt sóng ngầm phê phán chỉ trích. Ngoại trừ một thiểu số đồng bào mới di cư vào Nam, đa số người dân bình thường ở các tỉnh thành và đô thị miền Nam VNCH đều giữ yên lặng vì họ là những người thấp cổ bé họng e sợ bị vạ lây bởi hệ thống công an cảnh sát của chính quyền đương nhiệm. Một số trong nhiều nguyên nhân làm mất lòng dân miền Nam là chính sách đối xử không khoan nhượng đối với những thành phần tử quốc gia đối lập, một nền hành chánh cai trị tập quyền phong kiến cùng với việc hủy bỏ những quyền công dân hiến định với lý do là vì yêu cầu bức thiết cho nền an ninh nội chính của VNCH. Vào cuối năm 1956, qua một thông điệp gửi cho Giám đốc Cục Đông Nam Á Sự Vụ về tình hình VNCH đại sứ Hoa Kỳ Reinhardt ở Sài Gòn nhận xét rằng đã có dấu hiệu cho thấy là sau những thành công đã gặt hái được, Ông Diệm càng lúc càng tỏ ra chủ quan không còn muốn tiếp nhận những ý kiến từ những viên chức cố vấn thuộc hạ và bạn hữu của Ông.52 Đầu năm 1957, tòa đại sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn lại báo cáo rằng ông Diệm chủ trương một chính sách không khoan nhượng với những thành phần đối lập và đối với những sự phê phán của bất cứ ai đối với chính phủ VNCH. Ông đã tỏ ra tin tưởng một cách chủ quan về “ý kiến không thể sai lầm của mình” và càng lúc càng xa rời, làm ngơ đối với những ý kiến của người khác trái với ý kiến nền móng của Ông ngoại trừ những ý kiến và cố vấn của những người thân thuộc trong gia đình họ Ngô. Mặc dù vậy, cũng vào tháng 05/ 1957, khi sang thăm hữu nghị Hoa Kỳ tổng thống VNCH Ngô Đình Diệm đã được đón rước bằng máy bay dành riêng cho tổng thống Hoa Kỳ Eisenhower, được quần chúng Hoa Kỳ hoan hô nhiệt liệt đón chào như là một người anh hùng cứu tinh của vùng Đông Nam Á Châu không bị rơi vào hiểm họa của làn sóng đỏ cộng sản. Tổng thống VNCH đã đọc một bài diễn văn trước một phiên họp lưỡng viện của Quốc hội Hoa Kỳ, được Thống đốc thành phố New York tiếp đón trọng thể đến thăm viếng. cùng với sự hoan hô rầm rộ của dân chúng Hoa Kỳ khi ngồi xe diễn hành trên đại lộ Broadway, Manhattan nổi tiếng của New York ngày 13/05/1957.

VSTK - 4054

http://bcm.bc.edu/issues/spring_2005/features.html

1

2

3

4

5

6

7

Thị trưởng thành phố New York Robert F.Wagner xưng tụng tổng thống Ngô Đình Diệm như là một trong những nhân vật lịch sử vĩ đại của thế kỷ 20. Thượng Nghị sĩ J.F.Kennedy - tổng thống tương lai của Hoa Kỳ - so sánh miền Nam VNCH như là một thành lũy của Thế giới Tự Do trong vùng Đông Nam Á Châu. Tập san Saturday Evening Post số ra ngày 15/09/1956 gọi ông Diệm là một viên quan triều đình trong bộ âu phục trắng vãi láng đang làm cho mưu đồ của cộng sản bị xáo trộn.53

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

Mặc dù tổng thống Diệm đang được tuyên xưng nhiệt liệt ở Hoa Kỳ, nhưng các viên chức Hoa Kỳ làm việc bên cạnh của tòa Đại Sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn lại có những nhận định khác nhau về thành tích của chính phủ VNCH. Mùa Thu năm 1957, Đại sứ Durbrow cùng với một số các viên chức đầu não Hoa Kỳ ở Sài Gòn đã họp lại để phát thảo một bản phúc trình phê phán mạnh mẽ chính sách và đường lối của chính phủ VNCH. Họ phê phán ông Diệm không chịu chia xẻ trách nhiệm cho người khác, lấn lướt không đếm xỉa gì đế sự hiện hữu của cá bộ trưởng trong chính phủ, hạn chế quyền hạn của họ, tự mình ôm đồm trách nhiệm từ việc lớn đến việc nhỏ, nghi kỵ, không có ý thức cơ bản nào về những quy tắc kinh tế. Việc phát triển kinh tế và cải cách điền địa bọ bỏ bê, lơ là để chăm chăm nỗ lực đặt ưu tiên vào những chương trình, kế sách củng cố an ninh quốc phòng. Ở các vùng nông thôn, mức độ bất mãn của dân chúng đối với chính quyền quốc gia VNCH đang gia tăng và tình hình an ninh nội chính đang bị giảm sút đáng lo ngại. Tại các vùng đô thị tương đối an tòa thì dân chúng hoang mang và lo sợ vì cán bộ đảng Cần Lao của gia đình ông Diệm điều khiển và chi phối khắp mọi lãnh vực chính trị, an sinh xã hội, báo chí, truyền thông, văn hóa và những sinh hoạt công cộng khác.54 Hiến Pháp 1956 mặc dù đã đề đặt ra những cơ chế Cộng Hòa và ấn định những quyền tự do chính trị cơ bản cho công dân nhưng lại không có được một cơ chế tổ chức đảng phái chính trị nào gọi là cạnh tranh một cách công khai v ới chính quyền hiện tại của VNCH. Ông Diệm đã áp đặt những điều kiện hành chánh hết sức giới hạn khiến cho việc áp dụng trên thực tế chỉ có một vài tổ chức đối lập bù nhìn, chiếu lệ. Mãi cho đến tháng 05/1957, người ta mới thấy một nhóm

VSTK - 4055

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

nhân vật chính trị miền Nam VNCH gồm có Hoàng Cơ Thụy, Phan Quang Đáng, Nghiêm Xuân Thiện và một số người khác họp báo, tuyên bố lập một “Khối Dân Chủ” đối lập hợp pháp với chính quyền của tổng thống Diệm55 và sẽ đưa người ra ứng cử vào quốc hội Lập Pháp vào năm 1959 nhưng chính quyền bát bỏ đơn xin thành lập của Khối Dân Chủ nầy. Một thành viên của khối nầy là bác sĩ Phan Quang Đáng vẫn cứ nộp đơn úng cử và trúng cử nhưng sau đó bị chính quyền truy tố và kết án tù về tội vi phạm luật bầu cử, và truất bỏ ghế dân biểu của đương sự. Từ 1956-1959, ông Diệm cãi biến Phong Trào Cách Mạng Quốc Gia thành một công cụ chính trị ủng hộ tuyệt đối đường lối, chính sách của ông Diệm nhưng lại đối kháng với tất cả các tổ chức, đảng phái đối lập với chính quyền VNCH.Tất cả mọi công chức, nhân viên, cán bộ và ngay cả quân nhân trong quân đội đều phải gia nhập vào Phong Trào Cách Mạng Quốc Gia để có thể được hưởng những đặc ân về kinh tế, tài chánh của chính phủ. Cán bộ và các thành viên của Phong Trào Cách Mạng Quốc Gia khi đi bầu cử thì phải bỏ phiếu chọn người của chính quyền đưa ra tranh cử.55bis Trong khoảng những năm 1957-1959, các phóng viên báo chí ngoại quốc ờ miền Nam Việt Na đã chỉ trích rằng chính quyền VNCH đã vi phạm hiến pháp, tước đoạt nhân quyền của công dân với danh nghĩa bảo vệ nền an ninh nội chính của miền Nam VNCH để dựng lên những Trung Tâm Chính Huấn giam giữ tập trung các cán bộ và bộ đội CSVM vô thời hạn mà không cần phải qua một thủ tục pháp lý hay xét xử theo hiến định. Có nhiều công dân miền Nam bị chính quyền lên án một cách oan ức là CSVM nằm vùng hay bị chụp mũ là thành phần thân Cộng “Ăn cơm Quốc Gia thờ ma Việt Cộng” và bị đưa vào các trung tâm Chính Huấn nầy chỉ vì họ đã dám lên tiếng chỉ trích, phê phán chế độ VNCH. Hoa Kỳ bắt đầu e ngại về những khuynh hướng độc tài càng lúc càng gia tăng của tổng thống Diệm trong những năm 1958 và 1959 đặc biệt là chính sách kiểm duyệt và giới hạn quyền tự do báo chí. Khi nhậm chức thủ tướng chính phủ Quốc Gia Việt Nam vào năm 1954, chính quyền của ông Diệm chỉ áp dụng những biện pháp trừng phạt không nặng quá mức đối với những trường hợp vi phạm các điều lệ kiểm duyệt báo chí và bề ngoài thì người ta cứ tưởng rằng quyền tự do ngôn luận, báo chí ở miền Nam Việt Nam lần lần sẽ được nới rộng thêm nhưng không được bao lâu thì chính quyền càng lúc càng siết chặt chính sách kiểm duyệt báo chí có thể là vì báo chí hiện đang đua nhau áp dụng một cách vô trách nhiệm chủ nghĩa duy cảm để đăng tải những nguồn tin quá giật gân gây hoang mang trong dân chúng. Chính quyền cũng chú tâm theo dõi các báo chí ngoại quốc để ngăn ngừa “các trường hợp đã phá quá mức chính sách của chính phủ và chế độ gia đình trị của ông Diệm. Có nhiều tờ báo đã bị tịch thâu, tòa soạn bị đóng cửa tạm thời hoặc bị rút giấy phép xuất bản vĩnh viễn mà theo chính quyền thì những tờ báo nầy thân cộng

VSTK - 4056

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

hoặc có ý muốn cổ súy và khuyến khích cho chế độ cộng sản lan tràn khắp nước Việt Nam. Nhiều ký giả bị bắt giữ vì có liên hệ với Việt Cộng hay là vì thiếu đạo đức nhận tiền thuê mướn để viết bài không đúng sự thật có hại cho chính quyền và chế độ.56 Chính sách gia tăng đàn áp của chế độ và chính quyền VNCH có thể nhìn

thấy qua những hành động và phân biệt đối xử, ngược đãi của chính quyền đối với người Hoa và các sắc tộc thiểu số miền Thượng. Đây là hai sắc tộc trong số 10% dân tộc thiểu số ở vùng cao nguyên miền Nam VNCH nhưng lại là hai thành phần dân tộc thiểu số quan trọng trên hai bình diện kinh tế và địa dư lãnh thổ ở miền Nam Việt Nam. - Người Hoa Vào năm 1956, có hơn ½ triệu người Hoa trên tổng số dân số của miền Nam Việt Nam mà đa số sinh sống một cách riêng biệt ở thành phố Chợ Lớn chỉ cách trung tâm Sài-Gòn khoảng 5-6 cây số. Nhóm sắc tộc người Hoa ở miền Nam xưa nay được thực dân thuộc địa Pháp ưu đãi vì họ cung cấp cho quân đội viễn chinh và chính quyền thực dân Pháp ở Sài Gòn nhiều mối lợi vật chất kết xù béo bở để được tự do thao túng khai thác nấm giữ nhiều nguồn lợi kinh tế, thương mãi, tài chánh yết hầu của miền Nam Việt Nam. Họ sống xa cách với người Việt chính gốc, họ chỉ biết theo lời phán dạy của các Bang, Hội riêng của họ,56 bis họ có trường học riêng để giảng dạy giáo dục văn hóa, phong tục tập quán Trung Hoa cho con cháu của họ, xuất bản báo chí sách vở bằng tiếng Trung Hoa, họ tụ hợp nhau lại tạo thành một quốc gia trong một quốc gia. Họ dùng tiền bạc vật chất để mua chuộc và hối mại quyền thế những viên chức trong chính quyền để được bao che, để được ưu thế trong các cuộc làm ăn của họ. Sau hai năm đầu cầm quyền và chỉ gây phiền nhiễu cho người Hoa một cách cầm chừng, ngày 21/08/1956, tổng thống Diệm ra sắc luật số 48 với hiệu lực hồi tố ấn định rằng tất cả những người Hoa sinh ra tại Việt Nam từ trước đến nay đương nhiên có quốc tịch Việt Nam và là những người Việt Nam.56 ter Một sắc luật bổ túc số 52 ban hành ngày 29/08/1956 đòi hỏi tất cả công dân Việt Nam phải lấy tên tiếng Việt trong thời hạn 6 tháng nếu không sẽ bị phạt vạ. Tiếp theo, ngày 05/09/1956, tổng thống Diệm ban hành Dụ số 53 ấn định rằng tất cả ngoại kiều sống trên lãnh thổ VNCH kể từ nay nếu không nhập quốc tịch Việt Nam sẽ không còn được làm 11 nghề (Cá, thịt, tạp hóa, than củ, dầu nhớt, tiệm cầm đồ, vãi lụa, sắt đồng, than vụn, xay lúa, ngũ cốc, chuyên chở, làm trung gian ăn hoa hồng.) và nếu đã làm, thì phải giải nghệ ngay trong vòng 6 tháng hoặc 1 năm.57 Cùng một thời gian, chính quyền của ông Diệm cũng ra quyết định rằng kể từ nay tất cả trường trung học đệ nhị cấp của người

VSTK - 4057

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

Hoa trên miền Nam VNCH phải được dạy bằng Việt ngữ và đúng theo chương trình ấn định của chính phủ của VNCH.58 Những biện pháp vừa kể trên của chính quyền VNCH khiến cho cho cộng đồng người Hoa ở miền Nam Việt Nam nhất là ở Sài Gòn, Chợ Lớn bị xao động và phản đối mạnh mẽ. Họ từ chối không chịu nhập tịch Việt Nam, họ kêu cứu với chính quyền Trung Hoa Quốc Dân Đảng của Tưởng Giới Thạch ở Đài Loan yêu cầu can thiệp, đại sứ của Đài Loan phản kháng nhưng VNCH phản hồi rằng đây là chuyện nội bộ của VNCH., họ xuống đường biểu tình gây bạo động, phản đối, đóng cửa hết các trường học của họ, ngưng hết các hoạt động thương mại và đồng loạt rút hết tiền của họ gửi trong các ngân hàng ở Sài Gòn, Chợ Lớn và một khối lượng tiền tệ trị giá khoảng 17% tổng số tiền tệ của VNCH bị họ kiềm hãm cất giữ lại không cho tiếp tục lưu hành trên thị trường cùng một lúc với việc họ ngưng tất cả mọi hoạt động xuất cảng trên thị trường lúa gạo khiến cho đồng bạc Việt Nam mất giá nặng nề trên thị trường hối đoái tự do, mọi hoạt động thương mại bị ngưng trệ, nền kinh tế VNCH bị đe dọa lung lay. Hoa Kỳ yêu cầu ông Diệm ôn hòa nới tay nhưng bây giờ đây lại là vấn đề thể diện giữa ông Diệm độc đoán cao ngạo và những người Hoa cứng đầu hám lợi đang sinh sống trên đất nước VNCH.59. Ngày 29/05/1957 chính phủ VNCH và chính quyền Đài Loan thỏa hiệp cho hồi hương về Đài Loan kể từ 01/07/1957 những người Hoa sinh tại Việt Nam nếu không muốn nhập Việt tịch nhưng chỉ có hơn 600 người làm đơn xin về Đài Loan và do sự áp dụng du số 53 kể ở phần trên cấm Hoa kiều là 11 nghề khiến cho 1,013 tiệm chạp phô phải đóng cửa hoặc sang nhượng lại cho người khác, 596 thớt thịt heo sang tay người Việt ngoài số hơn 400 thớt thịt của người Việt sẵn có. 59 bis Nhưng, cuối cùng rồi ông Diệm cũng phải nhượng bộ đấu diệu, nới lỏng chương trình quốc hữu hóa kinh tế đối với nhóm người Hoa sinh sống trên lãnh thổ VNCH: cuối tháng 07/1957, người Hoa được tiếp tục kinh doanh, hành nghề, mở cửa hàng ở VNCH nhưng phải do thân thuộc, con cháu sinh tại Việt Nam đứng tên, hoặc nhập tịch Việt Nam theo thủ tục đơn giản. Hiệu trưởng các trường học chỉ cần là người Hoa sinh tại Việt Nam. Tiếng Hoa được sử dụng lại trong trường học trừ các môn sử ký, địa lý và Việt văn. 60 Một số nhỏ người Hoa vì e sợ bị tống khứ rời khỏi Việt Nam cho nên cũng phải chấp nhận những quy định mới của chính phủ VNCH về vấn đề quốc tịch. Đến năm 1959, thì hầu hết người Hoa được chính quyền thống kê là đã hòa nhập với VNCH.61 -

Người Thượng Tây Nguyên

Trong khi nhóm sắc tộc thiểu số người Hoa xem thường quốc tịch và văn hóa của VN và tự coi họ như là những khách trú ngụ được quyền làm ăn tự do trên đất nước của người khác thì chính quyền VNCH cũng có thái độ xem VSTK - 4058

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

thường đối với một số sắc tộc khác. Họ là những bộ tộc vùng cao nguyên ở phía Tây miền Nam VNCH thường được gọi là người Thượng Tây Nguyên với dân số khoảng trên ½ triệu người. Địa danh Tây Nguyên được biết đến từ năm 1960, khi công bố Hiến pháp 1959 của Việt Nam Cộng hòa, trong đó có điều khoản về các khu tự trị của các sắc tộc thiểu số và có đề cặp đến Tây Nguyên. Trước đó, từ thời Pháp thuộc, vùng đất này chưa có tên gọi riêng mà chỉ là đơn vị hành chính trực thuộc Khâm sứ Trung Kỳ gọi là Cao nguyên Trung Kỳ hay là Cao nguyên miền Nam/ Les Hauts Plateaux du Sud. Thời nhà Nguyễn, vùng đất này được thuộc về châu Thượng Nguyên bao gồm Thủy Xá, Hỏa Xá là vùng đất cư trú của người Êđê, Gia Rai, Ba Na và là một phần Tây Nguyên ngày nay. Sau khi Nhật đảo chính Pháp, chính phủ Trần Trọng Kim đã đổi tên đơn vị hành chính cấp Kỳ thành cấp Bộ. Từ đó vùng đất này được gọi là Cao nguyên Trung Bộ trong khi người Pháp thành lập Xứ Thượng Nam Đông Dương (Pays Montagnard du Sud-Indochinois) năm 1946. Khi Quốc gia Việt Nam thành lập, Quốc trưởng Bảo Đại đã đổi tên đơn vị hành chính cấp Bộ thành cấp Phần. Riêng khu vực cao nguyên được tách ra và được hưởng quy chế hành chính đặc biệt có tên là Hoàng triều Cương thổ kể từ năm 1950. Ngày 15-4-1950 Bảo Ðại ban hành Dụ số 6 thành lập hoàng Triều Cương Thổ (Domaine de la Couronne), gồm Xứ Thượng miền Nam và Xứ Thượng miền Bắc, độc lập với các chính quyền đồng bằng. Ranh giới và diện tích Xứ Thượng miền Nam giống như diện tích và ranh giới Xứ Thượng Nam Ðông Dương trước kia (Les Hauts Plateaux du Sud), gồm một phần lãnh thổ Nam Kỳ, Trung Kỳ, Cambogde và Lào, với cảng Cam Ranh làm cửa ngõ đổ ra Thái Bình Dương. Tại vùng này thì Quốc trưởng Bảo Đại vẫn giữ vai trò là Hoàng đế. Đến năm 1955, chính phủ Ngô Đình Diệm chấm dứt chế độ Bảo đại và thành lập nền Đệ nhất Cộng hòa. Hoàng triều cương thổ lại được sát nhập vào Trung phần và được gọi là vùng Cao nguyên Trung phần. Tên gọi này được VNCH sử dụng cho đến năm 1975. Từ thời Pháp thuộc, qua thời của cựu hoàng Bảo Đại, họ vẫn còn chậm tiến, tiếp tục nếp sống bộ lạc du canh, quanh quẩn trên các đồi núi, rừng sâu, xa cách với xã hội văn minh bên ngoài Cũng giống như trường hợp của sắc tộc người Hoa ở Việt Nam, người Thượng được thực dân Pháp lợi dụng ban phát cho một số ân huệ để trở thành một lực lượng đối trọng chống đối người Việt miền Kinh. Cũng giống như bao nhiêu trào lưu lịch sử của nước Việt Nam đã qua, VNCH nhất định phải tiếp tục giữ quyền sở hữu và quản trị vùng đất quan trọng nầy với diện tích trải dài 4/5 tổng số diện tích lãnh thổ của miền biên giới phía Tây của VNCH và vì vị thế chiến lược từ bao nhiêu đời của nó. Chính sách hòa nhập Kinh Thượng một nhà của VNCH đã phải đối đầu với VSTK - 4059

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

CSVM nằm vùng chung sống trà trộn với đồng bào Thượng ở Tây Nguyên. Vào lúc VNCH đang tận lực trong những năm đầu của thể chế Cộng Hòa để sắp xếp ổn định các miền xuôi và đồng bằng ở miền Nam thì CSVM nằm vùng ở lại miền Nam sau Hiệp Định Geneva đã phát động một chiến dịch chiêu dụ, lôi kéo đồng bào Thượng theo về với họ để được họ bảo vệ phong tục, tập quán, ngôn ngữ riêng của bộ tộc, được hưởng quy chế tự trị giống như các dân tộc thiểu số miền thượng du Bắc Việt dưới chế độ CS của VNDCCH.61bis Chính sách đồng hóa và kiểm soát của CSVM đối với các dân tộc thiểu số miền núi ở Bắc Việt cũng gặp phải những trở ngại và khó khăn chứ không riêng gì ở miền Nam VNCH. Thông tri của Ban Bí thư đảng CSVM số 48TT/TW, ngày 17 tháng 5 năm 1957 về việc kiểm điểm công tác dân tộc và xây dựng chính sách cải cách dân chủ ở miền núi có đoạn viết: “. . . Từ nǎm 1952 đến nay, vùng dân tộc đã qua nhiều cuộc vận động để thực hiện chính sách dân tộc và các chính sách khác của Đảng và Chính phủ. Tình hình xã hội miền núi có thay đổi tiến bộ. Đặc biệt việc thành lập hai Khu tự trị: Khu tự trị Thái Mèo và Khu tự trị Việt - Bắc là một bước tiến mới trong việc thực hiện chính sách dân tộc, có ảnh hưởng tốt trong nhân dân các dân tộc. Bên cạnh những kết quả đạt được, chúng ta cũng đã phạm nhiều khuyết điểm, còn nhiều thiếu sót, làm hạn chế và trở ngại cho việc chấp hành đúng đắn chính sách dân tộc. Kinh nghiệm vận động dân tộc chưa được tổng kết, chính sách dân tộc còn chưa thật cụ thể, thích hợp, đường lối chưa được rõ ràng: mặt khác do hoàn cảnh miền núi, do địch còn đang tích cực hoạt động phá hoại, chia rẽ... Cho nên hiện nay công tác dân tộc còn nhiều khó khǎn, cán bộ gặp nhiều lúng túng. Để phát triển công tác dân tộc lên một bước, đưa các dân tộc thiểu số ở miền Bắc tiến dần từng bước vững chắc lên chủ nghĩa xã hội, phải chú trọng tổng kết kinh nghiệm công tác dân tộc và xây dựng đường lối chính sách thích hợp với tình hình và yêu cầu phát triển của các dân tộc.”62

Để thu phục đồng bào miền Thượng Tây Nguyên, chính quyền trung ương VNCH thực hiện một chương trình gồm có 2 phần: giáo dục bằng cách thiết lập các trường học giảng huấn một cách thân hữu nhiệt tình những phương pháp tiên bộ về canh tác nông nghiệp để khuyến dụ họ trở thành những công dân Việt Nam hữu dụng, trung thành với chế độ VNCH và xúc tiến chương trình định cư một số đồng bào người Việt (Kinh) từ các vùng đồng bằng cách đưa khoản 40,000 đồng bào Việt/Kinh tiên phong lên lập nghiệp tại các địa điểm then chốt ở Tây Nguyên vào đầu năm 1959 như là một mẫu mực cho đổng bào Thượng noi theo đồng thời cũng là một hình thức phòng vệ an ninh quốc phòng ngăn ngừa sự xâm nhập của CSVM xuyên qua vùng biên Tây Nguyên giáp giới với Lào và Cao Miên. Cho dù chính quyền VNCH cố gắng đến mức nào đi chăng nữa thì tình trạng va chạm chung đụng giữa người Kinh và người Thượng ở Tây Nguyên vẫn không thể nào chấm dứt hoặc giảm nhẹ bớt đi sự nghi kỵ chán ghét lẫn nhau. Người Thượng tố cáo rằng người Việt/Kinh đến lấn chiếm hết những phần đất đai trồng trọt của họ còn những người Việt tiên phong tới đây thì than phiền là không thể sống chung đụng với

VSTK - 4060

1

2

3

4

5

6

7

8

9

những người nguyên thủy chậm tiến như thế trên những phần đất đai khó canh tác và đầy muỗi mồng gây mầm dịch bệnh sốt rét.63 Dù sao thì ông Diệm cũng đã giải quyết được một phần khá lớn chương trình định cư những đổng bào di cư từ Bắc vào Nam sau ngày đất nước Việt Nam bị chia đôi bởi Hiệp Định Geneva 1954: tính đến cuối năm 1959 thì đã có khoản trên 200,000 đồng bào Việt/ Kinh không có ruộng đất từ các vùng đồng bằng miền Nam được đưa lên định cư và tái định cư tại hơn 140 địa điểm ờ Tây Nguyên miền Nam VNCH64 nhưng chưa có thể chiếm được niềm tin và lòng trung thành của những sắc tộc người Thượng ở đó. *BÀI ĐỌC THÊM

10 11 12

13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30

31 32 33 34

35 36 37 38 39 40 41

Người Hoa tại Việt Nam và tương quan Hoa–Việt65 ....... ....... Tại miền Nam, cũng trong năm 1955 chính phủ bắt đầu dùng luật quốc gia để hội nhập người Hoa vào cộng đồng người Việt. Sắc luật này dùng cách giải quyết của triều đình Việt Nam trước thời Pháp thuộc, xác định tất cả con trẻ của các cuộc hôn nhân Hoa Việt đều là người Việt, và không có quyền từ bỏ quốc tịch Việt Nam. (16). Sắc luật tổng thống (Số 48) ngày 21 tháng Tám, 1956 đi một bước gay hơn nữa. Tất cả người Hoa sinh tại Việt Nam đều là người Việt Nam (jus soli) bất kể nguồn gốc của cha mẹ và ý muốn của chính đương sự. Sắc luật 48 còn có giá trị hồi tố. Tất cả những người Hoa, khách trú khác, phải làm đơn xin thường trú tại Việt Nam theo kỳ hạn, phải đóng thuế cư trú cao để được quyền sinh sống tại Việt Nam (17). Một sắc luật bổ túc (Số 52) ban hành ngày 29 tháng Tám, 1956 đòi hỏi tất cả công dân Việt Nam phải lấy tên tiếng Việt trong thời hạn 6 tháng nếu không sẽ bị phạt vạ. Ngày 6 tháng Chín chính phủ VNCH lại ban hành sắc luật Số 53 cấm người nước ngoài hoạt động trong 11 ngành nghề, kể cả buôn gạo và bán hàng tạp hóa, mà người Hoa chiếm ưu thế. Những người Hoa đang đang hoạt động trong khu vực kinh tế bị kiểm soát có 6 tháng đến 1 năm để bán hay sang nhượng lại thương nghiệp cho công dân Việt Nam nếu không sẽ có thể bị trục xuất hay phạt 5 triệu đồng Việt Nam (18). Cùng lúc, chính phủ Ngô Đình Diệm cũng bắt đầu chương trình Việt Nam hóa các trường học của người Hoa trong vùng Sài Gòn − Chợ Lớn bằng những yêu cầu như dùng tiếng Việt trong giảng dạy và bổ nhiệm Hiệu trưởng người Việt Nam. Đây là những chính sách khắt khe nhất so với tất cả các quốc gia trong vùng để hội nhập người thiểu số nước ngoài. Nhằm thẳng vào khối người Hoa, những biện pháp vừa kể ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và mức an sinh của gần 1 triệu người thuộc dân tộc Hoa sinh sống ở miền Nam (19). Trả lời cho những lời cầu cứu từ khối lãnh đạo người Hoa ở Việt Nam, chính phủ Taiwan đã lên tiến can thiệp vào tháng Chín, 1956, phản đối quyết định của chính phủ VNCH và hứa sẽ cố gắng tìm mọi cách giúp khối người Hoa ở Việt Nam. Mọi cố gắng hiệp thương của Taipei đều không có hiệu quả. Chính phủ Ngô Đình Diệm cho đây là chuyện nội bộ giữa người Việt Nam; ngày 17 tháng Tư, 1957 chính phủ Sài Gòn ra lệnh hủy bỏ tất cả thẻ thường trú nhân đã cấp cho con cái người Hoa đã sinh tại Việt Nam và yêu cầu họ lấy thẻ căn cước Việt Nam trễ nhất là ngày 9 tháng Năm, 1957. Cũng trong năm 1957, Tổng thống Ngô Đình Diệm tuyên bố, “Dòng

VSTK - 4061

1 2

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39

40 41 42 43 44

45 46

47 48

máu của người Hoa luân chuyển trong huyết quản của dân Việt, và người Việt cùng người Hoa gần như có cùng quan niệm về đạo đức và văn hóa.” (20) Ngày 3 tháng Năm , 1957, chính phủ Cộng hòa Trung Hoa tuyên bố giúp tái định cư tại Taiwan tất cả người Hoa không muốn nhập tịch Việt Nam. Giữa tháng Bẩy, 1957, chính phủ Việt Nam ngưng chương trình ghi danh cho Hoa kiều muốn hồi hương. Sau cùng chỉ có khoảng 3.000 Hoa kiều trong số 52.144 người đã ghi danh được phép quay về sinh sống tại Taiwan (21). Ngày 20 tháng Năm, Trung Quốc lên tiếng phản đối VNCH không tôn trọng quyền tự do lựa chọn của người Hoa; Quyết định của chính phủ VNCH là “đơn phương và không hợp lý, không phải chỉ là một xâm phạm thô bạo đến các quyền hợp pháp của người Hoa ở nước ngoài tại Nam Việt Nam, mà còn là một hành động vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc của luật quốc tế.” Để bày tỏ sự hỗ trợ với Hoa kiều ở Việt Nam, nhà nước CHNDTH gởi 10.000 đô-la sang giúp. Tờ Nhân Dân ở Hà Nội đăng nguyên văn lời phản đối của Beijing vào này 23 tháng Năm và ngày hôm sau tuyên bố ủng hộ quan điểm của chính phủ CHNDTH (22). Sau khi thành hình, Mặt trận Dân Tộc Giải Phóng Miền Nam Việt Nam (MTDTGPMNVN) cũng ủng hộ lập trường của Bắc Kinh trong những văn bản ấn hành năm 1960, 64, 65 và 1968 (23) . Suốt khoảng thời gian 1955-1957, nhất là khi có lời hứa giúp đỡ từ chính phủ Taiwan, người Hoa ở Việt Nam tương đối đã giữ bình tĩnh; đến mùa xuân 1957, hạn đổi quốc tịch và quốc hữu hóa hoạt động kinh tế đã gần kề nhưng cuộc hiệp thương Sài Gòn-Taipei vẫn không có kết quả cụ thể, người Hoa xuống đường gây bạo động, phản đối chính sách của chính phủ VNCH và sự bất lực của Taiwan. Đến mùa hè 1957, người Hoa đóng cửa gần hết trường học, hoạt động thương mại, và rút tiền ra khỏi ngân hàng. Vào lúc khoảng 800 triệu đến 1,5 tỉ đồng Việt Nam − gần 17% tiền tệ đang lưu hành − biến mất khỏi thị trường sinh hoạt thương mại bất chợt ngưng trệ, đồng bạc Việt Nam mất giá nặng nề trên thị trường hối đoái tự do. Richard Lindholm ghi lại trong cuốn Vietnam: The first five years (1959) cũng như tin của tờ Zhongyang Ribao ngày 21 tháng Năm 1957, theo ước tính từ Taipei, đến khoảng giữa tháng 5, 1957, có khoảng 6000 cửa hàng của người Hoa đã phải đóng cửa, 200.000 người mất công ăn việc làm. Nền kinh tế miền Nam Việt Nam gần như sụp đổ. Lịch sử lập lại một lần nữa xác minh ảnh hưởng và đóng góp quan trọng, không thể không có, của người Hoa trong nền kinh tế, thương mại Việt Nam. Chính phủ Ngô Đình Diệm nhượng bộ. Cuối tháng Bẩy 1957, người Hoa được quyền ghi danh cửa hàng bằng tên của bà con sinh tại Việt Nam, hoặc nhập tịch Việt Nam theo thủ tục đơn giản. Hiệu trưởng các trường học chỉ cần là người Hoa sinh tại Việt Nam. Tiếng Hoa được sử dụng lại trong trường học trừ các môn sử ký, địa lý và Việt văn. Cùng lúc chính phủ Việt Nam tiếp tục đẩy lùi ngày hết hạn ghi danh cho người Hoa sinh tại Việt Nam và bỏ hẳn yêu cầu này sau tháng 9, 1957. Đến tháng 8, 1958, chính phủ VNCH tiếp tục nới lỏng chương trình quốc hữu hóa kinh tế, chỉ đòi 51% trị giá thương mại của các doanh nghiệp của người Hoa − sắc luật số 53 trước kia đã giới hạn thuộc quyền người Việt − thuộc sở hữu của người Việt Nam. Người Hoa cũng được đối xử mềm mỏng khi áp dụng luật thi hành quân dịch. Tính đến 15 tháng 6, 1957 chỉ có 3.500 trên khoảng 500.000 người Hoa sinh tại Việt Nam lấy thẻ căn cước Việt Nam theo luật định với hạn chót là 09/05/1957. Cuối năm 1957, theo tài liệu của Viện Thống kê Sài Gòn 1960, trang 21, chính phủ VNCH vẫn công nhận đến 400.000 Hoa kiều cư trú tại Việt Nam. Tuy nhiên, sau cùng, gần như hầu hết những Hoa kiều (sinh ngoài Việt Nam) này đều nhập tịch Việt Nam vì lý do thực dụng. Ước tính, đến 1961, 80% vốn đầu tư trong các dịch vụ buôn bán lẻ và khoảng 75% sinh hoạt thương mãi trong nền kinh tế VNCH do người Hoa kiểm soát (24). Suốt 15 năm tiếp theo, người Hoa được thảnh thơi sinh sống, tự trị tự quản về nhiều mặt, ngay trên đất nước Việt Nam; Cùng lúc chiến tranh leo thang, người Hoa đã góp phần không nhỏ vào

VSTK - 4062

1 2

3 4

5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

tình trạng tham nhũng, hối lộ, trốn thuế, trốn quân dịch gây bất ổn định chính trị trong xã hội dưới quyền lãnh đạo của các chính phủ quân nhân sau đó. Kết quả sau cùng, đến ngày 30 tháng 4, 1975 người Hoa tại Việt Nam vẫn là vấn đề chưa có giải pháp dứt điểm. Sự có mặt cùng với những ảnh hưởng, cả hai mặt tích cực và tiêu cực, của người Hoa trên đất nước Việt Nam là thực tế lịch sử. Nếu không có thành phần dân tộc Việt gốc Hoa, miền Nam Việt Nam không thể là miền Nam Việt Nam như đã thấy. Có rất nhiều người Việt miền Nam mang dòng máu Trung Hoa trong huyết quản, có ngoại hình như tổ tiên họ ở Phúc Kiến, Quảng Đông. Họ là con cháu những giòng họ Châu, Giang, Ông, Quách, Mã, Mao, Tào, Thẩm, Vưu…, những giòng họ khó tìm thấy trong cộng đồng người Việt Nam ở bắc vĩ tuyến 17. (25) ---------------(16) Pao-Min Chang, p. 11: Yuenam huaqiao guoji wenti vanjiu (A study of national problem of Chinese in Vietnam), (Taipei: Hawai chuban she, June 1957), pp. 1-2. Đây là tập tài liệu xác đáng về cuộc tranh chấp này. (17) Pao-Min Chang, p. 11: Yuenam huaqiao guoji wenti vanjiu, p. 23-28. (18) Pao-Min Chang, p. 11: Yuenam huaqiao guoji wenti vanjiu, pp. 11-14 (19) Ky Luong Nghi, pp. 173. (20) Ky Luong Nghi, pp. 197. (21) Pao-Min Chang, p. 13: Bernard B. Fall, Vietnam’s Chinese Problem, Far Eastern Survey, May 1958, p. 68. Tất cả Hoa kiều hồi hương phải kê khai tất cả hành lý đem ra khỏi Việt Nam và được phép đem đi 400 đồng VN (tương đương 20 USD) dù họ đều phải đóng 500 đồng VN tiền “thuế rời cảng” tại phi trường trước khi lên máy bay. (22) Pao-Min Chang, p. 14: Beijing Review, June 16, 1978, p. 18; FEER, June 16, 1978 p. 20. (23) Pao-Min Chang, p. 14: FEER, June 16, 1978 p. 20. BBC/FE, June 16 1978, p. 18 (24) Alice Tay Erh Soon, The Chinese in Southeast Asia, Race, November, 1962, p. 35. (25) Thomas Engelbert, Vietnamese-Chinese Relations in Southern Vietnam during the First Indochina Conflict, Journal of Vietnamese Studies, Fall 2008, Vol. 3, No. 3, Pages 191.

*

VSTK - 4063

7/ - CUỘC NỔI DẬY Ở MIỀN NAM VIỆT NAM, 1957-1959 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

41 42 43

Mặc dù tình hình kinh tế khả quan và quân đội được cãi thiện củng cố, và tình trạng ổn định của chính quyền có vẻ như gia tăng, nhưng tình hình nội an VNCH trong khoản 1957-1959 không thấy có dấu hiệu tiến triển khả quan tương ứng với các lãnh vực vừa kể. Bề ngoài thì nguy cơ nổi dậy của CSVM ở miền Nam có vẻ như là đã bị chính quyền VNCH kiểm soát ngăn chận một cách hữu hiệu bởi vì trong những tháng đầu của năm 1957 thì tình xáo động do CSVM nằm vùng gây ra chỉ đạt được một mức độ rất thấp nhưng mức độ nổi dậy càng lúc càng gia tăng trong những tháng kế tiếp trong suốt năm 1957. Khởi đầu giai đoạn 1957-1959, sau ngày đất nước Việt Nam bị chia đôi, CSVM nằm vùng ở lại miền Nam đã phải phân tán mỏng với áp lực truy lùng cầm chừng, yếu ớt của quân đội VNCH đang trong giai đoạn thành hình. Từ giữa tháng 06/1955, CSVM ở miền Bắc đã hoang man, không nấm vững được tình hình đang xảy ra cho các cán bộ đảng viên nằm vùng của mình ở miền Nam và chỉ có thể đưa ra những nhận định tiêu cực chung chung về tình hình miền Nam Việt Nam. Miền Nam Việt Nam dưới quyền lãnh đạo của ông Diệm đang có những chuyển biến bất lợi cho các ổ CSVM nằm vùng ở lại miền Nam, làm cho kế hoạch thụ đắc luôn miền Nam của họ qua tổng tuyển cử vào năm 1956 trở thành mong manh, đang tan dần ra mây khói mà theo cách nói của CSVM là vì thái độ cứng rắn “phản động” của ông Diệm: “Tình hình miền Nam gần đây rất phức tạp, Trung ương lại không nhận được báo cáo đều. Nay chỉ cǎn cứ vào một vài bức điện của Xứ uỷ Nam Bộ và báo cáo mới nhất của Khu uỷ Sài Gòn - Chợ Lớn (tháng 5-1955), đồng thời chiểu theo nghị quyết của Hội nghị Trung ương lần thứ bảy (3-1955) mà nhận xét về tình hình miền Nam và đề ra những nhiệm vụ công tác cụ thể trước mắt của miền Nam. ...... Các phái chống Diệm như Bảy Viễn, Nǎm Lửa, Ba Cụt, Hinh, Le Roy (Nam Bộ), Bôn (Quảng Trị) cũng là một lực lượng đáng kể, nhưng nội bộ chúng không đoàn kết nhất trí. Chỉ có Bảy Viễn và Ba Cụt là chống Diệm kịch liệt, còn Nǎm Lửa tuy chống Diệm nhưng còn đương điều đình mặc cả với Diệm. Nếu Diệm mua chuộc được Nǎm Lửa thì không khỏi ảnh hưởng đến các bọn khác. Bọn Cao Đài, Phạm Công Tắc tuy cũng chống Diệm, nhưng lừng chừng chờ thời, không quyết tâm chống lại Diệm và muốn giải quyết bằng con đường hoà bình. Những phe phái này chống Diệm không có một mục đích chính trị nhất định mà chỉ vì quyền lợi địa vị cá nhân. Đối với nhân dân, từ trước đến nay chúng đã đàn áp bóc lột nhân dân rất thậm tệ nên chúng không được nhân dân ủng hộ. Về lực lượng quân sự, quân đội của chúng không được giáo dục rèn luyện về kỹ thuật vũ khí ít, không quen chiến đấu và hiện nay lại ở vào những vị trí bất lợi (nông thôn). Tuy bọn Pháp có ngấm ngầm giúp đỡ chúng, nhưng không dám ra mặt. Thái độ ươn hèn đầu hàng của Pháp không khỏi ảnh hưởng đến tinh thần một số trong bọn này. Nếu những phái chống Diệm mà không có một mục đích chính trị tiến bộ và không cải thiện được mối quan hệ tốt đối với nhân dân thì chúng khó lòng mà duy trì được cuộc chiến đấu lâu dài. Còn về phía Diệm, do chính sách độc tài của Diệm làm cho nó càng bị cô lập và gây thêm cho nó nhiều khó khǎn. Nhưng gần đây Diệm nêu lên những hành động xấu xa bỉ ổi làm tay sai cho Pháp của những bọn đầu sỏ thân Pháp và những bọn đầu sỏ trong các phái vũ trang VSTK - 4064

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

chống lại Diệm làm cho quần chúng sẵn có một tinh thần chán ghét Pháp và bọn thân Pháp trong chín nǎm kháng chiến đến nay, cũng không khỏi có một số bị lừa gạt mà không thấy hết những âm mưu của Mỹ - Diệm. Về mặt quân sự, từ khi Diệm lên cầm quyền, chúng đã xây dựng được một số lực lượng riêng và đã nắm được một số quân đội bù nhìn sau khi Pháp trao trả quyền chỉ huy cho Diệm. Quân đội bù nhìn lại được rèn luyện và có một kỹ thuật hơn và nắm được các thành phố và các đường giao thông quan trọng. Quân đội bù nhìn tuy trước nằm trong tay Pháp và bọn thân Pháp, nhưng nó có tính chất một quân đội đánh thuê, không có một mục đích chính trị gì cả. Khi quân đội này chuyển sang tay bọn Diệm, một mặt Diệm tẩy trừ bọn thân Pháp ra ngoài, một mặt dùng chức tước và tiền tài mua chuộc, quân đội này sẽ trở về tay Diệm một cách dễ dàng. Ngoài ra, đối với Pháp và bọn thân Pháp, Mỹ - Diệm dùng một chính sách cương quyết để hất cẳng Pháp, trái lại chính sách của bọn cầm quyền Pháp hiện nay thì ươn hèn, do đó Mỹ - Diệm càng lấn tới từng bước. đồng thời Mỹ - Diệm lại dùng đôla mua chuộc các phe phái chống lại chúng cũng làm cho một số phe phái đầu hàng và đi đến chỗ tan rã. Tóm lại so sánh lực lượng giữa Diệm và các lực lượng võ trang chống lại Diệm thì ta thấy Diệm có ưu thế hơn. Nhưng trong quá trình chống Mỹ - Diệm nếu ta tranh thủ được đường lối chính trị của các phe phái này tương đối tiến bộ hơn và cải thiện được mối quan hệ của chúng tốt đối với nhân dân, cùng ta thống nhất hành động chống Mỹ - Diệm, đồng thời được những phần tử Pháp chống Diệm phát triển và tích cực giúp đỡ chúng chống Diệm thì tương quan lực lượng có thể chuyển biến có lợi cho ta và bọn Diệm cũng không dễ dàng gì mà thắng được. Hiện ta cũng có nhiều khả nǎng, nhưng làm được việc đó nó đòi hỏi một sự nỗ lực cố gắng nhiều lắm mới được.

22 23 24 25 26 27 28 29 30

31 32 33 34 35 36 37

38 39 40 41 42 43 44

45 46 47 48 49 50 51

Nhân dân miền Nam, nhất là nhân dân lao động, nói chung rất tốt, hướng về miền Bắc với tất cả sự tin tưởng. Nhưng có một số còn chủ quan, cho là nǎm 1956 nhất định sẽ thống nhất Việt Nam bằng tổng tuyển cử tự do không khó khǎn gì; nên thường bị động, ỷ lại, chờ thời, chưa nhận rõ nhiệm vụ của mình là phải cùng đồng bào toàn quốc đấu tranh kiên quyết và gian khổ mới có thể thắng lợi được. Đồng thời cũng có số đông lo lắng, thiếu tin tưởng vào cuộc đấu tranh cho hiệp thương đi đến tổng tuyển cử thống nhất nước nhà thắng lợi, rồi đâm ra bi quan. Công nông, học sinh phần đông hǎng hái, nhưng có khuynh hướng tự phát, mới đấu tranh kinh tế, chưa dám đấu tranh chính trị. Nhân sĩ dân chủ thì tin ở Hồ Chủ tịch và Chính phủ ta, phục chế độ ta, nhưng sợ sống dưới chế độ ta thì không chịu được kỷ luật quá nghiêm, sợ học tập chỉnh huấn và tự do cá nhân bị hạn chế. Những thân sĩ trí thức bản thân là địa chủ hoặc có quan hệ với giai cấp địa chủ thì sợ bị đấu. Một số nhân sĩ tôn giáo và tín đồ các đạo vẫn sợ mất tự do tín ngưỡng và tự do thờ cúng. Những nhà công thương sợ không được bóc lột công nhân, sợ bị công nhân tố khổ, v.v.. Và rất nhiều người thành thật nhưng sợ Mỹ - Diệm báo thù, cho nên khi ta tuyên truyền, họ đồng ý nhưng không dám hoạt động. Những tư tưởng và thiên hướng sai lầm trên đây là do tuyên truyền lừa bịp của địch gây ra, nhưng một phần lớn cũng do công tác tuyên truyền, giáo dục quần chúng của ta còn nhiều thiếu sót, không khắc phục những tư tưởng và thiên hướng sai lầm ấy của quần chúng thì quyết không phát động được quần chúng đấu tranh chống Mỹ - Diệm. Và không sửa chữa những khuyết điểm của ta trong công tác quần chúng thì cũng không thể động viên và tổ chức quần chúng đông đảo đấu tranh kiên quyết cho những khẩu hiệu chính trị của chúng ta ngày nay. Trong cuộc đấu tranh chống những cuộc hành quân của Diệm, cần khắc phục tư tưởng phiêu lưu cho rằng: trong thời kỳ hỗn quân hỗn cư này, ta cũng phải phát động đấu tranh võ trang, phát động chiến tranh du kích, giành lấy một địa bàn xây dựng cǎn cứ địa quân sự. Vì nếu làm như thế thì một là trái với phương châm đấu tranh trong giai đoạn hiện tại, hai là sẽ thúc đẩy bọn Diệm và các phái đối lập thoả hiệp mau chóng với nhau để tiêu diệt ta. Chúng ta phải nắm vững phương châm đấu tranh chính trị và không nên mạo hiểm, sốt ruột. Đồng thời phải khắc phục tư tưởng đánh giá quá cao mâu thuẫn giữa Mỹ - Pháp và giữa bọn thân

VSTK - 4065

1 2 3 4 5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17 18

19 20

21 22

23 24

25 26 27 28 29 30 31

32 33 34 35 36 37

38 39 40

41 42

Mỹ và bọn thân Pháp, không thấy rõ dù chúng có xung đột nhau quyết liệt, nhưng chúng vẫn có chỗ nhất trí với nhau để chống lại ta. Ta không nên tưởng rằng cò trai giữ nhau thì ngư ông chén cá, mà điều cốt yếu là phải lợi dụng lúc Diệm và các phái chống Diệm xung đột nhau mà tranh thủ quần chúng của chúng, củng cố cơ sở, bồi dưỡng lực lượng chính trị của ta, khơi sâu thêm mâu thuẫn giữa chúng, để bất cứ tình hình phát triển như thế nào, ta cũng vẫn giành được chủ động.”66

Sự kiện chính phủ VNCH từ khước không tham dự vào việc hiệp thương tổng tuyển cử với VNDCCH vào năm 1956 để thống nhất nước Việt Nam cho thấy sự thất vọng, giao động của CSVM trong chủ trương thực hiện việc thống nhất Việt Nam -hay nói khác đi “giải phóng miền Nam”- bằng một giải pháp hòa bình do chính CSVM và thực dân Pháp thai nghén và sinh ra qua việc ký kết Hiệp Định Geneva 1954 đồng thời sự từ khước của VNCH không hiệp thương cũng là một đòn đấm giáng mạnh vào dũng khí và tâm lý của các cán bộ và bộ đội CSVM nằm vùng ở lại miền Nam để thực hiện những âm mưu nổi dậy sau Hiệp định Geneva. Cơ quan đầu não Bí thư của đảng CSVM từ Hà Nội có những phản ứng như sau: “1- Ngày 16-7-1955, Ngô Đình Diệm đã chính thức tuyên bố lập trường của y về vấn đề tổng tuyển cử và thống nhất. Nội dung bản tuyên bố của Diệm gồm ba điểm chính sau đây: a) Không thừa nhận Hiệp định Giơnevơ nên y "không bị ràng buộc bởi những điều khoản của hiệp định". Như vậy nghĩa là Diệm từ chối hội nghị hiệp thương phải họp bắt đầu từ 20/7. b) Không tổ chức tổng tuyển cử cùng với Chính phủ ta và miền Bắc vì "ở miền Bắc không thể có tuyển cử tự do". c) Vu khống chế độ ta là độc tài, là vi phạm những điều cam kết và kêu gọi dư luận chống cộng sản. 2- Bản tuyên bố của Diệm rõ ràng có tính cách phá hoại Hiệp định Giơnevơ, phá hoại hội nghị hiệp thương và ra mặt khiêu khích đối với chế độ ta, đồng thời cũng rất gian dối, xảo quyệt, lừa dối dư luận bằng những luận điệu như "kiên quyết đấu tranh cho thống nhất", "không gạt bỏ nguyên tắc tuyển cử" coi như là một phương tiện hoà bình thích đáng để thực hiện thống nhất, v.v.. Những luận điệu ấy có thể đánh lừa một số người chưa hiểu rõ bản chất của Diệm là tay sai của Mỹ và âm mưu của Mỹ - Diệm là luôn luôn kiên quyết phá hoại Hiệp định Giơnevơ, phá hoại hoà bình và thống nhất. 3- Trong lúc này ở miền Nam, Diệm đang tiến hành hai "chiến dịch" chống Hiệp định Giơnevơ (kể cả chống Uỷ ban quốc tế) và "chiến dịch tố cộng". Dưới khẩu hiệu chống cộng sản, Diệm kịch liệt khủng bố mọi người Việt Nam tán thành hoà bình, thống nhất và mọi phong trào quần chúng có tính cách tiến bộ, thiết lập một chế độ phát xít kiểu Mỹ để thực hiện âm mưu can thiệp trắng trợn của Mỹ vào miền Nam Việt Nam, biến miền Nam thành một cǎn cứ của Mỹ để gây lại chiến tranh. 4- Do thái độ của Mỹ - Diệm kiên quyết phá hoại Hiệp định Giơnevơ, Hội nghị hiệp thương 20-7-1955 và chính sách khủng bố của chúng ở miền Nam hiện nay với khẩu hiệu chống cộng, cán bộ và nhân dân ta cần nhận rõ những điều cǎn bản sau đây: a) Cuộc đấu tranh của nhân dân ta để củng cố hoà bình, thực hiện thống nhất là rất gian khổ, phức tạp và lâu dài, những thủ đoạn của kẻ địch còn nhiều và rất thâm độc, xảo quyệt, bởi vậy

VSTK - 4066

1 2 3

4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21

22 23

24 25

26 27 28

29 30 31 32 33 34

35 36 37 38 39 40

41 42 43 44

phải luôn luôn nuôi dưỡng quyết tâm phấn đấu và luôn luôn đề cao cảnh giác; phải kiên quyết chống mọi ảo tưởng thắng lợi dễ dàng, không thấy hết khó khǎn và tư tưởng thái bình yên nghỉ. b) Cần luôn luôn nhớ rằng nhân tố quyết định thắng lợi là lực lượng đoàn kết đấu tranh của nhân dân từ Bắc đến Nam. Sự giúp đỡ của các nước bạn là rất quan trọng cũng như sự đồng tình ủng hộ của nhân dân thế giới là rất cần thiết, nhưng lực lượng quyết định vẫn là của nhân dân ta. Bởi vậy phải ra sức tǎng cường lực lượng của ta về mọi mặt, phải ra sức thi đua đẩy mạnh mọi công tác để củng cố, xây dựng miền Bắc thật vững mạnh, đồng thời đẩy mạnh phong trào đấu tranh của nhân dân miền Nam. Phải đề cao tinh thần trách nhiệm, tinh thần khẩn trương của mỗi người trong mọi công tác, đề cao ý thức tự lực cánh sinh là chính, kiên quyết chống tư tưởng ỷ lại và thái độ chờ thời. Đồng thời phải luôn luôn bồi dưỡng lòng tin tưởng ở lực lượng của bản thân ta, lực lượng của phe ta trên thế giới, làm cho mọi người tin tưởng ở cuộc đấu tranh gian khổ, phức tạp nhất định sẽ thắng lợi, kiên quyết chống mọi tư tưởng hoài nghi, bi quan, dao động trước khó khǎn, không tin tưởng ở cuộc đấu tranh chính trị. c) Luôn luôn nâng cao nhận thức và lòng tin tưởng tuyệt đối ở chế độ dân chủ nhân dân của ta. Làm cho mọi người hiểu rằng chế độ dân chủ nhân dân của ta là vì dân, vì nước, khác hẳn chế độ phát xít độc tài, phản dân phản nước của Ngô Đình Diệm, tay sai của đế quốc Mỹ và cũng hơn hẳn mọi chế độ dân chủ tư sản. Do đó mà giáo dục cho mọi người ý thức nhiệt liệt ủng hộ và tích cực bảo vệ và góp phần xây dựng cho chế độ dân chủ nhân dân của ta ngày càng vững mạnh, tốt đẹp. Đồng thời phải luôn luôn giới thiệu chế độ tốt đẹp về mọi mặt của các nước anh em ta trong khối dân chủ nhân dân và xã hội chủ nghĩa, nhất là Liên Xô và Trung Quốc. Phải tích cực chống lại mọi luận điệu vu khống, bịa đặt của phe địch đối với chế độ của ta cũng như chế độ ở các nước anh em ta. d) Kẻ địch tích cực tuyên truyền chống Cộng, gây dư luận thù ghét chủ nghĩa cộng sản và những người cộng sản vì chúng rất sợ ảnh hưởng của chủ nghĩa cộng sản và vai trò lãnh đạo của những người cộng sản trong cuộc đấu tranh của nhân dân ta ngày nay. Tuy vậy chúng ta không thể xem thường sự tuyên truyền chống Cộng của địch. Đối với những người, nhất là ở các tầng lớp tiểu tư sản, tư sản trí thức, tôn giáo và cả trong một số quần chúng cơ bản lạc hậu, chưa hiểu rõ chủ nghĩa cộng sản và những người cộng sản, những luận điệu xuyên tạc vu khống của địch cũng đã và còn có thể lừa bịp ít nhiều, làm ảnh hưởng không tốt đến lòng tin tưởng của các tầng lớp nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng ta hiện nay là đầu não của cách mạng. Bởi vậy trong cuộc đấu tranh chính trị hiện nay, công tác tuyên truyền, giáo dục của ta phải giải thích cho nhân dân rõ: chủ nghĩa cộng sản là gì và sự nghiệp vĩ đại của những người cộng sản (Đảng Cộng sản Đông Dương và Đảng Lao động Việt Nam hiện nay) đối với quyền lợi của Tổ quốc, của nhân dân, của giai cấp. Cũng cần phải giải thích rõ quan điểm cộng sản đối với một số vấn đề mà kẻ địch luôn luôn lợi dụng để vu khống chủ nghĩa và những người cộng sản chúng ta như vấn đề Tổ quốc, vấn đề tôn giáo, vấn đề tự do tư tưởng, vấn đề gia đình. Do đó, làm cho mọi người trong nhân dân, nhất là nhân dân lao động, có thái độ nhiệt liệt ủng hộ chủ nghĩa cộng sản và tích cực bảo vệ những người cộng sản. Cần tranh thủ cả sự đồng tình thật thà của những nhân sĩ trí thức tiến bộ và nếu có thể công khai lên tiếng bênh vực chủ nghĩa cộng sản và Đảng ta.

VSTK - 4067

1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

20 21

22 23 24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

Một mặt khác, cần chú ý rằng dưới khẩu hiệu chống cộng, bọn Ngô Đình Diệm sẽ khủng bố không những những người cộng sản và cả những người Việt Nam yêu nước khác, những người tán thành hoà bình, thống nhất và những phong trào có tính chất ít nhiều tiến bộ, đó là thủ đoạn mà bọn phát xít Đức cũng như bọn phát xít Mỹ thực hiện xưa nay. Bởi vậy cần bóc trần thủ đoạn nguy hiểm ấy của địch và tích cực tiến công chúng, vạch rõ bộ mặt phản nước, phản dân của chúng và việc bênh vực chủ nghĩa cộng sản và những người cộng sản phải luôn luôn gắn chặt với việc bênh vực những phong trào đấu tranh cho hoà bình, thống nhất của những phong trào tiến bộ của nhân dân và bênh vực tất cả những người Việt Nam yêu nước bị địch khủng bố, đàn áp. Trong lúc này, đứng trước những thủ đoạn chống cộng của địch, không tích cực tuyên truyền bênh vực chủ nghĩa cộng sản và những người cộng sản để mặc cho địch tự do vu khống cộng sản, gieo rắc hoài nghi đối với Đảng ta, chia rẽ những người cộng sản và nhân dân ta, đó là một sai lầm hữu khuynh nghiêm trọng; đồng thời cũng phải đề phòng khuynh hướng chỉ bênh vực những người cộng sản mà không tích cực bênh vực những người Việt Nam yêu nước khác, làm cho chúng ta bị cô độc, hay bênh vực chủ nghĩa cộng sản mà không nắm vững lập trường và đường lối đấu tranh hiện nay của Đảng là phấn đấu cho hoà bình, thống nhất, độc lập và dân chủ hiện tại thì lại là phạm sai lầm tả khuynh nguy hiểm. (Sẽ có chỉ thị cụ thể thêm về phần này). Trên đây là nhận định và nội dung công tác tuyên truyền giáo dục của ta đối với bản tuyên bố của Ngô Đình Diệm và âm mưu phá hoại hoà bình, thống nhất của Mỹ - Diệm hiện nay. Các cấp bộ Đảng và các cơ quan tuyên truyền giáo dục cần nghiên cứu kỹ Thông tri này để tiến hành việc giải thích trong cán bộ và nhân dân và nâng cao công tác tuyên truyền giáo dục lên một bước để đẩy mạnh cuộc đấu tranh giành thống nhất hiện nay. T/M ban bí thư”67 7.1- Chiến lược của CSVM sau Hiệp Định Geneva

Bên cạnh kết quả không mấy khả quan của chương trình cải cách điền địa của chính quyền VNCH, dân chúng ở các vùng nông thôn miền Nam Việt Nam đã phải gánh chịu nặng nề ảnh hưởng của chiến dịch tố Cộng được phát động mạnh mẽ trong những năm 1955 và 1956 nhằm tiêu diệt, bắt giữ những phần tử CSVM nằm vùng và những người bị tình nghi là thân CS hoặc là những cựu cán binh CSVM ở miền Nam. Các cán bộ cao cấp của CSVM khi rời khỏi Geneva để trở về nước vào năm 1954 đã hân hoan phấn khởi tin tưởng rằng nước Việt Nam nhất định sẽ được thống nhất như Hiệp định Geneva 1954 đã quy định hoặc là do sự sụp đỗ nhanh chóng của chính quyền Ngô Đình Diệm dưới những cuộc nổi dậy của nhân dân miền Nam để đặt cả nước dưới quyền kiểm soát của VNDCH.Thủ tướng trưởng đoàn CSVM tham dự Hội nghị Geneva 1954 đã tuyên bố vào ngày chấm dứt hộ nghị như sau: “Chúng tôi sẽ thực hiện Thống nhất. Chúng tôi sẽ làm được Thống nhất giống như chúng tôi đã thắng trận. Không có một thế lực nào từ trong nước cũng như từ bên ngoài có thể làm cho chúng tôi bị trệch hướng bước đi của chúng tôi.”68 Do đó, ngay sau khi Hội Nghị Geneva chấm dứt, CSVM đã gọi tập kết về miền Bắc một số bộ đội và cán bộ nhưng vẫn cày đặt ở lại miền Nam vào khỏan 10,000 cán binh Việt Cộng để chuẩn bị cho kế hoạch khuấy động chính VSTK - 4068

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

trị, hô hào dân chúng miền Nam đấu tranh đòi chính quyền miền Nam phải thực hiện hiệp thương tổng tuyển cử thống nhất đất nước theo chế độ VNDCCH của miền Bắc. Theo một tài liệu nghiên cứu của tác giả giả J.J. Zasloff dưới đề mục “ORIGINS OF THE INSURGENCY IN SOUTH VIETNAM, 1954-1960: THE ROLE OF THE SOUTHERN VIETMINH CADRES/ Những Nguyên Nhân của cuộc nổi dậy ở miền Nam trong giai đoạn 1954-1960: Vai trò của các cán binh Việt Minh ở miền Nam”69 thì sau khi ngừng bắn ở Đông Dương vào năm 1954, đa số bộ đội CSVM chủ động nổi dậy ở miền Nam đã tập kết ra miền Bắc. Những cán binh CSVM còn ở lại miền Nam sau năm 1954 gồm có 2 thành phần: chủ động và thụ động. Thành phần chủ động tuân hành kỹ luật và đặt dưới quyền kiểm soát của các thành phần lãnh đạo của CSVM mà đa số là từ Hà Nội. Thành phàn thụ động trở về đới sống dân giả bình thường và đã không còn liên hệ nào hoặc hoạt ngầm cho mọi hình thức tổ chức nào do Việt Minh chủ động từ sau năm 1954. Trong khi nhóm chủ động phải chịu đặt mình dưới sự điều khiển từ Hà Nội thì tình cảm của nhóm thụ động đối với CSVM có thể xếp vào nhiều hạng loại khác nhau: trung thành, trung lập, dửng dưng, thù địch dứt khoác. Nhiệm vụ của nhóm chủ động CSVM nằm vùng ở lại miền Nam chỉ được giới hạn trong công tác tổ chức và tuyên truyền mà không có kèm theo bạo động và phá hoại. Tuy nhiên nhóm CSVM nằm vùng chủ động nầy sẽ hợp cùng với nhiều thành phần lãnh đạo CSVM nồng cốt khác ở miền Nam đã tập kết ra Bắc rồi xâm nhập trở lại miền Nam để thành lập Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam vào năm. 1960.

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

Đã có những cuộc tụ tập dân chúng do cán bộ CSVM nằm vùng hô hào tổ chức một cách rộng khắp để tuyên truyền về thắng lợi của CSVM ở Hội Nghị Geneva.Tại nhiều vùng nông thôn ở phía Nam và phía Tây miền Nam Việt Nam, hình ảnh của ông Hồ Chí Minh và những bản sao những điều ước của Hiệp Định Geneva đã được treo dán trên các tường nhà của dân chúng. Tại Sài Gòn, các tỉnh thành, thị xã lớn của miền Nam những cuộc nổi dậy có tính cách quết liệt nhằm lôi kéo những phần tử, phe nhóm quốc gia tả khuynh, các thành phần sinh viên, học sinh, và các thành phần trí thức của các tổ chức ái quốc đón gió xôi thịt hoặc trá hình thân Cộng trong phạm vi Sài Gòn-Chợ Lớn, tất cả cùng nổi dậy để hợp nhau lại trong một phong trào đòi hỏi hòa bình do CSVM chủ đạo trong bóng tối.70 7.2- Chiến dịch Tố Cộng của VNCH

Chính quyền của ông Diệm đáp ứng chống lại các cuộc nổi dậy kể trên bằng những chiến dịch tố giác Cộng sản, xử dụng quân lực, cảnh sát, công an và các tổ chức vũ trang của chính phủ VNCH để truy lùng, bắt giữ các cán VSTK - 4069

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

binh CSVM nằm vùng cùng với những người tổ chức hoặc tham gia vào những cuộc xuống đường biểu tình phản đối chính quyền VNCH. Chiến dịch chống Cộng của chính quyền VNCH đã gây thiệt hại và khốn đốn cho nhiều cơ sở hạ tầng trong dân chúng do CSVM kiểm soát nhưng các chiến dịch nầy đã thực hiện bởi nhiều cấp thừa hành tắc trách thẳng tay quá độ, đi đến mức tàn bạo, sai lạc, lạm dụng, thất cách tạo ra nhiều sự bất mãn trong dân chúng. Ngay cả đến những người không phải là CS nhưng đã từng theo Việt Minh “vào chiến khu” chống thực dân Pháp ngày trước nhưng đã không còn hoạt động nào dính líu với VMCS hiện nay cũng bị chính quyền VNCH truy lùng bắt bớ, hành hung, khảo tra và có nhiều trường hợp bị hành quyết. Gia đình nào ở miền Nam có thân nhân tập kết theo quy định Hiệp định Geneva 1954 cũng bị vạ lây vì chiến dịch tố cộng của chính quyền VNCH. “Không những phần nhiều cấp thừa hành địa phương và cảnh sát của chính quyền VNCH bất lực hay không có khả năng phát giác chính xác các phần tử CSVM chủ động nằm vùng; đã thế họ lại còn kiêu căng, cửa quyền, hối lộ trong khi thừa hành nhiệm vụ và chính vì tư cách thất nhân tâm như thế đã giúp cho CSVM có thể lôi kéo được cảm tình của dân chúng.”71 Chiến dịch tố cộng của VNCH đã khiến cho rất nhiều cơ sở hạ tầng của CSVM nằm vùng bị phá hủy ở các quận, huyện, làng mạc, thôn ấp của miền Nam nhưng đa số các cán binh chủ động của CSVM và những thường dân “bị chụp mũ là Việt Cộng” đã lẩn trốn vào các vùng rừng, núi để khỏi bị bắt bớ, giam cầm, lao dịch bởi chiến dịch tố cộng của chính quyền VNCH. Chiến dịch tố Cộng một cách vô tội vạ - không cần phân biệt đúng sai, thực hư - của VNCH gây bất mãn cho một số lớn những thành phần dân chúng không theo CS hoặc trung lập, khiến họ buộc lòng phải ngả về phía CSVM để được bao bọc che chở.72 Tuy nhiên, chiến dịch tố cộng của VNCH đã gây tác động khắc nghiệt trong ngắn hạn đối với các cơ cấu nằm vùng của CSVM miền Nam. Từ đầu năm 1955, những cán bộ CSVM thoát hiểm khỏi lưới tố cộng đả co cụm ẩn mình và những tổ chức biểu tình chống đối chính quyền VNCH do CSVM khích động đã giảm đi không còn xảy ra đều đặng như trước nữa. Gần hết bộ đội vũ trang CSVN miền Nam đã tập kết về miền Bắc sau Hiệp định Geneva cho nên chi bộ CSVM ở miền Nam nằm vùng ở lại miền Nam không có đủ lực lượng vũ trang để đối phó với chiến dịch tố cộng càng quét của VNCH. Tháng 02/1956, bộ trưởng Thông Tin và Thanh Niên Trần Chánh Thành đã kêu gọi hàng chục ngàn dân chúng ở Sài Gòn tham dự cuộc biểu tình ủng hộ chính phủ VNCH và chứng kiến khoản 2,000 cán bộ CSVM nằm vùng chiêu hồi tuyên thệ trung thành với chính quyền VNCH. Cũng theo tài liệu được giải mật của Ngũ Giác Đài/ Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ thì Bộ Thông Tin và Thanh Niên VNCH đã tuyên bố vào tháng 05/1956 rằng chiến dịch tố Cộng đã tiêu VSTK - 4070

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23 24 25 26

27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41

diệt nhiều hơn ảnh hưởng sâu đậm của CSVM trong năm 1955. Bộ Thông Tin và Thanh Niên cũng cho biết đã có gần 95,000 cán bộ CSVM chiêu hồi, hơn 5,000 cán binh CSVM nằm vùng đầu thú với các lực lượng quân đội VNCH, tịch thâu gần 120.000 vũ, khí đủ loại, hàng tấn tài liệu bí mật bị tịch thâu và hơn 700 hầm vũ khí bị phát giác. Một tờ báo ở Sài Gòn phê luận Bộ Thông Tin trình diễn một trò múa rối cho nên đã bị rút giấy phép.73 Đối với người dân ở các vùng nông thôn thì chiến dịch tố cộng là thực sự nghiêm trọng chứ không phải chỉ là những màn trình diễn tuyên truyền .Tổng thống Diệm vào ngày 11/01/1956 đã ban hành Dụ số 06 nới rộng sự áp dụng giam giữ tại các tập trung chính huấn các thành phần CS và nhưng CSVM chủ động nằm vùng ở miền Nam VNCH: Những người bị coi la nguy hại cho an ninh có thể bị an trí, trục xuất hoặc cưỡng bách cư trú ở một nơi chỉ định.74 Ngày 06/05/1956, chính quyền VNCH ban hành đạo luật số 10/1959 ấn định hình phạt nặng nề đối với những phần tử CSVM và trao quyền cho tòa án quân sự đặc biệt xét xử. Luật 10/59 có phần: 1/- Quy định những hình phạt những hành vi phá hoại, xâm phạm an ninh quốc gia, sinh mạng và tài sản của dân chúng. 2/- Thiết lập tòa án quân sự đặc biệt. Luật nầy được Quốc Hội VNCH thông qua và được Tổng Tống Ngô Đình Diệm ban hành vào ngày 06/05/1959. Nội dung toàn văn đạo luật nầy như sau:75 Phần Một

Tội phạm phá hoại nền an ninh quốc gia, xâm phạm tính mạng và tài sản dân chúng Điều 1. Sẽ bị tuyên phạt án tử hình và tịch thu toàn bộ hoặc một phần tài sản đối với bất cứ kẻ nào vi phạm hoặc toan vi phạm những tội ác được kể ra sau đây với mục đích phá hoại nền an ninh quốc gia, làm thiệt hại sinh mạng, tài sản dân chúng, và nếu là quân nhân thì tước bỏ hết binh quyền: 1. Cố sát, đầu độc hay bắt cóc 2. Phá hủy hoàn toàn hay gây một phần vô dụng bằng chất nổ, đốt cháy hay bằng những cách khác: a) Nhà cửa, nơi cư trú có hay không có người ở, nhà thờ, chùa chiền, đền miếu, nhà kho, cơ xưởng, trang trại và tất cả những vật dụng phụ thuộc riêng tư của cá nhân; b) Các công trình công cộng nhà ở, cao óc, các công sở, các công trường, kho bãi, và một cách tổng quát, tất cả bất kỳ các cơ cấu công trình thuộc về chính quyền, và tài sản khác, động sản hay bất động sản, của chính quyền hay do chính quyền kiểm soát, hoặc là được đặt dưới một quy chế chuyển nhượng đặc biệt hay dưới sự quản trị quốc gia. c) Các phương tiện di chuyển trên không, trên mặt đất, dưới nước và tất cả các loại xe cộ. d) Hầm mỏ có máy móc và trang thiết bị. e) Vũ khí, đạn dược, quân dụng và vật dụng, cột trụ bưu điện, lầu nhà chỉ huy, văn phòng dịch vụ, kho chứa, nhà máy và bất kỳ cơ cấu nào có lợi ích cho quốc phòng hay cảnh sát; g) Các loại mùa màng và các sản vật nông nghiệp, gia súc và công cụ dùng cho nông nghiệp, lâm nghiệp các loại;

VSTK - 4071

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

17 18 19

20 21 22

23 24 25 26 27 28 29 30

31

32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46

47

h) Các phương tiện viễn thông, bưu điện, các đài phát thanh, hệ thống sản xuất và phân phối điện và nước, nhà cửa, công ốc và trang thiết bị dùng để khai thác hệ thống đó; i) Các đập, đê ngăn nước, những phương tiện lưu thông, đường sắt, phi trường, hải cảng, cầu cống và những cấu trúc khác phụ thuộc vào các loại cầu đường kể trên. k) Các sông ngòi lớn nhỏ mà ghe thuyền, bè nổi có thể lưu thông và các kênh rạch; Điều 2. Sẽ bị án phạt khổ sai chung thân, tịch thu toàn thể hay một phần tài sản, và trong trường hợp kẻ tội phạm là quân nhân thì tước bỏ hết binh quyền, bất cứ kẻ nào với ý đồ phá hoại hay làm thiệt hại cho nền an ninh quốc gia, sinh mạng và tài sản tư nhân, vi phạm hay có ý đồ vi phạm những trọng tội sau đây: 1. Cưỡng đoạt bằng vũ khí, hoặc có từ 2 người hay nhiều người đồng phạm; 2. Cướp bóc trên đường bộ hay trên đương thủy những những cách khủng bố hay hăm dọa bằng vũ khí hay bằng những phương tiện khác; 3. Hăm dọa trực tiếp hay giáng tiếp nhằm mục đích giết người, đốt cháy nhà cửa, mùa màng hay bắt cóc; 4. Gây rối loạn hay cướp bóc các thị trường; 5. Hành vi tiêu hủy hay hành động phá hoại không có liệt kê tại các điều khoản kể trên. Điều 3. Sẽ bị tuyên án phạt như đã nêu ra nơi các điều 1 và điều 2 kể trên đối với những kẻ nào đang là hội viên của một tổ chức hay đang cam kết trợ giúp để chuẩn bị hoặc để gây ra những tội phạm đã được nêu ra nơi hai điều kể trên. Điều 4. Những kẻ chính phạm, đồng phạm hay những kẻ chủ mưu đặt dưới quyền tài phán của các Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt, như sẽ được đề cặp ở Phần Hai của luật nầy, sẽ không có thể được hưởng các trường hợp giảm khinh. Điều 5. Sẽ được miễn tội hay được hưởng những trường hợp giảm khinh đối với những vi phạm tội ác đặt dưới thẫm quyền tài phán của các Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt đối vớ những phạm nhân nào cung cấp tin tức cho chính quyền hay những chức quyền quân sự, tư pháp nhằm giúp cho việc truy bắt những kẻ phạm pháp và đồng phạm trước khi bọn chúng thực hiện được tội ác hay thực hiện ý đồ phạm pháp, trước và sau khi thủ tục tố tụng hình sự được tiến hành. Mặc dù vậy, những kẻ được miễn giảm tội vẫn phải bị tuyên án giam giữ giám sát hay đi lưu đày trong một thời gian nhất định.

Phần Hai

Tổ chức các Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt Điều 6. Nay thiết lập ba Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt đặt tại sở tại ở Sài Gòn, Ban Mê Thuột và Huế. Về mặt lãnh thổ, thẩm quyền tài phán của Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt Sài Gòn bao gồm các tỉnh thành ở vùng đồng bằng Nam phần. Thẩm quyền tài phán của Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt Ban Mê Thuột bao gồm các tỉnh thành của Cao Nguyên Trung phần. Thẩm quyền tài phán của Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt Huế bao gồm các tỉnh thành của vùng đồng bằng Trung phần. Theo nhu cầu đòi hỏi, những tòa án đặc biệt khác sẽ có thể được thiết lập bằng Sắc Lệnh. Và thẩm quyền tài phán lãnh thổ của tòa án mới hay tòa án cũ cũng có thể được ấn định bằng Sắc Lệnh. Sau nầy, những sự sữa đổi thẩm quyền tài phán lãnh thổ cũng sẽ được thực hiện bằng Sắc Lệnh. Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt có pháp đình hoạt động đặt tại các Tòa Án Thượng Thẩm, Tòa Án Sơ Thẩm và Tòa Án Hòa Giải với một thẩm quyền rộng lớn, nếu các tòa án Quân Sự nầy không có pháp đình riêng biệt. Các phiên xử án được thi hành tại các pháp đình nầy hoặc, nếu cần thiết, tại bất cứ nơi nào bên ngoài các pháp đình kể trên. Điều 7. Thành phần Tòa Án Quân Sự trong một phiên xử gồm có:

VSTK - 4072

- Một sĩ quan cấp bậc từ thiếu tá trở lên tốt nghiệp luật khoa: Chánh Thẩm. - Quận trưởng, Thị trưởng, Tỉnh trưởng hay người dại diện tại vùng xử án: Phụ Thẩm. - Một sĩ quan cấp bậc từ thiếu tá trở lên tốt nghiệp luật khoa: Phụ Thẩm. Chánh Thẩm và Phụ Thẩm Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt do Bộ trưởng hay phụ tá Bộ trưởng Quốc Phòng cử nhiệm công cán bằng Sự Vụ Lệnh Hành Chánh.

1 2 3 4 5

Điều 8. Một sĩ quan từ cấp thiếu tá trở lên được chỉ định làm ủy viên Công Tố và một hay nhiều sĩ quan cấp bậc thiếu tá được chỉ định làm phụ tá Công Tố.

6 7

Những sĩ quan Công Tố nầy do Bộ trưởng hay phụ tá Bộ trưởng Quốc Phòng hay do Phụ Tá Bộ Trưởng Quốc Phòng ký tên cử nhiệm bằng Sự Vụ Lệnh Hành Chánh cho từng 6 tháng một. Trong trường hợp khiếm khuyết sĩ quan cấp bậc thiếu tá, các sĩ quan có cấp bậc đại úy hay trung úy có thể được lựa chọn nếu không có sự phản kháng nào. Khi có nhu cầu thay thế, việc chỉ định các sĩ quan công tố được thực hiện ngay tức khắc qua thủ tục kể trên.

8 9 10 11 12

Điều 9. Văn phòng Lục Sự do một viên Chánh Lục Sự điều khiển với nhiều phụ tá Lục Sự, Thư ký văn phòng, thư ký đã tự. Những công chức dân sự nầy được cử nhiệm bởi Bộ trưởng hay phụ tá Bộ trưởng Quốc Phòng bằng Sự Vụ Lệnh Hành Chánh.

13 14 15 16

Điều 10. Tất cả những nhân sự kể trên đều phải tuyên thệ nơi pháp đình của Tòa Phá Án trước khi nhậm chức. Lời tuyên thệ được ghi chép thành văn.

17 18

Điều 11. Thẩm quyền tài phán của Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt gồm có:

19

1) Những trọng tội như đã được định rõ nơi các điều 1, 2 và 3 của Luật nầy, kẻ phạm pháp bất luận là thường dân hay quân nhân. 2) Trọng tội gián điệp hay phản quốc như đã quy định rõ trong Sắc Lệnh số 47 ban hành ngày 21/08/1956. 3) Trọng tội làm gián đọan hay phá họai nền kinh tế và tài chánh quốc gia, như đã quy định rõ trong Sắc Lệnh số 61 ban hành ngày 03/08/1955. 4) Những trọng tội dược quy định trong bộ Hình Luật đặt dưới thẩm quyền tài phán của Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt.

20 21 22 23 24 25 26 27

Điều 12. Khi một vụ án dưới thẩm quyền của Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt thì Bộ Trưởng Quốc Phòng hay Phụ Tá Bộ Trưởng Quốc Phòng ban hành một Sắc Lệnh trình bày những lý do tại sao những phạm nhân phải bị xét xử trực tiếp tại Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt mà không qua các thủ tục dự thẩm hỏi cung.

28 29 30

Điều 13. Ủy viên Công Tố tuyên đọc tội trạng, tuyên bố thẩm quyền tài phán của Tòa án và trình bày tất cả chi tiết có liên hệ đến trọng tội của phạm nhân.

31 32

33 34 35 36 37

38 39

Điều 14. Ủy viên Chính Phủ tại Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt, trong tiến trình điều tra trọng tội thuộc thẩm quyền phán quyết của tòa nầy, có quyền trác gọi những chức sắc của lực lượng công quyền. Điều 15. Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt sẽ mở phiên tòa xử án ba ngày sau khi nhận được Sắc Lệnh của Bộ Trưởng Quốc Phòng, hay phụ tá bộ trướng Quốc Phòng như quy định tại điều 12. Trác gọi trực tiếp phạm nhân ra tòa do ủy viên chính phủ Công Tố đảm trách 24 giờ trước khi phiên tòa xử án khai mạc. Điều 16. Phạm nhân được quyền có luật sư biện hộ. Nếu phạm nhân không có luật sư biện hộ thì ủy viên chính phủ hoặc chánh án phải chỉ định một luật sư biện hộ cho đương sự. Điều 17. Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt là chung tẩm và phạm nhân không được quyền kháng án lên Tòa Phá

40 41

42 43

Án. Điều 18. Phán quyết của Tòa Án Quân Sự Đặc Biệt phải được thi hành theo quy định từ điều 93 đến điều 98 của bộ hình luật Tố Tụng Quân Sự.

VSTK - 4073

1 2

3

4 5

6 7

8

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

Điều 19. Án tử hình chỉ có thể được thi hành sau khi đơn xin ân xá của phạm nhân tử tội không được chấp nhận Điều 20. Nếu cần, một Sắc Lệnh sẽ ấn định phương cách thi hành đạo luật nầy. Điều 20. Tất cả những quy định trái với đạo luật nầy đều bị bãi bỏ. Đạo luật nầy sẽ được đăng trên Công Báo của Việt Nam Cộng Hòa. Ký tên: NGÔ ĐÌNH DIỆM Sài Gòn, ngày 6 tháng 5 năm 1959

Căn cứ vào đạo luật 10/59, VNCH dự thảo "Điều Lệ an ninh chống cộng" để áp dụng tại các làng mạc nông thôn và gồm có 9 điều lệ:76 Điều 1: Canh gác đêm ngày thanh niên nam nữ 18 tuổi trở lên, thưởng cho người bắt được Việt cộng 3.000 đồng. Điềm chỉ đích xác, có kết quả thưởng 1.000 đồng. Điều 2: Rào làng, nếu ai phá rào để cộng sản về hoạt động thì trừng trị theo Điều 7 (bắt nạp cho chính quyền). Điều 3: Báo động khi cộng sản về làng. Nếu chẳng may bị Việt cộng sát hại hoặc gây thương tích, thì làng trợ cấp cho vợ con… Điều 4: Gia đình có con em thoát ly theo cộng sản phạt: phải dỡ nhà đi, tập trung nơi quy định để kiểm soát. Làng không giao thiệp với gia đình này. Truất hữu khẩu phần đương sự vĩnh viễn. Nếu có vợ, truất hữu ruộng của vợ 3 năm. Điều 5: Những người dùng ngôn ngữ có lợi cho cộng sản (tuyên truyền gián tiếp cho cộng sản) truất hữu công điền 3 năm lần thứ nhất, 6 năm lần thứ hai. Điều 6: Những người chứa chấp cơ sở cộng sản. Bắt nạp chính quyền, bắt đương sự dỡ nhà lại khu tập trung - truất hữu phần công điền 6 năm. Con cái không được học trong làng. Bị làng cô lập sau khi được tự do. Điều 7: Những người làm tay sai cho cộng sản: hình phạt như Điều 6. Điều 8: Những người hoạt động công khai cho cộng sản: tùy ý dân làng trừng phạt ngay sau khi bắt được (bằng mọi hình thức). Đối với gia đình (như Điều 6 quy định). Điều 9: Cộng sản thoát ly về làng hoạt động: tùy ý dân làng trừng phạt ngay sau khi bắt được. Đối với cán bộ ngoài địa phương về làng hoạt động, cũng tùy dân làng trừng phạt khi bắt được. *

Với đạo luật 10/59 ra đời, chiến dịch tố Cộng càng gia tăng mạnh mẽ và khốc liệt hơn. Năm 1960, bộ trưởng bộ Thông Tin và Thanh Niên VNCH đã đưa ra thành quả của chiến dịch tố Cộng như sau: gần 50,000 bị bắt giam cầm trong khoảng những năm 1954-1960 nhưng có quan sát viên ngoại quốc ước lượng rằng chỉ riêng trong một năm 1956 thì đã có 50,000 người bị bắt giam rồi và theo sự tiếp xúc điều tra riêng với những cựu tù nhân của chiến dịch tố Cộng của VNCH thì đa số những người bị bắt giam thường không phải là CSVM hay thân Cộng.76 Ngoài ra, chiến dịch tố Cộng còn được tăng cường trợ lực về tuyên truyền và tình báo bởi các tổ chức đoàn thể bán quân sự như Thanh Niên Cộng Hòa do ông Ngô Đình Nhu tổ chức và lãnh đạo và Phong Trào Phụ Nữ Liên Đới do vợ của Ông Nhu là bà Trần Lệ Xuân tổ chức và làm chủ tịch. Ngoài ra chính quyền VNCH còn tổ chức xã hội ở các vùng nông thôn theo hình thức liên gia tương trợ và kiểm soát lẫn nhau theo kiểu kiểm soát dân số của CSVM. Mỗi liên gia có một liên gia trưởng, nhiều liên gia họp lại thành một khóm và bầu ra một khóm trưởng. Bổn phận chính yếu của mỗi Liên gia hoặc của mỗi khóm theo dõi vào báo cáo những người lạ mặt, sự đi lại VSTK - 4074

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

bất bình thường của những người thuộc liên gia hay khóm. Mỗi gia đình trong Liên gia đều phải kê khai tên, tuổi, nơi sinh, nghề nghiệp, phái tính trên một Sổ Khai Gia Đình được thị thực bởi viên chức của chính quyền VNCH. Ngoài ra, việc kiểm soát dân số càng tăng thêm hiệu quả bằng chính sách cấp phát thẻ căn cước có dán hình và dấu chỉ tay của người được cấp thẻ với chữ ký và con dấu chứng nhận của chức quyền VNCH.77 7.3 – Sách lược giành dân và tập trung dân của VNCH

- Khu dinh điền Chương trình Khu dinh điền của VNCH tái định cư nông dân miền Nam và số người dân từ miền Bắc di cư vào Nam đến những vùng đất mới trước đây đã không gặt được kết quả khích lệ vì vấp phải sự phân cách sắc tộc Kinh, Thượng. Tuy nhiên, những cuộc tái định cư gây tác động bất mãn lan rộng và nguy hại hơn hết dối với chính quyền VNCH chính là sách lược tái định cư những người nông dân miền Nam kể từ năm 1959 mà địa bàn thí nghiệm là những vùng đất hướng Tây Nam Sài Gòn đang bị CSVM kiểm soát. Sách lược nầy nhằm mục đích chọn lọc những thành phần nông dân không theo hoặc không có cảm tình với CS đưa ra khỏi vùng “xôi đậu”để tập trung vào những khu đất canh tác mà cảnh sát và lực lượng quân đội VNCH có thể có thể theo dõi, canh giữ sau khi đã càng quét tận gốc CSVM nằm vùng. Hình thức tái định cư nầy đã không thành công vì người nông dân cảm thấy bị chính quyền cưỡng thúc rời xa mãnh ruộng, khu vườn do tổ tiên ông bà của họ để lại qua bao nhiêu đời cho nên họ không có cảm tình đối với chính quyền và quân đội VNCH và họ phản đối chỉ vì đây chỉ nhằm mục tiêu tố Cộng chứ không phải vì phúc lợi của người nông dân. Do đó, chỉ trong vòng một tháng, chương trình tái định cư nầy thất bại và kể từ tháng 03/1959 chính quyền phải tạm ngưng thi hành.78 - Khu Trù Mật Tháng 07/1959, VNCH lại tiếp nối kế hoạch giành dân và tập trung dân và thông cáo phổ biến rằng chính phủ VNCH đang phát triển và cải tiến những tiêu chuẩn mức sống của người dân ở nông thôn bằng cách thiết lập khoản 80 khu dinh điền mới được đổi tên là Khu Trù Mật. Các khu trù mật nầy được xây dựng kề cận với những hệ thống tuyến đường giao thông quan trọng có tính cách chiến lược mà các chính quyền tỉnh thành địa phương có thể kiểm soát và bảo vệ an ninh một cách hữu hiệu. Số 80 khu trù mật nầy dự trù sẽ phải được hoàn tất vào cuối năm 1963. Mỗi khu sẽ tập trung 400 gia đình tức là với dân số từ 2,000 đến 3,00 người. Ngoại vi khu trù mật còn có một khu dinh điền nhỏ hơn với dân số khoản 120 gia đình. Theo dự án xây dựng thì tại các khu trù mật nầy, chính phủ xây cất phương tiện giữ gìn an ninh, trường học, nhà VSTK - 4075

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

chợ, trạm y tế, công viên và nhiều khu có cả trạm phát điện công cộng. Với những tiện nghi vật chất khá đầy đủ như thế, chính quyền suy định rằng sẽ thuyết phục được sự hưởng ứng nhiệt tình của người nông dân miền Nam Việt Nam và yên lòng di chuyển vào các khu trù mật của VNCH. Tuy nhiên chương trình Khu Trù Mật lại bị nông dân ta than nhiều hơn so với các lần tập trung dân trước đây của chính phủ VNCH bởi vì lần nầy nông dân đã phải đi làm xâu tức là đi dân công cho chính quyền trong các công tác đào kinh, hào lũy, móc đất, đắp nền, xây cao bờ tường đất, cắm rào tre, giăng kẽm gai phòng vệ . . .cùng chung lao dịch với hàng ngàn thanh niên nam nữ của lực lượng Thanh Niên Cộng Hòa của ông Nhu79. Khu trù mật mẫu được giao cho kiến trúc gia Ngô Viết Thụ thiết kế là khu trù mật Vị Thanh-Hỏa Lựu. Ngày 12/09/1959 khởi công xây dựng sau khi Ngô viết Thu đã đắp mẫu sa bàn. Công trình hoàn tất và được đích thân Tổng thống Ngô Đình Diệm đến dự lễ và cắt băng khánh thành. Toàn bộ khu trù mật dài khoảng 7 km, chiều rộng lấy kinh Xà No làm trung tâm, mỗi bên rộng 2 km, được chia là 4 khu chính: khu Vị Thanh, khu Hỏa Lựu, khu Giữa, khu Bắc Xà No. Mỗi khu chia là 4 tiểu khu: tiểu khu hành chính, tiểu khu công thương, tiểu khu xã hội, tiểu khu gia cư. Mỗi tiểu khu được chia làm nhiều lô, mỗi lô chia làm nhiều ô, mỗi ô lại chia thành 10 khoảnh đất nhỏ, mỗi khoảnh dài 90 m, rộng 45 m. Năm gia đình được ghép lại thành một, có liên gia trưởng và liên gia phó để kiểm tra, theo dõi các gia đình trong liên gia trực thuộc. Mỗi gia đình trong khu trù mật phải Quy hoạch khu nhà ở Khu Trù Mật có tờ khai ghi rõ họ tên, tuổi, nghề nghiệp và có dán ảnh từng người. Người dân đi đâu, làm gì đều phải báo với liên gia trưởng, trưởng ấp. Đi, về phải đúng giờ giấc quy định và ra vào ở một cổng theo quy định.80

Nhà chợ

Cầu di vào khu nhà ở

Khu trung tâm

Ngày khánh thành

Quan khách ngày khánh thành

(Nguồn hình:https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/8695984629/in/photostream/) 28

29

30

31

32

Nhân lực nông dân đi làm xâu tại khu trù mật Vị Thanh(Cần Thơ) lên đến 20,000 và tệ hại hơn nữa là số nông dân nầy lại chính là những người sẽ phải di dời vào ở trong các khu nhà được quy hoạch cho khu trù mật nầy bỏ lại hay phải phá hủy những căn cơ, ruộng vườn, mồ mã trải qua bao nhiêu đời gây dựng bởi tổ tiên, ông bà của họ. Mặc dù chính quyền cung cấp và trợ giúp xây VSTK - 4076

1

2

3

4

5

6

dựng nơi ăn chốn nơi khu trù mật và cấp phát một số tiền mặt cũng như cho nông dân vay tiền để trả tiền sở hữu 1.5 mẫu Anh (1 mẫu Anh=0.4 mẫu Tây/hecta) ruộng đất được chia cho ở gần khu trù mật nhưng người nông dân ở khu trù mật vẫn không thỏa mãn, hài lòng, phản kháng và bạo động để hủy phá kế hoạch gom dân giam lỏng của chính quyền VNCH: chương trình Khu Trù Mật bị thất bại, chỉ thực hiện được 22 khu trên số tổng số 80 khu dự trù.81 BÀI ĐỌC THÊM

7 8

Bài đọc 1

9

82 CHÍNH SÁCH CẢI CÁCH RUỘNG ĐẤT VIỆT NAM (1954-1994)

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Song song với cải cách điền địa, Tống thống Diệm thực hiện chính sách được gọi là "dinh điền" và "khu trù mật", nhằm mục đích: - Giải quyết công ăn việc làm cho 850.000 đồng bào miền Bắc di cư vào Nam tỵ nạn Cộng sản. - Giải quyết nạn thất nghiệp hoành hành các đồng bằng duyên hải Trung phần Việt Nam. Nhiệm vụ thực hiện các trung tâm dinh điền và các khu trù mật được giao phó cho Phů Tống ủy Dinh Ðiền. Nhờ sự viện trợ kỹ thuật và tài chánh dồi dào của Hoa Kỳ, Pháp, Tố Chức Sức Khỏe Thế Giới (OMS), Phủ Tổng ủy Dinh Điền thực hiện trong một thời gian ngắn ngủi (19571961) 169 trung tâm tái định cư (trong số nầy, có 25 Khu Trù Mật, tất cả đều tập trung trên đồng bằng sông Cửu Long). Diện tích đất trồng được khai hoang hay được tái canh tác đạt 109.379 ha (26). Các trung tâm tái định cư nầy đã tiếp nhận 50.080 gia đình, tính ra có đến 250.000 người tái định cư ở những nơi nầy. . Các Trung tâm Dinh Điền là những làng mạc mới được thành lập để đón nhận đồng bào di cư miền Bắc và giới nông dân nghèo khó- của các đồng bằng duyên hải Trung phần Việt Nam di dân đến đây sinh cơ lập nghiệp. Mỗi khu dinh điền tập trung từ 1.000 đến 1.500 dân, có chợ trời, một nữ y tá, một cô mụ đỡ đẻ, một trường tiểu học có 8 lớp. Trên đồng bằng sông Cửu Long, Phủ Tống Ủy Dinh Điền cấp phát không từ 1 đến 3 ha cho mỗi gia đình định cư, 1 ha đất khẩn hoang tại miền Ðông Nam Phần và trên Cao nguyên Trung Phần. Mỗi gia đình định cư có quyền khẩn thêm đất hoang để đạt đến 5 ha/mỗi gia đình. Sau đó, chính phủ cấp phát cho họ một bằng khoán xác nhận quyền sở hữu ruộng đất nầy. Ngoài ra, họ còn được chính phủ trợ cấp lương thực, khoảng 1 năm cho đến khi họ bắt đầu thu hoạch mùa màng đầu tiên. Các nông cụ (cuốc, búa, mác, xẻng, phân bón hóa học...), hạt giống, con giống (gà, vịt) được nhà nước cấp phát không. Quốc Gia Nông Tín Cuộc cho vay tiền lãi suất thấp, để họ có phương tiện tài chánh canh tác, hoặc để mua một con trâu hay một con bò, một con heo nái hoặc heo nọc giống ngoại quốc cho năng suất cao (Yorkshire, Landrace, Duroc Berkshire). • Khu Trù Mật là một cộng đồng nông nghiệp được chính quyền thành lập và gom thôn dân vào đãy sinh sống ở những địa phương nào chưa được bảo đảm”. Các thôn dân sinh sống trong những thôn xóm hẻo lánh, xa cách các trục giao thông, do đó, chính phủ không thể kiểm soát được. Trước sự đe dọa của chiển tranh xâm lược miền Bắc, Tổng thông Diệm quyết định tập trung thôn dân sinh sống rải rác vào Khu Trù Mật, để tiện bề kiểm soát họ, đồng thời cô lập họ với "Việt Cộng", giống như cá thiếu nước không thể sống tồn tại được. Mỗi Khu Trù Mật có khoàn từ 3.000 đến 3.500 dân, có hạ tầng cơ sở giống tựa như trường hợp của một thành phố. • Một khu thương nghiệp (với một ngôi chợ xây cất bằng gạch và tiệm buôn bán). • Một khu hành chánh (có một chi nhánh bưu điện), xã hội (một bảo sanh viện, một nhà trẻ) và văn hóa (các trường tiểu học và trung học cấp I, một phòng thông tin, nhà thờ và chùa chiền). Các Khu Trù Mật được điện khí hóa. Vị trí của chúng được chọn lựa kỹ lưỡng, hội đủ các điều kiện thuận lợi để phát triển (đất đai trù phú, gần các trục giao thông).

VSTK - 4077

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

• Khu Trù Mật có thể phát triển nông nghiệp, diện tích đất trồng có thể được nới rộng nhờ khẩn hoang thêm đất mầu mỡ, để trong tương lai, các thể hệ trẻ tấn lên trở thành điền chủ. • Khu Trù Mật có thể phát triển thương nghiệp và các lãnh vực dịch vụ khác, cũng phát triển các tiểu thủ công nghệ liên hệ với nền nông nghiệp địa phương. • Nhờ Khu Trù Mật, chính quyền có thể cải thiện điều kiện sinh sống của thôn dân: cư trú tập trung cho phép chính phủ thực hiện nhiều công trình phục vụ nhân dân, ít dòi hỏi nhiều tư bản đầu tư hơn hình thúc cư trú lẻ tẻ, rải rác (chẳng hạn như công tác thủy nông, điện khí hóa, xây cất trường học, nhà bảo sanh v.v...). • Khu Trù Mật là nơi bảo vệ dân chúng chống lại chiến tranh xâm lược của Cộng sản Bắc Việt. Ngoài việc kiểm soát dân chúng trong Khu Trù Mật, chính quyền địa phương còn được trang bị vũ khí cần thiết, để nếu cần, có thể biến Khu Trù Mật thành một "tiền đồn", ngăn chặn đoàn quân Bắc Việt xâm nhập vào Nam. Bởi vậy, các Khu Trù Mật thường được thiểt lập tại các địa điểm có tính cách chiến lược, dọc theo biên giới hoặc xung quanh một thành phố lớn, để tạo một vành đai an ninh. Ðồng thời Khu Trù Mật cũng là thị trường tiêu thụ các nông sản và các chế phẩm tiểu thủ công nghiệp. Chính phủ cấp phát cho mỗi gia đình định cư một mảnh đất 3.000m2, để xây cất một ngôi nhà (với vật liệu do chính quyền địa phương cung cấp), một chuồng heo và một chuồng gà. Mỗi gia đình có một mảnh vườn cây ăn trái hoặc một mảnh vườn rau để tự túc mưu sinh.

20

* BÀI ĐỌC THÊM 21

Bài đọc 2

22

Khu trù mật Vị Thanh – Hỏa Lựu83

23

24 25 26

27 28 29 30 31 32 33 34 35

36 37 38 39

40 41 42 43 44 45

Hiệp định Genève được ký kết ngày 20-7-1954 chưa ráo mực, Mỹ Diệm đã ngang nhiên phá hoại. Ở Cần Thơ, địch tràn vào vùng giải phóng của ta sớm nhất để đánh phá cơ sở cách mạng, khủng bố nhân dân chiếm ngay Long Mỹ - Vị Thanh. Do vị trí chiên lược quan trọng nơi đây, nên cả ta và địch đều xem trọng địa bàn đặc biệt này, là vùng đất nông nghiệp trù phú, dân cư đông đúc, vùng ruột khu căn cứ giải phóng của ta, liên hoàn các tỉnh Cần Thơ - Rạch Giá - Cà Mau trong kháng chiến chống Pháp. Nếu cách mạng giữ được Long Mỹ - Vị Thanh là bảo vệ được cửa ngõ của căn cứ U Minh, vừa tạo được bàn đạp tấn công ra thị xã Cần Thơ. Về phía địch, nếu thực hiện được âm mưu gom dân lập khu trù mật Vị Thanh - Hỏa Lựu, chiếm được Long Mỹ - Vị Thanh sẽ làm chỗ dựa để đánh phá, bình định vùng căn cứ U Minh, mà địch gọi là : ''Đại bản doanh của Cộng sản''; đồng thời ngăn chặn từ xa lực lượng cách mạng tấn công vào cơ quan đầu não Vùng 4 chiến thuật của chúng tại thị xã Cần Thơ. Để thực hiện âm mưu trên, Mỹ - Diệm đã tập trung những tên tay sai ác ôn, đầu hàng phản bội hận thù cách mạng như: Trần Tử Oai, Trần Cửu Thiên, Trần Hoàng Quân, Minh Thành, Đường Lương, Lê Ba, Chín Nhỏ v.v... và huy động hàng ngàn quân mở nhiều cuộc càn quét, đánh phá, đuổi nhà, gom dân. Chỉ trong tháng 5-1959 địch mở 800 cuộc càn quét lớn nhỏ và trên 100 cuộc biệt kích, tiến hành đuổi nhà trong 16 xã của Long Mỹ gồm 11.876 gia đình, có 86 ấp bị đuối sạch. Cùng lúc đó, Diệm ban hành Luật 10/59, với phương châm nhà giết lầm còn hơn bỏ sót '', lê máy chém về Long Mỹ để chém giết đồng bào ta. ....... ... ..........

VSTK - 4078

1 2 3 4 5 6

Song song đó, Mỹ Diệm ra sức tuyên truyền chế độ ''Cộng hòa'', ''Đảng Cần Lao nhân vị'', sức mạnh Hoa Kỳ, gây tâm lý sợ Mỹ, làm tê liệt ý chí đấu tranh cách mạng, tạo ra tâm lý cầu an, yên phận, qui thuận ''Quốc gia'' v.v... Chúng hòng biến khu trù mật thành ''Thị tứ'' phồn hoa giả tạo. Phổ biến sách báo, phim ảnh đồi trụy, phản động biến nơi này thành nơi ăn chơi, sa đọa, rượu chè, xì ke, ma túy, mãi dâm v.v... để lung lạc về tư tưởng, đạo đức, thuần phong mỹ tục... Chạy theo lối sống lai căng kiểu Mỹ; đưa bọn tay sai phản động chui vào các tôn giáo để gây chia rẽ, mê hoặc quần chúng.

Mỹ Diệm huy động 20.000 người xây dựng Khu trù mật 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26 27

28 29 30

31 32 33 34

Khi các bước tiến hành đã được chuẩn bị xong, ngày 12-9-1959 Mỹ - Diệm khởi công xây dựng khu trù mật, trung bình mỗi ngày chúng huy động từ 10.000 đến 12.000 dân công, có lúc cao điểm lên đến 20.000 người. Diệm ra lệnh huy động số thanh niên, trung niên từ 18 đến 45 tuổi của các tỉnh miền Tây để đi xây đựng khu trù mật này, bất kể người ốm đau, tàn tật cũng phải lao động mỗi người 15 ngày công, ai không đi thì phải đóng tiền từ 10.000 đến 15.000 đồng. Khối lượng công việc.được giao khoán theo định mức. Dân công hoàn toàn tự túc về ăn, ở và phương tiện lao động. Trên một phạm vi nhỏ hẹp hằng vạn người sống chen chúc, khát không đủ nước uống, lại phải lao động vất vả trong mùa nắng nóng bức nên nhiều người bị bệnh dịch tả, ngất xỉu. Tại khu Hồ Sen có gần 80 đồng bào bị chết, ốm đau: kiệt sức. Hằng trăm công vườn cây ăn trái, ruộng lúa sắp đến ngày thu hoạch bị chặt phá, hàng ngàn mồ mã bị đào xới. Mỹ Diệm huy động hơn 1 triệu ngày công để lấy 2.600.000 mét khối đất san lấp mặt bằng và đắp mở rộng con đường từ Vị Thanh - Hỏa Lựu. Tội ác Mỹ - Diệm chồng chất, nên thời gian này nhân dân Long Mỹ uất hận truyền miệng bài ca dao: “ Ai về Long Mỹ - Vị Thanh Nhìn nhà, nhìn cửa tan tành mà đau Mả mồ bị cuốc, bị đào Vườn hoang nhà trống đượm màu tóc tang Đầy đường ngập tiếng oán than Mỹ - Ngô gieo họa, xóm làng tả tơi Gió đưa uất hận ngút trời Thổi cao ngọn lửa, đốt loài gian manh”.

Theo đồ án thiết kế, khu trù mật có chiều dài 7km, chiều ngang lấy kinh xáng Xà No làm trung tâm, mỗi bên rộng 2km, có diện tích chung 28 km vuông, chia làm 4 khu chính: Khu Vị Thanh, Khu Hỏa Lựu, Khu Giữa, Khu Bắc Xà No. Mỗi khu chia thành 4 tiểu khu: Tiểu khu hành chánh (nơi đóng cơ quan của địch), Tiểu khu công thương (gồm: chợ, các cửa hàng, đại lý hàng Âu Mỹ, trạm xăng dầu, đại lý sách báo, lữ quán, vũ trường, bến xe v.v...), Tiểu khu xã hội (gồm: bệnh xá, nhà bảo sanh, trường học, sân vận động, chùa, thà thờ, hồ thủy tạ v.v...), Tiểu khu gia cư (vườn trại là nơi chúng dồn dân).

VSTK - 4079

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Tiểu khu chia ra nhiều lô, mỗi lô chia ra nhiều ô, mỗi ô chia ra nhiều khoảnh đất nhỏ, lỗi khoảnh đài 90 mét, rộng 45 mét (diện tích bằng 4 công đất) cho mỗi gia đình, ngăn cách nhau bằng một con mương rộng và sâu 1,5 mét. Các lô cách nhau bằng một con kênh rộng từ 3 đến 4 mét, sâu 2 mét, ngoài ra còn có hàng rào, dây thép gai bao bọc. Địch kiểm soát rất chặt, cứ 5 gia đình tổ chức thành ''ngũ gia liên bảo'', chỉ 1 cửa ra vào, đi phải thưa, về phải trình với bên gia trưởng, trưởng ấp. Ngoài cùng toàn khu trù mật còn bao bọc một con kênh rộng 6 mét, sâu 3 mét. ở khu trù mật chúng quản lý hàng hóa, lương thực của nhân dân rất chặt chẽ, xây đựng một kho lúa công cộng, mỗi gia đình chỉ nhận đủ lúa ăn trong tháng, còn lại phải nhập vào kho.

10 11 12

Người dân sống trong khu trù mật bị theo dõi, kiểm soát 5 khâu: ra vào, đi lại, ăn ở, thu nhập,...

13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24

25 26 27 28

29 30 31

32 33 34

35 36 37 38 39 40

Về quân sự, chúng có một đại đội biệt kích thuộc biệt khu U Minh đóng ở đầu cầu chợ Cái Nhum, một đại đội dân vệ canh gác vòng ngoài, bên trong chúng trang bị cho các cụm thanh niên Cộng hòa, phối hợp với cơ quan mật vụ lùng sục suốt ngày đêm; ngoài ra chúng còn tổ chức Đảng Cần Lao nhân vị, Thanh niên Cộng hòa, Phụ nữ Liên đới, cuộc sống của người dân bị kềm kẹp gắt gao, vì vậy bà con thường mỉa mai gọi là khu “trào mật''. Vào tháng 12-1959 Đảng bộ, quân dân Long Mỹ tiếp nhận Nghị quyết 15 của Trung ương Đảng như “nắng hạn gặp mưa” là động lực mạnh mẽ thúc đẩy phong trào đấu tranh trong huyện càng quyết liệt hơn. Tháng 2-1960, lực lượng vũ trang được nhân dân hướng dẫn đã tập kích vào Hồ Sen (Hỏa Lựu) trung tâm khu trù mật đã gây tác động trong binh sĩ địch và tạo ra tiếng vang lớn trong nhân dân. Lấy cớ không đảm bảo an ninh, đồng bào kiên quyết đấu tranh đòi trở về ruộng vườn cũ làm ăn, bất chấp sự ngăn cản của địch. Tiếp theo, nhân sự kiện địch bắn pháo vào cụm dân cư ở Tràm Cửa, làm chết và bị thương 24 người, được cơ sở ta hướng dẫn, 192 gia đình chở xác chết và số người bị thương đấu tranh quyết liệt, bọn tề Vị Thanh phải nhận tội và bồi thường nhân mạng. Nhân dân đấu tranh kiên quyết đòi trở về quê cũ. Đêm 25-12-1960, lực lượng vũ trang tuyên truyền của ta luồn sâu vào khu tập trung dân ven sông Nước Đục (giáp Vĩnh Viễn - Hỏa Lựu) diệt ác, phá tề, phát động trên 200 quần chúng nổi dậy phá khu dồn dân của địch trở về quê cũ sinh sống. Các hoạt động vũ trang diệt ác đã hỗ trợ nhân dân nhiều nơi trong huyện nổi dậy phá kềm, phá khu tập trung dân trở về quê cũ mạnh mẽ, đã làm thối động tinh thần ngụy quân, ngụy quyền trong khu trù mật hoang man, phân hóa. Đêm 14-9-1960 lệnh Đồng Khởi được phát ra, lực lượng vũ trang của ta tập kích đánh chiếm nhiều nơi. Phối hợp với nhân dân và binh sĩ yêu nước trong khu trù mật và 12 điểm tập trung đã nhất tề nổi dậy lùng sục bắt bọn tay sai ác ôn giao cho cách mạng, đốt cờ, xé ảnh Diệm, lột bảng khẩu hiệu, phá rào, phá cổng trở về xóm ấp cũ. Tiếng reo hò, tiếng mõ, tiếng súng vang động, tạo nên một khí thế cách mạng, sức mạnh ''tức nước vỡ bờ''. Ngoài đánh vào, trong nổi dậy làm cho kẻ thù ở khu trù mật bị tê liệt.

41 42 43 44 45 46 47 48 49

Cao trào Đồng Khởi phát triển mạnh mẽ, chỉ trong 25 ngày đêm (từ 14-9 đến 8-10-1960) với 2 cao điểm, bằng 3 mũi giáp công đã bao vây, tiêu diệt, bức hàng, bứt rút hàng chục đồn bót địch, thu trên 150 súng các loại và nhiều quân trang, quân dụng, giải tán hàng trăm tên thanh niên cộng hòa, thanh niên bảo vệ nông thôn, phụ nữ liên đới, bắt, diệt, trấn áp hàng trăm tên tề điệp, làm tan rã hệ thống kìm kẹp của Mỹ Diệm, ta giải phóng hoàn toàn 5 xã (Vĩnh Viễn, Xà Phiên, Long Bình, Vĩnh Tường, Long Phú) trên 2/3 đất đai và 415 dân số trong huyện được giải phóng. Khu trù mật Vị Thanh - Hỏa Lựu của Mỹ Diệm bị phá cơ bản ''quốc sách số 1'' của chúng đã bị thất bại thảm hại. Tạp chí Quê hương số 18, tháng 7-1970 ở Sài Gòn đã kêu

VSTK - 4080

1 2 3

4 5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

than một cách tuyệt vọng: ''dân chúng đã ngã theo cộng sản''. Tên Kê-Me một chuyên gia về bình định nông thôn của Mỹ cũng thốt lên: ''chính sách bình định đầy hứa hẹn đó đã tan biến đi cùng với sự mất an ninh ở nông thôn''. Sau thắng lợi Đồng Khởi 1960, quân dân Long Mỹ đã trưởng thành về nhiều mặt, có một dũng khí mới, quyết tâm mới: sẵn sàng bước vào trận chiến mới đầy gian khổ, hy sinh. (Nguồn: www.haugiang.gov.vn) * 7.4 – Những Lực lượng An ninh Nông thôn VNCH

An ninh tại các vùng nông thôn là vấn đề quan tâm trước hết của chính quyền VNCH và làmn tiêu hao lảng phí rất nhiều viện trợ của Hoa Kỳ cung cấp cho các tổ chức giữ gìn an ninh nội chính của chính phủ VNCH. Tuy vậy, chính quyền VNVH lại bỏ qua không chú tâm nhiều đến vấn đề giữ gìn an ninh ở các làng xóm ở thôn quê xa tỉnh thành. Trước năm 1955, đã có một số cảnh sát và các tổ chức bán quân sự ở miền Nam VNCH mà đa số là tàn dư của thực dân Pháp. Dân Quân Tự Vệ/ Bảo an đoàn được thành lập năm 1955 trên cơ sở thống nhất các lực lượng Bảo chính đoàn, Nghĩa dũng đoàn, Việt binh đoàn do Pháp bàn giao lại, thu nạp thêm nhiều tín đồ Thiên Chúa giáo Miền Bắc di cư vào Nam năm 1954.Thống kê vào năm 1957 cho biết là có 54,000 người đăng nhập vào lực lượng Dân Sự phòng vệ bán quân sự; 7,000 cảnh sát đô thị, 3,500 công an, mật thám, một số lớn cảnh binh và một binh đoàn khoản 50,000 Dân quân Tự Vệ/ Bảo An Đoàn. Những con số thống kê cho thấy đó là một lực lượng đáng kể nhưng trên thực tế lại là những tổ chức rất yếu kém về mặt trang bị vũ khí, huấn luyện và nhất là về mặt kỹ luật. Vũ khí trang bị của thực dân Pháp để lại rất cũ kỹ, lỗi thời và không có nhiều, xử dụng không công hiệu. Dân quân tự vệ thường là những người thuộc giai tầng thấp kém từ các xã hội làng mạc thôn quê, ít học và không được huấn luyện về quân sự một cách đúng mức. Các chuyên gia quân sự hoa kỳ cho rằng binh đoàn Dân Quân tự vệ không thể nào cầm cự nổi với những cuộc tấn kích của bộ đội CSVM nằm vùng ở miền Nam VNCH. Đa số các vùng trách nhiệm của binh đoàn nầy đều có sự xâm nhập của CSVM và tại một số tỉnh, thay vì cung cấp đầy đủ các tin tức tình báo cho quân lực VNCH thì lại cung cấp chiếu lệ không đầy đủ.84 Tài liệu được giải mật của Ngũ Giác Đài /Hoa Kỳ viết rằng hai tổ chức đoàn Dân Quân Tự Vệ và Dân Vệ không thể tự bảo vệ lấy mình nói chi họ có thể bảo vệ dân quê. Tệ hơn, hai tổ chức nầy lại chính là những nguồn tài nguyên quân đội VNCH cung ứng cho những cuộc nổi dậy bạo động của CSVM: - trước nhất đây là một nguồn cung ứng vũ khí đạn dược mà CSVM rất dễ chiếm đoạt. – kế đến những hành động kém kỹ luật, hung hăng, tham nhũng, tước đoạt của hai nhóm tổ chức nầy làm mất lòng dân chúng khiến cho dân chúng phải đi theo CSVM. Cũng cần lưu ý rằng các tổ chức giữ gìn an ninh nầy cũng cửa quyền và thâm lạm và làm mất lòng nhân tâm người dân VSTK - 4081

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

miền quê không thua kém gì những chức sắc hành chánh cai trị nơi địa phương mà hai tổ chức nầy đang hoạt động. Hối lộ mục nát, kiêu căng, hống hách, những thành phần nầy gọi là thay mặt chính quyền lại chính là những thành phần gây ra những tác hại trong các loại tác hại lớn nhất ở địa phương mà chính quyền VNCH phải gánh chịu.85 Trên thực tế, hai tổ chức kể trên có vai trò rất quan trọng cho việc giữ gìn an ninh nội chính và đối đấu với quân du kích của CSVM ở các làng, ấp địa phương. Trách nhiệm Đoàn Dân quân Tự Vệ là chận đứng những hoạt động quấy phá của những phần tử bất mãn chính quyền VNCH. Lực lượng Dân Quân Tự Vệ (DQTV) là một tổ chức có tính cách cơ động hơn và được xử dụng trong các công tác tuần tra tại các tiểu khu, mặc đồng phục, có vũ trang, phục vụ thường trực, gìn giữ luật pháp và trật tự công cộng, thu tập tin tức tình báo. Kể từ tháng 05/1955, Một đội cảnh sát Hoa Kỳ cùng với một nhóm quản trị hành chánh công quyền thuộc đại học Michigan đã ký hợp đồng với Phái bộ Hành Động quân sự Hoa Kỳ nghiên cứu nhiều dự án để hữu hiệu hóa việc huấn luyện các lực lượng an ninh tự vệ của miền Nam Việt Nam trở thành những đơn vị cảnh sát hoặc cảnh vệ địa phương theo mẫu mực của Hoa Kỳ. Tuy nhiên Ông Diệm lại có một quan điểm khác về những lực lượng DQTV: lực lượng nầy phải là lực lượng hậu bị phụ trợ cho quân lực chính quy VNCH trong thời chiến, phải được bộ quốc phòng huấn luyện quân sự và trong thời bình DQTV phải được đặt dưới sự điều động của Bộ Nội Vụ. Các cán bộ chỉ huy của DQTV phải được thụ huấn tại một trung tâm huấn luyện quân sự của quân lực VNCH và một năm học bổ túc về luật lệ và kiểm soát lưu thông. Theo ông Diệm DQTV là lực lượng vũ trang đứng hàng thứ nhì sau quân đội chính quy chủ lực của VNCH và vì thế cần phải được trang bị đầy đủ vũ khí đạn dược cùng với xe bọc thép và trực thăng giống như bên phía quân đội. Dư luận trong giới quân sự Hoa Kỳ ở miền Nam VNCH cho rằng ông Diệm chú tâm rất nhiều đến kế hoạch xây dựng DQTV là với mục tiêu củng cố vị thế chính trị của mình, muốn biến tổ chức nầy thành một lực lượng vũ trang đối trọng phòng hờ sự biến loạn xảy ra từ phía quân đội chính quy của quân lực VNCH. 86

VSTK - 4082

(http://www.vnafmamn.com/SelfDefense_Force.html)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Kế hoạch thành lập lực lượng DQTV của ông Diệm đã gây bàn cãi bối rối cho Đại sứ Hoa Kỳ Durbrow và tướng Williams trưởng đoàn Cố vấn Quân sự Hoa Kỳ khi chính quyền VNCH đệ xuất một dự án khởi đầu cho việc tổ chức và trang bị cho lực lượng 55,000 DQTV được chia ra thành nhiều đại đội: 225 dại đội DQTV khinh binh, 15 cơ đội xe bọc sắt, 21 con ngựa, 26 tuần giang đỉnh, và 13 đại đội DQTV cơ động, trọng pháo, xe bọc sắt hạng nhẹ, xe tuần thám, xe bọc thép loại có bánh lốp xe cao su (Haft-track), trực thăng. Tướng Williams đã phải tái mặt vì những đề xuất nầy và cho rằng chỉ có kẻ nào gàn dỡ mới bày vẽ đề xuất kiểu như thế cho ông Diệm. Đề xuất nầy càng làm sự nghi ngại của Phái Bộ Hành Động Hoa Kỳ/USOM (United States Operations Mission) ở Việt Nam tăng thêm phần thuyết phục: Ông Diệm có chủ tâm xử dụng lực lượng DQTV như là một đạo quân riêng của mình.87

http://www.otofun.net/threads/95187-xe-boc-thep-nhieu-banh-lop-va-xe-half-track-chay-the-nao/page4

VSTK - 4083

M-3 Halftrack 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

8 –BẤT ĐỒNG CHÍNH KIẾN Ở ĐÔ THỊ Chính sách cứng rắn của chính quyền VNCHG tố cộng và những thành phần thân cộng ở nông thôn cũng được áp dụng ở đô thị: vì chính sách của chính quyền quá chú trọng chi lo quy chiếu vào việc bảo vệ an ninh cho nên lần lần đã gây ra hậu quả là thu hẹp hoạt động của những thành phần ủng hộ chính thể VNCH trong hiện tại và trong tương lai, khuấy động và làm tăng thêm sợ hãi e ngại đối với những sự phê phán của họ và đẫy họ vào con đường đối kháng quá khích. Áp dụng cùng một chính sách bãi bỏ cơ chế Hội Đồng Hương Chánh ở các làng mạc nông thôn, năm 1956 ông Diệm cũng bãi bỏ các Hội Đồng dân cử của thành phố, đô thị. Chiến dịch tố Cộng ở các vùng đô thị cũng không thua kém gì ở các vùng nông thôn mặc dù tiềm lực CSVM nằm vùng tại các đô thị do quân đội viễn chinh Pháp trú đóng trước đây yếu kém hơn tiềm lực CSVM ở nông thôn. Tình trạng đối lập vây quanh ông Diệm từ các phong trào, các tổ chức thuộc thành phần phong kiến tàn dư từ thời cựu hoàng Bảo Đại hoặc bởi những thành phần chính trị gia trí thức, than hào, nhân sĩ và lại có thêm các thành phần sĩ quan cao cấp trong quân lực VNCH. Chính sách của ông Diệm đã thành công trong việc liên kết những thành phần đối lập chống lại chế độ độc tôn của ông.88 8.1- Thành phần phong kiến

Vào năm 1955 ông Diệm huy động các đoàn hành động dân sự vào các mật khu CSVM nằm vùng với khẩu hiệu, biểu ngữ và truyền đơn “Chống Cộng, Đã Thực, Bày Phong”. Bày Phong bao gồm từ cựu hoàng Bảo Đại kiêm quốc trưởng Quốc Gia Việt Nam cho đến các giáo phái vũ trang, nhóm cát cứ Bình Xuyên và quan lại, binh lính, dân sự trung thành với Bảo Đại. Ông Diệm đã hạ bệ và truất phế cựu hoàng quốc trưởng Bảo Đại qua cuộc trưng cầu dân ý tháng 10/1955, loại trừ các thành phần cá nhân và phe nhóm thân cận với cựu Hoàng. Các đảng phái kỳ cựu không CS cũng bị chính quyền VNCH xếp vào thành phần Phong Kiến. Giống như trường hợp của CSVM, nhiều đảng viên đảng Đại Việt Quốc Dân Đảng cũng đã bị sát hại , truy đuổi, bắt bớ, giam cầm hoặc phải chạy trốn ra nước ngoài.89 VSTK - 4084

1

8.2- Thành phần trí thức thân hào nhân sĩ đối lập

2

-

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

Bác sĩ PHAN QUANG ĐÁN

Cho đến cuối năm 1960, nhân vật đối lập chính trị nổi bật đối với ông Diệm là B.s Phan Quang Đán. Ông Đán bắt đầu hoạt động chính trị chống Pháp vào thập niên 1940 nhưng đến năm 1947 thì phải bỏ nước lưu vong sang Trung Quốc. Ông về Việt Nam năm 1955 tham gia cuộc bầu cử Quốc hội Việt Nam Cộng hòa năm 1956 nhưng bị chính quyền VNCH tố cáo là than cộng sản. Ông đứng ra tổ chức khối Dân chủ (còn gọi là Mặt trận Dân chủ) làm lực lượng đối lập với đảng Cần lao và dùng báo Thời luận làm cơ quan ngôn luận. Vì chỉ trích chính sách nhà nước, trụ sở báo Thời luận bị đám đông dân chúng kéo vào đập phá tòa soạn vào cuối năm 1957 rồi bị rút giấy phép vào tháng 03 năm 1958 thì phải đóng cửa, bị đưa ra tòa tuyên phạt án tù treo và tiền phạt rất nặng vì đã viết những bài xã luận đã kích chính quyền VNCH. Ông lại lập tờ Tin Bắc và lập đảng Tự do Dân chủ; đến năm 1959 thì ứng cử vào Quốc hội. Tuy đắc cử với số phiếu nhiều hơn ứng cử viên của đảng Cần lao, ông bị loại không cho nhậm chức. Tuy vậy, không giống với những chính khách khác ở miền Nam vào thời điểm nầy, ông Đán là nhân vật chính trị đối lập bền bỉ một cách khác thường, vẫn tiếp tục không chấp nhận chính sách trị quốc của ông Diệm mặc dù ông chưa bao giờ thành công trong việc tạo dựng một sự liên minh thống nhất các phe nhóm đối lập với ông Diệm. Điều nầy có thể là vì ông Đán chưa từng có đủ uy tín gây tin tưởng cho những nhân vật thủ lãnh các phe nhóm, đảng phái không Cộng Sản ở miền Nam. Hoặc là vì người ta không muốn bị vạ lây vì chính sách đối lập của ông đối với chính quyền hiện tại. Dù vậy, năm 1960 ông nhận làm cố vấn cho nhóm thân hào nhân sĩ không tán thành chính sách và đường lối của Tổng thống Ngô Đình Diệm. Sự việc thất bại và ông bị bắt giam cho đến năm 1963 khi cuộc đảo chánh năm 1963 chấm dứt nền Đệ nhất Cộng hòa Việt Nam.90 - Nhóm CARAVELLE-1960 Là một nhóm chính khách thuộc nhiều thành phần khuynh hướng chính trị khác nhau như Cao Đài, Hòa Hảo, Đại Việt, Việt Nam Quốc Dân Đảng và thành phần Công Giáo đối lập, nhóm Caravelle gồm có 18 người: Trần Văn Văn, Phan Khắc Sửu, Trần Văn Hương, Nguyễn Lưu Viên, Huỳnh Kim Hữu, Phan Huy Quát, Trần Văn Lý, Nguyễn Tiến Hỉ, Trần Văn Ðổ , Lê Ngọc Chấn, Lê Quang Luật, Lương Trọng Tường, Nguyễn Tăng Nguyên, Phạm Hữu Chương, Trần văn Tuyên, Tạ Chương Phùng, Trần Lê Chất và Linh mục Hồ Văn Vui. Trong số nầy thì đã có 11 người đã từng là tổng, bộ trưởng với 4 người giữ những chức vụ cao cấp trong chính quyền Quốc Gia Việt Nam từ thời ông Diệm. Nhóm nầy họp nhau lại lập thành một khối chính trị gọi là

VSTK - 4085

1

2

3

4

5

6

7

Khối Tự Do và Tiến Bộ với cương lĩnh hướng đến mục tiêu tu chỉnh hiến pháp VNCH để cho Quốc Hội VNCH có một quyền hạn rộng lớn hơn và độc lập đối với Hành Pháp. Ngày 26/04/1960 nhóm nầy họp báo nơi khách sạn Caravelle đẻ phổ biến một bản Tuyên Ngôn phơi bày những những mối bất bình của họ đối với chính chính quyền VNVH hiện hành được trích dẫn tóm lược và tạm dịch như sau:91

8

TUYÊN NGÔN CỦA 18 NHÂN VẬT

9

GỞI TỔNG THỐNG VIỆT NAM CỘNG HÒA SÀI GÒN NĂM

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35

36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47

Thưa Tổng thống: Chúng tôi ký tên dưới đây, đại diện cho một một nhóm công dân có danh phận, những cá nhân và thành phần trí thức thuộc mọi xu hướng, cùng với những người có thiện ý, nhận định rằng đối diện với tình hình chính trị trầm trọng hiện nay, chúng tôi không thể cứ làm ngơ với những thực trạng sinh tồn trong đất nước ta. Vì vậy, hôm nay chúng tôi chính thức gửi đến Tổng thống lời kêu gọi, nhằm bày tỏ với Tổng thống tất cả sự thật với niềm hy vọng là chính quyền sẽ đồng ý đặt trọn vẹn sự lưu tâm để khẩn cấp sử đổi chính sách, để cứu vãn tình hình hiện nay và đưa nhân dân ra khỏi cơn nguy biến. Chúng ta hãy nhìn lại dĩ vãng thời Tổng thống còn ở nước ngoài. Từ 8, 9 năm qua, nhân dân Việt Nam đã phải gánh chịu nhiều thử thách do chiến tranh mang đến; hết sự độ hộ của Pháp lại đến việc xâm chiếm của Nhật, hết cách mạng lại qua đến kháng chiến, từ việc Cộng Sản lừa đảo núp dưới chiêu bài quốc gia đế một nền độc lập giả tạo nhằm bưng bít cho thực dân, hết kinh hoàng này đến kinh hoàng khác, hết hy sinh nầy đến hy sinh khác – hay nói ngắn gọn-, hết hứa hẹn rồi lại hẹn hứa, mãi cho tới khi niềm hy vọng cuối cùng được kết thúc với một tâm trạng vỡ mộng cay đắng. Vì vậy, khi Tổng thống sắp trở về nước, toàn dân đã hân hoang hy vọng rằng dưới sự lãnh đạo của Tổng thống, toàn dân sẽ lại tìm thấy được nền Hòa bình cần thiết để mang trở lại cuộc sống có ý nghĩa, để xây lại nhà cửa bị phá hủy, để được cày lại trên những thửa đất bị bỏ hoang. Nhân dân hy vọng rằng không còn bị ép buộc buổi sáng hoan hô một chế độ nầy, buổi chiều hoan hô một chế độ khác, không còn là con mồi cho sự tàn bạo và áp lực của một phe phái nào, không còn bị đối xử như dân làm thuê, không còn tình trạng độc quyền nào thao túng, không còn phải gánh chịu bị sự bóc lột của tham nhũng và chức sắn chuyên quyền, độc đoán. Nói tóm lại, nhân dân ước mong ít ra cũng được sinh sống trong sự an ninh, trong một thể chế sẽ có thể đem lại cho họ một chút công lý và tự do. Toàn dân nghĩ rằng Tổng thống sẽ là con người của thời thế và sẽ đáp ứng được nguyện vọng của họ. Vào lúc Tổng thống mới về nước thì tình trạng quốc gia như thế đó. Hiệp định Genève năm 1954 chấm dứt cuộc chiến và sự tàn phá. Quân đội viễn chinh Pháp tuần tự rút đi và nền độc lập toàn vẹn cho miền Nam Việt Nam đã trở thành sự thật. Hơn nữa, đất nước còn được hưởng sự khích lệ tinh thần và sự viện trợ đáng kể của thế giới tự do. Với nhiều yếu tố chính trị thuận lợi cộng thêm những điều kiện may mắn về địa dư với đất đai màu mỡ tạo năng xuất cho nông lâm sản cùng với sự và thặng dư về sản xuất ngư nghiệp, thì đáng lẽ miền Nam Việt Nam đã phải có đủ khả năng để bắt đầu tiến đến một sự thắng cuộc nhất định trong cuộc tranh phuông lịch sử với miền Bắc, thể theo ý dân và đưa đất nước đến đế con đường hy vọng, tự do và hạnh phúc. Ngày hôm nay, sau sáu năm được hưởng nhiều lợi điểm không thể chối cãi đến như thế, Chính phủ đã làm được những gì? Chính phủ đã đưa miền Nam đi về đâu? Những ước vọng tha thiết nào của nhân dân đã được thực hiện đầy đủ hay không?

VSTK - 4086

1 2 3 4

Chúng ta thử tổng kết tình hình một cách khách quan, không xu nịnh mà cũng không buộc tội sai lầm, theo đúng đường hướng xây dựng mà chính Tổng thống vẫn hay đề cặp, với ước vọng rằng Chính phủ sẽ sử đổi chính sách để tự đưa mình ra khỏi một tình trạng hiểm nghèo cùng cực đặt trên sự sinh tồn của quốc gia. *

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Phần Tổng kết tình hình trong bản tuyên ngôn Caravelle gồm có 4 phần phê phán những khuyết điểm về Chính trị, Chính quyền, Quân đội, Kinh tế và Xã hội. Chính trị: - Hiến pháp đã được lập ra nhưng chỉ là hình thức. Và Quốc hội tuy có đấy nhưng những cuộc thảo luận luôn luôn được diễn ra chỉ theo đường hướng của chính quyền; - Những cuộc bầu cử phản dân chủ; - Bắt bớ liên tục tiếp diễn làm cho nhà giam và khám đường đầy đến tận nóc như hiện nay đang xảy ra; - Dư luận quần chúng và báo chí phải câm lặng; - Việc triệt hạ các giáo phái đã mở lối cho Việt Cộng và vô tình dọn đường cho kẻ thù. Chính quyền: - Chính quyền giống như chính quyền dưới chế độ Cộng Sản, đã để cho các đoàn thể chính trị của chính quyền kiểm soát người dân; - Đầy dẫy những chuyện hối lộ không thể che dấu được. - Mua quan, bán chức, tham ô, hối mại và lạm dụng quyền thế. Quân đội: - “Phong trào Cách mạng Quốc gia” và đảng “Cần Lao Nhân vị” gây chia rẽ những quan binh cùng chung một đơn vị, gây ngờ vực giữa những bạn đồng ngũ, đồng cấp. - Lấy sự trung thành với đảng của chính quyền để đổi lấy sự tùng phục mù quáng của những kẻ lãnh đạo chỉ huy và cũng là tiêu chuẩn thăng thưởng, lên cấp trong quân đội. Kinh tế và Xã hội: - Nguồn lợi nằm trong tay những kẻ đầu cơ, dùng phe nhóm, đoàn thể của

chính quyền để che dấu việc buôn bán độc quyền đem lợi về cho một thiểu số tư nhân;

VSTK - 4087

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

- Dân bị huy động đi làm xâu cực nhọc, bị ép buộc phải rời bỏ công ăn việc làm, nhà cửa gia đình của mình để tham gia vào công tác xây dựng những “Khu Dinh Điền” tuy đồ sộ nhưng vô ích làm cho dân oán ghét, tạo điều kiện cho CSVM tuyên truyền. Bản tuyên ngôn ôn hòa với lời lẽ kính trọng, xây dựng, chỉ yêu cầu Ngô Ðình Diệm mở rộng chính quyền và các nhà trí thức sẽ sẵn sàng hợp tác với chính phủ, không quá khích đòi hỏi ông Diệm thay đổi đích danh một nhân sự đầu não nào trong chính quyền hiện hữu của VNCH. Dù vậy, chính quyền vẫn bắt giam tất cả những người đã ký tên, buộc tội họ là thân Cộng Sản.92 Ông Diệm bác bỏ mọi nhận định phê phán của nhóm Caravelle, cho rằng những người ký tên vào bản tuyên ngôn là thành phần tàn dư của chế độ thực dân thuộc địa lỗi thời; những người nầy không có kinh nghiệm đối đầu với thực tế cho nên họ không thể nhận thức được diễn tiến của đất nước và những kế hoạch tân tiến hóa nông thôn của Chính phủ.

* KHẢO LUẬN 15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Từ cuối năm 1954, Hoa Kỳ và VNCH ở miền Nam tập trung bình định lực lượng Đại Việt, Quốc Dân Đảng ở miền Trung, lực lượng Liên Tôn Cao - Hòa - Bình ở Nam Bộ. Cùng lúc đó ông Diệm cho gạt các phần tử thân Pháp, kể cả các tướng lĩnh cao cấp trong quân đội Liên hiệp Pháp. Các cuộc tập hợp dân chúng được diễn biện ra như “Trưng cầu dân ý”, “Phế truất Bảo Đại”, “Suy tôn Ngô Tổng thống”… Năm 1956 nhà cầm quyền VNCH của tiếp tục cự tuyệt mọi đề nghị của Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa (VNDCCH) về việc Hiệp thương tổng tuyển cử thống nhất đất nước theo Hiệp định Genève quy định. Được Hoa Kỳ khuyến khích và vạch kế hoạch, Ông Diệm đơn phương tổ chức bầu cử Quốc hội, ban hành Hiến pháp riêng rẽ, lập “Nền đệ nhất cộng hòa” ở miền Nam Việt Nam, tuyên bố đặt Cộng sản ra ngoài vòng pháp luật. Chính quyền VNCH cũng đẩy mạnh các hoạt động càng quét truy lùng CSVM /(VC) nằm vùng ở miền Nam. Các chiến dịch “tố cộng, diệt cộng” trong thời kỳ đầu từ tháng 2/1955 đến tháng 5/1956 được tiến hành chủ yếu ở các tỉnh miền Trung Bộ nhằm mục đích gây xáo trộn, phát hiện đối thủ, thí nghiệm các phương thức đánh phá VC nằm vùng. Từ nửa sau năm 1956 trở đi giai đoạn 2 của chính sách Tố Cộng được đưa lên thành “Quốc sách” và triển khai ồ ạt trên toàn miền, trọng điểm là ở Nam Bộ. Mục tiêu của Tố cộng là nhằm tận diệt Cộng sản ở toàn miền Nam cả về con người lẫn tư tưởng theo phương thức “Thà giết nhằm chứ không bỏ sót”, “Tiêu diệt Cộng sản tận gốc, tiêu diệt không thương tiếc, tiêu diệt như trong tình trạng chiến tranh”. Từ năm 1956 - 1959,

VSTK - 4088

1

2

3

4

hàng vạn cán bộ Đảng viên VC đã bị địch truy lùng và bắt giết, giam cầm. Nhiều nơi cơ sở đảng củ VC nằm vùng còn được gọi là, “lực lượng miền Nam” bị tổn thất nặng nề. Kết hợp với các biện pháp bạo lực, được Hoa Kỳ hỗ trợ VNCH thực hiện ồ ạt các chương trình cãi cách kinh tế - xã hội. Những đạo dụ “Cải cách điền địa” như:

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

Dụ số 2 (ngày 8/1/1955) quy định mức thu tô (giá thuê đất) tối đa và lãi suất mà điền chủ được áp dụng: 1. Mức tô tối đa từ 10 đến 15% trên số lúa thu hoạch cho ruộng làm 1 mùa / năm. 2. Mức tô tối đa từ 15 đến 25% cho mùa gặt chính của ruộng 2 mùa / năm. Dụ số 7 (5/2/1955) quy định việc thuê đất phải có khế ước (hợp đồng) tá điền. Thời hạn khế ước là 5 năm, có tái ký. Tá điền có quyền trả đất và phải báo trước chủ đất 6 tháng. Chủ đất muốn lấy đất lại phải báo trước tá điền 3 năm. Khế ước được chia thành 3 loại: 1. Loại A: đối với ruộng đang canh tác có chủ 2. Loại B: đối với ruộng hoang có chủ 3. Loại C: đối với ruộng hoang vắng chủ (Hội đồng xã thay mặt chủ đất ký khế ước với nông dân) Dụ số 57 (20/10/1956) quy định việc truất hữu địa chủ. Mỗi địa chủ chỉ được giữ lại 100 ha ruộng đất và 15 ha ruộng hương hỏa. Ruộng bị truất hữu sẽ được đem bán lại cho những người thiếu ruộng, mỗi hộ không quá 5 ha, người mua sẽ trả tiền trong thời gian 6 năm. Trong thời gian đó ruộng đất vẫn thuộc quyền sở hữu của chính quyền. Trong 10 năm kế tiếp, người được phát ruộng không được cho mướn hay đem bán lại. Địa chủ sẽ được bồi thường 10% tiền mặt, số còn lại được trả bằng trái phiếu trong 12 năm, mỗi năm lời 5%. Thực chất dụ số 2 và dụ số 7 không phải là chính sách mới vì phần lớn chương trình cải cách điền địa năm 1956 chỉ là sao chép chương trình cải cách trước kia của cựu hoàng Quốc trưởng Bảo Đại. CSVM cho rằng trên thực chất VNCH đã cướp đi số ruộng đất của nông dân “đã được cách mạng chia cấp trong kháng chiến” để trả lại cho địa chủ, nhằm xóa bỏ ảnh hưởng của “cách mạng” trong dân chúng. Việc xây dựng các Dinh điền, Khu trù mật, Thượng nhằm gom dân, quy hoạch khu ấp để tập trung kiểm soát dân chúng, cô lập các lực lượng VC nằm vùng và cơ sở của họ ở các mật khu. Ông cố vấn Nhu còn lập ra Đảng “Cần lao nhân vị”, tổ chức “Phong trào cách mạng quốc gia”, lập ra “Thanh niên cộng hòa”, “Phụ nữ liên đới”, có hệ thống từ trung ương tới các địa phương để lôi kéo các tầng lớp dân chúng miền Nam vào những hoạt động chống phá cách mạng. Viện trợ của Mỹ đổ vào miền Nam Việt Nam cho chế độ của ông Diệm ngày càng nhiều, dành riêng vào việc củng cố chế độ VNCH. Về an ninh, vào năm 1956, 90% cán bộ Việt Minh ở hạ tầng bị tiêu diệt. Ðặc biệt ở miền Trung, gần như toàn bộ cơ sở Cộng sản nằm vùng bị phá hủy. Trong những năm đầu của chính thể ông Thôn quê tương đối yên lành. Trong khi đó, miền Bắc sau 1954 rơi vào tình trạng đói kém, nếu không được Liên Xô viện trợ gạo từ Miến Ðiện, hẳn đã lâm vào cảnh nguy ngập. Trong giai đoạn 1956-1960, các nhà văn, nhà báo và giới trí thức miền Nam thực sự tin tưởng vào thể chế chính trị của VNCH, vào ý thức hệ chủ nghĩa Quốc gia, và vào chủ nghĩa tự do đối đầu với chế độ chuyên chế của Cộn g sản miền Bắc VNDCCH. VSTK - 4089

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

Kể từ năm 1957, CSVM ở miền Nam đã tạo dựng trở lại các đơn vị bộ đội của họ với sự thu nhận và sáp nhập những nhóm tàn dư của các giáo phái nhưng họ vẫn thường ép mình tránh né các mũi đánh phá càng quét của những lực lượng quân sự của VNCH và chỉ ra mặt tấn công để thực hiện những mục đích đặc biệt mà thôi. Một số bộ đội du kích võ trang tuyên truyền CSVM hoạt động ở vùng đồng miền Trung và ở vùng đồng bằng sông Cửu Long. Đồng thời những đơn vị lẻ tẽ bộ đội chính quy CSVM tại các vùng đầm lầy như U Minh, Rừng Sát, Đồng Tháp Mười và rừng rậm chiến khu D phải chịu bó gối ăn không ngồi rồi theo chủ trương và chính sách của đảng và nhà nước từ Hà Nội để rối bị suy sụp sức lực tinh thần không còn ý chí trong việc tổ chức củng cố đơn vị của mình để sẵn sàng chiến đấu. Miền Nam Việt Nam dưới sự lãnh đạo của ông Ngô Đình Diệm trong khoảng thời gian 1956-1959 đã có một sự ổn định tương đối về kinh tế , xã hội và quân sự nhất là về mặt quân sự VNCH đối đầu một cách hiệu quả với CSVM nằm vùng ở miền Nam Việt Nam, một thành tựu mà thực dân xâm lược Pháp chưa bao giờ có thể thực hiện được. Tuy nhiên, thời kỳ ổn định chính trị và phát triển của ông Diệm kéo dài không được bao lâu. Những người dân, cũng như giới trí thức và quân đội, đã có dấu hiệu bất mãn vì chính sách độc tài thiếu dân chủ của Ông Diệm và sự thao túng “gia đình trị” của những người thân đang vây quanh ông. Hoa Kỳ cũng thấy khó chịu về chính sách nầy của ông Diệm. Và dĩ nhiên là đối thủ của ông Diệm từ Hà Nội cũng không thể ngồi yên mãi để chờ xung rụng- chờ đợi việc xâm chiếm miền Nam bằng phương cách hòa Bình nhờ có Hiệp định Geneva. *

20

VSTK - 4090

1

III/ MIỀN NAM VIỆT NAM 15/07/1959 - 11/ 11/ 1960

2

A / CHIẾN LƯỢC MỚI CỦA CSVM

3

1/ ĐỀ CƯƠNG CÁCH MẠNG MIỀN NAM

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

Mặc dù nền kinh tế và lực lượng quân sự của VNCH có tiến triển khả quan giúp cho tình hình chính trị được ổn định nhưng những kết quả đáng ngạc nhiên nầy cũng không thể nào đưa tới một sự khẳng định tích cực trên bình diện cải thiện an ninh nội chính của VNCH ở miền Nam trong khoản thời gian 1957-1959. Thoạt tiên, bề ngoài có vẻ như là ngọn lửa nổi dậy yếu ớt của CSVM ở miền Nam đã bị VNCH dập tắt. Tuy nhiên, thực tế cho thấy là trong những tháng đầu năm 1957 thì tình hình nổi dậy của CSVM nằm vùng ở vào điểm thấp nhất, nhưng kể từ giữa năm 1957 thì những cuộc nổi dậy bắt đầu gia tăng và càng lúc càng nhiều thêm cho đến cuối năm 1959. Từ khởi đầu giai đoạn nầy có bằng chứng cụ thể cho thấy rằng VC đã phải co cụm lại dưới áp lực hành quân rời rạc của quân lực VNCH. Sự việc VNCH vào tháng 04/1955 bát bỏ không đáp ứng ước vọng của VNDCH để bình thường hóa hai miền và hội nghị hiệp thương bàn định tổ chức tổng tuyển vào năm 1956 là một dấu hiệu cho thấy không những kế hoạch thống nhất Việt Nam của CS bằng phương cách hòa bình đã bị thất bại mà đồng thời còn là một đòn giáng mạnh vào sức lực và tinh thần của CS nằm vùng trong những cuộc nổi dậy ở miền Nam. Tình trạng đào ngũ trở thành thực tế thường xuyên trong hàng ngũ CSVM nằm vùng: một số ngán ngẩm vì ảo mộng quá tin tưởng vào chế độ CSVM, số khác sợ lại phải lao đầu vào một cuộc chiến đấu nối tiếp sau bao nhiêu năm đã phải trải qua một cuộc chiến gian khổ trước khi hiệp định Geneva ra đời. Vào cuối năm 1957, những bộ đội du kích CS bị quân đội VNCH bắt được thường chỉ được trang bị rất nghèo nàng: vũ khí thường chỉ có dao ngắn hoặc mã tấu sản xuất trong nội địa để thay thế cho súng óng đạn dược mà cũng không được tiếp tế thường xuyên. Theo sự ước định của giới chức hữu quyền của VNCH thì cho đến đầu năm 1957 thì lực lượng bộ đội CSVM ở Miền Nam chỉ còn 1,500 quân trong số 10,000 quân đã có từ năm 1955. Theo báo cáo tình báo của cơ quan MAAG vào đầu năm 1957 thì Việt Cộng được chỉ thị phải ép mình xuống, tổ chức lại cơ sở, chỉ nên tuyên truyền trong những giới hạn luật pháp của địch, thâm nhập vào các cơ cấu tổ chức kể cả quân đội của địch, tuyên truyền chung sống hòa bình và củng cố các chi bộ CSVM nằm vùng ở miền Nam.93 Từ giữa năm 1957, CSVM ở miền Nam chú trọng vào việc ráo riết gầy dựng lại và hồi phục sinh khí về mặt chính trị lẫn quân sự. Nhiều cán bộ chính trị và quân sự từ miền Bắc được bí mật đưa vào miền Nam, gia tăng tuyển mộ cán binh và những đơn vị được tăng cường thêm quân số và trang bị. Song song với việc gầy dựng các đơn vị, CSVM bắt đầu thay đổi một cách đáng kể chiến lược của họ bằng cách xử dụng lực lượng quân sự của họ thi hành những VSTK - 4091

1

2

3

4

5

6

7

8

9 10 11 12 13 14

công tác phá hoại, khủng bố để hổ trợ cho công tác phá hoại chính trị và kinh tế của VNCH.94 Kể từ đầu tháng 10/1957, theo chỉ thị từ Hà Nội, CSVM ở miền Nam đã tổ chức được 37 đại đội len lỏi trong các khu vực rừng rậm hay vùng đầm nước sát kề vùng đồng bằng sông Cửu Long ở miền Tây. Tháng 05/1959, CSVM ở miền Bắc thành lập đơn vị bộ đội dưới bí số đoàn 559 mở đường mòn Hồ Chí Minh xâm nhập bí mật bộ đội, vũ khí, tiếp liệu vào miền Nam VNCH mà không bị buộc tội là vi phạm hiệp định Geneva.95 “Lúc đầu Đoàn 559 chỉ có Tiểu đoàn 301 với 440 người làm nhiệm vụ soi, mở tuyến đường, gùi thồ một số hàng, đón đưa một số cán bộ, chiến sĩ từ miền Bắc vào miền Nam. Đoàn 559 từng bước phát triển nhiều đơn vị: bộ binh, phòng không, công binh, vận tải ô tô, vận tải đường sông (suối), đường ống xăng dầu... đủ sức bảo đảm hành quân, cơ động các lực lượng tăng cường cho các chiến trường, tác chiến (độc lập và phối hợp với các lực lượng bạn), bảo vệ tuyến tuyến vận tải chiến lược và tham gia nhiệm vụ quốc tế.”96

Một số hình ảnh tư liệu của đoàn 559

VSTK - 4092

(u tầm)

* 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

Hà nội đã lập đi lập lại đề nghị vào tháng 07/1958 và tháng 10/60 với Sài Gòn về vấn đề bình thường hóa hai miền Nam-Bắc trên các mặt thư từ bưu điện, đường xá giao thông trên bộ, đường sắt, hàng không, hàng hải nhưng cũng không gặt hái thêm kết quả gì hơn lần đề nghị vào tháng 04/1955 ngoại trừ vấn đề thư tín giới hạn qua lại giữa những người dân ở hai miền. Kết quả là đường ranh phân chia tạm thời hai miền Nam-Bắc ở vĩ tuyến thứ 17 nay trở thành một bức màn tre dầy đặc ngăn cách hai miền Nam-Bắc rất khó vượt thoát. Chính quyền VNCH không đáp ứng những đề nghị của VNDCCH bằng cách luôn luôn viện dẫn lý do rằng Hà Nội không có một mục đích nào khác khi đề nghị bình thường hóa với Sài Gòn hơn là với mục đích lợi dụng việc bình thường hóa giữa hai miền để thâm nhập cán binh CSVM vào miền Nam hoặc là chỉ nhằm mục đích tuyên truyền.97 Kể từ khi hiệp định đình chiến Geneva 1954 được CSVM ký kết với thực dân Pháp cho đến năm 1959, chủ tịch VNDCCH Hồ Chí Minh đã can ngăn các đồng chí của ông ở miền Nam không được dùng bạo lực súng đạn để tấn công chế độ VNCH do ông Diệm lãnh đạo vì ông Hồ cho rằng thời cơ chưa được chín muồi để nổi dậy. Ông hồ cảnh báo họ rằng những hành động vô trách nhiệm sẽ khiêu khích và làm thành cái cớ để ông Diệm dàn áp dân chúng gây hậu quả xấu tiến trình xây dựng một tổ chức chính trị nền tảng do CS chủ trương.98 Chủ trương hòa hoãn của ông Hồ không phải là không có lý do: trong kỳ Đại Hội Đảng CS Liên Sô lần thứ 20 từ ngày 14–25 tháng 02 năm 1956 trước đây sau khi tố giác nặng nề chủ nghĩa Staline, chính sách mới của tân chủ tịch đàng CS Liên Sô Khruschev là sống chung hòa bình với các quốc gia Tây phương để tránh phải đối đầu với một cuộc chiến tranh hạt nhân giết hại hàng

VSTK - 4093

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18 19 20 21 22 23 24 25 26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

triệu sinh mạng của hai phe đối nghịch về ý thức hệ Cộng Sản và Tư Bản. Đối với Hà Nội, sự việc Moscôva chấp nhận sách lược chung sống Hòa bình là một sự việc mang một hàm ý cần phải quan tâm bởi vì đây có thể suy định rằng Khruschev không muốn thấy CSVM sẽ có một cuộc cách mạng khác bằng bạo lực sung đạn để thực hiện thống nhất 2 nước Việt Nam. Điền nầy cũng không khác biệt với chủ trương của những nhân vật lãnh đạo đầu não trong ban chấp hành trung ương đảng CSVM ở Hà Nội kể từ tháng 08/ 1955: thống nhất Việt Nam theo đường lối hòa bình qua trung gian của Hiệp định Geneva 1954. Vào đầu năm 1956, chủ trương của VNDCCH vẫn là theo chiều hướng sống chung hòa bình theo đường lối và chính sách của CS đàn anh Liên Sô do Nikita Khruschev lãnh đạo.98 Điều nầy có thể nhận thấy qua hai sự kiện: 1- Sau khi VNCH bát bỏ lời kêu gọi hiệp thương tổ chức bầu cử, Hà Nội đã phải chấp nhận sự can thiệp của CS Trung Quốc lên tiếng yêu cầu các cường quốc của Hội Nghị Geneva 1954 tái hợp để bàn lại vấn đề cưỡng thúc miền Nam VNCH phải tôn trọng và thi hành Hiệp Định Geneva 1954. 2- Trong Thư Gửi Đồng Bào cả nước của chủ tịch VNDCCH đề ngày 06/07/1956 có đoạn viết:99 Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà thi hành nghiêm chỉnh Hiệp định Giơnevơ, đã nhiều lần đề nghị với chính quyền miền Nam mở hội nghị hiệp thương để bàn về tổng tuyển cử tự do nhằm thống nhất nước nhà. Nhưng đế quốc Mỹ và chính quyền thân Mỹ ở miền Nam âm mưu chia cắt lâu dài đất nước ta, phá hoại tổng tuyển cử tự do trong toàn quốc đúng kỳ hạn như Hiệp định Giơnevơ đã quy định. Họ đã làm trái với lợi ích của Tổ quốc ta, trái với nguyện vọng của nhân dân ta. Đứng trước tình hình ấy, nhiệm vụ thiêng liêng của chúng ta là: kiên quyết tiếp tục đấu tranh thi hành Hiệp định Giơnevơ, thực hiện thống nhất nước nhà trên cơ sở độc lập và dân chủ bằng phương pháp hoà bình, hoàn thành sự nghiệp vẻ vang giải phóng dân tộc.

Sự can thiệp của CS đàn anh Trung Quốc và lời kêu gọi của chủ tịch VNDCCH đều không có tác dụng gì tới ý chí kiên trì của tổng thống VNCH và rồi thời hạn ấn định hiệp thương giữa hai miền Nam-Bắc trôi qua một cách yên lành đối với VNCH ở miền Nam nhưng VNDCH ở miền Bắc thì không còn cách nào khác hơn là đành phải chịu ép mình chờ đợi thời cơ thuận lợi khác để giải quyết vấn đề thống nhất Việt Nam - tạm thời tiếp tục áp dụng lá bài chung sống hòa bình của CS Liên Sô. Vấn đề không dừng lại ở đây nhưng vẫn còn tiếp tục là đề tài gây tranh luận quan điểm và chia rẽ giữa hàng ngũ những cán bộ cầm đầu đảng CSVM ở hai miền Nam-Bắc. Thực vậy, trong 2 tài liệu tịch thu được từ một cán bộ CSVM hoạt động nằm vùng trong nội vi Sài Gòn bị bắt giam từ tháng 06/1956 và từ một sĩ quan chính ủy ở khu 9 Nam Bộ ngày 27/11 /1956. Hai tài liệu nầy có nội dung giống nhau đến 85%, có thể là chỉ được luân lưu trong nội bộ của Xứ Ủy

VSTK - 4094

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

CSVM ở miền Nam, cho thấy rằng hàng ngũ cán bộ đầu não CSVM ở miền Nam đã có tư tưởng giao động, hoài nghi với chủ trương sống chung hòa bình của Hà Nội và đi đến một nhận thức riêng rằng cuối cùng rồi cũng cần phải có một hình thức bạo lực nào đó để thực hiện thống nhất Việt Nam. Cả hai tài liệu có đề cặp tới một Hội nghị CSVM được tổ chức vào ngày 18/03/1956. Hội nghị nầy nhất định là do Xứ Ủy CSVM ở miền Nam tổ chức. Xứ Ủy Nam Bộ nầy là hậu thân của Trung Ương Cục Miền Nam đã bị Hà Nội giải thể sau ngày họ ký kết hiệp định Geneva với thực dân Pháp. Đứng đầu Xứ Ủy Nam Bộ là Lê Duẩn là một Ủy viên thường trực trong ban Thường Vụ tức Bộ Chính Trị Trung Ương Đảng Lao Động. Trước khi đi vào nội dung chi tiết, tài liệu nầy có những điểm đặc biệt cần lưu ý: (i) Tài liệu tịch thu tháng 06/1956 ở Sài Gòn được chức quyền Hoa Kỳ đánh số 204 và đặt tiêu đề bằng Anh ngữ là Document purportedly issued by Lao Dong Party Central Committee for Guidance of Cadres in GVN Zone./Nội dung tài liệu do Trung Ương Đảng Lao Động phát hành nhằm Hướng dẫn các cán bộ trong vùng lãnh thổ VNCH; Tài liệu tịch thu ngày 27/11/1956 được chức quyền Hoa Kỳ đánh số 19 với tiêu đề: Translation of a document found on the person of a politiacl officer with Communists forces in zone 9 of the Western Interzone on Nov.27, 1956/ Bản dịch từ một tài liệu tìm thây trên người của một sĩ quan chính huấn cùng với các lực lượng CS tại khu 9 liên vùng phía Tây ngày 27/11/1956. (ii) Cả hai tài liệu đề cặp tới một Hội nghị của CSVM tổ chức tại miền Nam vào ngày 18/03/1956; (iii) Một cán bộ nằm vùng CSVM bị lực lượng an ninh VNCH bắt giam giữ từ tháng 06/1956 và một cán bộ có thể là bị tử trận ngày 27/11/1956; (iv) Hai tài liệu có diện dẫn phát biểu của Lê Duẩn trong cuộc họp ngày 18/03/1956 kể trên. (v) Tài liệu có thể chỉ được phổ biến giới hạn trong hàng ngũ các cán bộ chỉ đạo của Xứ Ủy CSVM ở Nam Bộ. (vi) Nơi phần “Kế Hoạch Hành Động” do Lê Duẩn nêu lên trong hai tài liệu đều viết rằng: Dùng hành động quân sự để hỗ trợ cho các hình thức hoạt động khác/ Use of military action to back up other activities (tài liệu số 204) hay Use the military to support other activitie.(tài liệu số 19).

34

* Sau đây là 2 bản tài liệu Anh ngữ số 204 và số 19:

VSTK - 4095

Tài liệu số 204

1

VSTK - 4096

VSTK - 4097

Tạm trích dịch tài liệu số 204: 1 2

3 4 5 6 7 8 9 10 11

........ Đường lối hiện nay của Ủy Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng “Cuộc đấu tranh chính trị của chúng ta ở miền Nam nhiều khi cần phải có sự hỗ trợ của một hành động quân sự để biểu dương sức mạnh của những lực lượng đã từng chiến thắng trận chiến Điện Biên Phủ. Bằng những hành động chính trị và hoạt động quân sự được phối hợp một cách đúng mức thì nhất định chúng ta sẽ đánh bại kẻ thù, Dung (Trần Trung Dung) và Diệm, và quần chúng sẽ hợp tác với chúng ta. Dân chúng cho rằng Bình Xuyên và Hòa Hảo bị thất bại là vì họ xử dụng bạo lực quân sự. Tuy nhiên dân chúng cũng đã biết rằng vì bộ đội của chúng ta phải tập kết rút về miền Bắc cho nên các lực lượng quân sự của Diệm mới có thể chiếm đóng được miền Tây. Vì thế chúng ta phải tăng cường lực lượng ở miền Nam và triển khai hoạt động quân sự.”

12

Kế Hoạch Hành Động

13

1) Xử dụng hoạt động quân sự để hỗ trợ cho những hoạt động khác.

VSTK - 4098

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37

38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53

2) Củng cố những cơ sở quý báu của Nam bộ “dự phòng cho cuộc Nam Tiến.” Hai căn cứ hậu cần ở Nam bộ: ở Cao Miên và ở Cao nguyên Pleiku, Kontum. 3) Mặt trận Nam Bộ và mặt trận Cao Miên liên quan mật thiết với nhau. Vì vậy chúng ta sẽ cung ứng thêm cho Cao Miên 100 cán bộ cố vấn cấp đại đội, 3 cán bộ cố vấn cấp chi khu và trợ cấp 6 triệu đồng mỗi tam cá nguyệt cho Thanh Sơn (Sơn Ngọc Thành?). 4) Sẽ có một kế hoạch đặc biệt đề tăng cường vùng cao nguyên Pleiku, Kontum. Đây sẽ là một vùng rất quan quan trọng vì các lực lượng “nam tiến” sẽ tập trung ở nơi đó. 5) Cho đến tháng 07/1956, Nam Bộ cần có 20 tiểu đoàn. Hiện giờ đã có 14 tiểu đoàn, hai trong số tiểu đoàn nầy được trang bị đúng mức để chống trả trang bị hạng nặng và chiến xa, v.v.) Mỗi huyện sẽ phải cần từ 1 đến 2 đại đội, mỗi làng cần có từ 1 đến 3 tổ bộ đội du kích. Nhưng đảng viên CS nào đầy đủ sức khỏe nhưng từ chối không gia nhập bộ đội du kích sẽ bị khai trừ ra khỏi đảng. 6) Dân quân vũ trang và các nhóm tự vệ sẽ được tổ chức thành những đơn vị dân chúng lao động và sẽ được huấn luyện quân sự, chính trị. 7) Các nguồn tiếp tế phải được dự trữ. Các nguồu lúa gạo hiện có từ 500 tấn trở lên được dấu cất ở các tiểu khu Giòng Riêm, An Biên, Gò Quao, Hồng Dan, Long Mỹ, v.v. . . 8) Thành phần lãnh đạo quân sự ở miền Nam Nam Bộ và miền Tây Nam Bộ sẽ được tăng cường. a) LÊ DUẪN: Tổng Bí Thư Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng Nam Bộ, Ủy Viên Chính Trị các lực lượng bộ đội ở Nam Bộ và Cao Miên. b) VĂN TIẾN DŨNG: Tư lệnh các lực lượng bộ đội Nam Bộ, chỉ huy bộ đội chính quy. c) DƯƠNG QUỐC CHÍNH: Tư lệnh phó các lực lượng bộ đội Nam Bộ, chỉ huy bộ đội địa phương và bộ đội du kích. d) NGUYỄN CHÁNH: Quyền Tham Mưu trưởng ở Nam Bộ, phụ trách quân dụng và Cục Chiến tranh. e) NGUYỄN HỮU LUYỆN: Phụ tá Quyền Tham Mưu trưởng ở Nam Bộ, phụ trách Dân quân vũ trang, dân chúng lao động, Tiếp liệu. f) VÕ QUANG ANH: Phụ tá Quyền Tham Mưu trưởng ở Nam Bộ, phụ trách bộ đội liên minh của Ba Cụt; Tư lệnh các lực lương tỉnh thành Long Châu Hà. 9) Thành phần lãnh đạo quân sự ở miền Đông Nam Bộ sẽ được tăng cường. a) PHẠM HÙNG: Phó Tổng Bí Thư Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng Nam Bộ, Bi thư Đảng ủy miền Đông b) HUỲNH VĂN NGHỆ: Tư lệnh quân sự miền Đông Nam Phần, chỉ huy bộ đội chính quy; trách nhiệm 2 tỉnh Biên Hòa và Thủ Dầu Một. c)TÔ KÝ: Phó Tư Lệnh miền Đông Nam Phần, phụ trách lực lượng Bộ đội Địa phương và Du kích. Trách nhiệm hai tỉnh Gia Định, Tây Ninh. d) LÊ ĐỨC ANH: Quyền Tham Mưu trưởng vùng phía Đông; phụ trách Chiến tranh và quân dụng. Trách nhiệm 2 tỉnh Chợ Lớn, Bà Rịa. 10) Tăng cường tổ chức lãnh đạo quân sự ở vùng Trung ương(Mỹ Tho, Tân An, Gò Công, Bến Tre, Vĩnh Long, Sa Đéc). a) NGUYỄN VĂN VỊNH (?): Ủy viên đảng ủy, Tổng Bí Thư vùng Trung tâm; ủy viên chính trị quân đội 7 tỉnh vùng TrUng tâm. b) NGUYỄN ĐANG (?): Tư lệnh quân sự vùng Trung ương; trách nhiệm các lực lượng chính quy và quân dụng. c) NGUYỄN VĂN QUẢN (?): Tư lệnh phó vùng Trung ương; trách nhiệm bộ đội địa phương và du kích; trách nhiệm trực tiếp mặt trận khu Đồng Tháp Mười. d) ĐINH NGỌC THỤY (?): Trưởng cục chính tri vùng Trung ương; trách nhiệm chiến tranh tâm lý và tàn dư Hòa Hảo ở vùng Trung ương. 11) Tăng cường tổ chức lãnh ở các tỉnh Sài Gòn, Chợ Lớn. a) NGUYỄN VĂN CÚC: Ủy viên Xứ Ủy, Bí Thư Thành ủy Sai Gòn-Chợ Lớn. Liên hệ trực tiếp với Lê Duẩn. Chịu trách nhiệm trực tiếp với Xứ Ủy Nam Bộ. b) PHẠM NGỌC THẠCH: Phó Bí Thư Thành ủy Sai Gòn-Chợ Lớn. Phụ trách Trí Vận. Chịu trách nhiệm trực tiếp với thủ tướng Phạm Văn Đồng. VSTK - 4099

2

c) NGUYỄN THƯƠNG THẢO (?):Phó Bí Thư Thành ủy Sai Gòn-Chợ Lớn chuyên trách trác về các Công Đoàn; liên hệ trực tiếp với Tư Kỉnh bí danh là Nguyễn Thường Vụ, Ủy

3

viên Trung Ương.

1

4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

d) HOÀNG DƯ KHƯƠNG: Ủy viên Xứ Ủy, phụ trách liên hệ với các ủy viên thành phố, tổ chức các tổ chính trị. Mạng lưới trong chính quyền; liên hệ trực tiếp với Ung Văn Khiêm (Ủy viên Trung Ương. e) NGÔ VĂN CHƯƠNG: Ủy viên Xứ ủy, Ủy viên thành ủy, phụ trách kinh tế, tài chánh khu Sài Gòn, Chợ Lớn. f) LÂM VĂN SƠN: Ủy viên thành ủy, phụ trách tin tức quân sự quân đội Quốc Gia; liên hệ trực tiếp với Lê Duẩn, Văn Tiến Dũng và Lê Quốc Chính. g) NGUYỄN VĂN . . .: Chưa rõ lý lịch; sẽ về miền Tây để tiếp xúc với Lê Duẩn và truyền đạt những chỉ thị bí mật. Sẽ thay thế Lê Công Trí(?). 12) Tăng cường tổ chức lãnh đạo cho toàn miền. a) Thành Sơn (cũng xem ghi chú phía dưới, số 3): Xứ Ủy, Ủy viên Chính trị cho toàn quân đội của miền; Phó chủ tịch Hội Đồng Giải Phóng Dân Tộc Địa Phương (Chủ tịch: Sơn Ngọc Minh). Phụ tá Tổng Bí Thư Xứ Ủy Đảng Lao Động; liên hệ trực tiếp với Lê Duẩn và Ung Văn Khiêm

*

VSTK - 4100

Tài liệu số 19 ITEM 19 Translation of a document found on the person of a political officer with Communist forces in Zone 9 of the Western Interzone on Nov. 27, 1956.

1

VSTK - 4101

VSTK - 4102

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

* Tài Liệu số 19 kể trên đây có nội dung 85% giống tài liệu số 204 nhưng khác nhau ở ngày tịch thu và địa điểm tịch thu. Tài liệu số 204 chỉ có một mục 12/a (so chiếu với mục l(1) của tài liệu số 19) nói về Sơn Thành (Có thể là Sơn Ngọc Thành) liên quan với Cao Miên. Những cán bộ CS Cao Miên quan trọng khác như Phan Văn Sô(2), Nguyễn Văn Bình(3), Mai Lam(4), Nguyễn Văn Tất(5), Nguyễn Văn Dung(6) được tìm thấy trong tài liệu số 19. Ngoài ra trong tài liệu số 19 nơi 2 mục m. và n. còn có thêm chỉ thị: - Thắt chặt mối dây liên hệ với những cá nhân chính trị thân Pháp và chống Ông Diệm để đi tới việc thành lập một Mặt Trận Quốc Gia Thống Nhất; trong số nầy có nhiều quan lại Đốc phủ sứ từng phục vụ cho thực dân Pháp ngày trước cùng với một số nhân vật thân Pháp tên tuổi như Lê Văn Viễn, Lưu Văn Lang, Nghiêm Xuân Thiện, Nguyễn Vỹ, Phạm Công Tắc, Phan Khắc Sửu, Phạm Văn Ngơi, Phạm Văn Thạch . . .

VSTK - 4103

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21 22 23 24 25 26 27

28

29

30

31

32

33

34

35 36 37 38 39

- Tăng cường các phong trào bảo vệ hòa bình bằng cách lợi dụng nhiều nhóm tổ chức như: Hội Nghiên Cứu Phật Học, Hội Tăng Ni Phật Tử, Hội Cựu Chiến Binh từng chiến đấu từ 10 năm trước (Cuối những năm 1950, Trần Bạch Đằng được bầu làm Tổng thư kí của Hội những người kháng chiến cũ) và Hội Ái Hữu Cộng Sản ViệtMiên-Lào với Trung Quốc. 2. ĐỀ CƯƠNG HAY ĐƯỜNG LỐI ?

2.1- Tác giả Bản Đề Cương

Trần Bạch Đằng100

Từ trước đến nay, kể từ sau ngày 30/04/1954, các nhà viết sử Việt Nam và kể cả các cơ quan truyền thông báo chí của chế độ mới trong nước và ngoài nước chưa có ai đề cặp đến sự khác biệt giữa 2 tài liệu lịch sử quan trọng của đảng Cộng Sản Việt Nam có danh xưng là Đề Cương Cách Mạng Miền Nam và Đường Lối Cách Mạng Miền Nam. Thỉnh thoảng cũng gọi tên tài liệu nầy là Đường Lối Cách Mạng miền Nam nhưng nay chỉ còn một văn bản “được gọi là” của Lê Duẩn đăng lại chính thức trong bộ tài liệu Lê Duẩn Tuyển Tập, Tập 1 (1950-1975), tr. 75-122) với tựa đề Đề Cương Cách Mạng Miền Nam đề ngày. . . / tháng 08/1956 101 Trong một bài viết đăng trên mạng Internet của Trường Chính Trị tỉnh Bình Thuận gần dây(08/04/2014) dưới tựa đề Cố Tổng Bí thư Lê Duẩn và Đề cương Cách mạng miền Nam có đoạn viết: “Và từ ngày 25/6/1956 đến tháng 8/1956, tại nội đô Sài Gòn-Chợ Lớn, với sự giúp đỡ và cộng tác của đồng chí Nguyễn Văn Linh và các đồng chí cán bộ Thành ủy Sài Gòn-Chợ Lớn, đồng chí Lê Duẩn đã hoàn thành việc biên soạn “Đề cương cách mạng miền Nam”. Bản Đề cương gồm 5 phần: ba nhiệm vụ chính của cả nước hiện nay; mục đích, nhiệm vụ và đối tượng của cách mạng miền Nam; yêu cầu và khẩu hiệu của cuộc đấu tranh cách mạng ở miền Nam; hình thức đấu tranh và khả năng phát triển của phong trào cách mạng miền Nam và bài học lịch sử và những nhiệm vụ cơ bản của cách mạng miền Nam.”

Bài viết trên đây rất phù hợp với bài Đề Cương Cách Mạng Miền Nam trong Lê Duẩn Tuyển Tập, Tập 1 và được mạng Internet Báo Điện Tử Đảng Cộng Sản Việt Nam đăng tải toàn văn ngày 15/08/2011. Một bài viết khác của một cán bộ đầu não của CSVM ở miền Nam là Trần Bạch Đằng dăng trên mạng Internet Thanh Niên on Line ngày 30/08/2006 cũng có tựa đề Vài ghi nhớ về “Đề cương đường lối cách mạng miền Nam” 102 có một đoạn viết như sau: “Tôi nhận được bản văn, bấy giờ gọi tên là “Đường lối cách mạng miền Nam” ở dạng viết tay. Tôi đọc nó giữa Sài Gòn. Văn phòng Xứ ủy không cho phép nhân bản tài liệu, mãi sau này, khi chúng tôi gặp mặt ở Nam Vang, mới có một bản đánh máy hẳn hoi, do chính đồng chí Lê Duẩn chỉnh lý. . . . Hội nghị Cán bộ mở rộng các đồng chí lãnh đạo cấp xứ, cấp tỉnh thống nhất với tài liệu. Hơn thế nữa, chúng tôi như xô được tảng đá nặng đè lên ngực suốt 5 VSTK - 4104

1 2 3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

năm trời. Anh Vũ Đình Liệu, Bí thư liên tỉnh miền Tây hồ hởi: sống được rồi. Sau này anh Võ Chí Công, Bí thư Khu 5 bảo với mọi người "Đường lối cách mạng miền Nam của anh Ba (Lê Duẩn) là cứu tinh của phong trào Khu 5"

Như vậy theo Trần Bạch Đàng kể lại: - Bản gốc do Lê Duẩn viết “Bấy giờ gọi tên là Đường Lối Cách Mạng Miền Nam” là bản viết tay. “Mãi sau này, khi chúng tôi gặp mặt ở Nam Vang, mới có một bản đánh máy hẳn hoi, do chính đồng chí Lê Duẩn chỉnh lý.” So chiếu với 2 tài liệu 204 và 19 được dịch ra Anh ngữ đã được trích dẫn ở phần trên thì có thể nói rằng 2 tài liệu gốc khi bị tịch thâu là những bản văn từ việt ngữ và viết tay. Rất tiếc là 2 bản gốc viết tay việt ngữ không biết hiện nay còn tồn tại và ở đâu? - Trần Bạch Đàng mở đầu bài viết rằng: “Mấy ngày gần đây, nhân kỷ niệm 50 năm ngày xuất hiện “Đề cương đường lối cách mạng miền Nam” đã có vài tranh luận công bố trên báo. Tôi xin đóng khung vài ghi nhớ đối với bản đề cương rất nổi tiếng này. Sẽ không có gì cường điệu khi chúng ta nói rằng Đề cương đường lối cách mạng miền Nam do đồng chí Lê Duẩn, Bí thư Xứ ủy viết - là cha đẻ - trực tiếp gợi mở Nghị quyết T.Ư lần thứ 15.” Bài viết nầy của Trần Bạch Đằng được đưa lên mạng Internet ngày

30/08/2006. Kỹ niệm 50 mươi năm ngày xuất hiện “Đề cương đường lối cách mạng miền Nam” tức là kể từ năm tháng 12/1956: Thời điểm nầy phù hợp với thời điểm mở ra Hội Nghị Xứ Ủy Nam Bộ ở Phnompenh Campuchia để nghiên cứu nghị quyết Bộ Chính trị và "Đề cương cách mạng miền Nam". 2.2 Thời điểm xuất hiện Đường Lối Cách Mạng Miền Nam của Lê Duẩn và phản ứng của Trung Ương Đảng Lao Động

- 18/03/1956: Đây có thể là ngày họp riêng các cán bộ lãnh đạo CSVM của Xứ Ủy Nam Bộ để phổ biến lần đầu tiên bản Đường Lối Cách Mạng Miền Nam do chính Lê Duẩn đã soạn thảo. Mặc dù vậy, Lê Duẩn với chính danh là Đại diện Đảng Lao Động ở Nam Bộ - để tự cứu mình- đã cho phổ biến bản Đường Lối Cách Mạng Miền Nam như là một bản nghị quyết của Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng từ Hà Nội. Nội dung của

Lê Duẩn

Văn Bản đầu tiên nầy có thể là được phổ biến bằng cách viết tay và rút ngắn qua hình thức của 2 tài liệu 204 và 19 đã được chuyển ngữ như đã đề cặp ở phần trước đây và chỉ trao tay phổ biến giới hạn đến các cấp lãnh đạo của Xứ Ủy Nam Bộ.

36

37

38

39

- Theo bộ sử liệu “Lịch Sử Nam Bộ Kháng Chiến”, trong loạt bài “Nam Bộ

Những Ngày Hào Hùng, Chuyển Hướng Chiến Lược”, bản văn Đề Cương Cách Mạng Miền Nam đã được Lê Duẩn Bí Thư Xứ Ủy Nam Bộ chuẩn bị và VSTK - 4105

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

soạn thảo trong nhiều năm, nhất là vào cuối năm 1955 ở Cà Mau và ở bến Tre và hoàn thành năm 1956 ở Sài Gòn Bản Đề cương cách mạng miền Nam khẳng định: “Để chống lại Mỹ - Diệm nhân dân miền Nam chỉ có con đường cứu nước và tự cứu mình, là con đường cách mạng. Ngoài con đường cách mạng không có một con đường khác”. Và đề ra “Phương pháp đấu tranh thích hợp”: có thể có nhiều hình thức đánh đổ một chính quyền phản động, mà sự sụp đổ của nó cũng phải trải qua nhiều giai đoạn, tùy theo tình hình cụ thể... Cũng có thể những cuộc nổi dậy của một bộ phận chính quyền với nhân dân để đánh đổ chính quyền ấy. - Đề cương cách mạng miền Nam được gửi ra Trung ương để xin chuẩn phê : Trong thời gian từ giữa năm 1956 đến cuối năm 1958, Xứ ủy đã hai lần chính thức đề nghị Trung ương xem xét lại đường lối chỉ đạo cách mạng miền Nam. Cụ thể như sau: Lần thứ nhất, gửi Đề cương cách mạng miền Nam ra Trung ương vào tháng 8-1956 đã “soi sáng và giải quyết nhiều vấn đề cơ bản như mục đích và đối tượng cách mạng miền Nam, tính chất của cuộc đấu tranh ấy” nhưng “chưa giải quyết thỏa đáng về hình thức và khả năng phát triển của phong trào cách mạng miền Nam”. Đề cương này không được Bộ Chính trị và Ban chấp hành Trung ương chấp thuận. Do đó, thay vì chuẩn phê bản văn của Xứ Ủy Nam Bộ gửi ra Hà Nội thì một Nghị Quyết của Hội Nghị Trung Ương lần thứ 10 mở rộng (họp từ 25/08/1956 đến 05/10/1956, họp làm hai đợt) vẫn khẳng định đấu tranh thống nhất nước nhà trên cơ sở độc lập và dân chủ bằng phương pháp hòa bình. “Phương châm vẫn là giữ gìn và tích trữ lực lượng, đấu tranh bền bỉ và lâu dài, chống phiêu lưu mạo hiểm, đồng thời chống thủ tiêu đấu tranh”. Trong thực tế, Đảng bộ Nam bộ không nhận được chỉ đạo nào của Trung ương cho phép vũ trang tự vệ.103 - Và để ngăn chận “ các loạn thần” ở Xứ Ủy Nam Bộ hoạt động bừa bãi đi ra ngoài khuôn khổ chính sách chung sống Hòa bình của Đảng và Nhà nước hiện giờ, vào cuối mùa Thu 1956, Hà Nội đề cử một phái đoàn “tăng cường" do tướng tham mưu trưởng quân đội CSVM Văn Tiếng Dũng cầm đầu bí mật vào Nam để tiếp cận, xem xét tình hình và bàn thảo với các cấp lãnh đạo Xứ Ủy Nam Hoàng Tùng Bộ về Đường Lối Cách Mạng ở Miền Nam.104 - Tháng 12/1956 và mấy tháng đầu năm 1957, tại Phnompenh /Campuchia, bản Đề cương cách mạng miền Nam được thảo luận kỹ (nhưng chưa được chính thức thông qua) trong Hội nghị Xứ ủy Nam Bộ mở rộng. Xứ ủy đã triển khai đợt học tập Đề Cương Cách Mạng Miền Nam trên toàn Nam bộ một cách nghiêm túc như một đợt chỉnh huấn, nên tư tưởng đề cương ngấm sâu vào tư tưởng cán bộ, đảng viên từ xứ ủy đến tận cơ sở, trở thành “cẩm nang” trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước (trước khi có nghị quyết VSTK - 4106

1

2

3

4

5

6

7 8 9 10 11 12 13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

15). 105 Hoàng Tùng , Nghị quyết T.Ư về giải phóng miền Nam ra đời như thế nào?105.Trong Hội Nghị nầy chắc là phải có phái đoàn “tăng cường” do tướng Văn Tiến Dũng cầm đầu tham dự. Báo Điện Tử Đảng Cộng Sản Việt Nam lên mạng Internet ngày 20/12/1912 CÙNG XỨ UỶ ĐƯA CÁCH MẠNG MIỀN NAM VƯỢT QUA NHỮNG NĂM THÁNG KHÓ KHĂN (1954 – 1960) ĐI TỚI ĐỒNG KHỞI có đoạn viết: -

“ Tháng 4-1957, đồng chí Lê Duẩn được Bộ Chính trị điều ra Bắc nhận công tác, đồng chí mang theo bản Đề cương đường lối cách mạng Việt Nam ở miền Nam và báo cáo với Bộ Chính trị về tình hình cách mạng miền Nam, nguyện vọng của đảng viên và quần chúng đề nghị được chuyển hướng đấu tranh. Sau khi đồng chí Lê Duẩn ra Bắc, đồng chí Phạm Hữu Lầu được cử làm quyền Bí thư Xứ uỷ nhưng hai tháng sau lâm bệnh và mất, đồng chí Nguyễn Văn Cúc được Trung ương cử làm quyền Bí thư Xử uỷ Nam Bộ - một nhiệm vụ rất nặng nề, trong hoàn cảnh muôn vàn khó khăn, thử thách.” 106

- Cũng theo sử liệu “Lịch Sử Nam Bộ Kháng Chiến” , vào năm 1957, Trung Ương đảng Lao Động có gửi một công điện MẬt cho Xứ Ủy Nam Bộ trong đó có đoạn phê phán nặng nề như sau: “(các nơi) còn thể hiện tư tưởng lệch lạc cần được uốn nắn; (phải) làm cho các cấp thật thông suốt và khẳng định đường lối hòa bình đấu tranh thống nhất đất nước. Không thể do chủ quan nôn nóng rồi mơ tưởng hình thức đấu tranh vũ trang là rất nguy hiểm vì sẽ tạo điều kiện cho đế quốc Mỹ xen vào gây chiến tranh trên đất nước ta… … “Vấn đề vũ trang tuyên truyền, (Xứ ủy) cần theo dõi chỉ đạo cho đúng mức. Trước tình hình đấu tranh giành chính quyền gay gắt với địch, đề phòng các địa phương dễ bị kích thích rồi phát triển và hoạt động bừa bãi…”.107 - Bức Công Điện MẬT vừa kể trên là của Trung Ương Đảng Lao Động sau

khi Lê Duẩn vừa mới được Trung Ương Đảng gọi ra Hà Nội trình diện để nhận công tác . Đây là một hình thức “thăng chức quyền Tổng Bí thư và vào Thường vụ Bộ Chính trị để cách chức sứ quân xứ ủy Nam Bộ” do nhóm Trung Ương Đảng chủ trương “Sống Chung Hòa Bình. Quyết định đề bạt khá bất ngờ này phản ánh lo ngại ngày càng gia tăng của Đảng về tình hình ở miền Nam và nhằm khử trừ, thanh toán đầu mối loạn Đảng phát sinh từ Xứ Ủy Nam Bộ hiếu chiến. Điểm đáng lưu ý ở đây là bức Công Điện Mật nầy lại do chính Quyền Tổng Bí Thư Lê Duẩn ký tên và gửi vào Nam: nhóm “sống chung hòa bình” đã dùng kế sách ném đá dấu tay để răn đe ngay tức khắc xứ ủy Nam Bộ nhưng đồng thời cũng làn suy giảm niềm tin của xứ Ủy Nam Bộ đặt trên cá nhân cựu Xứ Ủy Nam Bộ Lê Duẩn: Bản Công Điện Mật nầy có thể xem như là một bản tự kiểm của Lê Duẩn nhận lỗi gián tiếp về sự sai lầm của mình trước đây trong chủ trương đấu tranh vũ trang ở Nam Bộ trái với chủ trương đường lối hòa bình đấu tranh thống nhất của Đảng Lao Động và nhà nước VNDCCH hiện nay. VSTK - 4107

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29 30 31 32 33 34 35 36

37

38

39

40

41

42

Ngày trước, vào thời kỳ Việt Minh kháng chiến chống thực dân Pháp, một cán bộ CSVM cầm đầu Xứ Ủy Nam Bộ là Trần Văn Giàu cũng rơi vào hoàn cảnh và số phận tương tự của Lê Duẩn. Điều nầy cho thấy có một tình trạng chia rẻ Bắc, Nam trên vấn đề lãnh đạo và kiểm soát Đảng Lao Động với một phía là “miền Bắc lãnh đạo” của Trường Chinh thân Trung Cộng và một phía là “Miền Nam lãnh đạo của Lê Duẩn. Từ nghị quyết Trung ương (1954) đến tháng 7-1956, chủ trương của Đảng về căn bản không thay đổi mặc dù tình hình đã biến chuyển rất lớn. Năm 1956, Bộ Chính trị gửi chỉ thị cho miền Nam (Chỉ thị số 64 ngày 19-6-1956) tuy đánh giá miền Nam đã thành thuộc địa kiểu mới của Mỹ, nhận định chế độ miền Nam là độc tài phát xít, nhưng đường lối thì căn bản không thay đổi, cụ thể vẫn chỉ đạo nhân dân miền Nam đấu tranh đòi tuyển cử với phương pháp và hình thức cũ: “Trong chỉ thị ấy, Trung ương có nói đến việc duy trì lực lượng vũ trang chống Diệm của các giáo phái2 nhưng với ý thức là lợi dụng một cơ hội sẵn có chứ chưa nêu rõ vai trò tất yếu của vũ trang trong đường lối cách mạng. Vấn đề vũ trang tự vệ cũng được đặt ra nhưng quá sơ lược. “Thái độ của Đảng không rõ ràng đối với vấn đề vũ trang đã làm cho Đảng bộ miền Nam không mạnh dạn sử dụng mâu thuẫn Diệm - Mỹ trong lúc ấy (trong xung đột giữa Diệm và giáo phái) không mạnh dạn xây dựng lực lượng vũ trang để chuyển biến tính chất của cuộc đấu tranh ở miền Nam trong lúc ấy. “Vô hình trung đường lối cơ bản của ta đã phạm hữu khuynh. Chúng tôi cho rằng một trong những nguyên nhân phát sinh sai lầm là do một mặt Hiệp định Genève đã mang lại cho ta những thắng lợi rất lớn nhưng mặt khác ta cũng lại đánh giá nó quá cao về phương diện hòa bình thống nhất đất nước...” 108

Giữa tháng 11-1958, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao Động khoá II họp Hội nghị lần thứ 14. Hội nghị đã thảo luận và thông qua Báo cáo Về nhiệm vụ kế hoạch ba năm (1958-1960) phát triển và cải tạo kinh tế quốc dân và Nghị quyết Về tổng kết cải cách ruộng đất. “Để đáp ứng đòi hỏi của tình hình và nhiệm vụ mới, tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của Trung ương trong giai đoạn mới của cách mạng, Hội nghị cũng đã ra Nghị quyết Về kiện toàn tổ chức Ban Bí thư và cải tiến lề lối làm việc của Ban Bí thư, Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương: Hồ Chí Minh, Chủ tịch Đảng vẫn kiêm nhiệm Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương. Ban Bí thư gồm 5 người: Lê Duẩn, Nguyễn Duy Trinh, Phạm Hùng, Hoàng Anh, Tố Hữu. Lê Duẩn được uỷ nhiệm chủ trì công việc của Ban Bí thư. Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp được rút khỏi nhiệm vụ Bí thư Ban Chấp hành Trung ương mà chỉ làm nhiệm vụ của Uỷ viên Bộ Chính trị. Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 14 khóa II đã có sự điều chỉnh nhân sự quan trọng của Đảng trong nhiệm kỳ Đại hội II.” 109

Điều đáng ngạc nhiên là trong kỳ họp lần thứ 14 nầy mặc dù có sự hiện diện của Lê Duẩn, nhưng Hội nghị không nói gì đến tình hình “dầu sôi lửa bỏng” của Xứ Ủy Nam Bộ mặc dù trước đó kể từ đầu năm 1958, Lê Duẩn đã gặp những cán bộ trách nhiệm liên khu V (Nam Trung Bộ). Các hoạt động của CSVM ở Liên Khu V đã bị suy liệt trầm trọng vì chính quyền của ông Diệm VSTK - 4108

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

lại tái phát động các nỗ lực nhằm loại trừ các phần tử CS. Lê Duẩn nhận định thấy rằng Liên Khu V gồm có 3 vùng: vùng tỉnh thành, vùng đồng bằng và vùng cao nguyên Trung Bộ. Theo sự phân tích của Lê Duẩn thì nếu vùng Cao nguyên Trung Bộ vững mạnh thì vùng đồng bằng Trung Bộ sẽ được an ninh. Vì thế không có gì nghịch lý để CS nhanh chóng thành lập những toán, hay tốt hơn, những lực lượng cấp trung đội hoạt động độc lập trên những vùng cao nguyên để bảo vệ những cơ sở hoạt động của CS ở đó. Khi thời cơ đến, các phong trào du kích như thế sẽ có thể yểm trợ một cách hữu hiệu cho cuộc công kích chính yếu. Những cán bộ trách nhiệm Liên Khu V đã được chỉ thị phải thành lập gắp rút nhiều căn cứ an toàn để hỗ trợ cho các hoạt động của bộ đội du kích đồng thời cũng khuấy động cuộc đấu tranh kinh tế tại các vùng đồng bằng và ở những tỉnh thành. 110 Sau Hội Nghị lần thứ 14 của Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng Lao Động kể trên, Lê Duẩn lại trở vào miền Nam với nhiệm vụ kinh lý và thẫm tra tình hình ở đây đồng thời để chỉ thị rõ cho các cán bộ CSVM Xứ Ủy Nam Bộ biết rằng cuộc đấu tranh chính yếu ở Nam Bộ hiện giờ vẫn phải là một cuộc đấu tranh chính trị chứ không phải là đấu tranh vũ trang. 111

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

Như vậy, từ giữa năm 1954 đến cuối năm 1958, sự chỉ đạo về đường lối chiến lược, phương châm, phương pháp cách mạng của Trung ương vẫn không thay đổi, mặc dù tình hình miền Nam trong hơn 4 năm ấy đã diễn biến hoàn toàn khác trước. Ban Thường vụ Xứ ủy Nam Bộ thời gian này đã chấp hành nghiêm túc đường lối của Trung ương, mặc dù trong nội bộ Xứ ủy có những ý kiến bất đồng. 112 Chỉ trong 4 năm từ 1955-1958, cả miền Nam tổn thất 9 phần 10 số cán bộ đảng viên. Ở Nam bộ khoảng 7 vạn cán bộ đảng viên bị địch giết; gần 90 vạn cán bộ, nhân dân bị bắt, bị tù đày, gần 20 vạn bị tra tấn thành thương tật, chỉ còn khoảng 5 ngàn so với 60 ngàn đảng viên trước đó. Gia Định, Biên Hòa, mỗi tỉnh chỉ còn một chi bộ. Bến Tre còn 162 đảng viên, Mỹ Tho còn 92 đảng viên. Kiến Tường còn 3 đảng viên, khu Sài Gòn - Chợ Lớn còn khoảng 200 đảng viên. Tỉnh ủy Gia Định không còn một tỉnh ủy viên nào, Khu ủy Sài Gòn - Chợ Lớn chỉ còn 2 khu ủy viên. 113 Hai mươi năm sau ngày kháng chiến kết thúc thắng lợi (30/04/197530/04/1995), Ban chỉ đạo tổng kết chiến tranh trực thuộc Bộ Chính trị của Đảng CSVN nhận định: ...”Trong một thời gian khá dài, từ năm 1955-1958, khi cả miền Nam tràn ngập trong nước sôi lửa bỏng, Đảng ta đã chậm tìm ra phương pháp đấu tranh chuyển thế, để địch thẳng tay khủng bố, tàn sát, gây tổn thất không kể xiết cho nhân dân miền Nam, đưa cách mạng lâm vào tình trạng rất hiểm nghèo”. 114 NGHỊ QUYẾT 15

39

3.

40

3.1 Tình Hình Nam Bộ trước khi có Nghị Quyết 15 VSTK - 4109

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

Cuối tháng 11-1958, để kiểm điểm tình hình và kịp thời đề ra chủ trương và biện pháp phù hợp với thực tiễn, Mười Cúc đã triệu tập và chủ trì Hội nghị Xứ uỷ Nam Bộ lần thứ ba. Dựa trên quan điểm của Đề cương đường lối cách mạng Việt Nam ở miền Nam và Nghị quyết Hội nghị Xứ uỷ lần thứ hai (11957), Hội nghị lần thứ ba của Xứ uỷ nhận định: Những nhiệm vụ mà Hội nghị lần thứ hai đề ra về cơ bản vẫn còn phù hợp, không có gì thay đổi lớn. Tuy nhiên, mức độ đấu tranh cần được gia tăng, mạnh mẽ hơn mới đủ uy lực ngăn chặn những chính sách khủng bố của Mỹ và VNCH. Ba nhiệm vụ trước mắt của Nam Bộ là: 1. Đẩy mạnh cuộc đấu tranh nhằm ngăn chặn những thủ đoạn, chính sách độc tài của Mỹ và VNCH; đẩy mạnh đấu tranh đòi tự do, cơm áo và các quyền dân sinh, dân chủ. 2. Đẩy mạnh cuộc đấu tranh vì hoà bình, thống nhất đất nước, ngăn chặn âm mưu gây chiến của Mỹ. 3. Tích cực xây dựng thực lực cách mạng, bao gồm: củng cố vững chắc các đảng bộ, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, củng cố liên minh công nông, mở rộng Mặt trận dân tộc thống nhất; đi sâu gây dựng cơ sở cách mạng trong quần chúng và trong chính quyền của địch. Tuy chưa thành chủ trương, nghị quyết chính thức, song vấn đề đấu tranh vũ trang đã được Hội nghị Xứ uỷ lần thứ ba bàn nhiều hơn các hội nghị trước. Hội nghị kết luận: “Tình hình giữa ta và địch trong thời gian tới sẽ diễn ca gay go quyết hệt hơn. Quần chúng nhân dân dưới sức ép của địch sẽ vùng dậy đấu tranh ngày một rộng rãi, mạnh mẽ, quyết liệt hơn.” Sau Hội nghị, Xứ uỷ Nam Bộ đã quyết định củng cố căn cứ địa ở miền Đông Nam Bộ, bao gồm hai khu vực nguyên là chiến khu Đ và chiến khu Dương Minh Châu cũ, đồng thời mở rộng lên giáp với tỉnh Tây Ninh, sát biên giới Campuchia. Xứ uỷ cũng chỉ thị cho các tỉnh Vĩnh Long, Long An, Rạch Giá, Cà Mau... mở rộng và củng cố căn cứ địa Đồng Tháp Mười - U Minh. Tại vùng căn cứ này, nhiều "làng rừng" với số dân hàng chục nghìn người đã được xây dựng; tạo thành căn cứ an toàn để tích lũy vật chất, duy trì và phát triển lực lượng, mở các cuộc tiến công tiêu hao sinh lực địch. 115 3.2 Tiến trình hình thành Nghị Quyết 15

Hội Nghị mở rộng Trung Ương lần thứ 15 Đảng Lao Động lần thứ 15 được tổ chức vào tháng 01/1959, hai tháng sau Hội nghị lân thứ 14 từ tháng 11/1958 vừa qua. Trong kỳ hội Nghị lần thứ 15 nầy có sự hiện diện của Lê VSTK - 4110

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Duẩn, có nghĩa là Lê Duẩn sau khi đi kinh lý Nam Bộ đã trở lại Hà Nội trước tháng 01/1959. Phiên họp bàn thảo đầu là một phiên hợp kín có thể chỉ có các nhân vật trọng yếu của Ban Chấp Hành Trung Ương Bộ Chính Trị Trung Ương ĐCSLĐ ở Hà Nội kéo dài đến trước ngày 11/01/1959 bởi vì một nhân vật đầu não của Bộ Chính Trị là Lê Thanh Nghị đã có mặt tại Bắc Kinh/Trung Quốc vào ngày 11/01/1959 để tăng cường phái cho đoàn thương nghị Kinh Tế, Thương Mại và Công Nghiệp của VNDCCH đã có mặt ở đó từ tháng 12/1958. Tham dự trong phiên họp mở rộng bao gồm nhiều phần tử đại diện Trung Ương Cục Xứ Ủy Nam Bộ, đại diện Liên Khu ủy Liên khu V và tất cả đại diện đảng ủy các thành tỉnh của Trung Bộ. Phiên họp mở rộng dưới quyền chủ tọa của Chủ tịch VNDCCH và chấm dứt vào ngày 13/01/1959. 116 Tiến trình hình thành Nghị Quyết 15 đã được Báo Điện Tử Đảng Cộng Sản Việt Nam ghi lại rất chi tiết vào ngày 20/12/2012 nơi mục Sách Chính Trị dưới đề tài: CÙNG XỨ UỶ ĐƯA CÁCH MẠNG MIỀN NAM VƯỢT QUA NHỮNG NĂM THÁNG KHÓ KHĂN (1954 – 1960) ĐI TỚI ĐỒNG KHỞI. 117

15

16

17

18

19

20

21

22 23 24 25 26 27 28 29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

Dưới đây là phần trích lược về bản Nghị Quyết 15 trong đề tài kể trên: Tháng 1-1959, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao Động họp Hội nghị lần thứ 15 (đợt l) kiểm điểm sự lãnh đạo của Đảng đối với nhiệm vụ đấu tranh cho hoà bình thống nhất đất nước. Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương đã phân tích những khó khăn và thuận lợi, thắng lợi và tổn thất của phong trào cách mạng miền Nam những năm qua, trên cơ sở đó đã đưa ra nhận định: “Tuy có lúc có nơi tạm thời gặp khó khăn, tổn thất, nhưng nói chung phong trào cách mạng miền Nam đã diễn ra liên tục, đều khắp, ngày càng được củng cố và mở rộng. Đảng bộ miền Nam dù bị đánh phá ác liệt nhưng vẫn tồn tại, củng cố và phát triển, đó là điều kiện quyết định đưa cách mạng miền Nam đi tới thắng lợi. Tuy nhiên, trong bước chuyển biến quan trọng của cách mạng Việt Nam và trong bối cảnh phức tạp mới của tình hình thế giới cũng như trong nước, nhận thức về tình hình cách mạng Việt Nam trong Đảng ta có lúc, có nơi chưa thật đúng, gây nên những sai lầm về mặt này hay mặt khác, ở miền Bắc cũng như ở miền Nam, đã hạn chế thắng lợi chung của toàn quốc.”

Báo cáo cũng nêu lên một số khuyết điểm chính về chỉ đạo cách mạng miền Nam như: “chưa nhận rõ kẻ thù chủ yếu của cách mạng miền Nam là đế quốc Mỹ xâm lược, xem Hiệp định Giơnevơ có thể giải quyết được vấn đề cách mạng ở miền Nam; chưa xác định rõ và cụ thể mối quan hệ khăng khít, chặt chẽ giữa hai chiến lược cách mạng8, có lúc còn quá nhấn mạnh và tập trung cho xây dựng miền Bắc, trong khôi phục kinh tế và phát triển văn hóa đều phạm sai lầm phiến diện, không quán triệt nhiệm vụ cách mạng miền Nam của Đảng; Đảng bộ miền Nam, trong chỉ đạo, mới chú trọng tổ chức quần chúng gây áp lực với chính quyền Mỹ - Diệm đòi hòa bình thống nhất mà còn coi nhẹ xây dựng lực lượng để đi đến đánh đổ chính quyền của chúng; trong tình hình đế quốc Mỹ xâm lược, đất nước bị chia cắt, Đảng ta chưa đề ra VSTK - 4111

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

một cương lĩnh chính trị để hướng dẫn phong trào toàn quốc, quá nhấn mạnh tác dụng pháp lý của Hiệp định Giơnevơ, xem thường nhiệm vụ chuẩn bị cơ sở và chuyển hướng tổ chức; không tăng cường lãnh đạo cho Xứ uỷ Nam Bộ, cơ quan thay mặt Trung ương lãnh đạo cách mạng miền Nam mà lại rút đi,...”

Khi bàn về phương pháp tiến hành chiến tranh cách mạng ở miền Nam, Hội nghị còn có ý kiến khác nhau: - có ý kiến đề nghị vũ trang và tiến hành chiến tranh du kích, xây dựng căn cứ địa; - có ý kiến không đồng ý tiến hành đấu tranh vũ trang, phải dựa vào cơ sở pháp lý của Hiệp định Giơnevơ, đấu tranh bằng phương pháp hòa bình; - có ý kiến cho rằng phải khởi nghĩa, nhưng làm từng bước. Do có nhiều vấn đề quan trọng chưa thể thống nhất, Hội nghị kết thúc đợt 1 để Ban Chấp hành Trung ương tiếp tục nghiên cứu và sẽ kết luận vào đợt 2. Xứ uỷ viên Phan Văn Đáng và Phạm Văn Xô ra Hà Nội báo cáo và xin ý kiến Trung ương về chủ trương dùng võ trang để bảo vệ lực lượng, chờ đợi đã hơn một năm nhưng vẫn chưa nhận được chỉ thị cụ thể, do ý kiến còn khác nhau, Trung ương chưa họp được nên chưa có nghị quyết định. Sáu tháng sau, đầu tháng 07/1959 trên cơ sở thống nhất ý kiến qua hai đợt họp, tháng 7-1959, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 15 của Đảng Lao Động chính thức thông qua nghị quyết. Căn cứ vào tình hình thực tế ở miền Nam, tình hình cả nước và quốc tế, Hội nghị xác định: Con đường phát triển cơ bản của cách mạng Việt Nam ở miền Nam là khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân. Theo tình hình cụ thể và yêu cầu hiện nay của cách mạng thì con đường đó là lấy sức mạnh của quần chúng, dựa vào lực lượng chính trị của quần chúng là chủ yếu, kết hợp với lực lượng vũ trang để đánh đổ quyền thống trị của đế quốc và phong kiến, dựng lên chính quyền cách mạng của nhân dân". Nghị quyết cũng chỉ rõ: Để tạo điều kiện cho cuộc khởi nghĩa giành thắng lợi, cách mạng miền Nam phải trải qua một quá trình phấn đấu lâu dài, gian khổ để xây dựng, củng cố và phát triển phong trào cách mạng của quần chúng, tổ chức và lãnh đạo quần chúng đấu tranh từ nhỏ đến lớn, đẩy lùi địch từng bước, tiến lên làm lay chuyển toàn bộ chế độ của chúng, trên cơ sở đó sẽ phát động quần chúng giành chính quyền khi có thời cơ thuận lợi. Con đường tổng khởi nghĩa giành chính quyền là con đường có lợi nhất đối với nhân dân ta, nhưng vì bản chất của đế quốc Mỹ là hiếu chiến, chúng có thể can thiệp bằng quân sự để cứu vãn chính quyền tay sai ở miền Nam. Trong điều kiện đó, cuộc khởi nghĩa sẽ chuyển thành cuộc đấu tranh vũ trang trường kỳ và thắng lợi cuối cùng nhất định về ta. Nghị quyết Hội nghị 15 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá II) mở đường cho các cuộc nổi dậy bằng quân sự của CS ở miền Nam gia tăng làm xoay chuyển tình thế. Đây là nghị quyết được Trung ương Đảng Lao Động thảo luận kỹ, chuẩn bị dài ngày, có sự góp ý của nhiều cán bộ lãnh đạo ở các cấp bộ đảng, trong đó bản Đề cương đường lối cách mạng Việt Nam ở miền Nam của Lê Duẩn, Nghị quyết Hội nghị Xứ uỷ Nam Bộ lần thứ hai (l-1957) và báo cáo của hai đại biểu Xứ uỷ Nam Bộ tại đợt 1 của Hội nghị là những đóng góp cực kỳ quan trọng. Có thể nói, Nghị quyết đã đáp ứng VSTK - 4112

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

đòi hỏi của thực tiễn các hoạt động vũ trang nổi dậy của các lực lượng CSVM ở Nam Bộ, vì trong thời gian 1954 - 1959 "ta có sai lầm trong chỉ đạo chiến lược, chậm chỉ đạo chuyển hướng đấu tranh, chỉ nhấn đấu tranh chính trị khi địch đã dùng bạo lực phản cách mạng thẳng tay giết hại cán bộ, nhân dân".118

Ở Nam Bộ, quyền Bí Thư Xứ Ủy Mười Cúc /tức Nguyễn Văn Linh phát biểu: "Tình hình quần chúng bị o ép như vậy, bị dồn đến chân tường như vậy mà mình không có chủ trương, không có một hình thức đấu tranh gì khác thì không thể được". "Nếu mình phát động đấu tranh vũ trang thì nhất định quần chúng đứng về phía ta thôi" 118bis Mấy tháng sau Hội nghị Trung ương 15, ngày 12-11-1959, Xứ ủy Mười Cúc mới nhận được điện của Ban Bí thư Trung ương gửi Xứ uỷ Nam Bộ về "Những nội dung cơ bản của Nghị quyết 15" và thông báo: ngày 14-11 sẽ điện toàn văn Nghị quyết. Cũng theo bản tin của Báo Điện Tử Đảng Cộng Sản nói trên, thì từ nửa cuối năm 1959, khá nhiều đảng bộ địa phương ở miền Nam đã được chỉ thị dùng vũ trang tự vệ khi bị lực lượng vũ trang và quân đội VNCH lùng sục, bắt bớ và đã có một số hoạt động quân sự khích động quần chúng nổi dậy. Tại Nam Bộ, trong tháng 8 và tháng 9-1959, theo sự chỉ thị của Xứ uỷ, Liên Tỉnh uỷ Khu VIII đã mở ra một số hoạt động quân với các trận phản công của Tiểu đoàn 502 và Đại đội 271 chống trả các cuộc hành quân cấp trung đoàn của VNCH tại Giòng Thị Đàm và Gò Quản Cung (Đồng Tháp Mười, tỉnh Kiến Phong) ngày 26-9-1959. Tiểu đoàn 502 còn hỗ trợ phong trào nổi dậy của quần chúng nhân dân ở bốn huyện tả ngạn sông Tiền. Ba tháng cuối năm 1959, Xứ uỷ tiếp tục chỉ đạo một số trận đánh của lực lượng vũ trang ở một số xã vùng đồng bằng sông Cửu Long và tỉnh Tây Ninh, hỗ trợ nhân dân một số nơi nổi dậy giành quyền làm chủ.Tuy vậy, ngày 29-9-1959, Trung ương lại có chỉ thị về phương hướng công tác trước mắt của Đảng bộ Nam Bộ là giữ vững và phát triển phong trào. Trong thực tiễn, tình hình phát triển của cách mạng miền Nam, nhất là ở vùng căn cứ địa và rừng núi cho thấy, phong trào đã đi xa hơn những điều mà Trung ương nhận định. 119 Sư nhận xét kể trên của Trung Ương Đảng Lao Động phù hợp với câu trả lời của Thủ tướng Phạm Văn Đồng với Janos Radvanyi ,một thành viên trong phái đoàn Hung Gia Lợi thăm viếng Ngoại giao chính quyền VNDCCH từ 1926/04/1959. Trong những cuộc bàn luận giữa hai bên, vấn đề tình hình miền Nam Việt Nam được phái đoàn Hung Gia Lợi nêu lên. Trong dịp nầy, Phạm Văn Đồng đã thổ lộ cho biết rằng những cán bộ CSVM của Nam Bộ hiện ở Bắc Bộ đang gia tăng tạo áp lực đổ Bộ Chính Trị Đảng Lao Động ở Hà Nội phê chuẩn chính sách quân sự không hạn chế ở Nam Bộ. Mặc dù thông cảm với tâm trạng nôn nóng của họ, nhưng Phạm Văn Đồng vẫn cho rằng nếu áp dụng một chính sách như thế trước khi Bắc Bộ đã có đủ sức yểm trợ và tình VSTK - 4113

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21 22 23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

hình chính trị và quân sự của VNCH ở Nam Bộ đã chín mùi mục nát thì đó chính là một hành động điên rồ. Trong dịp nầy Janos Radvanyi cũng nghe Nguyễn Hữu Thọ một cán bộ lãnh đạo cao cấp của CSVM ở Nam Bộ hiện tập kết ở Hà Nội phát biểu rằng tình hình chính trị và quân sự của VNCH ở Nam Bộ đã chín mùi mục nát nhưng hoạt động của các đơn vị bộ độ du kích CSVM ở đó bị bó tay vì Hà Nội chỉ thị rằng thời cơ chưa chưa đúng lúc để hành động quân sự quy mô ở Nam Bộ.120 Để Trung ương Đảng Lao Động nắm được thực tế phát triển của tình hình đấu tranh nổi dậy ở miền Nam, liên tiếp trong các ngày 11-10 và 24-10-1959, xứ ủy Mười Cúc, đã gửi hai bức điện báo cáo tình hình với Hà Nội và đề đạt ý kiến của Xứ uỷ rằng: nếu nhiệm vụ chủ yếu của các lực lượng vũ trang còn chỉ là tự vệ, tuyên truyền, trừ gian, tức là phục vụ nhiệm vụ chính trị, giành thắng lợi chính trị, nhưng chưa phải là giành thắng lợi quân sự và đánh đổ ngay chính quyền của VNCH thì đối phó một mặt như vậy sẽ không phù hợp với tình hình thực tế, không có lợi cho phong trào, không mở rộng và phát triển được lực lượng. Xứ Uỷ còn đề nghị Trung ương bổ sung gấp cán bộ quân sự cho Nam Bộ (mỗi miền ba tiểu đoàn), vũ khí và phương tiện thông tin liên lạc... để đẩy mạnh hoạt động quân sự. . . . Và cho rằng: "Nếu Trung ương xúc tiến việc lập lại Trung ương Cục miền Nam để lãnh đạo đấu tranh thì tốt nhất ". 4. CỘNG SẢN NAM BỘ CHUYỂN HƯỚNG CHỈ ĐẠO ĐẤU TRANH, PHÁT ĐỘNG “ĐỒNG KHỞI” MỞ RA BƯỚC NGOẶC CHO CÁC CUỘC NỔI DẬY QUÂN SỰ CỦA CSVM Ở MIỀN NAM (1959-1960)

4.1 Đồng khởi 1959

Theo tài liệu và sử sách của đảng Cộng Sản Việt Nam và của những cán bộ CSVM ở Nam Bộ trước đây thì để trực tiếp chỉ đạo phong trào nổi dậy, cơ quan Xứ uỷ Nam Bộ từ biên giới Campuchia chuyển về khu căn cứ ở Tây Ninh. Giữa tháng 11-1959, tại căn cứ Trảng Chiên (Tây Ninh), Mười Cúc tức là Trần Văn Linh đã triệu tập và chủ trì Hội nghị Xứ uỷ lần thứ tư (mở rộng) với sự tham dự của các khu uỷ viên, bí thư các tỉnh uỷ, để bàn biện pháp thực hiện Nghị quyết Trung ương 15 của Đảng Lao Động. Hội nghị đã thảo luận sôi nổi về các hình thức, quy mô sử dụng lực lượng vũ trang để tiến công “địch”, giành quyền làm chủ. Các đại biểu đã phản ánh tình hình, trình bày kinh nghiệm của địa phương mình. Tháng 12-1959, Mười Cúc đã tham dự và chỉ đạo Hội nghị Khu uỷ Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định, họp tại xã An Thành - Bến Cát (Sông Bé), để sắp xếp lại tổ chức, sáp nhập Đảng bộ Sài Gòn - Chợ Lớn và Đảng bộ tỉnh Gia Định và bàn việc chỉ đạo các hoạt động vũ trang của Đảng bộ thành phố. VSTK - 4114

1

2

3

4

5

6

Tại các tỉnh Kiến Phong, Kiến Tường và một số địa phương khác, theo Nghị quyết Hội nghị Xứ uỷ lần thứ tư được lệnh của Xứ uỷ, từ cuối tháng 11 và đặc biệt là trong tháng 12-1959, các đảng bộ ở đây đã chỉ đạo một số đơn vị vũ trang kết hợp với đấu tranh chính trị của quần chúng, tấn công một số đồn bót và trụ sở chính quyền VNCH ở địa phương. *Cuộc nổi dậy của những người Thượng ở Trà Bồng 121

7

Đồng bào các dân tộc tham gia nổi dậy ở Trà Bồng, Quảng Ngãi, tháng 8/1959 http://baotintuc.vn/dau-an-su-kien/khoi-nghia-tra-bong-khoi-thong-dong-thac-cach-mang-mien-nam-20140827210613567.htm 8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

Để chống phá bầu cử quốc khóa II của VNCH, phong trào nổi dậy có vũ trang của VC vào ngày 28-08-1959, đã khích động đông đảo đồng bào Thượng 2 xã Trà Giang, Trà Thủy kéo xuống quận lỵ, biểu tình phản đối bầu cử “Quốc hội” nhưng bị các lực lượng quân đội và an ninh VNCH ngăn chận và giải tán và mấy ngày sau chính quyền VNCH sở tại lại mở các cuộc hành quân truy lùng VC nằm vùng. 4.2 Các cuộc nổi dậy ở miền Trung Nam Bộ122

Sách Lịch Sử Kháng chiến Nam Bộ đã ghi chép lại những trận đánh chiến thắng của bộ đội du kích CSVM ở miền Trung Nam Bộ như sau: - Ở Kiến Phong, trong trận Giòng Thị Đàm, Gò Quản Cung (26/09/1959), 2 tiểu đoàn thuộc trung đoàn 43 bộ binh Quân Lực VNCH đã bị thiệt hại nặng trong một cuộc hành quân tảo thanh vào khu vực đầu não của tiểu đoàn 502 của CSVM. Sách Lịch Sử Kháng Chiến Nam Bộ viết: “Chiến thắng Giồng Thị Đam - Gò Quản Cung là một chiến thắng vũ trang đánh bại cuộc hành quân cấp trung đoàn của quân Sài Gòn nhưng có ảnh hưởng mạnh nâng cao khí thế chung của phong trào cách mạng ở đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt ảnh hưởng trực tiếp đến khu vực Đồng Tháp Mười. Tính đến cuối năm 1959, ở tỉnh Kiến Phong, lực lượng vũ trang đã từ là chỗ dựa của phong trào quần chúng tiến lên phối hợp với mũi chính trị, binh vận... diệt đồn, giải phóng 7 xã, phá 9 khu dồn dân; nổi bật là cuộc nổi dậy giải phóng xã Thạnh Mỹ (huyện Mỹ An) ngày 25-12-1959; đánh sập Tháp 10 tầng (Tháp Mười) của địch là điểm địch dùng khống chế một vùng rộng lớn của Đồng Tháp Mười.” VSTK - 4115

1

2

3

4

5

6

- Ở Kiến Tường, tháng 6-1959, Tiểu đoàn 504 CSVM tiến công một đơn vị bảo an ở Đìa Ngái huyện Vĩnh Lợi, hỗ trợ cho nhân dân phá khu trù mật Ruộng Lưới (thuộc xã Vĩnh Thạnh). Tháng 11-1959, cũng tiểu đoàn này chống đánh quân VNCH đi càn quét ở Gò Gòn và các vùng sát biên giới Campuchia. “Qua những hoạt động trên, ở Đồng Tháp Mười đã xuất hiện vùng căn cứ liên hoàn Mỹ Tho - Cao Lãnh.”

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

- Ở Long An sau trận dùng mưu chiếm đồn Vàm Sác (tháng 1-1959) các tiểu đoàn VC 506, 508 hoạt động cả ở phía bắc, phía nam lộ 4, ở các khu vực sát đô thị Sài Gòn như Phú Lâm, Chánh Hưng, cầu Nhị Thiên. Tháng 8-1959, 1 trung đội VC võ trang họp dân của ấp Bình Lợi, Bình Thuận (Nhật Ninh). “Ở Cần Đước (Long An), trong báo cáo lên cấp trên đầu năm 1960, viên quận phó quận này thừa nhận: “Vào dịp Tết Nguyên Đán (cuối tháng 1-1960), có 91 trong số 117 trưởng ấp không còn làm việc, chỉ có 16 trưởng ấp sát quận còn tại chức”. 4.3 Các cuộc nổi dậy ở miền Tây Nam Bộ123

- Ở Rạch Giá, cuộc nổi dậy của VC mở đầu bằng trận tiến công Chi khu Xẻo Rô (ngày 30-10-1959) (tức chi khu Kiên An thuộc huyện An Biên). Tỉnh ủy Rạch Giá dùng tiểu đoàn Ngô Sở (danh nghĩa giáo phái: quân giáo phái theo VC) đánh kỳ tập. Đúng 0 giờ 5 phút sáng ngày 30-10-1959, quân VC đồng loạt nổ súng, đánh chiếm các mục tiêu trong chi khu, diệt 50 quân Sài Gòn, trong đó có quận trưởng Lâm Quang Quận, bắt sống 50, thu 60 súng, giải thoát trên 100 người bị giam giữ . Phối hợp với cuộc tiến công chi khu Xẻo Rô, quân dân 3 xã Đông Yên, Tây Yên và Đông Thái (huyện An Biên) nổi dậy diệt viên chức chính quyền VNCH, giải tán các tổ chức “Thanh niên tự vệ”. “Đây là trận đánh đầu tiên có quy mô diệt một chi khu (cấp quận) của chế độ Sài Gòn. Nói về trận Xẻo Rô, báo Le Monde (Thế giới) của Pháp tháng 11-1959 cho đây là sự kiện “báo hiệu sự sụp đổ của chính quyền Ngô Đình Diệm. Ngoài hai điểm trên, các tỉnh còn lại của miền Tây như Sóc Trăng, Cần Thơ, Vĩnh Long, Trà Vinh đều đẩy mạnh các hoạt động vũ trang tuyên truyền, diệt ác, phá kềm, khôi phục và phát triển lực lượng cách mạng, hình thành các lực lượng vũ trang của địa phương.” Ở Cà Mau, từ tháng 06 đến tháng 09/1959 nhiều cuộc nổi dậy đã được VMCS thực hiện tại ở 3 huyện Cái Nước, Trần Văn Thời, Ngọc Hiến, đánh phá các đồn bót ở Cái Tàu, Rạc Cui, Chà Là, hạ sát các quận trưởng huyện Đầm Dơi, Thới Bình. 4.4 Các cuộc nổi dậy ở miền Đông Nam Bộ124

Ngày 08/07/1959, đại đội C50 vũ trang VC phối hợp cùng với VC nằm vùng thị trấn Biên Hòa tấn công vào một doanh trại cố vấn quân sự Hoa Kỳ MAAG ở khu biệt thự “Nhà Xanh” ở Tân Mai gây tử thương cho thiếu tá Dale Buis và VSTK - 4116

1

2

3

thượng sĩ Chester Melvin Ovnand trong khi hai người nầy đang xem chiếu phim tại phòng ăn của doanh trại. Một sĩ quan Hoa Kỳ khác là đại úy Howard B, Boston bị trọng thương một lính canh gác và một đứa bé Việt Nam 8 tuổi cũng bị thương tích trong vụ nầy.

Thượng sĩ Chester M.Ovnand và thiếu tá Dale Buis http://www.zimbio.com/pictures/mYsY2uqhqJ/First+Vietnam+War+Casualties+Remembered+Their/0nWZy57NmTi/Che ster+Ovnand 4

5

6

7

8

9

10

11

12

- Ở Gia Định du kích địa phương len lỏi vào các đội Tự Vệ vũ trang chống trộm cướp do chính quyền địa phương VNCH tổ chức như ở các huyện Bình Chánh, Thủ Đức để thừa cơ ám toán các viên chức chính quyền địa phương mà CSVM gọi là “những tên ác ôn có nợ máu với nhân dân”. Ngày 30/05/1959, đơn vị vũ trang đầu tiên của VC gồm có 20 người của tỉnh Gia Định được thành lập với mật số gọi là C13. - Ở Nhà Bè, huyện ủy lợi dụng lợi thế Rừng Sác xây dựng được trung đội vũ trang của huyện, đến cuối năm 1959, phát triển thành “Đại đội võ trang tự vệ nhân dân 306”. Ở Rừng Sác, cũng đã có “C12” do Tỉnh ủy Chợ Lớn tổ chức.

17

Để xúc tiến nhanh hơn việc xây dựng lực lượng vũ trang, tỉnh ủy Gia Định thành lập hai đoàn cán bộ VC đưa về hai huyện Gò Vấp, Tân Bình bám xã ấp, xây dựng cơ sở Đảng trong quần chúng, lãnh đạo quần chúng đấu tranh. Nhiều thành viên tỉnh ủy, huyện ủy về bám được xã ấp, xây dựng cơ sở trong dân, trong binh lính quân đội Sài Gòn, móc nối người đưa ra căn cứ huấn luyện để xây dựng lực lượng vũ trang..

18

4.5 Các cuộc nổi dậy ở nội thành Sài Gòn – Chợ Lớn

13

14

15

16

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

Các tổ chức do VC len lỏi và bí mật điều khiển như các đội “phòng cháy chữa cháy”, các đội “chống trộm cướp” là những tổ chức của chính quyền khu phố của quyền VNCH tổ chức nhưng lại trở thành những thành phần hoạt động theo lệnh của VC nằm vùng để kích động dân chúng chống lại chương trình chỉnh trang đô thị của chính quyền VNCH trong đó có việc di chuyển những khu gia cư “ổ chuột” đến những khu gia cư mới do chính quyền xây cất Người của VC xâm nhập các tổ chức công khai ở Nam Bộ thuộc Tổng Liên đoàn lao công của Trần Quốc Bửu với phương châm “xanh vỏ đỏ lòng”. Tháng 12-1959, tại Củ Chi, trung đội vũ trang VC của khu Sài Gòn- Gia Định được thành lập với các tàn binh giáo phái Cao Đài, Hòa Hảo và quân bại VSTK - 4117

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

trận của Bình Xuyên, với tên gọi là Cao - Hòa - Bình (Cao Đài, Hòa Hảo, Bình Xuyên), quân số thực tế tương đương 2 tiểu đội. Tháng 12-1959, trận đầu ra quân trên quốc lộ 1, lực lượng vũ trang Sài Gòn - Gia Định tiêu diệt 1 xe jeep, giết 1 đại úy quân đội VNCH, sau đó lại diệt 1 trung đội ở Bến Du. Đại đội 306 củ VC ở Nhà Bè ra quân các trận đầu ở cầu Tân Thuận, Rạch Ông, bức rút bót Bà Chòi...

Đánh giá tình hình Nam Bộ cuối năm 1959, Bộ Tổng tham mưu quân đội Sài Gòn thừa nhận: “Tình hình đặc biệt nghiêm trọng, bởi ngoài các vụ khủng bố, ám sát thường xuyên, hoạt động vũ trang của Việt cộng gia tăng”. Tác giả quân sử Hoa Kỳ Ronald H. Spector vào tháng 09 đã tổng lược những thiệt hại từ những cuộc nổi dậy do VC ở Nam Bộ chủ động gây ra cho VNCH như sau: Vào cuối năm 1959, ảnh hưởng “Nổi dậy theo sách lược mới của VC ở Nam Bộ hầu như lan tràn khắp nơi. Trong 6 tháng cuối cùng của năm 1956, những cuộc ám sát thường xuyên xảy ra 11 lần/mỗi tháng trong cuối năm 1958 và hơn 22 lần/mỗi tháng kể từ đầu năm 1959 của VC nhắm vào các viên chức chính quyền địa phương và cảnh sát ở các làng, xã do chính quyền VNCH kiểm soát. Đã có 343 vụ bắt cóc vào đầu năm 1959 so với 236 vụ của toàn năm 1958. Chỉ riêng tháng 11/1959 đã có đến 89 vụ bắt cóc. Tại các nơi thuộc vùng đồng bằng sông Cửu Long và vùng cao nguyên Trung Bộ, VC đã khích động những cuộc nổi dậy của dân chúng để phá làng, pháp ấp. Nhiều cuộc phá rối và biểu tình đã đảo do VC chủ xướng tạo ra tình hình bất an và là nguyên cớ để chính quyền VNCH phải dùng biện pháp mạnh để diệt trừ hay giải tán. Đồng thời, những toán bộ đội du kích nhỏ tấn kích những đồn bót, trạm canh, hẻo lánh truy kích các lực lượng vũ trang phòng vệ an ninh của chính quyền địa phương VNCH để chiếm đoạt vũ khí đạn dược. Trong sáu tháng cuối của năm 1959, VC đã thực hiện trung bình là 100 cuộc phục kích hay tấn công vào các đơn vị quân đội hay đồn bót của VNCH.125

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

Về vụ tiểu đoàn 502 của CSVM tấn côngVC gây thiệt hại nặng nề cho lực lượng quân đội VNCH VNCH tại Giồng Thị Đam - Gò Quản Cung thì Ronald H.Spector cũng viết lại như sau: Vào tháng 9/1959, khoảng ba đại đội hơn 300 quan binh lực lượng Bảo An hành quân tảo thanh một tiểu đoàn VC ở một vùng đầm nước rừng rậm ở tỉnh Kiến Phong sát với biên giới Cao Miên. Quân VNCH di chuyển bằng ghe và xuồng lớn. Đại độ Bảo An tiền phong khi đến một chỗ rẽ thì bị khoảng 100 bộ đội du kích từ một bờ cao trên đất liền xả súng bắn chận đầu gây trọng thương cho hầu hết đại đội Bảo An đang hỗn loạn nhảy khỏi ghe xuồng để thót thân. Có 12 quân Bảo An tử trận, 14 bị thương hay bị VC bắt sống. Tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn Bảo An liên hệ bị VSTK - 4118

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

chính quyền Quân đội VNCH đưa ra tòa án quân sự. Hai tuần lễ sau đó, cũng tại Kiến Phong, 42 quan binh VNCH bị VC phục kích và phải chịu đầu hàng toàn bộ. Tháng 10/1959 một nhóm khoảng 80-100 VC xâm nhập thị trấn Kiến An tỉnh Kiến Phong, tấn công tiểu khu quân sự, giết chết tiểu khu trưởng và 6 binh sĩ Bảo An, phá và 70 thả tù nhân bị chính quyền địa phương giam giữ, tịch thu 23 súng trường rồi rút lui an toàn.126 5. ĐỒNG KHỞI 1960

Cũng giống như trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, để lấy lòng dân chúng Nam Bộ, VC áp dụng sách lược “Ba Cùng” như là kim chỉ nam và quy tắc đạo đức hành sự của mình: cùng ăn, cùng ở, cùng sinh hoạt chung với dân chúng. Bộ đội hay cán bộ dân vận VC bị trừng phạt kỹ luật nghiêm khắc những hành vi cướp đoạt hay phá hoại làng xóm hay tạo rối ren làm mất trật tự. Ngược lại, theo một phúc trình của chuyên nghiên cứu W.P. Davison gửi một bản giác thư cho thứ trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ thì viên chức chính quyền VNCH thường tỏ ra “kiêu căng ngạo mạng, tính khí bất thường, không lương thiện và độc ác.” Tuy nhiên khi cần, VC sẽ không ngần ngại xử dụng bàn tay sắt được che dấu dưới dưới bao tay bọc nhung để ép bức, hăm dọa hay bắt cóc, khủng bố nếu cần sau khi đã áp dụng đường lối tuyên truyền khuyến dụ không thành công. Như vậy, VC ở Nam Bộ có lúc tốt mà cũng có lúc xấu. Về phía chính quyền VNCH thì không phải lúc nào cũng là “kiêu căng ngạo mạng, tính khí bất thường, không lương thiện và độc ác” nhưng cũng có nhiều trường hợp lương thiện, đối xử tốt với dân chúng. Sẽ là bất công và thiên kiến nếu luôn kết tội là VNCH hầu hết là kiêu căng cửa quyền, không lương thiện và độc ác làm mất lòng dân. Mía sâu có đốt, nhà dột có nơi, Việt Cộng cũng thế mà VNCH cũng thế, không thể quơ đũa cả nấm chỉ để bêu xấu một phía nầy hay phía kia. Phúc trình của W. P. Davison “SOME OBSERVATIONS ON 127 VIET CONG OPERATIONS IN THE VILLAGE” có đoạn viết: Tưởng cũng cần phải biết rằng ít ra cũng có một số chức sắc địa phương đại diện cho chính quyền Sài Gòn được lòng dân chúng bởi vì rõ ràng là từ những bản trình báo của những VC bị bắt giữ và lấy khẩu cung thì việc không được lòng dân và việc trị sự sai lầm của những viên chức chính quyền VNCH không phải là những lý do tiên quyết để VC lôi kéo dân chúng về phía họ. Không có gì gọi là khó khăn để khiến cho những cuộc nổi dậy của VC có thể gây cảm,tình tổ chức và kết nạp nhân lực tại những vùng đất dưới sự kiểm soát của các viên chức dã bị kết tội là độc ác, không có đạo đức hoặc đơn giản vì cách thức quản lý trị sự cẩu thả, bừa bãi, thế nhưng trong những làng mạc mà người dân “ được hài lòng” cũng có thể bị đã phá, giày xéo để trở thành những thành lũy của VC. Những kỹ xảo mà VC áp dụng vào các cuộc nổi dậy không bị lệ thuộc vào yếu tố có được lòng dân hay không. Một thí dụ tiếp theo sau đây là sự mô tả tình hình tại một làng vừa mới bị VC chiếm đóng vào năm 1964:

VSTK - 4119

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

Cán bộ chính quyền tử tế với dân chúng và xử sự rất đúng cách. Họ giúp đỡ dân và không làm một điều gì trái ý nguyện của người dân . . .Họ là những chức sắc dân cử . . .Họ thuộc thành phần của lớp người dân trong làng . . . . Họ không có mâu thuẫn với người dân và không có làm điều gì gọi là bất công. . . Tôi không có sinh sống thường xuyên trong làng cho nên tôi thực sự không biết vấn đề tiền bạc đối với họ như thế nào. Nhưng vào lúc tôi vào trong làng, tôi nhận định được rằng họ đối xử đúng đắn đối với người dân và họ đã không tham nhũng tài sản của dân. Họ cung cấp trái khoản Ruộng đất và phân bón hóa học cho dân làng. Họ cũng cung cấp heo, bò cho các hợp tác xã nông nghiệp. Bản trình báo kể trên khai rằng cán bộ Việt Cộng cũng “xử sự tốt” khi họ vào làng. Nói một cách khác, với một chừng mực mà chúng ta có thể nói được rằng là có rất ít những điều khiếu nại chống lại nhau giữa hai phía, nhưng đạo đức của các viên chức chính quyền VNCH tự nó không phải là yếu tố cần và đủ để ngăn ngừa VC không chiếm đoạt quyền kiểm soát dân chúng. Không phải chỉ có một loại báo trình giống như trường hợp kể trên. Một cán bộ dân vận Việt Cộng đã kể lại cảnh tượng tất cả các chức sắc của chính quyền VNCH của một ngôi làng bị bắt gom chung ra trước chợ và bị bắn tập thể sau khi ngôi làng bị Việt Cộng tràn ngập. Cán bộ dân vận Việt Cộng nầy lại khai tiếp thêm rằng các chức sắc của chính quyền bị sát hại như vừa kể là những người do chính dân trong làng bầu lên, họ được dân làng nầy tin tưởng và kính trọng. Họ giúp đỡ, cung cấp gạo thóc, quần áo, trâu bò và nhiều thứ khác cho dân trong làng. Những dân vệ trong làng cũng là những người tốt và vì thế người dân ở đây không tố giác hay chỉ điểm cho VC biết nơi ẩn náo của họ. . . . .. Nói tóm lại, sự thành công của VC nằm vùng ở Nam Bộ giành dân, chiếm đất, khích động dân chúng nổi dậy không nhất thiết là nhờ vào ở chỗ chính quyền địa phương của VNCH ác ôn, tham nhũng, không được lòng dân mặc dù những điều nầy thực sự có xảy ra ở nhiều làng mạc. Sự thành công của VC một mặt tùy thuộc vào các cơ cấu cán bộ hạt nhân khởi thủy tuy rằng nhỏ nhưng được huấn luyện kỹ, đầy đủ, không nề hà gian lao khổ cực và đầy đủ và mặt khác lại có thêm những khu ẩn náu cẩn mật và an toàn ở Nam Bộ hỗ trợ và khuyến khích. Ngay cả tại những làng của chính quyền VNCH “được tiếng tốt”, V.C cũng có thể xâm nhập vào để tuyên truyền, bắt lính, lôi kéo, khích động ....bằng nhiều hình thức đe dọa, cưỡng bức khác nhau để dân làng phải nghe theo kể cả dùng hình thức bắt cóc, khủng bố, thanh trừng nếu cần để cảnh cáo người dân và các chức sắc của chính quyền VNCH. 5.1 Đồng khởi đợt I (từ tháng 01/1960

Giới chức dân sự và dân sự Hoa Kỳ cũng như chính quyền VNCH ở Nam Bộ đã không nấm bắt được một cách đúng mức kịp thời những diễn biến những kế sách lôi kéo người dân của VC như vừa kể qua ở phần trên. Mặc dù những chuyên viên phân tích của ngành tình báo Hoa Kỳ nhận thức thấy rằng VC đã từng xử dụng tối đa các phương cách kết nạp, tổ chức, khủng bố trong các hoạt động của họ tại một số thành tỉnh, các chuyên viên nầy của Hoa Kỳ cũng khó có thể xác định được tầm mức và chiều kích những nguồn yểm trợ cho VC như thế nào và cũng không thể xác định được mức độ nhanh chóng VSTK - 4120

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

của sử chuyển đổi từ tuyên truyền, đe dọa, ám sát sang bạo lực quân sự mặc dù chưa có tính cách quy mô liên tục nhưng hữu hiệu và có kết quả giới hạn. Các tổ chức vũ trang của VC ở Nam Bộ trong giai đoạn nầy chỉ bao gồm những tàn binh của các giáo phái đối lập với rất ít vũ khí đạn dược và vì thế cần phải có cái “khiêng che dân chúng” rầm rộ làm đơn vị tiền phong cho những phong trào nổi dậy khắp nơi. Kỹ thuật hô hào và quy tụ quần chúng của VC rất thực tế và đơn giản: trả lại ruộng đất cho người nông dân. (1) Đồng khởi Bến Tre ở khu Trung Nam Bộ

- Ở Bến Tre từ 17-24/01/1960 đã có những cuộc nổi dậy của dân chúng ở 47 làng thuộc các huyện Mõ Cày, Giòng Trôm, Châu Thành, Ba Tri, Thạnh Phú với chân đất, nón lá bà ba và gậy gộc để đấu tranh bằng miệng chống gom dân, chiếm đất, bắt lính dưới sự khích động và sự điều động của VC nằm vùng địa phương trà trộn len lõi trong đám đông nổi dậy. Đất cày đâu chưa thấy nhưng VC đã nhanh chóng thu tóm được khá nhiều súng óng đạn dược của đối phương bỏ đồn bót chạy trốn, nhiều nhất là ở xã Bình Khánh, để trang bị cho VC nằm vùng nhiều thêm, tiếp nối hậu thuẫn và khích động dân chúng đồng loạt nổi dậy ở các huyện Minh Tân, Thạnh Phú và Mõ Cày. Với súng óng đạn dược thu tóm được từ các cuộc nổi dậy, VC đã thành lập thêm nhiều trung đội và một đại đội vũ trang số 264. Ngày 21/01/1960, một tiểu đoàn thủy quân lục chiến VNCH đỗ bộ hành quân tảo thanh vào làng Phước Hiệp để tái chiếm 2 xã Định Thủy và Bình Khánh nhưng bị đại đội vũ trang 264 cùng với nhiều toán du kích VC phục kích bao vây và chận đánh, gây thiệt hại nặng về nhân mạng và vũ khí cho phía quân VNCH. Tháng 02/1960, đảng bộ tỉnh ủy VC Bến Tre lại thành lập thêm một đại đội vũ trang số 269 ở cù lao Bảo cho các địa bàn Giòng Trôm, Ba Tri và Châu Thành. Ngày 04/02/1960, bộ tỉnh ủy VC Bến Tre phối họp với huyện ủy Mõ Cày tổ chức một đội ngũ du kích gồm có 200 phụ nữ của làng Phước Hiệp và huy động 5,000 phụ nữ từ các làng kề cận.128 Số 5,000 nầy là những đàn bà, phụ nữ , trẻ con, người già chạy trốn bom đạn từ các làng, xã đỗ xô “tản cư ngược” về thị trấn huyện Mõ Cày thuộc tỉnh Bến Tre tràn cả vào dinh quận trưởng, ty thông tin, trường học, ty bưu điện, nhà thờ, chùa chiền, các quảng trường công cộng. Thừa cơ hội nầy VC đã trà trộn vào để sách động số người tị nạn nầy kêu gào đấu tranh, vừa yêu cầu chính quyền chạy chữa những người bị thương, cung cấp thuốc men, thực phẩm bằng cách đỗ tội, tố cáo quân đội VNCH bắn giết bừa bãi gây chết chốc, thiêu hủy nhà cửa, tài sản của họ, đòi hỏi chính quyền sở tại của VNCH phải chấm dứt hành quân để họ có thể trở về làng yên ổn làm ăn sinh sống. Từ đó về sau, nhóm phụ nữ đàn bà trong số người tản cư ngược nầy được VC tuyên xưng là “Đội quân tóc dài” của họ.129 Phương thức sách động quần chúng nầy đã từng được VC ở cả ba miền Bắc, Trung, Nam đem ra xử dụng kể từ thời “Cách Mạng Mùa Thu 1945 kháng chiến chống thực dân Pháp” để thừa cơ

VSTK - 4121

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

cướp chính quyền đang tại chức vào lúc đó. Sách LSNBKC kể lại tình trạng số người dân “tản cư ngược” đã được VC sách động như thế nào: Cuộc đồng khởi Bến Tre gây chấn động lớn. Đích thân Ngô Đình Diệm khẩn cấp đi Bến Tre để thị sát và quyết định sử dụng lực lượng mạnh để “trừ khử cái ung độc Kiến Hòa ngay từ đầu, tránh nguy hại về sau”. Ngày 25-31960, cuộc phản kích của quân Sài Gòn mang tên “Chiến dịch bình trị Kiến Hòa” do Đỗ Cao Trí chỉ huy, bắt đầu với quy mô 13.000 quân gồm 2 chiến đoàn, 6 tiểu đoàn thủy quân lục chiến, lính dù, khinh quân, 70 xe thiết giáp, 17 tàu, cùng pháo binh, phi cơ, có cả lực lượng công an, công dân vụ, tâm lý chiến từ Sài Gòn xuống, đánh vào 3 xã điểm của Mỏ Cày, quyết đè bẹp lực lượng nổi dậy. Sáng ngày 26-3-1960 chúng chia nhiều mũi bao vây, chia cắt từng khu vực, mỗi khu vực có 2 tiểu đoàn, chà đi xát lại, lục soát từng bụi cây, đám cỏ...; đối tượng săn lùng trước hết là lãnh đạo và lực lượng vũ trang cách mạng của tỉnh. Chúng chôn sống 36 người, bắn chết 80 người... Từ tay không vùng lên, giành quyền làm chủ đã khó, nhưng quan trọng hơn, khó hơn là giữ vững quyền làm chủ. Căn cứ tình hình cụ thể, Ban lãnh đạo tỉnh quyết định tập trung lực lượng, chủ động đánh trận đầu giành cho được thắng lợi để hạ uy thế đối phương, tạo uy thế cách mạng; sau đó sẽ phân tán lực lượng, phối hợp hoạt động với du kích. Trong 10 ngày đầu, lực lượng vũ trang bám sát tiêu hao hàng trăm tên. Từ đó quân Sài Gòn bắt đầu tiến quân dè dặt hơn. Thoạt đầu, sau khi nổi dậy, đối với bọn bảo an tại địa phương, quần chúng còn giữ được thế công khai hợp pháp, tranh thủ binh vận đấu tranh chính trị “trực diện” với chúng được. Giờ đây, quânchủ lực Sài Gòn về bất chấp phải trái, chỉ có đốt, giết, hãm hiếp... Từ lác đác đến ngày càng đông nhân dân dắt díu nhau chạy ra Mỏ Cày. Điều này trái chủ trương của Tỉnh ủy là phải giữ quần chúng ở lại tại chỗ, dùng thế hợp pháp đấu tranh với chính quyền Sài Gòn. Một điều bất lợi khác: có nơi đã cực đoan buộc quần chúng xé hết giấy căn cước, thế hợp pháp không còn... Nguyễn Thị Định bàn với lãnh đạo địa phương, đề xuất một số ý kiến và thống nhất xin chỉ đạo của Liên tỉnh ủy về phương hướng giải quyết tình hình. Thường vụ Liên tỉnh ủy thống nhất với Thường vụ Tỉnh ủy Bến Tre và lãnh đạo huyện về việc biến lực lượng tản cư tự phát thành lực lượng đấu tranh có lãnh đạo, có tổ chức thì mọi việc sẽ đảo ngược. Bí thư Liên tỉnh ủy kết luận: “Ta không thể ngăn cản đồng bào chạy ra chợ và cũng không nên ngăn cản vì hiện nay đó là con đường sống duy nhất của bà con, nhưng tại sao ta lại không biến những cuộc tản cư ngược thành những cuộc tấn công trực diện đòi địch phải rút quân, dân mới dám trở về? Bây giờ thì không phải đồng bào tự động tản cư mà tổ chức cho đồng bào kéo ra tấn công...”. Đối với đảng bộ Bến Tre, kinh nghiệm biến thế hợp pháp của quần chúng thành “gậy ông đập lưng ông” tiến công chính quyền Sài Gòn vốn là sở trường; chuyển hình thức biểu tình biểu dương lực lượng thành cuộc tản cư ngược không khó. Hàng ngàn quần chúng gồm phụ nữ, trẻ em, người già lũ lượt chở heo gà, chăn màn... trên các đoàn ghe xuồng ra thị trấn Mỏ Cày, thị xã Bến Tre quyết liệt đòi chính quyền Sài Gòn phải rút quân, ngừng ngay cuộc khủng bố. Đồng bào nói thẳng với quận trưởng, tỉnh trưởng: “... Chúng tôi là dân “quốc gia”... “Việt cộng” và “quốc gia” đánh thế nào không biết mà lính

VSTK - 4122

1

2

3

4

5

6

7

8

9

“quốc gia” thì lại giết chóc, hãm hiếp dân, các ông phải có nhiệm vụ bảo vệ dân, phải kêu với “Tổng thống” cho rút hết quân để cho dân yên ổn làm ăn...”. Hàng ngàn rồi hàng vạn quần chúng kéo ra thị xã, thị trấn cùng đồng bào tại chỗ kêu gào, phẫn nộ và đồng bào trụ lại “trận địa” đấu tranh suốt 12 ngày. Trật tự an ninh bị rối loạn, Quận trưởng Mỏ Cày phải đứng ra an ủi, nhận đơn, điện lên Sài Gòn. Ngay binh lính, sĩ quan và viên chức tại chỗ cũng phẫn uất cho là cấp trên coi thường địa phương, kêu rêu thóa mạ bọn đi càn. Cuối cùng Ngô Đình Diệm phải cho rút quân.130

* Đồn Vàm Nước Trong. Nguồn: https://www.youtube.com/watch?v=i4aOPG_4kds. Cũng xem: http://baodongkhoi.com.vn/default.asp?act=detail&id=11735

Chế tạo súng giả bằng bẹ dừa nước Nguồn: https://www.youtube.com/watch?v=i4aOPG_4kds Nguồn: https://www.youtube.com/watch?v=zZ9s1icx-fw

Nguyễn Thị Định

Súng ngựa trời tự chế và súng giả bằng bẹ dừa nước được xử dụng và để hư trương thanh thế quân đông, súng nhiều trong Phong trào Đồng Khởi Bến Tre Nguồn: https://www.youtube.com/watch?v=i4aOPG_4kds Nguồn: http://baotanglichsu.vn/portal/vi/Tin-tuc/Theo-dong-lich-su/2014/01/3A923D24/ Cũng xem: https://www.youtube.com/watch?v=YdYfeo6JeSk

---------------------Sách LSNBKC viết: VSTK - 4123

“Việc hư trương thanh thế lực lượng vũ trang cách mạng đạt hiệu quả tâm lý cao không chỉ do thủ đoạn nghi binh, mà chiều sâu của nó chính là uy thế chính trị tuyệt đối của lực lượng cách mạng trong lòng dân đã áp đảo đối phương. Đương nhiên việc hư trương thanh thế về lực lượng vũ trang của cách mạng, Mỹ và chính quyền Ngô Đình Diệm cũng sớm phát hiện được và tổ chức phản kích. Nhưng khi chúng tổ chức phản kích thì lực lượng cách mạng đã thực hiện được một phần phương án xây dựng thực lực bằng vũ khí lấy được, bằng lực lượng thanh niên gia nhập đội ngũ cách mạng, và tổ chức chống trả theo kinh nghiệm có được từ trong 9 năm kháng chiến chống Pháp.” (LSNBKC, s.đ.d., tr. 160) * 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

(2) Trận Tua Hai ngày 26/01/1960 ở Đông Nam Bộ

Trận đánh nầy là một dấu hiệu cho thấy VC “cứng đầu” ở Nam Bộ đang có tâm trạng “thừa thắng xong lên” sau các phong trào nổi dậy ở Bến Tre, không còn cần chờ đợi đến sự chia lữa của VC từ Bắc Bộ gửi vào Nam đồng thời cũng cho thấy dấu hiệu chuyển hướng nhanh chóng từ tuyên truyền, đe dọa, ám sát sang bạo lực quân sự mặc dù chưa có tính cách quy mô lớn thực sự nhưng hữu hiệu và đã có kết quả giới hạn. Tua Hai (tiếng Pháp là: La Tour No2) là một chốt đóng quân của quân Pháp ngày trước xây dựng từ năm 1948, đến năm 1958, VNCH mở rộng thành căn cứ rộng lớn lấy tên là thành Nguyễn Thái Học. Căn cứ Tua Hai được xây dựng trên khoảng đất rộng tại Trảng Sụp nằm ở phía Đông Quốc lộ 22 (từ Gò Dầu đi Xa Mát) cách thị xã Tây Ninh 7 km về phía Bắc. Bao quanh căn cứ ở phía Bắc, Đông Bắc và phía Đông là những cánh rừng liên hoàn. Phía Đông Nam có rừng cao su. Phía Tây và phía Nam là cánh đồng rộng trồng lúa. Được xây dựng theo hình vuông, mỗi cạnh dài gàn 800 mét. Cửa ra vào chính nhìn ra hướng Tây. Các nhà trong căn cứ làm bằng gạch ngói, không kiên cố. Căn cứ không có công sự và hầm chiến đấu. Xung quanh căn cứ là bờ tường đất, cao 1 mét, có bề mặt 0,8 m. Trên bờ tướng căn cứ đặt 9 vọng gác, thường xuyên có lính trực đêm ngày. Phía Bắc có 2 chòi canh, mỗi nơi có một tiểu đội túc trực. Bên ngoài, bên trong căn cứ không bố trí hàng rào. Lực lượng quân VNCH của Trung đoàn 32 gồm 3 tiểu đoàn bộ binh 1, 2, 3 và các đại đội trợ chiến, quân số 1.694 do thiếu tá Nguyễn Hữu Mân làm trung đoàn trưởng. Phòng chỉ huy và các phòng ngủ của sĩ quan chỉ huy trung đoàn ở gần trung tâm, ngay cổng ra vào chính của căn cứ. Phía Nam Phòng chỉ huy là đại đội trọng pháo. Khu gia binh của các tiểu đoàn nằm ở phía Đông - Đông Bắc bên trong căn cứ. Các kho vũ khí, đạn của trung đoàn ở gần khu vực trung tâm, đối diện với khu gia binh của các tiểu đoàn bộ binh 1, 2. Lực lượng Trung đoàn 32 lúc này phần đông là lính mới. Trang bị vũ khí của trung đoàn gồm các loại: pháo 57 li, cối 81 li, súng phóng hỏa tiển, BKP60, súng đại liên 30, súng trung liên Bar; các bin, súng trường garăng. Lực lượng quân lực VNCH ở vùng xung quanh căn cứ Tua Hai gồm có: Bộ Tư lệnh Sư đoàn 21 và các đơn vị cơ hữu đóng ở Bến Kéo và Cầm Giang cách thị xã Tây Ninh từ 10 đén 20km về phía Đông Nam. Tiểu đoàn 21 pháo binh đóng tại Thành tỉnh Tây Ninh, một tiểu đoàn bộ binh đóng ở Bổ Túc phía Tây Bắc cách căn cứ Tua Hai 20km. Tóm lại, căn cứ Tua Hai là căn cứ lớn cấp trung đoàn, không có công sự kiên cố và bố trí hàng VSTK - 4124

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

rào, vật cản. Ở đây chưa bị VC đánh lần nào nên rất chủ quan, ban đêm ngoài các phân đội có nhiệm vụ trực chiến đấu tranh trang bị súng, còn các đơn vị khác đưa súng vào nhà kho. Không tổ chức lực lượng đi tuần tiễu, phục kích ban đêm ở xung quanh căn cứ.131 Bộ đội VC chuẩn bị cho trận đánh gồm Đại đội 60, Đại đội 59, Đại đội 70, Đại đội 80 đặc công, 1 trung đội du kích của Tây Ninh, 1 trung đội tàn binh Bình Xuyên phối hợp. Quân số chung của bộ đội VC có khoảng 300 người cùng 300 dân công của 2 huyện Châu Thành và Dương Minh Châu (Tây Ninh) và nhân viên cơ quan Xứ ủy. Cơ sở nội tuyến ở Tua Hai có một nội tuyến giữ kho súng của hậu cứ trung đoàn 32. Đúng 0g45 phút ngày 261-1960VC mở cuộc tiến công đồng loạt căn cứ Tua Hai. Được nội tuyến và trinh sát – đặc công dẫn đường, VC chia 3 mũi: 1 mũi tập kích vào Sở Chỉ huy Trung đoàn 32; 1 mũi tập kích vào khu vực phòng ngủ của các sĩ quan làm tê liệt ngay từ đầu bộ phận đầu não chỉ huy; mũi thứ ba chiếm lĩnh kho vũ khí, lấy súng đồng thời tổ chức vận chuyển súng về căn cứ mật. Lực lượng phối hợp bên ngoài có một đơn vị hặn viện quân từ thị xã Tây Ninh lên, một số đơn vị phối hợp ở Bình Dương, Chiến khu Đ... Trận đánh diễn ra đúng như dự kiến. Ngay những phút đầu, từ Bộ chỉ huy đến các đơn vị ứng chiến quân Sài Gòn đều bị vô hiệu hóa. Sau hơn 1 giờ chiến đấu, quân Giải phóng làm chủ hoàn toàn trận địa, tất cả các mục tiêu đều đạt được. Kết quả VC thu hơn 1.200 súng các loại, diệt và làm bị thương hơn 400 quân đồn trú, bắt sống hơn 500. Phía VC hy sinh 7 người, số chiến lợi phẩm được chuyển bằng lực lượng dân công Tây Ninh và cán bộ Xứ ủy, nhưng cũng không tải hết, phải sử dụng 3 xe cơ giới của quân VNCH để chuyển; số này bị quân VNCH phục kích lấy lại.133 Theo tài liệu quân sự của Hoa Kỳ thì trong trận tấn công bất ngờ nầy VC đã phá hủy bằng chất nổ 2 trại gia binh và phòng chỉ huy hành quân trung ương của Trung đoàn, làm hư hại 4 gian trại khác, giết và gây thương tích 66 quan binh trong căn cứ và nhờ có nội tuyến đưa đường dẫn lối tới nhà kho, VC chiếm lấy được 350 súng trường, 30 súng tiểu liên, 150 súng cát-bin, 40 súng lục, 2 đại liên, 2 bích kích pháo và rất nhiều đạn dược. Một cán bộ VC Tỉnh ủy Tây Ninh có tên là Võ Văn An cho biết rằng “mục tiêu của cuộc tấn công căn cứ Tua Hai là để phát khởi một giai đoạn mới của cuộc tranh chấp bằng một chiến thắng vang dội đồng thời để VC chúng tỏ cho thấy rằng đánh bại quân lực VNCH rất dễ, chẳng có gì gọi là khó khăn. Trận đánh Tua Hai của VC làm cho cho chính quyền của ông Diệm và và các cố vấn quân sự Hoa Kỳ sửng sốt. Tướng Williams trưởng đoàn cố vấn quân sự Hoa Kỳ đã phải thốt lên rằng “Đây là một đòn giáng mạnh vào thanh danh của QLVNCH đồng thời cũng là một dấu hiệu cho thấy khả năng của VC có thể đặt để ra những trận tấn công

VSTK - 4125

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

có điều nghiên kỹ và với quy mô rộng lớn.” Sự kiện nầy không những gây bối rối hoang mang cho VNCH mà Hoa Kỳ cũng hoang mang bối rối không ít khiến cho bộ ngoại giao Hoa kỳ yêu cầu cần phải xem xét lại tình trạng an ninh nội chính của VNCH.134 Ngày 29/01/1960 VC nổi dậy tấn kích thị trấn Đồng Xoài thuộc tỉnh Bình Long cách Sài Gòn 60 dặm về hướng Bắc, chiếm giữ thị trấn nầy nhiều giờ và tịch thu 200,000 đồng của một kiều dân Pháp. Cùng trong tháng 01/1960, VC với lực lượng lớn đã mở ra những phong trào nổi dậy trên nhiều vùng đất của mũi Cà Mau và đồng bằng sông Cửu Long. Ở tỉnh Kiến Hòa VC với cấp số tiến công lên đến hàng trăm đã có thể cô lập hóa 6 huyện trong số tổng cộng 8 huyện của tỉnh nầy.135 5.2 Đồng khởi đợt II (từ 23/ 09/1960 136

Tháng 7-1960, Hội nghị Xứ ủy Nam Bộ lần thứ năm đã xác định nhiệm vụ sắp tới của VC ở Nam Bộ như sau: “Tích cực đẩy mạnh đấu tranh chính trị có kết hợp đấu tranh vũ trang đúng mức để tiếp tục phá kềm kẹp, giữ vững và mở rộng thế chủ động ở nông thôn, đồng thời hết sức đẩy mạnh phong trào đấu tranh chính trị ở đô thị. Hội nghị chủ trương mở Đồng khởi đợt II, lấy ngày kỷ niệm Nam Bộ kháng chiến (23-9-1945) làm ngày phát động. (1) Liên tỉnh ủy Trung Nam Bộ

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

- Ở Bến Tre, một nội tuyến của VC là đại đội trưởng nghĩa binh công giáo đã cùng một tiểu đội của đại đội 264 VCđóng giả lính bảo an, uy hiếp quy hàng cả đại đội công giáo vũ trang; và hai đồn ở Châu Phú, Nhà Thờ huyện Giồng Trôm. - Ở Định Tường (Mỹ Tho), tỉnh ủy VC phát nổi khởi toàn tỉnh từ ngày 23-9-1960, tập trung vào một số vùng yếu như các xã ở Nam quốc lộ 4, Chợ Gạo, thị xã Mỹ Tho để phá lỏng thế bao vây của quân lực VNCH từ vùng ven thị xã Mỹ Tho (xã Trung An) đến huyện Cái Bè, ở một số xã huyện Chợ Gạo. Quân đội VNCH phản ứng bằng cách pháo kích từ Tân Hiệp, Bến Tranh nhắm vào các vùng có VC khích động đông đảo dân chúng biểu tình đã đảo chính quyền địa phương VNCH nhất là cuộc biểu tình ở Ngã ba Chim Chim thuộc quận Long Định vào ngày 12-12-1960. Nhiều đồn bót của chính quyền địa phương tỉnh Mỹ Tho ven hai bên quốc lộ 4 từ Trung Lương xuống Cái Bè bị VC uy hiếp phải bỏ trống. - Ở Kiến Tường, Các cuộc nổi dậy của VC đợt II trúng vào mùa nước nổi , cho nên dùng cách đến sát đồn bót về đêm, để gần sánh tấn công nhanh, bất thần rồi rút lui gọn bằng ghe xuồng. VC khích động dân chúng biểu tình, tập

VSTK - 4126

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

trung vào thị xã Mộc Hóa. Theo ghi chép của VC Nam Bộ thì Riêng đợt II (các tháng 9, 10-1960), VC ở Kiến Tường chiếm được 47 đồn bót. Ở Long An (tháng 9-1960 - tháng 3-1961), VC tập trung vào yêu cầu củng cố và phát triển lực lượng. Đến tháng 3-1961, tính chung cả Long An Kiến Tường, VC đã chiếm ưu thế ở 38 xã, và kiểm soát huyện Đức Huệ (8 xã), Đức Hòa (4 xã), Kiến Tường (8 xã)... Mỗi huyện còn lại của Long An đều giải phóng 3 xã. Tỉnh trưởng Long An bị chính quyền Sài Gòn cách chức vì đã để “tình hình suy đồi tệ hại. - Ở Kiến Phong, tính đến cuối năm 1960, VC đã tấn công hàng trăm lần các dồn bót và cơ sở của chính quyền địa phương VNCH, diệt 12 đồn bót, khích động dân chúng nổi dậy đập phá khiến cho 9 đồn bót của chính quyền phải bỏ tróng. Ở An Giang, chính quyền VNCH phát hiện phương án của VC, bắt được nhiều đảng viên, cán bộ trong đó có 1 tỉnh ủy viên (Trần Thúy Liễu) và bí thư thị xã ủy Long Xuyên. (2) Tây Nam Bộ

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

- Ở Cà Mau VC mở màn Đồng khởi đợt II với trận tiến công, nổi dậy

đánh vào thị trấn sông Ông Đốc; tiếp đến trận Quảng Phú phá 5 tàu thủy, Đón chuậnt 250 tàn quân Quốc dân Đảng Trung Hoa ở biệt khu Bình Hưng. - Ở Rạch Giá, VC và quần chúng nổi dậy đập phá nhiều khu trù mật. Tiểu đoàn U Minh 10 của VC tiến công đánh phá đồn Kinh 15 và Kinh 12 để khích động quần chúng nổi dậy tại nhiều xã ở huyện An Biên, Đông Hưng, Hòa Hưng, Giồng Riềng, Gò Quao, Hà Tiên. - Ở Sóc Trăng-Bạc Liêu ngày 2-9-1960 một số đông dân chúng với sự trà trộn của VC nổi dậy phản đối chính quyền địa phương tại thị xã Bạc Liêu đánh phá nhiều đồ tỉnh Sóc Trăng, kiểm soát hàng chục xã ấp. - Ở Cần Thơ mở màn Đồng khởi đợt II ngày 14-9-1960, VC hướng dẫn dân địa phương biểu tình đã đảo chính quyền, xâm nhập đánh chiếm chi khu Cái Côn (quận Phong Thuận). - Ở Vĩnh Long - Trà Vinh, Đồng khởi đợt II mở màn với những cuộc các cuộc biểu tình lớn của dân chúng với số đông người Việt gốc Miên và gốc Hoa chống chính quyền địa bắt lính, bắt xâu, đòi bồi thường cho những người bị giết trong các trận càn quét, pháo kích. Ở huyện Cầu Ngang (Trà Vinh) du kích VC và dân chúng, bao vây uy hiếp đồn Mỹ Long . (3) Đông Nam Bộ

VSTK - 4127

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

Ở Tây Ninh, sau trận chiến Tua Hai nhiều đồn bót của chính quyền VNCH trên quốc lộ 22 từ thị xã Tây Ninh lên biên giới, trên các tỉnh lộ 13, lộ 4 Cần Đăng, Đồng Pan bị phá sập hoặc bỏ trống. Với số súng lấy được trong trận tiến công Tua Hai, đội vũ trang VC của tỉnh có thể thành lập Tiểu đoàn 14. Tại các huyện Châu Thành, Dương Minh Châu, Trảng Bàng, Gò Dầu, VC đều xây dựng được đại đội địa phương. Mỗi xã đều có từ 2 tiểu đội đến 1 trung đội du kích. - Tỉnh Thủ Dầu Một (nay là Bình Dương), phong trào nổi dậy bùng nổ từ ngày 25-2-1960 sau đó lan rộng các huyện Bến Cát, Châu Thành, Lái Thiêu, các đồn điền cao su Dầu Tiếng, Hớn Quản, Lộc Ninh., dốt phá 40, diệt nhiều viên chức chính quyền địa phương VNCH, giải tán nhiều hội đồng xã, ấp; phá hủy hàng chục đồn bót - Tỉnh Phước Long. Ngày 1-6-1960, 200 VC tiến công quận lỵ Đức Phong (Bù Đăng), đột nhập khu dinh điền Vĩnh Thiện, chặn đánh các cánh quân tiếp viện trên đường 14. - Ở Biên Hòa, đầu năm 1960, nhiều đợt vũ trang tuyên truyền của VC phát động quần chúng nổi dậy ở nhiều xã thuộc các huyện Vĩnh Cửu, Long Thành, Nhơn Trạch. diệt bảo an, dân vệ, tuyên truyền vận động binh sĩ đào VNCH đào ngũ. - Ở Bà Rịa, quân VC mở đầu đợt từ trận đánh vào khu đồn điền cao su Bình Ba đêm 30-3-1960, Ở các đồn điền cao su, các xã thuộc 2 huyện Long Đất, Xuyên Mộc, VC phát động quần chúng nổi dậy lan nhanh, thành lập 2 đại đội C40 và C45. Các huyện đều có trung đội VC địa phương, xã có tiểu đội du kích. Tuyến hành lang chiến lược từ chiến khu Đ qua Long Khánh về Bà Rịa được VC hình thành. Tháng 7-1960, Tại Khu ủy miền Đông (thay Liên tỉnh ủy miền Đông) Mai Chí Thọ được cử làm Bí thư khu ủy. Quân khu miền Đông cũng được thành lập do Nguyễn Hữu Xuyến làm Tư lệnh. Ở Đông Nam Bộ, các tỉnh vừa củng cố các vùng đã giải phóng vừa tiếp tục tiến công và nổi dậy ở nhiều vùng mà trong đợt I chưa làm được. Đặc biệt trong đợt này, miền Đông tập trung vào việc xây dựng lực lượng vũ trang Miền, căn cứ Miền và hành lang chiến lược. Sự hình thành căn cứ Khu A (chiến khu Đ mở rộng), Khu B (chiến khu Dương Minh Châu mở rộng) tạo thành những căn cứ đầu não của Trung ương Cục, Bộ chỉ huy Miền sau này. Khu vực Đồng Rùm (huyện Dương Minh Châu - nay thuộc huyện Tân Châu - tỉnh Tây Ninh, nằm trong căn cứ Khu B) là mật khu của Xứ ủy trong thời kỳ nổi dậy “đồng khởi”, cũng là nơi ra đời Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam (ngày 20-12-1960).

VSTK - 4128

(4) Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định 137 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

- Ở Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định, từ cuối năm 1959, Xứ ủy viên Võ Văn Kiệt từ miền Tây được điều động về phụ trách Sài Gòn - Chợ Lớn trong tình hình Đảng bộ Sài Gòn - Chợ Lớn đã bị đánh phá chịu thiệt hại nặng. Võ Văn Kiệt nêu ý kiến kiến sáp nhập hai Đảng bộ CSVM Sài Gòn - Chợ Lớn và Gia Định thành Khu Đảng bộ VC Sài Gòn - Gia Định (T4). Địa bàn hoạt động của T4 cũng được sắp xếp lại: quận Gò Vấp chia làm hai quận Bình Tân, Gò Vấp. Huyện Hóc Môn chia làm hai huyện Hóc Môn, Củ Chi. Về tổ chức chỉ đạo Khu ủy chia thành hai cánh D1, D2. Cánh D1 do Bửu Nguyên làm Bí thư, phụ trách địa bàn các quận huyện ven đô thuộc tỉnh Gia Định. Cánh D2 do Đặng Gia Lợi làm Bí thư phụ trách các quận nội thành. Ngày 23-2-1960, Huyện ủy Củ Chi phát động quần chúng nổi dậy ở các xã Phước Vĩnh An, Tân Phú Trung, Tân An Hội, v.v. đồng loạt nghe theo. Cuối tháng 3-1960, ở vùng Củ Chi VC kiểm soát 4 xã: Nhuận Đức, Phú Hòa Đông, An Nhơn Tây, Phú Mỹ Hưng. Các huyện Thủ Đức, Cần Giờ đều lượng du kích. Riêng Cần Giờ có đơn vị vũ trang C12 làm nòng cốt cho phong trào nổi dậy ở hai huyện Cần Giờ và Nhà Bè. Ban Quân sự VC của Khu Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định hình thành, để kết hợp với đấu tranh chính trị Đặc biệt trong các vùng nội thành và các vùng ven đô, Khu ủy VC chiêu nạp thanh niên, học sinh, sinh viên để tổ chức thành các tổ du kích mật sống chung đụng với dân chúng trong thành phố, gây tiếng vang hoặc tấn công tuyên truyền dư luận dân chúng hay nội tuyến, cảm tử đặc công hay khủng bố, mở đầu cho sự hình thành Lực lượng biệt động VC ở thành phố. - Ở Khu Sài Gòn - Gia Định, Đồng khởi đợt II bắt đầu từ tháng 8-1960, trên hầu khắp nông thôn Gia Định, với hoạt động vũ trang chính yếu là thanh toán viên chức chính quyền VNCH, tiến công nhỏ, lẻ tẻ, xây dựng lực lượng du kích, đội vũ trang tập trung địa phương; ở ngoại ô và ven đô thì thực hiện phương châm đánh phá nhanh, rút nhanh không cần gây tiếng vang. Tháng 10-1960, Ban Quân sự VC Sài Gòn - Gia Định được thành lập do Nguyễn Hồng Đào (Phó Bí thư Khu ủy) phụ trách. Nhìn chung đợt II Nổi dậy diễn ra liên tục trên toàn Nam Bộ, đặc biệt là sự chuyển biến nhanh của công tác tổ chức và phát triển lực lượng VC Nam Bộ mà đợt I Nổi dậy đã mở đầu.

VSTK - 4129

* KHẢO LUẬN AN NINH NỘI CHÍNH CỦA VNCH BỊ ĐE DỌA NGHIÊM TRỌNG 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

Đầu tháng 02/1960, phúc trình toàn vẹn của một toán nghiên cứu của Hoa Kỳ theo chỉ thị của Hoa Thịnh Đốn đi đến kết luận rằng chính quyền VNCH vì dốc toàn lực vào việc bảo vệ an ninh nội chính cho nên đã làm suy nhược tất cả các cấp đơn vị quân lực chủ yếu của mình; VNCH phải hành động mãnh liệt là điều cấp bách để đương đầu với tình hình an ninh tồi tệ đang xảy ra. Giữa 2 lãnh vực quân sự, kinh tế xã hội và tâm lý, VNCH cần chú trọng nhiều hơn vấn đề cải cách hành chành và tổ chức chính quyền. Cần chấm dứt hẵn tình trạng chỉ huy quân sự theo hình thức dây chuyền để điều động quân binh VNCH, để tập trung vào một hành dinh chỉ huy đặt trên một vùng lãnh thổ không bị hạn chế bởi cương vực của thành tỉnh đang bị VC đe dọa. Tư lệnh hành dinh nầy sẽ thường xuyên chỉ huy 2 trung đoàn biệt lập chủ lực để hành quân giữ gìn an ninh nội chính tốt hơn là cứ phải mỗi lần đụng độ thì mới gửi tới một, hai tiểu đoàn hay trung đoàn để ứng phó. Hai Trung đoàn nầy sẽ tự thực hiện việc tuyển mộ và huấn luyện tân binh cho các đơn vị trực thuộc quyền của trung đoàn. Bản phúc trình cũng thêm rằng các cơ quan hành chánh công quyền VNCH cần có một đội ngũ nồng cốt với những viên chức hành sự có khả năng phục vụ và bảo vệ dân chúng hơn là có những kẻ chỉ biết gật đầu vâng dạ trung thành với chế độ VNCH hiện hành để vơ vét, thâm lạm, cửa quyền. Cũng cần có một lực lượng Dân Vệ được huấn luyện vững vàng, trang bị vũ khí đầy đủ dặt dưới sự chỉ huy và điểu động tập trung.138 Những yếu tố quân sự gây ảnh hưởng tới tình trạng an ninh nội chính đã được bản phúc trình kể trên viết ra như sau: Trong năm 1959, trong những cuộc hành quân bình định an ninh nội chính của VNCH trung bình đã phải điều động tới 25 tiểu đoàn, 44,000 Dân Vệ, 43,000 Bảo An, 6,000 Công An cùng với một số lượng không xác định Cảnh Sát, Thanh Niên Tự Vệ và Phong Trào Cách Mạng Quốc Gia. Với một lực lượng đáng kể như thế nhưng VNCH cũng không thành công trong việc chận đứng VC và kiểm soát những phần tử đối lập. Nhiều viên chức chính quyền VNCH gần đây đã lưu ý về vấn đề cần phải huấn luyện nhiều thêm những lực lượng chống du kích. Đứng trên bình diện quân sự mà xét thì Chính quyền VNCH đã khiếm khuyết một cách trầm trọng trong những nỗ lực của chính quyền VNCH chính là vì chính quyền không có khả năng, hoặc là vì không mong muốn thừa nhận những nhân tố sau đây: (1) Chính quyền đang can dự một cách tích cực vào một cuộc chiến an ninh nội chính và vì thế phải dùng mọi phương cách đối phó với tình huống mà cuộc chiến nầy đưa tới.(2) Có một nhu cầu to lớn đòi hỏi cần phải có một trung tâm hành dinh chỉ huy quân sự vững mạnh với những quyền hạn rộng rãi để đảm trách những chiến dịch hành quân an ninh nội chính trên những vùng bất an ninh. (3) Có một nhu cầu đòi hỏi cần phải có một trung tâm kiểm soát Dân vệ có khả năng, được trang bị đầy dủ, được huấn luyện kỹ càng để thay thế quân đội chủ lực VNCH trong các vùng đã được bình định.139 Tình trạng an ninh “tốt đẹp” ở nông thôn thường được chính quyền địa phương báo cáo thẳng lên ông Diệm mặc dù nó không tốt đẹp chút nào nhưng ông Diệm lại quá tin tưởng qua những báo cáo che mắt, sai với thực trạng an ninh tồi tệ ở hầu khắp các nông thôn địa phương. Trong những cuộc đi kinh lý các tỉnh, ông Diệm đã bị chóa mắt vì những màng xếp đạt, đạo diễn của chính quyền địa phương với đám đông hàng ngàn dân chúng địa phương chào đón hoan hô, với cảnh ruộng vườn màu mỡ xanh tươi, với người dân quê áo quần tươm tất đứng dọc dài hai bên lề đường cả ngày từ tờ mờ sáng tới giữa trưa nắng gắt dưới sự VSTK - 4130

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

điều động và kiểm soát của cảnh sát, dân vệ, công an của chính quyền VNCH địa phương để ngàn năm một thuở được nhìn thấy mặt vị tổng thống VNCH. Tình trạng làm láo báo cáo hay về tầm cỡ của mạng lưới VC nằm vùng trong lãnh địa của các chính quyền “Cần Lao hoặc Phong Trào Cách Mạng Quốc Gia” và về tình hình an ninh ở địa phương đã từng được phó tổng thống VNCH Nguyễn Ngọc Thơ lưu ý thẳng với Ông Diệm.140 Những báo từ các tỉnh gửi về thường dược giải phẫu thẩm mỹ dể cho ông Diệm thấy rằng các tỉnh đang tiếp tục gặt hái kết quả tốt trong các chiến dịch bình định tố Cộng. Các lực lượng chủ lực của quân đội VNCH bị đặt dưới quyền kiểm soát và điều động của những tỉnh trưởng ở vùng đồng bằng sông Cửu Long hay những nơi khác và họ chỉ chịu trách nhiệm cũng như báo cáo liên lạc trực tiếp với tổng thống Diệm. Nhiều đại đội chủ lưc VNCH được lệnh phái đi đặt dưới quyền điều động của tỉnh trưởng hành chánh lên đến mức 40 đại dội mỗi ngày và các chỉ huy trưởng tiểu đoàn hay trung đoàn của các đại đội bị gửi đi không còn có một quyền hạn nào đối với các đại đội đó của mình.141 Ngoài ra, những yếu tố thuộc về lãnh vực chính trị cũng gây ra ảnh hưởng xấu cho tình hình an ninh nội chính của VNCH. Khó thể có được an ninh ở miền Nam nếu chính quyền VNCH không lôi kéo được sự ủng hộ và hợp tác của người dân ở các vùng nông thôn. Một cách tổng quát, trong thời điểm hiện giờ (1959-1960) đã thấy có những dấu hiệu là người dân nông thôn không có cảm tình với chính quyền địa phương của ông Diệm cũng như đã có những dấu hiệu bất mãn sâu đậm và đối lập một cách âm thầm. Một phần nào lý do của thái độ nầy cũng là vì dân chúng nông thôn quá e sợ VC khủng bố mà chính quyền VNCH lại không giúp ích gì nhiều để bảo vệ họ. Trong khi uy tín của VNCH bảo vệ người dân nông thôn càng ngày càng bị giảm sút thì người dân nông thôn càng lúc càng vô hy vọng thoát khỏi sự kiềm hãm của VC cho nên họ đành phải buông xuôi tự giải quyết bằng cách phải sống chung với VC. Kể từ lúc có các khu dinh điền, những khu trù mật, người dân nông thôn phải sống trong tình trạng một cổ hai tròng: ngày phải đào hào, cắm chông nhọn; tối phải lấp hào, phá rào kẽm gai, dẹp sạch chông nhọn . . . Những cuộc nổi dậy “Đồng Khởi” do VC chủ xướng từ cuối năm 1959 đến gần hết năm 1960 đã làm hỏng chương trình bình định và xây dựng nông thôn của chính quyền VNCH và càng khiến cho ông Diệm càng lúc càng đặt nặng vấn đề an ninh nội chính lên hàng ưu tiên cấp bách. Bản điều tra tình hình an ninh của Hoa Kỳ vào tháng 03/1960 đưa ra ánh sáng những trường hợp thâm lạm quyền hạn trong tổ chức cảnh sát công an của chính quyền VNCH tại nhiều địa phương chẳng hạn như hối mại quyền thế, hăm dọa, trả thù cá nhân, độc đoán, tham nhũng làm tổn hại những cố gắng của VNCH dùng để bứng bỏ cội rễ các cán bộ VC nằm vùng ở Nam Bộ. Hơ nữa, trong khi chính quyền VNCH khi dồn nhiều tâm quyết và nỗ lực để cãi thiện mức sống kinh tế và xã hội cho người dân ở nông thôn qua các chương xây dựng đường xá, trường học, nhà y tế ..., tất cả là vì muốn mua chuộc lòng dân nhưng trên thực tế thì những việc “ích nước lợi dân” như thế lại tạo ra nhiều hiệu quả ngược chiều làm mất lòng dân bởi vì lợi ích đâu chưa thấy nhưng trước mắt của người dân nông thôn là phải rời bỏ nhà cửa, ruộng vườn, làng xóm quen thuộc, thanh niên, thanh nữ ở nông thôn phải tạm ngưng đến trường để tự nguyện đi làm xâu để giúp cho chính quyền tố Cộng và để khỏi bị coi là thận Cộng hay là VC nằm vùng. Cho đến khi nào chính quyền VNCH vẫn còn áp đặt chính sách nghi ngờ và ép buộc lên dân chúng thì dân chúng sẽ đáp trả lại bằng sự lãnh đạm thờ ơ và sự oán giận.142

* 44

VSTK - 4131

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

B/ CUỘC ĐẢO CHÍNH NGÀY 11/11/1960

Vào lúc 7giờ:15 tối, giờ địa phương Sài Gòn, ngày 10/11/1960, lực lượng nồng cốt của quân lực VNCH là quân nhảy dù cùng với sự hưởng ứng của Thủy quân Lục chiến(sic?) và nhiều đơn vị bộ binh chính yếu đã bao vây tất cả các trọng điểm quân sự trong nội thành Sài Gòn và sân bay Tân Sơn Nhất kể cả dinh tổng thống, nha Bưu Điện, nha Tổng giám đốc Cảnh Sát công an, cục an ninh mật vụ của bác sĩ Trần Kim Tuyến, Bộ Tổng Tham Mưu QLVNCH, trại binh Trần Hưng Đạo, trại binh Tân Sơn Nhất, đài phát thanh và nhiều cao ốc hành chánh, trại binh và hành dinh của quan binh phòng vệ phủ tổng thống, công binh xưởng hải quân và không quân. Tiếng súng đủ các loại nổ vang rền khắp nơi kéo dài hơn một tiếng đồng hồ rồi tiếp tục rời rạc từng hồi đến 1 giờ 30 sáng 11/11/1960 mới dứt. Sáng sớm ngày 11/11/1960 người đi đường thấy quân binh đảo chinh đóng chốt canh giữ nhiều cơ quan quân sự và công quyền kể trên ngoại trừ dinh tổng thống chỉ được đứng nhìn từ xa cánh dinh phía Nam, không được tới gần. Quân binh nhảy dù đóng chốt hầu hết các trọng điểm ngoại trừ bộ tư lệnh hải quân thì do thủy quân lục chiến chiếm đóng. Nhà thương đồn đất đầy ấp thương vong không đủ chỗ chứa. Số người thương vong chưa có tin tức nào thông báo ngoài hai xác quân nhân trên một đường phố. Chưa nghe thấy có cuộc phản công nào của chính phủ. Tổng giám đốc cảnh sát bị bắt giữ ngay tại hành dinh tổng nha Cảnh sát. Ngoài đường chỉ có thường dân thay cảnh sát giữ trật tự lưu thông. Dinh tổng thống bị pháo kích sập và tường dinh bị nhiều vết đạn lổ chổ. Nguồn tin từ tùy viên quân sự tòa đại sứ Anh ở Sài Gòn cho biết là chính quyền gọi sư đoàn 7 và nhiều đơn vị khác của QLVNCH ở Biên Hòa về Sài Gòn để giải vây quân đảo chính. Không có một đơn vị quân đội nào khác ở trong nội vi Sài Gòn đưa quân tiếp cứu. Tình hình bên trong dinh và ông Diệm chưa rõ ra thế nào, sống chết ra sao hay đã đầu hàng và bị quân đảo chính bắt giữ . Cũng chưa nghe thấy quân đảo chính tuyên bố hay ra hay gửi tối hậu thư cho ông Diệm. Chưa biết ai là những kẻ cầm đầu cuộc đảo chính Các đài phát thanh vẫn lặng tiếng không có thông cáo hay lời tuyên bố nào được phát sóng. Phần đông thanh niên tuổi trẻ rong rủi khắp các đường phố có vẻ nhu thích thú hân hoang Tướng McGarr muốn cuộc đảo chính thành công. Hiện tại, cuộc đảo chinh như là đã hoàn tất và thành công. Không nghe thấy có kiều dân ngoại quốc nào bị thương vong trong vụ nầy. Phi cơ quân sự Hoa Kỳ đã được lệnh từ tùy viên quân sự Tòa Đại sứ Hoa Kỳ không được đáp xuống sân bay Tân Sơn Nhất cho đến khi có lệnh mới.143 Trong công điện số 1429 ngày 11/12/1960, trưởng phái đoàn cố vấn quân sự Hoa Kỳ MAAG ở Việt Nam là tướng McGarr đã báo cáo đến đô đốc Felt Tư Lệnh Thái Bình Dương như sau: 144 VSTK - 4132

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

Thiếu tá Lữ Đình Sơn, chỉ huy trưởng các lực lượng Biệt Động Quân địa phương VNCH đã đưa quân từ Tây Ninh về đến Sài Gòn để đáp ứng lời kêu gọi cấp cứu của Tổng thống. Đương sự chuyển quân vào lúc 07 giờ sáng ngày hôm nay mà không biết chuyện gì đã xảy ra ở Sài Gòn mặc dù quân của đương sự chỉ còn cách xa với quân nhảy Tướng McGarr dù trong vòng 10 mét. Cà hai binh chủng trò chuyện với nhau bở vì phía biệt động quân chưa biết được tình hình như thế nào. Thiếu tá Sơn hiện còn có 01 trung đoàn/11 đại đội và 02 trung đoàn bộ binh đang đợi lệnh chỉ cách Sài Gòn 30 phút đường bộ. Nhận định: Nguồn tin xác nhận có sự hiện diện của 03 trung đoàn chỉ cách Sài Gòn 30 phút đường bộ. Tin được rằng thiếu tá Sơn có ý muốn nói 01 trung đoàn thiếu 01 đại đội cùng với 02 tiểu đoàn. Dự liệu trước rằng với số quân rút di như thế khỏi Tây Ninh thì VC sẽ tăng gia hoạt động sớm hơn. Hết phần nhận định. ..... Thiếu tá sơn nói rằng không muốn đấu nhau vơi quân du nhưng là vì phải làm theo lệnh của ông Diệm, đương sự trung thành với sự mua chuộc của ông Diệm nếu đương bắt buộc phải chiến đấu, đương sự tin rằng quân binh của mình sẽ có thể dẹp được quân số nhảy dù.

Theo báo cáo ngày 12/11/1960 của đại sứ Hoa Kỳ Durbrow từ Sài Gòn gửi về Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ ở Hoa Thịnh Đốn145 thì các lực lượng tham gia đảo chính gồm có các tiểu đoàn quân nhảy dù 1,3,4, và 8. Các lực lượng cảnh sát công an đều bị phe đảo chính tước khí giới nhưng vẫn tiếp tục giữ gìn trật tự lưu thông thường nhật. Dinh tổng thống được lực lượng phòng vệ mạnh mẽ nhung quân nhảy dù cũng tiến sát tới các đồ lính canh bên ngoài vuông rào của dinh. Vào lúc 6giờ:50 sáng ngày 11/1960, thứ trưởng phụ tá Quốc Phòng VNCH Nguyễn đình Thuần gọi điện thoại đến tòa đại sứ Hoa Kỳ báo cho biết là nhóm đảo chính ra lệnh bắt giữ đương sự tại nhà riêng nhưng đương sự trốn thoát được. Thuần cho biết rằng quân đảo chính đã chiếm giữ đài phát thanh quân đội nhưng đài phát thanh dân sự của chính phủ vẫn còn hoạt động, tuy nhiên không bao lâu cũng bị quân đảo chính chiếm đóng. Có tin đồn loan ra từ nhóm đảo chính là tất cả các thành viên nội các chính phủ VNCH đều bị bắt giữ nhưng theo tin tức riêng của tòa Đại sứ Hoa Kỳ thì đa số các thành viên chính phủ vẫn còn tự do. Phe đảo chính cũng loan truyền rằng các hội đồng quân nhân đã được thành lập ở Đà Lạt, Biên Hòa và Vũng Tàu. Kể từ 9 giờ:40 sáng 11/1/1960, lời kêu gọi của tổng thống Diệm được phát sóng nhiều lần cách khoản 5 phút để thông báo cho dân chúng biết là có đảo chính do một nhóm quân nhân cấp tá của QLVNCH chủ động tổ chức, liên lạc giữa dinh tổng thống và bộ tổng tham mưu và các khu quân sự bị cắt đứt. Tổng thống kêu gọi binh đoàn thiết giáp và một đơn vị nhảy dù khác từ Mỹ Tho tiến binh về đóng chốt ở ngoại ô Sài Gòn để chờ hiệu lệnh của tổng thống. Những đợt súng nổ từng chập tại khu vực dinh tổng thống đã ngưng kể từ 10giờ:30 nhưng vẫn còn nghe lác đác tiếng súng ở xung quanh đô thành. Hàng VSTK - 4133

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

quán, chợ búa cách xa vùng giao tranh vẫn mở cửa như thường lệ nhưng đến trưa thì trở thành vắng vẻ. Báo chí đăng tin đảo chính bắt đầu xuất hiện từ sau 12 giờ: trưa. Những phương tiện công cộng chưa bị thiệt hại hay xáo trộn. Bốn máy bay quan sát thả truyền đơn ra lệnh quân binh đảo chính phải chấm dứt tấn kích bắn vào dinh tổng thống. Phía hải quân tới lúc nầy vẫn bất động. Khu vực Bộ tư lệnh Hải quân được quân cảnh canh gát và ứng chiến. Giang thuyền trang bị đại liên tuần hành lên xuống suốt dọc sông Sài Gòn. Vào xế trưa, nhóm quân nhân đảo chính qua phát sóng của đài phát thanh Sài Gòn đã tự tuyên xưng là “Hội Đồng Cách Mạng” . Hội Đồng nầy được ước đoán là bao gồm cả các tướng Phạm Xuân Chiểu, Lê Văn Kim và đại tá Nguyễn Chánh Thi, tuy nhiên, có nguồn tin cho rằng tướng Chiêu và tướng Tỵ lúc đầu bát bỏ nguồn tin nầy và nói rằng họ bị nhóm đảo chính bắt giữ và chỉ có tướng Kim là theo về với nhóm đảo chính nhưng về sau được biết họ cũng cùng một phía với nhóm đảo chính. Những thành viên khác của Hội Đồng Cách Mạng là trung tá Vương Văn Đông và Luật sư Hoàng Cơ Thụy.” Theo những báo cáo sơ bộ thì Hội Đồng Cách Mạng đưa ra chương trình như sau: 1. Ông Diệm phải từ nhiệm vì không có đủ khả năng lãnh đạo nhân dân chống Cộng sản một cách có hiệu quả. 2. Đoàn kết nhân dân để chống Việt Cộng. 3. Từ từ sẽ nới rộng những quyền tự do dân chủ chẳng hạn như quyền tự do báo chí. 4. Chấm dứt tình trạng tham nhũng và nới rộng quyền hưởng dụng những lợi ích kinh tế. Tổ chức những cuộc bầu cử tự do và chấm dứt nhiệm vụ của chính phủ lâm thời khi tình hình đã được ổn định. Vào lúc 14giờ:15, bộ trưởng Thuần nói với đại sứ hoa kỳ rằng quân thiết giáp từ Mỹ Tho đã lên tới Phú Lâm, ngoại vi Chợ Lớn cùng với 2 tiểu đoàn cũng từ Mỹ Tho cũng sẽ tới nơi trong vòng ½ giờ. Quân binh Sư đoàn 7 bộ binh từ Biên Hòa đang trên đường hướng về Sài Gòn để giải tỏa dinh tổng thống. Đương sự cũng báo cho biết là vào lúc 14 giờ:40 , những cuộc thương lượng giữa ông Diệm và Ủy Ban Cách Mạng vẫn tiếp tục tại dinh tổng thống. Cố vấn Ngô Đình Nhu đã nói với đương sự rằng Ủy Ban Cách Mạng muốn ông Diệm giữ nhiệm vụ “Cố Vấn Tối Cao” (bề ngoài thì luật sư Hoàng cơ Thụy sẽ là thủ tướng và những quân nhân dù thành phần nội các). Cho đến 17 giờ:00 chiều, nhóm quân đảo chính vẫn giữ nguyên vị thế bất động chung quanh dinh tổng thống mặc dù phe đảo chính đã ra tối hậu thư hạn chót là 14

VSTK - 4134

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

giờ: trưa nhưng thương lượng vẫn tiếp tục. Các cơ đội xe bọc thép tại hiện trường thì một phần ngả theo quân đảo chính còn một phần thì muốn theo về phía trung thành với ông Diệm. Có nguồn tin cho biết là vào lúc 15 giờ:20, đại tá Thi chấp nhận sự thương lượng giữa hai bên nhưng vẫn cố nài ép ông Diệm phải được thay thế và thông báo rằng đội quân xe bọc thép các loại từ Mỹ Tho đến đã đồng lòng theo phe đảo chính và đương sự đã ra lệnh họ giữ gìn an ninh trật tự khắp nơi ở Sài Gòn. Quân dù vẫn tiếp tục bao vây dinh tổng thống cho đến khi cuộc thương lượng giữa hai bên kết cục. Nguyễn Chánh Thy Đại tá Lâm Văn Phát, Tổng Giám đốc Bảo An & Dân Vệ thông báo với cơ quan USOM của Hoa Kỳ ở Sài Gòn vào xế trưa cho biết là đương sự và lực lượng Bảo An, Dân Vệ ủng hộ tổng thống Diệm chống quân đảo chính, rằng các lực lượng vũ trang dưới quyền của đương sự đang đóng chốt ứng chiến ở ngoại vi đô thành để chờ lệnh hành động của tổng thống. Cũng có nguồn tin cho rằng một vài đơn vị Bảo An, Dân Vệ trong nội thành Sài Gòn đã theo về với nhóm quân đảo chính. Thành phần đối lập chính quyền VNCH cũng khai thác tình hình đảo chính nầy để phân phát truyền đơn hoan hô Hội Đồng Cách Mạng và kết án chế độ cai trị của ông Diệm. Vào lúc 17 giờ:00, không nghe tiếng súng nổ nào nhưng số quân binh chung quanh dinh tổng thống cáng lúc cáng nhiều thêm bao gồm hai phí đảo chín hoặc trung thành với ông Diệm. Những dấu hiệu sơ khởi theo nguồn tin từ Hội Đồng Cách Mạng của nhóm đảo chính đưa ra thì thỏa thuận đã đạt được giữa phe đảo chính với ông Diệm theo những điểm sau đây: 1. Ông Diệm vẫn là quốc trưởng nhưng chỉ có tính cách tượng trưng. 2. Chính quyền mới gồm có tướng Lê Văn Tỵ là Thủ tướng với nhiều sĩ quan cấp tướng. Trung tá Đông tiểu đoàn trưởng nhảy dù, có vẽ là vai chính tổ chức đảo chính, tuyên bố rằng đương sự đã chọn xong những tướng lãnh cho nội các mới trong đó có các tướng Xuân, Chiểu,Minh “Lớn”, Đôn và Kim. 3. Hội Đồng Cách Mạng vẫn tồn tại với thành phần gồm có đại tá Thi, Trung tá Đông, Thiếu tá Liễu và Luật sư Hoàng Cơ Thụy.

VSTK - 4135

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12

13 14 15 16 17 18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

Bác sĩ Phan Quang Đán lúc đó chưa là thành viên của Hội Đồng Cách Mạng vì có ý muốn tham kiến trước với đại sứ Hoa Kỳ. Trung tá Đông cho rằng Hoa kỳ cần phải tuyên bố ngay quan điểm ủng hộ tân chính phủ. Đại sứ Durbrow đã đề nghị với bộ ngoại giao Hoa Kỳ là để tránh trường hợp nhóm đảo chính ngã theo chủ trương trung lập hóa miền Nam, Hoa Kỳ cần có thái độ rõ ràng đối với họ trong trường hợp họ thành công với những yêu sách mà họ đưa ra như vừa kể ở mục 2 và 3 trên đây. Nếu sau khi đã biết chắc chắn là những điều kiện của họ đưa ra đã có sự thỏa thuận của Ông Diệm thì đại sứ Hoa Kỳ đề nghị được phép Hoa Thịnh Đốn tuyên bố như sau:146 . . .Theo đó, giả định rằng Hoa Kỳ chúng ta nấm chắc được tin tức rằng ông Diệm đã đồng ý đê xếp đặt một cách đầy đủ giống như sự sự xếp đặt đã được liệt kê ở mục 1 kể trên, bản chức dự định công bố như sau: Một chính phủ mới của VNCH đang được thành lập sẽ gồm có một nhóm tướng lãnh đứng đầu bởi tướng Lê Văn Tỵ và Ông Ngô Đình Diệm sẽ vẫn giữ chức vụ Quốc trưởng. Chính phủ nầy bảo vệ nền tự do toàn vẹn của Việt Nam chống lại mọi nỗ lực của cộng sản nhằm phá vở nó và chiếm đoạt nó. Bản chức cảm nhận thực sự rằng bản chức sẽ hân hoan thân thiện đối với những mối liên hệ với chính phủ mới như chính phủ VNCH trước đây và rằng chúng ta có thể tiếp tục một sự hợp tác hữu hiệu chống lại kẻ thù chung là chế độ cộng sản.

Theo công điện số 778, ngày 12/11/1960 Bộ Ngoại Gia Hoa Kỳ ở Hoa Thịnh Đốn trả lời đền nghị của đại sứ Durbrow như sau: 147 Nếu kết cục của cuộc đảo chính là việc thành lập một chính phủ lâm thời giống như đại sứ đã nêu lên thì đại sứ hãy đáp ứng giống như đại sứ đề nghị. Bộ Ngoại Giao đặc biệt hoan nghinh thông điệp cá nhân của đại sứ. “Bộ Ngoại giao chỉ có một đề nghị là đại sứ sửa lại: (1) bôi bỏ chữ ‘Cộng Hòa’ đứng trước chữ ‘Việt Nam’ và (2) trong vế thứ nhất, đặt tên của Ông Diệm lên phần đầu câu thay vì ở phần cuối câu.

Trong khi đó thì một công điện khác số 227 của tướng MacGarr đề ngày 12/12/1960, vào lúc 8 giờ:39 sáng gửi cho Đô đốc Felt tư lệnh Thái Bình Dương để báo cáo diễn tiến tiếp tục của cuộc đảo chính trong đó có nêu ra một diễn biến mới như sau:148 ........ ........ Diễn biến mới: Bộ trưởng Phụ tá Quốc Phòng Thuần thông báo cho bản chức biết rằng nhóm sĩ quan đảo chính với tổng thống Diệm làm quyền nhiếp quốc trưởng đã thỏa thuận với nhau giữa 2 bên và đồng thời, thiếu tá Lữ Đình Sơn cũng cho bản chức biết rằng quân của đương sự đã bao vây 3 đại đội quân dù của phía đảo chính và một số lớn quân dù đã buông súng quy hàng. Tướng khánh cũng thông báo cho bản chức biết tình hình đã trong tầm tay kiểm soát của quân trung thành với chính phủ mặc dù vẫn còn những đợt súng rải rác chung quanh dinh Tổng thống.

Trước khi tiếp nhận công điện phúc đáp số 778 ngày 12/11/160 từ bộ Ngoại Giao ở Hoa Thịnh Đốn được trích dịch ở phần trên thì cùng ngày 12/11/1960, vào lúc 2 giờ trưa, đại sứ Durbrow từ Sài Gòn cũng lại gửi thêm VSTK - 4136

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

một công điện khác về Bộ ngoại Giao Hoa Kỳ để báo cáo rằng đương sự đã không còn có thể chờ đợi chỉ thị của Hoa Thịnh Đốn để biết phải hành động thế nào và vì thế đương sự đã phải gọi thẳng điện thoại để nói chuyện với tổng thống Ngô Đình Diệm sau khi đương thấy rằng vô số quân trung thành của chính phủ đang di chuyển ngang qua tòa đại sứ Hoa Kỳ hướng về hướng dinh tổng thống. Durbrow bảo rằng như thế sẽ có một cuộc đỗ máu thê thảm và khốc liệt giữa quân binh hai phe của quân lực VNCH. Đương sự báo cáo rằng đã yêu cầu ông Diệm thương lượng với phe đảo chính để tránh cuộc đỗ máu nầy. Ông Diệm nói rằng đã thương lượng suốt đêm 11/11 và ông Diệm đã đồng ý với những điều kiện của nhóm đảo chính đưa ra nhưng họ vẫn tiếp tục cho phát thanh truyền rao khích động dân chúng xuống đường phản đối và tiến chiếm dinh tổng thống. Ông Diệm bảo rằng nhóm đảo chính đã hành động bất tín. Đương sự nói với ông Diệm rằng súng từ trong dinh bắn ra nhắm vào thường dân sẽ bị VC lợi dụng xuyên tạc và khích dộng quần chúng nổi dậy khắp Sài Gòn. Ông Diệm lại bảo rằng chính phe đảo chính đã vi phạm trước tình trạng ngừng bắn cho nên bên trong dinh phải chống trả lại. Durbrow xác định rằng theo nguồn tin chính xác thì phe đảo chính đã nổ súng sáng nay là vì hiểu lầm và vì thế không có gì gọi là quan trọng. Đương sự đã khẩn nài ông Diệm hãy cử tướng Khiêm đi thương lượng ngay để chận đứng cuộc đỗ máu nầy và Ông Diệm đã đồng ý sẽ cố sức để thực hiện yêu cầu nầy của Dubrow.149 Vào lúc 2 giờ: trưa ngày 12/11/1960, những người chỉ huy nhóm đảo chính ra lệnh cho quân sĩ của họ ngừng chiến đấu và tự giải tán. Hơn mười nhân vật quân đội chủ chốt cuộc âm mưu đảo chánh rút chạy về sân bay Tân Sơn Nhất, cưỡng chiếm một phi cơ C-47 bay trốn sang Cao Miên. Một lần nữa, sau biến cố Bình Xuyên, ông Diệm lại một mình không có sự trợ giúp của Hoa Kỳ đã dẹp được thêm một nhóm loạn binh khác chủ mưu lật đỗ ông.149 bis *

VSTK - 4137

KHẢO LUẬN 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

Cuộc âm mưu đảo chính kể như đã thất bại nhưng đây là một bài học, một sự báo động, một hình thức cảnh cáo để ông Diệm rút kinh nghiệm sửa đổi kịp thời lề lối cai trị gia đình trị và độc tài của ông. Ở đây có một điều quan trọng cần phải nêu lên: Thái độ xử sự của đại sứ Hoa Kỳ Durbrow đối với nhóm sĩ quan đảo chính và đặc biệt là đối với ông Diệm trong cuộc binh biến ngày 11/11/1960. 1- Đại sứ Hoa Kỳ Durbrow và Tổng Thống VNCH Ngô Đình Diệm: Không thể nói rằng những người Hoa Kỳ ở Việt Nam nhất là ở Sài Gòn như cơ quan tình báo CIA, phái đoàn cố vấn quân sự MAAG, Cơ quan hành động USOM và nhất là tòa đại sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn không một mải may biết trước được mộ chút nào về âm mưu đảo chính ngày 11/11/1960 của một nhóm sĩ quan cấp tá trong quân lực VNCH. Hầu như tất cả đại sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam kể từ khi ông Diệm từ năm 1954 trở về nước cầm quyền cai trị đều “ghét” ông Diệm vì tính tính tình cứng đầu, cao ngạo bất phục tùng của ông đối với các chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ áp đặt lên VNCH. Lúc nào các ông Đại sứ cũng muốn ông Diệm “đi cho khuất mắt” điển hình nhất là hai trào đại sứ do tướng Collins và Durbrow đảm nhiệm. Tướng Collins trước đây đích thân trở về Hoa Thịnh Đốn để thuyết phục cho bằng được chính quyền Hoa Kỳ Hạ bệ Ông Diệm và đã được toại nguyện nhưng trên đường trở lại Việt Nam để bật đèn xanh cho âm mưu của tướng Hinh hạ bệ ông Diệm được tiến hành thì ông Diệm đã lật ngược được tình thế, dẹp sạch các thế lực vũ trang đối lập cát cứ và Hoa Kỳ lại phải dịu giọng “khen ngợi” và hứa tiếp tục hợp tác với chính quyền do ông Diệm lãnh đạo Lần nầy âm mưu hạ bệ ông Diệm cũng xảy ra giống như thế nhưng khác ở chỗ là đại sứ Durbrow không cần phải tham khảo thêm ý kiến của thượng cấp ở Hoa Thịnh Đốn như tướng Đại Sứ Collins đã mà lại tự động một mình bật đèn xanh cho nhóm âm mưu đảo chính thi hành kế hoạch. Câu hỏi đặt ra là thái độ bất thân thiện của đại sứ Durbrow đối với ông Diệm bắt đầu trở nên gay gắt từ lúc nào? Sau biến cố Caravelle của 17 nhân vật đối lập, ông Diệm và ông Nhu đã tố cáo Hoa Kỳ giúp đỡ cho những nhân vật nầy viết ra bản tuyên ngôn Caravelle với những đòi hỏi giống rất nhiều với những đòi hỏi của Durbrow đền nghị với Ông Diệm trước đây. Sau nầy chính bản thân Durbrow đã tiết lộ là có một vài nhân vật Hoa Kỳ đã giúp viết ra bản tuyên ngôn Caravelle đó.150 Chỉ trong vòng một tuần lễ sau vụ Caravelle lại có tin đồn từ Thái Lan rằng ông Diệm đã yễm trợ súng óng cho 100 quân Khmer Tự Do đối lập chống chính quyền của vua Cao Miên Sihanouk tiến chiếm mật khu Pailin vùng biên giới Cao Miên khiến cho ông vua nầy nỗi giận. Durbrow đã vội vã gặp ông Diệm để trịch thượng trách móc ông Diệm đã làm một điều sai trái trầm trọng. Nghe giọng điệu trịch thượng của viên quan “thái thú da trắng”, ông Diệm đã giận xanh mặt mà đáp trả thẳng thừng rằng “Ông quan tâm nhiều hơn về tình trạng an nguy ở đây hơn là Hoa Thịnh Đốn bởi vì bản chức thấy tình trạng ban giao suy sụp giữa Việt Nam và Hoa Thịnh Đốn vì Hoa Kỳ chỉ biết nghe theo những điều báo cáo láo không đúng sự thật..151 Sau đó, ngày 03/05/1960, qua công điện số 150 Durbrow đã viết báo cáo về Hoa Thịnh Đốn rằng:

VSTK - 4138

1 2 3 4 5 6 7

8

9

10

11

12

13 14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27 28 29

30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43

44 45 46 47 48 49 50

“. . .Những sự cố gắng của Hoa Kỳ để thuyết phục ông Diệm nhìn thấy bản chất ma quỷ của những đường hướng của ông ta chỉ có một ít hiệu lực hoặc chẳng ăn thua chút nào đối vơi ông ta và ông em Nhu còn có vẽ càng lấn lướt nhiều hơn”, Đã đến lúc Hoa Kỳ cần phải bắt đầu “nghiến răng” trừng phạt ông Diệm cho đến khi nào ông thay đổi những đường hướng đó. Durbrow đề nghị từ chối viện trợ dụng cụ quân sự do ông Diệm yêu cầu hiện đang được chính phủ Hoa Kỳ cứu xét, những dụng cụ mà đúng ra là phải được dùng để chống trả sự hăm dọa của VC ở miền Nam Việt Nam chứ không phải là đê ông Diệm và ông Nhu giúp quân Khmer Tự do lật đỗ chính quyền vương quốc Cao Miên của vua Sihanouk.152

Một một bức thư riêng đề ngày 17/05/1960 của tướng Williams trưởng đoàn Cố vấn Quân Sự Hoa Kỳ MAAG ở Việt Nam gửi cho đại tá Lansdale có những nhận định về cung cách hành sự và thái độ “thái thú” của đại sứ Durbrow như sau:153 “Thân gửi Edward, “Tháng 04/1960 vừa tôi có nhận được một dự thảo thông cáo và tôi hiểu rằng ông bạn ông muốn biết đó là cái gì. D (Durbrow) xin được phép trách cứ ông Diệm và hăm dọa sẽ viện trợ nhỏ giọt hoặc cắt đứt hẳn viên trợ quân sự. Tôi đã hỏi ông ta là hăm dọa như thế có thích đáng hay không. Đã có nhiều bàn thảo giữa D và G (Garnier) của phái bộ USOM và tôi nghĩ rằng mọi sự đả bỏ lơ lửng để cho D suy xét sâu hơn. Tôi đã nghĩ không đúng là bản thảo do người khác viết cho D sẽ gửi đến cho tôi để tham khảo ý kiến. Tôi chưa bao giờ được nhìn thấy nó. Tôi nghĩ rằng đó là một tác phẩm không thích đáng chưa từng có và . .đã viết ra bản thảo đó phải là kẻ hiểu biết điều nầy hơn ai hết. “Ngày 14/05 tôi đã thấy được thông tư đề ngày 2/05 (công điện số 150 kể trên) và tôi ngạc nhiên cùng cực với hàng cuối của thông tư đó viết “với sự nhất trí của trưởng đoàn Cố Vấn Quân Sự MAAG và Giám Đốc Cơ Quan Hành Động USOM Hoa Kỳ.” Đây có thể là một lầm lẫn ngay tình nhưng tôi không tin là như thế. Dù vậy tôi cũng được xem trong cùng một thời gian văn thư đáp ứng của bộ Ngoại giao (Công điện số 157) chỉ thị rằng (Durbrow) không được áp dụng phương thức hăm dọa như thế- để tránh trường hợp cải vã khác một cách vô tích sự - không được nói gì hết . . . . Tạ ơn Chúa, ông đã ước đoán được có điều gì đó không ổn và nhờ đó gây ảnh hưởng tới sự đáp ứng của bộ Ngoại giao. “Giờ thì tôi nói thêm một chút nữa. D (Durbrow) bảo với chúng tôi (MAAG) trong một buổi họp thu hẹp rằng đương sự dã trách cứ ông Diệm và rằng đương sự đã tự quyền làm như thế. B.tr.(Bộ trương) T (Thuần) thuật lại với tôi rằng Tổng thống đã nói với D như sau ( và tôi trích dẫn nguyên văn) “Bản chức quan tâm rất nhiều đối với tình trạng an nguy ở đây hơn là đối với tình trạng ban giao suy sụp giữa Việt Nam và Hoa Thịnh Đốn vì Hoa Kỳ chỉ biết nghe theo những điều báo cáo láo không đúng sự thật.” T (Thuần) nói với tôi rằng ông Diệm đã nổi giậm xanh cả mặt.. Theo báo cáo của D thì đó là một sự lưu ý bằng miệng nhưng sau khi buổi họp chấm dứt thì D không để lại một biên bản viết nào cho ông Diệm. T (Thuần) nói rằng phải có một biên bản viết lại sự lưu ý bằng lời lẽ thì hợp thức hơn. . . . .Trong những lời lẽ lưu ý không bao giờ thiếu sót kèm theo một ít nhận định rằng người Anh đang lo ngại rằng, người Pháp đang lo ngại, người Đức . . .v.v... Người ta nói “bản chức đã đề nghị” với họ (Anh và Pháp) hãy xin chỉ thị của chính phủ họ để lên tiếng với ông Diệm. Đúng thật là bố láo bố lếu. Phải chăng đây là một chiến dịch do một cá nhân thực hiện để làm hại ông Diệm? Vì sao? Vì thù ghét cá nhân? “Ngay cả ngày hôm nay, trong một cuộc họp ở C.T (trụ sở toán của Hành Động Quốc Gia Hoa Kỳ gọi là Country Team dưới quyền quản lý của đại sứ Hoa Kỳ), đương sự đã tuyên bố với chúng tôi rằng đã có nhiều trưởng đòan Hoa Kỷ khác nhau đặt câu hỏi với đương sự rằng liệu Hoa Kỳ đang tìm kiếm một sự thay thế ông Diệm hay không và rằng có ai trong chúng tôi hiện diện trong họp nầy đã có câu hỏi tương tựa như thế hay là chúng tôi phải nói rằng chính phủ Hoa Kỳ ủng hộ ông Diệm. Đúng là một kẻ láo lếu mới dám đặt câu hỏi như thế với tôi. . . VSTK - 4139

1 2 3 4 5 6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

“Trong buổi họp Toán Hành Động Quốc Gia C.T. hôm nay, đương sự bắt đầu buổi họp bằng cách hỏi tôi có thể nghĩ ra vài cách thức nhằm đánh bóng cho tướng Minh Lớn để thay thế hay không. Tôi sững sốt bật ngửa người trên ghế bảo đương sự hãy lập lại câu hỏi. Trước mặt mọi người đầy ấp trong phòng họp như thế thì bí mật nầy sẽ còn giữ kín được đến bao lâu nữa? Dư luận sẽ xôn xao bàn tán lan rộng tới đâu? Có phải đây là một thủ đoạn nhằm tiêu diệt tướng Minh Lớn?”

Công điện số 150 ngày 03/05/1960 của đại sứ Durbrow từ Việt Nam gửi về Hoa Thịnh Đốn đề nghị chính phủ Hoa Kỳ răn đe và trừng phạt cúp viện trợ quân sự cho ông Diệm như trích dẫn ở phần trên đã được bộ Ngoại giao gửi sang bộ Quốc Phòng để thẫm định chính chắn về những phương cách đối phó do đại sứ Durbrown đề nghị. Như thế có nghĩa là bộ Quốc phòng sẽ không khuyến khích việc thực hiện một loại đáp ứng vội vã, phản kích giống như một vài viên chức của bộ Ngoại giao đã làm để gửi sang cho đại sứ Durbrow ở Việt Nam cho đến khi nào đã có đầy đủ thời gian suy định sâu rộng về những đề nghị đã được thực hiện trong cơn thịnh nộ bộc phát; nhưng những đề nghị đó có thể có những hậu quả nghiêm trọng khôn lường tới nền an ninh Quốc Gia của Hoa Kỳ và bộ Ngoại giao đã đưa ra nhiều lưu ý để Bộ Quốc Phòng cứu xét đánh giá. Giác thư số 153 ngày 04/05/1960 từ bộ Quốc Phòng gửi sang bộ Ngoại Giao đã nêu ra những lưu ý như sau: 154 - Vấn đề chọn thời điểm:

19

Những điều lưu ý về thông tư bộ Ngoại giao. Saigon số 3095 tức Doc. Só 150

20

-Thời điểm thích hợp

21 22 23 24 25

26 27 28 29

30

31 32 33 34 35 36 37 38

39 40 41 42

43

44 45 46 47

Bất chấp những biện pháp đề nghị trừng phạt và cưỡng bức của Durbrow có đáng giá hay không, đây có phải là thời điểm thích hợp để hăm dọa và chia trí ông Diệm tách rời nhiệm vụ chính yếu trong một thời điểm cực kỳ nhậy cảm ? Ông ấy hiện là một nhà lãnh đạo trong tình trạng chiến tranh.Chỉ mỗi việc hàng ngàn chiến sĩ thương vong kể từ 15/01/1960 cũng đủ để nói lên đây là một tình trạng ngặt nghèo rồi. Các lực lượng Việt Nam dưới quyền lãnh đạo của ông Diệm đang bắt đầu gặt hái thành công. Vậy thì,đây có phải là lúc hợp thời để hăm dọa rút lại sự viện trợ của chúng ta? Với nhiều thế hệ kinh nghiệm về những nhu cầu cho vấn đề lãnh dạo chỉ huy chiến tranh, Bộ Quốc Phòng cần có ý kiến nào đó đáng phải được lưu ý về điểm nầy. -Điều lầm lẫn Cũng vậy, bất chấp những biện pháp đề nghị trừng phạt và cưỡng bức của Durbrow có đáng giá hay không, loại dụng cụ do đại sứ Durbrow đề nghị (dụng cụ do viện trợ quân sự Hoa Kỳ cung cấp) có đủ để thực hiện trọng trách hay không? Bộ Quốc Phòng với khả năng của mình có thể cung cấp cho bộ Ngoại Giao một sự đánh giá cẩn trọng về cái giá mà một nhà lãnh đạo chỉ huy chiến tranh phải gánh chịu khi bị rút lại sự cung cấp một số hạng ngạch dụng cụ như đại sứ Durbrow đề xuất để kỳ kèo trả giá với tổng thống Diệm? Có lẽ nào chỉ có một vài món đó mà hình ảnh của nước Hoa Kỳ sẽ được vẽ ra giống như là một đứa con nít nhỏ mọn, mè nheo hay như là một Quốc Gia lãnh đạo? Những món dụng cụ như vậy chỉ đáng giá khiêm tốn để dùng trong phạm vi đề xuất cãi tiến. Ít có nhà lãnh đạo Quốc Gia nào sẽ bán đứng niềm tự hào dân tộc của nước mình để đổi lấy một nhúm máy bay trực thăng, giang đỉnh và ông Diệm nhất định không phải là một trong số rất ít người đó. -Những đề nghị Những đề nghị của đại sứ Durbrow đáng phải được truy cứu sâu rộng hơn so với chứng cứ nêu lên trong đề nghị của Bộ Ngoại Giao để được phúc đáp. Chủ yếu là đề nghị rằng Hoa Kỳ lên lớp giáo giục một tổng thống Ngô Đình Diệm “hư đốn” phải biết xử sự thế nào cho đúng, nếu không thì phải bị phát roi vào đít. Lý do nêu ra để giải thích tại sao VSTK - 4140

1 2 3 4 5

6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

41

42

43

44

45

46 47 48

phải làm như thế là vì ngài đại sứ của chúng ta đã từng trách mắng liên miên mà chỉ có hiệu quả rất ít. Đây là một phương thức tiêu cực để ứng phó vấn đề. Không thấy đề cập tới một sự cố gắng nào để làm việc một cách xây dựng với tổng thống Diệm trong quá khứ mà cũng không một móc nối nào để cho thấy đã có những biện pháp xây dựng nhưng bị thất bại. Bộ Quốc Phòng với bổn phận bảo vệ an ninh cho Hoa Kỳ thấy cần phải xét định tính cách cách đúng đắn của một sự đeo đẳng đường lối tiêu cực đối với vị quốc trưởng của một quốc gia then chốt ở bán đảo Đông Nam Á Châu Tổng thống Diệm đã tỏ cho thấy là đang mưu cầu một cách khẩn thiết thái độ khách quan của Hoa Kỳ. Nhất là gần đây nhu cầu cần phải có những sự bản thảo xây dựng với các viên chức Hoa Kỳ đã được ông bày tỏ qua việc ông đích thân yêu cầu cắt đặt một viên chức lâm thời của Bộ Quốc Phòng mà trước đây ông thấy rằng người đó có tinh thần xây dựng, hiểu biết về ông và đất nước của ông. Cho đến nay, viên chức Hoa Kỳ đang ưu chọn sự “trách mắng” làm phương cách chỉ trích để phủ quyết những yêu cầu khẩn thiết của ông Diệm. ...... .......

Những đề nghị bất thân thiện của đại sứ Durbrow bị đã phá gay gắt qua những nhận định của Bộ Quốc Phòng như vừa kể ở phần trên khiến cho tai tiếng về tình hình an ninh hiện tại ở miền Nam Việt Nam cũng gây nhiều chú ý của những viên chức cao cấp trong chính quyền của tổng thống Hoa Kỳ Eisenhower. Ngày 09/05/1960, tại phiên họp lần thứ 444 của Hội Đồng An Ninh Quốc tổng thống Hoa Kỳ chủ tọa để nghe những phát biểu của những viên chức cao cấp của Hành Pháp. Mở đầu cuộc họp, đại diện cho giám đốc Trung Ương Tình Báo CIA là Robert Amory đã nhắm vào Ông Diệm để đã phá cho rằng chính quyền của ông Diệm hiện nay bị co cụm vì hậu quả tai hại của chính sách cai trị độc quyền cá nhân. Bên ngoài chính quyền của ông ấy. Bên ngoài chính quyền thì nhiều tiếng thị phi càng lúc càng nhiều hơn sau ngày bản Tuyên Ngôn của nhóm Caravelle được công khai hóa ở Sài Gòn. Amory còn thêm rằng ông Diệm không đi về nông thôn để tiếp xúc với dân chúng và chính quyền địa phương để hiểu rõ dân tình, mọi việc đều giao khoán cho ông Nhu lộng hành giở trò ma quỹ:155 Moreover, Diem's own ranks had been crumbling. Critics of his one-man rule were becoming more vocal at all levels of government. This criticism asserted that Diem's administration had fostered corruption, condoned maladministration, and permitted dictatorial practices with the result that communism in South Vietnam was being promoted. Criticism of Diem was so far uncoordinated outside government circles but was becoming stronger, as indicated by a recent manifesto made public in Saigon by a group of former officials who called for extensive political reforms. Amory said one danger lay in the fact that Diem was not in direct touch with the people since he seldom went out into the countryside to see the people and talk with provincial leaders. He is inclined to leave this kind of activity, as well as the details of administration, to his brothers, who have all the evils and none of the assets needed to do a good job.

Đại diện cho Ngoại Trưởng Hoa Kỳ là Livingston T. Merchant nói rằng chung quanh ông Diệm bị bao quanh bao một nhúm người. Ông ấy cứ để mặc việc cai trị hành chánh cho hai người em trai và đang mất đi sự tiếp xúc những với những người dân ở hạ tầng . . . Merchand hy vọng gương của tổng thống Nam Hàn Lý Thừa Vãn vừa mới bị sinh viên nổi dậy lật đỗ sẽ là một bài học kinh nghiệm cho ông Diệm:156 Mr. Merchant said Diem was more and more coming to be surrounded by a small group. He was leaving administration to his two brothers and was losing touch with the grass roots. . . . .Mr. Merchant hoped that what happened to Syngman Rhee in Korea would give Diem pause.

VSTK - 4141

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

Những kiểu phê phán không thân thiện và xây dựng như vừa kể trên của Amory và Merchand không đủ thuyết phục để khiến cho tổng thống Hoa Kỳ thấy rằng ông Diệm là một nhà lãnh đạo yếu kém vô năng lực và rằng ông Diệm không phải là Lý Thừa Vãn cho nên “Hoa Kỳ cần phải dùng mọi cách có thể được để ngăn chận tình hình sa sút ở miền Nam VNCH.”157 Nhờ vậy mà ông Diệm cũng đỡ được phần nào nhứt đầu về sự quấy rối liên tục của ông thái thú Durbrow trong nhiều tháng sau đó và mặc dù không hài lòng với cung cách xử sự trịch thượng của Durbrow, ông Diệm cũng đã lưu tâm tới những điều gọi là “lời thật mích lòng quá lố” của ông đại sứ và của một số viên chức cao cấp khác của chính quyền Hoa Kỳ cho nên ông Diệm cũng theo đó mà thực hiện một số sửa đổi, ngưng lại sự căn thẳng ngoại giao vua Sihanouk của vương quốc Cao Miên, cãi tiến và tạo dựng các mục hạng kế họach kinh tế, loại trừ một số phần tử tham nhũng trong chính quyền và bắt đầu thực hành những chuyến đi kinh lý tiếp xúc với chính quyền và dân chúng tại nhiều miền nông thôn ở các tỉnh quận do VNCH kiểm soát.Durbrow cũng thấy được những điều thay đổi đó của ông Diệm.158 Nhưng cũng không được bao lâu, tình trạng lục đục giữa ông Diệm và Durbrow lại tái diễn vì Durbrow cho rằng ông Diệm chưa thay đổi đúng theo ý muốn của đương sự để rồi lại đề nghị với Hoa Thịnh Đốn cần phải nghĩ tới việc áp dụng chính sách thay ngựa giữa dòng đối với ông Diệm và ngày 16/09/1960, Durbrow lại gửi một loạt rất nhiều ý kiến và biện pháp đề nghị gửi về bộ Ngoại giao yêu cầu bộ nầy bắt ông Diệm phải làm theo. Trong số những biện pháp mà Durbrow đề nghị có một số mục rất đáng chú ý: - giao cho phó tổng thống Nguyễn Ngọc Thơ kiêm nhiệm bộ trưởng Nội Vụ; - giao toàn vẹn nhiệm vụ của bộ Quốc Phòng cho ông Thuần; - giao nhiệm vụ khác cho ông Nhu: thuyên chuyển ông Nhu làm đại sứ ở nước ngoài; - giao nhiệm vụ khác ở nước ngoài cho trùm mật vụ của ông Nhu là bác sĩ Trần Kim Tuyến; - ông Diệm phải để cho 1 hay 2 nhân vật chính trị đối lập giữ quyền trong thành phần nội các của VNCH; - công bố giải tán đảng Cần Lao hoặc không được để đảng nầy hoạt động ra mặt công khai; - Ra lệnh các cấp công chức kê khai tài sản của họ và để cho Quốc Hội điều tra những trường hợp tham nhũng gây tai tiếng; - nới rộng sự kiểm duyệt báo chí, phát thanh, sách vỡ và truyền thông; - Nếu vị thế của ông Diệm vẫn cứ vẫn tiếp tục xuống dốc vì áp dụng chính sách chính trị, tâm lý, kinh tế và an ninh không phù hợp thì đã đến lúc Hoa Kỳ cần phải nghĩ tới những biện pháp khác để đối phó với những hành động và những kẻ lãnh đạo.159 Nói tóm lại, Durbrow muốn trừ khử vây cánh của ông Diệm hoặc thay thế ông Diệm và nội các chính phủ bằng những nhân vật đối lập hiện giờ của ông Diệm. 2- Durbrow và cuộc binh biến ngày 11/11/1960 Ông Diệm viện dẫn lý do tự biện minh cho mình để đối đầu với những đòi hỏi vênh váo của Durbrow. Trưởng Cụm Trung Ương Tình Báo Hoa Kỳ ở Sài gòn William Colby nhậm chức từ tháng 06/1960 nhận định rằng những cãi cách do Durbrow đề nghị ngày 16/09/1960 cho thấy sự mơ hồ nhập nhằng của mối liên hệ Hoa Kỳ hiện nay đối với ông Diệm. Durbrow cho rằng đây là một đòn chấn động tâm lý nhắm vào CSVM và những người không cộng sản để cho họ thấy ông Diệm VSTK - 4142

W. Colby

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

là kẻ chủ động khởi xướng. Theo Colby thì dù rằng bản bản tính nóng nảy và hay gây sự của Durbrow không có lợi gì nhiều cho mối liên hệ của đương sự với ông Diệm nhưng Colby vẫn có thiện cảm và kính nể Durbrow mặc dù Colby không đồng quan điểm với đương sự. Theo Colby thì Durbrow sự đang cố tình tạo lập một nhóm sứ quân tự trị danh hiệu là đại diện cho Hoa Kỳ ở Sài Gòn. Colby cực lực không đồng ý đối việc Durbrow và những thủ hạ Durbrow tại tòa Đại Sứ cổ vũ cho một đương hướng chính trị theo kiểu mẫu Hoa Kỳ để nhất định sẽ làm thay đổi quỹ đạo quyền lực ở Việt Nam nhưng lại không có một quan điểm rõ ràng về Đại sứ E.Durbrow những hiệu quả sẽ ra sao đối với trận chiến ở nông thôn. Theo Colby thì cho dù một cơ cấu và những đường lối chính trị của một quốc gia đã trở thành tiên tiến nhưng nếu đem ra để áp dụng vào vào một quốc gia như Việt Nam thì dứt khoác là không thích đáng nếu không muốn nói là nhằm chống đối thù địch với với Ông Diệm và phong cách triều đình quan lại của Ông ấy.160 Tướng E. Lansdale Cố vấn phụ tá của bộ trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ bát bỏ tất cả đề nghị của đại sứ Durbrow bắt buộc ông Diệm phải nới rộng nội các để những nhân vật đối lập với ông Diệm vào nấm giữ những chức vụ then chốt bởi vì những kẻ nầy chẳng có ai có khả năng và ít được lòng dân chúng, và rằng ông Diệm cần phải có những người trung thành tuyệt đối trong những thời khắc nguy hiểm, rằng đề nghị loại bỏ ông Nhu tức là chặt đứt cánh tay phải của ông Diệm nhưng lại lơ đi việc đề nghị người thay thế ông Nhu là một kiểu xây dựng nữa chừng chẳng qua là bởi vì chẳng có người nào có khả năng ngang ngửa với ông Nhu. Lansdale phê luận rằng những đề nghị của Durbrow có liên hệ tới đảng Cần Lao, tới quyền tự do báo chí, và thẫm quyền điều tra tham nhũng của Quốc Hội Việt Nam đã được nẩy sinh mà không cần lý tới tính cách thiết yếu của một tiến trình của một dự án cẩn trọng, lại cũng chẳng cần hỏi han sự góp ý của phía Hoa Kỳ. Nếu những cãi cách không được chuẩn bị như thế, cả màn lưới yểm trợ cho ông Diệm có nguy cơ sụp đỗ, báo chí sẽ gây tai tiếng nhiễu hại cho chính quyền và quốc hội non trẻ thiếu kinh nghiệm sẽ trở thành một óng loa để phổ biến những sự phê phán của dân chúng chống đối phía hành pháp.161

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47 48

Tất cả những luận cứ bát bỏ của tướng Lansdale vừa được trích lược đã được gửi tới văn phòng của tướng O’Daniel giám đốc sự vụ vùng Viễn Đông của bộ Quốc Phòng bằng một giác thư khá dài đề ngày 20/09/1960 cộng thêm những luận cứ bát khước của W.Colby cũng không thể nào xoay chiều được quyết tâm trù yểm ông Diệm của đại sứ Durbrow cùng với các nhân vật phe phái đồng minh của đương sự ở bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ: với công điện ngày 07/10/1960, Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ đã bật đèn xanh162cho phép viên thái thú Durbrow được tự do đi gặp ông Diệm tại dinh tổng thống để đưa ra những đề xuất của đương sự kèm theo lời cảnh cáo rằng” mối quan ngại của chúng tôi là tình trạng suy sụp lòng ủng hộ của dân chúng về mặt chính trị đối với chính quyền của tổng thống. Ông Diệm ngồi nghe Durbrow tuyên đọc những đòi hỏi cải cách và chỉ trao đổi bằng lời nói rất ít với viên đại sứ để rồi tuyên bố rằng những đề nghị cãi cách của Durbrow nếu đúng trên lý thuyết nhưng khi thực hành thì rất khó khăn trong giai đoạn đầy nhiễu nhương nầy. Durbrow kể lại rằng khi đương sự dề cặp đến việc phải loại trừ vợ chồng ông Nhu và trùm mật vụ Trần Kim Tuyến ra khỏi chính trường Việt Nam thì ông Diệm nhíu mài khó chịu nhưng không ngắt lời đương sự và ông Diệm chỉ đáp ứng rằng trường hợp của ông Nhu là do CS tuyên truyền xuyên tạc và Durbrow lại phản biện rằng những lời xuyên tạc đó càng lúc lại càng được dân tình tin là có thật: “I discussed growing criticism of his brother and Madam Nhu, as well as Dr. Tuyen and suggested that they should be assigned abroad. Diem did not interrupt me but assumed somewhat grim, and I

VSTK - 4143

1 2 3 4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

detected, slightly hurt manner, his only comment was that these rumors about the Nhus were spread by Communists. I replied that I was sure that Communists were doing all they could to spread such rumors but I repeated that the unfortunate part about it is that more and more people are believing these reports.”163

Mặc dù Ông Diệm thấy rằng phần lớn những chủ trương của Durbrow cũng là của Hoa Kỳ trong thời điểm nầy nếu được áp dụng cho sẽ gây tai hại nhiều hơn có lợi cho VNCH nhưng Ông không thể nào không làm theo ý muốn của Durbrow vì e rằng sẽ bị Hoa Kỳ cắt viện trợ. Ngày 18/10/1960 ông Diệm phải thực hiện sự thay đổi nhân sự ở 3 bộ: - Bộ Tư Pháp Nguyễn văn Lượng thay Nguyễn văn Sỹ - Bộ Nội Vụ Bùi văn Lương thay Lâm lễ Trinh - Bộ Quốc Phòng Nguyễn đình Thuần thay Trần trung Dung Bộ Thông Tin đổi thành Nha Tổng Giám Đốc Thông Tin164 Ông Diệm đã nhượng bộ nhưng Durbrow vẫn chưa hài lòng, cho rằng Ông Diệm không thực hiện đầy đủ những đòi hỏi do Durbrow và Bộ Ngoại Giao nêu ra và Durbrow lại tiếp tục đòi hỏi chính quyền Hoa Kỳ ở Hoa Thịnh Đốn thúc hối ông Diệm phải chỉnh đốn quân lực và tập trung tổ chức an ninh nội chính VNCH để có thể chống CSVM một cách hữu hiệu hơn. Ông Diệm chưa kịp đáp ứng đòi hỏi nầy thì xảy ra cuộc binh biến đảo chính ngày 11/11/1960 như đả truy cứu trước đây. Câu hỏi đặt ra là đại sứ Hoa Kỳ Durbrow có nhúng tay vào cuộc âm mưu đảo chính ngày 11/11/1960 hay không ?

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

Trong hai cuộc phỏng vấn của Ban lịch sử Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ vào những ngày 02 và 04/01/1984, Durbrow tuyên bố rằng đương sự có nghe tin đồn về một âm mưu cuộc đảo chánh và trong nhiều tháng, đương sự đã không biết trước được gì về cuộc âm mưu đảo chính nầy và cũng nhất định rằng đương sự cũng đã không có quan tâm nghiêng ngã gì đối với âm mưu đó.165 Rõ ràng đây là miệng lưỡi của một nhà ngoại giao ám muội! Dụrbrow từ nhiều tháng đã có nghe tin đồn âm mưu đảo chính; vậy thì tin đồn đó từ đâu và tại sao không thông báo tin đồn đó cho một đồng minh đang hợp tác với Hoa Kỳ để ngăn chặn làn sóng CS lan tràn xuống vùng Đông Nam Châu Á? Tại sao? Tại gì tin đồn đó không xứng đáng để thông báo cho ông Diệm đề phòng? Hay là Durbrow đã có tà ý “mặc kệ nó, cầu cho nó xảy ra thực sự?” Hoặc tệ hơn nữa, suốt một khoản thời gian trong nhiều tháng kèn cựa, khó dễ, hăm cắt viện trợ khiến cho đầu trên xóm dưới đều hay biết để bắt ông Diệm “cứng đầu” phải cung cúc nghe theo mình và vì vậy Durbrow đã cứ vẫn yên lặng- hay nói khác đi “đã bật đèn xanh“- cho những tin đồn kia, những tin đồn nhằm dọ dẫm thái độ của chính quyền Hoa Kỳ, tức là một sự ngầm hỏi ý kiến của Durbrowt, trở thành sự thật? Đồng minh Durbrow là đồng minh kiểu gì vậy? Một cuộc chuyển quân rầm rộ, quy mô như thế để bao vây dinh tổng thống VNCH vậy mà Durbrow với đầy đủ các cơ quan quân sự, tình báo dưới tay mình ngày đêm mà lại không thể hay biết việc âm mưu sắp và đang diễn ra hay sao? Chỉ có những kẻ thiển cận, ấu trĩ mới có thể tin lời của Durbrow. Cũng theo hai cuộc phỏng vấn kể trên, Durbrow đã nói rằng không biết chắc suốt trong ngày 11/11/1960 ông Diệm có gọi điện thoại cho đương sự hay không. Không biết chắc là thế nào? Đầu óc của một nhà ngoại giao sừng sỏ như Durbrow sau lại nói năng lung tung quên trước quên sau “không biết chắc” như thế?

VSTK - 4144

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44

45

46 47 48

Được hỏi trong khi cuộc binh biến xảy ra thì có một lúc nào đó tòa đại sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn lấy quyết định dứt khoác hoặc là theo và yểm trợ ông Diệm hoàn toàn, hoặc là giữ vị thế trung lập không ngã về phe nào, hoặc là ủng hộ quân nổi loạn thì được dại sứ Dubrow trả lời rằng: “đương sự đã không có sự tin tưởng đối với bất kỳ nhóm nổi dậy nào có thể mang đến phúc lợi cho Việt Nam, cho Hoa Kỳ và cho bất kỳ người nào khác và đương sự ủng hộ ông Diệm 100%.” Vậy mà sau khi cuộc bạo loạn được dẹp tan thì chính đích thân Durbrow để yêu cầu đừng quá nặng tay trừng phạt những kẻ phiến loạn. Tài liệu của cuộc phỏng vấn kể trên cũng chép rằng một cuộn băng thu thanh ông Diệm gọi điện thoại cho đại sứ Durbrow vào buổi chiều ngày 11/11/1969 đã biến đâu mất. Cũng trong một cuộc phỏng vấn vào ngày 06/01/1964 của Ban Lịch sử Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Cục trưởng Trung Ương Tình Báo william Colby đã nói trắng ra rằng vào lúc cuộc binh biến đảo chính đang diễn tiến thì có một cuộc điện đàm giữa tổng thống Diệm cùng với đại sứ Durbrow và thái độ cung cách của Durbrow trong lúc nói chuyện không phải là Dbrow chỉ biết ủng hộ ông Diệm một cách nhất quyết mà thôi đâu. Colby đoan chắc sự thể là như thế, không còn chút nghi ngờ nào khác. Quan điểm của Durbrow giả định rằng nếu nhóm nổi loạn thành công thì sao? Hoa kỳ phải hiện diện ở đó. Đây không phải là cuộc đảo chính của Hoa Kỳ mà đây cũng không phải chính quyền của Hoa Kỳ và vì thế Hoa Kỳ không ủng hộ ông Diệm 100% trong cuộc giao tranh nầy. "We were not supporting the government against them [the rebels] and we were not supporting them against the government." Hoa Kỳ chúng ta đã không ủng hộ chính phủ (VNCH) chống trả bọn họ (quân phiến loạn) và Hoa kỳ chúng ta đã không ủng hộ bọn họ triệt hạ chính phủ (VNCH). Ít nhất là cho đến sáng sớm ngày 12/11/1960, thái độ “tả khuynh” của đại sứ Hoa Kỳ Durbrow nói riêng- có thể là vì đương sự đã tin chắc là phe đảo chính nhất định sẽ thành công- và chính sách “ai thắng thì theo” của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nói chung đã có thể nhìn thấy được ngay khi một trong các sĩ quan chủ chốt của nhóm quân nhân đảo chính là Trung tá Đông tỏ dấu hiệu cho Durbrow biết rằng Durbrow cần phải tuyên bố ngay Hoa Kỳ ủng hộ tân chính phủ quân sự và do đó, từ sáng sớm vào lúc 7giờ: ngày 12/11/1960 đại sứ Durbrow đã gửi công điện khẩn cấp về Hoa Thịnh Đốn đề nghị với bộ ngoại giao là để tránh trường hợp nhóm đảo chính ngã theo chủ trương trung lập hóa miền Nam, Hoa Kỳ cần có thái độ rõ ràng đối với họ trong trường hợp họ thành công với những yêu sách mà họ đưa ra. Nếu sau khi đã biết chắc chắn là những điều kiện của họ đưa ra đã có sự thỏa thuận của Ông Diệm đại sứ Hoa Kỳ đề nghị Hoa Thịnh Đốn cho phép đương sự tuyên bố theo nội dung trong bức công điện nầy như sau: . . .Theo đó, giả định rằng Hoa Kỳ chúng ta nấm chắc được tin tức ông Diệm đã đồng ý đê xếp đặt một cách đầy đủ giống như sự sự xếp đặt đã được liệt kê ở mục 1 kể trên, bản chức dự định công bố như sau: “Một chính phủ mới của VNCH đang được thành lập sẽ gồm có một nhóm tướng lãnh đứng đầu bởi tướng Lê Văn Tỵ và Ông Ngô Đình Diệm sẽ vẫn giữ chức vụ Quốc trưởng. Chính phủ nầy bảo vệ nền tự do toàn vẹn của Việt Nam chống lại mọi nỗ lực của cộng sản nhằm phá vở nó và chiếm đoạt nó. Bản chức cảm nhận thực sự rằng bản chức sẽ hân hoan thân thiện đối với những mối liện hệ với chính phủ mới như chính phủ VNCH trước đây và rằng chúng ta có thể tiếp tục một sự hợp tác hữu hiệu chống lại kẻ thù chung là chế độ cộng sản.” (Xin tham chiếu cước chú số 146)

Theo công điện số 778, ngày 12/11/1960 Bộ Ngoại Gia Hoa Kỳ ở Hoa Thịnh Đốn trả lời đền nghị của đại sứ Durbrow như sau: “Nếu kết cục của cuộc đảo chính là việc thành lập một chính phủ lâm thời giống như đại sứ đã nêu lên thì đại sứ hãy đáp ứng giống như đại sứ đề nghị. Bộ Ngoại Giao đặc biệt hoan nghinh thông điệp cá nhân của đại sứ.”

VSTK - 4145

1 2 3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

“Bộ Ngoại giao chỉ có một đề nghị là đại sứ sửa lại: (1) bôi bỏ chữ ‘Cộng Hòa’ đứng trước chữ ‘Việt Nam’ và (2) trong vế thứ nhất, đặt tên của Ông Diệm lên phần đầu câu thay vì ở phần cuối câu.” (Xin tham chiếu cước chú số 147)

Đối với Hoa Kỳ thì như thế có nghĩa là tân chánh phủ quân sự có thể không theo thể chế Cộng Hòa nhưng Hoa Kỳ cũng sẽ công nhận ngoại trừ thể chế Trung Lập. Sau khi cuộc binh loạn bị quân lực VNCH trung thành với chính phủ đánh tan, ông Diệm và ông Nhu khám phá ra rằng từ lúc bắt đầu xảy ra cuộc bạo loạn đã có hai nhân viên của cụm Trung Ương Tình Bào đi tiếp cận nhóm sĩ quan âm mưu tạo phản và nhóm dân sự đối lập chính phủ. Ông Diệm nghi rằng họ là người của đại sứ Durbrow sai phái đi để nâng cao tinh thần và cố vấn cho quân binh tạo phản. Nghi vấn vẫn còn chưa được Hoa Kỳ giải thích thỏa đáng mà chi cho biết rằng hai người Hoa Kỳ nầy không đươc trao trọng trách yểm trợ hay cố vấn kỹ thuật cho nhóm đảo chính và họ chỉ là những người đi lấy tin tức về cuộc đảo chính để biết được ai là kẻ chủ mưu và mục tiêu của cuộc đảo chính là gì mà thôi. Theo tài liệu giải mật của Hoa Kỳ thì 2 người nầy không biết trước sẽ có cuộc đảo chính mãi cho đến khi họ nghe có tiếng súng nổ và nhìn thấy xe bọc sắt xuất hiện trên đường phố quanh dinh tổng thống. Một trong hai người nầy kể từ lúc sáng sớm ngày 11/11/1960 đã gặp may mắn khi gọi điện thoại cho một luật sư để săn tin và được luật sư nầy mời gọi đến ngay tư gia của mình để tiếp xúc với một nhóm nhân vật chính trị gọi là Hội Đồng Cách Mạng Quốc Gia đang hy vọng chờ đợi phe quân đội đảo chính sẽ giao cho luật sư và những nhân vật dân sự nầy thành lập nội các chính phủ mới. Sau khi được phép của trưởng cụm trung ương tình báo Hoa Kỳ, người nầy liền chạy bay tới tư gia của người luật sư và ở đó đương sự đã báo cáo về cụm tình báo những điều tai nghe mắt thấy đồng thời đương sự cũng có bổn phận tiếp liên để chuyển đạt áp lực của Hoa Kỳ lên nhóm nổi loạn không được tấn công vào dinh Tổng Thống như họ đang hăm dọa và họ cần phải thương lượng với ông Diệm. Sau nầy nhớ lại chuyện cũ, người nhân viên của cụm Trung Ương Tình Báo nầy cho biết là đương sự đã lâm vào tình trạng khủng hoảng bức rứt lương tâm vì phải thi hành một cách méo mó nghề nghiệp chuyên môn của mình theo lệnh cấp trên bởi vì lúc đó đương sự đã nghĩ theo ý riêng của mình rằng ông Diệm sớm muộn gì cũng phải ra đi nhưng Hoa Kỳ lại vận dụng áp lực qua trung gian của đương sự gây lợi thế cho ông Diệm kéo dài thời gian chờ đợi quân cứu viện và đó là một điều có sai lầm nghiêm trọng. Đương sự cũng nhớ lại rằng lúc bấy giờ đương sự không tin là ông Diệm thực tâm muốn sửa đổi và điều nầy càng làm gia tăng thêm cường độ thù ghét với nhiệm vụ mà cấp trên đã giao phó và ra lệnh cho đương sự phải thi hành.166 Như vậy, nhân viên mật vụ Hoa Kỳ nầy đã quen biết nhân vật luật sư đảng viên đảng Đại Việt đối lập chính phủ VNCH từ lâu rồi và kể từ tháng 10/1960 đương sự được lệnh cấp trên từ cụm Trung Ương Tình Báo Hoa Kỳ ở Sài Gòn sai phái nối lại sự tiếp cận với luật sư nầy. Sau khi cuộc âm mưu đảo chính thất bại, nhóm sĩ quan chủ động cướp máy bay chạy trốn sang Cao Miên nhưng không đem theo người luật sư khiến cho người nầy phải chạy thẳng tới nhà nhân viên mật vụ để tạm ẩn náu và nhờ trình lên cấp trên trong cụm Trung Ương Tình Báo Hoa Kỳ lo liệu cho đương sự đi ra nước ngoài “tị nạn”. tránh sự trừng trị nhất định phải là khốc liệt của chính quyền Ngô Đình Diệm. Thẫm quyền cấp cao của Trung Ương Tình Báo Hoa Kỳ đã giúp cho người luật sư giả trang để đem đương sự sang căn cứ không quân Clark ở Phi Luật Tân rồi được chuyển tiếp sang căn cứ quân sự của Hoa Kỳ ở đảo Okinawa/Nhật Bản.167

VSTK - 4146

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

Sau nầy, chính W.Colby tự nhận đã lo liệu cho người luật sư đối lập nầy thoát khỏi Việt Nam và sang tạm sống ở Pháp với lý do là không để lộ bí mật căn cước của người luật sư nầy là một gián điệp của Trung Ương Tình Báo CIA ở Việt Nam.167bis Cùng thời điểm, một nhân viên tình báo Hoa Kỳ chủ yếu cùng với một đồng sự khác sau khi mạo hiểm rảo một vòng quanh dinh Tổng Thống lố nhố quân binh của nhóm đảo chính để thu nhặt tin tức nhưng không có ai có thể được biết một điều gì về cuộc binh biến nầy cho nên đương sự liền chạy tới Bộ Tổng Tham Mưu QLVNCH ở gần sân bay Tân Sơn Nhất để dự kiến một cuộc họp báo của một bác sĩ đối lập với chính quyên và tự xưng là người phát ngôn của nhóm sĩ quan đảo chính. Toàn là những gương mặt lạ, không quen biết với nhân viên tình báo nầy cho tới khi đại tá dù Nguyễn Chánh Thi xuất hiện tại buổi họp báo. Với sự quen biết đã có , đương sự đực đại tá Thi cung ứng một đường dây điện thoại để liên lạc phúc trình trực tiếp về hành dinh cụm Trung Ương Tình Báo Hoa Kỳ. Suốt đêm đó đương sự đã phải nghe lặp đi lạp lại những lời cau nhàu , kêu ca , trách cứ của những viên sĩ quan dù. Những chỉ thị mà nhân viên tình báo nầy nhận được từ thượng cấp là không được thủ vai cố vấn cho nhóm nổi loạn và chỉ được phép giới hạn trong công tác tìm kiếm thực tế nơi hiện trường mà thôi và khuyến cáo nhóm phiến loạn nên dùng biện pháp thương lượng chứ không nên tấn công thẳng dinh tổng thống nhưng các phần tử quân đội ở đây chỉ muốn đánh chứ không muốn thương lượng cho đế khi họ biết tin quân binh trung thành với chính phủ đã về tới Sài Gòn vào ngày 12/11/1960. Sau khi biết được đã có người của cụm Trung Ương Tình Báo có mặt tại hai nơi của nhó đảo chính, đại sứ Durbrow đã tới văn phòng của trùm mật vụ Bill Colby để cùng nghe những báo cáo của hai nhân viên mật vụ gửi về qua đường dây điện thoại đồng thời Durbrow cũng liên lạc với bên trong dinh tổng thống đề thúc hối ông Diệm phải thương thảo với nhóm đảo chính. Về sau, nhân viên tình báo kể lại rằng chính đích thân đương sự thông báo cho đại tá Thi biết quân cứu nguy của tổng thống Diệm đã tới. Đại tá Thi biết rằng cuộc âm mưu đảo chính đã bị thất bại. Tuy nhiên viên sĩ quan cấp tá nầy vẫn còn nấm quyền trong tay một tiểu đoàn pháo binh 105 li và đã hăm dọa rằng sẽ san bằng dinh tổng thống để trùng phát sự bội tín của ông Diệm. Nhân viên tình báo can gián vì nếu pháo kích như thế sẽ liên lụy tới sinh mạng, tài sản người dân Việt Nam và ngoại kiều Hoa Kỳ cư trú vòng quanh khu vực dinh tổng thống. Đại tá Thi hạ cơn nóng giận và bỏ đi ra khỏi phòng cùng với nhiều sĩ quan khác đi sang sân bay Tân Sơn Nhất đế bức đoạt máy bay trốn sang Cao Miên.168 Nói tóm lại, những tài liệu vừa được truy cứu kể trên cho thấy: (i) Thái độ và hành động của đại sứ Hoa Kỳ Durbrow trước và sau cuộc binh biến âm mưu lật đỗ ông Diệm là một thái độ không cần quan tâm nếu có một sự thay đổi chính quyền VNCH xảy ra. (ii)Những đòi hỏi củan hóm sĩ quan chủ động phiến loạn về mặt biểu kiến thì giống hệt như những rầy la, đòi hỏi, mèo nheo, kéo dài nhiều tháng, hết chuyện nầy đến chuyện nọ của đại sứ Durbrow đối xử với một đồng minh tiền đồn chống Cộng Sản của Hoa Kỳ ở khu vực Đông Nam Châu Á. (iii) Durbrow cũng không hẳn là ủng hộ hoàn toàn nhóm sĩ quan phiến loạn như người ta tưởng; không giống như trường hợp trung gian của nhân viên tình báo Hoa Kỳ được phái đến nhà riêng của một luật sư đảng viên Đại Việt đối lập với ông Diệm. Nhân viên tình báo nầy có một thái độ nghiêng về phía nhóm sĩ qua âm mưu đảo chính cùng với luật sư đảng viên đảng Đại Việt vì đã từng quen biết qua lại từ trước với nhóm người nầy. Đương sự nói rằng mình đồng ý với những sự phản kháng của những người âm mưu tạo phản để hạ bệ VSTK - 4147

1

2

3

4

5

ông Diệm nhưng đương sự không chịu thú nhận là mình đã có sự can dự hay giúp đỡ nhằm khích động cuộc đảo chính. Đương sự đã nhắc lại rằng lúc đó đương sự tin tưởng tuyệt đối rằng muốn thực hiện đượcnhững mục tiêu của Hoa Kỳ ở Việt Nam thì cần phải hạ bệ ông Diệm:“I was absolutely convinced that to achieve American objectives in Vietnam, Diêm had to be ousted.”169

*

VSTK - 4148

IV/ MIỀN NAM VIỆT NAM 1961 1

1/ TÌNH HÌNH TỔNG QUÁT

2

1.1 – VIỆT NAM CỘNG HÒA SAU ÂM MƯU ĐẢO CHÍNH NGÀY 11/11/1960

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

41

42

Cuộc binh biến tạo loạn ngày 11/11/1969 đã bị dẹp tan nhưng ông Diệm vẫn chưa thấy thỏa mãn hài lòng mặc dù chung quanh ông những người thân trong gia đình cùng bạn hữu reo hò mừng rỡ tưng bừng với sự thành công dẹp nội loạn binh biến một lần nữa mà không cần đến sự trợ giúp ủng hộ của đồng minh Hoa Kỳ, Ông Diệm vẫn còn phẫn nộ và trúc hết sự bất mãn của mình lên cá nhân đại sứ Hoa Kỳ Durbrow. Chỉ riêng thái độ dửng dưng và nghiêng ngã của viên đại sứ nầy trong thời gian có cuộc biến loạn nói trên cũng đủ khiến cho ông Diệm tức giận huống hồ là viên thái thú chay mặt lại còn tái diễn màn lên lớp dạy học trò đối với tổng thống: chỉ vài giờ sau khi cuộc binh biến bị dẹp tan, đại sứ Durbrow gọi điện thoại thẳng vào dinh tổng thống để khuyến cáo rằng ông Diệm cần phải đối xử nhân nhượng và tha thứ đối với những kẻ phiến loạn để có thể “giữ mối đoàn kết của mọi thành phần dân chúng ở miền Nam VNCH”. Ông Diệm phản kích lại rằng Durbrow chẳng hiểu được tại sao quá nhiều người dân vô tội đã bị đỗ máu , tử vong là vì ai gây ra và rằng những kẻ chủ mưu cầm đầu xúi giục quan binh dù nổi loạn cần phải được trừng trị theo luật pháp. Cũng cần nói thêm là sau khi cuộc binh biến chấm dứt, vào lúc 6 giờ chiều ngày 12/11/1960, Tổng thống Diệm đã cho phát thanh một bản hiệu triệu quốc dân và được tòa đại sứ Hoa Kỳ chuyển dịch gửi về Hoa Thịnh Đốn như sau: November 12, 11 p.m. Saigon time. It reads as follows: "After the uprising in the capital, I - President of the Republic—eager to preserve intact the military forces for dealing with the Communists, have agreed with the President of the National Assembly to find a conciliatory solution. But the rebels have been continually deceitful and have committed many crimes. First of all they have fooled paratroopers by telling them that they had to come immediately to the rescue of the President who was betrayed by his guards. Thus, I ordered the republican army to liquidate them and their accomplices-the political speculators. Now the republican army from various military zones and different services -infantry, navy, and air force - has fulfilled its mission and has returned to its former bases. The rebels and their accomplices will be appropriately punished by the law. The government and I respectfully bow my head before the souls of those who have sacrificed their lives for the just cause and who have unjustly died from the crime of the antipeople and antipatriotic men. The government will continue to serve the country and the people according to the republican and personalist line. Compatriots, remain calm and united.Be enlightened regarding the plots of the Communists." 170 Tạm dịch:

VSTK - 4149

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

Sau cuộc nổi loạn tại thủ đô, bản chức - Tổng thống VNCH – vì thiết tha muốn giữ gìn sự toàn vẹn của quân lực để đối phó với Cộng sản, bản chức đã thỏa thuận với Chủ tịch Quốc Hội tìm một biện pháp hòa giải. Tuy nhiên, những kẻ phản loạn vẫn cứ tiếp tục lừa đảo và đã vi phạm nhiều tội ác. Trước tiên là bọn họ phỉnh gạt quân binh dù bằng cách nói rằng họ phải tới ngay tức khắc để cứu nguy Tổng thống đang bị quân binh phòng vệ dinh tổng thống tạo phản. Đến mức như thế, bản chức đã ra lệnh quân đội VNCH thanh toán bọn họ và những kẻ đồng mưu – những phần tử chính trị đầu cơ. Đến đây thì quân đội VNCH từ nhiều vùng lãnh thổ quân sự và nhiều binh chủng khác nhau như lục quân, hải quân, không quân đã thi hành đầy đủ phận sự của mình và đã lui về các căn cứ gốc của họ. Những kẻ phiến loạn và đồng mưu sẽ bị trùng phạt đích đáng theo luật định. Chính phủ và bản chức kính cẩn cuối đầu trước vong linh của những người đã hy sinh mạng sống vì công lý chính trực cũng như với những ai đã bị tử vong một cách bất công vì tội ác của đám người phản nước hại dân. Chính phủ sẽ tiếp tục phục vụ cho đất nước và nhân dân theo đường hướng cộng hòa và nhân vị. Hởi đồng bào, hãy giữ bình tỉnh và đoàn kết. Phải sáng suốt nhìn thấy những âm mưu của Cộng sản.

Chính là vì bản hiệu triệu nầy của ông Diệm mà Durbrow đã phải muối mặt gọi điện thoại vào dinh tổng thống để miễn cưỡng khen ngợi và chúc mừng nhưng lại thừa cơ tái diễn màn lên lớp quen thuộc của đương sự giống như trong những ngày tháng trước đây. 1.2 - HẬU QUẢ CỦA CUỘC ĐẢO CHÍNH

Ông Diệm và ông Nhu đều không tố cáo là Hoa Kỳ có nhúng tay vào cuộc đảo chính nhưng lại than phỉền xa gần với các chức quyền đầu não cao cấp của Hoa Kỳ rằng tình hình sẽ khả quan sáng sủa hơn nếu người điệp viên của Hoa Kỳ ở Sài Gòn – kẻ đã tiếp xúc với luật sư đối lập với ông Diệm trong khi cuộc binh biến phản loạn đang xảy ra – rời khỏi Việt Nam. Ông Nhu nói với Colby trưởng cụm Trung Ương Tình Báo Hoa Kỳ ở Việt Nam rằng mọi quốc gia đều có hoạt động gián điệp tình báo và đó không có gì phải phàn nàn; có điều là bất kỳ quốc gia nào cũng sẽ không chấp nhận, kể cả đất nước và chính phủ VNCH, hành động xen lấn vào uy quyền chính trị và điều hành nội bộ của quốc gia mình. Và để đôi bên đều không bị mất mặt, người điệp viên vừa kể đã cùng gia đình được cảnh sát công an VNCH hộ tống đưa ra phi trường tân Sơn Nhất để rời khỏi Việt Nam với lý do là đương sự bị hăm dọa ám sát sau khi cuộc binh biến phản loạn bị triệt hạ .171 Tổng thống Diệm cũng phàn nàn thêm rằng có một số giới chức Hoa Kỳ khác nữa cấu kết với những phóng viên báo chí Hoa Kỳ lên tiếng ủng hộ nhóm phiến loạn bằng cách loan truyền rằng đây là một cuộc nổi dậy của quần chúng chống lại một chế độ không có tự do. Theo lời tuyên bố của một viên chức thuộc Ban Công Tác Đặc Biệt của Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ là Jerome T. French sau khi được phái sang xem xét tình hình Việt Nam thì những hình thức diễn đạt ý nghĩ kiểu đó để ủng hộ cho nhóm phản loạn đã gây tổn hại to

VSTK - 4150

1

2

3

4

5

6

7 8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

tác cho những quyền lợi của Hoa Kỳ ở Việt Nam.172 Trong giác thư đề ngày 06/12/1960 trình lên phụ tá Ban Công Tác Đặc Biệt Bộ trưởng Quốc Phòng để báo cáo chuyến thăm viếng Việt Nam của mình, Jerome có dề cặp tới hậu quả của cuộc binh biến âm mưu lật đỗ ông Diệm và trong đó có đoạn viết như sau:173 ........ ........ 4. Hậu quả có thể xảy ra a. Âm mưu đảo chính có thể khiến cho ông Diệm càng không khoan nhượng và nghi ngờ nhiều hơn trước và có thể là giảm thiểu đi khả năng mở rộng nền tảng chính phủ và nới lỏng các phương sách chuyên quyền của ông Cũng có thể là sự đe dọa thanh lọc do Ủy Ban chống đảo chính đưa ra sẽ khiến cho những kẻ tham vọng quyền lực chính trị trong hàng ngũ quân đội và chính phủ chạy theo những lợi lộc riêng cho bọn họ trên nỗi bất hạnh của người công dân tốt và trung nghĩa. Trưởng đoàn Cồ Vấn Quân Sự Hoa Kỳ đang cố gắng hết sức để ngăn chận tình trạng nầy xảy ra trong hàng ngũ quân đội. b. Bất hạnh thay, hầu như là trong cộng đồng Hoa Kỳ ở Sài Gòn có nhiều người đã mất đi khả năng mang đến một ảnh hưởng có tính cách xây dựng cho chính quyền Việt Nam bởi vì đầu óc thiển cận và những lời nhận thức cùng với những hành động bệnh hoạn của họ trong lúc âm mưu đảo chánh đang xảy ra và ngay sau lúc đó nữa. Hiển nhiên, những hạng người nầy là những nạn nhân của các tin đồn và thành kiến cá nhân chống đối ông Diệm, họ đã nhanh chóng thừa nhận cuộc âm mưu đảo chính là một phong trào của quần chúng và ông Diệm nhất định phải bị hạ bệ. Cung cách phô diễn có thiện cảm với nhóm phản loạn, vào lúc đang xảy ra đảo chính và sau khi đảo chính bị giập tắt, là nguyên nhân gây tai hại cùng cực cho những quyền lợi của Hoa Kỳ ở Việt Nam. Vào thời điểm nầy. chỉ có một viên chức cao cấp Hoa Kỳ được hân hoan tiếp đón đến dinh tổng thống là tướng Mcgarr và chính phủ VNCH cũng tin chắc rằng nhiều viên chức Hoa Kỳ cũng đã có thiện cảm và hơn nữa lại còn yễm trợ tích cực nhóm đảo chính. Điều nầy sẽ đóng góp cho việc loại bỏ mối giây thân tín giữa Hoa Kỳ và Việt Nam mà bản chức tin rằng mối giây thân tín nầy rất cần yếu để làm giảm sút một cách hiệu quả tình hình suy sụp nhanh chóng của nền an ninh nội chính.

Một số nhân vật Hoa Kỳ cũng đã ủng hộ hoàn toàn tổng thống Diệm đối với âm mưu phản loạn ngày 11/11/1960 ở Sài Gòn. Tướng McGarr trưởng đoàn Cố vấn Quân Sự Hoa Kỳ MAAG ở Việt Nam đã bổ túc thêm cho sự thất bại của nhóm quân nhân phản loạn bằng lời tuyên bố của đương sự rằng hành động can đảm của ông Diệm đã bắt đôi với lòng trung Đại sứ E. Durbrow thành và lòng kiên định của những tướng lãnh đưa quân về Sài Gòn cứu nguy và sau khi đã đã trải nghiệm cuộc thách thức ác liệt nầy vị thế của ông Diệm càng trở nên vững càng trở nên vững mạnh hơn với chúng cớ rõ ràng là sự ủng hộ nhiệt tình âm thầm của quân đội và dân chúng đứng phía sau ông: “ My opinion that Diem has emerged from this severe test in position of greater strength with visible proof of sincere support behind him both in armed forces and civilian population.” 174

Ở Hoa Thịnh Đốn, nhiều viên chức quan trọng của chính quyền Hoa Kỳ đã bày tỏ một cách công khai sự ủng hộ của họ đối với ông Diệm và chỉ trích đại sứ VSTK - 4151

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

Hoa Kỳ Durbrow ở Việt Nam vì sự mâu thuẫn không có tâm quyết trước sau như một của đương sự về những thỏa hiệp của ông Diệm với những kẻ phản loạn. Phụ tá bộ trướng Quốc Phòng là tướng Lansdale tuyên bố rằng Durbrow không còn có tầm vóc về tư cách để tiếp tục chức vụ đại sứ được giao phó. Ông Diệm chắc đã cảm nhận được là đại sứ Durbrow ngã về phe phiến loạn vì tình cảm và hơn thế nữa,ông Diệm cũng cảm nhận rằng những sự phê phán không xây dựng, không xây dựng của đại sứ Durbrow kéo dài dây dưa trong những tháng trước đây đã cổ võ cho cuộc binh biến tạo loạn. Vì thế Lansdale cho rằng sẽ tốt hơn nếu Durbrow rời khỏi Sài Gòn về trình diện Hoa Thịnh Đốn.175 Tướng Lyman Lemnitzer, chủ tịch Hội Đồng Tham Mưu Hỗn Hợp Tham Mư Trưởng Hoa Kỳ/JCS lưu ý rằng: người nào bị những thế lực phản loạn nổi lên chống đối thì người đó bắt buộc phải hành động một cách mạnh bạo và không cần phải vị nể bạn bè của mình. Điểm quan trọng ở đây là một đôi khi không thể tránh được cảnh đỗ máu và rằng người nấm giữ quyền lực bắt buộc phải hành động một cách kiên quyết:176

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34 35 36

37

38

39

40

41

The most important question was that of the Ambassador's attitude toward "bloodshed". General Lemnitzer said, "'We are against bloodshed as much as anyone but when you have rebellious forces against you you have to act forcibly and not restrain your friends". He said the main point was sometimes bloodshed couldn't be avoided and that those in power must act decisively.

Mặc dù vậy, đại sứ Durbrow vẫn còn là người thay mặt cho Hoa Kỳ để đưa ra những đối sách áp dụng ở Việt Nam. Dubrow thấy rằng cuộc binh biến âm mưu đảo chính mặc dù không thành công như vẫn coi đây như là dấu chỉ đa số quần chúng không còn yêu chuộng ủng hộ ông Diệm nữa. Vì thế Durbrow lại tiếp tục tái diễn màn gây áp lực để thúc buộc Tổng Tổng VNCH phải sửa đổi theo ý hướng của đương sự. Ngay cả một tham khảo ý kiến từ Hoa Thịnh Đốn để tổng thống Hoa Kỳ khen mừng ông Diệm đã thành công dẹp loạn cũng bị Durbrow bàn ra tán vào rồi yêu cầu Hoa Thịnh Đốn đừng khen mừng. Lý do Durbrow nêu ra là:177 .....

Những lý do chính yếu là: 1- Vì chưa thích hợp để Tổng Thống Hoa Kỳ lại tự nhận đứng về phía ông Diệm cho tới khi nào ông Diệm tỏ rõ cho thấy những dấu hiệu thấu hiểu và lưu tâm về những bài học rút ra từ cuộc đảo chính. 2- Vì những lời tuyên bố quá độ của”Ủy Ban Nhân Dân Chống Cộng Sản và những kẻ Phiến Loạn nguyên là một tổ chức của quan chức của chính phủ

VSTK - 4152

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

VNCH, tổ chức nầy tố cáo Hoa Kỳ, Pháp và Anh là “đế quốc, thực dân” đang xxu1i giục nổi dậy; và 3- sự thật là những sự khen ngợi vào lúc nầy sẽ có thể làm giảm uy tín thái độ nghiêm khắc mà không bao lâu nữa Hoa Kỳ có thể áp đặt lên ông Diệm.

Vào khoản ba tuần lễ sau khi cuộc binh biến phản loạn xảy ra, Durbrow gửi về Hoa Thịnh Đốn một công điện dài trình bày những lượng định tình hình kèm theo những đề nghị cãi cách của đương sự để thúc hối Tổng Thống Diệm phải thực hiện nhanh chóng sau khi đương sự công nhận ông Diệm đã có một vài sửa đổi những đề nghị về mặt quân sự dã chiến , đặt tô chức Bảo An thuộc bộ quốc phòng, tổ chức lại và hợp lý hóa hành dinh chỉ huy dã chiến, tuyển chọn viên chức trẻ vào các hội đồng làng xã cũng như tuyển chọn bổ xung đại biểu vào Hội đồng Kinh Tế Quốc Gia và đang tiến hành nhiều sửa đổi khác được dự trù sẽ được hoàn tất trước lễ giáng sinh 1960 . Tuy nhiên Durbrow vẫn cứ tiếp tục tuồng tích mèo nheo đòi hỏi như trước và nghi ngờ rằng ông Diệm thực sự không muốn cải cách nhanh chóng để rồi ngày 04/12/1960 khuyến cáo với thượng cấp của đương sự ở Hoa Thịnh Đốn với 10 điểm khuyến cáo trong đó có 6 điểm kèm theo những chữ như Urge/Thúc giục, get Diêm to accept/Bắt ông Diệm phải chấp nhận, to bring pressure on him/ phải gây áp kực với ông ta, he must meet/ Ông ấy phải nghe theo để rồi cuối cùng đe dọa rằng: Hoa Kỳ cần phải giúp đỡ và khuyến khích Ông Diệm thực thi một cách hiệu quả; bởi vì nếu Hoa Kỳ không làm như thế thì trong tương lai không xa lắm Hoa Kỳ sẽ phải buộc lòng nhận lãnh một trọng trách khó khăn để đi tìm và ủng hộ một khả năng lãnh đạo khác. “We should help and encourage him to take effective action. Should he not do so, we may well be forced, in not too distant future, to undertake difficult task of identifying and supporting alternate leadership.”178Đến nay thì Durbrow đã đi đến qua mức giới hạn của mình

rồi và vì thế thái độ của đương sự giống như sợi ng dây cao su đã căn thẳng quá mức mà nếu không chùng tay thì tự nó sẽ bị đứt. Phụ tá bổ trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ về Viễn Đông Sự Vụ J.Graham Parson đánh điện sang tòa dại sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn để nói rằng việc Durbrow đã đi quá đà không thể thực hiện được xuyên qua hành vi của đương sự thúc đẫy mở rộng tự do và hô hào khích động quần chúng thì có lẽ là phản tác dụng.179

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

Trong một giác thư nhận định tình hình gửi đến bộ trưởng Quốc Phòng Gates ngày 11/11/1960 thiếu tướng Lansdale cho rằng sau khi cuộc âm mưu phản loạn chấm dứt thì Đại sứ Durbrow không còn nhân cách nào để tiếp tục ở bên cạnh tổng thống Diệm và rằng nên triệu hồi Durbrow rời khỏi Sài Gòn thì lợi ích hơn: In an appraisal of the situation in a memorandum to Secretary of Defense Gates, General Lansdale wrote that he doubted that after the coup Ambassador Durbrow “has any personal stature remaining” with President Diem and suggested that it might “be useful to get Durbrow out of Saigon.”180 VSTK - 4153

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

Cuộc âm mưu đảo chính tháng 11/196o đánh dấu sự chấm dứt của hình thức đối lập của giai cấp chính trị chuyên nghiệp ở miền Nam/Sài Gòn chống đối ông Diệm. Hầu hết các thành phần trong nhóm Caravelle đều bị chính quyền ông Diệm bắt giam. Hoạt động của các nhóm chính trị như thế cũng còn xảy ra vào năm 1962 vá 1963 nhưng rất yếu ớt đến mức độ không còn được sự chú ý của ông Diệm và kể cả những thành phần đối nghịch với ông Diệm. Tuy nhiên vào năm 1960 thì đã quá trễ để có thể có được một tình trạng đối lập thực sự hữu hiệu và kiên định. Vào thời điểm nầy, quyền kiểm duyệt trên các lãnh vực báo chí truyền thông, biểu tình, du lịch hãi ngoại và quyền bắt giam tùy tiện của chính quyền hiển nhiên là đã làm tê liệt mọi thế lực đối lập chính trị nồng cốt của VNCH.181 Tóm lại, ông Diệm ắt phải biết tự vấn để nhìn thấy những hậu quả của cuộc giao động chính trị và quân sự vừa mới xảy ra để chấn chỉnh nội bộ chính quyền VNCH cho phù hợp với tình thế hiện tại ở miền Nam Việt Nam vốn đã có nhiều bất mãn và đối lập trong dân chúng , trong quân đội , ngay cả bên trong nội bộ chính quyền và nhất là đã có nhiều bất đồng và mâu thuẫn với chính quyền hiện tại của Hoa Kỳ vừa là người bạn đồng minh chống cộng nhưng cũng là người giữ tủ sắt chi tiền cho VNCH. Nhiều chuyện xấu của chính quyền VNCH đã bị nhóm phiến loạn ngày 11/11/1960 bêu rêu trên đài phát thanh cùng với sự bất tín của người lãnh đạo tuyên hứa cãi tổ nội các, thành lập chính quyền lâm thời nhưng sau khi thoát hiểm khỏi cuộc binh biến thì lại cãi tổ bằng cách đặt thêm vây cánh thủ hạ theo ý riêng của mình rồi bắt nhốt, xử trí đích đáng những người âm mưu đảo chính và hầu hết các thành phần chính trị đối lập không theo chủ nghĩa Cộng Sản. Riêng đối với các hàng tướng lãnh quân đội VNCH thì đã trải nghiệm được mưu lược “thương lượng hòa hoãn” của Anh em Ông Diệm để kéo dài thời gian chờ đợi quân trung thành đến tiếp cứu. Mưu lược thương lượng hòa hoãn nầy sẽ bất thành, hết hiệu nghiệm trong tương lai: trong cuộc đảo chính 01/11/1963 khi Nhu điện thoại cho tướng Đôn và các tướng khác vào dinh Gia Long để thương lượng thì bị các tướng đảo chánh từ chối vì sợ anh em nhà Ngô lại âm mưu kéo dài thời gian để chờ quân đội trung thành đến tiếp cứu giống như trong cuộc binh biến đảo chánh 11/11/1960 và dẫn đưa tới một hậu quả tai hại thảm khốc cho toàn dân miền Nam Việt Nam kể từ cuối tháng 11/1963.182 2/ MẶT TRẬN DÂN TỘC GIẢI PHÓNG MIỀN NAM (MTGPMN)

Mặc dù đã cố gắng mọi nỗ lực để nới rộng khả năng quân sự nhưng Việt Cộng vẫn phải giữ nguyên tình trạng vô hình bóng , vô tổ chức , chưa đi vào chính quy mãi cho đến gần cuối năm 1960, vào lúc Mặt Trận Dân Tộc Giải Phóng Miền Nam tuyên cáo như là một kiến trúc thượng tầng của cơ sở nổi

VSTK - 4154

1

2

3

4

5

6

dậy của dân chúng và là tiếng nói trên bình diện chính trị cho VC nằm vùng ở miền Nam. Kể từ sau lúc nầy, VC hô hào tuyên truyền chiêu dụ cảm tình của dân chúng và được coi như là một tổ chức sâu rộng gồm có 03 thành phần: 1Mặt Trận Dân Tộc Giải Phóng, 2- Giải phóng quân miền Nam Việt Nam và 3- Đảng Cách Mạng Dân Tộc.183 Sách Lịch Sử Nam Bộ Kháng Chiến- tập II viết:

10

Yêu cầu bức xúc của phong trào cách mạng miền Nam sau Đồng khởi là cần có một tổ chức công khai có uy tín, có một chương trình hoạt động cụ thể, công bố trước nhân dân Việt Nam và thế giới để hiệu triệu nhân dân toàn miền Nam nhất tề đứng lên lật đổ chính quyền Mỹ-Diệm, giải phóng miền Nam, thống nhất tổ quốc.184

11

2.1- TỔ CHỨC VÀ MỤC ĐÍCH

7

8

9

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

Muốn xác định đích xác ngày thành lập MTGPMN thì cần phải lui về những khoản năm từ 1954-1960 khi người dân ở nông thôn thường thu nhặt hoặc được phân phát những tài liệu truyền đơn của Mặt Trận hoặc các tù binh VC nằm vùng bị bắt thường tự thú nhận mình là người của Mặt Trận và hai chữ Mặt Trận ở đây có nghĩa là phong trào nổi dậy thường gọi Đồng Khởi. Cờ hiệu của Mặt Trận đã thấy xuất hiện từ đầu năm 1959. Đối với các bộ đội du kích nằm vùng ở lại miền Nam sau Hiệp định Geneva cho tới đầu năm 1959 thì có thể họ nghĩ rằng Mặt Trận là sự tiếp nối cơ cấu tổ chức của Việt Minh Cộng Sản từ trước khi tập kết hơn là đây là một hình thức lãnh đạo đấu tranh của một nhóm lãnh đạo hay cơ sở để thực hiện một chuỗi mục đích đặc biệt. Nguyễn Hữu Thọ, chủ tịch đầu tiên Ủy Ban Trung Ương MTGPMN trong một cuộc phỏng vấn vào năm 1964 trên đài phát thanh ở Hà Nội đã tuyên bố rằng dù chính thức được thành lập vào tháng 12 năm 1960, nhưng Mặt Trận đã hiện hữu rất sớm như là những phương cách hành động ngoài sự chi phối của pháp luật hay ngoài chương trình kể từ đầu năm 1954 vào ngay từ lúc Hội Đồng Cách Mạng khu Sài Gòn-Chợ Lớn được thành lập . . . Nhiều thành viên của Ủy Ban trung ương MTGPMN vốn là những thành viên cũ của Hội Đồng Cách Mạng nầy. Huỳnh Tấn Phát, phó chủ tịch của MTGPMN cũng được nhận biết từng là thành viên trong ủy ban chấp hành liên minh Việt Minh-Hòa Hảo ở vùng Đồng Tháp Mười chống chính quyền Quốc Gia do thủ tướng Diệm lãnh đạo vào gần cuối năm 1955. Vào lúc nầy, cán bộ CSVM nằm vùng ở lại miền Nam thường gia nhập vào những tổ chức, đoàn thể nhỏ có chủ trương chống đối chính quyền của ông Diệm chẳng hạn như Lực Lượng Giải Phóng Cách Mạng Nhân Dân Việt Nam, Hội Hữu Nghị Phật Giáo Việt-Miên.185 “Yêu cầu bức xúc của phong trào cách mạng miền Nam sau Đồng khởi là cần có một tổ chức công khai có uy tín, có một chương trình hoạt động cụ thể, công bố trước nhân dân Việt Nam và thế giới để hiệu triệu nhân dân miền Nam nhất tề đứng lên lật đỗ chính quyền Mỹ-Diệm, giải phóng miền Nam, thống nhất tổ quốc. Trước đây, trong VSTK - 4155

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

diệt ác phá kềm, chống khủng bố của chính quyền Sài Gòn, cách mạng đã tùy từng lúc, từng nơi khi thì dùng danh nghĩa lực lượng vũ trang tự vệ, khi thì lấy tên Liên minh các giáo phái, khi thì lấy danh nghĩa Tổ chức những người kháng chiến cũ. Nay lời kêu gọi như thế không phản ánh được thực tiễn tình hình đã có vùng giải phóng do nhân dân giành được quyền làm chủ và cần có một mặt trận đoàn kết nhân dân, đủ tư cách và thẩm quyền làm nhiệm vụ đối nội, đối ngoại, đáp ứng đòi hỏi của một cuộc chiến tranh cách mạng chống xâm lược Mỹ và chính quyền tay sai do Mỹ dựng lên.”186

Theo tài liệu của Đảng Cộng Sản Việt Nam thì sau Hiệp định Genève, Trung ương ĐCSVN không chủ trương thành lập một mặt trận riêng cho miền Nam mà chỉ cần mở rộng. Mặt trận Tổ quốc. Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ tám (khoá II) ngày 13-8-1955 nêu rõ:187 “Cần phải mở rộng và củng cố Mặt trận dân tộc thống nhất trong toàn quốc, tập hợp mọi lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình từ Bắc đến Nam, tranh thủ bất cứ người nào ta có thể tranh thủ, trung lập bất cứ người nào ta có thể trung lập, phân hóa Mỹ - Pháp, phân hóa bọn thân Mỹ và bọn thân Pháp, cô lập đế quốc Mỹ và bọn thân Mỹ ngoan cố, ... ”.

Cũng theo tài liệu của ĐCSVN thì năm 1959, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 15 chủ trương có một Mặt trận riêng ở miền Nam: Mặt trận ở miền Nam phải nhằm tập hợp mọi lực lượng nhân dân miền Nam chung quanh các yêu cầu cấp bách nhất ở miền Nam hiện nay là: - Đòi hòa bình, chống chính sách gây chiến của Mỹ - Diệm. - Đòi thống nhất nước nhà, chống chính sách chia cắt của Mỹ - Diệm. - Đòi độc lập, dân chủ, chống chính sách nô dịch và độc tài hung bạo của Mỹ - Diệm. - Đòi an ninh, đòi tôn trọng tính mạng, tài sản của nhân dân, chống chính sách càn quét, khủng bố của Mỹ - Diệm. - Đòi cải thiện đời sống nhân dân: công nhân có công ăn việc làm, nông dân được giảm tô, giảm tức và tiến tới người cày có ruộng, binh lính được tăng lương và đối đãi tử tế; chống chế độ độc quyền công thương nghiệp của tập đoàn thống trị, bảo vệ nội hóa, đòi xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ. Để nêu rõ những yêu cầu trên đây, Mặt trận ở miền Nam cần phải có một bản cương lĩnh cụ thể, và phải đề ra những khẩu hiệu thiết thực, phù hợp với tình hình từng nơi, từng lúc để động viên và tập hợp quảng đại quần chúng, thống nhất hành động chống Mỹ - Diệm trong mọi trường hợp cụ thể, từ thấp đến cao. Mặt trậnmiền Nam tuy là riêng cho miền Nam, không nằm trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nhưng phải cùng thực hiện mục tiêu chung với Mặt trận Tổ quốc là nhằm xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập dân chủ và giàu mạnh và thực tế phải do Đảng ta lãnh đạo. Mặt trận mang tên Mặt trận dân tộc thống nhất (gọi tắt là “Mặt trận thống nhất.)188

Như vậy, đảng CS Đông Dương đã có một mặt trận chung cho ba miền Nam – Trung - Bắc gọi là mặt trận dân tộc thống nhất.

VSTK - 4156

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

Theo sách Lịch Sử Nam Bộ Kháng Chiến-Tập II189 , để thực hiện sự chỉ đạo của Trung ương Đảng từ Hà Nội, Bí thư Xứ ủy Nam Bộ Nguyễn Văn Linh đã họp với Xứ ủy và các cán bộ chủ chốt bàn xúc tiến thành lập Mặt trận dân tộc thống nhất kể trên nhưng dưới một danh hiệu mới gọi là Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Nhóm chữ giải phóng miền Nam đặt ra để nói rõ tính chất cuộc đấu tranh của nhân dân miền Nam không phải chỉ là giành quyền làm chủ một số vùng để làm căn cứ cách mạng mà giải phóng toàn miền Nam bằng bạo lực chính trị - vũ trang chứ không phải bằng phương pháp hòa bình. Về mục tiêu phấn đấu của Mặt trận, Trung ương nêu: hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ, cơm no, áo ấm cho nhân dân. Với tinh thần sáng tạo, Xứ ủy đã bổ sung, nêu thêm hai mục tiêu hòa bình, trung lập. Hòa bình, trung lập lần đầu được nêu ra phù hợp với xu hướng hòa bình, trung lập trên thế giới lúc bấy giờ, đáp ứng yêu cầu của một số người trong các tầng lớp trung gian, trí thức, tư sản, nhân sĩ yêu nước nhưng chưa hiểu chủ nghĩa cộng sản. Đồng thời, nó cũng làm an lòng một số nước ở Đông Nam Á, nhất là Campuchia, phản bác lời vu cáo của Mỹ - Diệm là miền Bắc muốn thôn tính miền Nam. Mục tiêu của Mặt trận dân tộc giải phóng được đề ra là “đánh đổ ách thống trị của Mỹ và tập đoàn tay sai của Mỹ ở miền Nam Việt Nam, thực hiện: Độc lập, dân chủ, cải thiện dân sinh, hòa bình, trung lập ở miền Nam tiến tới hòa bình thống nhất Tổ quốc”. Hướng hòa bình, trung lập là điểm mới so với gợi ý của Trung ương. Cuộc họp có dự thảo nội dung Cương lĩnh của Mặt trận dân tộc giải phóng và những khẩu hiệu lớn gửi Trung ương để xin thông qua và xin chỉ đạo cách tổ chức ra mắt của Mặt trận. Cuộc họp đặt yêu cầu: các thành viên của Mặt trận phải tiêu biểu, rộng rãi, gồm đại diện những người yêu nước có tên tuổi, uy tín trong xã hội, bất cứ ở thành phần giai cấp, đảng phái, tôn giáo nào, kể cả những người hiện đang làm việc ở chính quyền Sài Gòn miễn là yêu nước, không theo Mỹ, không tán thành chế độ của Ngô Đình Diệm. Qua những truy cứu các văn kiện đảng CSVN kể trên, từ hội ban chấp hành Trung Ương Đảng lần thứ 15 vào năm 1959 cho đến nghị quyết của Đại Hội III tháng 09/1960 của đảng Lao Động ở Hà Nội thì có thể thấy: - Cộng Sản ở miền Bắc luôn luôn kiềm chế không muốn CS ở miền Nam tách rời ra khỏi quỹ đạo kiểm soát của họ.

VSTK - 4157

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

- Cộng Sản miền Nam từ thời Việt Minh chống Pháp, thời của Trần Văn Giàu là chủ tịch ủy ban Kháng Chiến Nam Bộ thì Hoàng Quốc Việt thay mặt Tổng bộ Việt Minh, được Hồ Chí Minh gởi từ Bắc vào để “chỉnh lại”cuộc đoạt chính quyền của Trần Văn Giàu. Thanh niên Tiền phong phải “ đồng thanh nhận” đổi tên thành Thanh niên Cứu quốc. Trần Văn Giàu, Dương Bạch Mai, Phạm Ngọc Thạch được quyết định của Trung ương ra Bắc “nhận nhiệm vụ mới”. - CS miền Nam thời chống Mỹ-Diệm cũng muốn có một mặt trận kháng chiến riêng nhưng luôn luôn bị CS miền Bắc chỉ thị phải chiến đấu theo đường hướng của Mặt Trận Thống Nhất do Cộng Sản miền Bắc thành lập và chỉ đạo. - Chủ trương của CS miền Nam là một miền Nam độc lập và Trung Lập, tức là không ngã hẳn theo CS miền Bắc và điều nầy mới là điểm cho thấy chiều hướng tách rời của CS miền Nam đối với CS miền Bắc Như vậy, phải chăng người dân miền Nam, dù là CS hay Quốc Gia , có một truyền thống là muốn độc lập và không chịu đặt mình dưới sự đè nén kiềm kẹp của CS việt Nam ở miền Bắc? Vào ngày 20/12/1960, MTGPMN đã công bố một chương trình và một đề cương rút gọn theo đúng chỉ thị của Cộng Sản Bắc Việt qua 4 công điện số 20/NB/12/11/1960, số 34/NB/16/11/1960, 40/NB/24/11/1960 và số 49/NB/03/12/1960 của Ban Bí Thư Trưng Ương Đảng Lao Động VN190. Sau đây là trích lược từ các công điện vừa kể gửi đi từ Hà Nội: (i) Công điện số 20/NB/12/11/1960 . . . . . . . .. e) Cần phải đưa Mặt trận giải phóng ra ngay không cần chờ nhân sự. Trong tình hình hiện nay chưa cần công bố toàn bộ cương lĩnh Mặt trận mà chỉ nêu những điểm chính trong cương lĩnh để có tiếng nói chính đáng của ta trong cơ hội này. Để kịp thời lãnh đạo quần chúng và tập hợp dư luận dưới ngọn cờ của Mặt trận, cần ra hiệu triệu vắn tắt về chế độ thối nát của Mỹ - Diệm và tình hình nghiêm trọng hiện nay, nhiệm vụ lịch sử của Mặt trận và một số khẩu hiệu lớn như: 1- Đánh đổ chính quyền Ngô Đình Diệm và giải tán quốc hội miền Nam Việt Nam, 2- Bầu cử quốc hội dân chủ và thành lập một chính quyền liên hiệp dân tộc dân chủ rộng rãi, 3- Thực hiện tự do dân chủ, như tự do ngôn luận, báo chí, hội họp, tổ chức đi lại kinh doanh, tín ngưỡng v.v.. 4- Cải thiện dân sinh, giải quyết công ǎn việc làm cho người thất nghiệp, tǎng lương cho thợ thuyền và binh lính. Giảm sưu thuế, phạt vạ, hạ giá sinh hoạt, bỏ bắt phu, bắt lính. 5- Chấm dứt hành động càn quét tàn sát bắt bớ nhân dân, thủ tiêu luật 10/59 và các luật phản dân chủ khác.

VSTK - 4158

1 2 3 4 5 6 7 8 9

10

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

24

25 26 27 28 29 30 31 32 33

34

35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46

6- Thả tất cả chính trị phạm, giải tán các khu trù mật, khu dinh điền, trại tập trung. 7- Thực hiện vǎn hóa dân tộc tiến bộ, chống vǎn hóa ngu dân của đế quốc, đảm bảo học tập và cải tiến chế độ thi cử cho học sinh. 8- Đảm bảo quyền bình đẳng giữa các dân tộc, thực hiện quyền tự trị của các dân tộc thiểu số, 9- Thực hiện chính sách ngoại giao hòa bình trung lập, đặt quan hệ ngoại giao với tất cả các nước, 10- Tiến tới thống nhất nước nhà, 11- Chống chiến tranh, bảo vệ hòa bình

(ii) Công điện số 34/NB/12/11/1960 1. Ban Bí thư thấy nên đưa Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam ra bằng cách như sau: a- Cho ra bản Tuyên ngôn với các khẩu hiệu lớn (9 khẩu hiệu như trong điện trước, thêm khẩu hiệu: "Bảo đảm quyền bình đẳng giữa các dân tộc và thực hiện quyền tự trị của các dân tộc thiểu số" và khẩu hiệu "Chống chiến tranh, bảo vệ hòa bình"). Xứ uỷ xét coi cần thêm những khẩu hiệu lớn nào nữa không, rút trong nội dung cương lĩnh của Mặt trận. Chú ý trong Tuyên ngôn không cần nêu nhiều quá, chỉ những cái lớn thôi để mọi người có thể nhận và nhớ được. b- Tuyên ngôn ký tên là Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam hay một tên nào khác thích hợp hơn xin các anh cho biết để Trung ương có ý kiến. Không ký tên Ban vận động hay đại diện Ban vận động là Bác sĩ Cung và Huỳnh Tấn Phát, vì ký tên một ít người cũng chưa có tác dụng hiệu triệu hay tiêu biểu được tính chất rộng rãi của mặt trận... . . . . .

(iii) Công điện số 40/NB/24/11/1960 1. Gửi các anh bản Tuyên ngôn của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam được Bộ Chính trị thông qua Về vǎn như thế nào cho thích hợp với miền Nam các anh cứ sửa. Nhưng về nội dung và ý lớn, nếu thấy có những điểm chưa được, xin điện trao đổi thêm ý kiến. Các anh điện cho biết những chữ hay câu cần sửa đổi cách hành vǎn để chúng tôi sẽ điện bản cho Liên khu V, thống nhất với bản của các anh. 2. Phải có kế hoạch khi đưa ra Bản Tuyên ngôn trong Đảng và ngoài nhân dân, v.v. cho chu đáo để khi Tuyên ngôn công bố mọi người phấn khởi, tin tưởng, tǎng cường đoàn kết và đấu tranh; do đó mở rộng cơ sở, mở rộng hoạt động chính trị của các tầng lớp đưa phong trào tiến lên.

(iv) Công điện số 49/NB/03/12/19 1. Cǎn cứ vào ý kiến của các anh, chúng tôi sửa lại một số câu và chữ trong bản Tuyên ngôn. Vì không sống trong cảnh nên cách viết cũng khó. Hơn nữa trong bản Tuyên ngôn không thể nói dài và tất cả mọi việc mà chỉ nêu cho được những điểm chủ yếu thôi. Nếu các anh thấy còn có những chỗ chưa tốt, và còn có ý kiến gì cứ thay đổi cho chín chắn rồi sẽ cho ra, vì khi ra rồi không chữa được nữa. Nếu có sửa đổi như thế nào, yêu cầu đề nghị cụ thể cả chữ, cách hành vǎn và trật tự sao cho sát với trong Nam để chúng tôi tiện cân nhắc. Xin điện trả lời ngay để quyết định lần chót và cho ra sớm bản Tuyên ngôn, đồng thời cũng để gửi cho Liên khu V. 2. Cho biết lúc nào các anh cho công bố để chúng tôi cho Liên khu V biết cùng cho công bố một lúc hay sau các anh ít ngày cũng được. 3. Về cương lĩnh Mặt trận chúng tôi còn xem lại; có những chỗ nào cần sửa hoặc thêm bớt cho thích hợp với tình hình, chúng tôi sẽ điện cho các anh sau.

VSTK - 4159

14

4. Về thành phần của những người đưa vào Uỷ ban mặt trận các địa phương phải hết sức rộng rãi theo như điện trước nhưng phải chọn những người tiêu biểu cho các tầng lớp, tôn giáo, nhân sĩ, v.v. và tương đối vững chắc, đồng thời phải lựa chọn đồng chí có nǎng lực để lãnh đạo cho tốt. 5. Danh sách mặt trận các cấp tuỳ nơi mà đưa ra công khai hay không; phải cân nhắc kỹ. Có lẽ lúc đầu chưa nên đưa ra công khai vội, vì tình hình còn nhiều khó khǎn, vùng cǎn cứ chưa ổn định, địch còn khủng bố hay lùng bắt những người ra công khai và cả gia đình của họ nữa. Điều cốt yếu là tuyên truyền vận động quần chúng và tập hợp rộng rãi quần chúng theo cương lĩnh mặt trận và lãnh đạo quần chúng đấu tranh để bảo vệ quyền lợi hằng ngày và chống chế độ Mỹ - Diệm. Còn người lựa chọn vào Uỷ ban Mặt trận Trung ương và khi nào công bố danh sách sau này sẽ tính. 6. Số cán bộ cho vào các đợt đầu chủ yếu là để giúp các anh trong việc đào tạo cán bộ. Cần chú ý sử dụng khả nǎng ấy. Chúng tôi tiếp tục theo hướng các anh đề ra. Ban Bí thư

15

2.2 – HỘI NGHỊ THÀNH LẬP VÀ NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH 10 ĐIỂM CỦA MTGPMN

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

Một số chức quyền chính trị ngoại quốc đặc biệt là ở Pháp cả quyết rằng MTGPMN đã được thành lập vào tháng 03/1960 bởi một nhóm cựu cán bộ đội CSVM tại một địa điểm nào đó ở Nam phần; tuy nhiên MTGPMN lúc đó chưa được quốc tế quảng bá mãi cho đến ngày 20/12/1960. a) Hội nghị thành lập MTDTGPMN Sách Lịch Sử Nam Bộ Kháng Chiến-Tập II viết:191 Ngày 20-12-1960, tại một địa điểm của xã Tân Lập (nay thuộc huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh), những người đại diện cho lực lượng yêu nước, những nhân sĩ, trí thức nhất trí thành lập Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, cử ra Ủy ban Trung ương lâm thời gồm các vị: Nguyễn Văn Linh, Phùng Văn Cung, Huỳnh Tấn Phát, Nguyễn Văn Hiếu, Trần Bửu Kiếm, Trần Bạch Đằng, hòa thượng Thích Thiện Hào, Ngọc đầu sư Nguyễn Văn Ngợi... do bác sĩ Phùng Văn Cung làm Chủ tịch. Hội nghị đã thông qua và công bố chương trình 10 điểm hiệu triệu nhân dân miền Nam đứng lên chống Mỹ - Diệm, đấu tranh cho một miền Nam Việt Nam độc lập, dân chủ, hòa bình, trung lập tiến tới hòa bình, thống nhất Tổ quốc. Tin Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam ra đời đã được Thông tấn xã Giải phóng loan tin và báo chí miền Bắc tiếp sức nên được phát rộng rãi. Nhân dân trong nước và nhiều nước trên thế giới chào đón tin quan trọng này với tình cảm đặc biệt.

b) Nội dung Chương trình 10 điểm của MTDTGPMN Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam công bố chương trình 10 điểm. Trong Lời nói đầu của Chương trình 10 điểm có tính chất một tuyên ngôn chính trị, Ủy ban Trung ương Mặt trận đã kịch liệt lên án và tố cáo trước nhân dân thế giới những tội ác của Mỹ - Diệm đã :

VSTK - 4160

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28 29 30

31

32

33

34

35

36

“lập lên một chế độ thống trị độc tài tàn ác nhất chưa từng có trong lịch sử nước ta. Chúng đàn áp khủng bố mọi phong trào dân chủ và yêu nước, thủ tiêu hết các quyền tự do của con người”. “Chúng nắm các độc quyền kinh tế, bóp nghẹt các ngành công nông thương nghiệp, bóc lột đến cùng kiệt mọi từng lớp đồng bào. Chúng dùng đủ mọi thủ đoạn đầu độc, ngu dân, trụy lạc hóa để hòng tiêu diệt tinh thần dân tộc của đồng bào ta. Chúng ráo riết tăng cường binh bị, xây dựng các căn cứ quân sự, dùng quân đội làm công cụ đàn áp nhân dân và chuẩn bị chiến tranh theo chính sách của đế quốc Mỹ”.

Lời nói đầu đã kết luận: “Hơn sáu năm qua, chế độ độc tài, tàn bạo của Mỹ - Diệm đã gây ra biết bao tội ác: ở miền Nam, tiếng súng khủng bố không lúc nào dứt, hàng chục ngàn đồng bào yêu nước bị chặt đầu, mổ bụng, moi gan, bắn giết, hàng trăm ngàn đồng bào bị tra tấn, tù đày và chết mòn trong các trại giam, biết bao nhiêu người bị đốt nhà, đuổi nhà, cướp đất, bị bắt đi phu, đi lính; biết bao gia đình khốn đốn và tan nát vì chính sách tập trung dân vào các “khu trù mật”, các “dinh điền”, nạn sưu cao thuế nặng, nạn ruồng bố bắt bớ, cướp bóc, vơ vét, tống tiền, nạn thất nghiệp nghèo đói tràn lan, đang uy hiếp nghiêm trọng đời sống của tất cả các tầng lớp nhân dân”.

Sau đó Mặt trận khẩn thiết kêu gọi, để đáp ứng nguyện vọng thiết tha cấp bách của đồng bào: “phải hòa bình, phải độc lập, phải dân chủ, phải cơm no áo ấm, phải hòa bình thống nhất Tổ quốc, vì quyền lợi tối cao của Tổ quốc, thuận theo trào lưu tiến bộ trên thế giới”, Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam ra đời, “chủ trương đoàn kết tất cả các tầng lớp nhân dân, các giai cấp, các dân tộc, các đảng phái, các đoàn thể, các tôn giáo, các nhân sĩ yêu nước ở miền Nam Việt Nam không phân biệt xu hướng chính trị để đấu tranh đánh đổ ách thống trị của đế quốc Mỹ và tập đoàn tay sai của Mỹ ở miền Nam Việt Nam, thực hiện ĐỘC LẬP DÂN CHỦ, CẢI THIỆN DÂN SINH, HÒA BÌNH, TRUNG LẬP ở miền Nam, tiến tới HÒA BÌNH THỐNG NHẤT TỔ QUỐC ”.

Sau Lời nói đầu, Chương trình nêu ra 10 điểm. Từng điểm một trong chương trình được nêu ra đều hàm ý đánh đổ chế độ độc quyền phát xít tay sai của Mỹ, giải phóng nhân dân khỏi các chính sách, chủ trương nô dịch của Mỹ - Diệm, xây dựng chế độ mới độc lập, tự chủ về các mặt kinh tế, chính trị, quân sự, văn hóa - xã hội. Nội dung cơ bản của 10 điểm như sau:

VSTK - 4161

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26 27 28 29

30

31

32

33

34

35

36

1. Đánh đổ chế độ thuộc địa trá hình của Mỹ và chính quyền độc tài Ngô Đình Diệm, tay sai của Mỹ, thành lập chính quyền liên minh dân tộc, dân chủ. Đây là mục tiêu chung đặt nền tảng cho các điểm khác trong Chương trình của Mặt trận. 2. Thực hiện chế độ dân chủ rộng rãi và tiến bộ. 3. Xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, thực hiện cải thiện dân sinh. 4. Thực hiện giảm tô, tiến tới giải quyết vấn đề ruộng đất cho nông dân, làm cho người cày có ruộng. 5. Xây dựng nền văn hóa, giáo dục dân tộc dân chủ. 6. Tổ chức lại và xây dựng một quân đội trung thành với Tổ quốc và hết lòng hết sức phục vụ nhân dân. 7. Thực hiện dân tộc bình đẳng, nam nữ bình quyền, bảo vệ quyền lợi chính đáng của ngoại kiều và kiều bào. 8. Thực hiện chính sách ngoại giao hòa bình, trung lập. 9. Lập quan hệ bình thường giữa hai miền, tiến tới hòa bình thống nhất Tổ quốc. 10. Chống chiến tranh xâm lược, tích cực bảo vệ hòa bình thế giới. Chương trình 10 điểm của Ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam kết thúc bằng lời kêu gọi như sau: “Hỡi toàn thể đồng bào! Hỡi tất cả những người yêu nước! Dân tộc ta đã tranh đấu gần một trăm năm và kháng chiến 9 năm, đã hy sinh biết bao xương máu, quyết không thể trở lại cuộc đời nô lệ! Vì hòa bình, độc lập, tự do, thống nhất của Tổ quốc vì vận mạng của dân tộc, vì đời sống của chúng ta, vì tương lai của ta và con cháu ta. TẤT CẢ HÃY ĐỨNG LÊN TẤT CẢ HÃY ĐOÀN KẾT LẠI!

Hãy xiết chặt hàng ngũ, tiến lên dưới ngọn cờ của MẶT TRẬN DÂN TỘCC để đánh đổ ách thống trị tàn ác của đế quốc Mỹ và tay sai của Mỹ là Ngô Đình Diệm để cứu nước cứu nhà. Chúng ta nhất định sẽ thắng, vì lực lượng đoàn kết của nhân dân ta là lực lượng vô địch, vì chính nghĩa thuộc về chúng ta, vì chủ nghĩa thực dân lỗi thời ngày nay đang tan rã và đi tới diệt vong... ... Hãy đoàn kết, tin tưởng và phấn đấu anh dũng! Tiến lên giành lấy thắng lợi huy hoàng cho dân tộc ta, cho Tổ quốc ta”. GIẢI PHÓNG MIỀN NAM VIỆT NAM

*

VSTK - 4162

1 2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

2.3 - TUYÊN BỐ CỦA CS BẮC VIỆT VỀ MTDTGPMN VÀ CHƯƠNG TRÌNH CỦA MTGPMN DO ĐÀI PHÁT THANH HÀ NỘI PHÁT SÓNG TRUYỀN ĐI VÀO NGÀY 29/01/1961

Ngày 29/01/1961 đài phát thanh Hà Nội lần đầu tiên phát sóng bằng anh ngữ hướng về Âu Châu và Á Châu sự tuyên cáo của CSVM về sự thành lập của MTDTGPMN qua sự tập hợp của nhiều lực lượng khác nhau ở miền Nam Việt Nam để chống lại chế độ phát xít độc tài của Ngô Đình Diệm. Tuyên cáo nầy đã được hảng thông tin Reeuter ở Sài Gòn đăng tải và trên nhiều tờ báo phát hành tại thủ đô Phnom Penh ở Cao Miên. Mặt Trận nầy được thành hình sau một thời gian chuẩn bị và sau một hội nghị của nhiều đại diện thuộc các lực lượng đối lập với chế độ VNCH của tổng thống Diệm ở miền Nam Việt Nam. Tuyên bố nầy của CS Bắc Việt đã được Lầu Năm Gốc/ Pentagon của Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ chuyển âm.Theo những nguồn tin từ các nhóm lực lượng đối lập có đại diện tham dự hội nghị thành lập MTDTGPMN thì mặt trận nầy có phổ biến một Chương Trình hành động và một bản Tuyên Ngôn. Phần mở đầu được xem như là bản Tuyên Ngôn trong đó được tạm trích dịch như sau:192 Truyền thống nổi dậy của dân tộc Việt Nam chống ngoại xâm giành lại độc lập,tự do . . . ., toàn dân đã kiên định hy sinh gian khổ để thoát khỏi ách nô lệ , giành lại độc lập và chủ quyền sau khi bị thực dân Pháp xâm lược lần thứ nhì….ròng rã suốt 9 năm toàn dân đã đoàn kết và kháng chiến oai hùng để giành được thắng lợi. Rằng Hiệp định Geneva đã lập lại hòa bình cho đất nước, độc lập, chủ quyền lãnh thổ Việt Nam không chia cắt đã được công nhận và như vậy thì nhân dân ở miền Nam đáng ra phải được sống hòa bình, xây dựng cuộc sống an toàn đầy đủ và hạnh phúc….Vậy mà , đế quốc Hoa Kỳ trong quá khứ đã trợ giúp thực dân Pháp tàn sát nhân dân đến nay lại thay chân thực dân Pháp để nô dịch hóa miền Nam của đất nước bằng một chế độ thực dân trá hình. . . . Mặt Trận Dân Tộc Giải Phóng Miền Nam kêu gọi toàn dân hãy đoàn kết vài anh dũng nổi dậy và chiến đấu theo chương trình hành động sau đây: 1. Đánh đổ chế độ thuộc địa trá hình của Mỹ và chính quyền độc tài Ngô Đình Diệm, tay sai của Mỹ, thành lập chính quyền liên minh dân tộc, dân chủ. Đánh đổ chế độ thuộc địa trá hình của Mỹ và chính quyền độc tài Ngô Đình Diệm, tay sai của Mỹ, thành lập chính quyền liên minh dân tộc, dân chủ. 2. Thực hiện chế độ dân chủ rộng rãi và tiến bộ. Thực hiện chế độ dân chủ rộng rãi và tiến bộ, ban bố tự do tư tưởng, báo chí, tín ngưỡng, hội họp, hội đoàn và phong trào và những quyền tự do dân chủ khác; thực hiện ân xá cho các tù phạm chính trị; dẹp bỏ các trại tập trung trá hình dưới chiêu bài “khu trù mật” và “trung tâm định cư”, hủy bỏ luật phát xít 10/59 và những luật lệ phản dân chủ khác. 3. Xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, thực hiện cải thiện dân sinh. Bãi bỏ độc quyền kinh tế giành cho Mỹ và tay sai, bảo vệ hàng hóa quốc nội, khuyến khích công nghiệp gia đình, mở mang nông nghiệp, xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ, tạo công ăn việc làm cho người thất nghiệp, tăng lương cho công nhân, bộ đội và công nhân viên chức chính quyền; bãi bỏ những loại thuế phạt vạ độc đoán và áp dụng một hê thống thế khó công bằng vô tư và hợp lý; giúp dỡ những người bị ép buộc từ Bắc di cư vào Nam hiện nay đang muốn quay về nơi sinh quán của họ.; và tạo dựng công ăn việc làm cho những ai còn muốn ở lại. 4. Thực hiện giảm tô, tiến tới giải quyết vấn đề ruộng đất cho nông dân, làm cho người cày có ruộng. Thực hiện giảm tô,bảo đảm quyền sỏ hữu phần ruộng đất hiện hữu của nông dân, phan chia lại ruộng dất công cộng trong trong việc sắp xếp cài cách ruộng đất. 5. Xây dựng nền văn hóa, giáo dục dân tộc dân chủ.

VSTK - 4163

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

18 19 20

Loại bỏ nền giáo dục nô dịch và suy đồi theo kiểu Mỹ, kiến tạo một nền văn giáo dục quốc gia tiến bộ, xóa nạn mù chữ, dựng thêm trường học và tiếp tục cải cách lãnh vực giáo dục và thi cử. 6. Tổ chức lại và xây dựng một quân đội trung thành với Tổ quốc và hết lòng hết sức phục vụ nhân dân. Bãi bỏ hệ thống cố vấn quân sự Mỹ, dẹp bỏ các căn cứ quân sự ngoại quốc ở Việt Nam, và tạo dựng mộ quân đội Quốc Gia bảo về tổ quốc và nhân dân 7. Thực hiện dân tộc bình đẳng, nam nữ bình quyền, bảo vệ quyền lợi chính đáng của ngoại kiều và kiều bào. Thực hiện nam nữ bình quyền và giữa những quốc tịch khác nhau, thực hiện quyền tự trị dân tộc thiểu số trong nước; bảo vệ quyền lợi chính đáng của ngoại kiều Việt Nam. 8. Thực hiện chính sách ngoại giao hòa bình, trung lập Thực hiện chính sách ngoại giao hòa bình, trung lập. Tiết lập bang giao với mọi quốc gia trên căn bản tôn trọng chủ quyền và độc lập của Việt Nam 9. Lập quan hệ bình thường giữa hai miền, tiến tới hòa bình thống nhất Tổ quốc. Lập quan hệ bình thường giữa hai miền, tiến tới hòa bình thống nhất Tổ quốc. 10. Chống chiến tranh xâm lược, tích cực bảo vệ hòa bình thế giới. Chống chiến tranh xâm lược, tích cực bảo vệ hòa bình thế giới. ---------*Lưu ý: những phần chữ viết nghiêng là chương trình 10 điểm của MTDTGPMN trích dẫn trong sách LSKCNB. Những phần chữ viết đứng là do dài phát thanh Bắc Việt tuyên đọc và được Lầu Năm Góc/Pentagon chuyển dịch sang Anh ngữ.

* KHẢO LUẬN 21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

Hiển nhiên là MTDTGPMN không có một chủ đích riêng tư để tách rời ảnh hưởng của CS Bắc Việt mà chỉ muốn là một công cụ của CS để thu hút các thành phần hoạt đầu chính trị đối lập với VNCH và để khai thác tình trạng chính trị lưỡng thể của nội bộ miền Nam Việt Nam. Trước khi MTDTGPMN được thành lập, trong khoản thời gian 1954-1960 thì mục tiêu của những cuộc nổi dậy “Đồng Khởi” chỉ nhắm vào việc lật đỗ chế độ VNCH của ông Diệm theo chiều hướng và chính sách của CS Bắc Việt còn những mục tiêu khác nữa thì rất mơ hồ và hầu như chưa được những cán bộ CS nằm vùng ở miền NamViệt Nam nghĩ tới. Cộng Sản Bắc Việt luôn luôn chủ trương hô hào thống nhất đất nước và đặt dưới chế độ cai trị của VNDCCH thì nay trong tuyên ngôn và 10 điểm hành động của MTDTGPMN cũng hưởng ứng và phụ họa theo chiều hướng nầy. Một số thành phần Quốc Gia đối lập với ông Diệm nhất định là phải e sợ tham vọng của CSBV nhưng cũng phải tạm chấp nhận giải pháp MTDTGPMN bởi vì họ không còn có cách nào khác để đối phó với sự hà khắc của chế độ ông Diệm hiện giờ đối với những thành phần Quốc Gia đối lập không CS ở miền Nam; những thành phần khác vì bất mãn với chế độ của ông Diệm từ sau năm 1956 cho nên chỉ mong muốn có sự thay đổi chính thể khác có tính cách dân chủ hơn là chế độ hiện tại ở miền Nam; một số tầng lớp dân chúng ở nông thôn muốn thoát khỏi chính sách tập trung kiềm kẹp của hoặc chống lại với với chương trình đổi mới nông thôn chính quyền VNCH cho nên muốn tìm lại được một không khí tự trị ở làng mạc, thôn xóm. Các giáo phái và phe nhóm vũ trang miền Nam kể cả những đồng bào miền thượng cho dù không quan tâm đến một thể chế dân chủ nhưng họ vẫn muốn tiếp tục đấu tranh để dược độc lập tự trị cho nên ngã theo MTDTGPMN. Chính là Mặt trận nầy đã đưa ra một hệ thống tổ chức và những mục tiêu ăn khớp với những mưu vọng của những tầng lớp bất mãn vừa kể. 193 Trong một đề mục viết The Faceless Viet Cong, Diện mạo vô hình Việt Cộng, tác giả tiến sĩ George Carver Jr. một chuyên gia về an ninh tình báo CIA của Hoa Kỳ có đoạn viết:

47

“Ngày 11/02/1961, Hà Nội lại ra công phát thanh lần thứ nhì về bản tuyên ngôn và

48

chương trình của MTDTGPMN, với một giọng điệu thay đổi ôn hòa không ồn ào lớn VSTK - 4164

1 2 3 4 5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

tiếng như giọng điệu thông thường của Cộng Sản so với kỳ phát thanh lần trước. Mặc dù vậy, lần phát thanh thứ nhì (đã trở thành văn kiện chính thức) là một bản văn sao chép lại bài phát biểu của Lê Duẩn vào tháng 09/1960 (Đại Hội III tháng 09/1960 của đảng Lao Động ở Hà Nội) và điều nầy cho thấy rõ không còn nghi ngờ gì nữa về những sự bảo trợ hay những mục tiều đề ra cho MTDTGPMN.”194

Phải chăng G.Carver muốn đề cặp tới Lời Mở Đầu và Chương Trình 10 điểm -đơn giản và không đòi hỏi chống Mỹ Diệm nhiều và không có đòi cãi cách điền địa- mà Hội nghị thành lập MTDTGPMN ngày 20/12/1960 đã tuyên bố như được ghi chép lại trong sách Lịch Sử Nam Bộ Kháng Chiến 1954-1975 và được trích dẫn truy cứu ở các trang trước đây.? ( xem lại tr.tr. 4222 và 4223? Xem lại) Vào lúc kỷ niệm tròn một năm, 20/12/1961, ngày thành lập MTDTGPMN với Lời nói đầu /Tuyên Ngôn và chương Trình Hoạt Động, cán bộ lãnh đạo Mặt Trận lại cho công bố bổ túc một loạt dàn xếp nhu cầu lâm thời hay hành động ngay nhưng lại không có đề cặp gì tới chuyện thống nhất hai miền (Điểm số 9 của Chương Trình Hoạt Động ngày 20/12/1960 trước đây). Những công bố ngày 20/12/1961 gồm có 8 điểm như sau:195 1. Rút hết tất cả nhân sự cố vấn quân sự và vũ khí của Mỹ ra khỏi miền Nam và hủy bỏ chương trình kế hoạch Stanley. 2. Chấm dứt những hành động thù nghịch. 3. Thiết lập quyền tự do chính trị. 4. Trả tự do tù phạm chính trị. 5. Giải tán Quốc Hội (VNCH) và bầu cử một quốc hội và tổng thống mới. 6. Bãi bỏ chương trình định cư. 7. Giải pháp cho những vấn đề Kinh Tế của Việt Nam. 8. Thiết lập một chính sách ngoại giao không liên kết. Cũng trong tháng 12/1961, đài phát thanh Hà Nội lại phát sóng công bố chương lâm thời 8 điểm của MTDTGPMN và kèm theo câu khen ngợi là 8 diểm nầy nhằm mục đích “hòa bình, độc lập, dân chủ, cuộc sống hạnh phúc và thống nhất đất nước một cách hòa bình.196 Sau đó, trong Đại Hội MTDTGPMN lần thứ nhứt tổ chức từ ngày 16/02 đến ngày 03/03/1962 tại Lò Gò- Ca tum (vùng giải phóng Tây Ninh),Luật sư Nguyễn Hữu Thọ được bầu làm Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTDTGPMN Việt Nam; 5 phó chủ tịch gồm có: Võ Chí Công đại diện Đảng Nhân Dân Cách Mạng Việt Nam (tức đảng bộ đảng Lao Động Cộng Sản Bắc Việt), bác sĩ Phùng Văn Cung (Chủ tịch Ủy ban Bảo vệ hòa bình thế giới của miền Nam), kiến trúc gia Huỳnh Tấn Phát (Tổng Thư Ký Đảng Dân Chủ Miền Nam), đại đức Son Vọng (thay mặt đồng bào Khmer ở miền Nam), Ybih Alêô (Chủ tịch Phong trào tự trị các dân tộc Tây Nguyên), giáo sư Nguyễn Văn Hiếu (Tổng thư ký đảng Xã Hội cấp tiến miền Nam. Đại hội khẳng định chương trình hành động 10 điểm trong Hội Nghị thành lập Mặt Trận ngày 20/12/1960 (tức là có điểm thứ 9 “Lập lại quan hệ bình thường giữa hai miền, tiến tới hòa bình thống nhất đất nước”) quyết định lấy lá cờ nửa đỏ (trên), nửa xanh (dưới) với ngôi sao vàng năm cánh ở giữa làm cờ và bài Giải phóng miền Nam lời và nhạc của Huỳnh Minh Siêng (tức Lưu Hữu Phước) làm bài ca chính thức của Mặt trận.197 Theo tài liệu Lầu Năm Gốc thì Chương trình Hành Động trong lần Hội Nghị nầy nơi điểm số 9 không có câu tiến tới hòa bình thống nhất đất nước Tuy nhiên khi đài phát thanh Hà Nội phát sóng tường trình về Đại hội thì lại chèn đọc thêm thêm câu tiến tới hòa bình thống nhất đất nước trích đọc từ một bản kê chương trình Hành Động của MTDTGPMN phổ biến rõ ràng là không có ghi ra câu nầy.198

VSTK - 4165

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Câu hỏi đặt ra: tại sao MTGPDTGPMN không muốn đề cặp tới việc thống nhất đất nước vào lúc nầy như CSBV luôn luôn chờ đợi ? Trong thành phần lãnhh đạo cốt cán cũng có nhiều phần tử chính trị không CS ở miền Nam và cũng không thích chế độ CS Bắc Việt mặc dù họ đối lập với thể chế VNCH do ông Diệm lãnh đạo. Do đó, khi nói tới việc thống nhất theo chỉ thị của CS Bắc Việt vào lúc nầy thì những thành phần không CS nầy sẽ không còn ngã theo MTDTGPMN nữa. Có thể là vì họ nghĩ rằng nếu mặt trận nầy là công cụ của CS Bắc Việt thì mặt trận sẽ bị chìm mất và những thành phần không CS trong Mặt Trận cũng sẽ bị CS loại trừ hoặc bị thủ tiêu như những lần có chánh phủ liên hiệp Quốc Gia với CSVM trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp trước đây. Điều lo sợ nầy hiển nhiên xảy ra sau ngày 30/04/1975 thống nhất đất nước, MTDTGPMN đã bị CS Bắc Việt giải thể và những lãnh tụ đầu não của Mặt Trận nầy chỉ đuợc hưởng những tước vị hàm để không cần phải làm gì. *

13 14

15 16 17 18 19

20 21 22 23 24

25

26

27

28

29

Nghị quyết Hội nghị Bộ Chính trị họp từ ngày 6 đến ngày 10 tháng 12 năm 1962, về tình hình, phương hướng và nhiệm vụ công tác trước mắt của cách mạng miền Nam Nhiệm vụ chung của cách mạng Việt Nam hiện nay là: tǎng cường đoàn kết toàn dân, kiên quyết đấu tranh giữ vững hòa bình, đẩy mạnh cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, đồng thời đẩy mạnh cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam, thực hiện thống nhất nước nhà trên cơ sở độc lập và dân chủ, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, thiết thực góp phần tǎng cường phe xã hội chủ nghĩa và bảo vệ hòa bình ở Đông - Nam á và thế giới. Nhiệm vụ trước mắt của cách mạng miền Nam là: đoàn kết toàn dân, kiên quyết đấu tranh chống đế quốc Mỹ xâm lược và gây chiến, đánh đổ tập đoàn thống trị độc tài Ngô Đình Diệm tay sai của đế quốc Mỹ, thành lập một chính quyền liên hợp dân tộc dân chủ ở miền Nam, thực hiện độc lập dân tộc, các quyền tự do dân chủ, cải thiện đời sống nhân dân, giữ vững hòa bình, thực hiện thống nhất nước nhà trên cơ sở độc lập và dân chủ, tích cực góp phần bảo vệ hòa bình ở Đông - Nam á và thế giới.199 2.4 – THÀNH LẬP TRUNG ƯƠNG CỤC MIỀN NAM/ CỤC R

Để đáp ứng yêu cầu phát triển của những cuộc nổi dậy Đồng Khởi ở miền Nam VNCH, ngày 23-1-1961, Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao Động CSVN (khoá III) quyết định thành lập Trung ương Cục miền Nam, trực tiếp lãnh đạo VC miền Nam.

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

Ngày 24-1-1961, Bộ Chính trị đảng Lao Độn CSVN ra Chỉ thị về phương hướng và nhiệm vụ công tác trước mắt của VC miền Nam. Chỉ thị nêu rõ phương hướng chiến lược của VC miền Nam là các cuộc khởi nghĩa từng phần phát triển thành một cuộc chiến tranh trên quy mô toàn miền Nam.200 Thực hiện chủ trương chiến lược của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ II và Nghị quyết hội nghị lần thứ nhất BCH Trung ương Đảng khóa II (3-1951): Trung ương Cục miền Nam ra đời, thay cho Xứ ủy Nam Bộ đã tồn tại từ năm 1946. Bí thư Trung ương Cục là đ/c Lê Duẩn (vốn là Bí thư Xứ ủy Nam Bộ), Phó Bí thư là đ/c Lê Đức Thọ; Các đ/c ủy viên: Phạm Hùng, Ung Văn Khiêm, Hà Huy Giáp, Nguyễn Văn Kỉnh…Năm 1954, để phù hợp với diễn biến đấu tranh, Bộ Chính trị BCH Trung ương Đảng quyết định giải thể Trung ương Cục miền Nam và lập lại Xứ ủy Nam Bộ. Tuy nhiên năm 1961, Căn cứ vào Nghị quyết của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III) (1960), Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa III) họp ngày 23-1-1961 đã quyết định thành lập Trung ương Cục miền Nam… VSTK - 4166

1

2

3

4

5

6

7

Trung ương Cục miền Nam được thành lập và quy định rõ về “Tổ chức và nhiệm vụ của Trung ương Cục miền Nam” theo các điều sau: 1.Trung ương Cục miền Nam là một bộ phận của BCH Trung ương, gồm một đồng chí Ủy viên được BCH Trung ương cử ra và ủy nhiệm chỉ đạo toàn bộ công tác Đảng ở miền Nam. 2. Trung ương Cục miền Nam đặt dưới sự lãnh đạo của BCH Trung ương, thường xuyên do Bộ Chính trị thay mặt chỉ đạo.

Ban lãnh đạo Trung ương Cục miền Nam. (trái sang phải) là : Võ Chí Công, Nguyễn Văn Linh…tại khu Căn cứ Trung ương Cục. 8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

3. Trung ương Cục miền Nam có nhiệm vụ: Căn cứ vào Nghị quyết của Đại hội Đại biểu toàn quốc của Đảng và những chỉ thị, nghị quyết của BCH Trung ương và Bộ Chính trị về cách mạng miền Nam mà đề ra chủ trương, chính sách, phương châm, kế hoạch công tác và chỉ đạo thực hiện cụ thể ở miền Nam. Đối với những vấn đề quan trọng có quan hệ đến toàn quốc hoặc đối với nhiệm vụ chiến lược toàn miền Nam thì phải xin chỉ thị của Trung ương, Trung ương Cục có quyền đề ra những chủ trương chính sách lớn để đối phó kịp thời với tình hình; nhưng phải báo cáo ngay với Trung ương và Bộ Chính trị… 4. Trung ương Cục miền Nam có một bí thư, một hoặc hai phó bí thư do BCH Trung ương chỉ định và Ban Thường vụ, do hội nghị Trung ương Cục cử. Trung ương Cục cần tổ chức các cơ quan giúp việc cho phù hợp với tình hình và yêu cầu công tác của mình.

VSTK - 4167

Lê Đức Thọ và Nguyễn Thị Định đang trao đổi công tác tại khu Căn cứ Trung ương Cục. 1

2

3

4

5

6

7

5. Trung ương Cục thường lệ sáu tháng họp một lần. Tùy tình hình cụ thể, Trung ương Cục có thể họp sớm hơn hoặc muộn hơn. Trung ương Cục miền Nam do đồng chí Nguyễn Văn Linh làm Bí thư, có nhiệm vụ chỉ đạo toàn bộ công tác Đảng ở miền Nam, trực tiếp lãnh đạo cuộc kháng chiến ở Nam Bộ. Trung ương Cục miền Nam đầu tiên đóng tại Mã Đà, chiến khu Đ, đến tháng 2/1961 chuyển về Bắc Tây Ninh với tên hiệu là Cục R, và trải qua nhiều lần di chuyển và xây dựng căn cứ địa cách mạng…

8

Nguyễn Văn Linh tại căn cứ Trung ương Cục miền Nam, ngày mồng 5 Tết năm Ất Mão (1975). 9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

Thực tiễn hào hùng của cuộc kháng chiến đã chứng minh cho quyết định thành lập Trung ương Cục miền Nam là một chủ trương đúng đắn, sáng tạo của Đảng. Trung ương Cục đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ lịch sử của mình và để lại những bài học quý báu. Đó là bài học về xây dựng căn cứ địa, xây dựng phong trào cách mạng gắn bó máu thịt với nhân dân. Đó là bài học dân bám đất, Đảng bám dân, du kích, bộ đội bám chắc thắt lưng địch mà đánh…Đó còn là bài học về tinh thần chủ động tiến công địch về mọi mặt, đánh lui từng bước, đánh đổ từng bộ phận, tiến lên giành thắng lợi hoàn toàn. Đặc biệt là bài học xây dựng tổ chức Đảng vững về chính trị, giỏi về công tác quần chúng là điều kiện tiên quyết dẫn đến thắng lợi của cách mạng nước ta trước kia cũng như trong công cuộc đổi mới hiện nay. Về tổ chức, Trung ương Cục miền Nam là một bộ phận của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao Động CSVN, gồm một số Uỷ viên Trung ương được Ban Chấp hành Trung ương cử ra và được uỷ nhiệm chỉ đạo toàn bộ công tác của Đảng ở miền Nam.

VSTK - 4168

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

Trung ương Cục miền Nam đặt dưới sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương, do Bộ Chính trị Đảng Lao Động CSVN thường xuyên thay mặt Trung ương trực tiếp chỉ đạo.Trung ương Cục miền Nam có một Bí thư, một hoặc hai Phó bí thư do Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao Động CSVN chỉ định và Ban Thường vụ do Hội nghị Trung ương Cục bầu cử. Ngoài ra, tuỳ theo tình hình và yêu cầu công tác, Trung ương Cục miền Nam sẽ tổ chức các cơ quan giúp việc như các Ban: Quân sự, An ninh, Tuyên huấn, Hậu cần v.v... Trung ương Cục thường lệ 6 tháng họp một lần. Tùy tình hình cụ thể, Trung ương Cục có thể họp sớm hơn hoặc muộn hơn. Về nhiệm vụ của Trung ương Cục miền Nam, Ban Chấp hành Trung ương Đảng quy định như sau: - Căn cứ vào nghị quyết của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng và những chỉ thị, nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị về cách mạng miền Nam mà đề ra chủ trương, chính sách, phương châm, kế hoạch công tác và chỉ đạo thực hiện cụ thể ở miền Nam. Đối với những vấn đề có quan hệ đến toàn quốc và kế hoạch chung toàn miền Nam thì phải xin chỉ thị của Trung ương và Bộ Chính trị. Trong trường hợp đặc biệt cấp bách không kịp xin chỉ thị của Trung ương, Trung ương Cục có quyền đề ra những chủ trương, chính sách lớn để đối phó kịp thời với tình hình, nhưng phải báo cáo ngay với Trung ương và Bộ Chính trị. - Chấp hành Cương lĩnh, những quy định cụ thể của Trung ương và Điều lệ Đảng đối với Đảng bộ miền Nam, tổ chức ra Đảng bộ các cấp ở miền Nam và lãnh đạo các đảng bộ đó hoạt động. Trung ương Cục miền Nam còn thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng quản lý và phân phối cán bộ của Đảng ở miền Nam, thành lập các Đảng đoàn trong các tổ chức quần chúng, quản lý và phân phối tài chính của Đảng ở miền Nam.202 Ngày 15-2-1961, Bộ Chính trị ra Nghị quyết thống nhất các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam, lấy tên là Quân đội giải phóng miền Nam (gọi tắt Quân giải phóng miền Nam). Ngày 27-3- 1961, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao Động CSVN quyết định nhân sự Trung ương Cục miền Nam gồm có: Nguyễn Văn Linh (Mười Cúc)- Bí thư Trung ương Cục; Phan Văn Đáng và Võ Chí Công (Võ Toàn)- Phó Bí thư Trung ương Cục; các uỷ viên VC tại Trung ương Cục gồm có Phạm Văn Xô, Phạm Thái Bường, Võ Văn Kiệt, Trần Lương (Trần Nam Trung), Nguyễn Đôn, sau đó bổ sung thêm Trần Văn Quang (Bảy Tiến), Trương Chí Cương (Tư Thuận).203 Chấp hành Chỉ thị của Bộ Chính trị, tháng 10-1961 Trung ương Cục họp Hội nghị mở rộng lần thứ nhất chính thức công bố quyết định thành lập. Xứ ủy đảng Lao Động CSVN Nam Nộ Nguyễn Văn Linh được chỉ định làm Bí thư Trung ương Cục. VSTK - 4169

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

Ngày 10-10-1961, Trung ương Cục miền Nam họp Hội nghị mở rộng lần thứ I tại Chiến khu Đ nêu lên 10 công tác cụ thể: 1- Đẩy mạnh phong trào đấu tranh chính trị của quần chúng tấn công địch. 2- Đẩy mạnh đấu tranh vũ trang phối hợp với đấu tranh chính trị, phá tan kế hoạch Staley-Taylor của địch, chuẩn bị mọi mặt cho tổng khởi nghĩa và đối phó với những âm mưu mới của địch. 3- Tăng cường vận động binh lính và sĩ quan trong quân đội địch, coi đây là công tác có tính chất chiến lược cần quán triệt trong suốt quá trình cách mạng. 4- Đẩy mạnh công tác mặt trận và dân vận, tập hợp mọi lực lượng, tận dụng mọi khả năng chống Mỹ - Diệm. 5- Tiếp tục xây dựng và mở rộng căn cứ địa. 6- Cố gắng làm tốt công tác chính quyền ở vùng giải phóng. 7- Coi trọng và kịp thời đẩy mạnh công tác kinh tế, tài chính nhằm cải thiện đời sống nhân dân, bảo đảm nhu cầu to lớn của cách mạng và đấu tranh chống địch. 8- Ra sức tuyên truyền, giáo dục và đưa quần chúng đô thị ra đấu tranh chống địch, xây dựng và mở rộng cơ sở cách mạng ở thành thị. 9- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục. 10- Củng cố, xây dựng và phát triển Đảng và Đoàn 204

Ngày 27-3-1961, Trung ương Đảng Lao Động CSVN chỉ định nhân sự của Trung ương Cục miền Nam gồm 8 người, do Nguyễn Văn Linh, ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Xứ ủy Nam Bộ làm Bí thư; Phan Văn Đáng, Võ Toàn (Võ Chí Công) làm Phó Bí thư. 205 Trung ương Đảng Lao Động CSVN quyết định Đảng bộ VC miền Nam của Đảng Lao động CSVN cần lấy tên riêng là Đảng Nhân dân cách mạng Việt Nam để công khai lãnh đạo cuộc kháng chiến ở miền Nam. Chỉ thị của Trung ương Cục ngày 27/11/1961 chỉ rõ: “... đây chỉ là một sự đổi tên. Tuy danh nghĩa công khai có khác với miền Bắc nhưng bí mật trong nội bộ và về phương diện tổ chức thì Đảng bộ miền Nam trước sau vẫn là một bộ phận của Đảng Lao động Việt Nam, chịu sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương đứng đầu là Hồ Chủ tịch”.206

Cùng với phong trào Đồng khởi, đảng bộ miền Nam được khôi phục và phát triển lực lượng, số đảng viên vào cuối năm 1961 tăng lên hơn 30.000 người. Riêng ở Nam Bộ, vào cuối năm 1959, số đảng viên chỉ còn khoảng 5.000 người, vào cuối năm 1961, đã tăng lên gấp 5 lần: gần 25.000 người . Số đảng viên ở Nam Bộ được phân bố như sau: - Miền Đông Nam Bộ - Miền Tây Nam Bộ - Miền Trung Nam Bộ - Khu Sài Gòn - Gia Định

: 2.943 đảng viên : 10.057 đảng viên : 9.616 đảng viên : 1.446 đảng viên 207 *

VSTK - 4170

2

3/ HỆ THỐNG ĐƯỜNG MÒN HỒ CHÍ MINH VÀ KHỦNG HOÃN CHÍNH TRỊ TẠI VƯƠNG QUỐC LÀO

3

3.1 - ĐƯỜNG MÒN HỒ CHÍ MINH

1

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

Từ cuối năm 1960, Cộng Sản Bắc Việt quyết định khai thác kế hoạch mở một con đường mòn từ Bắc xuôi Nam dọc theo sườn phía Tây của dãy núi Trường Sơn và nằm về phía Đông lãnh thổ của vương quốc Lào. Mục tiêu của kế hoạch mở một hệ thống đường đường mòn từ Bắc Việt nhưng bên ngoài lãnh thổ Việt Nam là để thiết đặt một tuyến giao thông chuyển vận bộ đội, vũ khí, tiếp liệu quân sự cho MTGPMN và quân đội chính quy của CS Bắc Việt từ năm 1959 đến 30/04/1975 xuống phía Nam giáp giới vương quốc Cao Miên. Một con đường dài như thế xuyên qua rừng núi thác ghềnh hiểm trỡ lại nằm trên lãnh thổ nước Lào, cộng thêm với áp lực ngăn cản của Hoa Kỳ vì sợ vi phạm hiệp định Geneva, là ngoài tầm tay kiểm soát của quân lực VNCH. Cộng sản Bắc Việt đã phải có một quyết định liều lĩnh không sợ quân đội cánh hữu của vương quốc Lào phản ứng mặc dù quân đội nầy được Hoa Kỳ yễm trợ bởi vì đây là một tuyến đường chiến lược quan trọng duy nhất lúc đó để CS Bắc Việt có thể xâm nhập vào lãnh thổ VNCH ở miền Nam.208 Theo sự mô tả trong một bản tường trình có tựa đề RLG Military Operations and Activities in the Laotian Panhandle của tướng tư lệnh vùng 4 quân sự của chính phủ Hoàng Gia Lào/ RLG Soutchay Vongsavanh209 thì sự xâm nhập của những cán bộ CS tử miền Bắc vào miền Nam phát khởi từ năm 1959 khi CSBV quyết định yểm trợ và củng cố cuộc chiến tranh du kích ở miền Nam VNCH. Họ vượt vĩ tuyến thứ 17 qua hai ngã đường: - dùng đường biển Nam Hải bằng các loại ghe đánh cá, thuyền mành và các loại tàu thuyền chuyên chở hàng hóa; - hoặc bằng đường bộ, voi hay xe đạp qua các núi rừng của vùng núi hình đòn gánh của nước Lào. Họ xử dụng các con đường cũ hoang phế suốt dọc các đồi, núi hoặc dùng những con đường thời thuộc địa Pháp hay những con đường mòn xuyên ngang các rừng rậm đã được bồi đắp kể từ thời có chiến tranh Đông Dương. Tất cả những loại đường vừa kể hợp thành một hệ thống vận tải, chuyên chở gọi là Đường Mòn Hồ Chí Minh. Trong giai đoạn khởi thủy, hệ thống đường mòn HCM chỉ được xử dụng cho các công tác giao liên và chuyển vận những đơn vị nhỏ bộ đội CSVM nhưng về sau thì hệ thống đường mòn nầy được khai thác, xử dụng triệt đễ kể từ năm 1962. Hệ thống đường mòn nầy chạy xuyên qua những khu rừng nhiệt đới rậm rạp, đất cứng cằn cỗi sỏi đá đến độ những người dân thiểu số miền thượng cũng không thể sinh sống tại những vùng đất nầy với tình trạng sơ khai từ thời đại đồ đá tiếp nối đến ngày nay ở Lào. Rừng rậm rạp dày đặc, núi non hiểm trở, triền thẳng đứng. Trong thời Pháp thuộc cho tới thời quốc gia Lào được độc lập vùng nầy bị bỏ hoang phế không được khai khẩn hay kiểm soát vì quá

VSTK - 4171

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

xa xôi hốc hiểm, cô lập nhưng lại rất thích hợp và lý tưởng cho chiến sách du kích.

Khoảng cách từ đồng bằng sông Hồng Bắc Việt đi vòng bằng đường biển xuống đồng bằng sông Cửu Long Nam Việt sẽ xa hơn là đi xuyên dọc theo các hệ thống đường mòn Hồ Chí Minh. Các ngọn đèo ngang nằm giữa dãy núi Trường Sơn ở hai bên phía Đông và phía Tây, giữa Việt Nam và Lào thường là rất thấp nhưng muốn tới được những ngọn đèo nầy thì phảI vượt qua các suối sâu, ghềnh thác, rừng rậm dày đặc. Ở khu phía Bắc của hệ thống đường mòn HCM, CS Bắc Việt có thể xử dụng những hệ thống đường mòn cũ từ Keo Neua đến đèo Mụ Gia và trong những năm 1961, 1962, với sự thỏa thuận của hòang thân thân Cộng Savanaphouma và qua chương trình trợ giúp của CS Bắc Việt, những tuyến đương mòn cũ nầy đã được CS Bắc Việt xây dựng và cãi thiện nhưng ở khu phía Nam vì hàng năm cú mưa lũ rất nặng gây hại cho các tuyến đường cũ cho nên CS Bắc Việt Đã phải xây dựng nhiều tuyến đường mới. Nhìn trên bản đồ thì hệ thống đường mòn HCM được biểu thị bằng một đừng vẽ đơn độc chạy xuyên suốt tới lãnh thổ miền Nam VNCH nhưng trên thực địa thì VSTK - 4172

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

đây là cả một mạng lưới chằng chịt nhiều đương mòn họp lại quy hướng về phía Nam, tùy cơ ứng biến mà xử dụng xuyên qua những khu rừng rậm dày đặc để tránh né sự truy tìm của phi cơ quan sát từ trên không. Tuy gọI là đường mòn, nhưng có những vù phải dùng thủy lộ chẳng hạn như sông Sekong chảy dài từ A Shau đến Banbac và Attopeu ở phí đông Cao nguyên Bolovens. Hoạt động trên hệ thống đường mòn HCM phải thay đổi theo mùa. Vào mùa khô từ tháng 10 đến tháng 05 thì hoạt động chuyển vận nhiều hơn là trong mùa mưa. Công tác tiếp vận trên hệ thống đường mòn HCM chia ra từng giai đoạn bằng đoàn xe vận tải tuy nhiên xe đạp hay dân công cũng được xử dụng khi cần thiết và vật dụng tiếp tế được cất giữ tại các kho chứa hàng được thiết lập kề cận với các hậu trạm sửa chữa bảo trì và dưỡng quân. Các tuyến đường bị hư hại được sủa đắp lại rất nhanh chóng và hữu hiệu. Ngay sau khi quân phiệt Nhật Bản đảo chính thực dân Pháp ở Đông Dương vào tối ngày 9/03/1945, CSVM đã tiến chiếm và đóng chốt vùng Tchepone của vương quốc Lào. Vùng Tchepone trên bình diện địa dư nằm ở trung tâm của 3 quốc gia Đông Dương Việt-Miên-Lào và do đó vùng nầy chiếm một vị thế quan trọng về mặt quân sự. Các tuyến đường tập kết rút quân CSVM ra khỏi vùng Cao nguyên Trung phần của miền Nam Việt Nam và Cao Miên cùng với Nam Lào sau ngày ký kết Hiệp định ngừng bắn Geneva 1954 đều quy tụ về Tchepone trên đường rút quân về Bắc Việt sau khi đã chôn dấu vũ khí đạn dược nơi các hang động bí mật nằm dọc trên các tuyến đường mòn HCM và những vị trí chôn dấu nầy trở thành những căn cứ tiếp vận và hậu cần cho cuộc chiến tranh Đông Dương lần thứ II (1956-1975), cuộc chiến giữa hai chế độ Bắc - Nam của nước Việt Nam. Các hầm hố hang động dấu cất vũ khí, quân trang, quân dụng vừa kể sau nầy trở thành 6 căn cứ hậu cần (CSVN gọi là Binh trại) quan trọng của các lực lượng bộ đội CSBV dọc trên hệ thống tuyến đường mòn HCM và trong số nầy có 5 căn cứ rất quan trọng là: SAVANNAKHET

SOUTH VI ETNAM

A SHAU

612

.,.

Ban Bae

THAI LAND BAN THATENG

ATTOPEU

Pakse

Attopeu

SEDONE

1'a '2

PLATEAU

Pak Song

DES BOLOVENS

28

29

- Căn cứ 604 Tchepon - Căn cứ 611 Đông Muong Nang VSTK - 4173

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

- Căn cứ 612 Nằm giữa Sarvane và Ban Bae - Căn cứ 614 Đông Chavane - Căn cứ 609 Hướng Đông Attopeu trong vùng biên giới Việt-Miên và Hạ Lào.

Căn cứ 604 là trung tâm tiếp vận chiến thuật cho toàn thể các đơn vị bộ đội, binh chủng của CSBV hoạt động trên tuyến đường mòn HCM xuôi Nam Căn cứ 611 cung ứng phương tiện vận tãi để chuyên chở hàng tiếp vận phân phát từ căn 604 đến căn cứ 609. Căn cứ 611 còn là hầm chứa cùng với các óng dẫn nhiên liệu xăng dầu cung ứng cho căn cứ 609 và những đoàn xe tiếp vận quân sự di chuyển hai chiều cũng như cung ứng xăng dầu cho căn cứ 607 và các vùng phía xa xuống phía Nam cho đến thung lũng A Shau. Căn cứ 612 nằm giữa Chavane (Lào) và Khâm Đức (Nam Việt Nam) là một căn cứ tiếp liên trung gian quan trọng của hai căn cứ 604 và 611 để vận chuyển quân và hàng hóa vào vùng 2 chiến thuật và Mặt trận B3 của VC ở cao nguyên Trung phần VNCH. Căn cứ 609 là một căn cứ đặc biệt quan trọng vì nó có những đường giao thông tốt và thuận lợi để vận chuyển quân binh hàng tiếp liệu cho mặt trận B3 trong những lúc thời tiết xấu và trong suốt mùa mưa Căn cứ 613 ở gần Attepeu được xử dụng để tiếp vận bộ đội CSBV xuống vùng Nam Lào và Cao Miên Tất cả các căn cứ/Binh trạm hậu cần của bộ đội CSVM đều đặt dưới quyền chỉ huy và điều động của Đoàn Quân Sự Đặc biệt mang danh số 559 (thành hình vào ngày 19/05/1959) Đa số Binh Trạm đều có các binh chủng Công Binh, Tiếp Vận, Quân Y, Phòng Không và Bộ binh. Binh trạm còn có nhiệm vụ cung cấp nhiên liệu cho các đoàn xe tiếp vận và cung ứng thực phẩm cho các đoàn bộ đội CSBV xâm nhập lãnh thổ VNCH Mặc dù hệ thống đường mòn HCM nằm trên địa phận nước Lào, nhưng quân CS Pathet Lào không được xử dụng hệ thống đường mòn nầy và các bộ tộc người Lào miền Thượng đã bị bắt buộc di dân khỏi vùng có hệ thống đường mòn HCM. Cộng sản Bắc Việt xử dụng hệ thống đường mòn Hồ Chí Minh như là một vùng hậu trạm chiến lược của VC ở miền Nam Việt Nam. Các đoàn Công binh VC duy trì các hệ thống đường mòn cũ và kiến tạo thêm những tuyến đường mới, xây cất những kho chứa hàng dọc theo hệ thống đường mòn. Những tiểu đoàn dân công đàn ông, đàn bà tham gia công tác chăm sóc tu bổ, giữ gìn các trục lộ, đường đi, lối mòn và các kho chứa hàng. Các đơn vị y tế thết đặt những trạm y tế để chăm lo cho các bộ đội VC xuôi Nam và cán bộ nằm vùng địa VSTK - 4174

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

phương. Các đoàn văn công lưu động giữ nhiệm vụ giải trí và nâng cao tinh thần cho các đơn vị bộ đội của Binh Trạm đang phải sống khắc khổ khó khăn dọc xuôi hệ thống đường mòn HCM. Bộ đội CSBV xâm nhập được chuyển vận vào ban đêm từ Bắc Việt vượt sang biên giới nước Lào và từ đó ngụy trang tiếp tục cuộc hành trình đi bộ ngày đêm xuyên suốt trên các lộ trình của hệ thống đường mòn HCM hoặc từng đoàn nhỏ cho các binh chủng chuyên môn hoặc từng đơn vị 500 bộ đội chiến đấu để bù đắp quân số bị thiệt mất nơi các chiến trường ở miền Nam VNCH. Các Binh Trạm có nhiệm vụ cung ứng hướng đạo dẫn đường cho các đoàn bộ đội VC xâm nhập.209 * KHẢO LUẬN

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

Vương Quốc Lào với diện tích nhỏ hơn hết - nếu so sánh với Việt Nam-Cao-Miên và Thái Lan- và vào lúc bấy giờ chỉ có khoảng gần 4,000 cây số đường xá giao thông, chưa có đường tàu hỏa, với hai triệu dân số ít ỏi thường bị vây hãm thù địch bởi các lân bang kề cận nằm trên bán đảo Đông Dương. Những chức quyền trong chính phủ của Hoa Kỳ không biết rõ về các quốc gia nằm trên bán đảo Đông Dương cho nên họ thường hay chỉ vẽ rằng cần phải có những biện pháp để lấp chận vùng biên giới phía Nam Lào với miền Nam VNCH để ngăn ngừa luồn xâm nhập bộ đội và vật dụng quân sự của VC. Trên thực tế, không thể nào làm được việc nầy nếu CS Bắc Việt làm chủ tình hình trên suốt dọc dài đường ranh biên giới Lào Việt và bao vòng sang cả biên giới quốc gia Cao Miên ở phía hạ Lào. Đường ranh dài của biên giới Việt-Lào hầu hết gồm những đồi núi, vực sâu bất khả xâm phạm được che phủ bởi rừng rậm dầy đặc. Quân lực của VNCH và của các Đồng Minh không thể nào có đủ số lượng quân binh để kiểm soát khu biên giới nầy. Ở vùng biên giới Việt-Miên, VNVH với Hoa Kỳ cũng chỉ có thể ngăn chận một số lượng nhỏ xâm nhập của CS Bắc Việt. Trong những năm cuối của thập niên 60, ngay cả khi Hoa Kỳ đỗ vào miền Nam Việt Nam ½ triệu quân và xử dụng những phương tiên quân sự trinh sát hiện đại thương thặng thì CS Bắc Việt vẫn có thể tiếp tục xâm nhập bộ đội và vật dụng quân sự ồ ạt vào miền Nam VNCH qua hệ thống đường mòn HCM dài 900 cây số bao gồm cả biên giới phía bắc Cao Miên.

http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_S%C6%A1n http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_S%C6%A1n

VSTK - 4175

http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_S%C6%A1n

VSTK - 4176

http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_S%C6%A1n 1

VSTK - 4177

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

3.2 - DI SẢN CỦA TỔNG THỐNG EISENHOWER : KHỦNG HOÃN CHÍNH TRỊ TẠI VƯƠNG QUỐC LÀO -

Những điều khoản trong Hiệp định Geneva về vương quốc Lào kêu gọi chấm dứt mọi hoạt động thù nghịch và rút hết các lực lượng quân sự ngoại nhập ra khỏi quốc gia nầy. Sự kêu gọi nầy không thể thúc buộc Cộng Sản Pathet Lào thay đổi chủ trương quá khích nhằm lật đổ chính quyền hiện hữu của vương quốc nầy. Những điều khoả vừa kể cũng không thể nào thúc buộc CS Bắc Việt rút lui bộ đội “cố vấn cho CS Pathet Lào” của họ trên lãnh thổ Lào. Phe cánh hữu và phe trung lập Lào cũng đang tranh giành quyền lực và kiểm soát chính quyền trung ương đang liên tục thay ngôi đổi chủ giữa hai phe cánh hữu và trung lập. Chính quyền của tổng thống Hoa Kỳ Eisenhower ủng hộ phe cánh hữu không CS do tướng Phoumi Nosavan cầm đầu với chủ trương chống Cộng Sản. Phe trung lập do hoàng thân Souvana Phouma cầm đầu cũng nhận được một số viện trợ từ chính quyền Hoa kỳ hiện hữu nhưng viện trợ nầy chấm dứt kể từ khi Souvana Phouma hợp tác với CS Pathet Lào do người anh em họ là hoàng thân Souphanouvong cầm dầu. CS Pathet lào được sự ủng hộ và huấn luyện bởi CS Trung Quốc và CS Bắc Việt vì e sợ rằng Lào sẽ trở thành một căn cứ quân sự chống Cộng Sản, đe dọa an ninh và ngăn cản cho chính sách bành trướng lãnh thổ của CS Trung Quốc và CS Bắc Việt tại vùng Đông Nam Á Châu. Tháng 03/1958, bộ đội và cán bộ CS Bắc Việt ồ ạt tiến vào lãnh thổ Lào để yểm trợ cho bộ đội CS Pathet Lào 210 Tháng 09/1960, một đại úy binh chủng nhảy dù của phe Trung lập Lào là đại úy Khong Le thực hiện một cuộc binh biến đảo chính lật đổ chính quyền phe cánh hữu hiên đang do tướng Phoumi Nosavan lãnh đạo và trao quyền lãnh đạo chính phủ vương quốc Lào cho phe trung lập của Souvana Phouma để nhân vật nầy lập một chính phủ liên hiệp với CS Pathet Lào của Souphanouvong. Chính quyền Hoa Kỳ Eisenhower không công nhận chính phủliên hiệp nầy và lại vẫn tiếp tục ủng hộ phe cánh hữu của tướng Phoumi để kháng cự lại phe Liên Hiệp của chính quyền Lào khiến phe trung Lập phải ngả theo CS Liên Sôi, hợp tác với CS Pathet Lào và hoàng thân thủ tướng thân Cộng Souvana đã thực hiện các cuộc thăm viếng hữu nghị ở Bắc Kinh và Hà Nội. Cộng Sản Bắc Việt đã nấm lấy ngay thời cơ “hữu nghị” để khai thác và củng cố hệ thống đường mòn HCM trên lãnh thổ Lào, phía Tây dãy núi Trường Sơn Phe trung lập thân CS Pathet Lào không đủ khả năng để loại trừ phe cánh hữu. Để có lý do hiện diện và khai thác hệ thống đường mòn Hồ Chí Minh trên lãnh thổ Lào, vào năm 1960 CS Bắc Việt đã ào ạt đưa bộ đội VC tham chiến đối đầu với phe cánh hữu trên nhiều mặt trận ở Lào khiến cho cục diện đấu tranh quân sự ở quốc gia nầy thay đổi, tạo sự thắng thế cho phe trung lập thân CS. Phe cánh hữu phản ứng lại bằng cách đánh chiếm thủ đô Vientiane cách xa các vùng tập trung của bộ đội CS Bắc Việt ở phía Bắc Lào và quốc vương Lào trao quyền chính phủ cho Souvana khiến cho CS Liên Sô và CS Trung Quốc lên tiếng ủng hộ chính phủ Liên Hiệp thân Cộng của hoàng thân Souvana. CS Liên VSTK - 4178

1

2

3

4

5

6

Sô viện trợ vũ khí và trọng pháo cho quân của chính quyền Souvana gửi qua trung gian của CS Trung Quốc và CS Bắc Việt. Quân CS Bắc Việt đội lớp bộ đội CS Pathet Lào vây hãm thị xã Nong Het gần biên giới Bắc Việt ỡ phía Bắc nhưng bị quân đồn trú bộ tộc Hmong kháng cự mãnh liệt khiến cho CS Bắc Việt phải tăng viện thêm trung đoàn số 342 và tạo lập một tuyến đường vận tải dài 10 cây số từ Mường Xen đến Nong Het. 211.

Nguồn: http://www.asianbiketour.com/wp-content/uploads/2012/03/ETTabBox-Laos-Map.jpg 7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

Ngày 28/12/1960 quân CS tấn công và chiếm đóng Nong Het sau ba ngày giao tranh, Cùng trong một thời gian đó, quân CS cũng đánh chiếm thị trấn Lang Khang ở Nam Lào của CS Bắc Việt, CS Pathet Lào và phe Trung lập thân Cộng đang thực hiện ý đồ chia cắt quốc gia Lào làm đôi. Điều nầy đã khiến cho tổng thống Eisenhower sau khi hội ý với các cố vấn đã phải lên tiếng kêu gọi sự can thiệp của hai cường quốc chủ chốt Anh, Pháp của Hội Nghị Geneva 1954 cùng với các thành viên của Tổ chức Phòng thủ Đông Nam Á SEATO đồng thời cũng khuyến cáo CS Liên Sô rằng Hoa Kỳ đã huy động lực lượng quân sự sẵn sàng tham chiến ở Lào chứ không thể để cho quốc gia Lào rơi vào tay CS cho dù có hay không sự tham gia của các quốc gia đồng minh của Hoa Kỳ. Phản ứng của của các giới chức hành Pháp Hoa Kỳ nói chung và cá nhân của Tổng Thống Hoa Kỳ Eisenhower nói riêng có thể coi như là quá chần chừ chậm chạp nếu không nói là cố tình để cho qua hết nhiệm kỳ của Tổng Thống Eisenhower vào một vài tuần lễ cuối năm 1960 và trút gánh nặng giải quyết cuộc khủng hoảng ở Lào cho Tổng Thống Hoa Kỳ kế tiếp. Nếu cuộc khủng hoảng ở Lào xảy ra sớm hơn thì người ta không biết tổng thống Eisenhower có nhất quyết đơn phương đưa quân của Hoa Kỳ sang ngăn chận quân CS Bắc Việt hay không? 212

*

VSTK - 4179

4/ CHIẾN TRANH ĐẶC BIỆT CỦA TÂN TỔNG THỐNG HOA KỲ J.F.KENNEDY 1

4.1 THAY ĐỔI ĐƯƠNG LỐI VÀ CHÍNH SÁCH CỦA HOA KỲ Ở VIỆT NAM

2

(i) Chuyến công du cuối năm 1960 của tướng E. Lansdale miền Nam VNCH

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

Sau khi đại sứ Hoa Kỳ Durbrow vào tháng 05/1960 không chấp nhận đề nghị tăng gia viện trợ cho chính quyền VNCH do tổng thống Ngô Đình diệm độc quyền lãnh đạo, nhiều viên chức cao cấp của Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ đã cố gắng thuyết phục và đề nghị với bộ Ngoại Giao đưa tướng E.Lansdale trở lại miền Nam VNCH dưới hình thức một chuyến công du quan sát tình hình và nhận định diễn biến đang xảy ra tại đó. Tuy nhiên hậu ý của Bộ Quốc Phòng là thăm dò thái độ hành động và cung cáchg cư xử giữa đại sứ Durbrow và Tổng thống Diệm.214 Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ và cá nhân đại sứ Durbrow đã đối kháng đề nghị nầy của Bộ Quốc Phòng vì Durbrow cho rằng ông Diệm sẽ lạm dụng thâm tình bè bạn với Landsdale khiến cho Lansdale sẽ không có được những nhận định trung thực về cá nhân và chính sách hiện hữu của ông Diệm: “Do not believe Diem desires him as much as advisor anti-guerrilla activities, but hopes use ‘old sympathetic friend’ to reverse pressure Dept and Embassy putting on Diem to take what we consider needed steps his and our interests.” (Đừng tin rằng Ông Diệm mong muốn nhiều nơi đương sự như là một cố vấn chống các hoạt động du kích, nhưng Ông Diệm hy vọng lợi dụng “ thân tình bè bạn cũ” để đối phó với áp lực của bộ và Tòa Đại sứ đang áp đặt lên Ông phải chấp nhận điều mà chúng ta xem như là những bước cần thiết cho những quyền lợi của Ông và của chúng ta.) 215 Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ cũng chấp nhận nhận xét của Durbrow về Landsdale đồng thời cũng nêu lên nhiều lý do để phản đối chuyến công du VNCH của tướng Landsdale do bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ đề nghị. Trong một giác thư đề ngày 18/05/1960, của Cục Trưởng Đông Nam Á Sự Vụ của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ Anderson, Daniel V. (Director of the Office Of SEA Affairs, Department of State; member of the interdepartment Task Force on Viet Nam from May 1961) gửi cho Phụ tá Bộ Trưởng Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ Parson, J.Graham (Assistance Secretary of State for Far Eastern Affair until March 30, 1961) có nêu ra 04 lý do chính yếu để phản biện việc đề cử tướng Lansdale công du VNCH: 1- Sẽ càng làm giảm thêm sự hiện diện của đại sứ Durbrow vốn đang bị lu mờ bởi tướng Williams, trưởng đoàn Cố Vấn Quân Sự Hoa Kỳ MAAG. 2- Vì Lansdale là một sĩ quan của binh chủng Không Quân Hoa Kỳ cho nên nếu được chọn là một cố vấn cho tổng Thống Diệm nhưng lại phải đặt trực thuộc dưới quyền của đại sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam sẽ là một chuyện dị

VSTK - 4180

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

thường không đúng quy tắc ngoại giao. Đây là thời điểm mà tiếng nói của chính quyền Hoa Kỳ ở Việt Nam cần phải có tính cách kiên quyết, rõ ràng. 3- Sự hiện diện của Lansdale sẽ khuyến khích cho ông Diệm có thêm khuynh hướng mạnh mẽ đương đầu với các cố vấn Hoa Kỳ. 4- Sau cùng, những viên chức cao cấp cấp Hoa Kỳ phục vụ cùng thời với Lansdale ở Việt Nam ngày trước đã mạnh mẽ chống đối thái độ gọi là “Sự hiểu biết của Lansdale một mặt nào đó về quan điểm và những phương cách hành động”, điều nầy không nhất thiết là đương sự sẽ ủng hộ mạnh mẽ các quan điểm và chính sách của Hoa Kỳ, đặc biệt là đối với thái độ của Việt Nam đối với Cao Miên trong những cuộc tham kiến với ông Diệm.216 Với áp lực phản kháng mạnh mẽ của các viên chức cao cấp ở Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, Bộ Quốc Phòng phải rút bỏ đề nghị chuyên công du sang Việt Nam của tướng Lansdale.217 Mặc dù đại sứ Durbrow cố sức viện dẫn đủ thứ lý do để ngăng cản, nhưng cuối năm 1960, tướng Lansdale cũng được phép thực hiện chuyến công du sang Việt Nam. Sau khi hoàn thành chuyến công du vào đầu năm 1961, Lansdale viết báo cáo rằng miền Nam Việt Nam Cộng Hòa đang “lâm vào tình trạng nguy ngập” và cần phải có “phương cách giải quyết khẩn cấp”. Theo Lansdale thì Ông Diệm vẫn chưa có thể bị thay thế và lưu ý rằng những nhân vật chính trị đối lập không có những tư tưởng xây dựng. Mặc dù nhân dân thị thành đang bị kềm kẹp dưới chế độ của ông Diệm nhưng chưa bao giờ họ có được một cuộc sống sung túc như hiện nay. Người dân ở nông thôn có cuộc sống thấp kém hơn nhưng lại nghiêng về phía chính quyền của ông Diệm nhiều hơn và họ chống trả quyết liệt chính sách khủng bố của Việt Cộng bằng những loại vũ khí thô sơ hoặc lỗi thời mà không có được một sự trợ giúp nào đúng mức. Trong bản báo cáo của mình, Lansdale kêu gọi chính quyền Hoa Kỳ cần thay đổi đường lối thù nghịch sang đường lối hữu nghị tôn trọng lẫn nhau để Hoa Kỳ có thể tạo dựng lại ảnh hưởng của mình đối với ông Diệm. Và muốn được như thế thì chính phủ Hoa Kỳ cần phải triệu hồi và thay thế ngay đại sứ Durbrow. Lansdale nhận định rằng, CS Liên Sô và CS Trung Quốc chưa bao giờ gây khó dễ cho ông Hồ Chí Minh nhưng họ chỉ biết viện trợ và khích động họ Hồ mà thôi.218 (ii) Chính sách mới của tân tổng thống Hoa Kỳ ở miền Nam VNCH

Từ những tháng đầu kể từ khi nhậm chức, tân Tổng Thống Hoa Kỳ J.F.Kennedy đã quan tâm về một giải pháp quân sự ở Việt Nam và không bao lâu sau đó đã bắt đầu quân sự hóa chủ trương can thiệp vào Việt Nam mà cựu Tổng Thống Esenhower đã chủ xướng vào cuối nhiệm kỳ của ông. Trong khi mọi áp lực của nhiều giới chức cao cấp quân sự và dân sự trong chính quyền hành pháp Hoa Kỳ trong chủ trương đưa quân đội Hoa tham gia trực tiếp vào chiến trường Việt Nam T.T Kennedy đã không quan ngại về việc phối trí nhiều phi công máy bay trực thăng và cố vấn quân sự Hoa Kỳ tham chiến bên cạnh VSTK - 4181

1

2

3

4

5

quân lực VNCH và đã ra lệnh thi hành việc phối trí nầy rất sớm. Tước đây, mặc dù không công nhận sự quy định của hiệp định Geneva trên bình diện giải quyết chính trị giữa hai miền Nam-Bắc VN nhưng TT Eisenhower lại chịu tuân thủ những quy định về mặt quân sự của hiệp định nầy ngay cã việc gia tăng cố vấn quân sự cho VNCH theo mức quy định tối đa là 685 người.219 .

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

Chỉ sau một tuần lễ nhậm chức, ngày 28/01/1961, TT Kennedy đã triệu tập một phiên họp giới hạn các cố vấn cao cấp của Tò Bạch Óc để nghị bàn phương hướng giải quyết hai vấn đề trọng yếu Cuba và Việt Nam. Theo lời khẩn khoản của cố vấn Rostow mười ngày trước đây, TT Kennedy đã bỏ thời gian đọc xong bản phúc trình của tuớng E.Lansdale sau hai tuần lễ công du nhận định tình hình miền Nam VNCH vào cuối nhiệm kỳ của cựu TT Eisenhower. Trong khi phát biểu khai mạc buổi họp, TT Kennedy đã tuyên bố rằng bản phúc trình của tướng Lansdale đã giúp cho TT lần đầu tiên biết được về mối nguy cơ và tình hình khẩn cấp ở miền Nam VNCH.220 Theo sử gia tiến sĩ George McT. Kahin (1918-2000), giáo sư và giám đốc sử học chuyên khoa Đông Nam Á Châu đại học Cornell Hoa Kỳ thì trong buổi họp thu nhỏ nầy có sự hiện diện của đương kim bộ trưởng Quốc phòng Mc. Namara, Ngoại trưởng Dean Rusk, Cục trưởng tình báo CIA Allan Dulles, phụ tá Viễn đông Sự vụ, tướng Lansdale, Rostow và có thể là cũng có sự hiện diện của Mc George Bundy. Phúc trình của tướng Landsdale là bản phúc trình mà đương sự đã gửi cho Phụ tá Bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ vào cuối nhiệm kỳ của cựu tổng thống Eisenhower 220bis với những điểm chính yếu như sau: -Theo tình hình đang diễn ra thì chính quyền của Ông Diệm ở Sài Gòn chỉ có đủ khả năng trì huởn sự sụp đỗ của miền Nam VNCH. -Nếu CS Bắc Việt thắng VNCH thì những quốc gia còn lại ở Đông Nam Á Châu sẽ bị khốn đốn mang họa một cách dễ dàng với hiểm họa CS bởi vì những lực lượng địa phương còn lại ở vùng nầy nếu so sánh với VNCH hiện nay thì không có lực lượng nào gan dạ hơn để có thể đơn phương đối phó với CS. -Sự sụp đỗ miền Nam VNCH sẽ là một cái tát nghiêm trọng lên uy tín của Hoa Kỳ gây ảnh hưởng xấu ở Châu Á và khắp thế giới vì họ đang tin tưởng rằng VNCH đang được tự do không bị CS xâm lấn là nhờ có uy thế giúp đỡ của Hoa Kỳ đứng kề cận. -Tuy nhiên, nếu muốn VNCH tiếp tục được tự do và tiếp tục là một tiền đồn ngăn chận CS thì Hoa Kỳ cần phải thay đổi thái độ đối xử với chính quyền hiện tại ở Sài Gòn.

VSTK - 4182

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

-Vai trò thái thú hiềm khích của đương kim đại sứ Hoa Kỳ Durbrow bên cạnh chính quyền Sài Gòn hiện nay không còn thích hợp bởi vì Ông Diệm tin chắc rằng đại sứ Hoa Kỳ đã có những cảm tình mạnh mẽ với các phần tử cầm đầu cuộc binh biến ngày 11/11/1960 nhằm ám sát ông Diệm và lật đỗ chính quyền hiện hữu: Đại sứ Durbrow phải được triệu hồi và chấm dứt nhiệm vụ và Hoa Kỳ cần phải có một tân đại sứ có khả năng lãnh đạo, thấu rõ tình hình miền Nam VNCH, có sự thông cảm và hiểu biết một cách vô tư công bình, thân hữu trong mối liên hệ với người Á Châu. -Và trên hết, tân đại sứ Hoa Kỳ phải là người có thể làm việc hợp tác với ông Diệm và chỉ với ông Diệm mà thôi vì Ông Diệm hiện nay là người VNCH chống duy nhất có đủ khả năng lãnh đại, điều hành và kiên quyết chống CS. Tổng thống Kennedy hầu như bị khuất phục bởi những điều phúc trình và sự bênh vực ông Diệm của tướng Landsdale để đi tới quyết định thay thế đại sứ Durbrow và tưởng chừng như sẵn sàng ý định cắt cử tướng Lansdale làm tân đại sứ Hoa Kỳ bên cạnh VNCH nhưng ngay lúc đó phải bỏ qua ý định nầy vì có sự phản đối của những phần tử cao cấp thuộc Bộ Ngoại giao và bộ Quốc phòng. Cuối cùng, TT Kennedy đã phải chọn Frederic E. Nolting thay thế Durbrow. Tân đại sứ Hoa Kỳ nhậm chức ngày 10/05/1961. 221 Sự kiện được đồng loạt hưởng ứng trong cuộc họp kể trên chính là từ bản dự thảo kế hoạch phản công CS của nhóm viên chức hành pháp cao cấp của tòa Bạch Ốc vào cuối nhiệm kỳ của TT Eisenhower. Bản kế hoạch nầy do cựu phụ tá bộ trưởng Ngoại giao đặc trách Viễn Đông Sự Vụ Graham Person trình bày để yêu cần cung ứng một ngân khoản 41.1 triệu Mỹ Kim viện trợ thêm cho chính quyền của ông Diệm nhằm tăng gia quân số của quân lực VNCH từ 150,000 lên 170,000 người đồng thời cũng để cãi thiện khả năng chiến đấu lực lượng Bảo an Dân vệ. Khi TT Kennedy hỏi rằng nếu làm như thế liệu rằng VNCH có thể chuyển biến từ thế thủ sang thế công hay không mà chưa cần phải đề cặp tới vấn đề chính trị thì được tướng Landsdale trả lời rằng “đáp ứng cật lực, tận tình của Hoa Kỳ sẽ khiến cho CS e ngại trong năm 1961 và giúp VNCH xoay chuyển sang thế phản công CS vào năm 1962.” Landsdale tin tưởng rằng việc gia tăng quân số 20,000 cho quân lực VNCH là cần yếu cho cho các chiến dịch bình định tiêu diệt du kích CSVM ở miền Nam VNCH. Ngày 30/01/1961, TT Kennedy đãcho phép viện trợ thêm cho VNCH $28.4 triệu đô la để gia tăng 20,000 quân số cho QLVNCH và $12.7 triệu đô la để gia tăng chất lượng khả năng của lực lượng Dân Vệ của VNCH phòng chống du kích CSVM ở các vùng sâu và vùng xa đô thị.222 Cũng từ buổi họp nầy TT Kennedy đã lặp lại ý muốn thực hiện những hoạt động du kích, tình báo và đánh phá CSVM ngay bên trong lòng lãnh thổ miền Bắc của VNDCCH nhằm nâng cao tinh thần chiến đấu chống CS của VNCH ở miền Nam. Mặc dù ngân quỹ “khẩn cấp” của Hoa Kỳ trước đây tài trợ cho VSTK - 4183

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

những hoạt động bí mật loại nầy cho miền Nam VNCHcùng với Vương Quốc Lào rất thấp và sẽ gặp khó khăn để có thể gia tăng thêm nhưng TT Kennedy cho rằng trở ngại nầy không phải là khó giải quyết và chỉ vài tháng sau đó, TT đã cho phép bí mật đưa các quân thám báo và biệt kích Việt Nam xâm nhập vào lãnh thổ miền Bắc đồng thời thiết đặt một mạng lưới các căn cứ bí mật và tiếp vận cho các toán biệt kích thi hành nhiệm vụ phá hoại và gây rối với sự tham gia yểm trợ không vận của các hảng hàng không tư nhân của Hoa Kỳ đang hoạt động ở miền Nam VNCH. Đồng thời, tân TT Hoa Kỳ cũng cho phép tăng cường thêm cho VNC 100 nhân sự quốc phòng chính quy và 400 quân binh Lực Lượng Đặc Biệt thường gọi là Lính Mũ Xanh (Green Berets), vượt quá chỉ số quy định giới hạn của Hiệp định Geneva 1954. Sau cuộc mít tinh nầy, TT Kennedy đã xếp Việt Nam vào một trong bốn vùng đang bị khủng hoảng vì nạn CS là Cuba, Congo, Lào và Việt Nam.223 4.2 GIẢI QUYẾT KHỦNG HOẢNG Ở LÀO VÀ CUBA

(i) Lào Trước khi tuyên thệ nhậm chức Tổng Thống Hoa Kỳ vào ngày 20/01/1961, tân tổng thống đắc cử J.F.Kennedy đã tham dự một buổi tường trình của tổng thống mãn nhiệm Eisenhower về việc khủng hoảng hiện tại của Quốc Gia Lào. Theo cựu Tổng Thống Eisenhower thì quốc gia Lào giống như là một cái nút chai bằng ruột cây bần và nếu nút nầy bị phá vỡ thì đầy là khởi đầu cho tình hình sụp đỗ hầu hết vùng Viễn Đông vào tay CS. Khi được tân Tổng Thống hỏi vậy phải đối phó như thế nào thì được cựu Tổng Thống kiến nghị rằng “Liên hiệp với CS để thành lập một chính quyền trung lập cho quốc gia Lào hoặc Hoa Kỳ can dự vào cuộc khủng hoảng nầy dưới chiêu bài của Tổ chức Phòng Thủ Đông Nam Á/SEATO và nếu không thề thực hiện được bằng hai cách thức vừa kể thì Hoa Kỳ sẽ hành động đơn phương để cứu vảng quốc gia Lào. Tổng Thống tân nhiệm Kennedy đã có ý muốn nghiêng về giải pháp hành động quân sự đơn phương theo chủ trương của cựu Tổng Thống Eisenhower nhưng sau khi nghe Tham Mưu Trưởng Liên quân Hoa Kỳ ước định rằng ít nhất cần phải có 60,000 quân và sẵn sàng xử dụng vũ khí hạt nhân nếu CS Trung Quốc can thiệp. Một lực lượng lớn như thể thì chỉ có cách là giảm thiểu quân số Hoa Kỳ đang trú đóng ở Âu Châu để bảo vệ các quốc gia khác ở Châu Âu không rơi và quỹ đạo của CS Liên Sô vì cuộc khủng hoảng hiện đang xảy ra ở Berlin/Đông Đức. Do đó, T.T Kennedy đã bỏ qua giải pháp Hoa Kỳ hành động đơn phương và phải chấp nhận một Hội Nghị được Anh quốc và CS Liên Sô tán thành để các phe phái ở Lào thương nghị lẫn nhau thành lập một thể chế Trung Lập Liên Hiệp. Cuộc ngừng bắn giữa các phe phái thù nghịch ở Lào được thực hiện vào ngày 03/05/1961 nhưng mãi cho đến 13 tháng sau thì chính phủ Liên Hiệp Trung Lập Lào mới được thành hình với sự chia xẻ quyền lực của CS Pathet Lào trong thành phần chính phủ.224

VSTK - 4184

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

Có thể nói rằng tân Tổng Thống Hoa Kỳ Kennedy đã khai trương nhiệm kỳ của mình bằng một sự nhượng bộ phe CS ở một quốc gia nhỏ bé trên bán đảo Đông Dương. Sự nhượng bộ nầy chỉ là mộtphương cách gở rối có tính cách tiện lợi nhưng sự thật là một sự thất bại bất đắc dĩ đối với một tân tổng thống Hoa Kỳ bắt đầu chập chững vào nghề trên bình diện bang giao quốc tế. Tuy nhiên, Tổng thống Kennedy cho rằng bài diễn văn ngày 06/01/1961 của Thủ tướng CS Liên Sô Nikita Khrushchev tuyên bố ủng hộ các phong trào kháng chiến giải phóng dân tộc là đầy hăm dọa, thách thức nhắm vào sự đã kích Đế Quốc Tư Bản bốc lột Hoa Kỳ. (ii)

Cuba và sự kiện Vịnh Con Heo

Giữa lúc cuộc khủng hoảng tại vương quốc Lào chưa được giải quyết ổn thỏa thì tân TT Kenneedy đã bật đèn xanh cho nhóm người lưu vong Cuba chống chế độ CS của Fidel Castro thực hiện một chiến dịch xâm nhập vũ trang lên lãnh thổ Cuba có tên gọi là chiến dịch Zapata do Trung Ương Tình Báo CIA tổ chức và yểm trợ. Ngày 17/04/1961, từ sáng sớm, 1,500 quân binh Cuba lưu vong đã đỗ bộ lên hai bờ biển Xanh và bờ biển Đỏ ở vịnh biển Bahía de Cocinos –Vịnh Con Heo. Mặc dù bị bất ngờ ngạc nhiên về cuộc xâm nhập nầy nhưng bộ độ CS Cuba của Fidel Castro đã phản ứng kịp thời và hành động rất hiệu quả. Chỉ trong vòng bảy mươi hai tiếng đồng hồ, tòa bộ quân binh lưu vong xâm nhập đã bị bắt gọn: kế hoạch kháng chiến nổi dậy nhằm lật đỗ chế độ CS Fidelcastro bị chận đứng nhanh chóng.225 Thất bại liên tiếp của Hoa Kỳ trong vụ giải quyết vấn đề Lào ở Đông Dương trong vùng Châu Á và trong vụ đổ bộ thảm hại quân lưu vong Cuba lên vịnh biển Con Heo ở vùng Châu Mỹ khiến cho dư luận bên trong và bên ngoài Hoa Kỳ nghi ngại khả năng lãnh đạo khối tự do của TT Kennedy chống CS trên bình diện thế giới đặc. Đặc biệt là những nhà lãnh đạo ở Đông Nam Á Châu có khuynh hướng tự do tư bản thân Tây phương đã xem quốc gia Lào như là một biểu tượng sức mạnh chiến thắng lấn lướt và hiển nhiên của khối CS. Những cố vấn tài ba thân cận nhất tại Tòa Bạch Ốc đã làm mất lòng tin tưởng của vị tân TT trẻ thiếu kinh nghiệm của Hoa Kỳ và nhất là khiến cho trùm CS Liên Sô Nikita Khrushchev xử sự hóng hách trịch thượng đối với nhà lãnh đạo khối Tư Bản Tự Do thế giới trong cuộc họp mặt thượng đĩnh hai ngày 03 và 04/06/1961 tại thủ đô Vienna của nước Áo. Điều nầy khiến cho TT Kennedy phải nổi cơn thịnh nộ khi tường thuật lại với các viên chức cao cấp thân cận của mình rằng: “Hắn xem bản chức như là một đứa con nít.: He treated me like a little boy.” Thủ tướng Anh Harold Macmilan khi tưởng trình lên nữ hoàng Anh quốc về cuộc hội kiến với TT Kennedy ngay sau cuộc họp thượng đỉnh tay đôi ở Vienna chấm dứt đã ghi lại cảm nghĩ của mình như sau: “Vị TT đã được tiếp đãi hoàn toàn nồng nhiệt bằng thái độ lỗ mãng mang rợ của thủ tướng Liên Sô. Cung cách nầy của đương sự khiến cho bản chức nhớ

VSTK - 4185

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

lại chuyện ngày trước về cung cách đối xử ngoại giao của nhà độc tài phát xít Đức Quốc Xã Hitler đối với ngoại trưởng Halifax và thủ tướng Néville Chamberlain của Anh Quốc trong thế chiến thứ II. 226 Trong một cuộc phỏng vấn của James Roston, chủ nhiệm tờ báo New York Times, Kennedy cho biết rằng đây là một điều tệ hại nhất trong cuộc đời của mình và đây chính là hậu quả tai hại về sự kiện đã xảy ra ở Vịnh Con Heo/Cuba cho nên Khruschev tưởng rằng tân TT Hoa Kỳ là đần độn, thiếu kinh nghiệm. “Điều quan trọng hơn hết chính là hắn đang nghĩ rằng bản chức là một kẻ nhát gan không có khí phách. Để rồi xem chúng ta phải làm gì để cho Mạc Tư Khoa (Moscova) sáng mắt ra là Hoa Kỳ sẽ bảo vệ quyền lợi Quốc Gia của mình. Bản chức sẽ gia tăng ngân sách Quốc Phòng và sẽ đối đầu với bọn họ. Địa điểm mà Hoa Kỳ có thể thi hành sự đối đầu chính là ở Việt Nam. Chúng ta cần phải gửi thêm người của chúng ta sang bên đó.” 227 4.3 TÂN ĐẠI SỨ HHOA KỲ NOLTING VÀ CHUYẾN CÔNG DU CỦA PHÓ TT JOHNSON

Công việc bố trí nhanh chóng để gia tăng hành động một cách thuyết phục có thể bắt nguồn từ một phúc trình của toán hành động đặc nhiệm của TT Kennedy ở Việt Nam vào cuối tháng 04/1961 cho rằng 58% lãnh thổ miền Nam VNCH đang bị CSVM soát bằng phương cách khủng bố và tấn kích vào ban đêm nhắm vào gần như hầu hết các phạm vi thuộc quyền hạn của các cơ cấu hành chánh VNCH. Mặc dù có sự khuyến cáo của thứ trưởng Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ Chester Bowles cho rằng viện trợ thêm cho ông Diệm cần phải tùy thuộc vào sự thực thi của ông Diệm có làm tốt hơn về các mặt chính trị, hành chánh,và kinh tế hay không, TT Kennedy vẫn quyết định nghe theo sự cố vấn của tướng Lansdale, rằng việc gia tăng tiếp viện cho chính quyền VNCH cần được thực hiện ngay mà không cần phải chờ đợi như lời 228 khuyến cáo của Chester Bowles. Chester Bowles tuyên thệ nhậm chức (i) Tân đại sứ Hoa Kỳ F.Nolting

Đại sứ F. Nolting tới Sài Gòn từ đầu tháng 05/196. Đây là một đại sứ trẻ tuổi nhất của Hoa Kỳ (49 tuổi) so với những đại sứ khác của Hoa Kỳ từ trước tới nay. Cố vấn thân cận của TT Kennedy là Walt Rostow đã quen biết với F.Nolting từ lâu góp ý rằng tân TT sẽ thấy Nolting là một nhân vật cứng rắn hiếm có và chí khí. Trong tháng đầu tiên trong chức vụ đại sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn, Nolting rất trọng vọng TTVNCH nhưng cũng tự chế có và e dè đối với khả năng lãnh đạo của ông Diệm. Tháng 07/1961, Nolting phúc trình rằng Tổng Thống VNCH cần phải nỗ lực cãi tiến tối đa trong cuộc chiến để lấy lại

VSTK - 4186

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

niềm tin của nhân dân và nếu Ông Diệm không thực hiện được như vậy thì quân đội hoặc là CS sẽ lật đỗ Ông ấy. Trong phúc trình nầy, tân đại sứ Hoa Kỳ cho biết ông không muốn bày tỏ nhận định của mình một cách công khai tách bạch và sẽ tiếp tục đường lối đối xử như thế trong suốt nhiệm kỳ đại sứ của mình ở Sài Gòn để tránh không làm cho chính quyền VNCH mất tinh thần và bị mất mặt đối với nhân dân trong nước và dư luận ở ngoại quốc. Viên chức nầy viết rằng Hoa Kỳ cố gắng trợ giúp tạo lập một tình hình tâm lý mới mẻ và thắng cuộc. Trong vòng tháng 08/1961, Nolting có một tầm nhìn khả quan hơn về tiến độ cãi thiện trong chính quyền VNCH. 229 (ii)Chuyến công du của phó TT Lindon Johnson sang Sài Gòn

Để yểm trợ cho chính sách mới hữu nghị và xoa dịu nỗi lo âu ở khắp vùng Châu Á đối với sự thất thế của Hoa Kỳ đối với CS trong vụ giải quyết cuộc khủng hoảng ở Lào vi e sợ rằng Hoa Kỳ cũng sẽ lại tiếp nối bỏ rơi các quốc gia khác trước hiểm họa nhuộm đỏ của CS, TT Kennedy đã cử nhiệm phó TT L.B. Jonhson sang Sài Gòn và nhiều thủ đô khác của một số quốc gia Á Châu như Hong Kong, Thái Lan, Ấn Độ và Pakistan. Sự có mặt của nhân vật đứng thứ nhì của cường quốc Hoa Kỳ ở Sài Gòn là biểu hiện của sự gia tăng tín nhiệm của chính phủ Hoa Kỳ đối với chế độ của ông Diệm trong việc ổn định tình hình ở miền Nam Việt Nam như là một trái độn ngăn chận CS lan tràn xuống khắp vùng Đông Nam Á Châu. Với giác thư đề ngày 12/04/1961 của cố vấn Walt Rostow, chính quyền của TT Kennedy khởi sự dự trù cho cuộc thăm viếng Việt Nam nầy của phái đoàn chánh phủ Hoa Kỳ do phó TT Johnson cầm đầu như là để tham dự lể nhậm chức nhiệm kỳ II nhiệm kỳ II của TT Ngô Đình Diệm sẽ được tổ chức vào ngày 29/04/196. Tuy nhiên sự dự trù nầy không thể thực hiện ngay được và phải đợi mã cho đến ngày 12/ 05/1961 thì phái đoàn Hoa Kỳ do phó TT Johnson cầm đầu mới khởi sự chuyến thăm viếng hữu nghị các nhà lãnh đạo Đài Loan, Thái Lan và Việt Nam Cộng Hòa nhằm tìm hiểu sự thật và trấn an các quốc gia nầy rằng chính sách và đường hướng của Hoa Kỳ đối với cuộc khủng hoảng ở quốc Gia Lào không nhất thiết là Hoa Kỳ sẽ bỏ rơi các quốc gia khác vở vùng Đông Nam Á.230

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

Tài liệu lưu trữ hiện hành của Tòa Bạch Ốc hầu như là không nói ra được điều gì nhiều hơn so với những tập hồi ký được công bố về chuyến viếng thăm VNCH của phó TT Johnson. Qua những công điện do đại sứ Nolting từ Sài Gòn gửi về Hoa Thịnh Đốn, hiện nay người ta biết được rằng trong một buổi tiệc chiêu đãi ăn tối do đại sứ Nolting khoản đãi, phó TT Johnson có nêu ra với TT Diệm vấn đề Hoa Kỳ có thể đưa quân đội Hoa Kỳ tham chiến trực tiếp bên cạnh quân lực VNCH cùng với việc ký kết một hiệp ước song phương VNCH-Hoa Kỳ sau khi Johnson nghe ông Diệm đề cập đến việc CS thắng thế ở quốc gia Lào rất có thể sẽ gây ra nhiều vấn nạn cho VNCH. Người ta biết TT Diệm đã đáp ứng rằng VNCH chỉ muốn các lực lượng quân đội Hoa Kỳ sẽ VSTK - 4187

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

tham gia chiến đấu khi nào CS miền Bắc Việt Nam công khai xâm lăng miền Nam VNCH và VNCH cũng thấy không cần phải có một hiệp ước song phương. Đến nay người ta cũng chưa biết phó TT Johnson có hay không có được sự ủy quyền TT Kennedy để tuyên bố như thế nào nếu như TT Diệm đáp ứng một cách khẳng định về vấn đề Hoa Kỳ đưa quân vào miền Nam do phó TT Hoa Kỳ xướng xuất. Có thể là Johnson sẽ cố gắng làm cho ông Diệm ngã lòng nếu ông Diệm rất mong muốn chuyện đó xảy ra hoặc là Johnson sẽ đưa ra một số để nghị đặc biệt nào đó với một bản chương trình thực thi. Không thể có một suy diễn vững chắc nào được rút ra từ vấn đề nầy do chính phó TT Johnson khởi xướng. Dù sao thì cũng không thể nói là Johnson táo bạo thái quá khi nêu lên vấn đề đưa quân đội vào miền Nam VNCH khi ông Diệm nêu ra sự lo âu của mình vì tình hình bất ổn ở Lào với sự thắng thế của CS Bắc Việt và Pathet Lào.231 Trước khi phó TT Johnson lên đường công du hữu nghị các nước vùng Đông Nam Á, tài liệu đã được giải mật của Lầu Năm Góc cho biết báo chí Hoa Kỳ vào ngày 05/05/1961 đã loan tin cho biết rằng Hành Pháp Hoa Kỳ đã suy xét một cách nghiêm chỉnh vấn đề đưa quân Hoa Kỳ vào miền Nam VCNCH và rằng phó TT Johnson đã là nhân vật mong đợi để bàn thảo vấn đề nầy với ông Diệm: “Simply reading the American newspapers would have told Diem that at least as of May 5, the Administration was seriously considering sending American troops to Vietnam, and that Johnson was expected to discuss this with Diem. 232

*

VSTK - 4188

KHẢO LUẬN 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

VẤN ĐỀ HOA KỲ ĐƯA QUÂN VÀO MIỀN NAM VNCH Tài liệu mật của Lầu Năm Gốc Hoa Kỳ viết rằng rất khó lượng định được mức độ gia tăng từng bước một sự rào đón về những đề nghị mạnh mẽ để quân đội Hoa Kỳ can dự vào chiến cuộc Việt Nam- đúng ra chỉ là phản ảnh của một ước vọng - và cứ để mặc cho tổng thống Kennedy tự do hành động bởi vì rất có thể là Tòa Nhà Trắng đã cổ vũ về việc nầy. Sau thất bại nếu không nói là bị muối mặt trên bình diện ban giao thế giới vì phải chịu chấp nhận một thể chế trung lập thiên Cộng tại quốc gia Lào, rồi xuyên qua các ban dự thảo trùng lập về một chương trình hành động của các chức quyền hành chánh quan yếu của Hoa Kỳ như bộ Quốc Phòng ngày 01/5/1961 và bộ Ngoại giao ngày 03/05/1961 người ta thấy rằng cả hai bộ đã hoang mang bối rối trong sự lượng định mức độ can dự của Hoa Kỳ sẽ đến mực độ nào để giữ cho toàn miền Đông Nam Á Châu khỏi phải rơi vào quỹ đạo của Cộng Sản. Vào đầu tháng 05/1961, sau một cuộc hội kiến với tổng thống Kennedy thượng nghị sĩ Fulbright trước đây thường xuyên cùng với một số hạ nghị sĩ trưởng ban quốc Hội Hoa Kỳ, chống đối việc Hoa Kỳ can dự vào vấn đề chính trị và quân sự ở vương quốc Lào thì nay lại tuyên bố rằng ông ta ủng hộ đưa quân đội Hoa Kỳ vào Việt Nam và Thái Lan Ngay ngày hôm sau, Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ đã được triệu tập ngay để bàn thảo về những bước cần thiết để bảo vệ Thái Lan Và Việt Nam. Trong khi Hội Đồng ANQG Hoa Kỳ đang bàn thảo thì Tổng Thông Kennnedy đã mở một cuộc họp báo vào buổi trưa cùng ngày để công bố việc cử phó Tổng thống Johnson đi thăm viếng nhiều quốc gia ở Á Châu. Nhân dịp nầy, Tổng thống Kennedy đã trả lời phỏng vấn của báo chí như sau: Hỏi: Thưa ngài Tổng thống, có những lời báo cáo rằng Ngài cần phải chuẩn bị để đưa lực lượng quân đội Hoa Kỳ vào Việt Nam nếu thấy cần thiết để ngăn ngừa Cộng Sản xâm lược quốc gia nầy. Ngài Tổng thống có thể cho chúng tôi biết có đúng như thế hay không và còn có những mưu định nào khác cho quốc gia đó? Trả lời: Sự việc là như thế nầy, chúng ta đang có một nhóm làm việc trong chính quyền và một Hội đồng An ninh đang họp bàn về các vấn đề đang xảy ra ở Việt Nam gây ra bởi bộ đội du kích và sự trở ngại mà chính phủ Hoa Kỳ hiện nay đang gặp phải. Vấn đề quân đội (Hoa Kỳ) - xuất phát từ việc chúng ta sắp sửa thực hiện sự trợ giúp cho Việt Nam giữ vững nền độc lập của họ- chỉ là một chủ đề đang được cứu xét. Có nhiều vấn đề khá trọng đại cần được chờ đợi cho đến khi đã được tham khảo với chính phủ mà cho tới hiện nay là một trong những chủ đề mà phó Tổng thống Johnson sẽ nêu lên với chính quyền VNCH xem những bước nào cần thiết để áp dụng : 233 Sau chuyến công du sang Sài Gòn và nhiều thủ đô khác trong vùng Á Châu, phó TT Johnson khuyến cáo TT Kennedy rằng tác động của chính sách của Hoa Kỳ ở quốc gia Lào thật là trầm trọng nhiều hơn là Hoa Thịnh Đốn đã tưởng. Đối với những quốc gia đồng minh của Hoa Kỳ ở Đông Nam Á Châu thì khả năng đi theo khuynh hướng thân Hoa Kỳ của họ đã bị suy giảm rất nhiều. Mặc dù chuyến công du của Phó TT Johnson đã ngăn chận VSTK - 4189

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

lại sự suy giảm niềm tin của dân chúng Hoa Kỳ nhưng Hoa Kỳ rất khó có thể hàn gắng lại được những gì mà Hoa Kỳ đã bị mất mác từ hai cuộc khủng hoảng ở Cuba và vương quốc Lào ngoại trừ khi nào Hoa Kỳ lưu tâm đến sự khuyến cáo của các nhân vật lãnh đạo trong vùng Á Châu rằng phải thể hiện ngay bằng hành động thực sự chứ không phải chỉ bằng lời nói suông. Phó TT Johnson tán thành mạnh mẽ việc Hoa Kỳ cần phải trợ giúp VNCH và các quốc gia chống Cộng Sản trong vùng Đông Nam Á Châu. Hoa Kỳ cần phải gìn giữ mối liên hệ đồng minh với các lãnh thổ chính yếu ở Á Châu nếu không thì các quốc gia đồng minh của Hoa Kỳ ở vùng nầy sẽ bị đe dọa, mất an ninh và lúc đó Hoa Kỳ sẽ phải rút lui sự phòng thủ của mình về San Francisco xây dựng thành quách phòng thủ theo kiểu cách của Hoa Kỳ. Johnson khuyến cáo : “The basic decision in Southeast Asia is here. We must decide whether to help these countries to the best of our ability or throw in the towel in the area and pull back our defenses to San Francisco and "Fortress America" concept.” Theo kết luận của Johnson thì các nhà lãnh đạo Á Châu vào lúc nầy không muốn mà cũng không yêu cầu quân đội của Hoa Kỳ can dự trực tiếp tại vùng Đông Nam Á Châu nhưng họ chỉ muốn Hoa Kỳ giữ vai trò huấn luyện quân sự mà thôi. Hoa Kỳ cần phải tế nhị nhận định rằng không có một cựu thuộc địa nào ở Á Châu muốn quân đội người Tây phương ở Âu Châu hay ở Mỹ Châu quay trở lại xứ sở của họ. 234 Vào thời điểm nầy, những người Việt Nam đã trưởng thành ở phía dưới vĩ tuyến thứ 17 đều được nghe tin đồn rằng Tổng Thống Diệm đã cực lực “bác bỏ” việc Hoa Kỳ đòi hỏi để cho quân đội của họ đỗ bộ vào miền Nam, bởi vì nếu làm như thế thì chính nghĩa Quốc Gia của Việt Nam Cộng Hòa sẽ không còn nữa và càng gây thêm cớ tội để cho CS miền Bắc tuyên truyền xuyên tạc khẩu hiệu “Mỹ-Diệm” hay là “Ngô Đình Diệm là tay sai của đế quốc xâm lược Mỹ”235 . Theo Lầu Năm Gốc Bộ Quốc Phòng thì lúc bấy giờ không có một loại văn thư lưu trữ nào đề cặp tới dư luận quần chúng về chuyến công du của Phó Tổng Thống Hoa Kỳ L..B. Johnson. Bộ Quốc Phòng Nguồn ảnh: J.Rust, Kennedy in Vietnam: chỉ dựa vào một công điện của đại sứ Hoa Kỳ F.Nolting cho biết rằng có khả năng là quân đội Hoa Kỳ được đưa sang miền Nam Việt Nam và một thỏa hiệp song phương đã được đề cặp tới khi TT Diệm nêu lên nhiều mối nguy cơ cho Việt Nam Cộng Hoa xuất phát từ sự kiện Cộng Sản làm chủ Vương Quốc Lào. Cũng xuyên qua công điện của Nolting đại sứ Hoa Kỳ cạnh chính quyền VNCH hiện bấy giờ, Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ biết rằng TT Diệm chỉ muốn quân đội Hoa Kỳ sẽ can dự trực tiếp vào miền Nam Việt Nam trong trường hợp CS Bắc Việt xâm lăng một cách công khai vào lãnh thổ VNCH và TT Diệm cũng không lưu tâm đến một Hiệp Ước Song Phương giữa VNCH và Hoa Kỳ.236 Phó T.T HOA KỲ tin rằng những cuộc hội kiến của minh với T.T Diệm cũng như với các nhà lãnh đạo khác ở Đông Nam Á và Á Châu đã chận đứng tình trạng mất tin tưởng đối với Hoa Kỳ không lan rộng thêm nữa nhưng không nhờ thế mà có thể phục hồi lòng tin tưởng mà các nhà lãnh đạo nầy đã đặt lên lên những cam kết của Hoa Kỳ từ trước cho đến lúc bây giờ. Trong lúc Phó T.T Johnson thực hiện chuyến công du Đông Nam Á thì T.T Kennedy chuẩn phê rõ ràng một số biện pháp về quân sự, chính trị, kinh tế, tâm lý và những hoạt động bí mật nhằm để chận đứng sự xăm lăng của CS Bắc Việt và nhằm để tạo dựng cho miền Nam Việt Nam của VNCH có thể tồn tại và thăng tiến tình trạng dân chủ tại miền đất nầy. Theo tiêu chuẩn mới nhất đối với những sự can dự của Hoa Kỳ thì những bước quân sự chỉ được chuẩn nhận một cách chừng mực khiêm nhường: tăng cường 100 nhân sự cho Ban Cố Vấn Quân Sự MAAG (Military Assistance Advisory Group) song song với việc triển khai thêm 400 quân binh Lực Lượng Đặc Biệt (Special Forces). Ngoài ra TT. Kennedy còn chỉ thị cho Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ xác định tầm mức và thành phần những lực lượng quân sự thích hợp hơn hết để điều động sang miền Nam Việt Nam nếu cần. VSTK - 4190

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Theo một loạt đề nghị của Phó T.T Johnson, ngày 09/06/1961, T.T Ngô Đình Diệm gửi một văn thư đến T.T Kennedy để liệt kê những nhu cầu cấp thiết nhất, một việc làm mà trong một bức thư trước đây ông Diệm đã biểu lộ một cách “khích bác” rằng “mặc dù rất cảm kích thái độ nhân từ của Phó T.T Johnson nhưng bản chức không quen xin xỏ những yêu cầu theo ý riêng của mình”. Vì e sợ áp lực nguy hiểm của CS đè nặng ở miền Nam Vương quốc Lào, T.T Diệm đã yêu cầu gia tăng thêm 100,000 cho quân lực VNCH mà theo sự ước lượng của Ông thì Hoa Kỳ sẽ phải chi viện thêm 175 triệu đô la đồng thời Ông cũng yê cầu TT.Kennedy tăng cường một cách đáng kể nhân sự của phái Bộ Cố Vân Quân Sự Hoa Kỳ hiện giờ. Tổng Thống Kennedy trì hoãn đáp ứng những yêu cầu nầy của T.T Diệm bằng cách trả lời rằng “Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ đang khẩn trương cứu xét những thỉnh cầu của Ông Diệm”.237 *

12

VSTK - 4191

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11

4.4 TÌNH HÌNH NGHIÊM TRỌNG ĐE DỌA VNCH VÀ PHÁI BỘ MAXWELL TAYLOR

(i) Tình hình đe dọa VNCH

a) Phúc Trình E. Lansdale Trước ngày TT Hoa Kỳ đắc cử J.F Kennedy tuyên thệ nhậm chức, tướng tình báo Edward Lansdale đã được chính quyền Hoa Kỳ/Bộ Quốc Phòng vừa mới mãn nhiệm phái đi công cán sang miền Nam Việt Nam để lượng định tình hình chính trị , quân sự và an ninh của Việt Nam Cộng Hòa từ ngày 02 đến 14/01/1961. Khi trở về Hoa Thịnh Đốn, Lansdale đã gửi một giác thư đến thứ trưởng Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ tường trình kết quả chuyến đi công cán của mình trong đó có phần phúc trình về vấn đề an ninh được trích dẫn như sau: ..... - Nguy cơ Cộng Sản đe dọa.

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

“Bản chức đã phải sửng sốt khi cùng với các nhân viên mật vụ Mỹ-Việt nhìn lên bản đồ để lượng định tình hình và chính ngay cả TT Diệm cũng phải bàng hoàng. Hiện giờ Việt Cộng chiếm ưu thế lớn tại vùng I, vùng V và bị phát hiện được tại nhiều vùng khác theo các ước đoán được đánh dấu trên bản đồ. Lực lượng bộ đội Cộng Sản mà bản chức được biết qua nhiều sự suy đoán có thể là từ 3,000 đến 15,000. Theo ước đoán của bản chức thì con số 15,000 là gần sát hơn hết và chỉ có chính quyền Hà Nội mới biết rõ một cách đích xác. “Lực lượng bộ đội Việt Cộng được ước đoán như thế tự nó không làm cho bản chức bị sửng sốt. Điều sửng sốt của bản chức chính là vì có hàng ngàn người Cộng Sản được rèn luyện theo kỹ luật và tốt nghiệp chuyên khoa “quân đội vô sản” đã có thể xâm nhập vào vùng màu mỡ nhất của miền Nam Việt Nam và giành được quyền kiểm soát hầu hết vùng nầy ngoại trừ những vùng hành lang chật hẹp được bảo vệ bằng những cuộc hành quân và một số địa điểm trọng yếu ở địa phương do các lực lượng bán quân sự trung thành (Dân Vệ và Bảo An) tự đảm trách những hoạt động chống du kích hoặc ở những nơi mà dân làng làm ăn kề cận với quân đội VNCH. “Việt Cộng đang giữ thế chủ động và kiểm soát phần lớn lãnh thổ từ vùng rừng núi ở Cao Nguyên phía Bắc Sài Gòn xuấn tận đến Vịnh Thái Lan ở phía Nam ngoại trừ vùng đô thị lớn Sài Gòn-Chợ Lớn. Đâ là “rỗ bánh mình” của cả nước Việt Nam vì là vùng trồng vùng đa số lúa gạo và cao su. “Khác với Phi Luật Tân hay Mã Lai, nơi mà Cộng sản không có thể xâm nhập biên giới và như vậy lài hai nơi nầy chỉ phải đối phó với vấn đề an ninh nội chính mà thôi. Những đường ranh biên giới của Việt Nam thì dài và có những vùng đất rất khó kiểm soát nhất thế giới. Hiển nhiên là đa số Việt Cộng xâm nhập trừ phí biên Giới Cao Miên, đặc biệt là từ tình Swayrieng. Vùng Nam Lào cũng được báo cáo là vùng gia tăng Cộng Sản dưới con mắt làm ngơ của chính quyền Liên Hiệp CS vương quốc Lào RLG (Royal Lao Government) và được báo cáo là hiện thời đang gia tăng xâm nhập vào Việt Nam. ...... - “Có một chiến dịch tuyên truyền rầm rộ đấu tranh tâm lý chống chính quyền Việt Nam Tự Do do Cộng Sản chủ xướng. Chiến dịch nầy không phải chỉ được tiến hành một cách cố định từ đài phát sóng mạnh ở Hà Nội được tiếp liên từ phía bên kia biên giới nước Cao Miên để được phát sóng rõ ràng hướng VSTK - 4192

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

về bên trong lãnh thổ Nam Việt Nam, nhưng lại còn có một chiến dịch tuyên tuyên truyền khuấy động tại chỗ bởi các bộ nằm vùng. Một phần của chiến dịch tuyên truyền chiến tranh tâm lý nhắm vào quan binh Hoa Kỳ đặc biệt là Phái Đoàn Cố vấn Quân Sự Hoa Kỳ MAAG, đồng điệu với chiến dịch tuyên truyền câm thù đế quốc Hoa Kỳ của Cộng Sản Trung Quốc. Bản chức không có thời gian hay phương tiện để thẫm định hậu qua của chiến dịch tuyên truyền chiến tranh tâm lý nầy vốn đã được kéo dài kể từ nhiều năm qua.”238

b) Bản Lượng Định của Cục Tình Báo NIE 50—61 ngày 28/03/1961 Tiếp theo, ngày 28/03/1961 Bản Lượng Định Cục Tình Báo Quốc Gia Hoa Kỳ số 50-61 /National Intelligence Estimate (NIE 50-61) phúc trình với Tòa Bạch Ốc rằng : “Mặc dù an ninh nội chính miền Nam Việt Nam Cộng Hòa đang xuống đến một mức độ nguy hiểm nghiêm trọng, CS chưa có cơ may nhiều hơn để chiếm lấy miền miền Nam ngay vào lúc nầy hoặc vào năm tới giống như sự việc đã xảy ra ở vương quốc Lào.” Cũng theo lượng định của bản phúc trình nầy thì “chính phủ của Ông Diệm đang gặp khó khăn vì số lượng gia tăng lực lượng bộ đội du kích Việt Cộng cũng như tình hình bất mãn sâu rộng của dân chúng đối với chính quyền của Ông Diệm.” Bản lượng nầy còn đưa ra một ước đoán rất đáng lo ngại rằng mặc dù Ông Diệm thoát được cuộc đảo chính vào tháng 11/1960 vừa rồi nhưng những phần tử không CS chống chính quyển của Ông Diệm vẫn manh nha thực hiện một cuộc đảo chính khác có thể là nội trong vòng năm tới đây. 239 c) Tường trình của Trưởng Đoàn Cố Vấn Quân Sự (MAAG) C.McGarr Ngày 24/04.1961 trong một buổi hợp lần I tại Bộ Quốc Phòng của Lực Lượng Công Tác của Tổng Thống (Presidential Task Force), tướng Lionel C.McGarr trưởng đoàn Cố Vấn Quân Sự Hoa Kỳ MAAG trong khi tường trình về tình hình ở Việt Nam đã nhấn mạnh rằng cuộc chiến ở đây đã trở thành tồi tệ và ác liệt và rằng thương vong đã quá mức. Cộng sản đang có gắng củng cố các khu an toàn ở vùng thôn quê và trong năm 1960 Việt Cộng đã gây rối trung bình mỗi tháng khoảng 505 đợt và lên đến mức cao nhất là trong tháng 09/1960. Trong tháng ba năm 1961 đã tăng lên đến 650 đợt gây rối . . ..Năm 1960 chính quyền VNCH đã phải gánh chịu thiệt hại thương vong. Những con số báo cáo nầy do chính quyền VNCH cung cấp nhưng được xem như là khá chính xác. Hiện nay có thể ước định có khoảng 42% lãnh thổ miền Nam do chính quyền VNCH kiểm soát phần lãnh thổ còn lại đang bị Việt Cộng kiểm soát với nhiều mức độ khác nhau.. Theo tướng McGarr thì Hoa Kỳ phải có cách giả quyết về mặt quân sự trước tiên hơn là chỉ giải quyết vấn đề tâm lý, kinh tế và những lãnh vực khác.240 Xét về mặt đối lập rộng rãi về chế độ và chính sách cai trị độc diễn của Ông Diệm thì rất ít hy vọng rằng sẽ có được bất cứ những cãi cách nào có thu hút được sức mạng cua khối quần chúng cách mạng. Cho dù có cải cách bằng cách nới rộng nền tảng chính trị của chế độ, điều mà Ông Diệm nhất định sẽ VSTK - 4193

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19 20 21 22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

không đồng ý, hoặc là áp dụng chương trình kế hoạch chống nổi dậy một cách ác liệt, điều mà dân chúng không mong muốn nhiều lắm cho nên họ sẽ không ủng hộ, thì đối chính quyền Hoa Kỳ ở Hoa Thịnh Đốn việc áp dụng phương sách cải cách không phải là một con đường đưa đến chiến thắng Cộng Sản. Tuy nhiên, mục tiêu của Hoa Kỳ hiện giờ là phải thắng và vì thế TT.Kennedy trong buổi họp nội các vào ngày 20/04/196 mới chỉ thị cho thứ trưởng Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ Roswell Gilpatric soạn thảo một kế hoạch thắng lợi. Bản phúc trình của nhóm lực lượng nầy phải được đệ trình lên TT Hoa Kỳ trong vòng một tuần sau khi thành lập. 241 Bản kế hoạch nầy chú trọng đến 2 điểm quan trọng: 1) Đánh giá tình trạng hiện giờ và những khả năng mà Cộng Sản đang tiến bước để xâm lăng Nam Việt Nam. 2) Đề xuất một loạt hành động (quân sự, chính trị hay kinh tế công khai hay che đậy) nhằm để ngăn chận Cộng Sản xâm lăng quốc gia nầy. (iii)

- Lực lượng Công Tác Gilpatric

Gilpatric đã tổ chức một lực lượng công tác liên bộ bao gồm đại diện các bộ Ngoại Giao, bộ Quốc Phòng, Cục Trung Ương Tình Báo, Cơ quan Hợp Tác Quốc Tế, Cơ Quan Thông Tin và Văn Phòng Tòa Bạch của Tổng Thống và tướng Edward Lansdale được chỉ định làm Sĩ Quan Điều Hành. (under the Chairmanship of Deputy Secretary of Defense Gilpatric. Among those present were Mr. Nitze, RAdm. Heinz, General Lansdale, Col. Black and Col. Flesch from the Defense Department. Messrs. Fitzgeraldand Colby, CIA; Ambassador Young and General McGarr, Chief MAAG, VietNam)

Nhóm Lực Lượng Công Tác Việt Nam do Gilpatric chủ nhiệm đã soạn thảo xong đúng kỳ hạn bản kế hoạch và được đưa ra thảo luận tại buổi họp của Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ ((HĐANQG) vào ngày 27/04/1961 nhưng không được chú tâm nhiều vì tình hình sôi sụt đang xảy ra tại Vương Quốc Lào và Trưởng Đoàn Lực Lượng Công Tác Gilpatric chỉ có thể trình bày vắng tắt một số đề nghị trong bản phúc trình gọi là “gia tăng tốc độ một cách ôn hòa” việc thi hành Kế Hoạch Chống Nổi Dậy đã được chuẩn phê trước đây chẳng hạn như tăng gia chừng mực lực lượng quân sự và bán quân sự VNCH chính yếu là để ổn định vùng nông thôn, không tạo áp lực buộc Ông Diệm phải cải cách trên bình diện chính trị và hành chánh. Trong một giác thư mật được gửi riêng cho TT Kennedy, Gipatric còn có thêm đề nghị rằng sau khi bản phúc trình kể trên được thông qua thì cần phái ngay tướng Landsdale sang Việt Nam để hội kiến với các cấp lãnh đạo Việt-Nam và Hoa Kỳ ở đó và đề xuất thêm những khuyến cáo khác để thi hành hành công tác. Trong khi đó thì các thành viên Hội Đồng Ninh Quốc Gia HĐANQG lại yêu vầu Gipatric sửa đổi bản kế hoạch cho phù hợp với sự những biến chuyển mới nhất hiện giờ tại quốc gia Lào và TT Kennedy lại chỉ thị cho Gilpatric thêm bớt những sửa đổi cần yếu để trình lại cho HĐANQG trong kỳ hạn hai ngày sắp tới. 242

VSTK - 4194

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45

Ngày 29/04/1961 HĐANQG Hoa Kỳ lại họp để cứu xét Bản Kế Hoạch đã được nhóm Lực Lượng Công Tác Gilpatric sửa đổi và có thêm vào một phụ bản/Annex về vấn đề quốc gia Lào hiện giờ. Bàn đi, bàn lại rốt cuộc TT Kennedy lại phải chỉ thị cho Gilpatric và nhóm Lược Lượng Công Tác sửa đổi thêm 243 cho phù họp với những “đòi hỏi” của các thành viên HĐANQG . Có một hiện tượng tranh giành quyền chỉ đạo chủ chốt giữa các viên chức cao cấp Dân Sự và Quân Sự trong HĐANQG Hoa Kỳ đặc biệt là giữa bộ Ngoại Giao và Bộ Quốc Phòng. Và do đó cứ phải bàn đi tính lại, sửa tới, sửa lui Bản Kế Hoạch của Gilpatric. Mã đến ngày 06/05/1961 nhóm Lực Lượng Công Tác Nam của Gilpatric mới tu chỉnh xong bản Kế Hoạch Dự Thảo lần cuối cùng của họ và đệ trình TT Kennedy duyệt y. Trong giác thư đệ trình Bản Dự Thảo cuối cùng nầy, Gilpatric viết: 244 Tham chiếu những quyết định của TT trong buổi họp Hội Đồng Nội Các Chính Phủ ngày 20/04 (1961) bản chức trình lên HĐANQG để phê chuẩn một Chương Trình Hành Động Ngăn Chận Cộng Sản Thống Trị miền Nam Việt Nam , kèm theo và nới rộng những phạm vi hoạt động của Lực Lượng Hành Động Về Việt Nam trên vùng nầy. Chương Trình nầy đã được soạn thảo bởi một Lực Lượng Công Tác bao gồm những đại diện của các bộ Ngoại Giao, Quốc Phòng, cùng với bộ Ngân Khố (Tài Chánh), Cơ quan Trung Ương Tình Báo (CIA), Cục Thông Tin Hoa Kỳ (USIA), Cơ Quan Hợp Tác Hành Pháp Quốc Tế (ICA) và Đổng Lý Văn Phòng (Bí Thư) Tổng Thống. Ngoài ra Lực Lượng Hành Động cũng tiếp nhận được những khuyến cáo hữu ích từ bộ Tham Mưu Quân Đội Liên Hợp (JSC) và Chỉ huy trưởng Cơ Quan Cố Vấn Quân Sự (MAAG) ở Việt Nam. Tân Đại sứ Hoa Kỳ cạnh VNCH cũng góp phần vào việc soạn thảo. Vì thời hạn ít ỏi ấn định cho việc soạn thảo Chương Trình, Lực Lượng Công Tác không thể khai triển chương trình đầy đủ chi tiết. Tuy nhiên, Chương Trình bao gồm một loạt hành động tương hổ về mặt chính trị, quân sự, kinh tế, tâm lý và hàm chứa tính cách có thể sàng lọc theo định kỳ dự trên nền tảng của những khuyến cáo bổ xung của Đại sứ Hoa Kỳ trong phạm vi (hoạt động). Sau khi thực hiện xong Bản Chương Trình nầy, tướng E.G.Lansdale của Không Lực Hoa Kỳ, người đã được chỉ định làm Sĩ Quan điều hành thao tác của Lực Lượng Công Tác, sẽ tiến hành công tác sang Việt Nam ngay sau khi Bản Chương Trình đã được Tổng Thống chuẩn phê. Trong khi theo sát ngay tại hiện trường những bàn thảo với các chức sắc Hoa Kỳ và Việt Nam, viên chức sĩ quan nầy sẽ báo trình lên Giám Đốc Lực Lượng Công Tác những đề xuất áp dụng cho quá trình hoạt động yểm trợ cho văn bản đính kèm Ngài TT sẽ được yêu cầu cho ý kiến về mọi thay đổi trong khi thực hiện chương trình nầy và sẽ được cung cấp những phúc trình về tình trạng thích đáng của những hoạt động. Bởi vì sự ủy nhiệm soạn thảo Chương trình nầy đã thực hiện xong, bản chức đề nghị giải thể Lực Lượng Công Tác. Những đề xuất sắp xếp để thi hành chương trình nầy được liệt kê ra trong văn bản đính kèm. Ký tên Roswell.L.Gilpatric Lực Lượng Hành Động Gilpatric.

VSTK - 4195

1

(iv)

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

– Giác thư số 52 Công Tác An Ninh Quốc Gia / National Security Action Memorandum (NSAM) No. 52 của Tòa Bạch Ốc.

Ngày 11/05/1961, sau khi duyệt xét các đề xuất của Lực Lượng Công Tác Girpatric, TT Kennedy đã phê chuẩn đề án Chương Trình Công Tác nhưng hoãn lại khoản đề nghị đưa quân đội Hoa Kỳ tham chiến trực tiếp ở Việt Nam và với điều kiện là Chương Trình Công Tác Gilpatric có thể được tu chỉnh bởi Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ. Cùng ngày, phụ tá đặc biệt của Tổng Thống về các Vấn đề An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ McGeorge Bundy (Thường nd9u7o75c so sánh như là “ một Kissinger của TT Kennedy) đã soạn thảo và phát hành một Giác Thư gọi là Công Tác An Ninh Quốc Gia số 52/National Security Action Memorandum (NSAM- No.52) mà nội dung gồm có nhiều quyết định chính yếu về Việt Nam Kenndy và có thể xem như là một Sự Vụ Lệnh của TT Kennedy gửi đến tất cả các giới chức có trách nhiệm thi hành Chương Trình Công Tác Gilpatric. Những quyết định chính yếu nhất có thể tóm lược như sau:245 1. Mục tiêu của Hoa Kỳ là ngăn ngừa Cộng Sản thống trị miền Nam Việt Nam. 2. Tổng Thống chỉ thị rằng cần phải đánh giá lại sự thiết thực trong chương trình gia tăng quân số của Quân Lực VNCH từ 170,000 lên 200,000 song song với sự đánh giá về mối liên hệ của sự gia tăng nầy về mặt chính trị và tài chánh. 3. Chỉ thị Bộ Quốc Phòng ước lược tầm mức và thành phần các lực lượng quân sự Hoa Kỳ cần thiết trong trường hợp các lực lượng nầy phải tham chiến ở Việt Nam. 4. Hoa Kỳ sẽ mưu cầu cho được sự gia tăng niềm tin của TT Diệm. 5. Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam được phép bắt đẩu thương thảo để đi đến một thỏa ước song phương với VNCH nhưng đại sứ Hoa Kỳ không được cam kết điều gì nếu chưa tham khảo ý kiến với TT Kennedy. 6. Chương Trình Công Tác Mật vụ được chấp thuận. Đặc biệt đáng chú ý là quyết định cuối cùng của Giác Thư NSAM-52: trước đây Lực Lượng Công Tác Đặc Nhiệm về Việt Nam do thứ trưởng bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ Girpatric làm chủ nhiệm và tướng không quân E.Landsdale là Sĩ quan Điều Hành Lực Lượng Công Tác nầy ở Việt Nam. Đến nay thì hai chức vụ vừa kể lại được giao phó cho các chức sắc của bộ Ngoại Giao. Điều nầy phải chăng Tướng Lansdale đã “bị cột tay cột chân” không còn có thể dựa vào bộ Quốc Phòng như trước để hành động đơn phương, đứng ngoài vòng kiềm tỏa của Tòa Đại Sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam? Quyết định nầy như sau:246 “12. Finally, the President approves the continuation of a special Task Force on Vietnam, established in and directed by the Department of State under Sterling J. Cottrell as Director, and Chalmers B. Wood as Executive Officer.”

VSTK - 4196

1

2

3

Tài liệu mật của Lầu Năm Gốc Bộ Quốc Phòng đã được giải mật viết về hiện tượng tranh giành quyền chủ đạo giữa Bộ Ngoại Giao và Bộ Quốc Phòng như sau: Ngày 3 tháng 5 năm 1961 Bộ Ngoại Giao (George Ball) Duyệt xét lại Phúc Trình của Lực Lượng Công Tác Mô tả:

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

Bản dự thảo nầy rất khác biệt với bản dự thảo nguyên thủy. Vai trò của Lansdale bị loại bỏ; Lực Lượng Công Tác Gilpatric-Lansdale được thay thế bởi một nhóm nhân vật mới do Ball làm thủ trưởng hiện lúc nầy đang giữ chức vụ Thứ Trưởng Bộ Ngoại Giao. (Lansdale phản ứng bằng “một đề nghị quyết liệt” rằng Bộ Quốc Phòng đứng ngoài hàng ngũ điều hành do bộ Ngoại Giao đề nghị và nói rằng sự thực hành và lý thuyết hành động của Hoa Kỳ trong quá khứ, điều mà Bộ Ngoại Giao có biểu hiện muốn tiếp tục như thế, thì đơn giản là nó không cung ứng một nền tảng có cơ sở để chiến thắng. . .”) Mục Chính trị của bản phúc trình đã được do Bộ Ngoại Giao viết lại, đề nghị của Bộ Quốc Phòng là Hoa Kỳ phải tỏ rõ quyết tâm can thiệp đơn phương nếu cần để cứu vãng miền Nam Việt Nam khỏi chế độ Cộng Sản dã bị thay thế bằng đề nghị khai thác một thỏa ước dàn xếp song phương với (Ông) Diệm (Những dàn xếp có thể có ý nghĩa là can thiệp chống đánh du kích nhưng có thề hàm ý là chỉ can thiệp chống lại sự tấn công của Viện Nam Dân Chủ Cộng Hòa.

23 24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

. . . . . .Một cách toàn bộ thì sự duyệt xét lại của bộ Ngoại Giao là cố gắng hạ thấp tinh cách gay gắt trong những sự cam kết được gợi ra với Việt Nam theo phiên bản phúc trình của bộ Quốc Phòng.247

Ngày 11/05/1961, trong khi Phụ tá đặc biệt của TT Kennedy ở Tòa Bạch Ốc McGeorge Bundy phát thảo bản Giác Thư NSAM số 52, Phó TT Hoa Kỳ L.B. Johnson cũng đã tới Sài Gòn. Mục đích và kết quả của chuyến công du nầy của PTT Johnson như đã được trình bày nơi các trang trước . Ngày 13/05/1961, PTT Johnson cùng với TT Diệm ký kết một bản Thông Cáo Chung trong đó Hoa Kỳ cam kết ủng hộ VNCH và TT Diệm chống lại cuộc nổi dậy của Việt Cộng ở miền Nam Việt Nam.

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

Sáu ngày sau, ngày 19/051961, Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ/NSC chuẩn nhận toàn thể bản phúc trình của Lực Lượng Công Tác Gilpatric không cần có một tu chỉnh nào và Ghi chú rằng Giác Thư NSAM số 52 không yêu HĐANQG tu chỉnh bản phúc trình vừa kể: “At its meeting on May 19, the National Security Council noted that National Security Action Memorandum No. 52 required no revision.”248 (iii)

Công Hàm ngày 09/06/1961 của TT Ngô Đình Diệm gửi TT Kennedy

Như đã đề cặp nơi phần viết về chuyến công du của phó TT Hoa Kỳ Johnson sang Sài Gòn, TT Diệm đã được yêu cầu liệt kê những nhu cầu cần VSTK - 4197

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

yếu về mặt quân sự cho VNCH để Hoa Thịnh Đốn cứu xét nhưng Ông Diệm đã viết một văn thư ngắn gửi TT Kennedy vào ngày 15/05/1961 do Phó TT Johnson trao tay cho TT Hoa Kỳ để trả lời một cách khách sáo rằng “… đặc biệt là Chúng tôi không có thói quen xin xỏ những nhu cầu theo ý riêng của mình.” Tuy nhiên, một Công Hàm Ngoại Giao của TT Ngô Đình Diệm đề ngày 09/06/1961 được giao cho Bộ Trưởng phủ Tổng Thống, kiêm Bộ Trưởng Phụ Tá Quốc Phòng và lúc bấy giờ tạm nhiệm chức Bộ Trưởng Đặc Nhiệm Phối hợp An ninh của TT Diệm là Nguyễn Đình Thuần mang theo trong chuyến công du 6 ngày của viên chức nầy sang Hoa Thịnh Đốn và trao tay cho TT Kennedy ngày 14/06/1961. Trong công hàm nầy, TT Diệm đề nghị gia tăng quân lực VNCH lên đến 270,000 người gần gắp đôi con số 150,000 người đã được chấp thuận vào đầu năm 1961. Đề nghị gia tăng quân số của TT Diệm là một yêu cầu to lớn bởi vì mãi cho tới cuối tháng 04/1961 Hoa Kỳ và Việt Nam Cộng Hòa vẫn còn mặc cả với nhau về việc gia tăng đợt đầu tiên 20,000 quân binh.249 Sau đây là tạm dịch một số trích dẫn từ bức Công Hàm của TT Ngô Đình Diệm đề ngày 09/06/1961 trao tay gửi cho TT J.Kennedy: Tình hình . . . hiện nay đã trở nên nguy hiểm nhiều hơn ngay sau khi xảy ra biến cố ở quốc gia Lào, thái độ lập lờ nước độ của Cao Miên và sự gia tăng mức độ hoạt động gây hấn của Cộng sản Quốc Tế đang lợi dụng tối đa lợi thế đề gia tăng tốc độ xâm lược vùng Đông Nam Á Châu. Rõ ràng là một trong số những trở ngại chính yếu cho chủ nghĩa bành trướng của Cộng Sản trong khu vực nầy trên quả địa cầu chính là Quốc Gia Việt Nam Tự Do bởi vì với sự trợ giúp vững chắc của Ngài, Chúng tôi kiên quyết chống đối chủ nghĩa bành trướng đó bằng tất cả mọi năng lực của Chúng tôi. Hậu quả là hiện nay và từ nay trở di, Chúng tôi trở thành mục tiêu trước hết để cho Cộng sản nhắm vào để đạp đỗ bằng mọi giá. Sự chồng chất khổng lồ vật dụng chiến tranh của Liên Sô cung cấp cho Bắc Việt theo nhận định của những nhà quan sát quốc tế là nhắm vào miền Nam Việt Nam hơn là nhắm vào nước Lào. Chúng tôi nhận thức được mật cách rõ tình hình nguy hiểm đó nhưng bản chức muốn lập lại với Ngài ở đây, với danh nghĩa của bản chức và với danh nghĩa của toàn thể nhân dân Việt Nam, tinh thần bất khuất của Chúng tôi sẽ thắng. Ngày 02/05, hội đồng tướng lãnh của bản chức đã họp nhau để lượng định tình hình hiện tại và xác định những điều cần yếu mà Việt Nam Cộng Hòa cần phải đáp ứng với tình hình nầy. Sự đánh giá khách quan của các tướng lãnh nầy cho thấy rằng tình hình quân sự hiện giờ chỉ có lợi cho Cộng sản và rằng hầu hết các lực lượng quân đội của Việt Nam đã phải tham gia chiến đấu để giữ gìn an ninh nội chính và bảo vệ 12 triệu người dân của chúng tôi. Từ nhiều tháng nay Cộng sản xúi giục một trận giặc nồi da xáo thịt đã gây ra hàng ngàn thương vong cho cả hai phía mỗi tháng. Những tài liệu tịch thu được trong một cuộc hành quân gần đây dọc theo đường số 9 từ Lào sang đến Việt Nam là bằng chứng cho thấy rằng đã có 2,860 cán binh được trang bị súng óng đã xâm VSTK - 4198

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

nhập len lỏi về phía chúng tôi trong suốt khoảng bốn tháng gần đây. Chắc chắn là con số nầy cứ tăng thêm từng ngày một. Tuy nhiên nhân dân Việt Nam đã tỏ rõ cho thế giới được thấy rằng mình sẵn sàng chiến đấu và chết vì Tự Do của mình, không đứng chung với những sự cám dỗ của chủ nghĩa trung lập và lời hứa hòa bình giã tạo đánh trống ba hoa hàng ngày của Cộng sản nhồi nhét vào lỗ tai của họ hằng ngày. Với tình hình tỏ rõ nầy, hội đồng tướng lãnh kết luận rằng lực lượng gia tăng quân số hơn 100,000 người thêm vào con số 170,000 quân hiện tại của chúng tôi là cần thiết để đối đầu với sự đe dọa xâm lược đáng ngại của Cộng sản. Sau khi tham khảo những nhận định của Hội Đồng tướng lãnh VNCH và hội ý vớ Phái đoàn Cố vấn Quân sự Hoa Kỳ ở Việt Nam , Chúng tôi kết luận rằng cho dù là khởi đầu tối thiểu cho sự chống trả mối đe dọa, bây giờ cần được cung ứng 2 sư đoàn tân lập, lực lượng của mỗi sư đoàn vào khoảng 10,000 người cần được thành lập và trang bị càng sớm càng tốt. Ngày nay, ngay cả những vị thế chống trả yếu ớt của Chúng tôi dọc theo vùng phi quân sự ở phía Bắc biên giới cũng đã bị đánh lấn vào sườn bởi những lực lượng bộ đội Cộng sản đã từng triệt hạ những đơn vị đồn trú của quân đội Vương quốc Lào ở Tchepone và nhiều tỉnh thành khác ở Nam Lào. Quân lực Việt Nam Cộng Hòa của Chúng tôi đang phải cật lực đảm trách những cuộc hành quân chống du kích nằm vùng và vi thế Chúng tôi không có những lực lượng đầy đủ hiệu lực để chống trả mối đe dọa đó ở vùng Nam Lào. Chính vì lẽ đó, Chúng tôi cần có ngay một sư đoàn cho vùng I Chiến Thuật và một sư đoàn cho Vùng II Chiến Thuật ít ra là để dự phòng để dự phòng cho biểu hiện chống trả những lực lượng có tầm cỡ lớn mà Cộng Sản mang đến để đánh phá Chúng tôi ở vùng biên giới Lào. Nếu không thực hiện được như thế, Chúng tôi không còn cách nào khác hơn là phải rút lui các lực lượng của Chúng tôi về phía Nam kể từ vùng Phi Quân Sự và càng phải hy sinh nhiều vùng lớn hơn cho Cộng sản. Hai sư đoàn cần được thành lập và trang bị cùng với các đơn vi tiếp vận hậu trạm ngay tức khắc ngay sau khi hoàn tất sự thành lập thực hiện việc gia tăng 20,000 quân số như đã dự trù do Ngài TT cung ứng để yểm trợ. Trong vòng năm tháng, chúng ta cần phải thành lập xong các đơn vị nầy và tiếp theo trong vòng hai năm kế tiếp chúng ta phải thực hiện thành lập một lực lượng 14 sư đoàn bộ binh, phát triển lữ đoàn quân dù lên cấp sư đoàn.. . .Nhiệm vụ của tổng số 270,000 nầy vẫn như cũ, có nghĩa là chiến thắng Cộng sản nổi dậy hiện đang gia tăng đến mức độ đẫm máu trong một cuộc nội chiến do Cộng sản gây ra từ trong phạm vi những vòng biên giới của Chúng tôi và cũng là để cung ứng một sự kháng cự đẫy lui khởi thủy của một cuộc gây hấn xâm lược từ bên ngoài trong khi Chúng tôi chờ đợi các lực lượng của khối Tự do trong tổ chức Liên Phòng Đông Nam Á /SEATO đến tiếp trợ. Hiển nhiên câu hỏi đưa ra là Chúng tôi phải kéo dài mang gánh nặng bao lâu với một lực lượng quân sự cỡ lớn. Đáng tiếc là bản chức không thể dự kiến trước được những viễn tượng nhanh chóng cho vấn đề cắt giảm một lực lượng như thế một khi nó đã được thành lập; bở lẽ ngay cả trường hợp Chúng tôi có thể thành công trong việc thanh toán cuộc nổi dậy bên trong những vùng biên giới của chúng tôi thì áp lực trong vùng Đông Nam Á và sư đe dọa quân sự ngoại lai nhắm lên đất nước chúng tôi chắc rằng có thể gia tăng, bản chức e ngại rằng trước khi lực lượng đó bị cắt giảm.

VSTK - 4199

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

Như thế có nghĩa là Chúng tôi phải chuẩn bị để giữ một tư thế quân sự mạnh cho một tương lai có thể biết trước nhằm để Chúng tôi không có thể trở thành một trong những yếu điểm mà thường lệ thu hút sự xâm lược của Cộng sản. Do đó, Chúng tôi sẽ tiếp tục cần đến sự yểm trợ vật chất để duy trì lực lượng đó với những yêu cầu vượt quá khả năng nền khinh tế của Chúng tôi để yểm trợ. ........ ........ Trong khi chính phủ và nhân Việt Nam sẵn sàng gánh nhận nặng nề về mặt nhân lực cần thiết để cứu nước của chúng tôi, Chúng tôi biết rõ rằng mình không thể trả nỗi chi phí về dụng cụ, huấn luyện và duy trì những lực lượng như bản chức đã đề cặp. Để có thể thực hiện cố gắng đó, Chúng tôi cần có được những sự cam kết rằng những nhu cầu tiếp tế vật chất sẽ được cung ứng.250

Hoa Kỳ kèn cựa, mặc cả, chậm chạp, kéo dài, nhỏ giọt

(iv)

1- Cuộc họp bàn Nguyễn Đình Thuần-F.Nolting ngày 08/06/1961 ở Sài Gòn

Theo báo cáo của Đại sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam gửi về Hoa Thịnh Đốn thì mục đích của cuộc họp bàn nầy là để làm sáng tỏ vấn đề tài chánh do Hoa Kỳ viện trợ cho chính phủ VNCH dùng để chi tiêu quân sự trong hiện tại và trong tương lai, mà việc cần kíp trước mắt là tăng gia quân lực VNCH từ 150,000 lên 170,000 trong 2 năm Tài chánh 1961 và 1962. Vấn đề kèn cựa mặc cả ở đây là ngân quỹ để chi phí cho việc gia tăng 20,000 quân nầy để thành lập thêm 2 sư đoàn cho vùng I và vùng II Chiến thuật của VNCH. Phần ngân quỹ tài trợ nầy đã được Tổng thống Diệm yêu cầu Hoa Kỳ đài thọ nhân dịp phó Tổng thống L.B.Johnson công du sang Việt Nam và hội kiến một cách uể oải lơ là vào ngày 12/05/1961 với T.T.Diệm. Johnson đã cố ý thúc hối T.T.Diệm phải đọc lá thư trao tay của T.T.Hoa Kỳ Kennedy để cho Johnson biết ngay ý kiến. Bức thư đề cặp đến nhiều điểm trong đó có điểm số 2 nói về vấn đề gia tăng 20,000 quân số của quân lực VNCH. Theo Công điện báo cáo của đại sứ Nolting ngày 09/06/1961 thì khi được hỏ ý kiến về mục số 2 nầy thì T.T. Diệm trả lời rằng “hài lòng” vì Hoa Kỳ đã chấp thuận cho Chương Trình Cố Vấn Quân sự/Military Assistance Program (MAP) “ủng hộ” cho vấn đề tăng gia 20,000 quân cho quân lực VNCH” nhưng T.T. Diệm đã phải nhăn mặt vì bức thư nói rằng chi phí dùng cho việc tăng gia nầy là do tiền túi của VNCH đài thọ. Hoa Kỳ chỉ tuyên bố ủng hộ mà thôi và theo mục số 8 thì Chính phủ Hoa Kỳ đã chuẩn bị cứu xét cho việc tăng gia quân lực chứ chưa chấp thuận ngay bây giờ : Vice President succeeded in getting Diem's attention refocused on President Kennedy's letter and asked Diem specifically whether he agreed to various proposals in letter. Following is Diem's reaction point-by-point : 1.. . . . . 2. Pleased US has approved MAP support for 20,000 force increase but pointed to problem of paying local currency costs for this increase. . ..........

44

VSTK - 4200

........... 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

8. Noted we prepared consider case for further increase in strength armed forces.” 251 2- Cuộc hội kiến giữa T.T. Kennedy và Nguyễn Đình Thuần ngày 14/06/1961

Bộ Trưởng phủ T.T. Nguyễn Đình Thuần thực hiện chuyến công du 6 ngày sang Hoa Kỳ và tới Hoa Thịnh Đốn vào ngày 12/06/1961. Ngày 14/06/1961, bộ trưởng Thuần hội kiến T.T.Kennedy để và trao tay lá thư của T.T. Việt Nam Cộng Hòa cho T.T. Hoa Kỳ. Trong cuộc hội kiến nầy, T.T. Kennedy đã đặt câu hỏi: “Phải đợi mất bao lâu mới bắt đầu thực hiện việc gia tăng 20,000 quân cho quân lực VNCH?) . Bộ trưởng Thuần trả lời rằng “Chỉ mới thực hiện được 6,000 quân gia tăng bằng ngân quỹ của VNCH và không thể nào gánh nổi chi phí để thực hiện đầy đủ đến con số 20,000 quân.” Sau khi nghe như thế, T.T.Kennedy đã chỉ thị cho thứ trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ McConaughy có mặt trong cuộc hội kiến lập một bản phúc trình ngay ngày hôm sau để cho T.T. biết có phương cách nào để làm cho tiến trình gia tăng quân số từ 150,000 lên 170,000 được tiếp tục thự hiện nhanh chóng. Khi bàn đến việc T.T.Diệm yêu cầu Hoa Kỳ viện trợ để nâng quân số lên đến mức 270,000, T.T Hoa Kỳ đã đề cặp đến vấn đề Việt Nam gánh vát phần nào về mặt tài chánh cho việc gia tăng nầy và T.T. Hoa Kỳ gợi ý rằng Việt Nam cần phải dùng số ngoại tệ sở hữu của mình trên 200 triệu Mỹ kim để chi dụng vào việc đó.252

Bộ trưởng Nguyễn Đình Thuần gặp Tổng thống Kennedy tại Nhà Trắng năm 1961 Nguồn: http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=488700&page=191

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Cho đến ngày quay trở về Việt Nam, Bộ trưởng Nguyễn Đình Thuần không có được một lời cam kết nào rõ ràng từ T.T. Kennedy hay từ các viên chức hữu quyền của chính phủ Hoa Kỳ hiện tại cho việc khẩn trương trước mắt là việc gia tăng 20,000 quân cho Quân LựcVNCH. Trong khi đó thì CS Liên Sô và CS Trung Quốc viện trợ ồ ạt cho CS Bắc Việt vô điều kiện để chuẩn bị xâm lăng Tiền Đồn Chống Cộng Sản của Hoa Kỳ và của các quốc gia Tự do ở Đông Nam Á. Để đáp ứng với điều quan tâm của T.T. Kennedy trong cuộc hội kiến với bộ trưởng VNCH Nguyễn Đình Thuần về vấn đề chậm trễ của chính phủ VNCH trong kế hoạch gia tăng 20,000 quân binh cho quân lực VNCH, ngoại trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ Dean Rusk vào ngày 16/06/1961 đã đánh công VSTK - 4201

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

điện cho đại sứ Hoa Kỳ Nolting ở Sài Gòn để thông báo rằng nội các chính phủ Hoa Kỳ đã tham khảo việc cứu xét lại của các giới chức cao cấp về vấn đều có ý nghĩ nầy. Theo Ngoại Trưởng Rusk thì những viên chức cố vấn của T.T. Kennedy đều có cùng một ý nghĩ rằng bộ trưởng Nguyễn Đình Thuần khi nêu lên sự khiếm khuyết tài chính, thiếu hụt hiện kim của chính quyền VNCH để biện minh cho việc chậm trễ tiến trình gia tăng 20,000 quân số là không căn cứ trên thực trạng tài chính hiện có của VNCH : trên US.$200,000 triệu dự trữ ngoại tệ. Rusk cho rằng T.T.Diệm muốn đỗ trách nhiệm chậm trễ cho chính phủ Hoa Kỳ nhưng Rusk cũng vẫn chỉ thị cho đại sứ Nolting hãy thương lượng với chính quyền VNCH để giải quyết vấn đề chính trị nầy. Bức công điện có đoạn viết:253 “. . . . . . . Tuy nhiên, nhận thức rằng việc ngưng trệ vấn đề động viên quân số bằng cách dựa trên những nền tảng khiếm khuyết ngân quỹ dự phòng thì chính phủ Việt Nam đã làm phát sinh ra vấn đề chính trị/quân sự hơn là chú trọng về kinh tế và họ đang mưu toan trúc đỗ gánh nặng cho chúng ta đã trì trệ. Nhằm giải quyết vấn đề chính trị nầy, ông Đại sứ được phép thương lượng với chính phủ Việt Nam để lại tiếp tục chương trình động viên trong khuôn khổ của một trong những phương thức được kê ra theo thứ tự trước sau theo quan điểm của Hoa Kỳ.”

Theo công điện kể trên của Dean Rusk chỉ thị cho Nolting thì có 3 phương thức để giải quyết vấn đề khiếm khuyết tài chính của VNCH trong tiến trình động viên gia tăng 20,000 quân số. Nolting đã chọn phương thức thứ 3 để thương lượng và VNCH chấp nhận phương thức giải quyết nầy: Hoa Kỳ viện trợ tăng thêm 4.55 triệu Mỹ Kim vào tổng số viện trợ tài khóa 1961 tính ra bằng đồng bạc Việt Nam theo hối xuất US$1=73.5 đồng bạc Việt Nam Cộng Hòa tức vào khoảng 50 triệu đồng bạc Việt Nam. J. Hanyok, trong một đề tài nghiên cứu “Spartans in Darkness ”American SIGINT and the Indochina War, 1945-1975”có đoạn viết: “Đầu năm 1960 một cảm nhận về khủng hoảng thâm nhập đầy tâm trí của nhân dân Hoa Kỳ về tình hình miền Nam Việt Nam có thể rơi vào chung một tình trạng như vương quốc Lào. Tháng 04/1960 bộ Tổng Tư lệnh Quân đội Hoa Kỳ vùng Thái Bình Dương/ CINCPAC đã triệu tập và chủ trì một Hội Nghị ở Okinawa với các tư lệnh khu vực trong vùng Thái Bình Dương để nghiên cứu nhiều vấn đề của 2 quốc gia nầy. Đề mục nghiên cứu có tên gọi là “ Những Chiến dịch Hành Quân Chống Nổi dậy ở Nam Việt Nam và Lào/ Counterinsurgency Operations in South Vietnam and Laos” chú trọng về nhu cấu cấn yếu để sửa chữa những vấn đề ở miền Nam Việt Nam bằng sự viện trợ quân sự và những sự cải cách hành chánh cho chính quyền của Ông Diệm . Bản nghiên cứu nầy đã không để ý tới tầm quan trọng của guồng máy chính trị, kinh tê, chủ nghĩa dân tộc, những chèn ép sắc tộc; Nghiên cứu nầy xem nhẹ tình trạng miền Nam VNCH VSTK - 4202

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

không có phương cách giải quyết thỏa đáng những yêu cầu của tầng lớp nông dân và của các sắc tộc thiểu số . Những thành phần người dân nầy thường bị đối xử như một đàn cừu ngoan ngoãn tuân theo mệnh lệnh của bất cứ phe phái nào có quyền uy lấn lướt cao hơn. Tổng Tư Lệnh Quân Đội Hoa Kỳ vùng Thái Bình Dương là Đô đốc Harry Felt đã gửi Phương Án Chống Nổi Dậy vừa kể trên cho bộ Tham Mưu các Tư Lệnh Liên Quân Hoa Kỳ JCS/Joint Chiefs of Staff vào tháng 06/1960 kèm theo khuyến cáo rằng Phương Án nầy là nền tảng để căn cứ vào đó khi đề xuất ra những chỉ thị từ Bộ Ngoại Giao và Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ truyền đạt xuống cho các Toán Công Tác của Hoa Kỳ tức là gồm có Tòa Đại Sứ Hoa Kỳ và Chỉ Huy Trưởng Phái Đoàn Cố Vấn Quân Sự Hoa Kỳ /USMAAG, và các ban , ngành Tham Mưu của họ ở Sài Gòn. Sự đáp ứng từ Sài Gòn đối với Phương Án CINCPAC đơn thuần chỉ là sự phản ảnh của cuộc tranh luận của chính quyền Hoa Kỳ đang diễn ra ở Hoa Thịnh Đốn trong việc đi tìm một phương hướng hành động đề triệt hạ sự đe dọa tăng gia nổi dậy của Cộng sản. Trưởng đoàn Cố Vấn Quân Sự Hoa Kỳ MAAG ở Sài Gòn là tướng Lionel McGarr cuối cùng cũng phải ủng hộ đề nghị gia tăng viện trợ quân sự btrong đó có bao gồm cả nhu cầu cầu nới rộng 20,000 quân cho quân lực VNCH, chuyển lực lượng Dân Vệ Đoàn cho Bộ Nội Vụ điều hành và quản trị . . .”254 2- Kế hoạch Eugene Staley-Vũ Quốc Thúc

Trong khi Tòa Đại Sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn đang kì kèo thương lượng với chính quyền VNCH về vấn đề gia tăng trước mắt 20,000 quân thì ở Hoa Thịnh Đốn TT Kennedy lại muốn có một sự cứu xét sâu rộng thêm bức công hàm của Ông Diệm yêu cầu Hoa Kỳ viện trợ để gia tăng thêm cho QLVNCH 100,000 quân. Thay vì tham khảo vấn đề nầy với Hội Đồng Tham Mưu Trưởng Liên Quân /JCS, Tổng Thống Kennedy lại tham khảo với tướng Maxwell Taylor - sắp trở thành Cố Vấn Quân Sự của TT Kennedy- để yêu cầu viên tướng nầy cho biết Hoa Kỳ phải đáp ứng như thế nào đối với bức Công Hàm kể trên của Tổng

VSTK - 4203

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

Thống Diệm yêu cầu gia tăng tổng số QLVNCH từ 170,000 (trong đó bao gồm 20,000 quân gia tăng trước mắt) lên 270,000 quân. Ngày 29/06/1961, Tướng Maxwell Taylor cố vấn rằng TT Kennedy không nên hứa điều gì với TT Diệm cho đến khi nào MAAG, CINCIPAC và JCS có thể xác định được mục tiêu chủ yếu của quân lực VNCH là gì. Trước đó, trong thư gửi trả lời công hàm của TT Diệm, TT Kennedy nói rằng vì có dính líu tới một số chi tiêu ngân quỹ lớn lao mà Hoa Kỳ cùng với VNCH phải gánh vát, cho nên cần phải tham khảo trước với Chủ Tịch Viện Nghiên Cứu Sandford là tiến sĩ kinh Tế gia Eugene Staley và nhóm chuyên gia tài chánh của ông ta để có những điều hướng dẫn hữu ích cho cả 2 quốc gia.255 Ngày 14/07/1961, sau hơn một tháng trao đổi hội ý giữa phía Việt Nam và nhóm chuyên gia tài chánh, Giáo sư Staley và Khoa Trưởng Đại Học Luật Khoa Sài Gòn Vũ Quốc Thúc mà cũng là chủ tịch của phái đoàn chuyên gia tài chánh kinh tế VNCH đã cùng chung đưa ra một bản phúc trình mà ở miền Nam Việt Nam được phổ biến gọi là “Kế Hoạch Staley-Thúc”. Nội dung Bản Kế Hoạch nầy đã được họ điều trần với TT Diệm trước đây 3 ngày và đã được TT Diệm chuẩn nhận. Sau đó, phái đoàn của Staley trở về Hoa Kỳ và đệ trình Bản Kế Hoạch nầy cho Trưởng Đoàn Công Tác Đặc Nhiệm về Việt Nam. Ngoài ra hai phái đoàn chuyên gia Tài Chánh Hoa Kỳ-VNCH cũng đã trao gửi cho TT Diệm và TT Kennedy một Tín Thư trình bày tổng quát mục đích, kết quả của công tác và lý do những đề xuất của họ trong Bản Kế Hoạch kể trên. Nội dung Thư Tín đó như sau:256

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

Sài Gòn, ngày 14/07/1961 ...... Phái đoàn chuyên gia Tài Chánh Việt Nam và Hoa Kỳ, được giao phó trách vụ cứu xét những phương cách thăng tiến sự hợp tác giữa hai quốc gia cho vấn đề chia xẻ hổ tương, trân trọng đệ trình lên chính phủ của mình Bản Kế Hoạch Hành Động liên hợp đính kèm theo Thư Tín nầy. Ngày nay, Việt Nam đang bị tấn công trong một cuộc đấu tranh ác liệt toàn diện có dính líu đến sự sống còn của mình như là một quốc gia tự do. Địch thủ của Quốc Gia nầy là Việt Cộng tàn nhẫn, thủ đoạn và lảng tránh. Kẻ địch nầy được cung ứng, tăng cường và có đầu não chỉ huy bởi những guồng máy Cộng Sản Quốc Tế qua trung gian của Hà Nội. Để đánh bại địch thủ nầy thì cần phải huy động toàn lực Kinh tế, Quân sự, Tâm lý và những tài nguyên Xã hội của đất nước cùng với sự yểm trợ mạnh mẽ của Hoa Kỳ. Tương lai nền kinh tế dài hạn của Việt Nam sáng lạng. Trên thực tế, triển vọng đã bắt đầu được thực hiện hướng về việc cải tiến các điều kiện sinh sống của dân chúng của Việt Nam Cộng Hòa tỏ hiện cho thấy đây là một trong những yếu tố thúc giục Việt Cộng tăng gia áp lực gần đây. Sự tương phản giữ những thực hiện trong những năm gần đây của miền Nam Việt Nam so chiếu với sự cơ cực và thất bại của Cộng Sản Bắc Việt đã trở nên quá hiển nhiên Được thụ đắc những tiềm lực để đẩy lui sự tấn công của Cộng sản và để tiếp nối bước phát triển của mình trên các lãnh vực kinh tế, Xã hội và Chính trị, Việt Nam VSTK - 4204

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

Cộng Hòa có thể được xem như là một mẫu mực ở vùng Đông Nam Á Châu cho sự thăng tiến những tiềm lực của những con người kiên quyết giữ được tự do tồn tại. Chúng tôi mạnh mẽ thúc giục hai quốc gia chúng ta làm cho sự kiện nầy thành chủ định cho sự hợp tác liên tục giữa hai nước. Tuy nhiên, vào thời điểm này vấn đề tiên quyết là sự phục hồi nền an ninh nội chính đang phải đối diện với cuộc chiến phá hoại của du kích Cộng sản ngoan cố lan tràn khắp nơi được yểm trợ từ bên ngoài . Để đương đầu với vấn đề nầy thì đòi hỏi gia tăng các hành động quân sự và cảnh sát. Tuy nhiên, vấn đề không đơn thuần chỉ là quân sự. Cách giải quyết của vấn đề nầy đòi hỏi gia tăng hoạt động kinh tế và Xã Hội. Đặc liên hệ chặt chẽ với hoạt động quân sự đặc biệt là ở những vùng thôn quê, Thí dụ, một trong những phương pháp chống du kích đầy triển vọng đang được thử áp dụng lần nầy bao gồm chương trình quy tụ dân chúng nông thôn vào những tổ chức cộng đồng đã có khả khả năng phòng vệ được thiết kế và yểm trợ đồng thời cũng cung ứng những sự trợ giúp để có những cơ hội làm thăng tiến mức sống. Nhận thức được mối ràng buột tương hổ khá chặt chẽ giữa vấn đề quân sự và kinh tế-xã hộ, chúng tôi đã đặt cho những đề xuất của chúng tôi theo 3 sự cân nhắc chủ yếu sau đây: 1. Những nhu cầu cho vấn ấn đề quân sự an ninh nội chính trong thời gian hiện nay cần được giành ưu tiên cho những nguồn nhân lực và kinh tế cùng với sự trợ giúp của Hoa Kỳ. 2. Cùng trong thời gian nầy, mức độ thực hiện các cuộc hành quân quân sự an ninh nội chính có được kết qua bền vững, theo mức độ rộng lớn, sẽ tùy thuộc vào tốc độ và sự hữu hiệu để căn cứ vào đó mà đề xuất áp dụng những cương lĩnh khẩn cấp cho lãnh vực kinh tế và xã hội. 3. Mục tiêu tối cần của những chương trình kinh tế xã hội và kế hoạch phát triển dài hạn hơn mà chúng tôi cùng đề xuất là nhằm để đẩy nhanh tới một ngày mà Việt Nam sẽ là một nước tự túc kinh tế và là một xã hội an bình, tự do. Đây là điều khao khác bởi nhân dân Việt Nam muốn được sự tự do đầy ý nghĩa nhất và bởi nhân dân Hoa Kỳ đang có quan điểm về sự viện trợ của họ được xem như là sự trợ giúp cho một dân tộc tự túc để hướng đến một tình trạng mà họ có thể tiếp tục tiến bộ bằng những sự nỗ lực của chính họ. Những kiến nghị mà hai nhóm của chúng tôi hợp tác chung với nhau đã được dự trù như thế để kêu gọi những gia tăng chính yếu tùy theo mức độ cố gắng của cả hai quốc gia Hoa Kỳ và Việt Nam. Những sự tăng gia nầy phản ảnh lòng tin tưởng sâu đậm của chúng tôi cho rằng cuộc chiến tranh lật đỗ ngày nay đang được tiến hành cao độ ở miền Nam Việt Nam chỉ có thể đi đến một kết thúc thắng lợi bằng cách áp dụng hữu hiệu sức mạnh quân sự , kết hợp với hoạt động kinh tế và xã hội trên quy mô rộng lớn khắp các nơi lãnh thổ, đặc biệt là các vùng nông thôn. Về mặt tài chánh, chúng tôi tin tưởng rằng sẽ rất ít tốn kém hơn để dự trù một cách thích đáng và đầy đủ nguồn tài nguyên ngay từ hôm nay hơn là chỉ tìm cách đối chọi với sự gây hấn của Cộng sản bằng một năng lực vừa đủ để đối đầu hết sự đe dọa nầy đến sự đe dọa khác. Tiến trình của hoạt động thứ nhất có khả năng cung ứng một sự thắng lợi sớm và nhờ vậy chấm dứt tình trạng hao phí một cách thê thảm sinh mạng con người và của cải vật chất rất bức thiết cho sự mở mang nền kinh tế của đất nước. Tiến trình hoạt động thứ nhì, cho dù ít tốn kém cho ngân sách hiện tại nhưng sẽ không cung ứng những nguồn tài nguyên đầy đủ để thực hiện một cách dứt khát sự đánh hạ cơ cấu tổ chức của Việt Cộng và vì thế, trong trường kỳ, cho thấy rằng càng hao tốn nhiều hơn khi mà chiến tranh cứ kéo dài và gia tăng cường độ hết năm nầy đến năm khác.

VSTK - 4205

1

2

3

4

5

6

7

8 9 10 11 12 13 14 15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

Vì vậy, chương trình tăng gia mà chúng tôi đề xuất cho hai quốc gia của chúng ta thông qua như là một nền tảng cho những hoạt tương hổ trong vòng nhiều năm sắp tới đã được chúng tôi phác thảo không phải chỉ là để bấu víu lằng ranh nhưng chính là để thực hiện một sự chọc thủng thực sự. Những cố gắng liên hợp của chúng ta phải vượt mức qua khỏi ngưỡng cửa khán cự của kẻ thù, và từ đó dứt điểm các cuộc tấn công phá hoại, đồng thời chúng ta cần phải tạo ra một tác động kiên quyết về mặt kinh tế, xã hội và mặt trận ý thức hệ. Nay kính, Đoàn Chuyên Gia Tài Chính Việt Nam Vũ Quốc Thu`c, Trưởng Đoàn Dương Tấn Tài Đinh Quang Chiêu Huỳnh Văn Điểm Lưu Văn Tịnh Bửu Hoàn

Đoàn Chuyên Gia Tài Chính Hoa Kỳ Eugene Staley, Trưởng Đoàn Colonel Edwin F. Black William W. Diehl Paul F. Geren Herman Kleine Warren A. Silver

Trong tiến trình soạn thảo Kế Hoạch Staley-Thúc, hai phái đoàn Tài Chánh Hoa Kỳ-Việt Nam có thể được so sánh như là một con thoi liên hợp chuyên chở những sự bàn thảo về mức độ quân lực của VNCH và Hoa Kỳ cần có để đối đầu với thình hình gia tăng xâm nhập của Cộng Sản miền Bắc và những cuộc đồng khởi của Việt Cộng nằm vùng ở miền Nam VNCH. Dĩ nhiên Kế Hoạch Staley-Thúc nhất định phải có phần bàn thảo và đề nghị về các vấn đề Kinh Tế, Tài Chánh Xã Hội nhưng các mặt nầy chỉ được ngó tới một cách mơ hồ bằng những danh từ hoa mỹ, thậm xưng khi bàn thảo về nhu cầu chấn chỉnh những chương trình phát triển Kinh tế Xã hội bị vỡ vụng. Tài liệu của Lầu Năm Gốc đã được giải mật đưa ra một số trích dẫn về những vấn đề quân sự trong bản Kế Hoạch Staley-Thúc như sau:257 Ngày nay, Việt Nam đang bị tấn công trong một cuộc đấu tranh ác liệt toàn diện có dính líu đến sự sống còn của mình như là một quốc gia tự do. Địch thủ của Quốc Gia nầy là Việt Cộng tàn ác, thủ đoạn và lảng tránh. Kẻ địch nầy được cung ứng, tăng cường và có đầu não chỉ huy bởi những guồng máy Cộng Sản Quốc Tế qua trung gian của Hà Nội. Để đánh bại địch thủ nầy thì cần phải huy động toàn lực Kinh tế, Quân sự, Tâm lý và những tài nguyên Xã hội của đất nước cùng với sự yểm trợ mạnh mẽ của Hoa Kỳ. Chương trình tăng gia mà chúng tôi đề xuất cho hai quốc gia của chúng ta thông qua như là một nền tảng cho những hoạt tương hổ trong vòng nhiều năm sắp tới đã được chúng tôi phát thảo không phải chỉ là để bấu víu đường ranh nhưng chính là để thực hiện một sự chọc thủng thực sự. Những cố gắng liên hợp của chúng ta phải vượt mức qua khỏi ngưỡng cửa kháng cự của kẻ thù, và từ đó dứt điểm các cuộc tấn công phá hoại, đồng thời chúng ta cần phải tạo ra một tác động kiên quyết về mặt kinh tế, xã hội và mặt trận ý thức hệ. Khúc quanh về những diễn biến quan trọng ở Lào đã tạo thêm nhiều vấn đề nghiêm trọng cho việc bảo tồn tự do và chủ quyền không Cộng Sản của quốc gia VNCH. Đặc biệt là vùng biên giới bỏ trống giữa Lào và Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa (CS Bắc Việt) hoặc là các lực lượng tiếp vận của VNDCCH tạo thành mối đe dọa trầm trọng xuất phát từ sự hoạt động xâm nhập bí mật nhân sự, tiếp liệu và vật dụng để cung cấp cho Việt Cộng (ở miền Nam VNCH). Vời sự yểm trợ gia tăng như thế thì chắc chắn rằng Việt Cộng có triển vọng bám giữ VSTK - 4206

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

chặt chẽ về mặt kiểm soát quân sự trên một vùng địa dư và công bố việc thành lập ở nơi đó một chính quyền “phản loạn” cho miền Nam Việt Nam và và kể từ lúc đó sẽ được công nhận và được tiếp tế từ Cộng Sản Bắc Việt VNDCCH, Cộng Sản Trung Quốc và Cộng Sản Liên Sô. (Thí dụ: Tình hình hiện nay ở Lào.) Phái đoàn liên hợp Việt Nam-Hoa Kỳ không tự quyên coi như mình có khả năng để đề xuất những thang cấp quân lực cho vấn đề quốc phòng của Việt Nam. Tuy nhiên, sau khi tham khảo với nhiều chức quyền quân sự có trách nhiệm, và để dựa vào đó để đề xuất vè mặt Kinh Tế phái đoàn liên hợp tiếp nhận đã một tiếp nhận một số dự toán quân số cho quân lực của chính phủ VNCH tùy theo một trong 2 trường hợp A hay B có khả năng xảy ra như sau: -Khả năng A: giả định rằng cuộc đồng khởi nổi loạn do Cộng Sản chủ xướng vẫn giữ một mức cường độ như hiện nay và chính quyền của nước Lào vẫn có khả năng độc lập với khối Cộng Sản để có thể bác bỏ thẫm quyền của VNDCCH (Cộng Sản Bắc Việt) và Trung Cộng tiếp vận bộ đội của họ ngang qua những vùng biên giới của họ. -Khả năng B: giả định rằng Việt Cộng có kha năng gia tăng đáng kể chiến dịch đồng khởi nổi loạn bên trong miền Nam Việt Nam Cộng Hòa và tình hình ở Lào trở nên xấu hơn đến mức độ Cộng Sản trên thực tế đã giành lấy quyền kiểm soát quốc gia nầy. Nếu khả năng A xảy ra thì cần gia tăng quân lực của Tổng Thống Diệm lêm mức 200,000 quân( so chiếu với 170,000 quân đã được chuẩn nhận vào lúc đó). Nếu khả năng B xảy ra thì cần gia tăng quân lực VNCH lên 270,000 quân. Tổng Thống Kennedy chuẩn nhận viện trợ để gia tăng quân lực VNCH lên 200,000 quân. Sự chuẩn nhận gia tăng 200,000 nầy còn phải tùy thuộc vào sự thảo luận thiết lập một kế hoạch xử dụng số quân binh sẽ được gia tăng (giống như trường hợp vào tháng 05/1961, Hoa Kỳ đồng ý gia tăng quân số VNCH lên đến mức 170,000 nhưng cũng kèm theo điều kiện tùy thuộc vào sự thảo luận thiết lập một kế hoạch xử dụng số quân binh sẽ được gia tăng.)

Tài liệu quân sử của Tổng Hành Dinh các Tham Mưu Trưởng Liên Quân Hoa Kỳ/JCS viết rằng chi phí đề xuất theo Kế Hoạch liên hợp Staley-Thúc rất đáng kể. Chỉ riêng phần chi phí cho chương trình quân sự kể từ tháng 07/1961 cho đến tháng 12/1961 cũng ước định vào khoản 42 triệu Mỹ kim về phía Hoa Kỳ và 3.7 tỷ đồng Việt Nam về phía chính phủ VNCH. Toàn bộ kế hoạch Staley-Thúc bao gồm các lãnh vực Kinh tế, Quân sự, chi phí khẩn cấp và phát triển trường kỳ được đề xuất là 85.5 triệu Mỹ kim và 6.5 tỷ đồng Việt Nam cho trong cùng một thời gian vừa kể.258 Cùng trong một thời gian Bản kế Hoạch Staley-Thúc được hoàn thành và ký tên thì tướng Taylor ở Hoa Thịnh Đốn cũng lưu ý đến vấn đề VNCH yêu cầu gia tăng quân lực. Sau khi hội ý với tướng Lemnitzer, chủ tịch Hội Đồng các Tham Mưu Trưởng liên quân của Hoa Kỳ, ngày 15/07/1961, tướng Taylor chuẩn bị một văn thư nhận định về yêu cầu của Tổng Thống Diệm gia tăng thêm 100,000 quân. Trong bức văn thư nầy, tướng Taylor- Cố Vấn Quân Sự của TT Kennedy- phát biểu rằng trước khi quyết định vấn đề gia tăng quân lực

VSTK - 4207

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

nầy thì cần phải xác định nhiệm vụ sẽ được giao phó cho số lượng quân binh gia tăng nầy là gì. Theo quan điểm của Taylor thì số quân binh nầy được nhắm đến cho 3 lãnh vực: an ninh nội chính, an ninh quốc phòng chống trả sự tấn công của Cộng Sản Bắc Việt và sau cùng là phòng chống bộ đội Việt Cộng xâm nhập xuyên qua các vùng ranh biên giới thủng rỗ như tổ ong. Nhân lực dùng cho hai lãnh vực đầu tiên có thể được dự trù không khá dễ dàng. Nhưng đối với lãnh vực thứ ba thì sẽ gặp phải nhiều trở ngại phức tạp. Taylor nhận định rằng cần có một kế hoạch chiến lược cho toàn vùng Đông Nam Á Châu chứ không riêng hai quốc gia Việt Nam và Lào. Theo Taylor thì đây là một kế hoạch để đối phó với những sự bất ngờ và sẽ do Hội Đồng các Tham Mưu Trưởng liên quân Hoa Kỳ soạn thảo hướng về 3 nhiệm vụ: 1. Bảo vệ an ninh vùng lãnh thổ hình cán chảo Lào và nhiều vùng lãnh vực thung lũng sông Mekong. 2. Không kích và hành quân tìm diệt du kích ở vùng cáng chão Lào và; 3. Tạo áp lực quân sự với Cộng Sản Bắc Việt.259 Ngày 28/07/1961, sau khi họp Hội Đồng các Cố vấn cao cấp của tòa Bạch Ốc để bàn định về những quan điểm của tướng Taylor và những đề xuất trong bản Kế hoạch Staley-Thúc, căn cứ trên sự bát bỏ của tướng Lemitzer chủ tịch Hội Đồng các Tham Mưu Trưởng Liên Quân ,về việc Ông Diệm yêu cầu gia tăng lên mức 270,000 quân. vì cho rằng không cần thiết quá số 200,000 quân, ngày 04/08/1961, Tổng Thống Kennedy chuẩn nhận những đề xuất trong bản Kế Hoạch Staley-Thúc bao gồm việc gia tăng quân số lên đến mức 200,000 người mà thôi. Ngày 05/08/1961, TT Kennedy gửi văn thư báo tin cho TT Diệm biết về việc chuẩn nhận nầy, nhưng yêu cầu tạm ngưng việc đề nghị gia tăng thêm quân số VNCH lên quá mức 200,000.260 Ngoài ra, đề xuất của tướng Taylor về sự cần thiết có một kế hoạch hành động chung cho toàn vùng Đông Nam Á cũng được cố vấn An Ninh Quốc Gia của TT Kennedy là Walt Rostow và ngoại trưởng Dean Rusk hưởng ứng Do đó một lực lượng Đặc Nhiệm Đông Nam Á/ Southeast Asia Task Force được thành hìnhdo thứ trưởng phụ tá Ngoại Giao làm chủ tịch.261 5/ HOA KỲ TIẾP TỤC TÁI ĐỊNH GIÁ TÌNH HÌNH Ở MIỀN NAM VIỆT NAM VÀ CHUYẾN CÔNG DU CỦA TƯỚNG MAXWELL TAYLOR 5.1 VIỆT MINH CỘNG SẢN GIA TĂNG TẤN CÔNG Ở MIỀN NAM VIỆT NAM

Trong khi tình hình quân sự đang thắng thế khả quan về phía VNCH và đồng minh Hoa Kỳ trong mùa Hè 1961 ở miền Nam với các chiến dịch dẹp trừ những đợt Đồng Khởi của CSVM nằm vùng thì vào tháng 09/1961, ở miền Bắc VNDCCH, Bộ Chính Trị CS và Hội Đồng Quân Sự Trung Ương Đảng

VSTK - 4208

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

Cộng Sản Bắc Việt đã chấp thuận đề nghị của Bộ Tổng Tư Lệnh Quân Đội Nhân Dân cho phép nới rộng chiến tranh ở miền Nam Việt Nam bằng cách gia tăng số lượng bộ đội trưng binh ngay tại địa phương ở miền Nam để gia tăng những đợt tấn công nổi dậy đồng thời cũng gia tăng sự xâm nhập bộ đội CS Bắc Việt hiện nay từ mức 30,000 lên đến mức 40,000 bao gồm cả những cán binh tập kết từ miền Nam ra miền Bắc sau khi có Hiệp Định Đình Chiến Geneva 1954. Trùng hợp hoặc có thể là hiệu quả của kế hoạch CS Bắc Việt vừa kể, CS Việt Minh Nằm vùng ở miền Nam VNCH lại tái hoạt động quân sự nổi dậy gia tăng các cuộc tấn kích hơn gắp 3 lần kể từ tháng 09/1961 so với tháng 08 cùng năm.262 Chiến dịch tấn công mới của CSVM ở miền Nam khởi sự trở lại và có kết quả đáng chú ý. Ngày 01/09/1961 hơn một ngàn bộ đội CS chính quy đánh hạ hai đồn binh quân lực VNCH ở vùng biên giới cách tỉnh lỵ Kontum 30 dậm về hướng Bắc. Chính quyền VNCH báo cáo rằng có khoản 100 Việt Cộng tử trận và chỉ có 19 quân binh VNCH bị tử trận. Tuy nhiên nguồn tin từ đoàn cố vấn quân sự Hoa Kỳ thì về phía VNCH có 92 tử trận và 77 mất tích.263 Ngày 18-9-196, CSVM bất thần mở trận đánh lớn cấp Trung Đoàn (Regiment ), tung 1,500 quân bao vây và đành chiếm Tỉnh Lỵ Phước Vinh, cách ranh giới phía Tây Bắc Sài Gòn khoảng 55 dặm sát lằng ranh chiến Khu D sau khi đã mở chiến dịch gồm nhiều trận đánh lớn, nhỏ trên khắp lãnh thổ Miền Nam để áp đảo và chia sẻ lực lượng quân đội VNCH. Khác với chiến thuật thông thường “đánh nhanh, rút lẹ”, lần nầy bộ đội CSVM đã chiếm đóng Tỉnh Lỵ Phước Vinh trong một thời gian vài tiếng đồng hồ. Để tỏ thấy sự bất lực của chính quyền VNCH và đe dọa dân chúng,, Cộng San Việt Minh đã lập ngay một phiên tòa án nhân nơi sân chợ để lên án xử tử rồi chém đầu ngay tại chỗ tỉnh trưởng và phó tỉnh trưởng Phước Vinh vì hai người nầy có “nợ máu” với nhân dân.264 Sau 30-04-1975, trong bộ sách Việt Nam Kỳ Tích, khi viết về Chiến Khu D, tác giả Thượng tá Hồ Sĩ Thành (cũng là một nhà thơ dưới bút hiệu Lam Giang), một cán bộ nghiên cứu lịch sử quân sự Quân khu 7 của Cộng Sản Việt Minh đã viết về trận đánh của VC vào thị trấn Phước Vĩnh /Phước Thành trong đêm 17-09-1961 đến sáng ngày 18-09-1961 như sau: Có thể nói trong giai đoạn đầu đánh Mỹ, trận Phước Thành là trận đánh lịch sử của quân và dân Chiến khu Đ, gióng lên một đòn cảnh báo đối với quân Sài Gòn làm “bung xung” cho đế quốc Mỹ trong cuộc chiến tranh phi nghĩa ở Việt Nam.

37 38

39

40

Tháng 6-1991, Tiểu đoàn 800 chuyển hướng hoạt động về hướng đường 20, quét sạch các dinh điền của địch ở Võ Đắc, Võ Su, hỗ trợ bộ đội địa phương Long Khánh, Bà Rịa đẩy mạnh hoạt động; đánh thông hành lang hoạt động;

VSTK - 4209

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

đánh thông hành lang từ Chiến khu Đ xuống Xuân Lộc qua đường 20 về Bà Rịa, Xuyên Mộc ra sát bờ biển phía Đông. Trong lúc đó, tại tỉnh Phước Thành, địch tiếp tục ủi phá rừng, mở nhiều đường, chia cắt chiến khu thành từng mảnh. Chúng củng cố các khu dinh điền, khu trù mật, tạo thành lá chắn bảo vệ vòng ngoài thị xã Phước Bình. Địch tổ chức nhiều cuộc hành quân càn qui mô càn quét nhằm đánh bật lực lượng ta ra khỏi căn cứ. Ý đồ của Mỹ-Diệm là xây dựng Phước Thành thành một tiểu khu mạnh, cùng với Châu Thành, Phước Long, Đồng Xoài, Lộc Ninh, Phước Bình tạo nên một hệ thống phòng thủ liên hoàn, chia cắt vùng căn cứ cách mạng, bảo vệ phía bắc và đông bắc Sài Gòn. Trước tình hình đó, tháng 6-1961, Khu uỷ miền Đông quyết định giải thể tỉnh Thủ Biên và tổ chức lại 3 tỉnh: Biên Hoà, Thủ Dầu Một và Phước Thành. Phước Thành là một tỉnh rừng núi bao gồm trung tâm chiến khu phía đông bắc Sài Gòn. Tháng 9-1961, Khu uỷ và Bộ Tư lệnh khu miền Đông quyết định tấn công tỉnh lỵ Phước Thành, nhằm phá tan ý đồ của địch chia cắt vùng căn cứ; mở rộng chiến khu, chuẩn bị đón các đoàn cán bộ của Trung ương tăng cường cho Nam Bộ. Chỉ huy trận đánh do các đồng chí Nguyễn Hữu Xuyến, Nguyễn Việt Hồng, Đặng Ngọc Sĩ, Đặng Hữu Thuấn. Mục tiêu trận đánh nhằm tiêu diệt toàn bộ quân địch, làm chủ tiểu khu và tỉnh lỵ, giải thoát tù chính trị. Lực lượng chính tham gia trận đánh gồm Tiểu đoàn 500 (mới thành lập), đại đội 26 trinh sát đặc công (Miền tăng cường) cùng lực lượng vũ trang địa phương. 20 giờ ngày 17-9-1961, 3 mũi tiến công của ta tiềm nhập mục tiêu. 23 giờ, quả bộc phá lệnh nổ vang tại dinh tỉnh trưởng. Các mũi xung phong đánh chiếm mục tiêu qui định. Trong 10 phút đầu, ta tiêu diệt gọn bọn địch trong dinh, giết chết tỉnh trưởng Nguyễn Minh Mẫn, bắt tỉnh phó cùng một số nhân viên quan trọng trong toà hành chính. Sau đó, một cánh quân khác tiến công diệt đại đội bảo an và chi đội thiết giáp. Một cánh quân nữa đánh vào trại giam giải thoát các đồng chí, đồng bào yêu nước bị địch giam giữ. Trong 20 phút, lực lượng ta làm chủ hoàn toàn tiểu khu. Trên các hướng nghi binh và chặn viện, bộ đội địa phương tỉnh Phước Thành và các huyện Tân Uyên, Phú Giáo đã đánh cắt đường giao thông của địch, đốt cháy cầu sắt của Tổng Bản trên đường 16, chặt cao su làm chướng ngại vật trên các trục đường… Trận đánh kết thúc vào lúc 0 giờ 30 phút ngày 18-9-1961. Ta tiêu diệt hoàn toàn bộ máy chỉ huy quân sự, hành chính của địch ở tỉnh lỵ Phước Thành; diệt 40 tên, làm bị thương 30 tên, bắt 11 tên, thu 322 súng các loại, phá huỷ 1 khẩu pháo 105 ly, 32 máy truyền tin, 12 xe cơ giới, giải thoát 272 tù binh. Chiến thắng Phước Thành làm nức lòng quân, dân miền Nam và Chiến khu Đ; đánh dấu bước trưởng thành của bộ đội chủ lực Quân khu và địa phương. Tướng Oétmolen-Tổng chỉ huy quân đội Mỹ ở Việt Nam trong hồi ký “Người lính tường trình” đã phải thú nhận: “Mùa thu năm 1961 đã chứng kiến một bước ngoặc rõ rệt trong cuộc tiến công của Việt cộng, lần đầu tiên họ tạm thời chiếm được tỉnh lỵ Phước Thành”. Tài liệu mật Lầu Năm Góc của Mỹ cũng xác nhận: “Trận tiến công lớn nhất đã có tác dụng làm cho Sài Gòn nhốn nháo là trận đánh chiếm Phước Thành, một tỉnh lỵ cách Sài Gòn 55km”.265

VSTK - 4210

1

2

3

Sử sách Cộng Sản miền Nam Việt Nam phát hành sau năm 1975 “Lịch Sử Nam Bộ Kháng Chiến” viết về trận đánh của VC vào thị trấn Phước Vĩnh tỉnh Phước Thành đêm 17-09-1961 như sau:

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

Chiến thắng vang dội nhất trong năm 1961 là trận Phước Thành. Phước Thành cách Sài Gòn hơn 80 km, là tỉnh mới thành lập (23-1-1959) để khống chế cửa ngõ vào chiến khu Đ, làm bàn đạp xuất phát cho các cuộc hành quân của quân Sài Gòn, ngăn chặn hành lang giao thông liên lạc từ Bắc vào Nam. Do vị trí chiến lược của Phước Thành, Mỹ và chính quyền Ngô Đình Diệm bố trí ở thị xã Phước Vĩnh (tỉnh lỵ) hơn 2.000 quân (gồm biệt động quân, bảo an, dân vệ, thiết giáp, pháo binh, cảnh sát dã chiến), được trang bị đầy đủ và tương đối hiện đại. 23 giờ đêm 17-9-1961, 400 chiến sĩ (thuộc Tiểu đoàn 500 chủ lực của Quân khu miền Đông Nam Bộ, các chiến sĩ đặc công, trinh sát phối hợp với bộ đội địa phương của tỉnh, các huyện, chiến sĩ biệt động của thị xã, du kích các xã) do Tư lệnh Quân khu Nguyễn Hữu Xuyến chỉ huy, nổ súng tiến công các mục tiêu, trong khi nhân dân nổi trống mõ, phát loa kêu gọi lính ra hàng. Quân giải phóng nhanh chóng làm chủ thị xã Phước Vĩnh. Thiếu tá Nguyễn Minh Mẫn (Tỉnh trưởng kiêm Tiểu khu trưởng Phước Thành) cùng hàng trăm lính bị diệt tại trận. Phó Tỉnh trưởng phụ trách bình định Nguyễn Thành Tiết bị bắt sống. 400 công chức và binh sĩ bị bắt, được giáo dục tại chỗ rồi thả. Quân giải phóng phá hủy 2 đại bác 105 ly, 1 đại liên, 4 xe thiết giáp và 12 xe quân sự, thu hơn 600 súng và nhiều trang thiết bị quân sự. Hơn 300 chiến sĩ cách mạng được giải thoát khỏi nhà lao. Binh sĩ của 16 đồn bốt chung quanh Phước Vĩnh nghe tin thị xã bị chiếm đã vội vàng rút chạy. Đây là trận đánh phối hợp rất hay giữa binh chủng đặc công, biệt động và quân chủ lực với quân địa phương, du kích tại chỗ, thể hiện cách đánh truyền thống của Việt Nam lấy ít đánh nhiều, lấy nhỏ thắng lớn. Tài liệu Lầu Năm Góc thừa nhận đây là “trận tấn công thu hút sự chú ý của mọi người nhiều nhất, có tác động làm đảo lộn ở Sài Gòn” . Kennedy phải cử tướng Maxwell Taylor (Cố vấn quân sự của Tổng thống) và Walt Rostow (Trợ lý Tổng thống Kennedy về an ninh quốc gia) “sang xem xét tình hình [miền Nam] Việt Nam mà Hoa Kỳ nhận là nghiêm trọng hơn trước nhiều.266 5.2 TÒÀ BẠCH ỐC TÌM MỘT HÌNH THỨC ĐƯA QUÂN MỸ VÀO MIỀN NAM VIỆT NAM

Đại sứ lưu động Harriman của TT Kennedy báo cáo về Hoa Thịnh Đốn rằng CS Liên Sô sẽ kiểm soát được việc CSBV đưa bộ đội vào lãnh thổ Lào và sẽ ngăn chận CS Pathet Lào gây hấn với chính quyền trung lập Lào của thủ tướng Souvana Phouma theo như “lời nói ngoài lề” của trưởng trưởng phái đoàn đoàn CS Liên Sô Pushkin với Harriman trong khi Hội Nghị Geneva Trung Lập Hóa nước Lào đang diễn tiến: “In reply my direct questions he said Soviets could and would control North Viet-Nam and continue support Souvanna against possible Pathet Lao political or military aggression.”267

Tuy nhiên, sau khi tham khảo báo cáo của Harriman như vừa kể trên, giữa tháng 09/1961, đại sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam F.Nolting gửi một văn thư về Hoa Thịnh Đốn đưa ra những nhận định về tình thế bắp bênh của VNCH nếu VSTK - 4211

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

chính quyền VNDCH tiếp tục đưa bộ đội CS Bắc Việt xâm nhập miền Nam Việt Nam xuyên qua lãnh thổ của nước Lào sau khi nước nầy trở thành Trung Lập: . . . . Hoa Kỳ đã hao tốn đầu tư vào miền Nam Việt Nam rất nhiều nguồn lực tài nguyên , tâm trí và gần đây Hoa Kỳ đã khởi xuất tăng gia thêm những sáng kiến cho những cam kết của mình để yểm trợ cho quốc gia nầy. Nhờ đó, cùng với lòng quyết tâm, sự cố gắng và hy sinh, VNCH bắt đầu có nhiều triển vọng sáng sủa hơn để sinh tồn và hồi phục. Những triển vọng nầy hiện giờ đang bị đe dọa từ những sự dàn xếp để giải quyết vấn đề khủng hoảng của nước Lào. Thực chất gây bất lợi cho VNCH thường được nêu lên chính là vấn đề kiểm soát vùng ranh giới Lào- Việt để ngăn chận sự xâm nhập lan tràn bộ đội CSBV vào nước Lào . . . . Rõ ràng là hiện giờ Bắc Việt đang gia tăng mức độ xâm nhập bộ đội CSVM vào miền Nam VNCH xuyên ngang qua biên giới nằm trên lãnh thổ nước Lào và có nhiều dấu hiệu cho thấy là Bắc Việt mưu đồ gia tăng số lượng xâm nhập một cách đáng kể. Bắc Việt tuyên bố không bao lâu nữa họ sẽ chiếm đoạt miền Nam VNCH và mục tiêu nầy của họ đang được CS Liên Sô và CS Trung Quốc công khai hậu thuẩn. Tiềm năng của VNCH chỉ đủ để cầm cự với một số lượng xâm nhập có giới hạn của CSBV. Nếu CSBV xâm nhập gia tăng ồ ạt thì họ sẽ chiến thắng và có thể là sẽ làm chủ trực tiếp cả 2 miền Bắc, Nam Việt Nam. Đối diện với một số kỹ lục hồ sơ chứng cứ đã qua và hiện tại về việc hành động của CS chống phá chính quyền VNCH của miền Nam, Hoa Kỳ chưa thể sẵn sàng tiếp nhận sự cam đoan tráo trở của CS Sô Viết rằng họ sẽ kiểm soát được CS Việt Minh, đặc biệt là đối với sự ngăn chận CS Bắc Việt và thành phần những nhóm CS khác lợi dụng lãnh thổ quốc gia Lào để đánh phá VNCH và Thái Lan. Vai trò của Cộng Sản Liên Sô trong khi hòa nghị ở Geneva 1954 về Việt Nam cơ bản không khác gì với vai trò của họ trong hội nghị Geneva về nước Lào. Năm 1954, CS Sô Viết tán dương phe CSVN của họ bằng cách viện trợ tài chàn, huấn luyện và công khai tuyên truyền ủng hộ tham vọng của CS Bắc Việt thôn tính miền Nam VNCH bằng bạo lực dưới chiêu bài một cuộc cách mạng chính trị. Hoa kỳ đã đi đến một kết luận rằng sẽ không thỏa thuận một cuộc dàn xếp mà theo quan điểm của Hoa Kỳ đó là mộ dàn xếp khiến cho các đồng minh của Hoa Kỳ bị đặt vào tình thế bị bỏ trống cho sự xâm nhập của CS, sự lật đổ và sự tấn công bằng súng đạn xuyên qua mánh khóe hay qua hành động lạm dụng chính quyền trung lập của nước Lào. Hoa Kỳ đã xác quyết rằng vùng lãnh thổ kề cận với VNCH và Thái Lan phải được bảo vệ bằng những bàn tay của các thân hữu của họ và Hoa Kỳ sẽ sẵn sàng làm điều đó bằng dùng các lực lượng quân sự của Hoa Kỳ nếu cần bởi vì quyền lợi và những sự cam kết của Hoa Kỳ đối với những quốc gia nầy. 268

VSTK - 4212

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32 33

34

35

36

37

38

39

40

Nolting thôi thúc Hoa Thịnh Đốn giải quyết vấn đề xâm nhập của CS Bắc Việt qua trung gian và bằng những kế hoạch trung lập hóa Lào kể cả phương sách chia cắt quốc gia nầy để ít ra có được một nửa thành phần chính quyền thân hữu với Hoa Kỳ và VNCH: “Tóm lại, trong những điều cấp bách ở đây để miền nơi nầy không bị rơi vào tay Việt Cộng, thì trước vùng biên giới giáp ranh lãnh thổ Lào phải được đảm bảo bởi các phần tử Lào thân hữu sẵn sàng và đủ năng lực hợp tác với với chính quyền VNCH trong việc ngăn chận những đợt xâm nhập quy mô rộng lớn.” 269

Đại sứ Nolting cũng nhận định rằng mặc dù TT Ngô Đình Diệm yếu kém về mặt chính trị, khả năng tổ chức lãnh đạo thấp và không chịu phân chia quyền lực nhưng hiện giờ chỉ có ông Diệm là phương thức thực tiễn cho sự tồn tại của VNVH.270 Phụ tá An Ninh Quốc Gia của TT Kennedy là Walt W. Rostow, để nghị đưa lực lượng quân sự của Tổ chức Phòng Thủ Đông Nam Á /SEATO trấn giữ vùng phía Nam dưới vĩ tuyến thứ 17 để quân đội VNCH rãnh tay thi hành các nhiệm vụ tiểu trừ VC nhưng đề nghị nầy bị phía quân đội và bộ quốc phòng Hoa Kỳ cho rằng không thực tiễn với lý do là SEATO không đủ thực lực để ngăn chận CSBV cùng với CSTQ tràn sang vĩ tuyền 17 để xâm lược miền Nam và hơn nữa CSBV không xâm nhập miền Nam Việt Nam xuyên ngang qua vĩ tuyến 17. Tướng Lemnitzer, Chủ tịch Hội Đồng các Tham Mưu Trưởng Liên Quân Hoa Kỳ đề nghị rằng nếu Tổ Chức SEATO không thể đối đầu trực tiếp với CSBV ngay trên lãnh thổ Lào thì cần đặt 20,000 quân của Hoa Kỳ hay của Tổ Chức SEATO trấn đóng ở vùng Cao nguyên Trung Phần miền Nam VNCH và từ mức đó sẽ gia tăng thêm.271 Căn cứ trên các đề nghị của Rostow và Lemnitzer, thứ trưởng Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ Johnson đã đề xuất mộ bản phân tích với chủ đề “Khái Niệm Về Sự Can Dự vào Miền Nam Việt Nam”. Những đề xuất của Johnson là nhằm mục đích cố gắng chận đứng , với hy vọng là đão ngược tình thế tồi tệ ở Việt Nam. Theo tài liệu đã được giãi mật của Ngũ Giác Đài Hoa Kỳ thì rõ ràng là Hoa Kỳ đang tìm cách đưa quân tham chiến của mình vào Việt Nam dưới chiêu bài là đoàn quân của SEATO để khỏi bị tố cáo là đưa quân vào miền Nam VNCH một cách lén lúc.272 5.3 BUỔI HỌP NGÀY 11/10/1961 CỦA HỘI ĐỒNG AN NINH QUỐC GIA HOA KỲ VÀ QUYẾT ĐỊNH CỬ TƯỚNG M.TAYLOR sang LƯỢNG ĐỊNH TÌNH HÌNH Ở VIỆT NAM

(i) BUỔI HỌP NGÀY 11/10/1961 CỦA HỘI ĐỒNG AN NINH QUỐC GIA HOA KỲ .

Tòa Bạch Ốc (Nhà Trắng) đưa ra thời khóa biểu cho chương trình buổi họp của HĐANQG Hoa Kỳ/NSC vào buổi sáng ngày11/10/1961 để bàn định về những hành động của Hoa Kỳ có thể áp dụng tại vùng Đông Nam Á Châu. Trước khi buổi họp bắt đầu, tướng Maxwell Taylor đã cung cấp cho T.T. Kennedy ý kiến riêng về một số điểm cần phải làm và đính kèm theo bản phân tích của thứ trưởng ngoại giao Hoa Kỳ Johnson “Khái Niệm Về Sự Can VSTK - 4213

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

Dự vào Miền Nam Việt Nam” như là nền tảng căn bản cho cuộc phát biểu của Taylor trong buổi họp nầy. Từ lâu, bộ Ngoại Giao và bộ Quốc Phòng đã mạnh mẽ chủ trương rằng muốn phòng thủ vùng Đông Nam Á, bao gồm cả Việt Nam, thì cần phải đặt tuyến phòng thủ dọc dài theo sông Mekong theo phương án án SEATO 5. Kể từ mùa Đông 1959-1960, một loạt phương án đã được dự trù cho những trường hợp phải đối phó những bất trắc trong vùng Đông Nam Á Châu. Vào mùa Xuân 1961, nhiều phương án của SEATO, đánh số từ 1 đến 6, đã được ưu tiên đưa ra cứu xét theo tình thế yêu cầu của Minh Ước Phòng Thủ SEATO, vào thời điểm mà các lực lượng bộ đội CS Pathet Lào đang lan tràn khắp nước Lào và đe dọa xâm lăng Thái Lan. Theo quan điểm của Hoa Kỳ thì những phương án của SEATO được bắt nguồn từ những phương án đơn phương của Hoa Kỳ áp dụng cho vùng Đông Nam Á Châu bao gồm hành động bảo vệ có mức độ và hành động đối đầu với CS Trung Quốc. Phương án chủ chốt có tên gọi là PACOM Operations Plan 32-59 (Phương án hành động số 32-59 của Bộ Tư Lệnh Thái Bình Dương/PACOM gồm có Hạm Đội 7, và nhiều binh chủng khác nhau, Bộ binh và Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ (Lính Thủy đánh bộ) là nền tảng mà Hoa Kỳ áp dụng để đóng góp vào những phương án của SEATO. Phương án SEATO 5 dự phòng đầy đủ quân binh để giải tỏa gánh nặng cho các lực lượng quân đội Lào thi hành các cuộc hành quân tấn công và cố vấn họ chiếm lại những vùng lãnh thổ bị mất. Hoa Kỳ cũng sẽ phải dự phòng gia tăng quân binh và yểm trợ tiếp vận. Phương án SEATO 5 là một phương án rất thuyết phục và đã được chuẩn nhận, và từ đó một phương án của bộ Tư Lệnh Dã Chiến cũng được hoàn thành.273 Tuy nhiên, vì phương án SEATO 5 không dự trù phương thức phản công CS Bắc Việt, Hoa Kỳ sẽ phải khai triễn một kế hoạch quân sự để đối phó cho dù có hay không có sự tham gia của các quốc gia đồng minh Hoa Kỳ trong tổ chức SEATO. Rostow (cố vấn an ninh của T.T. Kennedy) cho rằng không thể áp dụng dự án SEATO 5 vì các người lãnh đạo chống Cộng ở miền Nam Việt Nam, ở Thái Lan và ở Lào người thì kém khả năng, người thì lừng khừng bất định và người thì thiên kiến độc tài; vì thế cho nên Rostow nêu ý kiến rằng phương cách thiết yếu hiện nay là phải thương thảo với CS để giải quyết vấn đề tranh chấp Quốc-Cộng ở Lào. Rostow lại phát biểu thêm rằng để thúc đẫy CS chấp nhận một hình thức thương thảo hợp lý thì Hoa Kỳ và các thành viên khác trong tổ chức liên phòng SEATO phải tỏ rõ cho CS thấy là họ sẽ can dự quân sự một cách đáng kể nếu phe CS không chịu dàn xếp thỏa đáng. Vì vậy SEATO cần thành lập một hành dinh chỉ huy quân sự ở Thái Lan với một Tham Mưu trưởng Hoa Kỳ để chỉ huy và điều động phối hợp quân lực với Thái Lan và Miền Nam VNCH dù có hay không có sự tham gia của hai thành viên quan trọng là Anh và Pháp trong tổ chức SEATO. 274 VSTK - 4214

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

Tong buổi họp HĐANQG ngày 11/10/1961 tại tòa Nhà Trắng, văn kiện quan trọng đối với T.T. Kennedy là bản phân tích của thứ trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ Johnson Khái Niệm Về Sự Can Dự vào Miền Nam Việt Nam đã được soạn thảo từ 10/10/1961 có so chiếu và phối hợp với những ý kiến của tướng Taylor, của Rostow, của toán Hành Động Đặc Nhiệm Đông Nam Á cùng với những đề xuất của chủ Tịch Hội Đồng Các Tham Mưu Trưởng Liên Quân Hoa Kỳ JCS. Bản văn Khái Niệm Về Sự Can Dự vào Miền Nam Việt Nam đề xuất rằng cần xử dụng các lực lượng quân sự trong SEATO (chủ yếu là Hoa Kỳ) để ngăn chận và để có triển vọng lật ngược tình thế sa sút ở Việt Nam và đồng thời cần đang có một tình thế thương thảo hiệu nghiệm ở Lào. Tuy nhiên, sự dàn quân của SEATO không thể tiến hành mà lại không chịu thừa nhận mục đích thật sự và chủ yếu của Hoa Kỳ chính là đánh bại Việt Cộng và giúp cho Việt Nam được an toàn trong vòng tay của một chính quyền chống Cộng Sản. Bước đầu, những lực lượng đó được phối trí ở Pleiku sẽ bao gồm 11,000 bộ binh chiến đấu được yểm trợ bởi 11,800 các binh chủng không quân, hải quân và các lực lượng khác , tổng cộng 22,800 quân để quét sạch Việt Cộng ở miền Nam VNCH, tuy vậy, quân số nầy có thể gia tăng lên đến 40,000 theo nhu cầu đòi hỏi. Số quân nầy sẽ gia tăng nếu Bắc Việt can dự bằng vũ lực vào miền Nam VNCH, và sẽ gia tăng thêm nữa nếu có sự can dự của Trung Quốc. Cơ bản là một số quân lớn ngang với 4 sư đoàn kèm theo với các lực lượng tiếp vận được lấy ra từ những căn cứ trừ bị của Hoa Kỳ, và vì thế mức trưng binh hiện nay có thể gia tăng, lên đến những tỷ số cao hơn. Một cách chủ yếu, nhu cầu gia tăng quân số trước hết sẽ tùy theo mức độ cố gắng chiến đấu nhiều hơn và tốt hơn từ các lực lượng quân đội thuộc chính quyền của Ông Diệm để cuối cùng họ có thể thắng cuộc. Từ những quy định về việc can dự được áp dụng sẽ cho phép những lực lượng của SEATO tham chiến chống lại với bất cứ lực lượng CS nào bị phát hiện vượt quá phạm vi biên giới kề cận hoặc là đang đe dọa các lực của SEATO. Họ có thể truy kích “nóng” vào tận lãnh thổ Lào hay Cao Miên nếu cần. Bản văn tán thành hành động ngay tức khắc trong việc dàn quân các lực lượng của SEATO trước khi sự thỏa thuận dàn xếp cho quốc gia Lào được thực hiện, bởi vì sẽ khó khăn trở ngại hơn việc tìm kiếm một nền tảng chính trị để dựa vào đó mà thi hành kế hoạch SEATO nầy. Kế hoạch đề xuất nầy có những điểm lợi và bất lợi như sau: Bất lợi: VSTK - 4215

1

2

3

4

5

6

7

8

9

- Kế hoạch nầy tự nó không giải quyết được vấn đề tiềm ẩn ở miền Nam Việt Nam: bộ đội du kích Việt Cộng. - Vi phạm Hiệp định Geneva và đổ trách nhiệm cho Hoa Kỳ đang tự ý thuần lý hóa hành động bất cần Liên Hiệp Quốc và Thế Giới. - Có thể gây hiểu lầm là Hoa Kỳ hất chân để thay thế Pháp tiếp tục thi hành chính sách thực dân mới. - Khiến cho Việt Cộng thay đổi chiến lược, quay về với những hoạt động quân sự tầm cỡ nhỏ và khiến cho lực lượng SEATO khó lòng tiến thoái. Có lợi:

10 11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

- Kế hoạch nầy tăng cường sức mạnh cho quân lực VNCH cũng như tăng cường ảnh hưởng của Hoa Kỳ với nhân dân Việt Nam. - Hoa Kỳ sẽ vững thế hơn trong khi cò kè, mặc cả với CS Liên Sô. - Lúc nầy, nếu Hoa Kỳ vào miền Nam dưới bóng cây dù che “SEATO” thì sẽ ít hao tốn hơn là chờ đợi về sau, hay đến khi mất miền Nam Việt Nam.275 (ii)TƯỚNG M.TAYLOR CÔNG DU LƯỢNG ĐỊNH TÌNH HÌNH Ở VIỆT NAM

Buổi họp của HĐANQG Hoa Kỳ/NSC ngày 11/10/1961 chỉ kéo dài trong vòng một giờ ba mươi phút, từ 11.00 giờ đến 12.30 giờ trưa nhưng những quyết định từ buổi họp nầy có những tầm hậu quả sâu xa cho cả Hoa Kỳ và Việt Nam. Bên cạnh T.T Kennedy và cố vấn An ninh Mc.G. Bundy còn có những nhân vật vao cấp trọng yếu của các bộ Ngoại Giao, Quốc Phòng, Cục An Ninh Tình Báo(CIA), Cục Thông Tin Tuyên Truyền (USIA), Ngoại trưởng Rusk, thứ trưởng Ngoại Giao Johnson, Chủ tịch Hội Đồng Tham Mưu Trưởng Liên Quân/JCS tướng Lemnitzer. . .276 Giác thư số NSAM 104 ngày 12/10/1961 của HĐANQG/NSAM do cố vấn An Ninh Mc.G.Bundy ký tên đã ghi lại một cách tổng lược 6 quyết định của T.T Kennedy trong đó có quyết định cử nhiệm tướng M.Taylor và tiến sĩ Rostow cố vấn riêng của T.T đi công cán sang Việt Nam. Sáu quyết định nêu ra trong giác thư số NSAM 104 như sau:

30

Chủ Đề: Đông Nam Á Châu

31

Ngày 11/10/1961, Tổng Thống ra chỉ thị thi hành các đều khoản sau đây:

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

1. Chuẩn bị công bố Bạch Thư hiện đang được Bộ Ngoại Giao soạn thảo để tố giác sự gây hấn xâm lược của Bắc Việt vào miền Nam Việt Nam. 2. Triển khai những kế hoạch hành động khả thi trong Ủy Hội Kiểm Soát Đình Chiến Việt Nam dự trên quyển Bạch Thư, hành động khả thi sơ khởi theo điều khoản thứ 3 dưới đây. 3. Triển khai kế hoạch để trình bày về vụ Việt Nam trước Hội Đồng Liên Hiệp Quốc 4. Nếu được sự thỏa thuận của chính quyền Việt Nam, mà nay đã có được sự thỏa thuận đó rồi, thì gửi lực lượng không quân “Phi đội Jungle Jim” sang Việt Nam để xử dụng sơ khởi cho công tác huấn luyện quân lực Việt Nam. VSTK - 4216

1

2

3

4

5

6

5. Chủ xướng hành động trên địa bàn du kích, bao gồm cả việc xử dụng các cố vấn Hoa Kỳ nếu cần, để chống lại hàng loạt chiến dịch tiếp tế của Cộng sản trong vùng Tchepone. 6. Tướng Taylor sẽ được cử đi công cán sang Sài Gòn để tìm ra tất cả những phương cách cố vấn hữu hiệu hơn.

Sau đây là toàn văn giác thư NSAM 104 ngày12/10/1961: 277

7

8

VSTK - 4217

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

Hồ sơ lưu trữ của bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết rằng thứ trưởng Ngoại giao Johnson đã trình bài trước HĐANQG một cách khái quát về những đề xuất để tổng thống Kennedy quyết định chọn lựa. Tuy nhiên chỉ có hai đề xuất quan trọng đáng chú ý trong buổi họp HĐANQG Hoa Kỳ ngày 11/10 1961: Đề xuất thứ nhất đề cặp đến phương án Hoa Kỳ dưới bóng dù che đậy của Tổ Chức Phòng Thủ Đông Nam Á/SEATO tiếp tục phiêu lưu can dự vào sự tranh chấp Quốc-Cộng đang xảy ra ở nước Lào hay không thì cần phải sửa đổi thêm nữa phương án SEATO5. Tuy nhiên, đề xuất cần quyết định ngay bây giờ chính là đề xuất thứ hai: “Trong bất cứ tình huống nào… cần phải cử nhiệm một nhân vật quân sự cao cấp sang miền Nam Việt Nam để xét nghiệm với Toán Hành Động Quốc Gia Hoa Kỳ, với Ông Diệm và với Bộ Tổng Tư Lệnh Thái Bình Dương/CINCPAC đồng thời khảo sát ngay hiện trường tình hình thực tế và chính đáng trên các mặt chính trị , quân sự theo quan điểm án đã được đề xuất để tổ chức SEATO có thể can dự quân sự vào miền Nam Việt Nam (B. Whether immediately to send to South Viet-Nam a very high-level military figure to explore with country team, Diem, and CINCPAC, as well as on the ground, feasibility and desirability from both a political and military standpoint, of the proposed plan for SEATO intervention into South VietNam. Such a person could also make recommendations for additional immediate action short of intervention which might be taken in the present situation.)278

Tổng Thống Keenedy đã quyết định cử tướng Taylor làm trưởng đoàn và phó trưởng đoàn Walt Rostow đi tìm hiểu sự thật ở Việt Nam.Trong một giác thư dùng làm văn thư lưu trữ, thứ trưởng bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ Gilpatric viết rằng nhiệm vụ của Phái đoàn của tướng Taylor là nhận định tình hình thực tế và chính đáng để dùng làm nền tảng cho một dự án can dự quân sự. Ngoài ra phái đoàn nầy còn phải dự định một phương cách có thể thay thế cho một dự án thiết đặt một số ít hơn lực lượng quân sự Hoa Kỳ ở Đà Nẵng hay tại nơi một hải cảng, hoặc có thêm một hải cảng khác, ở phía Nam VNCH nhằm mục đích tạo dựng sự hiện diện quân sự của Hoa Kỳ ở Nam Việt Nam.279 Phái đoàn công du Taylor-Rostow gồm có một thành phần hùng hậu đại diện cho nhiều ngành quân sự, dân sự, mật vụ, thông tin, báo chí cao cấp của chính quyền Kennedy. Phái đoàn rời Hoa Thịnh Đốn ngày 15 /10/1961.Tướng Taylor mặc y phục dân sự và yêu cầu không có dàn chào đón tiếp rình ran, không có tiệc tùng, họp báo hay phỏng vấn. Tại bộ Tư Lệnh Thái Bình Dương/ CINCPAC ở Honolulu, Taylor và phái đoàn đã tham dự một buổi tương trình lê thê ngộp thở của Đô Đốc Tư Lệnh Harry D. Fell về tình hình vùng Đông Nam Á và thừa nhận rằng tình hình Việt

VSTK - 4218

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

Nam hiện nay rất khẩn trương, cần có sự ra tay cứu giúp ngay của Hoa Kỳ. Đô đốc Felt còn nhấn mạnh cần phải thôi thúc TT Diệm ra lệnh các tỉnh trưởng không được can dự vào các vấn đề có tính cách quân sự và cũng cần khắc phục khuynh hướng chỉ biết ngồi một chỗ để phòng thủ của các tư lệnh quân sự. Đô đốc Felt không chủ trương đưa lực lượng chiến đấu Hoa Kỳ tham chiến vào miền Nam Việt Nam mà cần nên gửi các đơn vị Tiếp vận, Công binh và các đơn vị máy bay trực thăng để yểm trợ về một mặt nào đó được lựa chọn. Về mặt lâu dài, việc đặt một lực lương lớn của Minh Ước Phòng Thủ Đông Nam Á/ SEATO trên lãnh thổ Lào chận ngang đường mòn Hồ Chí Minh thì cũng chưa thể giải quyết được vấn đề xâm nhập của bộ đội CS Bắc Việt và miền Nam Việt Nam. Phái đoàn Taylor rời Honolulu vào ngày 16/10 và tới Sài Gòn vào sáng ngày 18/10/1961.280 (iii)

DƯ LUẬN BÁO CHÍ VÀ NHỮNG BỨC CÔNG ĐIỆN

Một ngày sau khi TT Hoa Kỳ Kennedy công bố chuyến công du của tướng Taylor nhưng lại che đậy rằng để nghiên cứu về tình hình Kinh Tế của VNCH, Thông tấn Xã Reuter ở Sài Gòn đã đánh tin gửi về Hoa Kỳ vào ngày 12/10/1961 viết rằng những dư luận quân sự từ miền Nam Việt Nam hoan nghênh quyết định của TT Kennedy cử viên tướng lãnh cố vấn quân sự của mình là tướng Taylor sang Sài Gòn trong tuần nầy. Những nguồn tin từ các giới thân cận với TT Ngô Đình Diệm cho biết rằng TT Diệm chưa thấy cần phải có quân đội Hoa Kỳ hay của tổ Chức SEATO tại miền Nam vào thời điểm nầy. Nguồn tin cho biết TT Diệm tin tưởng rằng nếu lực lượng quân đội VNVH được gia tăng và được trang bị tốt hơn từ nguồn viện trợ của Hoa Kỳ thì quân lực VNCH sẽ có thể đánh bại CS.281 Tuy nhiên, trong ngày tiếp theo, nguồn tin khác của Tông Tấn Xã New York Times đánh đi từ Sài Gòn lại viết rằng dư luận đã có dấu hiệu thay đổi vì chuyến công tác của tướng Taylor: “Vấn đề mà dư luận quan tâm ở đây qua chuyến công tác của tướng Taylor chính là mức độ mà Hoa Kỳ muốn gửi bộ đội tham chiến tại miền Nam Việt Nam. Triển vọng về sự can dự của bộ đội Hoa Kỳ đang được tỏ hiệu ra thêm một bước nữa căn cứ trên thái độ của VNCH hiện sẵn sàng cứu xét về sự can dự nầy vốn vĩ từ trước đến nay vẫn bị từ chối. Dù sao, sự thật cho thấy là quyết định của VNCH hiện còn quá xa vời đối sự chuẩn bị sẵn sàng yêu cầu sự can dự của bộ đội Hoa Kỳ.”282 Mặc dù thế, từ nội dung của một cuộc hội kiến riêng với TT Diệm đại sứ Hoa Kỳ F.Nolting đươc gửi đi bằng công điện thì mọi dư luận kể trên đều hoàn toàn bị đảo lộn bởi vì trong cuộc hội kiến nầy ông Diệm chỉ yêu cầu: (i) tăng thêm càng sớm càng tốt 1 phi đội dội bom AD-6 thay vì máy bay oanh kích T-28. (ii) Gửi sang những phi công dân sự Hoa Kỳ để lái máy bay trực thăng và máy bay vận tãi C- 47s để yểm trợ các chiến dịch nhưng không VSTK - 4219

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

tham chiến. (ii) Đối với các đơn vị tác chiến của Hoa Kỳ và những đơn vị khác gửi sang Nam Việt Nam dưới chiêu bài “đơn vị huấn luyện tập trận” thì một phần các đơn vị nầy sẽ được phối trí trú đóng tại một vùng ở phía Bắc Nam Việt Nam sát gần vĩ tuyến thứ 17 nhằm giải tỏa trách nhiệm trú phòng hiện nay của các đơn vị quân lực VNCH để cho họ rãnh tay mở các cuộc hành quân tảo thanh bộ đội du kích CS nơi vùng Cao nguyên. Bộ trưởng phụ tá Quốc Phòng VNCH còn đề nghị thêm rằng các đơn vị huấn luyện tập trận của Hoa Kỳ cũng có thể được phối trí trú đóng tại nhiều điểm của nhiều tỉnh lỵ ở vùng Cao nguyên Trung Việt. (iv) Đối nghị của Hoa Kỳ với các đề nghị nầy là yêu cầu Trung Hoa Dân Quốc /Đài Loan gửi sang Nam Việt Nam một sư đoàn chiến đấu cho các cuộc hành quân ở những vùng phía Tây các tỉnh lỵ. Cũng theo lời ông Thuần đối đáp với đại sứ Nolting thì chiều hướng được TT.Diệm cho là thích nghi đối với dấu hiệu sa xúc xấu đi của VNCH hiện nay là Hoa Kỳ cần phải đưa sang Việt Nam những đơn vị chiến đấu như là một biểu hiện sức mạnh của Hoa Kỳ được phối trí gần vùng vĩ tuyến thứ 17 một mặt là phòng ngự không cho CSBV tiến công ngang qua vĩ tuyến nầy đồng thời để cho quân chủ lực cũaVNCH có thể rãnh tay thực hiện những chiến dịch bình định CS nằm vùng ở miền Nam. Ở vùng Cao nguyên Trung Việt cũng cần được Hoa Kỳ phối trí giống như thế. Đại sứ Nolting cho rằng đây là đỉnh cao yêu cầu của TT Diệm trong phương án ký kết một Hiệp Ước Phòng Thủ song phương giữa VNCH và Hoa Kỳ. Và để trả lời một thắc mắc của đại sứ Hoa Kỳ nêu lên rằng phải chăng đây là một phương án thay thế phương án Hiệp Ước Song Phương, phụ tá Bộ trưởng Quốc Phòng nói rằng đây chính là bước đầu, nó có thể thực hiện nhanh chóng hơn là một Hiệp Ước Song Phương và rằng yếu tố quan trọng ở đây chính là yếu tố thời gian.283 * KHẢO LUẬN Lúc nào cũng thế, chủ đích của các tờ báo là đăng những loại tin chấn động với đề tài viết đậm nét phơi bày nơi trang nhất hay trang nhì, gây hoang mang trong dân chúng để bán báo. Các phóng viên có tên tuổi được biết đến thường rất nhạy bén trong công tác săn lùng tin tức nhất là những tin tức có liên quan đến tình trạng bồn chồn lo lắng của quần chúng đối với bất cứ vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội, quân sự, an ninh có thể gây tai hại hoặc ảnh hưởng sâu động đến cuộc sống an bình của họ. Chiếc bong bóng đăng tin nóng sốt thường được các nhà báo “có uy tín” thổi phòng, nhiều khi chỉ có một nhưng giản nở thành gắp 3, gắp 5 hoặc có khi đến mức hàng trăm để trở thành những loại tin vịt hoặc tin tức lá cãi đoán mò. Trường hợp về tin tức liên quan tới chuyến công du Việt Nam của tướng Taylor cũng nằm trong các loại tin tức nầy. Vấn đề ở đây là tin tức sơ khởi đã bị rì rõ cho báo chí từ đâu, vào lúc nào trước khi nó được công bố chính thức? Trong khi tướng Taylor và đoàn tùy tùng hùng hậu của đương sự đang chuẩn bị rời Hoa Thịnh Đốn để sang Sài Gòn thì TT Kennedy và các nhân vật chủ yếu của Tòa Bạch Óc cố gắng hết mức để hạn chế các tin đồn đãi về mục đích chính yếu của chuyến đi sang Sài Gòn của tướng Taylor. Ngày 12/10/1961, thứ trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ G.Ball đã gửi một Công điện đến đại sứ Nolting ở Sài Gòn để thông báo về chuyến viếng thăm Việt Nam VSTK - 4220

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

của tướng Taylor và đoàn tùy tùng của đương quan trong đó có đoạn viết rằng “Mặc dù có một vài nhân vật báo chí đi cùng chuyến bay với phái đoàn Taylor sang Sài Gòn nhưng không có một hay bất cứ ai trong các nhân vật báo chí nầy có thể đánh hơi biết được tướng Taylor cùng nhiều người trong phái đoàn sang Sài Gòn với mục đích gì. Chủ tịch Hội Đồng Liên Quân các Tham Mưu Trưởng Hoa Kỳ, tướng Lemnitzer, theo chỉ thị của TT Kennedy, đã lưu cho tư lệnh Vùng Thái Bình Dương rằng TT Kennedy đang khó chịu vì có những tin tức báo chí truyền rao quá chú trọng đến việc Hoa Kỳ dự định kế hoạch đưa quân chiến đấu sang miền Nam Việt Nam. Điều nầy khiến cho TT e ngại rằng sẽ làm giảm sút tinh thần của nhân dân miền Nam nếu Hoa Kỳ tuyên bố bát bỏ những luận điệu truyền rao như thế. Sở dĩ có sự thông báo nầy là vì trên chiếc máy bay chở phái đoàn của Taylor,có cho phép một vài cá nhân báo chí quen biết với nhiều nhân vật ở Tòa Bạch Óc kể cả quen với TT Kennedy “đi nhờ máy bay” sang Sài Gòn trong số đó có nhà bình luận thời sự Joseph Alsop của tờ báo Washington Post. Những cá nhân báo chí nầy chẳng có liên hệ dính líu gì với phái đoàn của tướng Taylor. Tại sao có sự lưu ý nầy? Bởi vì trước đây không lâu lắm, chình Joseph Alsop là kẻ đã từng khởi xướng về vấn đề Hoa Kỳ đang có ý định gửi bộ đội sang tham chiến tại miền Nam Việt Nam trên báo Washington Post số ra ngày 06/10/1961: “ Mặc dù vẫn còn yên lặng, nhưng đả có nhiều sự suy nghĩ cân nhắc nghiêm chỉnh đang được cứu xét để đưa quân Mỹ sang Việt Nam.” Giới cầm quyền Hoa Kỳ vào lúc nầy không quan tâm nhiều lắm vì họ đang quá bận rộn với Cộng sản Liên Sô với vấn đề Đông Bá Linh/Tây Bá Linh ở nước Đức/Âu Châu. 284 Tuy nhiên dư luận báo chí Hoa Kỳ nhất là hai tờ Newyork Times và Washingtong Post vẫn tiếp tục tung ra tin tức về chính quyền TT Kennedy đang chuẩn bị áp dụng phương án đưa bộ đội chiến đấu của Hoa Kỳ vào Việt Nam và mặc dù: “ Đang cứu xét về việc nầy nhưng TT Kennedy vẫn chưa có một quyết định nào”/. . “.although the President was considering sending troops to South Vietnam . . .he had not reached a decision.” Bài báo chú trọng tới phái đoàn của tướng Taylor cho rằng phái đoàn sang Sài Gòn là để chuẩn bị cho việc động binh của Hoa Kỳ vào Nam Việt Nam nhưng nhưng lại viết kèm thêm rằng : “Các giới chức quân sự đầu não của Hoa Kỳ và kể cả tướng Taylor đều có thái độ e dè miễn cưỡng đối với việc gửi những đơn vị quân chiến đấu vào vùng Đông Nam Á Châu. Có thể đây là những tin túc hé lộ từ các viên chức trong chính quyền Kennedy và cũng có thể là do chỉ thị của TT Keendy để báo chí đưa ra những bài viết như thế để chấm dứt việc đồn đãi Hoa Kỳ chuẩn đưa quan vào Nam Việt Nam và cũng đánh tiếng rằng khả năng đưa quân Hoa Kỳ sang Việt Nam không phải bị bát bỏ hoàn toàn trước khi có quyết định của TT Kennedy về việc nầy. 285 (iv)

BẢN CHẤT CHUYẾN CÔNG DU CỦA TƯỚNG TAYLOR

Căn cứ vào thành phần nhân sự tùy tùng của tướng M.Taylor công du sang Việt Nam, hai Cố vấn đặc biệt của TT Kennedy là Arthur Slesinger và Roger Hilmans từng đứng đầu cục An Ninh Tình Báo và Cục Nghiên Cứu của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ về sau nầy trong sách riêng của họ mới phê phán rằng phe quân sự đã được ưu chọn làm tùy tùng của tướng Taylor. Hilsman nhận thấy không còn có một nhân sự nào khác có thể sánh ngang hàng với trưởng đoàn Taylor và phó đoàn Rostow. Hilsman viện dẫn nhận định của Ngoại trưởng Dean Rusk như sau: “Vấn đề của Việt Nam chính yếu là vấn đề quân sự và nó không cần bộ Ngoại giao phải đóng vai trò chính yếu trong những quyết định sắp tới về Việt Nam.” Slesinger cũng đồng ý như thế trên căn bản rồi lại nghĩ suy rằng “TT Kennedy tin tưởng bộ trưởng Quốc Phòng MacNamara cùng với VSTK - 4221

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

tướng Taylor hơn là tin tưởng Bộ Ngoại Giao.” Nhưng, sử sách của Bộ Tổng Tham Mưu các Tham Mưu Trưởng Liên Quân lại cho rằng Slesinger nhận định về phần Bộ trưởng Quốc Phòng McNamara là không đúng bởi vì McNamara cũng là nhân vật quân sự không chủ trưởng đưa quân chiến đấu của Hoa Kỳ vào Đông Nam Á vì e rằng như vậy sẽ phải tiêu hao giảm suất các lực lượng quân đội Hoa Kỳ ở các vùng khác. Mãi cho tới trung tuần tháng 09/1961, McNamara mói tỏ ý cho chủ Tịch Hội Đồng Tham Mưu Trưởng Liên Quân JCS biế chủ trương của mình là muốn có một dùng Việt Nam là một địa điểm thí nghiệm cho việc khai triển và tổ chức một chiến trường phụ dung có tính cách giới hạn chỉ đặt dưới quyền tổ chức và điều động của Bộ Quốc Phòng. Hiểu một cách khác, Việc cắt cử tướng M.Taylor sang Việt Nam để “diều tra” và đề nghị các biện pháp đối phó với tình hình bắp bênh của VNCH hiện nay là một dấu chỉ cho thấy TT Kennedy muốn chấm dứt trình trạng cửa quyền tranh giành việc giải quyết chiến tranh Việt Nam giữa hai bộ Ngoại Giao và Quốc Phòng Hoa Kỳ hiện nay. Tuy nhiên khi hành động như thế, TT Kennedy coi như đã truất quyền của chủ tịch Hội Đồng Tham Mưu Trưởng Liên Quân Hoa Kỳ của Lemnizer bởi vì tướng Taylor được đặt ra ngoài vòng chỉ huy và điều động của Hội Đồng Tham Mưu Trưởng Liên Quân JCS và Taylor chỉ phải phúc trình thẳng lên Tổng Tống chứ không phải thông qua bộ trưởng Quốc Phòng McNamara hay nói khác di, Hội Đồng Tham Mưu Trưởng Liên Quân, kể cả tướng Lemnizer đều phải làm việc dưới quyền của tướng Taylor mặc dù chính những ban ngành của Hội Đồng Tham Mưu Trưởng Liên Quân dưới quyền của tướng Lemnizer đã giúp soạn thảo cho tướng Taylor 20 phương án mà Hoa Kỳ có khả năng sẽ được áp dụng để cứu nguy VNCH. Số phương án nầy được giao cho mỗi thành viên chuyên môn trong phái đòng tùy tùng của Taylor. Trong số 20 tập hồ sơ vừa kể trên, có 4 tập hồ sơ đầu tiên thảo kế hoạch cho việc Hoa Kỳ đưa quân tham chiến vào Việt Nam. Tập 1/4 thảo kế hoạch đưa quân vào Việt Nam dưới hình thức huấn luyện tập trận cho quân đội VNCH. Tập 2/4 dự trù kế hoạch đưa quân Hoa Kỳ cấp tiểu đoàn sang trú đóng ở Đà Nẵng. Tập 3/4 và 4/4 dự trù đưa một đơn vị cấp số tiểu đoàn Công Binh Chiến Đấu Bộ Binh hay Hải Quân Chiến Đấu Xây Dựng (Construction Battalion/CB/SeaBees) hoặc là cử nhiệm nhiều đơn vị Tiếp Vận (Logistic Units) sang Việt Nam. Mười sáu tập dự án còn lại không đề nghị đưa quân chiến đấu Hoa Kỳ vào Viện Nam mà chỉ đề nghị nâng số cố vấn quân sự lên cấp đại đội và tăng số lượng máy bay trực thăng cho chiến dịch không vận quân lực VNCH và nhiều phương thức yểm trợ khác nhằm tránh né vi phạm Hiệp Định Genva 1954. 287

VSTK - 4222

Bản bích chương trưng binh và phù hiệu của. Thủy Quân Xây Dựng Hoa Kỳ Tiểu đoàn chiến đấu Công Binh Hải Quân cơ bản gồm có bố đại đội được huấn luyện đầy đủ kỹ năng xây dựng mọi hình thức cấu trúc tại vùng chiến trường, Một đại đội chỉ huy gồm có đơn vị quân y, chuyên viên nha khoa và kỹ thuật viên, ban hành chánh, thủ kho, nhà bếp, thợ nấu và nhiều chuyên viên kỹ thuật khác. Cấp số nhân sự của Tiểu đoàn thông thường gồm có 32 sĩ quan và 1,073 binh sĩ các cấp nhưng tùy trường hợp cấp số nầy có thể gia giảm. Nguồn: https://en.wikipedia.org/wiki/Seabees_in_World_War_II.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

(v) CUỘC HỘI KIẾN GIỮA TT DIỆM VÀ TƯỚNG TAYLOR Vào sáng ngày 18/10/1961, trong khi tướng Taylor và đoàn tùy tùng vừa đến Sài Gòn thi cũng là lúc TT Diệm tuyên bố tình trạng khẩn cấp của VNCH trước Quốc Hội. Sau đó vào buổi trưa cùng ngày, TT Diệm mở tiệc khoảng đãi tướng Taylor và đoàn tùy tùng Hoa Kỳ cùng với sự hiện diện của đại Hoa Kỳ tại Việt Nam F.Nolting và nhiều nhân vật Hoa Kỳ quan trọng khác đang công tác ở Việt Nam. Trông cuộc diện kiến nầy, TT Diệm đã than vang, kêu ca thiếu thốn rất nhiều thứ, gần như là một cuộc độc thoại, phà khói thuốc hết điếu nầy tới điếu khác, rằng quan điểm của tướng Taylor đề nghị VNCH cần phải có một chiến thuật tấn công mạnh bạo để gia tăng hiệu quả là một quan điểm thiển cận về mặt chiến lược, bởi vì trong thời gian qua VC đã rất khôn khéo len lỏi tránh né các đơn vị quân lực VNCH xuyên qua các đường mòn nổi tiếng. Được tướng Taylor chất vấn tại sao TT nay lại thay đổi về vấn đề Hoa Kỳ hay tổ chức SEATO gửi quân đội chiến đấu sang Nam Việt Nam, một vấn đề mà TT Diệm từng cứng rắn khước từ trước tới nay thì được trả lời rằng cuộc nội chiến Quốc Cộng ở Lào và bộ đội CS Bắc Việt gia tăng xâm nhập vào Nam Việt Nam xuyên ngang qua lãnh thổ Lào để thích ứng với sự gia tăng của quân lực VNCH khiến cho tình hình hiện nay đổi khác, rằng CSBV với chiến lược xâm nhập đã quốc tế hóa chiến tranh Việt Nam và như thế họ không phả đụng chạm gì đến quân lực Hoa Kỳ. TT Diệm cũng trưng dẫn rằng CS đã mở ra những đợt tấn công ở các vùng phía Bắc và Trung Việt để giải tỏa áp lực của quân lực VNCH đang truy quét một cách khốc liệt bộ đội du kích và cán bộ Việt Cộng nằm vùng ở vùng đồng bằng sông Mê Kong/ Nam Việt Nam. TT Diệm còn tiếp tục thông báo cho tướng Taylor và phái đoàn tùy tùng Hoa Kỳ biết rằng nhân dân miền Nam Việt Nam e sợ rằng nếu không có một sự cam kết ràng buộc nào trên bình diện hiệp ước quân sự giữa VNCH và chính phủ Kennedy thì sẽ không có gì để giữ chân được quân đội Hoa Kỳ khi họ muốn bỏ rơi VNCH và nhân dân miền Nam bất cứ lúc nào cũng được.288 Với cuộc hội kiến chất vấn nầy thì gần như khó có thể làm sáng tỏ được ý muốn của TT Diệm. Tướng Taylor đã nhiều lần nhấn mạnh nhu cầu cần thiết cho một kế hoạch toàn diện kết hợp các mặt quân sự, kinh tế, tuyên truyền, tâm lý, xã hội và chính trị để chống cự với cuộc nổi dậy của CSVM. TT Diệm VSTK - 4223

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

luôn tìm cách quanh co không đáp ứng trực tiếp vấn đề do tướng Taylor đề xuất nhưng cuối cùng rồi TT Diệm cũng cho tướng Taylor biết rằng TT cũng có một kế sách chiến lược riêng của mình nhưng không chịu mô tả chi tiết của kế sách nầy như thế nào theo lời yêu cầu của tướng Taylor. Trong quyển hồi ức SWORDS AND PLOWSHARES /GƯƠM NHỌN VÀ CÀY CUỐC của mình, tướng Taylor mô tả “cuộc hội kiến nầy là dài giòng, ngoằn ngoèo, quanh co, choáng váng, độc thoại, buồn ngủ….”289 (vi) CUỘC HỘI KIẾN GIỮA TƯỚNG TAYLOR VÀ CÁC TƯỚNG LÃNH

QLVNCH

Trong cuộc hội kiến nầy phía Hoa Kỳ có sự hiện diện của tướng McGarr trưởng đoàn cố vấn quân sự ở Việt Nam/MAAG. Phía Việt Nam có các tướng Dương Văn Minh và tướng Lê Văn Kim.. Tướng Minh trong dịp nầy đã phê phán bộc trực rằng tình hình mặt trận trong hai năm qua đã trở nên tồi tệ. Không những lực lượng Việt Cộng dược tiếp sức gia tăng mà chính quyền VNCH cũng không được lòng dân ủng hộ và nhấn mạnh đó là vì chế độ độc diễn xa lìa nhân dân của TT Diệm. Mặc dù có sự khuyến cáo của tướng McGarr cần phải tập trung tống nhất chỉ huy các lực lượng bán quân sự như Nhân Dân Tự Vệ, Bảo An Đoàn vào cùng một hệ thống chỉ huy của quân lực VNCH nhưng nhưng từ trước tới nay hai lực lượng vừa kể chỉ chịu thống thuộc dưới quyền chỉ huy và điều động của các hàng tỉnh trưởng quân sự do ông Diệm tuyển chọn và chỉ biết tuân hành lệnh của Ông Diệm mà thôi. Tướng Mcgarr cho biết rằng vào tháng 02/1961, đương sự thảo phát và đề xuất lên Ông Diệm một phương án hành động quốc gia. Về mặt quân sự của phương án nầy, đương sự đã phối hợp với 2 tướng Dương Văn Minh và Lê Văn Kim để thảo phát và sắp hoàn tất. Cuối cùng, tướng Dương Văn Minh lưu ý tướng Taylor rằng các hàng sĩ quan khác trong Quân Lực VNCH nếu được hỏi mặt đối mặt thì cũng sẽ trả lời một cách bộc trực như trong buổi hội kiến ngày hôm nay. Hiện đang có một cảm tưởng như là đang ngồi chung trong một chiếc phi cơ đang bị chao đảo sắp rơi xuống đất mà tới một mức độ nào đó cần phải được lèo lái cho chiếc phi cơ nầy lấy lại cân bằng nếu không thì sẽ quá muộn: “General Minh told General Taylor that he was happy to be able to speak to him frankly. Others

32

would also, but only if it could be tete-a-tete or in a very small group. There was a feeling that they were on a plane in a dive, and that they would soon reach a point where it would have to be levelled off or it would be

33

too late.”290

31

34

35

36

37

38

39

40

Tướng Dương Văn Minh đối đáp bằng tiếng Pháp qua trung gian một thông dịch viên. Biên bản buổi nói chuyện được Văn Phòng Cố Vấn Quân Sự Hoa Kỳ/MAAG ở Việt Nam dịch ra tiếng Anh để báo cáo về Hoa Thịnh Đốn. Tiếp theo, tại hành dinh MAAG, tướng Taylor nghe tướng McGarr báo cáo tình hình quân sự tổng quát ở Việt Nam với sự phát biểu của McGarr rằng không nên đưa quân Hoa Kỳ vào Việt Nam nếu không thể có đủ quân để tái lập thế quân bình quân sự đối với Việt Cộng. Vấn đề An Ninh đặc vụ tình báo thì với sự hiện diện của Giám Đốc Cục Trung Ương Tình Báo Hoa Kỳ/CIA VSTK - 4224

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

Eilliam E.Colby, tướng Taylor và Rostow được tường trình rằng chính quyền của Ông Diệm có 7 cơ quan An ninh mật vụ, tình báo chỉ được phép báo cáo độc quyền thẳng đến Ông Diệm bởi vì Ông Diệm nghi sợ rằng nếu giao các cơ quan mật vụ nầy cho một nhân vật khác chỉ đạo thì có thể bị lợi dụng để thực hiện việc phản loạn chống lại Tổng Thống VNCH. Sau cùng , một tùy tùng đặc biệt trong phái đoàn Taylor là tướng Không quân Hoa Kỳ Lansdale đã phát biểu rằng “đương sự đã bị bật ngửa vì những ý tưởng của kẻ giàu có, của những khả năng và dụng cụ, máy móc mà Hoa Kỳ đã đổ vào Việt Nam. Vậy mà guồng máy chính quyền VNCH có vẽ như vẫn bị sa lầy và mọi công việc, không biết vì một lý do nào đó đã không được thực hiện đúng mức. Với chính sách hiện giờ, cho dù Hoa Kỳ có thêm nhiều tiền của, nhân lực thì cũng không có hiệu quả ích lợi. Những người Hoa Kỳ cố vấn cho ông Diệm phải có tinh thần hợp tác với với những người Việt Nam làm việc chung với mình; là người trợ giúp chứ không phải là kẻ điều khiển ra lệnh.”291 Kể từ ngày 21/10, tướng Taylor và tùy tùng với sự hộ vệ của các sĩ quan MAAG, cùng nhiều tùy viên tòa đại sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn, các cán bộ của chính phủ VNCH khởi đầu cuộc kinh lý vùng II Chiến thuật và phi quân sự và ngày thứ nhì vùng đồng bằng sông Mekong ở miền Nam Việt Nam đang bị ngập lục tàn phá. Tướng Taylor và đoàn tùy tùng đều thấy rằng tình trạng lục lội ở miền nầy là một duyên cớ chính đáng để có thể đưa quân đội Hoa Kỳ vào Nam Việt Nam dưới chiêu bài trợ giúp nhân đạo các nạn nhân bão lục . Theo tướng McGarr trưởng đoàn MAAG nhận định thì tướng Taylor và đại sứ Nolting đang cứu xét tình hình một cách thuận lợi và theo McGarr thì đây là một dịp hiếm có để đề nghị đưa quân Hoa Kỳ vào miền Nam mà không bị dư luận đối nghịch lên án. Tuy nhiên tướng McGarr lại bất đồng ý kiến với tướng Taylor vì cho rằng VC đang có mặt khắp nơi tại vùng đồng bằng sông Cửu Long vì vậy sẽ không đủ quân binh để bảo vệ cho toán quân công tác nhân đạo. Tướng McGarr cũng bất đồng ý kiến với tướng Taylor về việc tăng thêm quân chiếu đấu Hoa Kỳ đến vùng II Chiến thuật bởi vì làm như thế sẽ phân tán khả năng chi đạo của McGarr. Hậu quả của sự bất đồng ý kiến nầy là trong buổi họp mặt lần thứ nhì của phái đoàn Taylor với TT Diệm và bộ trưởng phụ tá Quốc Phòng Nguyễn Dình Thuần tại dinh Tổng Thống vào ngày 24/10/1961 không có mặt của tướng McGarr vì tướng Taylor cho rằng không cần thiết mặc dù có sự phản đối của McGarr.292 (vii) CUỘC HỘI KIẾN LẦ N THÚ II GIỮA TT DIỆM VÀ TƯỚNG TAYLOR NGÀY 24/10/1961 Có thể là để tránh trường hợp trống đánh xuôi kèn thổi ngược và cũng là để giữ uy tín và thể diện cho tướng MacGarr, trong buổi hợp lần nầy giữa tướng Taylor với TT Diệm không sự hiện diện của McGarr. Có mặt trong buổi VSTK - 4225

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

hội kiến nầy gồm có Walt Rostow, F.Nolting và một tùy viên khác của tòa Đại sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam là Robert Mendenhall. Phía TT Diệm chí có thêm tổng trưởng Quốc Phòng Nguyễn Đình Thuần hiện diện. Theo nội dung của mộ công điện báo cáo gửi về Hoa Thịnh Đố thì Tướng Taylord đã trình bày với TT Diệm và bộ trưởng Thuần 6 điểm chính gọi là ‘những nhận thức riêng của mình” một cách sơ lược như sau: A. Cãi thiện công tác tình báo phát hiện VC: Không có tin tức tình báo đích xác cần yếu về những cuộc nổi dậy của VC cả trên hai bình diện chiến thuật và lượng định tình thế của các cơ quan chính quyền. Một nổ lực liên hợp của hai chính phủ VNCH-HOA KỲ sẽ có thể cãi tiến về mặt tổ chức, kỹ thuật và đi đến một kết quả hữu ích hổ tương cho cả hai phía chính phủ. B. Hợp tác nghiên cứu tình hình an ninh ở cấp tỉnh thành: Đối với tình hình hiện tại thì lượng định từ cấp tỉnh thành là tốt hơn bởi vì những tin tức tình báo cơ bản đều được phát hiện thu nhận ở các nơi nầy, là nơi xảy ra nhiều sự kiện và là nơi thử thách sự phòng vệ của chính quyền. Những vấn đề xảy ra thay đổi khác nhau ở mỗi cấp tỉnh vì vậy cần phải có sự phân tích phán đoán ngay tại chỗ nơi có xảy ra vấn đề. Cách xem xét như thể sẽ đưa tới tình trạng hiểu biết tốt hơn về những vấn đề có tính cách trọng yếu đó được coi như là phẩm chất nền tảng cho hoạt động tình báo phát hiện VC, cho những nhu cầu của Dân Vệ và Bảo An, cho sự liên hệ chỉ huy giữa cấp tỉnh và các cấp sĩ quan quân đội, cho những điều kiện tùy theo để có thể đảm trách phận sự chiến đấu. C. Cãi thiện tính cách cơ động của quân đội… (bao gồm việc tăng cường phương tiện quân vận, đặc biệt là máy bay trực thăng: Thấy rằng lực lượng quân đội VNCH khó có thể gia tăng nhiều trong năm 1962; để giúp cho lực lượng quân đội chính phủ hoạt động hiệu quả hơn trong khi đương đầu với sư gia tăng của bộ đội VC thì cần phải gia tăng tính cách cơ động của các đơn vị quân đội VNCH. Tính cách cơ động nầy có thể thực hiện từ hai nguồn lực: (i) tách rời trách vụ đóng ụ tại chỗ của quân đội. (ii) Tạo thêm điều kiện để thăng tiến tích cách cơ động của quân đội bằng những phương tiện chuyển vận cần yếu nhất là máy bay trực thăng và phi cơ chuyển vận hạng nhẹ. Cả hai nguồn lực cơ động nầy đều phải được cứu xét. D. Điều động lực lượng giới hạn lên vùng cao nguyên để ngăn chận xâm nhập. Sự gia tăng lực lượng bộ đội CSBV nơi vùng cao nguyên đòi hỏi phải có những biện pháp đặc biệt để phòng thủ và chống đánh bộ đội du kích gây rối. Thấy rằng cần tuyển chọn gắt gao các đơn vị Biệt Động Quân Biên Phòng lấy ra từ các đơn vị Biệt Động Quân hiện hữu để đưa đi truy kích CS và trấn đóng tại các vùng lãnh thổ gay go khó lui tới dọc theo biên giới Lào-Việt. Lực lượn biệt động quân cần phải được huấn luyện và trang bị để phục vụ lâu dài nơi

VSTK - 4226

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

vùng biên giới và trong những chiến dịch phá hủy các tuyến đường giao thông của VC xử dụng để xâm nhập vào vùng cao nguyên và các vùng lãnh thổ kề cận. E. Vấn đề quân lực Hoa Kỳ tham chiến ở Việt Nam: Chính quyền VNCH đang phải đối diện với vấn đề dân sự trọng yếu vì nạn thiên tai lụt lội tàn phá các tỉnh lỵ ở miền Tây. Các đồng minh của VNCH cần phải tình nguyện cứu trợ cho VNCH với bất cứ những gì mà họ có thể giúp. Riêng đối với Hoa Kỳ thì sẽ thực hiện việc cứu trợ bằng hai phương cách. Phương thứ nhất có tính cách khẩn cấp là Hoa Kỳ có thê xử dụng máy bay trực thăng của Hoa Kỳ để thăm dò những tình huống lụt lội ở các nơi và để chuyên chở khẩn cấp thuốc men, nhu yếu phẩm, hoặc những vật cần thiết. Phương cách hữu hiệu hơn là khẩn cấp gửi tới một phái bộ quân đội đặc nhiệm cứu lụt để cộng tác dài hạn với chính quyền VNCH trong chương trình tái định cư những nạn nhân và gia đình bị thiệt vì nạn lụt. Lực lượng đặc nhiệm nầy của quân đội Hoa Kỳ có thể bao gồm các, đơn vị công binh, quân y, truyền tin, quân vận cùng với các đội quân bảo vệ an toàn cho phái bộ quân đội đặc nhiệm cứu lụt vừa kể. Hiển nhiên là với một phái bộ quân đội đặc nhiệm cứu lụt như thế sẽ giúp quân đội Hoa Kỳ hiện diện tại Việt Nam mà cũng sẽ là một đơn vị quân đội trừ bị của Hoa Kỳ khi cuộc khủng hoảng quân sự gia tăng cao độ. F. Các hành động tương ứng với tình trạng khẩn cấp quốc gia và khởi phát giai đoạn mới trong cuộc chiến. Hai quốc gia Việt Nam và Hoa Kỳ cần phải liên kết cứu xét tất cả những biện pháp có thể có được để đánh dấu bước ngoặc đã được đạt tới để đối phó với sự gây hấn của Cộng sản. Trong số những biện pháp sẽ được dùng đến bao gồm cả việc phản kháng với Hội Động Liên Hiệp Quốc.bằng một bản lượng định về những sự thay đổi của chính phủ VNCH để đối phó cuộc khủng hoảng cùng với sự tao đổi văn thư với nhau giữa hai vị lãnh đạo quốc gia chứng tỏ sự đồng tâm hiệp lực cho một mục đích chung. Phản ứng của TT Diệm về tất cả những điểm nhận thức của tướng Taylor đều rất thuận lợi Ông Diệm đã tỏ ra hài lòng về việc đưa quân Hoa Kỳ vào miền Nam dưới chiêu bài Đoàn quân đội Hoa Kỳ đặc nhiệm cứu lụt miền Tây vì ông Diệm cho rằng ngay cả những phần tử chính trị đối lập cũng cùng có ý hướng cùng chung với đại đa số quần chúng tham gia chương trình cứu lụt do bất cứ tổ chức nào hay do quân lực của Hoa Kỳ chủ xướng và đảm trách.293 Trong buổi hội kiến cuối cùng ngày hôm sau 25/10/1961 giữa TT Diệm và bộ trưởng Thuần, phái đoàn của tướng Taylor có thêm sự hiện diện của tướng chỉ huy McGarr trưởng đoàn MAAG, nhưng trong khi lập lại những gì đã trình bày hôm qua, tướng Taylor và TT Diệm không đề cặp gì thêm về vấn đề gửi quân chiến đấu Hoa Kỳ đến Việt Nam. TT Diệm nhấn mạnh vào điểm cần có thêm nhiều máy bay đặc biệt là máy bay trực thăng. Các máy bay trực thăng sẽ do phi công Hoa Kỳ lái và dưới sự chỉ huy của Hoa kỳ. Trong dịp nầy TT VSTK - 4227

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

Diệm muốn biết xem tướng Không Quân Hoa Kỳ Lansdale có được tiếp tục ở lại phục vụ bênh cạnh chính phủ VNCH hay không. Tướng TayLor không trả lời thẳng câu nầy nhưng lại hướng sang chuyện khác. 6/ NHỮNG ĐỀ XUẤT CỦA TƯỚNG M.TAYLOR VÀ QUYẾT ĐỊNH CỦA TT J.KENNEDY 6.1 NHỮNG ĐỀ XUẤT CỦA TƯỚNG M.TAYLOR

Trước khi rời Việt Nam trở về Hoa Hoa Kỳ, tướng Taylor đã gửi điện thông báo cho Hoa Thịnh Đốn rằng vì cần phải hành động nhanh chóng sau khi phía Hoa Kỳ đã quyết định phải hành động ra sao cho nên đương sự sẽ gửi các đề xuất của mình bằng công điện trong thời gian đang trên tuyến đường trở về ngang qua Bangkok/Thái Lan. Tuy nhiên, trước khi tướng rời Sài Gòn vào ngày 25/10/1961 để tới trạm tiếp liên Bangkok, viên tướng nầy đã gửi công điện thông báo về Hoa Thịnh Đốn kết luận riêng của mình để nói rằng cần có một đoàn quân đặc nhiệm từ 6,000 đến 8,000 người để cứu lục tại vùng đồng bằng sông Mekong ở miền Tây-Nam VNCH. Bức Công điện thông báo được đánh dấu là tối mật và chỉ gửi đến TT Kennedy, ngoại trưởng Rusk, thứ trưởng Ngoại giao Johnson, bộ trưởng Quốc phòng McNamara và tuớng Lemnizer chủ tịch Hội Đồn Tham Mưu Trưởng Liên Quân/ JCS. Theo ý kiến của tướng Taylor thì đoàn quân đặc nhiệm Hoa Kỳ phần lớn nhân sự Tiếp Vận và Công Binh Chiến Đấu và như thề là thiết lập sự hiện diện của quân đội Hoa Kỳ ở Việt Nam để có thể bảo đảm là Hoa Kỳ sẽ cứng rắn liên hợp với TT Diệm trong cuộc thử sức với Việt Cộng hay CSVM. Hình thức đoàn quân cứu lụt sẽ đánh tan các ý tưởng cho rằng Hoa Kỳ thay thế nhận lãnh vai trò giữ gìn an ninh miền Nam Việt Nam. Với hình thức cứu lụt cũng, đoàn quan nầy của Hoa Kỳ cũng có thể tùy chọn hoặc là rút đi sau khi công binh chiến đấu đã hoàn tất nhiệm vụ tái thiết các nơi bị tai ương vì nạn lụt hoặc là điều động đoàn quân cứu lụt nầy vào những hoạt động khác nếu Hoa Kỳ muốn họ ở lại lâu dài hơn. Đoàn quân đạc nhiệm cứu lụt nầy nhất đinh cần phải có mốt số bộ binh chiến đấu Hoa Kỳ bảo hộ về mặt an toàn. Theo Taylor thì quân số đoàn quân cứu lụt cần phải được uyển chuyển không cố định. Sau khi mày bay tới Bangkok, Taylor lại đánh điện về Hoa Thịnh Đốn để biện minh rằng đề nghị đoàn quân cứu lụt không phải là một đề nghị thúc giục Hoa Kỳ gửi quân chiến đấu can dự trực tiếp ở miền Nam Việt Nam nhưng đó chỉ là một biện pháp khẩn cấp giúp chính quyền VNCH giải quyết nạn nhân nạn lụt đồng thời cũng là một hình thức tăng cường quân sự trấn đóng ở các vùng bị ngập lụt để ngăn ngừa du kích VC quay trở lại sau khi nước lụt đã rút xuống.294 Sau khi đã viết xong đầy đủ bản phúc trình vào ngày 01/11/1961 về kết quả chuyến công du của mình và phái đoàn, và trước khi tất cả phái đoàn khởi hành trở về Hoa Thịnh Đốn, tướng Taylor đã gửi trước hai công điện trực tiếp đến TT Kennedy để báo cáo tổng quát về những điểm chính yếu và lý lẽ chừng mực của sứ mệnh được trao phó. Một cách cơ bản, báo cáo tổng quát nầy dựa VSTK - 4228

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

trên những kết luận của những thành viên tùy tùng của tướng Taylor để rồi báo cáo một cách tổng quát 08 đề xuất gửi đến TT Kennedy. Tám đề xuất nầy được kê ra một cách tóm lược như sau: 1. Gửi cố vấn Hành Chánh Hoa Kỳ làm việc bên cạnh những cơ quan chính quyền các cấp của VNCH. 2. Hai chính phủ VN-Hoa Kỳ cùng chung cố gắng cãi tiến các tổ chức an ninh tình báo. 3. Hai chính phủ cùng chung nghiên cứu tình hình tại các tỉnh lỵ để ước định ,tình trạng xã hội, chính trị, an ninh tình báo và các nhân tố quân sự tham gia vào việc chống nổi loạn. 4. Cùng chung cố gắng mở thông cho quân lực VNCH để họ có thêm khả năng hành quân di động, cải tiến huấn luyện và trang bị cho Dân Vệ để họ nhân lãnh nhiệm vụ phòng chống những cứ điểm tại cố định. 5. Hoa Kỳ tham gia vào công tác giám sát các vùng cận duyên hải cũng như những tuyến sông lạch ở miền Nam Việt Nam. 6. Tổ chức lại và nới rộng đoàn Cố Vấn Quân Sự Hoa Kỳ ở Việt Nam/ MAAG. 7. Hoa Kỳ mở rộng thêm viện trợ cho miền Nam của chính phủ VNCH và 8. Hoa Kỳ đề nghị đưa vào miền Nam Việt Nam một lực lượng đặc nhiệm để thi hành công tác dưới quyền kiểm soát của các giới chức Hoa Kỳ.295 Trong khi trình bày những lý lẽ của mình trong việc đề xuất đưa quân chiến đấu Hoa Kỳ vào Nam Việt Nam, tướng Taylor thừa nhận rẳng đề nghị nầy cũng có những bất lợi. Nó sẽ tạo ra một trạng thái căng thẳng lên lực lượng quân đội dự bị chiến lược vốn đang phải trải dài phân tán cho nhiều nơi bởi vì Hoa Kỳ còn cần có nhiều thêm quân hơn nữa để phối trí tại những lãnh vực ngoại vi của khối Cộng Sản và nếu đạo quân nầy vẫn chưa đủ thi áp lực cần thiết phải gia tăng số lượng là điều mà bất cứ ai cũng phải thừa nhận và rồi sẽ dẫn đến tình trạng phải tiếp tục can dự vào giống như nước đỗ mãi vào thùng không có đáy. Tuy nhiên, mặc dù có những ý tưởng tuột hậu như thế, nhưng tướng Taylor cũng vẫn tiếp tục nhận định rằng chiến tranh lớn rất ít có khả năng xảy ra ở lục địa Á Châu bởi vì đối với CS Bắc Việt thì chỉ cần theo kiểu ngoại giao của Hoa Kỳ bắn tiếng đe dọa dội bom lên miền Bắc cũng khiến họ phải chùn bước với ý đồ xâm lăng miền Nam VNCH. Còn CS Trung Quốc thì cũng chưa cần phải lo ngại vì họ đang vật lộn với những tình hình kinh khó khăn trong nước sau cuộc chiến Quốc-Cộng và vì thế CS Trung Quốc khó có thể phiêu lưu mở màn cuộc phiêu lưu quân sự nào trong một thời gian dài sắp tới.296 6.2 BẢN PHÚC TRÌNH CỦA TƯỚNG TAYLOR

Chiều ngày 03/11/1961, TT Kennedy đón tiếp tướng Taylor và đoàn tùy tùng của đương quan tại tòa Bạch Ốc. Từ 4:05 to 5:15 trong khi họp mặt riêng, VSTK - 4229

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

tướng Taylor đã đệ trình TT Kennedy Bản Phúc Trình Chính Thức về chuyến công cán từ Việt Nam trở về. Đính kèm theo bản phúc trình nầy gồm có 3 tài liệu chính yếu,cùng với nhiều tập Phụ Lục khác nhau và văn thư chú giải đính kèm bên ngoài có thể là do tướng Taylor và cố vấn Rostow cùng soạn thảo nhưng chỉ có chữ ký của tướng Taylor và được đánh dấu là Bản A (Tab A). Bản B/Tab B là một bản kê khai những kết luận với những đề xuất và các phụ lục cùng với một tập dày 25 trang giấy có tiêu đề là “Đánh Giá và Kết Luận” được đánh dấu là Bản C/Tab C.297 Trong văn thư chú giải đánh dấu Bản A, tướng Taylor lưu ý rằng trong trường kỳ, Hoa Kỳ cần phải tuyên bố ý định tấn kích nguồn gốc phát sinh ra bộ đội du kích VC xâm nhập vào lãnh thổ VNCH và bắt Hà Nội phải trả một giá đắc để đền bù những gì mà Hà Nội đã gây thiệt hại và tàn phá miền Nam của VNCH. While the final answer lies beyond the scope of this report, it is clear to me that the time may come in our relations to Southeast Asia when we must declare our intention to attack the source of guerrilla aggression in North Viet-Nam and impose on the Hanoi Government a price for participating in the current war which is commensurate with the damage being inflicted on its neighbors to the south. Đoạn cuối bản văn thư chú giải (Bản A/Tab A)Tướng Taylor khuyến cáo TT Kennedy cần hành động ngay theo

những đề xuất của phái đoàn Taylor-Rostow bởi vì họ tin rằng mặc dù tình hình Nam Việt Nam là trầm trọng nhưng không phải là tuyệt vọng bởi vì Hoa Kỳ hiện có nhiều tích sản ở vùng Đông Nam Châu Á mà nếu được phối hợp và hỗ trợ một cách chính chắn thì sẽ gặt hái được lợi thế tối đa. In closing, let me add that our party left Southeast Asia with the sense of having viewed a serious problem but one which is by no means hopeless. We have many assets in this part of the world which, if properly combined and appropriately supported, offer high odds for ultimate success.298

Trong Bản C (Tab C), có phần nhận định rằng hiện giờ thì VC có phần lấn lướt tại miền Nam Việt Nam nhưng các tác giả đề xuất bản nầy lại cho rằng chính quyền của TT Diệm có thể thắng cuộc chiến tranh du kích nổi dậy của CS Việt Minh ở miền Nam và CS Bắc Việt bằng những sự cải cách đã được đề nghị và với sự tổ chức lại cơ cấu Cố Vấn của Hoa Kỳ. Trong khi các tác giả của bản văn nầy phê phán rằng TT Diệm là chuyên quyền, có nhiều khuynh hướng hoan tưởng nhưng họ cũng phải công nhận rằng khả năng của Ông Diệm lại rất đặc biệt khác thường, ngoan cường và nhiều khí phách. Các tác giả nầy tin rằng Ông Diệm được hầu hết quân đội và nội các chính quyền kính trọng, sẵn sàng phục vụ nếu Ông Diệm chịu trao cho họ một cơ hội để phục vụ. With all his weaknesses, Diem has extraordinary ability, stubbornness, and guts. Despite their acute frustration, the men of the Armed Forces and the administration respect Diem to a degree which gives their grumbling (and perhaps some plotting) a somewhat half-hearted character; and they are willing-by and large-to work for him, if he gives them a chance to do their jobs.299

Một cách tổng quát thì toàn bộ bản tấu trình chính thức của của tướng Taylor mang giọng điệu khả quan. Tuy nhiên trong một số bản Phụ Lục đính kèm lại có những tư tưởng tiêu cực đáng chú ý. Chẳng hạn như, trong phần Phụ VSTK - 4230

1

2

3

4

5

6

7 8 9

10 11 12

13

14

15

16

17

18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33

34

35

36

37

38

39

Lục C, phúc trình của William Jorden Trưởng Ban Chính Sách Kế Hoạch của Bộ Ngoại Giao (Policy Planning Council, Department of State) đã chống đối về sự Hoa Kỳ nhất trí riêng với TT Diệm hay với chính quyền của Ông nếu sự nhất trí nầy được xem như là trọng tâm của chính sách của Hoa Kỳ bởi vì mối quan tâm của quần chúng của Hoa Kỳ chính là luôn luôn với nhân dân Việt Nam, với những vấn đề của họ và với những cảm nghĩ của họ: The Choices ....... Specific Recommendations 1. As a matter of general policy, we should avoid identification of President Diem or his regime as the focus of U.S. policy. Our public concern should always be with the people of Viet Nam, with their problems, and their aspirations.300

Giám đốc Đoàn Đặc Nhiệm Hành Sự ở Việt Nam của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ (Vietnam Task Force) Sterling Cottrell lại còn tiêu cực hơn trong phần kết luận của mình trong phần Phụ Lục của Bản B đã đặt nghi vấn lớn là VNCH có thể thành công hay không với sự trợ giúp của Hoa Kỳ. Sẽ là một sai lầm nếu Hoa Kỳ tự một mình can dự để đánh bại Cộng Sản tại miền Nam Việt Nam. mà không thể thu hồi lại được sự can dự nầy : .......... .......... Recommendations. 1. The Diem regime is not organized nor operated sufficiently well to meet the Communist threat successfully. A new response must be developed. 2. Given the virtual impossibility of changing perceptibly the basic weaknesses of Ngo Dinh Diem, and in view of our past unsuccessful efforts to reform the GVN from the top down, we should now direct our major efforts from the bottom up, and supply all effective kinds of military and economic aid. 3. Since it is an open question whether the GVN can succeed even with U.S. assistance, it would be a mistake for the U.S. to commit itself irrevocably to the defeat of the Communists in SVN. 4. Since U.S. combat troops of division size cannot be employed effectively, they should not be introduced at this stage, despite the short range favorable psychological lift it would give the GVN..301

Trong phần Phụ Lục A, nhóm Hội Đồng Quân Đội Hoa Kỳ trong phái đoàn Taylor cũng có kết luận dè dặt cho rằng Hoa Kỳ không nên can dự vào Việt Nam một mình qua sự đồng nhất với VNCH nhưng cần phải hành động dưới kế hoạch riêng của Hoa Kỳ hay dưới chiêu bài của Tổ Chức Liên Phòng Đông Nam Á/SEATO để cứu vãng Nam Việt Nam và toàn vùng Đông Nam Á: In summary, it is the consensus of the military committee that intervention under SEATO or U.S. plans is the best means of saving SVN and indeed, all of Southeast Asia. 302

40

41

42

John Kenneth Galbraith , một nhân vật ngoại giao đươc xem như là Cố Vấn Ngoại Giao Lưu Động của TT Kennedy hiện là đại sứ Hoa Kỳ ở Ấn Độ phê phán rằng Phúc trình của Tướng Taylor là lạ kỳ, nó vừa có những đề xuất VSTK - 4231

1

2

3

4 5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

rất mạnh mẽ nhưng đồng thời các Phụ Lục kèm theo lại cho rằng Phúc trình nầy của tướng Taylor không thể giúp cho VNCH thành công với chính quyền Sài Gòn hiện nay của TT Diệm.303 6.3 THẪM ĐỊNH PHÚC TRÌNH ĐỀ NGHỊ CỦA TƯỚNG TAYLOR VÀ QUYẾT ĐỊNH CỦA TT J.F.KENNENDY VÀ VẤN ĐỀ HOA KỲ ĐƯA QUÂN CAN DỰ TRỰC TIẾP VÀO MIỀN NAM VIỆT NAM

(i) THẪM ĐỊNH PHÚC TRÌNH ĐỀ NGHỊ CỦA TƯỚNG TAYLOR Trong khoản thời gian của chuyến công du phái đoàn Taylor-Rostow, TT Kennedy đã liên tục tiếp nhận những khuyến cáo từ bên ngoài cũng như bên trong nội bộ thành phần nội các hành chánh của chính phủ Hoa Kỳ. - Trong khi chờ đợi bản phúc trình của tướng Taylor, ngày 02/11/1961, Thượng Nghị Sĩ Mike Mansfield chủ tịch khối Đa Số Đảng Dân Chủ, người đã từng ủng hộ mạnh mẽ TT Diệm trước đây, dã gửi đến TT Kennedy một giác thư dài 3 trang giấy để khuyến cáo TT về cạm bẫy của việc đưa quân đội Hoa Kỳ vào Nam Việt Nam: “Trong khi Việt Nam rất quan trọng đối với Hoa Kỳ, nhưng Hoa Kỳ không thê nào hy vọng rằng thay thế một hình thế chính trị và kinh tế xã hội bằng một hình thế quân lực để có được một sự đối kháng tốt nhất chống lại Cộng sản. Nếu những cuộc cãi cách cần thiết đã không được thực hiện kể từ bảy năm qua để ngăn chận CS lật đỗ và nổi dậy thì Hoa Kỳ thấy rằng không có cách gì để quân đội Hoa Kỳ có thể làm được diều đó.” Tuy nhiên M.Manfied lại nhiệt tình ủng hộ Hoa Kỳ gia tăng nhiều thêm viện trợ kinh tế và quân sự cho VNCH nếu cần và nếu có thể thực hiện được nhưng phải để người Việt Nam ở miền Nam có trách nhiệm gánh vát việc đối đầu với sự xâm nhập và nổi dậy tấn công của CS bởi vì đất nước và tương lai của nhân dân miền Nam Việt Nam là do trách nhiệm chính yếu của chính họ.” (While Viet Nam is very important, we cannot hope to substitute armed power for the kind of political and economic social changes that offer the best resistance to communism. If the necessary reforms have not been forthcoming over the past seven years to stop communist subversion and rebellion, then I do not see how American combat troops can do it today. I would wholeheartedly favor, if necessary and feasible, a substantial increase of American military and economic aid to Viet Nam, but leave the responsibility of carrying the physical burden of meeting communist infiltration, subversion, and attack on the shoulders of the South Vietnamese, whose country it is and whose future is their chief responsibility.304

- Đại sứ Hoa Kỳ ở Ấn Độ là John Kenneth Galbraith - hiện có mặt tại Hoa Thịnh Đốn nhân dịp thủ tướng Ấn Độ Nehru đang thăm viếng Hoa Kỳ theo sự yêu cầu của TT Kennedy đã thực hiện một bản kế hoạch cho miền Nam Việt Nam. Giống như Thượng nghị sĩ Mike Mansfield, Galbraith cũng không đồng ý về việc Hoa Kỳ gửi bất cứ một số lượng quân chiến đấu nào sang Nam Việt Nam Theo đương quan nầy thì Hoa Kỳ nên giúp cho miền Nam trở thành độc lập, kinh tế vững dàng và chính trung lập hơn là biến miền Nam Việt Nam thành một vệ tinh khập khiễng của Hoa Kỳ. (The proposal asVSTK - 4232

1

2

3

4

5