Tạp chí Khỏe số 2

quà tặng đặc biệt

T.55

C H U YÊN Đ Ề C Ó QU ẢN G C ÁO

BMI & sức khoẻ

T.24

khoẻ

để yêu

T.26

trái tim Chuyện của

NXB LAO ĐỘNG

Giá: 14.900 đồng

Nhà Xuất bản Lao Động 175 Giảng Võ, Hà Nội ĐT: 04.38545380 - Fax: 38515381

Chi nhánh phía Nam 85 Cách Mạng Tháng Tám, Q.1, TP.HCM ĐT: 08.38390970 - Fax: 08.39257205

Chịu trách nhiệm xuất bản Lê Huy Hoà

Ban cố vấn

Chuyên gia cộng tác Bác sĩ Đặng Đình Trọng Tốt nghiệp đại học Y Hà Nội năm 1975, tốt nghiệp bác sĩ chuyên khoa cấp II chuyên ngành Nội - Tim mạch năm 1996 và được công nhận Thầy thuốc ưu tú năm 2010. Suốt quá trình làm việc và cống hiến, bác sĩ Trọng được tin tưởng giao trọng trách chăm sóc và điều trị cho các cán bộ cao cấp của Nhà nước và Quân đội. Bác sĩ Trọng cũng tham gia nhiều khoá đào tạo tập huấn tại Cộng hòa Pháp và là một trong những lớp bác sĩ có đóng góp nhiều công sức cho nền y tế Việt Nam. Trong số này, bác sĩ Trọng giúp bạn đọc có thêm kiến thức về Đột quỵ.

Nhà báo - Bs. Nguyễn Xuân Lam Ts. Bs. Võ Xuân Quang Bs. CKI. Vũ Minh Đức ThS. Bs. Hồ Hoàng Phương BS. CK2. Đặng Đình Trọng BS. Nguyễn Thị Thanh Tuyền

Biên tập Văn Thị Tuệ Phương Trần Thị Bích Nguyệt

Thiết kế - Mỹ thuật Tody Nguyễn

Liên hệ quảng cáo Số 10 Trương Định, P.6, Q.3, TP.HCM ĐT: 08. 6683 5036 - 0902 441 092 Email: kinhdoanh@tapchikhoe.com Fax: 08. 3930 4664 ----------------Giấy phép xuất bản số: 559-2012/CXB/07-41/ LD, ngày 21/5/2012 In xong và nộp lưu chiểu tháng 7/2012

04

khỏe-health⎮T7-2012

Bác sĩ Vũ Minh Đức Đã có trên 15 năm kinh nghiệm trong ngành y và có chuyên khoa sâu về Nội tim mạch. Sau khi tốt nghiệp Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, BS. Đức tiếp tục hoàn thành văn bằng chuyên khoa cấp 1 và tham dự các chương trình đào tạo sau đại học ở Paris (Pháp) trong lĩnh vực hồi sức/can thiệp tim mạch và ở Sarawak Kuching (Malaysia) về CT tim mạch. Đến năm 2012, bác sĩ Đức lựa chọn Phòng khám Đa khoa Quốc tế Yersin làm môi trường mới cho mình và giữ chức vụ Giám đốc khối phòng khám tại đây.

Với chuyên đề Khoẻ kỳ này, bác sĩ Đức đóng góp một loạt bài viết về các bệnh tim mạch rất đáng chú ý.

Anh Nguyễn Minh Nhựt Là huấn luyện viên sơ cấp cứu trẻ nhất thành phố khi mới 24 tuổi, giữ chức vụ Phó Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ quận Bình Tân từ năm 2009-2011 khi mới 26 tuổi, là cán bộ lãnh đạo trẻ nhất 24 quận, huyện; được Hội Chữ thập đỏ thành phố quy hoạch và hiện nay bố trí nhiệm vụ là Phó Giám đốc Trung tâm Huấn luyện Sơ cấp cứu & Phòng chống thảm họa TP.HCM. Cộng tác với Khoẻ ngay từ số đầu tiên với những bài viết về sơ cứu, anh Nguyễn Minh Nhựt mong muốn đóng góp thêm kiến thức về lĩnh vực này cho cộng đồng.

Lời

giới thiệu

Chuyện của

T

rái tim thường được xem là biểu tượng của tình yêu. Nhưng trên hết, trái tim là nguồn mạch sự sống. Nhiều thế kỷ trước đây, người ta định nghĩa về cái chết một cách đơn giản, đó là khi trái tim ngừng đập.

Sau này, y khoa có nhiều định nghĩa khác về cái chết, nhưng vai trò của trái tim trong cuộc sống con người vẫn không vì thế mà nhẹ nhàng hơn. Sức khoẻ của con người vẫn phụ thuộc rất lớn vào trái tim. Vận mệnh của trái tim cũng là vận mệnh của con người. Và đó là lý do chúng tôi chọn chuyên đề thứ hai của Khoẻ trong tháng này là “Chuyện của trái tim”.

Những bài viết của các bác sĩ có kinh nghiệm trong lĩnh vực tim mạch sẽ giúp bạn hiểu thêm về bệnh tim. Bởi thực ra, bệnh tim là một từ rất chung chung.

Những “câu chuyện tháng 7” sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quát hơn về dạng bệnh này. Những bài viết chi tiết về một căn bệnh sẽ giúp bạn quan tâm tầm soát định kỳ cũng như phòng và chữa bệnh.

Bên cạnh đó, chuyên mục “Dinh dưỡng” cũng giúp bạn có thêm kiến thức về các loại thực phẩm tốt cho tim. Riêng mục “Sống khoẻ” kỳ này lại đưa ra một khía cạnh thú vị của chỉ số khối cơ thể BMI, khi xem xét chỉ số này dưới góc nhìn y học, thay vì chỉ chăm chăm vào đoán định vóc dáng cơ thể như cách quý bà quý cô thường nhìn.

06

khỏe-health⎮T7-2012

Cũng nói về tim, bài viết “Bệnh tim bẩm sinh” trong mục “Nuôi con khoẻ” sẽ giúp bạn hiểu biết thêm về căn bệnh này. Đặc biệt, bài viết cung cấp cho bạn một số cách phòng ngừa bệnh cho bé yêu của mình trong thời gian mang thai, giảm tối thiểu xác suất bé yêu mắc phải căn bệnh đáng sợ này.

Không quá đi sâu về chuyên môn nữa, Khoẻ sẽ có những bài viết nhẹ nhàng hơn giúp bạn “Dạy con ngoan”, hay cùng làm một bông hoa từ các vật dụng bỏ đi như lõi giấy cuộn trong mục “Khéo tay”, hoặc nấu những món ăn ngon miệng từ trứng cho bé yêu của bạn trong mục “Món ngon cho trẻ”.

Khoẻ luôn quan tâm đến chị em phụ nữ với những bài viết dành riêng như “Làm đẹp”, “Giữ dáng”, “Tập luyện”. Ngoài ra, Khoẻ còn giúp bạn vạch ra kế hoạch chăm sóc sức khoẻ, tập luyện, dạy con... hàng tháng. Với mục “Kế hoạch tháng 7” kỳ này cùng những chuyên mục khác trong ấn phẩm Khoẻ số 2, chúc bạn đọc có một mùa “Hè vui khoẻ” bên gia đình, người thân.

BS. Nguyễn Xuân Lam

khỏe-health

mục lục

28

13 tim khoẻ để yêu 10

kế hoạch tháng 7 Ngoài việc du lịch, bạn có thể lên kế hoạch cho mùa hè như học sơ cứu, làm đẹp, ăn chay...

12

câu chuyện tháng 7 Bạn biết gì về bệnh tim? Đây là một từ rất chung chung, bởi thực ra bệnh tim có nhiều dạng...

24

18

22

dinh dưỡng Rất trùng hợp, những thực phẩm màu đỏ có tác dụng rất tốt với trái tim - vốn cũng có màu đỏ.

15

08

khỏe-health⎮T7-2012

26

sống khoẻ BMI không chỉ thể hiện vóc dáng cơ thể, đó còn là chỉ số để bác sĩ đánh giá sức khoẻ của bạn. Bạn gầy hay béo, khoẻ mạnh hay có nguy cơ vướng nhiều loại bệnh... sống thông minh Bạn là doanh nhân, nhưng bạn đã bao giờ nghĩ đến việc đầu tư cho sức khoẻ của chính mình?

bài tập thăng bằng 28

giữ dáng Nếu bạn là chuyên gia dinh dưỡng, bạn sẽ thấy việc tăng cân không hề khó chút nào.

30

tập luyện Giữ thăng bằng là một trong những cách rất đơn giản để bạn duy trì vóc dáng.

32

làm đẹp Có những quy tắc chăm sóc da bạn tưởng là đúng, nhưng thực tế lại gây hại cho làn da bạn.

34

phòng mạch tại gia Làm gì để tránh cho bé sốt cao, co giật? Cholesterol tốt và Cholesterol xấu là gì?

tai nạn giao thông 36

sơ cứu Sơ cứu tai nạn giao thông có thể giúp ích nhưng cũng có thể gây nguy hiểm cho người bị nạn.

38

tủ thuốc gia đình Aspirin là một trong những thuốc đơn giản nhưng hiệu nghiệm nhất suốt 100 năm qua.

40

MÔI TRƯỜNG SỐNG Nếu bạn chỉ ghét nấm mốc vì cái mùi khó chịu của nó thì bạn đang bỏ qua mối nguy lớn...

45

42

nuôi con khoẻ Bất cứ gia đình nào khi nghe thông báo con, cháu bị tim bẩm sinh cũng đều lo lắng. Vậy tim bẩm sinh là gì, điều trị và tiên lượng ra sao?

44

thực đơn cho trẻ Thật may mắn vì hầu hết trẻ con đều thích trứng, trong khi trứng lại chứa rất nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết cho bé.

48

dạy con ngoan Nếu bạn muốn giúp con học giỏi, hãy để con bạn được sống trong không gian ngập tràn tình yêu, hạnh phúc và khuyến khích bé tự tin.

thời gian 50

khéo tay Với hướng dẫn của Khỏe, bạn có thể giúp con làm những bông hoa xinh từ lõi giấy cuộn.

52

sức khoẻ cộng đồng Giáo dục sớm có ý nghĩa đặc biệt với sự phát triển nguồn lực đất nước và là một bước đột phá của khoa học giáo dục.

58

37

giá trị cuộc sống Thời gian luôn quý giá, nhất là đối với người bác sĩ khi đứng trước sinh mạng của người bệnh.

58 khỏe-health⎮T7-2012

09

khỏe-health

kế hoạch tháng 7

HÈ VUI KHOẺ Ngoài việc du lịch vào mùa hè, bạn cũng có thể lên kế hoạch cho vài "dự án" hữu ích trong mùa hè như học sơ cứu, làm đẹp, ăn chay, tập luyện thể thao...

8

7

Thứ 7, 7/7

Đây là một ngày có những con số thật ấn tượng, đáng nhớ. Hãy dành ngày cuối tuần đầu tiên trong tháng này để thực hiện tầm soát sức khoẻ tim mạch của bạn nhé. Là bạn đọc của Khoẻ, bạn đang được phòng khám Yersin ưu đãi rất nhiều đấy! (Trang 56, “Quà tặng”)

Chủ nhật, 8/7

Nào, chúng ta cùng xắn tay áo lên dọn dẹp nhà cửa nhé.

Nhân tiện, bạn đừng quên việc diệt trừ nấm mốc trong nhà.

Nấm mốc luôn hiện diện xung quanh ta, nên việc diệt trừ tận gốc nấm mốc cũng là một cách hữu hiệu để bảo vệ sức khoẻ gia đình. (Trang 40, “Môi trường sống”)

12

Thứ 5, 12/7

Trộn đều nửa chén dầu xả tóc (hiệu nào cũng được) với 1 muỗng canh dầu ô-liu và 1 quả trứng gà, dùng hai tay mát-xa đều lên tóc, trùm khăn bông ủ tóc và khoan rửa tay. Sau 30 phút gội sạch tóc. Thế là cùng lúc, bạn có mái tóc mềm mượt và bàn tay mịn màng.

14 Thứ 7, 14/6

Để dành vài lõi giấy cuộn, chuẩn bị thêm ít màu nước và dụng cụ đơn giản, bạn có thể tạo hình những bông hoa xinh xắn. Đây là cách để bạn vừa dành thời gian bên con mình, vừa dạy bé biết tiết kiệm và yêu môi trường! (Trang 50, “Khéo tay”)

10

khỏe-health⎮T7-2012

18

Thứ 4, 18/7

Mỗi tháng, bạn có thể dành ra 1, 2 ngày ăn chay, như ngày 30 âm lịch này. Bạn ăn chay không nhất thiết vì tín ngưỡng, nhưng với cách ăn thanh đạm này, bạn sẽ giúp cơ thể nhẹ nhàng hơn.

Dùng thật nhiều rau xanh, các món ăn từ đậu phụ và nước trái cây trong ngày này, bạn nhé.

22

24

Chủ nhật, 22/7

Cùng nhau giải khát cuối tuần bằng món sinh tố Strawberry Wild nổi tiếng của Mỹ nhé. Công thức rất đơn giản. 2 quả chuối chín và 10 quả dâu tây cắt nhỏ, để tủ đá cho thật lạnh. Xay đều 300ml nước táo với chuối, dâu, 2 thìa (scoop) kem vani và 1 ly đá bào.

30

Thứ 3, 24/7

Bạn nghĩ sao về một khoá học sơ cứu?

Bạn có thể giúp đỡ những người xung quanh rất hiệu quả nếu họ gặp phải những biến cố như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tai nạn giao thông… Hãy liên hệ 466 Nguyễn Thị Minh Khai, Q.3, TP.HCM (ĐT: 08.35057519) để lên lịch học cho mình.

Thứ 2, 30/7

Bạn vẫn thường xuyên tập luyện để giữ dáng chứ? Nếu không thì hãy xốc lại tinh thần thể thao của mình vào một ngày đầu tuần nào! Các bài tập về thăng bằng sẽ có hiệu quả không ngờ đối với sức khoẻ và vóc dáng của bạn đấy! (trang 30, “Tập luyện”)

28

Thứ 7, 28/7

Mùa hè thường là lúc các con bạn buông hẳn bài vở. Nhưng vẫn có những cách để bạn giúp con “học mà chơi”, như học các môn năng khiếu, nghe nhạc, quây quần bên bữa cơm tối… Cùng con đi nhà sách cũng là một cách để giúp con hoàn thiện kỹ năng đọc và học tập. (trang 48, “Dạy con ngoan”) khỏe-health⎮T7-2012

11

khỏe-health

câu chuyện tháng 7

BẠN BIẾT GÌ VỀ

BỆNH TIM?

N

bài: bs. ck1. vũ minh đức

ghe nói ai đó mắc bệnh tim, hẳn bạn không khỏi nhìn họ với chút thương xót, ái ngại, vì tim là cơ quan nội tạng quan trọng nhất trong cơ thể, và các bệnh về tim mạch luôn được liệt vào dạng bệnh nguy hiểm, là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu của loài người.

Dăm bảy đường bệnh

Tim là một trong những cơ quan nội tạng quan trọng nhất trong cơ thể con người. Bạn đang sở hữu một trái tim khỏe mạnh hay đang mắc bệnh tim? Làm cách nào để phát hiện sớm bệnh tim?

12

khỏe-health⎮T7-2012

Thế nhưng, bệnh tim thì cũng có năm bảy đường bệnh. Với bác sĩ, “bệnh tim” là một từ quá chung chung. Giới khoa học chia ra và phân biệt rõ các loại bệnh tim, thường gồm 6 loại bệnh: Bệnh động mạch vành hay còn gọi là bệnh thiếu máu cơ tim, nếu trầm trọng thì xảy ra nhồi máu cơ tim (vẫn thường gọi là cơn đau tim); bệnh van tim (bệnh hẹp van 2 lá, hẹp van động mạch chủ, hở van 2 lá,…); rối loạn nhịp tim (rung nhĩ, nhịp nhanh kịch phát trên thất, ngoại tâm thu,…); bệnh cơ tim; bệnh tim bẩm sinh (thông liên thất, thông liên nhĩ, còn ống động mạch,….); suy tim. Riêng tăng huyết áp được xếp là bệnh mạch máu (động mạch), không phải bệnh tim.

Cách phân biệt bệnh tim là theo từng nguyên nhân gây bệnh. Tìm đúng nguyên nhân gây bệnh, “thấy mặt đặt tên” cho nó thì mới có thể chỉ định những cách chữa trị hoặc chung sống với bệnh cho phù hợp.

Có thể bạn không biết…

Câu chuyện một phụ nữ “chết hụt” khi tắm trắng khiến các bà các cô xôn xao lo lắng vì tác hại của việc tắm trắng. Nhưng đến bệnh viện, qua kiểm tra, bác sĩ phát hiện cô gái bị bệnh tim bẩm sinh. Và việc thoa kem kín mít toàn thân khiến mồ hôi không thoát ra được, gây mệt, bệnh tim

phát tác gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của cô ấy. Đọc tin này không ít người giật mình, liệu mình có mắc bệnh tim mà không biết?

Nếu bạn là người có những triệu chứng như môi tím, đầu ngón tay tím, hay mệt, khó thở, thỉnh thoảng hồi hộp, tim đập nhanh, nặng ngực… thì có thể bạn sẽ lo lắng và không chần chừ đi kiểm tra tim mạch. Nhưng rất nhiều trường hợp triệu chứng rất nhẹ, chỉ thoáng qua, không rõ ràng hoặc bạn không chú ý đến, đến khi bệnh tim có điều kiện phát tác thì bạn rất dễ “gục” vì không đề phòng trước.

Tốt hơn hết, bạn nên khám sức khoẻ định kỳ để nếu phát hiện bệnh tim thì xử lý sớm, hoặc ít nhất cũng biết để “lượng sức mình” trong sinh hoạt thường ngày. Để sàng lọc bệnh tim mạch, bác sĩ sẽ chỉ định cho bạn làm các cận lâm sàng sau: Điện tâm đồ: Giúp phát hiện rối loạn nhịp, thiếu máu cơ tim, dày thất…

X quang tim phổi: Giúp đánh giá bong tim to hay nhỏ, các cung tim có bất thường hay không và có tổn thương phổi do tim gây ra hay không.

Siêu âm tim: Khảo sát các van tim, các buồng tim, hoạt động co bóp của các thành tim, mức độ suy tim, phát hiện các dị tật bẩm sinh về tim.

Ngoài ra, bạn có thể làm một số xét nghiệm cơ bản để tầm soát nguy cơ bệnh tim mạch: xét nghiệm mỡ máu (cholesterol, HDL cholesterol (có lợi) và LDL cholesterol (có hại), triglyceride), đường huyết lúc đói; bên cạnh đó bạn cũng nên làm những xét nghiệm cơ bản như công thức máu, tổng phân tích nước tiểu, xét nghiệm chức năng thận,…

Ngóc ngách trái tim

Tùy theo nhận định của bác sĩ khám bệnh, khi phát hiện bạn mắc các bệnh về tim mạch, họ sẽ áp dụng cho bạn thêm một số kỹ thuật, nghiệm pháp tim mạch giúp thăm dò tim mạch sâu hơn: Điện tâm đồ gắng sức: Là một nghiệm pháp theo dõi thay đổi điện tim của bạn trong suốt quá trình gắng sức. Bạn được hướng dẫn đạp xe đạp và tăng sức cản lên dần. Bác sĩ sẽ theo dõi khi gắng sức hết mức như vậy có lộ ra những dấu hiệu thiếu máu cơ tim trên điện tâm đồ hay không (vì nhiều trường hợp thiếu máu cơ tim mức độ nhẹ và vừa sẽ không thấy dấu hiệu gì trên điện tâm đồ). Điện tâm

khi chưa có triệu chứng rõ ràng liên quan bệnh tim mạch nhưng có các yếu tố nguy cơ như quá cân, ít vận động, tiền sử bệnh gia đình, công việc căng thẳng, stress… thì bạn nên gặp bác sĩ để được tư vấn các nghiệm pháp cần thiết tầm soát các bệnh về tim. đồ gắng sức là một nghiệm pháp góp phần giúp chẩn đoán Thiếu máu cơ tim Siêu âm tim gắng sức: Về mặt ý nghĩa, Siêu âm tim gắng sức cũng tương tự như điện tâm đồ gắng sức. Bạn được truyền một loại thuốc làm tăng nhịp tim từng bước, bác sĩ sẽ siêu âm khảo sát xem có rối loạn vận động của cơ tim khi tim tăng hoạt động dần dần đến tối đa, nhằm kết luận về bệnh thiếu máu cơ tim. Siêu âm tim gắng sức cũng là một nghiệm pháp góp phần giúp chẩn đoán Thiếu máu cơ tim Holter Huyết áp: Là một máy đo huyết áp liên tục suốt 24 giờ, giúp đánh

giá huyết áp trong ngày – kể cả thời gian bạn làm việc ở cơ quan và thời gian bạn ở nhà. Máy gọn nhẹ như máy điện thoại, bạn có thể mang về nhà. Holter huyết áp giúp nhận định các trường hợp nghi ngờ có cao huyết áp, hiện tượng “áo choàng trắng” (xem ở trang 17) hoặc đánh giá hiệu quả thuốc hạ áp trong những trường hợp cao huyết áp phức tạp, khó điều trị.

Holter nhịp tim: là một máy nhỏ gọn hơn cả Holter huyết áp, giúp theo dõi nhịp tim liên tục trong suốt 24 giờ. Công cụ này giúp nhận định chính xác các trường hợp rối loạn nhịp tim mà điện tâm đồ trong một khoảnh khắc nào đó không thể ghi nhận được, bỏ sót. Việc ghi điện tim liên tục 24 giờ giúp phát hiện những trường hợp rối loạn nhịp nguy hiểm.

CT Tim: Giúp phát hiện vôi hóa mạch vành, khảo sát các mạch máu lớn của tim, khảo sát các cầu nối sau phẫu thuật bắc cầu, đánh giá bất thường các buồng tim, thành tim, các bệnh tim bẩm sinh.

MRI tim: Giúp đánh giá tưới máu cơ tim, tính sống còn cơ tim, nhất là các trường hợp tắc động mạch vành, nhồi máu cơ tim, MRI tim cũng giúp kiểm tra kích thước buồng tim và độ dày thành tim, khảo sát các mạch máu chính của tim Nghiệm pháp bàn nghiêng: là một nghiệm pháp đặc biệt giúp chẩn đoán nguyên nhân của các trường hợp ngất tái diễn không rõ nguyên nhân. Nghiệm pháp bàn nghiêng giúp xác định các trường hợp ngất do phản xạ nhạy cảm bất thường của hệ tuần hoàn. khỏe-health⎮T7-2012

13

khỏe-health

câu chuyện tháng 7

Khi Vito Corleone ôm ngực ngã quỵ trong vườn cà chua, khán giả hiểu rằng "Bố già" lên cơn đau tim.

Nhưng với bác sĩ, căn bệnh này có tên khoa học và chính xác hơn: "Nhồi máu cơ tim".

Vậy thì cái gì gây ra cơn đau tim? Khi nào sẽ xuất hiện cơn đau tim? Ai có nguy cơ bị lên cơn đau tim?

T

rái tim của chúng ta co bóp không ngơi nghỉ 70-80 lần/phút, tức hơn 100.000 lần mỗi ngày để bơm máu cung cấp cho tất cả cơ quan trong cơ thể. Bạn có tự hỏi cái gì nuôi dưỡng tim để tim có thể đảm trách nhiệm vụ đó?

Hệ thống động mạch vành bao quanh tim đảm trách vai trò “vú nuôi” này. Hệ thống này xuất phát từ gốc động mạch chủ, gồm 2 nhánh: động mạch vành trái (lại chia tiếp thành 2 nhánh: nhánh liên thất trước và nhánh mũ) và động mạch vành phải.

Bình thường, mạch máu trơn láng, dòng máu lưu chuyển trơn tru, tim được nuôi dưỡng tốt. Nhưng nếu mỡ trong máu cao tạo thành những mảng xơ vữa bám vào thành mạch, gây hẹp lòng mạch vành thì việc cung cấp máu nuôi cơ tim sẽ bị thiếu, gây ra bệnh mạch vành - hay còn gọi là bệnh cơ tim thiếu máu cục bộ, thiếu máu cơ tim, thiểu năng vành hay suy vành.

Nhưng câu chuyện không chỉ dừng ở đó. Mảng xơ vữa bám vào thành mạch có thể ngày một dày thêm, làm hẹp thêm lòng mạch. Và nếu mảng xơ vữa này bị viêm rồi nứt ra, nơi mảng xơ vữa bám vào thành mạch sẽ hình thành cục máu đông gây tắc

14

khỏe-health⎮T7-2012

nhồi máu bài: BS. Vũ Minh Đức (Trưởng khoa Tim mạch - Giám đốc khối phòng khám Yersin)

CƠ TIM đột ngột lòng mạch vành, làm khởi phát cơn đau tim - nhồi máu cơ tim.

Có nhiều yếu tố nguy cơ tạo nên những mảng xơ vữa gây ra các cơn đau tim nói trên, như hút thuốc, tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, béo phì, stress, ít vận động...

Cơn đau tim

Tùy theo mức độ gây hẹp mà biểu hiện triệu chứng của bệnh mạch vành sẽ khác nhau. Nhẹ thì chỉ có cảm giác nặng ngực, nhiều hơn thì ran ngực, nóng rát ngực sau xương ức, nhiều hơn nữa thì có cơn đau lói ngực, cơn đau thắt ngực, cảm giác siết chặt, bóp nghẹt... Nguy kịch nhất là cơn đau tim nhồi máu cơ tim, đau ngực dữ dội, đau như

Xử lý khi lên cơn đau tim < Nếu là một cơn đau ngực nhẹ: nằm nghỉ ngơi, tránh gắng sức, dùng thuốc giãn vành theo hướng dẫn của bác sĩ tim mạnh. < Nếu là một cơn đau tim của nhồi máu cơ tim cấp: Nằm nghỉ tuyệt đối, ngậm Nitro glycerin dưới lưỡi và gọi xe cấp cứu đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được cấp cứu kịp thời, không nên trì hoãn dù bất kỳ nguyên nhân gì.

6 tiếng đồng hồ kể từ lúc khởi phát cơn đau tim được gọi là THỜI GIAN VÀNG để can thiệp tái thông chỗ hẹp tắc động mạch vành, cứu sống được vùng cơ tim đang nguy kịch.

dao đâm và có những đặc điểm sau: Vị trí: Đau sâu phía sau xương ức, ngay chính giữa ngực hoặc ngực trái nên chúng ta thường thấy người lên cơn đau tim lấy tay ôm ngực trái rồi khuỵu xuống.

Hướng lan: Đau ngực có thể không lan nhưng điển hình là đau ngực trái lan ra cánh tay trái đến ngón tay út và lan lên hàm.

Hoàn cảnh khởi phát: Cơn đau ngực thường xuất hiện sau một gắng sức thể lực như đi bộ đường dài, đi cầu thang bộ, khiêng đồ nặng, chơi thể thao, sau ăn no, thậm chí sau giao hợp…

Thời lượng: Cơn đau ngực nhẹ có thể chỉ xảy ra trong vài giây, vài phút, nặng hơn có thể kéo dài nhiều phút, vài chục phút và cơn đau tim có thể kéo dài trên 30 phút, thậm chí hàng giờ, lặp đi lặp lại liên tục.

Cứu lấy trái tim

Khi đã xác định bạn mắc bệnh mạch vành, bác sĩ sẽ có những cách can thiệp từ nội khoa đến ngoại khoa để bạn thoát khỏi căn bệnh này.

Về nội khoa, bác sĩ thường cho dùng các loại thuốc nitrate giãn mạch vành, thuốc chống kết tập tiểu cầu, thuốc tiêu sợi huyết, thuốc ức chế men chuyển, điện giải…

Về ngoại khoa, bác sĩ làm phẫu thuật bắc cầu nối động mạch vành Trung gian giữa nội khoa và ngoại khoa là can thiệp mạch vành, tái thông chỗ hẹp tắc bằng bóng nong và giá đỡ stent. Stent bản chất là một lưới hợp kim sẽ được đặt vào trong lòng mạch vành giúp tái thông chỗ hẹp tắc.

Ngày nay, với nhiều tiến bộ trong lĩnh vực tim mạch can thiệp, đã có rất nhiều stent được tẩm thuốc chống tái hẹp và sau khi đặt vào lòng mạch, thuốc được tẩm trên stent sẽ phóng thích dần, tác dụng lên nội mạc mạch máu tại vị trí đặt stent và hạn chế hiện tượng tái hẹp khá hiệu quả.

Những yếu tố nguy cơ < Hút thuốc < Tăng huyết áp < Đái tháo đường < Rối loạn mỡ máu < Béo phì < Lớn tuổi (trên 60) < Ít vận động < Cuộc sống và công việc nhiều căng thẳng

Tầm soát và ngăn chặn

Không ít người “đùng một cái” lên cơn đau tim và “té ngửa” ra rằng mình có bệnh từ xưa đến nay mà không biết. Nhìn cảnh đó, nhiều người lại đâm lo lắng, không hiểu mình có mắc bệnh tim không, ở giai đoạn nào, cần điều trị chưa...

May thay, với căn bệnh này, bạn có rất nhiều phương pháp tầm soát và xét nghiệm để xác định tình trạng trái tim của bạn. Trước hết là đo điện tâm đồ và xét nghiệm mỡ máu (Bộ mỡ: Cholesterol total, Triglyceride, HDL-C, LDL-C). Đây là 2 phương pháp đơn giản nhất mà hầu hết các cuộc kiểm tra sức khoẻ định kỳ đều dùng.

Nếu bác sĩ phát hiện bạn “có vấn đề”, họ có thể yêu cầu bạn thử nghiệm điện tâm đồ gắng sức, siêu âm tim, siêu âm tim gắng sức. Nếu những phương pháp trên cho kết quả dương tính, bác sĩ sẽ tiếp tục chỉ định bạn chụp động mạch vành qua da.

Và gần đây, CT đa lát cắt mạch vành được xem là một nghiệm pháp không xâm lấn giúp khảo sát tình trạng vôi hóa động mạch vành và đánh giá sơ bộ có hẹp động mạch vành hay không. Tuy nhiên xác định mức độ hẹp động mạch vành chỉ là tương đối.

Nếu có nguy cơ mắc bệnh mạch vành hoặc đã được chẩn đoán bệnh mạch vành,

bạn cần phải thay đổi lối sống: Ngưng hút thuốc, giảm cân nếu béo phì, chế độ ăn lành mạnh giảm chất béo, tập thể dục đều đặn, giảm bớt gánh nặng công việc, giảm bớt căng thẳng trong cuộc sống, điều trị đái tháo đường, tăng huyết áp nếu có.

Nhưng hay hơn cả vẫn là sống điều độ, tập thể dục, không hút thuốc, chế độ ăn kiêng chất béo, giảm muối, giảm ngọt, giảm tinh bột, nhiều rau xanh, trái cây… để có một trái tim khỏe mạnh.

Không ít người “đùng một cái” lên cơn đau tim và “té ngửa” ra rằng mình có bệnh từ xưa đến nay mà không biết. Nhìn cảnh đó, nhiều người lại đâm lo lắng, không hiểu mình có mắc bệnh tim không, ở giai đoạn nào, cần điều trị chưa... khỏe-health⎮tháng 7-2012

15

khỏe-health

câu chuyện tháng 7 Cũng được phân loại là một dạng bệnh nguy hiểm, nhưng riêng với cao huyết áp, nhiều người bệnh vẫn "chung sống hoà bình" với căn bệnh này. Điều này đòi hỏi bệnh nhân phải theo đuổi việc điều trị và có lối sống tích cực.

SỐNG CHUNG VỚI

cao huyết áp

C

ó nhiều thuật ngữ khác nhau để nói về tăng huyết áp. Gần gũi và phổ biến nhất vẫn là cao huyết áp. Ngoài ra còn có thuật ngữ "tăng-xông" (xuất phát từ chữ Tension, Hypertension có nghĩa là huyết áp cao).

Các thuật ngữ này đều nhằm chỉ tình trạng tăng áp suất trong lòng mạch máu.

Khi nghe nói hoặc đọc ở đâu đó về bệnh tăng huyết áp, đã bao giờ bạn giật mình lo lắng tự hỏi, mình có đang sống chung với tăng huyết áp? Nếu không may, bạn hoặc người thân mắc bệnh tăng huyết áp thì bạn cũng nên biết đôi điều về căn bệnh này để “sống chung với lũ” một cách an toàn nhất.

Khi nào “lũ về”?

Khi đo huyết áp cho bạn, nhân viên y tế thường báo cho bạn biết trị số huyết áp được thể hiện bằng hai con số, ví dụ:

16

khỏe-health⎮T7-2012

120/70 (tính theo đơn vị mmHg) hay 12/7 (tính theo đơn vị cmHg). Số trước được gọi là huyết áp tâm thu (HATT), số sau là huyết áp tâm trương (HATTr).

Gọi là tăng huyết áp khi HATT >= 140mmHg và / hoặc HATTr >= 90mmHg. Người bị tăng huyết áp không phải là huyết áp lúc nào cũng... tăng. Huyết áp thay đổi, vì thế phải xem nó ở mức nào thì được gọi là ổn định, mức nào là nguy hiểm. Để đánh giá tăng huyết áp nặng hay nhẹ, chúng ta không chỉ dựa vào con số huyết áp mà còn xem có tổn thương cơ quan đích hay chưa, có bệnh tim mạch, bệnh đái tháo đường kèm theo hay không để ngầm hiểu chúng ta đang sống trong bình yên hay đang “sống chung với lũ”.

Có 3 mức độ nguy cơ, phân nhóm A, B, C. Trong đó, nhóm A là những bệnh nhân tăng huyết áp nhẹ, không có tổn thương

cơ quan đích, không có bệnh tim mạch kèm theo. Nhóm B là những bệnh nhân tăng huyết áp chưa có tổn thương cơ quan đích, không có bệnh lý tim mạch kèm theo nhưng có ít nhất một yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch. Nhóm C là nhóm có bệnh tim mạch kèm theo hoặc có tổn thương cơ quan đích hoặc có bệnh đái tháo đường.

Việc phân tầng các nhóm A, B, C giúp chúng ta có thái độ sống chung với tăng huyết áp phù hợp nhất. Khi nào chỉ cần điều chỉnh lối sống lại là đủ, khi nào phải dùng thuốc, khi nào điều chỉnh lối sống trong một khoảng thời gian qui định rồi mới uống thuốc.

Đón đầu và “đo” lũ

Để dự đoán “lũ” và đo mức độ nghiêm trọng của “cơn lũ” này, bạn cần làm các cận lâm sàng theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ: Xét nghiệm công thức máu, tổng phân tích nước tiểu, điện giải đồ máu, chức năng thận (BUN, creatinine), mỡ máu, đo điện tâm đồ (đánh giá phì đại thất trái), X-quang tim phổi, soi đáy mắt. Đối với người trẻ đang sống chung với tăng huyết áp, cần kiên quyết làm các thăm dò cận lâm sàng tìm nguyên nhân gây tăng huyết áp thứ phát (Siêu âm mạch máu thận, chụp động mạch thận, MRI mạch máu thận, Siêu âm tim khảo sát eo động mạch chủ, CT Scan bụng khảo sát tuyến thượng thận tùy theo tư vấn của bác sĩ). Vì nếu tìm được chính xác nguyên

nhân làm tăng huyết áp và giải quyết triệt để (cắt bỏ u tuyến thượng thận, nong động mạch thận bị hẹp,...) thì tình trạng tăng huyết áp sẽ biến mất.

Hạ lũ và đắp đê

Nếu đã biết chính xác bạn mắc bệnh cao huyết áp, bạn sẽ được bác sĩ chỉ định thuốc để “hạ lũ”. Thường thì điều trị hạ áp là điều trị suốt đời. Bác sĩ theo dõi sẽ điều chỉnh liều thuốc để dò được liều thấp nhất có thể kiểm soát hiệu quả huyết áp của bạn. Khi huyết áp của bạn ở mức bình thường với sự kiểm soát của thuốc thì chứng tỏ liều lượng thuốc đang dùng là thích hợp. Đừng tự ý ngưng thuốc khi thấy huyết áp bình thường, vì huyết áp chắc chắn sẽ

Người bị tăng huyết áp không phải là huyết áp lúc nào cũng... tăng. Huyết áp thay đổi, vì thế phải xem nó ở mức nào thì được gọi là ổn định, mức nào là nguy hiểm

tăng trở lại khi không còn bị thuốc hạ áp kềm chế. Chỉ một số trường hợp tăng huyết áp xuất hiện do tăng cân đột ngột hoặc chế độ ăn quá mặn thì khi giảm cân về bình thường, ăn nhạt, thay đổi lối sống thích hợp, huyết áp có thể trở về bình thường. Với những trường hợp này, người bệnh có thể không dùng thuốc nữa nhưng vẫn phải kiểm tra huyết áp định kỳ.

Ngoài thuốc hạ áp, điều quan trọng khi “sống chung với lũ” là bạn phải “đắp đê”, tức là phải sống tích cực, thay đổi những thói quen chưa tốt, điều chỉnh lối sống phù hợp. Bạn nên nỗ lực giảm cân nếu có thừa cân. Bạn cần cố gắng bỏ thuốc lá nếu đang hút thuốc. Nên hạn chế dùng rượu, bia.

Song song đó, tăng cường tập thể dục.

Về ăn uống, bạn nên ăn nhạt, giảm lượng muối đưa vào cơ thể ở mức không quá 6g muối ăn/ ngày. Giảm sử dụng các loại thực phẩm chứa chất béo bão hòa và cholesterol nhằm đảm bảo sự lành mạnh của tim mạch. Duy trì đầy đủ lượng kali, canxi và magie đưa vào cơ thể qua các loại thực phẩm giàu các khoáng chất này như chuối tây, sữa tách béo, rau xanh...

Nếu bạn biết thay đổi lối sống phù hợp và tuân thủ chế độ điều trị nghiêm túc thì tăng huyết áp có thể chỉ còn là "chuyện nhỏ". Thậm chí bạn quên mất cả chuyện mình đang sống chung với tăng huyết áp nữa. Và như vậy có nghĩa là cuộc sống của bạn đã đạt được chất lượng như mong muốn rồi còn gì!

Tổn thương cơ quan đích ở bệnh nhân tăng huyết áp

Tăng huyết áp áo choàng trắng

Theo thời gian, nếu không được kiểm soát tốt thì tăng huyết áp sẽ gây ra biến chứng và xuất hiện tổn thương các cơ quan đích: < Bệnh tim: Phì đại thất trái, đau thắt ngực do thiếu máu cơ tim cục bộ, nhồi máu cơ tim, suy tim. < Bệnh thận: Đạm niệu, suy thận mạn. < Bệnh lý não: Đột quỵ, tai biến mạch máu não, cơn thoáng thiếu máu não cục bộ. < Bệnh võng mạc: xuất tiết, xuất huyết, phù gai thị. < Phình động mạch chủ, phình bóc tách động mạch chủ. < Bệnh động mạch ngoại biên.

Nhiều người đo huyết áp tại nhà hoặc đo huyết áp liên tục 24 giờ bằng Holter huyết áp ghi nhận huyết áp hoàn toàn bình thường, nhưng do yếu tố tâm lý, huyết áp họ luôn tăng khi đến bệnh viện hoặc phòng khám bác sĩ. Tình trạng này được gọi bằng thuật ngữ “tăng huyết áp áo choàng trắng”. Đôi khi, đây cũng là dấu hiệu cho thấy bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp thật. Cần theo dõi cẩn thận và đo huyết áp định kỳ tại nhà thường xuyên. khỏe-health⎮T7-2012

17

khỏe-health

câu chuyện tháng 7

TIM KHỎE ĐỂ YÊU

bài: BS. CK1. Vũ Minh Đức

N

Trái tim là bộ phận kỳ lạ của cơ thể. Trong suốt cuộc đời, trái tim phải hoạt động không hề ngơi nghỉ. Mỗi ngày tim co bóp trên 100.000 lần, bơm gần 7.500 lít máu đi nuôi cơ thể. Sự sống của chúng ta phụ thuộc rất nhiều vào trái tim nhỏ bé.

hững năm gần đây, các nước công nghiệp phát triển đã có những thành tựu đáng kể trong công tác phòng ngừa bệnh tim mạch.

Tỷ lệ chết vì các bệnh tim mạch đã giảm 20-30% so với những năm 70 của thế kỷ trước. Ngược lại, ở Việt Nam, cùng với sự bùng nổ của đô thị hóa, sự phát triển của khoa học và công nghệ…, đặc điểm cuộc sống của người dân đã thay đổi khá nhiều: ít vận động, căng thẳng thần kinh - tâm lý và chế độ ăn uống thừa calo. Vì thế, số người bị thừa cân, béo phì và mắc các bệnh tim mạch… tăng nhanh.

Tỷ lệ người mắc bệnh tim mạch và tỷ lệ chết do các bệnh này đang chiếm vị trí số một tại Việt Nam. Vì thế, để có thể sống khỏe mạnh thì chúng ta cần phải giữ gìn, bảo vệ trái tim.

Làm thế nào để có một trái tim khỏe mạnh? Dưới đây là 8 lời khuyên cho bạn:

1. Không hút thuốc lá

Thuốc lá là “kẻ thù” hàng đầu của bệnh tim mạch. Khói thuốc là nguyên nhân khiến các chất béo bám lại trên thành các động mạch, gây nghẽn mạch và gây đột quỵ hay đau tim. Chất nicotin và khí CO trong khói thuốc làm tổn thương hệ thống tim mạch - làm tăng huyết áp, tăng nhịp tim do làm co thắt mạch vành tim - thúc đẩy sự phát triển xơ vữa động mạch và hình thành tắc nghẽn mạch máu.

Nếu mỗi ngày bạn “đốt” từ 25 điếu thuốc lá trở lên thì nguy cơ bệnh tim mạch tăng cao gấp 15 lần so với những người bình thường khác. Hút thuốc làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim 1,5-6,5 lần. Tỷ lệ bệnh mạch vành ở người hút thuốc cao hơn 2-3 lần so với những người không hút thuốc.

18

khỏe-health⎮T7-2012

2. Thường xuyên tập thể dục

Tập thể dục thường xuyên rất quan trọng vì nó giúp ngăn chặn bệnh tim mạch.

Một bài tập nhỏ cũng có thể giúp chúng ta duy trì một trái tim khỏe. Bạn có thể chơi tennis, cầu lông, chạy bộ, bơi lội hoặc đi bộ...

Mỗi ngày, bạn nên luyện tập từ 30 đến 60 phút và mỗi tuần nên luyện tập tối thiểu 4 lần. Bạn cũng có thể tập luyện những môn thể dục dùng nhiều sức trong thời gian ngắn như chạy nước rút. Một cách đơn giản có thể giúp bạn kiểm tra tình trạng sức khỏe tim mạch hiện tại của mình là sau những bài tập dùng nhiều sức, bạn hãy để ý bạn phải cần bao nhiêu thời gian để nhịp tim của mình ổn định trở lại? Nếu thời gian đó càng ngắn thì sức khỏe tim mạch của bạn càng tốt. Bạn càng tập luyện chăm chỉ thì khả năng phục hồi nhịp tim sau khi tập càng được cải thiện.

Tập luyện thường xuyên giúp bạn “sở hữu” một trái tim khoẻ mạnh, giúp tăng hàm lượng cholesterol HDL có ích cho cơ thể, điều hoà huyết áp, tiêu hao năng lượng dư thừa và đem lại cho bạn cảm giác sảng khoái. Nghiên cứu cho thấy, tim người 60 tuổi tập luyện thường xuyên hoạt động như tim người 40 tuổi mà không tập luyện gì.

3. Chế độ ăn uống hợp lý

Một chế độ ăn uống lành mạnh giúp bảo vệ trái tim, giảm lượng cholesterol xấu và điều chỉnh huyết áp. Nên ăn nhiều rau quả và trái cây để bổ sung vitamin, chất khoáng cho cơ thể, ăn nhiều cá, uống nước hoa quả. Bạn nên tự chuẩn bị các bữa ăn trong gia đình. Điều này cho phép bạn kiểm soát được bữa ăn của mình và có thế đảm bảo những thứ mình ăn đều là những thứ ngon nhất, hợp vệ sinh nhất.

Cần hạn chế chất béo vì dư thừa cholesterol có hại sẽ dẫn đến xơ vữa động mạch. Cố gắng giữ cholesterol dưới mức 200mg%. Không ăn thịt mỡ, cần nhớ rằng trong thịt nạc thăn đã chứa tới 10-15% mỡ; ăn không quá 3-4 quả trứng/tuần, ăn cách ngày, vì trong trứng có chứa nhiều cholesterol; giảm ăn phô-mai vì phô-mai làm tăng hàm lượng chất béo bão hòa trong máu. Tuy nhiên, một số loại chất béo có lợi cho cơ thể như omega-3 từ các loại cá giúp làm giảm lượng cholesterol xấu cho cơ thể.

4. Hạn chế các thức uống có cồn và cafein

Để bảo vệ trái tim, bạn cũng nên hạn chế việc uống các thức uống có cồn và cafein đến mức tối thiểu. Cũng như khói thuốc, rượu và các thức uống có cafein có thể gây hại hệ thống mạch máu của bạn, dần dần sẽ gây ra các cơn đột quỵ hay đau tim.

Uống rượu cũng gia tăng nguy cơ cao huyết áp. Tuy nhiên, nếu uống rượu đúng cách sẽ có tác dụng tốt vì sẽ làm tăng lượng HDL, một loại cholesterol tốt bảo vệ trái tim chúng ta. Nữ chỉ nên uống 1 ly nhỏ/ngày, riêng với nam giới thì có thể uống 2 ly nhỏ/ngày.

5. Giữ cân nặng ổn định

Để có một trái tim mạnh khỏe, bạn nên duy trì một trọng lượng ổn định. Một người béo phì thường có nhiều nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Vì thế, nếu bạn dư cân, hãy cố gắng giảm bớt để tránh các vấn đề về tim mạch trong tương lai. Theo các chuyên gia, chỉ số cân nặng chuẩn tính theo BMI nên từ 18,5 đến 24,5kg/m2.

6. Kiểm tra huyết áp thường xuyên

Việc kiểm tra huyết áp thường xuyên giúp phát hiện sớm những thay đổi về huyết áp của bạn để điều trị kịp thời, nhất là khi bạn bước sang độ tuổi 40.

7. Giữ tinh thần sảng khoái

Stress cũng chính là “thủ phạm” gây nên các bệnh về tim. Hãy giữ cho tinh thần của bạn luôn sảng khoái, tránh những lo âu và căng thẳng không cần thiết. Hãy luôn tươi cười, ngủ đủ giờ, hít thở sâu và lắng nghe những giai điệu chậm rãi.

8. Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Dù bạn là một người hoàn toàn khỏe mạnh, bạn cũng nên kiểm tra sức khỏe định kỳ để kịp thời điều chỉnh những thay đổi bất lợi cho sức khỏe của bạn. Ngoài 40 tuổi, bạn cần kiểm tra huyết áp, đo điện tim, làm các xét nghiệm: cholesterol máu (cholesterol toàn phần, HDL, LDL), đường máu… mỗi năm một lần. khỏe-health⎮T7-2012

19

khỏe-health

câu chuyện tháng 7

ĐỘT QUỴ

Đột quỵ não là căn bệnh cực kỳ đáng sợ, xảy ra đột ngột và có nguy cơ tử vong rất cao. Nếu may mắn sống sót thì khả năng hồi phục não cũng không phải dễ dàng, có người bị liệt suốt đời. Cách xử lý khi có người bị đột quỵ rất quan trọng, vì nó có thể cứu sống một con người...

C

ó lẽ không có gì đáng sợ bằng những tai hoạ đến đột ngột, khi con người hoàn toàn không ngờ đến, không có sự chuẩn bị nào. Những căn bệnh hầu như không có triệu chứng báo trước nhưng lại đến một cách bất ngờ, đột ngột cũng khiến người ta hoảng sợ như thế. Đột quỵ là một trong những căn bệnh đó.

Đột quỵ là gì?

Đột quỵ não (tai biến mạch máu não) là một nhóm các bệnh não cấp xảy ra đột ngột do mạch máu não bị tổn thương, sau vài phút hay vài giờ xuất hiện các hội chứng thần kinh nặng, có thể phục hồi được.

Căn bệnh này là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ ba sau bệnh tim mạch và ung thư. Đột quỵ thường được chia làm 2 nhóm: Thiếu máu cục bộ (chiếm 71%), xuất huyết (chiếm 26%) và 3% còn lại do nguyên nhân khác.

Từ đột quỵ được áp dụng cho thiếu máu cục bộ não dẫn đến tổn thương não không hồi phục. Quá trình này có thể do giảm tưới máu mô não, do huyết động suy giảm, huyết khối trong các mạch máu trong não, hoặc do thuyên tắc mạch.

Xuất huyết não là do vỡ mạch máu trong não thứ phát, do tăng huyết áp hay do xơ vữa động mạch, do vỡ phình mạch hay vỡ dị dạng động tĩnh mạch, máu chảy

20

khỏe-health⎮T7-2012

vào trong não dần dần tạo thành khối máu tụ hoặc tràn vào não thất bên gây lụt não thất (tiên lượng rất nặng).

Tác động mạch não là nhóm bệnh ít gặp nhất trong đột quỵ não, bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào do bị mắc bệnh tim (hay nói cách khác đột quỵ não từ tim lên). Thủ phạm là huyết khối từ trong buồng tim trái (hẹp van 2 lá, viêm nội tâm mạc), hoặc từ mảng vữa xơ ở động mạch lớn ngoài sọ (nhất là ở quai động mạch chủ, động mạch cảnh gốc). Tắc mạch có thể là biến chứng của rung nhĩ, sau nhồi máu cơ tim hay sau phẫu thuật tim hở.

Nguy cơ và triệu chứng

Có khoảng ¼ bệnh nhân trẻ hơn tuổi 55 bị đột quỵ,

bài: BS. CK2. ĐẶNG ĐÌNH TRỌNG

thường là do bệnh tim, do tắc mạch.

Càng lớn tuổi, nguy cơ đột quỵ càng cao, đặc biệt là người từ 65 tuổi trở lên. Bình thường thì nam giới có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn nữ giới, nhưng trên 65 tuổi, tỷ lệ phụ nữ chết vì đột quỵ lại cao hơn. Đột quỵ cũng mang tính di truyền.

Do bệnh sử gia đình có người đột quỵ hoặc biến chứng của các yếu tố nguy cơ thông thường do lối sống từ đời này sang đời khác. Đặc biệt là những người nghiện rượu, nghiện thuốc lá, hoặc tiền sử gia đình có lipid cao.

Nhiều loại bệnh khác cũng là nguyên nhân gián tiếp hoặc trực tiếp dẫn đến đột quỵ, như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch toàn thân, đái tháo đường (gây tăng xơ vữa động mạch, tổn thương vi mạch).

Những người có bệnh tim (rung nhĩ bệnh van tim, nhồi máu cơ tim, suy tim ứ huyết) cũng dễ bị đột quỵ.

Cần lưu ý là những người từng có cơn thiếu máu cục bộ thoảng qua cũng có nguy cơ bị đột quỵ rất cao. Theo thống kê, có 5% bệnh nhân bị đột quỵ thực sự trong khoảng 1 tháng sau khi có cơn thiếu máu cục bộ thoảng qua.

Bệnh cảnh đột quỵ xảy ra rất khác nhau, có những trường hợp được báo trước do có thể đã nhiều lần có cơn thiếu máu cục bộ thoảng qua trước đây. Tai biến có thể xảy ra cả ban ngày lẫn ban đêm, nói chung bất cứ lúc nào và thường là đột ngột.

Thường biểu hiện bằng một trong những triệu chứng sau đây: - Đột ngột đau đầu dữ dội.

- Đột ngột buồn nôn, tức ngực khó thở, tim đập nhanh rồi ú ớ, nói ngọng và liệt nửa người hoặc đi vào hôn mê.

- Cảm giác tê bì nửa mặt hoặc nửa người, cảm giác nặng một chân khi nâng chân lên, nói ngọng méo miệng.

- Choáng, chóng mặt, mất thăng bằng, mờ mắt, nhìn đôi giảm thị lực 1 mắt hoặc 2 mắt, đột ngột u ám, lẫn lộn... là những dấu hiệu đột quỵ xảy ra ngay tức thì.

Cấp cứu đột quỵ

Khi thấy ai đó có những triệu chứng trên, ngay lập tức khẩn trương giúp đỡ cứu chữa cho họ bằng cách: - Đỡ bệnh nhân nhẹ nhàng lên giường hoặc một nơi sạch sẽ thoáng mát nào đó, tránh để bệnh nhân té ngã sẽ làm nặng thêm nếu đột quỵ do xuất huyết não.

các bước cơ bản xử trí bệnh nhân đột quỵ < Đảm bảo đường thở thông thoáng: hút đờm dãi, thở O2 qua sonde, mở khí quản nếu có chỉ định. < Truyền nước, điện giải: lactat ringer, NaCl 0,9%. < Giữ huyết áp không quá 180/100 mmHg. < Cho bệnh nhân nằm yên tĩnh, trấn an bệnh nhân và người nhà. < Tiếp tục điều trị huyết áp bằng thuốc hạ áp mà bệnh nhân đang dùng trước khi bị đột quỵ.

- Cho người bệnh nằm nghiêng sang một bên nếu bệnh nhân nôn ói, móc và lau hết đờm dãi trong miệng bệnh nhân cho bệnh nhân dễ thở.

- Không tự ý cho uống hay nhỏ thuốc hạ huyết áp hoặc bất kỳ loại thuốc nào khác. Không cho bệnh nhân uống nước, sữa hoặc ăn cháo, vì nguy cơ làm cho bệnh nhân bị sặc, nghẹn.

- Không cạo gió, xoa dầu, giác hút hoặc khấn vái, đuổi tà ma…

- Không chờ xem bệnh nhân có khỏe hay tỉnh lại không, nhanh chóng chuyển bệnh nhân tới phòng khám, bệnh viện, hoặc trung tâm y tế gần nhất để xử trí cấp cứu tiếp.

Nói chung, trong đa số trường hợp, đột quỵ là một cấp cứu nội khoa. Do đó, nên

Từ đột quỵ được áp dụng cho thiếu máu cục bộ não dẫn đến tổn thương não không hồi phục. Quá trình này có thể do giảm tưới máu mô não, do huyết động suy giảm...

chuyển đến bệnh viện càng sớm càng tốt, bởi vì sau đột quỵ hay có những biến chứng nặng nề đe dọa đến tính mạng bệnh nhân.

Ngày nay đã có nhiều thành tựu quan trọng về xử trí đột quỵ, cứu sống nhiều bệnh nhân. Đó là các thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch, đường động mạch và các kỹ thuật cơ học qua da. Các thuốc này phải được xử trí sớm trước 3 giờ đầu mới có hiệu quả. Vì thế, chuyển bệnh nhân đến bệnh viện, trung tâm y tế càng sớm thì càng tận dụng được khoảng thời gian vàng để cứu chữa bệnh nhân.

Phòng tránh đột quỵ

- Theo dõi và điều trị cao huyết áp, giảm các yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch.

- Kiểm soát các yếu tố nguy cơ khác nhất là tăng lipid máu, nghiện thuốc lá.

- Điều trị bệnh tiểu đường, kiểm soát tốt đường huyết và điều trị vữa xơ động mạch kèm theo, dùng thuốc chống đông đối với bệnh nhân thay van nhân tạo hay bệnh nhân bị rung nhĩ (aspirin 80-300mg/ngày).

- Tránh táo bón, đặc biệt ở người già.

- Ăn uống điều độ, sống lạc quan yêu đời, tránh stress.

- Thường xuyên vận động và tập thể dục, thể thao, nhưng không quá sức, tránh lao động nặng, gió lùa.

Cần chú ý, cơn thiếu máu cục bộ thoảng qua là một dấu hiệu báo trước cực kỳ quan trọng để khuyến cáo người bệnh đặt vấn đề dùng thuốc chống đông sớm. khỏe-health⎮T7-2012

21

khỏe-health

dinh dưỡng

BÍ MẬT

của thực phẩm Ă

n uống hàng ngày là một việc hết sức quan trọng. Nếu bạn có chế độ ăn khoa học, bạn sẽ sở hữu một sức khỏe tốt và đó cũng là mấu chốt của bí quyết trường thọ. Theo nghiên cứu, các loại thực phẩm mang màu đỏ tự nhiên có tác dụng rất tốt đối với trái tim bạn.

MÀU ĐỎ bài: bs. CK1. Vũ Minh đức

Theo các nhà dinh dưỡng học, có sự tương quan mật thiết giữa màu sắc của thực phẩm tự nhiên với các cơ quan nội tạng của con người. Chẳng hạn như màu đỏ bổ tim, màu lục bổ gan, màu trắng bổ phổi, màu đen bổ thận...

Vậy, bí mật của các thực phẩm màu đỏ đối với trái tim bạn là gì?

Trái dâu tây

Phòng bệnh động mạch vành tim nhờ đặc tính chống xơ cứng động mạch, cải thiện tuần hoàn mạch máu.

Cà chua

Vẫn được biết đến với công hiệu chống ôxy hóa và ung thư, chống lão hóa, bảo vệ làn da căng mịn, tốt cho mắt. Cà chua còn có tác dụng giảm cholesterol bảo vệ mạch máu tim, phòng trừ cao huyết áp.

Trái hồng

Có tác dụng hạ huyết áp, làm mềm huyết quản, tăng lưu thông máu. Nếu các huyết quản có mảng xơ vữa thì các mảng xơ vữa sẽ ổn định, không viêm và không bóc tách gây tắc mạch.

22

khỏe-health⎮T7-2012

Hồng trà

Hồng trà phong phú vitamin C và vitamin K, có tác dụng chống kết tập tiểu cầu, hạ mỡ máu, hạ huyết áp, rất tốt trong việc phòng ngừa bệnh tim mạch.

Thêm vào đó, hồng trà còn có khả năng giúp bạn giảm béo. Một ly hồng trà cùng với vài lát gừng tươi xắt mỏng, thêm chút xíu đường hoặc mật ong, uống vào mỗi buổi sáng, bạn sẽ thấy cơ thể nhẹ nhàng sảng khoái và giảm béo vùng bụng rõ rệt.

Rượu vang đỏ

Rất tốt cho tim mạch vì có tác dụng làm giãn nhẹ mạch máu và giảm cholesterol trong máu. Nhưng cần lưu ý mỗi ngày chỉ dùng một ly nhỏ chứ không phải càng nhiều càng tốt.

HẠN CHẾ THỊT ĐỎ < Tuy nhiên thịt đỏ thì cẩn thận. Ở góc độ dinh dưỡng, thịt được phân thành 3 nhóm theo màu sắc: Thịt đỏ thẫm (thịt bò, heo, dê,…), thịt đỏ nhạt (gà, vịt, ngan, thỏ,…) và thịt màu trắng (tôm, cua, trai,…).

Xét về sức khỏe tim mạch, nhóm thịt nhạt màu tốt hơn. Nhóm thịt màu đỏ thẫm có giá trị dinh dưỡng rất cao, làm giảm sự mệt nhọc của con người, làm tinh thần phấn chấn, sức lực sung mãn nhưng thịt đỏ lại có nhiều cholesterol hơn nên không tốt cho tim mạch. Vì vậy, nếu muốn tốt cho tim mạch, bạn cần tránh ăn quá nhiều thịt đỏ trong tuần.

Dưa hấu

Loại quả này rất tốt cho tim. Các thành phần trong dưa hấu giúp nó có tác dụng lợi tiểu, làm hạ huyết áp và hạ mỡ máu. Ở Việt Nam, trước đây dưa hấu chỉ có vào dịp Tết nhưng hiện nay, loại quả này đã có quanh năm.

Bạn có thể thưởng thức dưa hấu mỗi ngày cho sức khoẻ tim mạch của mình.

Táo tàu đỏ, táo mèo

Có chứa chất Rutin, Triterpene, Flavone là những chất có tác dụng làm mềm huyết quản, giúp phòng ngừa tăng huyết áp, giảm cholesterol, lợi tiểu. Đây là những trái cây rất thích hợp cho người lớn tuổi bị bệnh tim mạch.

Ớt đỏ

Có tác dụng hạ mỡ giảm béo nhờ đặc tính các vitamin có trong ớt giúp xúc tiến sự trao đổi các chất béo trong cơ thể. khỏe-health⎮T7-2012

23

khỏe-health

sống khoẻ Nói đến BMI, bạn thường nghĩ đến vóc dáng cơ thể. Nhưng BMI đâu chỉ thể hiện vóc dáng, đó còn là chỉ số để bác sĩ đánh giá sức khoẻ của bạn, bạn gầy hay béo, khoẻ mạnh hay có nguy cơ vướng nhiều loại bệnh...

C

hỉ số khối cơ thể BMI (Body Mass Index) là chỉ số khá phổ biến để đánh giá tình trạng dinh dưỡng của cơ thể. Nói cách khác, đây là chỉ số giúp bạn có cách nhìn thực tế về cân nặng của mình, xem trọng lượng của mình có vừa vặn với chiều cao bạn đang sở hữu chưa. Chiều cao thì gần như bạn không thay đổi được, chỉ còn một cách là điều chỉnh cân nặng sao cho phù hợp. Điều này không chỉ tốt cho dáng vóc, vẻ bắt mắt bề ngoài mà còn liên quan đến sức khỏe của bạn. Có một chỉ số BMI lý tưởng cũng có nghĩa là bạn đang sở hữu một sức khỏe tốt, ít nguy cơ bệnh tật và ngược lại...

Khi BMI dưới 18,5

Vóc dáng một cô gái cao 1,7m, nặng 50kg thường được xem là hoàn hảo. Thế nhưng, nếu mức cân nặng đó có được không phải nhờ luyện tập thể thao mà chỉ do nhịn ăn, ăn kiêng quá mức thì đối với các chuyên gia dinh dưỡng, cô người mẫu ấy thuộc dạng thiếu cân.

Chỉ số BMI của cô gái trên là 17.3. Với mức chỉ số ấy, người gầy dễ bị mắc nhiều chứng bệnh như hạ huyết áp, loãng xương. Điều này xảy ra là do cơ thể không được nuôi dưỡng với đầy đủ dưỡng chất. Các vitamin và khoáng

24

khỏe-health⎮T7-2012

BMI

& sức khỏe bài: BS. CK1. Vũ Minh Đức

CÔNG THỨC TÍNH CHỈ SỐ BMI bmi(kg/m2)

Cân nặng(kg) Chiều cao(m) x chiều cao(m)

chất cần để tạo xương như canxi, phốt-pho, ma-nhê, vitamin D... đều thiếu, dẫn đến việc xương không chắc khoẻ, rất giòn và dễ gãy.

Người gầy cũng dễ mắc nhiều loại bệnh, đặc biệt là những bệnh nhiễm trùng như lao, viêm phổi..., vì việc thiếu dinh dưỡng cũng làm suy yếu hệ miễn dịch. Điều này đồng nghĩa với khả năng phục hồi sức khoẻ sau một đợt bệnh nào đó cũng rất chậm.

Các nhà nghiên cứu của Mỹ cũng cho biết, người có BMI thấp hơn 18,5 có nguy cơ tử vong sau phẫu thuật cao hơn 40% so với người bình thường, đặc biệt trong 30 ngày đầu tiên sau quá trình phẫu thuật.

Người gầy cũng dễ có vóc dáng khô đét, dân gian hay ví như “cá rô đực”, đó là vì cơ thể thiếu đạm trường kỳ sẽ “tận dụng” khối đạm từ cơ bắp để tạo năng lượng, vì thế, cơ của người gầy thường bị mất khối cơ, yếu, lỏng lẻo chứ không săn chắc.

Tình trạng “khô” này cũng xảy ra ở tóc và da. Tóc của người gầy không được nuôi dưỡng đầy đủ sẽ dần dần khô, xác xơ và rụng nhiều. Làn da thiếu hẳn lớp mỡ dưới

dù béo, dù gầy, nguy cơ mắc các loại bệnh cũng đều cao ở cả hai giới. Tốt nhất nên giữ chỉ số BMI ở khoảng 18,5-25. Khi đó, bạn không chỉ có một vóc dáng gọn gàng, săn chắc mà còn có sức khoẻ ổn định, bệnh tật lùi xa. da sẽ tạo nên những nếp nhăn, vóc dáng cũng mất đi những đường cong gợi cảm.

Người suy dinh dưỡng nghiêm trọng, dễ bị rối loạn kinh nguyệt. Điều này cũng làm giảm khả năng thụ thai của người gầy và tạo nên nhiều biến chứng đối với thai phụ cũng như sản phụ, như dễ sẩy thai trong tam cá nguyệt đầu tiên của thai kỳ hay tăng nguy cơ tai biến sản khoa (do thiếu máu).

Khi BMI trên 25

Người quá gầy trông ốm yếu đã đành.

Người mập trông bề ngoài thường rất khoẻ mạnh, nhưng thực chất lại mắc nhiều nguy cơ bệnh trọng hơn cả người gầy.

Nếu chỉ số BMI của bạn cao hơn 25, ví dụ bạn cao 1,50m và nặng 57kg, chỉ số BMI của bạn là 25.33 và bạn phải chấp nhận một thực tế, bạn đã béo phì.

Béo phì làm giảm khả năng điều hòa mức độ đường huyết của cơ thể dẫn tới tiểu đường hoặc huyết áp cao. Tình trạng này khiến phụ nữ mãn kinh có thể bị ung thư vú hoặc ung thư tử cung.

Béo phì dĩ nhiên là nhiều... mỡ. Nếu mỡ làm hẹp mạch vành, bạn cũng đã mắc chứng bệnh thiếu máu cơ tim. Ngoài ra, bạn cũng dễ bị rối loạn lipid máu với nồng độ triglycerid và LDL-cholesterol trong máu cao, nồng độ HDL-cholesterol trong máu thấp.

Với người béo phì, mỡ có thể ở khắp nơi trong cơ thể và nếu mỡ tích tụ ở cơ hoành, bạn sẽ bị giảm chức năng hô hấp, khó thở. Tình trạng này cũng dễ khiến bạn bị ngưng thở khi ngủ, khiến não thiếu oxy, tạo hội chứng Pickwick.

Chỉ số BMI càng lớn, nguy cơ mắc bệnh càng tăng. Và nếu bạn có BMI lớn hơn 30, khả năng tử vong do đột quỵ cùng các bệnh về mạch máu não rất cao.

Các bệnh về đường tiêu hoá cũng không “tha” người béo. Bạn rất dễ bị bệnh túi mật, ung thư đường mật cũng như những bất thường về gan, ruột như gan nhiễm mỡ, đầy hơi, táo bón, các bệnh về đại trực tràng, ung thư đại trực tràng...

Mỡ nhiều còn làm rối loạn buồng trứng gây vô kinh hoặc rối loạn kinh nguyệt, giảm khả năng thụ thai. Người béo phì cũng dễ mắc hội chứng đa nang, khó thụ tinh, dễ sẩy thai.

Ngoài ra, người béo phì dễ bị viêm xương khớp, do các khớp bị quá tải gây đau. Lượng axit uric ở người béo cũng cao nên dễ bị bệnh gút. Theo thống kê, nguy cơ vô sinh của người béo phì gấp đôi người bình thường; nguy cơ sỏi mật gấp 3, bệnh tim gấp 3,5 lần, huyết áp cao tăng 4 lần, tiểu đường 5 lần, gan nhiễm mỡ 8 lần.

Có thể thấy, dù béo, dù gầy, nguy cơ mắc các loại bệnh cũng đều cao ở cả hai nhóm. Tốt nhất nên giữ chỉ số BMI ở khoảng 18,5-25. Khi đó, bạn không chỉ có một vóc dáng gọn gàng, săn chắc mà còn có sức khoẻ ổn định, bệnh tật phải lùi xa.

Phân loại

BMI (kg/m2)

Cân nặng thấp (gầy)

<18.5

Bình thường

18.5 - 24.9

Thừa cân

25

Tiền béo phì

25 - 29.9

Béo phì độ I

30 - 34.9

Béo phì độ II

35 - 39.9

Béo phì độ III

>40 khỏe-health⎮T7-2012

25

khỏe-health

sống thông minh

ĐẦU TƯ…

sức khoẻ

bài: TS. BS. Võ Xuân Quang

Bạn là doanh nhân, bạn làm việc rất nhiều để đầu tư vào nhiều lĩnh vực khác nhau? Bạn đã bao giờ nghĩ đến việc đầu tư cho sức khoẻ của chính mình? Hãy nhớ rằng, doanh nhân là một trong những nghề nguy hiểm với rất nhiều nguy cơ bệnh nghề nghiệp.

T

háng 10/2003, Steve Jobs đi chụp CT và phát hiện bị u tuỵ. Vì nhiều lý do, ông đã hoãn việc điều trị được khuyến cáo trong 9 tháng khiến căn bệnh tiến triển theo hướng không thuận lợi. Nhiều năm sau đó, vì những hậu quả của căn bệnh này, ông đã qua đời vào ngày 5/10/2011, kết thúc huyền thoại về một doanh nhân, người được tôn vinh như một thiên tài, người mà cuộc đời được viết thành thiên tiểu thuyết, là tấm gương cho bao người học hỏi và phấn đấu.

Như vậy đó, thiên tài hay doanh nhân cũng là người phàm, cũng vẫn phải chịu những rủi ro không biết trước của cuộc đời, cũng vẫn có những quyết định sai lầm và phải trả giá, đôi khi bằng chính cuộc sống của mình.

Chữ T không chỉ là Tiền

Ít ai nghĩ rằng những doanh nhân thành đạt, suốt ngày ngồi phòng máy lạnh, đi xe hơi, ăn sơn hào hải vị, mưa không đến mặt nắng không đến đầu… lại luôn phải đối mặt với những nguy cơ khá lớn về sức khoẻ. Trên thực tế, có lần Tổ chức lao động quốc tế (ILO) đã liệt doanh nhân vào một trong những “nghề nguy hiểm”, chỉ sau... lính cứu hỏa và nhà báo. Các vị doanh nhân nghe đến điều

26

khỏe-health⎮T7-2012

này ắt không khỏi giật mình.

Suy đi nghĩ lại thì không phải vô cớ mà Tổ chức lao động quốc tế lại xếp hạng như trên. Những “bệnh nghề nghiệp” mà doanh nhân thường gặp phải khá nguy hiểm. Công việc bận rộn khiến các vị ấy thường ít hoạt động, trong khi đó lại hay thức khuya, thường xuyên đem công việc về nhà và hầu như không có ngày nghỉ. Áp lực công việc lớn khiến doanh nhân thường xuyên căng thẳng, nào suy thoái kinh tế, nào xoay sở cho dòng chảy của tiền, nào áp lực cạnh tranh trên thương trường…

Cũng chính vì thế mà doanh nhân thường hay bỏ bữa hoặc dùng thức ăn nhanh để tiết kiệm thời gian. Lúc cần tiếp khách lại tiệc tùng liên miên, rượu bia, thuốc lá dồn dập. Nói chung các vị doanh nhân dễ có những thói quen xấu cùng chế độ ăn không tốt, no dồn, đói ghép, tất cả vì bị cuốn đi trong dòng xoáy công việc.

Với những đặc thù nghề nghiệp như thế, không quá khó để nhận thấy đúng là doanh nhân luôn có những nguy cơ bệnh tật nghề nghiệp rình rập. Trong quá trình lao động miệt mài để kiếm Tiền, doanh nhân cũng sẽ đối diện với những chữ T khác như Tăng cân (béo phì), Tăng huyết áp, Tiểu đường, Tâm thần (thường gặp nhất là stress và mất ngủ), Tim mạch (hậu quả của những nguy cơ trực tiếp phía trên)…

Riêng tại Việt Nam, theo khảo sát của Công ty nghiên cứu thị trường, kế toán và kiểm toán Grant Thornton vào năm 2009 , tỷ lệ doanh nhân có mức độ stress tăng dần qua các năm của Việt Nam chỉ thua Trung Quốc (76%), Mexico (74%), đồng hạng với Thổ Nhĩ Kỳ (72%)… và cao hơn rất nhiều các nước trong khu vực: Thái Lan (40%), Singapore (45%). Đây là kết quả cuộc khảo sát 7.400 lãnh đạo doanh nghiệp tại 36 quốc gia. Việt Nam cũng là một trong những nước mà các doanh nhân có số ngày nghỉ trong năm thấp nhất thế giới (7 ngày).

Trẻ bỏ sức kiếm tiền Già bỏ tiền mua sức

Dù có giàu có hay nghèo khổ, thành đạt hay thất bại, thiên tài hay bình thường, con người vẫn không thoát khỏi

quy luật sinh lão bệnh tử tự nhiên. Có chăng, với sự thành công đi cùng giàu có, người có tiền sẽ có khả năng tài chính tốt để kéo dài thời gian chống chọi với bệnh tật hơn, một khi mắc phải.

Nhưng có một điều mà bất cứ người nào cũng có thể làm được, dù cuộc sống, địa vị xã hội của họ như thế nào, đó là phòng bệnh hơn chữa bệnh, tầm soát bệnh hơn trị bệnh, ngăn chặn bệnh phát tác trước khi quá muộn.

Giới doanh nhân càng cần phải thấm nhuần tư tưởng ấy. Tháng 11/2008, cổ phiếu Apple giảm 7.3% khi Steve xin nghỉ ốm và có tin đồn về việc tái phát chứng ung thư tụy của ông. Tháng 8/2011, Jobs từ chức CEO của Apple và cổ phiếu hãng này lại giảm sâu tại nhiều thị trường. Sức khoẻ của một doanh nhân đôi khi liên

hãy chủ động thực hiện những cuộc tầm soát sức khoẻ định kỳ, thay vì đợi có bệnh mới chữa.

Trên thương trường, bạn năng nổ chủ động thế nào thì cũng nên áp dụng như thế với sức khoẻ của chính mình

các phương pháp tầm soát bệnh nên áp dụng

3 Kiểm tra sức khoẻ tổng quát 3 Thử máu kiểm tra chức năng

các cơ quan.

3 Thực hiện chẩn đoán hình ảnh tìm tổn thương mới: G Nhũ ảnh.

G X-quang phổi/Siêu âm bụng/CT toàn thân.

3 Nội soi tiêu hoá 3 Khám phụ khoa và PAP’s mear (đối với nữ).

quan đến “sức khoẻ” của cả một doanh nghiệp là vậy.

Trong tiến trình sinh lão bệnh tử của con người, ngoài những yếu tố khách quan khó có thể can thiệp được như cơ địa của mỗi người, môi trường tự nhiên, môi trường xã hội…, còn có những yếu tố chủ quan có thể thay đổi, như các thói quen xấu, các thái độ “ứng xử” với sức khoẻ của mỗi người.

Bạn có thể thay đổi thói quen ăn uống, chọn lọc thực phẩm tốt cho sức khoẻ thay vì chỉ lợi cho khẩu vị; giảm dần và chấm dứt hẳn các chất gây nghiện như cà phê, thuốc lá, rượu bia…; thay đổi nếp sinh hoạt, điều độ hơn, cân bằng giờ nghỉ giờ làm; tập các thói quen tốt như rửa tay thường xuyên, tập thể dục hằng ngày…

Bên cạnh đó, hãy chủ động thực hiện những cuộc tầm soát sức khoẻ định kỳ, thay vì đợi có bệnh mới chữa mà đôi khi quá muộn. Trên thương trường, bạn năng nổ chủ động thế nào thì cũng nên áp dụng như thế với sức khoẻ của chính mình. Cần nhớ rằng, vị trí của bạn càng cao, công việc càng nhiều thì càng cần chăm lo đến sức khoẻ, bởi sinh mệnh của bạn có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của rất nhiều người, từ nhân viên dưới quyền đến gia đình thân yêu của bạn.

Thay vì “trẻ bỏ sức kiếm tiền, già bỏ tiền mua sức”, hãy chăm lo đến sức khoẻ của mình ngay khi bạn còn trẻ trung và đương sức kiếm tiền. Ấy cũng là một cách đầu tư khôn ngoan vậy. khỏe-health⎮T7-2012

27

khỏe-health

giữ dáng

Nếu bạn là chuyên gia dinh dưỡng, bạn sẽ thấy việc tăng cân không hề khó chút nào. Nhưng thay vì hướng dẫn bạn những cách tạo mỡ, Khỏe sẽ chỉ dẫn bạn cách tạo nên những đường cong quyến rũ. bài: thuỳ trinh

Gầy ư? đừng quá

lo lắng

V

ề cơ bản, bạn có thể tham khảo cách tính chỉ số khối cơ thể ở trang 24 chuyên đề này để đo độ béo gầy theo công thức, cân nặng chia bình phương chiều cao. Nếu chỉ số nhỏ hơn 18, bạn cần tăng cân.

Cần ăn những gì

Có bốn gạch đầu dòng bạn cần nhớ, để rồi sau đó hãy tìm những thức ăn phù hợp với sở thích của mình: - Các loại ngũ cốc (hạt điều, hành nhân, lạc, hạt óc chó, đậu Hà Lan…), sữa tươi và chất đạm trong thịt trắng (gia cầm, cá, thủy - hải sản) là những chất chính hình thành đường cong.

- Các loại vitamin (rau củ quả, trái cây) có thể giúp tăng sự hấp thu các chất dinh dưỡng, đồng thời thúc đẩy nhu cầu trao đổi chất, kích thích vị giác, giúp cơ thể thèm ăn.

- Tinh bột (cơm, miến, mì, cháo…) tạo mỡ cho cơ thể.

- Chất xơ (đặc biệt có trong hạt đậu tương, quả táo, hoa atiso, quả bơ, lúa mạch, bông cải xanh, bột yến mạch, đu đủ, bí ngô) giúp nhuận tràng nên vừa kích thích ăn uống, vừa chống táo bón.

- Giả sử thực đơn của bạn là ba bát cơm và nhiều thức ăn, chắc chắn bạn sẽ

28

khỏe-health⎮T7-2012

như làm việc chăm chỉ, đọc báo, nghe nhạc, xem triển lãm v.v… khiến tinh thần lạc quan và tràn ngập tình yêu với cuộc sống. Sau đó, hãy giúp bản thân cảm thấy yêu đồ vật bếp núc hơn bằng cách dọn bàn ăn thật dễ thương với khăn trải bàn hoặc một lọ hoa nhỏ, đĩa và dụng cụ ăn uống không cần quá cầu kỳ nhưng nên khiến bạn cảm thấy thoải mái mỗi khi nhìn thấy chúng.

Cũng giống như yêu một người khác phái, việc bạn dần “bén hơi” với vật dụng bếp núc sẽ khiến bạn thèm ăn hơn. Thậm chí là sẽ tự làm nhiều món ăn để thưởng thức, và việc tăng cân sẽ trở nên rất tự nhiên mà không cần đong đếm. Vì thế, béo lên. Nhưng nếu điều đó không hiệu quả, bạn cần chắc chắn đã loại bỏ được những thói quen xấu như hút thuốc lá, uống cà phê, chè (trà), thức khuya, ngủ không đủ giấc hay chưa? Các bệnh về đường ruột cũng cần chữa khỏi trước khi bạn quyết định ăn nhiều hơn để tăng cân.

Nhưng nên lưu ý, bạn không cần ăn quá 3 bát cơm một bữa. Thay vào đó, hãy ăn thêm nhiều thức ăn, vì càng tích nhiều tinh bột, cơ thể sẽ càng tạo nên những đám mỡ thừa thay vì đường cong chắc khỏe.

Để ăn ngon miệng

Nếu bạn bị chứng biếng ăn hành hạ, trước tiên hãy thư giãn, đừng quá coi trọng việc hôm nay sẽ ăn được bao nhiêu bát cơm, bao nhiêu gam thức ăn.

Thay vào đó, bạn nên làm những công việc yêu thích hoặc tập - để - yêu thích

Khi thức ăn được đưa vào cơ thể, công việc của chúng chỉ là tạo mỡ và thịt. Thật tệ nếu cái bụng thì to ra trong khi vòng một và vòng ba chưa thực sự thỏa đáng. Thức ăn không biết chạy, vì thế chỉ còn cách bạn điều khiển hướng đi của chúng...

nhớ là không nên đặt ra kế hoạch rằng sẽ tăng bao nhiêu cân trong khoảng thời gian bao lâu. Một khi bạn tăng cân, cơ thể sẽ tiếp tục nhịp sinh hoạt đòi hỏi chừng đó lượng thức ăn đi vào cơ thể, thậm chí ngày càng nhiều, rồi sẽ có một lúc bạn cần phải điều chỉnh lại chế độ ăn uống cho thích hợp để giữ dáng. Lúc này, hãy đọc lại số chuyên đề trước của chúng tôi. Đừng đánh mất hai chuyên đề này nếu bạn muốn duy trì vẻ đẹp của cơ thể nhé!

Nếu bạn là nam giới, hãy nghĩ đến việc tập nấu món ăn ngon để chinh phục một cô nàng mà bạn vẫn thầm thương mến, và bạn là “chuột bạch” để hoàn thiện kỹ năng nấu ăn của mình. Sau một thời gian chăm chỉ làm “chuột bạch”, bạn sẽ tăng cân thấy rõ. Ngược lại, nếu bạn đã có bạn gái, hãy nói rằng bạn sẽ trông hấp dẫn vô cùng nếu cô ấy nấu cho bạn thật nhiều món ngon, và hãy chờ xem “chiêu” này hiệu quả thế nào! Để việc hấp thu các chất dinh dưỡng được hiệu quả, bạn phải có giấc ngủ thật ngon. Một bát chè sen sau bữa cơm tối vừa giúp ngủ sâu giấc, lại tăng thêm lượng chất xơ và tinh bột cho kế hoạch lên cân của bạn. Hãy chia nhỏ các bữa ăn thành bữa chính và phụ (bánh, sữa tươi, sữa chua, nhấm nháp hạt ngũ cốc, trái cây sấy…), đồng thời, đừng quên đa dạng hóa thực đơn để tránh nhàm chán.

Bài tập kết hợp

Khi thức ăn được đưa vào cơ thể, công việc của chúng chỉ là tạo mỡ và thịt. Thật tệ nếu cái bụng thì to ra trong khi vòng một và vòng ba chưa thực sự thỏa đáng. Thức ăn không biết chạy, vì thế chỉ còn cách bạn điều khiển hướng đi của chúng bằng cách tập thể dục.

Các bạn gái hãy tập Aerobic vì nó giúp tạo dáng vòng một và vòng ba rất chuẩn. Thông thường, bạn cần ba tháng để quen với những động tác khó giúp tạo dáng một cách hiệu quả. Kiên trì thêm ba tháng nữa, cơ thể của bạn sẽ vào dáng chữ S một cách bất ngờ.

Các bạn nam có thể tập tạ lên bắp hoặc gập người để săn chắc cơ bụng. Khi bạn kiểm soát tốt vòng hai, thức ăn tạo thành thịt và mỡ ở các vùng còn lại sẽ cho bạn một dáng vẻ khỏe mạnh.

Nếu có thêm thời gian, bạn nên đi bơi một giờ/ngày để cơ thể thêm dẻo dai. khỏe-health⎮T7-2012

29

khỏe-health

tập luyện

thăng bằng BÀI TẬP

Hướng dẫn: Chuyên gia Thể hình và Dinh dưỡng Al Morgan – TT Thể hình và Yoga California

y Bài tập 1

Giữ thăng bằng là một trong những cách rất đơn giản để bạn duy trì vóc dáng. Để thực hiện những bài tập thăng bằng, bạn có thể chọn bất cứ dụng cụ nào phù hợp quanh mình, hoặc muốn chuyên nghiệp hơn, bạn có thể dùng bóng Bosu, một dụng cụ tập được các huấn luyện viên hàng đầu khuyến khích bởi tính linh hoạt và đa dụng.

30

khỏe-health⎮T7-2012

Bước 1: Nằm sấp, hai tay nắm vào tay cầm của bóng Bosu. Thực hiện tư thế chống đẩy. Dồn trọng tâm vào tay phải và đẩy bóng Bosu nghiêng về bên phải.

Bước 2: Hít vào, dồn trọng tâm đẩy bóng Bosu nghiêng về bên trái và thở ra. Thực hiện động tác 15 lần.

Chú ý: Luôn giữ vai và ngực cố định đồng thời siết chặt cơ bụng để có kết quả tốt nhất.

x Bài tập 2

Bước 1: Đứng thăng bằng trên bóng Bosu. Từ từ khuỵu hai đầu gối, thực hiện tư thế nửa ngồi, hai tay đưa thẳng về phía trước.

Bước 2: Hít vào và đứng thẳng dậy, thở ra. Từ từ trở về vị trí ban đầu, hít vào, lặp lại động tác ít nhất 15 lần.

Chú ý: Giữ thẳng lưng và luôn siết chặt cơ bụng để giữ thăng bằng và đạt hiệu quả bài tập tốt nhất.

x Bài tập 3

Bước 1: Đứng thẳng, cách bóng Bosu hai bước chân. Bước chân phải đặt trên bóng Bosu, đùi song song với sàn, chân trái đặt phía sau, đầu gối trái hơi khuỵ.

Bước 2: Hít vào, dồn trọng tâm vào chân phải và đẩy toàn bộ thân người đứng trên chân phải, đồng thời đánh đùi trái ra trước song song với sàn tập, thở ra. Bước chân ra sau trở về vị trí ban đầu, đổi chân và lặp lại động tác 15 lần.

Chú ý: Kết hợp với đánh tay để giữ thăng bằng tốt hơn đồng thời thực hiện động tác liên tục để có kết quả tốt nhất.

t Bài tập 4

Bước 1: Đứng thăng bằng trên bóng Bosu, từ từ khuỵ gối đẩy hông ra sau, thực hiện tư thế nửa ngồi. Hai tay duỗi thẳng ra sau, khuỷu tay ép sát vào thân người.

Bước 2: Hít vào. Bật nhảy cao hết sức, đồng thời đánh hai tay thẳng lên cao qua đầu. Thở ra.

Trở lại tư thế ban đầu và lặp lại động tác ít nhất 15 lần.

Chú ý: Đẩy hông ra sau và siết chặt cơ bụng để giữ thăng bằng tốt hơn.

khỏe-health⎮T7-2012

31

khỏe-health

làm đẹp

Có những quy tắc chăm sóc da bạn tưởng rằng đúng đắn, nhưng trên thực tế, với một số trường hợp, những quy tắc ấy có thể gây hại cho làn da thay vì tốt cho da. Hãy tìm hiểu để biết và loại bỏ những quy tắc không hợp với mình nhé!

H

bài: Thiện Cảnh àng ngày, bạn vẫn chăm sóc da theo những quy tắc mà bạn nghĩ là tốt nhất cho làn da. Nhưng bạn có biết những quy tắc đó có thể là nguyên nhân gây ra những vấn đề như mụn trứng cá, nếp nhăn, lão hóa sớm?

Quy tắc 1: Rửa mặt 2 lần một ngày

Rửa mặt 2 lần một ngày không phải là quy tắc bất di bất dịch và phù hợp với tất cả mọi người. Nếu bạn không trang điểm và không sống trong môi trường ô nhiễm, bạn chỉ cần rửa mặt 1 lần một ngày, thậm chí là cách ngày.

Trên thực tế, rửa mặt ít sẽ tốt hơn cho làn da bạn. Việc làm sạch da thường xuyên với sữa rửa mặt (nhất là những sản phẩm có tính tẩy rửa mạnh) sẽ làm da khô vì mất đi chất dưỡng ẩm tự nhiên.

7 quy tắc Chăm sóc da

Quy tắc 2: Tẩy tế bào chết thường xuyên

Bạn nghĩ rằng tế bào chết là kẻ thù của làn da? Không, ngược lại, nó là lá chắn bảo vệ da khỏi không khí ô nhiễm và vi khuẩn. Thay vì chà xát da mỗi ngày, bạn chỉ nên tẩy tế bào chết 2 tuần một lần. Tùy theo làn da mỗi người mà chọn sản phẩm tẩy da chết có hạt hoặc không. Ví dụ da bạn thuộc loại nhạy cảm, bạn nên chọn sản phẩm không có hạt để da không bị trầy xước và kích ứng.

32

khỏe-health⎮T7-2012

cần phá vỡ

Quy tắc 3: Retin-A và Retinol chỉ dành cho da có nếp nhăn

Retin-A và Retinol dành cho tất cả loại da, hoặc ít nhất là da đang có vấn đề như mụn trứng cá, nếp nhăn, lỗ chân lông to, màu da không đều… Retinol đã được các nhà khoa học nghiên cứu gần 50 năm và chứng minh đây là một chất an toàn cho da, có tác dụng chữa trị hầu hết các vấn đề về da.

Quy tắc 6: Sử dụng sản phẩm riêng biệt cho vùng mắt

Kem dưỡng mắt là một sản phẩm không thể thiếu trong chế độ chăm sóc da của bạn, nhưng trong nhiều trường hợp, bạn có thể bỏ qua nó. Bạn chỉ cần sử dụng một loại kem dưỡng cho cả khuôn mặt, bao gồm cả vùng mắt, bởi vì về cơ bản, kem dưỡng mắt có thành phần như kem dưỡng da mặt, chỉ khác về bao bì, cho nên bạn không cần tốn tiền để mua thêm một sản phẩm dành riêng cho mắt.

Quy tắc 7:

an toàn

Quy tắc 4: Không sử dụng sản phẩm có chứa dầu cho da dễ bị mụn hoặc da nhờn

Sản phẩm thiên nhiên luôn

Các sản phẩm chiết xuất từ thiên nhiên là tuyệt đối an toàn? Không hẳn vậy đâu, đôi khi nó cũng có thể gây hại cho làn da đấy. Ví dụ như tinh dầu trà xanh, dùng ít thì đó là cách tuyệt vời để ngăn ngừa mụn, nhưng nếu dùng quá nhiều, nó sẽ gây kích ứng da như Benzoyl Peroxide. Lời khuyên dành cho bạn là dù sản phẩm thiên nhiên thì cũng phải cẩn thận và đọc kỹ hướng dẫn trước khi dùng.

Retin-A và Retinol dành cho tất cả loại da, hoặc ít nhất là da đang có vấn đề như mụn trứng cá, nếp nhăn, lỗ chân lông to, màu da không đều… Retinol đã được các nhà khoa học nghiên cứu gần 50 năm và chứng minh đây là một chất an toàn cho da, có tác dụng chữa trị hầu hết các vấn đề về da.

Quy tắc 5: Sử dụng Benzoyl Peroxide hoặc Acid Salicylic làm khô nhân mụn

Nếu bị mụn, suy nghĩ đầu tiên bật ra trong đầu bạn là dùng Benzoyl Peroxide hoặc Acid Salicylic xử lý những nốt mụn đáng ghét này. Nhưng bây giờ, bạn cần phải suy nghĩ lại về thói quen đó. Đúng là hai chất này có tác dụng làm khô nhân mụn song cùng lúc, nó cũng làm da khô và đỏ do bị kích ứng. Có một giải pháp tốt hơn là dùng các sản phẩm nhẹ nhàng như vỏ cây liễu và đất sét sạch để làm dịu vùng da bị viêm và loại bỏ nhân mụn mà không gây kích ứng da.

khỏe-health⎮T7-2012

33

khỏe-health

phòng mạch tại gia

Phòng khám Đa khoa Quốc tế Yersin (số 10 Trương Định, Quận 3, TP. HCM)

H

Có phải trẻ em bị sốt cao co giật một lần là rất dễ tái phát không ạ? Làm cách nào để tránh cho con mình lâm vào tình trạng đó?

Đ

(Hồ Hoàng Anh (Bình Tân, TP.HCM)

Bác sĩ Nguyễn Thị Hồng Thê, Khoa Nhi

Bạn Hoàng Anh thân mến, Co giật là cấp cứu thường gặp ở trẻ em, do nhiều nguyên nhân khác nhau. Co giật có thể tái phát ở những trẻ trước đó có mang bệnh như động kinh, trạng thái động kinh. Nhưng nếu bé không mang những bệnh như đã nói thì chỉ cần cẩn thận phòng ngừa, bé sẽ không bị hoặc không tái phát tình trạng co giật khi sốt cao. Mẹ nên theo dõi và khám định kỳ cho trẻ tại phòng khám nhi khoa. Khi con sốt (có thể do viêm họng, mọc răng, nhiễm siêu vi…), không chủ quan, nên đưa bé đến bác sĩ chuyên khoa Nhi thăm khám và làm theo lời dặn của bác sĩ. Bạn cũng nên vệ sinh răng miệng và cơ thể cho bé cẩn thận, cho bé uống nhiều nước. Khi trời nóng bức, nên cho bé uống thêm nước trái cây. Khi bé sốt cao 38o5C trở lên, bạn nên lau mát cho bé và đưa bé đến cơ sở y tế, xin ý kiến bác sĩ chuyên khoa.

H

Con trai em năm nay 3,5 tuổi. Khoảng 1 năm nay bé gần như không tăng cân, chỉ từ 17kg - 17,5kg hoặc hơn một chút. Bé rất lười ăn. Em nghe nói hoà mật ong với 3 loại vitamin B cho bé uống buổi sáng sẽ giúp bé ăn tốt hơn. Có nên không ạ?

Đ

(Lê Thị Nhung Quận 3, TP.HCM)

Bác sĩ Mai T. Thu Cúc - Khoa Nhi

Mẹ Nhung thân mến, Rất đồng cảm với mẹ. Nhưng mẹ ơi, vui lên nào vì con mẹ có cân nặng trên trung bình, tốt rồi mà. Có thể trước đây bé lên cân nhanh hơn bình thường, còn trong năm qua vì lười ăn, lại ở tuổi khởi sự hiếu động, tiêu hao nhiều năng lượng nên bé chậm tăng cân. Do đó vấn đề ở đây chỉ là vì sao bé lười ăn?

Có nhiều nguyên nhân lười ăn đưa đến chậm tăng cân. Một là

34

khỏe-health⎮T7-2012

H

Có phải là có 2 loại Cholesterol? Cholesterol tốt là gì và Cholesterol xấu là gì?

Đ

(Phan Quốc Kiều Nguyên, Quận 3, TP.HCM)

Bác sĩ Vũ Minh Đức - Khoa Nội

Cholesterol là 1 trong 2 loại mỡ hiện diện trong máu (Cholesterol và Trilyceride).

HDL-Cholesterol được xem là Cholesterol có lợi, có nhiệm vụ bảo vệ thành mạch, hạn chế sự xơ vữa của mạch máu. Ngược lại LDL-Cholesterol được xem là Cholesterol xấu. Khi cơ thể chúng ta có mức LDLCholesterol lớn hơn 160 mg/dl (3.4 mmol/l), chúng bắt đầu tích tụ lại ở mặt trong thành động mạch, tạo thành các mãng xơ vữa gây cản trở máu lưu thông. Nếu hiện tượng này xảy ra ở động mạch vành của tim thì sẽ gây ra thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim.

Như vậy, một cơ thể khỏe mạnh cần đạt HDLCholesterol mức cao và giữ LDL- Cholesterol trong giới hạn bình thường. Muốn thế, chúng ta phải tập thể dục thường xuyên, có chế độ ăn lành mạnh, kiêng các thức ăn béo, đồ lòng, nội tạng động vật, ăn nhiều củ quả như lê, dưa leo, tỏi...

bệnh lý. Hai là dinh dưỡng. Ngoài ra, cũng nên chú ý đến vấn đề sử dụng nhiều kháng sinh trước đó, nếu có. Nếu con bạn không có bệnh lý cụ thể nào thì phần nhiều là do dinh dưỡng.

Bạn nên có phương pháp dinh dưỡng hợp lý cũng như nghệ thuật gây hứng thú cho bữa ăn.

Dùng mật ong + 3B để giúp bé ăn khá hợp lý, vì 2 thành phần này đều có tác dụng tốt cho dinh dưỡng và kích thích sự ngon miệng. Tuy nhiên, mật ong “chính hiệu” không dễ kiếm và có khi nhiễm khuẩn gây ngộ độc, rất nguy hiểm, đặc biệt là với trẻ em. Do vậy, mẹ không nên dùng phương pháp này. Trong khi đó, có những loại thuốc phối hợp nhiều thành phần giúp tiêu hoá dễ và kích thích sự ngon miệng một cách khoa học và an toàn hơn. Mẹ nên đưa bé đến bác sĩ chuyên khoa Nhi để được chẩn đoán - đánh giá, từ đó xử trí đúng và có lời khuyên hữu ích.

Đón đọc Khoẻ số 3

phát hành ngày 5/8/2012

Đoán bệnh

qua... ảnh

cắt lát ...cơ thể CÁI NHÌN

xuyên thấu

khỏe-health

sơ cứu

TAI NẠN

giao thông

bài: NGUYỄN MINH Nhựt (Phó giám đốc Trung tâm Sơ Cấp cứu TP. HCM)

Sơ cứu tai nạn giao thông rất quan trọng, có thể giúp kéo dài sự sống nhưng cũng có thể gây thêm nguy hiểm cho người bị nạn. Nếu các bước sơ cứu đầu tiên thực hiện không đúng và không kịp thời, hậu quả có thể rất đáng tiếc.

Tổn thương chi: gãy xương, tay, chân, rách da, chảy máu tại chỗ.

- Cố định chi gãy. Chi trên thì lấy khăn hoặc áo làm máng treo tay. Chi dưới nẹp thẳng lại.

- Cầm máu tại chỗ. Lấy một miếng vải sạch hoặc gạc ép chặt vào vết thương - động tác rất đơn giản nhưng cầm máu hiệu quả. Khi di chuyển nạn nhân, chú ý nhẹ nhàng.

Rách ổ bụng, ruột xổ ra Đừng cố gắng nhét ruột trở lại bụng. Cần lấy tấm băng, gạc lớn, mềm, sạch quấn ngang bụng tạm thời để cố định chỗ bị thương. Sau đó đặt nạn nhân lên cáng chuyển đến bệnh viện.

Bị vật nhọn đâm - Tuyệt đối không được rút vật nhọn ra, nhất là ở ngực, bụng. Vì lúc này vật nhọn đó có tác dụng bịt mạch máu. Nếu rút ra, máu sẽ phun mạnh, nạn nhân mất máu nhiều, có thể tử vong.

- Để nạn nhân ở tư thế dễ chịu nhất, dùng bằng cuộn và vải sạch băng ép chặt vào 2 miệng vết thương đang chảy máu và giữ dị vật cố định tại vị trí tổn thương và chuyển ngay đến bệnh viện.

36

khỏe-health⎮T7-2012

Nạn nhân hôn mê Quan trọng nhất là đường thở. Phải tìm cách thông đường thở cho nạn nhân tự thở được. Nếu nạn nhân ngưng thở trong vòng 3 phút sẽ làm chết não và quá 5 phút có thể chết tim.

- Thông đường thở cho nạn nhân, tức hô hấp nhân tạo hay hà hơi thổi ngạt, nếu bạn biết rõ về cách cấp cứu này.

- Nếu không, phải ép ngực nạn nhân để duy trì tuần hoàn: Đan hai bàn tay lại với nhau, lòng bàn tay này úp lên bàn tay kia, đặt lên vị trí ½ dưới của xương ức nạn nhân, ép xuống sao cho lồng ngực bị ép xuống từ 4-5cm. Thực hiện 05 chu kỳ, mỗi chu kỳ 30 lần ép ngực.

- Bắt mạch nạn nhân để kiểm tra dấu hiệu phục hồi.

- Chuyển gấp nạn nhân đi bệnh viện.

Lưu ý khi sơ cứu tai nạn giao thông 1. Đặt nạn nhân ở tư thế nằm nghiêng để kiểm soát đường thở.

2. Phải cố định cột sống và hai tay hai chân nạn nhân (bằng mọi phương tiện phù hợp).

3. Phải di chuyển nạn nhân đến trung tâm y tế gần nhất ở tư thế nằm nghiêng.

6 điều nên tránh 6 Không đặt nạn nhân nằm ngửa.

6 Không lấy bỏ bất cứ dị vật nào ở da đầu và xương sọ.

6 Không dùng tay nâng đầu lên cao làm gập cổ BN, có thể gây tổn thương cột sống cổ.

6 Không di chuyển nạn nhân khỏi hiện trường khi chưa cố định.

6 Không di chuyển nạn nhân bằng xe đạp, xe gắn máy – rất nguy

hiểm, nhiều trường hợp gãy cột sống cổ do chở đi bị xóc, chết trước khi vào viện do liệt hô hấp.

6 Không đưa bất cứ một vật lạ gì vào miệng nạn nhân, sau chấn thương sọ não có thể xảy ra động kinh, có người dùng nước, chanh nặn vào khiến nạn nhân có thể chết do sặc, ngạt thở.

Nhìn chung, khi bị tai nạn, cần tiến hành sơ cứu tại chỗ nhanh cho nạn nhân.

Tuy nhiên, không nên kéo dài thời gian sơ cứu mà phải chuyển nạn nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Những bước sơ cứu ban đầu theo những lưu ý trên có ý nghĩa rất lớn đến tình trạng nạn nhân sau này. khỏe-health⎮T7-2012

37

khỏe-health

tủ thuốc gia đình

Tên thuốc "Aspirin" chính thức ra đời từ năm 1899. Mặc dù là thuốc gần như bị xét nét nhiều nhất nhưng Aspirin vẫn được xem là một trong những thuốc đơn giản nhưng hiệu nghiệm nhất trong suốt 100 năm qua và Aspirin cũng là thuốc được nghiên cứu nhiều nhất trên thế giới.

38

khỏe-health⎮T7-2012

A

ASPIRIN

spirin không những có 3 tác dụng chính là hạ sốt, kháng viêm, giảm đau mà còn có tác dụng phòng chứng đột quỵ, phòng cơn đau tim nhồi máu cơ tim. Ngoài ra còn có một số tác dụng khác đang được tranh cãi: Aspirin có tác dụng phòng ngừa bệnh đục thủy tinh thể, giảm nguy cơ mất trí nhớ, và một số bệnh ung thư đường ruột, ung thư thực quản, ung thư tụy, ung thư phổi, ung thư vú, ung thư tiền liệt tuyến. Và theo các nhà phẫu thuật thì nhờ tác dụng chống viêm nhiễm mà Aspirin còn có tác dụng kéo dài tuổi thọ của các cơ quan cấy ghép.

“Bạn thân” của bệnh nhân Tim mạch

Một đặc tính rất quan trọng của

Aspirin mà các nhà tim mạch học thường đề cập đó là tác dụng chống kết tập tiểu cầu - làm cho các tiểu cầu trôi theo bầy trong dòng máu nhưng vẫn không tụ hợp lại, không dính lại nên không gây ra những cục huyết khối làm tắc mạch máu, nhất là tắc động mạch vành tim gây ra cơn đau tim - nhồi máu cơ tim. Vì vậy Aspirin được xem là thuốc ngừa huyết khối rất hữu hiệu cho bệnh nhân tim mạch.

Tuy nhiên cần lưu ý không phải Aspirin lúc nào cũng tốt cho tim mạch.

Cơ chế chống kết tập tiểu cầu của Aspirin là ngăn chặn việc hình thành Thromboxane A2. Do vậy, trên những người kháng thuốc thì Aspirin không đủ ngăn chặn sự hình thành Thomboxane.

Cẩn trọng khi dùng

Bản chất Aspirin là axit acetyl salicylic, khi tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc dạ dày có thể gây hại niêm mạc dạ dày. Tác dụng phụ của Aspirin bao gồm khó tiêu, đau bụng thượng vị, loét dạ dày tá tràng, xuất huyết tiêu hóa vì vậy cần lưu ý uống thuốc khi no. Theo dõi trên 66.000 người bệnh dung Aspirin liều thấp, các nhà nghiên cứu đại học Oxford (Anh) đưa ra con số khoảng 1% bệnh nhân uống Aspirin trong thời gian 28 tháng bị chảy máu dạ dày.

Vì Aspirin có tác dụng chống kết tập tiểu cầu nên chống chỉ định Aspirin trong các bệnh gây xuất huyết như sốt xuất huyết, hoặc các

thậm chí một số báo chí còn đưa tin các nghiên cứu cho thấy tỉ lệ ngừa ung thư đại trực tràng là 30-60%. Tuy nhiên, cho đến nay, y học vẫn chưa có một hướng dẫn chính thức nào về việc dùng Aspirin ngừa ung thư đại trực tràng cũng như một số ung thư khác.

Với Aspirin pH8, một số người tiêu dùng cho rằng do cùng độ pH với dạ dày nên loại thuốc này không ảnh hưởng lên dạ dày. Thực tế thì Aspirin pH8 có dạng trình bày là viên được bao xung quanh bởi bao tan trong ruột nên có thể uống lúc bụng trống.

Tuy nhiên, cần lưu ý Aspirin pH8 hàm lượng 500mg dùng để giảm đau, hạ sốt, kháng viêm chứ không phù hợp cho bệnh lý tim mạch (cơn đau

spirin không những có 3 tác dụng chính là hạ sốt, kháng viêm, giảm đau mà còn có tác dụng phòng chứng đột quỵ, phòng cơn đau tim nhồi máu cơ tim. Ngoài ra còn có một số tác dụng khác đang được tranh cãi...

BS. Vũ Minh Đức Phòng khám Đa khoa Quốc tế Yersin (số 10 Trương Định, Quận 3, TP. HCM)

Tác dụng tốt của thuốc Aspirin < Hạ sốt, kháng viêm, giảm đau < Trong bệnh tăng huyết áp: Phòng ngừa tai biến mạch máu não, giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ (stroke) và các cơn thiếu máu não cục bộ hay còn gọi là cơn thoáng thiếu máu não (TIA: Transient Ischemic Attack) do huyết khối. < Trong bệnh mạch vành: G Ngăn

ngừa tạo huyết khối gây nghẽn động mạch vành trên bệnh nhân thiếu máu cơ tim cục bộ.

G Chống

nhồi máu cơ tim tái phát.

G Ngăn

phụ nữ có thai vào 3 tháng cuối vì nguy cơ băng huyết sau sanh.

Aspirin cũng như một số thuốc kháng viêm non-corticoid có thể gây co thắt phế quản và làm khởi phát các cơn hen nặng trong 4-28% các trường hợp hen ở người lớn. Vì vậy, người bị hen suyễn cần cẩn thận. Với những ai đã được khẳng định có nhạy cảm với aspirin hay thuốc kháng viêm giảm đau không corticoid thì cần tránh tiếp xúc với thuốc này cũng như thuốc kháng viêm ức chế cox-1. Nếu cần dung thuốc kháng viêm thì chọn lựa thuốc kháng viêm ức chế chọn lọc cox-2 Dùng Aspirin liều thấp kéo dài trong một số trường hợp làm tăng nguy cơ bị bệnh Gút.

Những lời đồn đoán

Một số thông tin cho rằng uống Aspirin giúp ngừa ung thư đại trực tràng,

thắt ngực, phòng ngừa đột quỵ,…) - liều dùng trong tim mạch thường chỉ 81mg/ ngày. Đừng vì muốn dùng cho bệnh nhân tim mạch mà bẻ viên Aspirin pH8 để có liều 81mg/ ngày. Cần lưu ý khi bẻ nhỏ thuốc như vậy, bao tan ở ruột bọc bên ngoài thuốc sẽ bị hỏng hoàn toàn.

Khoa học, y học tiến bộ mỗi ngày. Đã qua rồi cái thời dùng Aspirin để chữa bách bệnh. Chúng ta đã có trong tay nhiều thuốc hạ sốt, kháng viêm, giảm đau an toàn và hiệu quả hơn.

Với cách nhìn của các nhà tim mạch học thì hoàn toàn không nên tự ý uống Aspirin để gọi là để bổ tim, khỏe tim.

Nếu có bệnh lý tim mạch hoặc nghi ngờ có bệnh lý tim mạch thì bạn nên đi gặp bác sĩ để được lời khuyên tốt nhất.

Ngay cả người đã bị đột quỵ, nhồi máu cơ tim, có chỉ định dung Aspirin lâu dài nhiều năm vẫn cần có sự theo dõi của bác sĩ.

ngừa tái hẹp sau đặt stent động mạch vành. < Trong phẫu thuật tim: Phòng ngừa tai biến huyết khối gây tắc mạch trong phẫu thuật van tim nhân tạo, phẫu thuật bắc cầu nối động mạch vành.

khỏe-health⎮T7-2012

39

khỏe-health

môi trường sống

Nấm mốc không đơn giản!

Nếu bạn chỉ ghét nấm mốc vì cái mùi khó chịu của nó thì bạn đang bỏ qua một mối nguy lớn có thể đe doạ đến sức khoẻ của gia đình bạn, bởi vì, nấm mốc không hề đơn giản!

N

bài: Việt Huy ấm mốc là cách gọi nôm na của rất nhiều loại nấm được tạo ra từ những sợi nấm đặc trưng và các bào tử. Các bào tử này rất nhẹ và được phát tán dưới dạng hạt bụi trong không khí. Chúng tác động một cách tự nhiên lên môi trường sống theo những biểu hiện khác nhau: trên tường nhà, bề mặt tủ gỗ, trong thức ăn để lâu ngày bên ngoài…

Có thể gặp nấm mốc ở mọi nơi nhưng ít người hiểu rõ về khả năng gây bệnh của nấm mốc. Nếu bạn khó ngủ

sâu, dễ đau đầu, hắt hơi nhiều, sức đề kháng kém và thường xuyên mắc các bệnh cảm cúm, bệnh dịch; kết mạc, cổ họng, mũi... bị viêm, ngứa khó chịu, mệt mỏi, và bạn nhận ra nấm mốc có xung quanh bạn thì có lẽ bạn đã bị nhiễm nấm vào đường hô hấp. Bên cạnh đó, sức đề kháng kém cùng những biểu hiện trên sẽ là nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh nguy hiểm, nếu bạn để cơ thể tiếp tục chống chọi với nấm mốc mà không có bất kỳ biện pháp ngăn chặn nào.

Vì thế, nếu có những triệu chứng dị ứng như hắt hơi, sổ mũi, ho, mắt đỏ, nổi mày đay, hen suyễn dị ứng, phát ban hoặc đau dạ dày - ruột, bạn nên đảo mắt nhìn những vật dụng, đồ đạc xung quanh để tìm ra mầm mống nguyên nhân.

Nấm mốc gây ung thư, tử vong

Nấm mốc trong thực phẩm khô mang mầm bệnh ung thư, bởi chúng sản sinh chất Aflatoxin cực độc có trong các loại nấm xanh, nấm có mũ... Trong đó, hạt lạc khi mốc chiếm tỷ lệ chứa chất độc này cao nhất, tiếp đến là các loại hạt ngũ cốc (ngô, gạo, lúa mì, kê), hạt có dầu (lạc, đậu tương, hạt hướng dương...), gia vị (ớt, hạt tiêu đen, nghệ, gừng) và các loại quả hoặc hạt khác như hạt dẻ, dừa, và cuối cùng là măng khô.

Aflatoxin cũng có thể xuất hiện trong

40

khỏe-health⎮tháng 7-2012

sữa của động vật được cho ăn bằng thức ăn nhiễm Aflatoxin. Một kilogam thức ăn chỉ cần nhiễm 2 miligam (lượng chỉ đủ dính trên đầu móng tay) Aflatoxin B1 (một dạng của Aflatoxin) cũng đủ làm hỏng gan! Nếu nghi ngờ thực phẩm mốc, chớm mốc cần phải kiên quyết hủy bỏ.

Những triệu chứng ngộ độc cấp bởi Aflatoxin B1 có thể nhận thấy là nôn ói, đau bụng, sưng phổi, co giật, hôn mê và tử vong do phù não. Ngoài ra, các nhà khoa học cũng đang tập trung nghiên cứu về sự liên quan của aflatoxin với các bệnh về gan ở người như xơ gan, hoại tử nhu mô gan, đặc biệt là ung thư gan, một căn bệnh có độ ác rất cao.

Nấm mốc, phải làm sao?

Nếu diện tích bị nấm mốc nhỏ và chỉ bên ngoài bề mặt thì bạn có thể tự xử lý, nhưng hãy đảm bảo rằng bạn không bị dị ứng. Vì nấm mốc ở dạng hạt bụi rất nhỏ nên hãy làm nhẹ tay, tránh vô tình làm phân tán bụi nấm. Bạn nên dùng giẻ có tẩm dung dịch ướt để ngăn bụi phát tán.

Sau đó, vứt bỏ khăn, không giặt để dùng lại vì nấm mốc không thể hết khi khăn vẫn còn ẩm ướt, dù bạn có giặt xà phòng.

Với đồ gỗ, bạn dùng vải nhám, cứng để lau sạch nấm mốc.

Nếu nấm mọc ở bề mặt sần sùi thì dùng máy hút bụi với phin lọc bụi tinh (phin lọc HEPA) hút sạch. Sau đó dùng rượu ethyl 70-80% (cồn pha loãng) lau cẩn thận.

Nếu bị nấm mốc nặng (vùng nấm dày, sẫm màu, có nguy cơ lan rộng) trên giấy tờ, giấy dán tường, đệm, thảm trải nhà thì phải loại bỏ.

Các vật liệu sứ, thuỷ tinh… sau khi ngâm trong xà phòng không chứa amoniac, hãy dùng khăn bằng sợi tổng hợp hoặc bàn chải để đánh sạch, sấy khô.

Khi tự diệt nấm, bạn phải mặc quần

Với một nước nhiệt đới có khí hậu nóng và độ ẩm cao như nước ta, diệt trừ nấm mốc là chuyện không đơn giản nhưng cũng không thể vì thế mà bỏ qua, bởi tác hại của nấm mốc rất khó lường.

áo bảo hộ (kính bảo hộ, khẩu trang, găng tay). Sau đó tắm rửa và vứt bỏ hết khăn lau, khẩu trang, găng tay ra khỏi nhà để tránh nấm mốc còn bám vào đó có cơ hội lại lây lan trở lại.

Với mảng mốc màu đen, các vết lốm đốm màu trắng trên tường và các bề mặt được làm từ vôi, vữa, xi măng, bạn phải cần đến những chuyên gia. Ở Việt Nam hiện có những nơi làm dịch vụ sửa chữa công trình bị nấm mốc nặng.

Giải pháp họ thường dùng là xây màn chắn bảo vệ nhiệt độ phòng và hệ thống kiến trúc lưu khí thông thoáng, ngăn chặn nấm. Nếu bị nhiễm nấm mốc nặng ở phạm vi lớn, họ sẽ lấy mẫu gạch, vữa trát để xác định hàm lượng phần trăm của muối, độ ẩm, các mao quản… Từ đó đưa ra giải pháp đồng bộ về vị trí xây dựng màn chắn và các biện pháp khác chống khí ẩm xâm nhập vào các kết cấu nhà.

Với một nước nhiệt đới có khí hậu nóng và độ ẩm cao như nước ta, diệt trừ nấm mốc là chuyện không đơn giản nhưng cũng không thể vì thế mà bỏ qua, bởi tác hại của nấm mốc rất khó lường.

Ngăn chặn nấm v Vào mùa mưa hoặc khi không

khí có độ ẩm cao, cần phải thay giặt khăn tắm, khăn mặt, vỏ bọc đệm, gối, màn, thảm chùi chân… thường xuyên.

v Bỏ thói quen ôm gối bông hoặc các đồ vật để lâu ngày không được giặt phơi thường xuyên. Nấm mốc rất dễ có trên bề mặt của những vật dụng này mà ít khi ta chú ý. v Sửa chữa các vòi nước, ống nước bị rò rỉ và các nguyên nhân khác gây đổ/chảy nước.

quá 55% (đồng hồ đo độ ẩm sẽ giúp bạn kiểm tra độ ẩm).

v Hàng ngày mở toang cửa sổ từ 2 đến 3 lần, mỗi lần từ 5 đến 10 phút. Nếu có thể được thì mở cả cửa ra vào để thông thoáng.

Mở cửa thông gió mỗi buổi sáng sau khi ngủ dậy. v Không để các phòng quá lạnh, nhất là những phòng có tường tiếp giáp ngoài trời (tường ngoài). v Nếu đi vắng lâu ngày, nên để mở các cửa bên trong.

v Không chơi thể thao ngoài trời khi môi trường bị ô nhiễm.

v Nếu tường ngoài bị lạnh, nên kê đồ gỗ cách tường 10cm.

v Nếu trong nhà có máy sưởi hoặc điều hoà hai chiều, bạn nên giữ độ ẩm trong mùa hè không quá 65% và vào mùa đông không

v Hàng ngày phải mang rác sinh hoạt đi đổ, không để lưu cữu. Loại bỏ thói quen để túi rác ngay chỗ bồn rửa bát, rất mất vệ sinh. khỏe-health⎮T7-2012

41

khỏe-health

Nuôi con khoẻ

Bệnhbẩmtim sinh

BÀI: bs. nguyễn t. thanh tuyền

Khi bé Thu Hương (Ninh Bình) được 4 tháng tuổi, bé được ba mẹ đưa đến bệnh viện khám do chậm lên cân và thỉnh thoảng tím tái khi khóc. Chẩn đoán của bác sĩ khiến ba mẹ bé rụng rời: bé bị bệnh tim bẩm sinh.

42

khỏe-health⎮T7-2012

K

hông chỉ ba mẹ bé Thu Hương, bất cứ gia đình nào khi nghe thông báo con, cháu bị tim bẩm sinh cũng đều lo lắng. Vậy tim bẩm sinh là gì, điều trị và tiên lượng ra sao?

Tim bẩm sinh và yếu tố nguy cơ

Trẻ có tật tim bẩm sinh là trẻ khi mới vừa sinh ra đã có những bất thường trong cấu trúc của buồng tim, các vách ngăn trong tim, các van tim, buồng tim, những mạch máu lớn xuất phát từ tim.

Bệnh tim bẩm sinh được chia thành 2 nhóm: Không tím (trẻ không bị tím da niêm) và có tím (trẻ bị tím da niêm). Các

bệnh tim bẩm sinh không tím thường gặp nhất là thông liên thất (30,5%), thông liên nhĩ (9,8%), còn ống động mạch (9,7%), hẹp eo động mạch chủ, kênh nhĩ thất, thất phải hai đường ra, chuyển vị đại động mạch…

Bệnh tim bẩm sinh có tím thường gặp nhất là tứ chứng Fallot (5,8%), hẹp van động mạch phổi, không lỗ van ba lá, tâm thất độc nhất kèm hẹp động mạch phổi…. Đã gọi là tim bẩm sinh nên rõ ràng, đây là khiếm khuyết đã có từ khi thai nhi còn trong bụng mẹ. Từ ngày thứ 25 sau khi thụ tinh, ở bào thai đã bắt đầu hình thành hệ tuần hoàn. Đến tuần thứ 8, tim đã được tạo ra hoàn chỉnh. Vì vậy, các

yếu tố nguy cơ cũng như tác động từ bên ngoài trong thời gian này đều có thể để lại những dị tật cho tim.

Yếu tố nguy cơ đầu tiên là mẹ mang thai khi quá trẻ (dưới 20) hoặc lớn tuổi (trên 40). Yếu tố thứ hai là do di truyền trong gia đình. Nhiều người bị chứng tim bẩm sinh hoặc gia đình, dòng họ thân cận bị chứng bệnh này, con cũng có nguy cơ bị bệnh cao hơn người khác. Ngoài ra, theo nghiên cứu, những người có hoàn cảnh kinh tế xã hội thấp cũng có tỷ lệ con mắc bệnh tim bẩm sinh cao hơn.

Trẻ bị tim bẩm sinh cũng còn do “tai nạn” đột xuất của tạo hoá, khi các nhiễm sắc thể có thay đổi bất thường. Những bất thường này không di truyền mà chỉ xảy ra ở một thế hệ.

không tăng cân, sụt cân, chậm mọc răng, chậm biết lật, biết bò, biết đi và đứng hơn so với trẻ bình thường.

Nếu trẻ có một số tật bệnh lý bẩm sinh như hội chứng Down, sứt môi - chẻ vòm, thiếu hoặc thừa ngón tay - ngón chân, tật đầu to, đầu nhỏ…, trẻ cũng có thể có bệnh tim bẩm sinh đi kèm.

Một số trẻ có tật tim bẩm sinh nhưng không có dấu hiệu nặng, chỉ được phát hiện tình cờ khi khám sức khỏe định kỳ hoặc khi đi khám vì một lý do khác.

Trẻ bị tim bẩm sinh thường được điều trị theo hai hướng, phẫu thuật và dùng thuốc. Có những tật tim quá nặng hoặc tình trạng bệnh phối hợp không cho phép mổ. Bên cạnh đó, một số trường hợp có thể tự hết không cần điều trị nhưng cần

Trẻ bị tim bẩm sinh thường tím môi và đầu ngón tay, ngón chân khi gắng sức hoặc tím ngay từ khi mới sinh. Tuy nhiên, không phải tất cả bệnh tim bẩm sinh đều tím và không phải tất cả trẻ tím là do bệnh tim Các yếu tố từ môi trường sống tác động lên cơ thể bà mẹ lúc mang thai như tia phóng xạ, tia X, hóa chất, rượu, thuốc (đặc biệt là các thuốc an thần, thuốc nội tiết tố); hoặc mẹ mắc một số bệnh do siêu vi trùng trong 3 tháng đầu của thai kỳ như quai bị, rubella, herpes, CMV… cũng có thể khiến bé bị tim bẩm sinh.

Ngoài ra, nếu mẹ mắc một số bệnh như tiểu đường, lupus đỏ…, con cũng có nguy cơ mắc tim bẩm sinh cao hơn.

Nhận diện và điều trị

Trẻ bị tim bẩm sinh thường tím môi và đầu ngón tay, ngón chân khi gắng sức hoặc tím ngay từ khi mới sinh. Tuy nhiên, không phải tất cả bệnh tim bẩm sinh đều tím và không phải tất cả trẻ tím là do bệnh tim.

Nếu thấy trẻ thở khác thường, bị viêm phổi nhiều lần hoặc da hay xanh xao, lạnh, vã mồ hôi, bú hoặc ăn kém, mệt khi bú, bạn cũng nên cho trẻ đi khám để xác định rõ, vì những triệu chứng trên cũng là biểu hiện của trẻ bị bệnh tim. Trẻ bị tim bẩm sinh cũng thường chậm lên cân, thậm chí

phải theo dõi định kỳ. Các trường hợp còn lại đa số đều có thể phẫu thuật. Tuy nhiên, thời điểm và phương pháp phẫu thuật sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như tuổi của trẻ, cân nặng, tình trạng sức khỏe… Bác sĩ chuyên khoa tim mạch sẽ dựa vào nhiều yếu tố để quyết định thời điểm nào là tốt nhất cho trẻ. Hiện nay, ở thành phố Hồ Chí Minh, trẻ có thể phẫu thuật tại bệnh viện Nhi Đồng 1, Viện Tim và bệnh viện Tâm Đức.

Về thuốc, tùy theo bệnh lý mà bác sĩ sẽ chỉ định thuốc tim mạch và các loại thuốc khác. Không phải tất cả trẻ bị tim bẩm sinh đều cần dùng thuốc. Gia đình chỉ cho trẻ uống thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự động ngưng hay thay đổi liều thuốc.

Trẻ bị tim bẩm sinh nên tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ. Nên cho trẻ khám lại ngay nếu có bất kỳ triệu chứng nào khác thường như: sốt, ho, tiêu chảy, nôn mửa, phù, tiểu ít, bỏ bú, quấy khóc, thở mệt, rên rỉ, lừ đừ hay bứt rứt lên cơn tím tái, co giật, hôn mê.

DỰ PHÒNG BỆNH v Tuổi mang thai tốt nhất là 20-35 tuổi.

v Trước khi dự định mang

thai, mẹ nên khám sức khỏe định kỳ, chủng ngừa một số bệnh như sởi - quai bị - rubella, viêm gan siêu vi B. Đặc biệt, thời gian gần đây, số trẻ bị nhiễm rubella trong 3 tháng đầu thai kỳ rất cao.

v Mẹ phải điều trị ổn định các bệnh tiểu đường, lupus đỏ… trước khi mang thai. v Nếu công việc phải tiếp xúc với hóa chất hoặc đang có bệnh lý mãn tính, phải tham vấn với bác sĩ trước khi quyết định có thai. v Khi mang thai, tránh tiếp xúc với nguồn bệnh do siêu vi như rubella, cytomegalovirus, herpes, quai bị… Mẹ phải thường xuyên khám thai. Tránh uống rượu, tránh tiếp xúc với các hóa chất, độc chất, không được chụp X Quang. Khi dùng bất cứ thuốc gì đều phải tham khảo ý kiến bác sĩ.

khỏe-health⎮T7-2012

43

khỏe-health

món ngon cho trẻ

Thực hiện: Anh Trâm – Ảnh: Hoàng Thụy

TRÒN

QUẢ TRỨNG

Thật may mắn vì hầu hết trẻ con đều thích trứng, trong khi trứng lại chứa rất nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết cho bé. Hơn nữa, với trứng, bạn có thể làm rất nhiều món ăn đa dạng, tuỳ theo lứa tuổi và sở thích của từng bé.

44

khỏe-health⎮T7-2012

1 quả trứng cỡ trung (khoảng 50g) chứa H Các chất cơ bản: 78kcal năng lượng, 6,5g đạm, 5,8g chất béo, 0,072g muối H Vitamin: 98µg vitamin A, 0.9µg vitamin D, 0.24mg vitamin B2 (riboflavin), 1.3µg vitamin B12, 26µg Folate, 10µg Biotin, 145mg Choline H Khoáng chất: 103mg phốt-pho, 27µg i-ốt, 6µg Selenium Tuổi thích hợp cho bé: Từ 6-7 tháng tuổi.

Trứng hấp rong biển 6 tháng tuổi trở lên Nguyên Liệu

2 quả trứng gà 100ml nước dùng gà 1g rong biển khô

Thực Hiện

_ Trứng gà tách vỏ cho vào bát, đánh tơi bông. Cho nước dùng vào, tiếp tục đánh cho trứng và nước dùng hòa tan với nhau. _ Bóp vụn 1 lá rong biển, cho vào khuấy đều với trứng. _ Chế trứng vào chén nhỏ hoặc khuôn làm rau câu, đem hấp cách thuỷ, nước sôi khoảng 5 phút là trứng chín. _ Lấy trứng ra cho bé dùng nóng.

Spaghetti trứng 2 tuổi trở lên Nguyên Liệu

4 quả trứng, 350g mì ống 400g thịt heo xông khói 1/4 củ hành tây xắt hạt lựu 4 tép tỏi bằm nhuyễn 90ml heavy cream 50g phô-mai Parmesan bào nhỏ Muối, dầu ăn

Thực Hiện

_ Luộc mì, vớt ra rổ, để ráo nước, xóc ít dầu ăn cho khỏi dính. _ Thịt heo xông khói cắt hạt lựu. _ Cho hành tây và tỏi vào xào với dầu ăn, cho thịt heo xông khói vào xào. Trút mì vào xào chung, đảo đều. _ Cho trứng, heavy cream và phô-mai vào một cái tô, đánh tan đều. _ Cho trứng vào chảo mì, đảo đều nhanh tay khoảng 1 phút rồi tắt bếp, tiếp tục xóc và đảo đến khi trứng chín và dính đều trên các sợi mì. Nêm muối và trộn đều. Dọn ra đĩa dùng nóng, khi ăn có thể rắc thêm ít phô-mai Parmesan cho thơm và béo. khỏe-health⎮T7-2012

45

khỏe-health

46

khỏe-health⎮T7-2012

món ngon cho trẻ

Trứng ốp la

3 tuổi trở lên

Nguyên Liệu

3 quả trứng gà 3 quả ớt chuông (xanh, đỏ, vàng) 3 lát thịt xông khói 1 thìa súp dầu ăn

Thực Hiện

_ Ớt chuông rửa sạch, xắt lát dày, bỏ ruột. _ Trứng tách vỏ trút ra chén.

Làm nóng chảo, tráng sơ qua với dầu ăn (hoặc dùng chảo không dính), đặt những khoanh ớt chuông lên chảo, chế trứng vào giữa khoanh ớt. Trứng chín lấy ra. _ Thịt xông khói chiên chín vàng, cắt khúc. _ Dọn trứng và thịt xông khói ăn cùng bánh mì hoặc bánh sandwich.

Súp trứng nui9 tháng saotrở lên Nguyên Liệu

3 quả trứng gà 115g nui sao, 1.5 lít nước dùng gà 1 quả chanh vàng Muối để nêm

Thực Hiện

_ Đun sôi nước dùng gà, cho nui sao vào nấu 5 phút cho mềm. _ Chanh vắt lấy nước cốt. Tách vỏ trứng, đánh tan cùng với nước chanh và một muỗng súp nước lạnh. _ Múc một muôi nước dùng gà còn nóng cho vào đánh cùng với trứng, sau đó cho tất cả tô trứng vào nồi nui đang đun. Lập tức tắt bếp và khuấy đều cả nồi súp.

Nêm chút xíu muối, bắc xuống. _ Khi ăn cho chanh xắt lát vào cho thơm súp.

khỏe-health⎮T7-2012

47

khỏe-health

dạy con ngoan

Nếu bạn muốn giúp con học giỏi, hãy để con bạn được sống trong một không gian ngập tràn tình yêu và hạnh phúc, đồng thời khuyến khích bé tự tin để đạt được mục tiêu...

C

hìa khoá để giúp con học tốt là thiết lập một hệ thống hỗ trợ vững chắc ngay tại gia đình, giúp bé có được mục tiêu rõ ràng và vạch ra con đường để bé đạt được mục tiêu đó.

Nền giáo dục từ gia đình trước khi bé chính thức đặt chân vào trường học rất quan trọng. Bạn cần giúp bé nhưng không gây áp lực cho bé. Những giải pháp bạn đưa ra cần cân bằng, lành mạnh. Và bạn nên hài lòng, hạnh phúc với những thành tích bé đạt được. Hãy luôn thể hiện để bé biết rằng bạn thấu hiểu những cố gắng của bé trong “công cuộc” học tập.

Bạn mong muốn bé học giỏi vì bạn yêu thương bé. Do đó, những cách giúp bé học giỏi cũng đều dựa trên nền tảng yêu thương đó.

1. Khuyến khích các kỹ năng đặc biệt

M

BÀI: Sỹ Bảo

ọi trẻ em đều có một tài năng thiên bẩm nào đó. Những thuộc tính này đặc biệt có thể được phát hiện ngay từ khi bé còn nhỏ, trong cách bé vui đùa, cách bé chọn đồ chơi, cách bé thích thú các môn học năng khiếu ngay trong trường mẫu giáo, như âm nhạc hay hội hoạ. Sở thích của bé thường thể hiện khả năng của bé. Hãy quan sát một cách tinh tế để nhận ra và khuyến khích các kỹ năng đặc biệt của bé, truyền cảm hứng cho bé theo đuổi đam mê của mình.

2. Đọc, đọc và đọc

B

7CÁCH 48

khỏe-health⎮T7-2012

ạn có thể chọn một cuốn sách và dành thời gian đọc chuyện cho bé nghe dù bé ở bất cứ độ tuổi nào. Bé cần được thấy việc đọc sách là một thói quen thú vị và cần thiết. Bạn nên đọc sách cho bé và lập một tủ sách trong gia đình. Điều này sẽ giúp bé phát triển ngôn ngữ, kỹ năng đọc, và thành công trong học tập. Ngay cả khi bé còn rất nhỏ, không thể hiểu tất cả mọi điều bạn đọc, bé vẫn cảm nhận được nhịp điệu của ngôn ngữ và điều này giúp bé xây dựng một vốn từ vựng tốt.

GIÚP CON

HỌC GIỎI

3. Hoan nghênh và khen ngợi nỗ lực của con

K

hi bé đạt thành tích tốt, bạn nên ghi nhận và khen ngợi con bạn vì những cố gắng của bé thay vì gán cho bé cái nhãn “thông minh” hay “tài năng”. Những người có tư tưởng an phận thường miễn cưỡng đón nhận các thách thức, vì họ cho rằng thành tích họ có là do khả năng bẩm sinh. Những người có tư tưởng cầu tiến thường sẵn sàng đối mặt với các thách thức cũng như cơ hội mới, vì họ tin rằng thành công đến từ việc luôn học hỏi những kỹ năng mới. Vì thế, những nỗ lực của con bạn đáng được đánh giá cao hơn khả năng thông minh bẩm sinh của bé.

4. Cho bé môi trường học tập như bé muốn

C

ó thể bạn cần làm việc trong không gian im lặng tuyệt đối, nhưng không có nghĩa là con bạn cũng cần một môi trường không một tiếng động khi làm bài về nhà. Trẻ em có nhiều cách học tập như với âm nhạc, logic toán học, đặc điểm ngôn ngữ hay giao tiếp cá nhân…

Tốt nhất, bạn nên chú ý đến con mình để xác định phong cách học tập tốt nhất cho bé. Ví dụ, bạn có thể sử dụng các bảng, thẻ in sẵn để dạy con học thuộc bảng cửu chương, hay cho con nghe nhạc, xem phim để dạy bé ngoại ngữ…

Sự ngu dốt - hơn hẳn cả sự ở không mới là mẹ của tất cả các thói xấu. định mệnh của các thế hệ tương lai nằm ở trong nền giáo dục khôn ngoan, một nền giáo dục cần phải phổ cập để có thể có ích lợi.

L.E. Landon, Ethel Churchill

5. Quây quần bên mâm cơm tối

D

ù bận rộn đến mấy, hãy cố gắng sắp xếp để cả gia đình có thể quây quần bên mâm cơm, ít nhất là bữa tối. Những câu chuyện quanh mâm cơm, việc chia sẻ những sự kiện gia đình gặp trong ngày có thể giúp bé có thêm cảm xúc và động lực để gặt hái thành tích trong học tập. Một nghiên cứu do Đại học Columbia thực hiện cho thấy trẻ em ăn ít nhất 5 bữa một tuần với gia đình có nhiều khả năng đạt điểm cao hơn trong trường và ít bị rối loạn ăn uống.

6. Đi ngủ đúng giờ

Đ

iều này luôn vô cùng hiệu quả.

Bé cần ngủ sớm, trễ nhất là 9g tối, và điều này nên được thiết lập để trở thành một lịch sinh hoạt quen thuộc của bé. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Tel Aviv cũng phát hiện ra rằng, chỉ ngủ thiếu một giờ vào đêm trước thì ngày hôm sau, khả năng nhận thức của bé có thể tụt giảm đến 2 tuổi so với tuổi của bé, tức là một bé 6 tuổi chỉ còn nhận thức như một bé 4 tuổi khi tiếp cận bài giảng mới. Bạn cũng nên cho bé ngưng sử dụng máy tính và ti vi ít nhất 30 phút trước khi bé ngủ.

7. Ôm con

S

ự ôm ấp, vuốt ve có thể giúp con trẻ giảm bớt căng thẳng và cảm thấy an toàn hơn. Những đứa trẻ bị bỏ rơi, không được thương yêu có thể bị căng thẳng mãn tính, và điều này dễ làm nhiễu loạn các phần não liên quan đến tập trung và bộ nhớ học tập. Một nghiên cứu trên Tạp chí Y tế công cộng của Hoa Kỳ cho biết rằng, việc chạm vào một người khác nhẹ nhàng có sức mạnh làm giảm bớt các triệu chứng cảm xúc và hành vi. Việc ôm ấp giúp bé của bạn cải thiện khả năng tập trung và mang lại cảm giác hạnh phúc cho cả bạn và bé. khỏe-health⎮T7-2012

49

khỏe-health

khéo tay

Giúp con làm những bông hoa xinh từ lõi giấy cuộn, bạn vừa có thời gian cùng vui chơi với con, vừa có dịp dạy con ý thức tiết kiệm, tận dụng và sáng tạo những sản phẩm thú vị từ các vật phế thải.

Thực hiện: Vân Hoa Ảnh: Minh Hằng

50

khỏe-health⎮T7-2012

Hoa xinh Dụng cụ

Lõi giấy cuộn (giấy vệ sinh) - Màu nước, cọ - Kẽm Giấy màu (xanh lá) - Thước kẻ, bút - Kéo - Keo nước

_ Bước 1

_ Bước 2

_ Bước 3

_ Bước 4

_ Bước 5

_ Bước 6

Kẻ các đường thẳng song song từ 2 đầu lõi giấy vào giữa, chừa một khoảng chừng 1,2mm để làm phần nhuỵ hoa.

Gấp phần đã cắt lên để tạo cánh hoa. Dùng cọ tô màu lên cánh hoa. Có thể lót một lớp màu trắng ở dưới để màu sắc hoa tươi hơn.

Tô màu lên phần nhuỵ hoa. Vì giấy có độ thấm cao nên khi pha màu để tô nhuỵ hoa, đừng pha loãng quá.

Dùng kéo cắt các đường thẳng song song để tạo cánh hoa. Làm lần lượt cả 2 đầu lõi giấy. Chú ý chừa lại phần nhuỵ hoa, không cắt đứt rời.

Dùng giấy vệ sinh vo thành cục tròn, nhét vào phần nhuỵ hoa. Có thể phết keo giữa lõi giấy để giữ nhuỵ hoa chắc hơn.

Quấn giấy xung quanh kẽm để làm thành cành hoa. Đục một lỗ ở dưới bông hoa để cắm cành hoa vào là hoàn tất.

Tip: Có thể cắt cánh hoa 2 đầu lệch nhau để tạo cảm giác cánh hoa dày hơn. Bạn cũng có thể làm thêm một vài cái lá để cành hoa trông sinh động hơn, và thay đổi nhiều kiểu cánh hoa theo ý thích. khỏe-health⎮T7-2012

51

khỏe-health

sức khoẻ cộng đồng

Giáo dục sớm có ý nghĩa đặc biệt với sự phát triển nguồn lực đất nước và là một bước đột phá của khoa học giáo dục. Vì vậy, việc cần thiết tiến hành nghiên cứu và triển khai chiến lược, xây dựng chương trình giáo dục sớm ở quy mô quốc gia là vấn đề cấp bách.

Ông Vũ Oanh - nguyên Ủy viên Bộ chính trị, Chủ tịch Hội Giáo dục Chăm sóc Sức khoẻ Cộng đồng chủ trì hội thảo

Giáo dục sớm quyết định nguồn lực đất nước

Đ

Bài: Tấn Hùng

ó là thông điệp được đưa ra tại hội thảo “Đồng tâm hiệp lực vì sự nghiệp Giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đổng, nâng cao chất lượng nòi giống, góp phần đào tạo nhân tài cho đất nước”diễn ra ngày 18/5/2012 tại TP.HCM do Hội Giáo dục Chăm sóc sức khỏe cộng đồng tổ chức.

Trình bày minh hoạ về bài tham luận giáo dục sớm

52

khỏe-health⎮T7-2012

Giáo dục sớm quyết định tương lai cả đời Ông Vũ Oanh - nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội Giáo dục Chăm sóc sức khỏe cộng đồng - lưu ý, sự phát triển trong những năm đầu đời quyết định tương lai cả cuộc đời. Giai đoạn 0-6 tuổi là giai đoạn phát triển quan trọng của đời người, đặc biệt là 0-3 tuổi, giai đoạn não bộ phát triển nhanh nhất, còn được gọi là “Giai đoạn vàng”, “Cửa sổ của cơ hội”. Ông nhấn mạnh quan điểm giáo dục sớm cho trẻ em trong những năm đầu đời, cung cấp các dịch vụ chăm sóc và giáo dục có chất lượng cao cho trẻ mầm non là nhiệm vụ cấp thiết

để thực hiện quyền cơ bản của trẻ em, bảo đảm công bằng xã hội, nâng cao chất lượng dân số, nguồn lực tương lai của đất nước.

Phó Giáo sư tiến sĩ - Nhà giáo nhân dân Nguyễn Võ Kỳ Anh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển tiềm năng con người (IPS), cho biết: Giáo dục sớm là một bước đột phá của khoa học giáo dục. Giáo dục sớm thực chất là giáo dục nhằm thúc đẩy chức năng não bộ (hai bên bán cầu phải và trái) của con người phát triển một cách tối ưu từ những năm tháng đầu của cuộc đời.

Trong 3 năm đầu đời, não trái chưa hoạt động tốt và não phải giữ vai trò chủ đạo trước khi nhường lại vai trò này cho não trái khi trẻ đến 6 tuổi. Do đó, cần kích hoạt não phải trong giai đoạn trước 3 tuổi, giúp trẻ đạt được những tiềm năng trí lực tối đa cho cả cuộc đời. Một đứa trẻ ba tuổi khỏe mạnh bình thường có số lượng các khớp thần kinh kết nối gữa các tế bào gấp hai lần so với bình thường. Nếu bỏ qua cơ hội này, tiềm năng của trẻ giảm dần theo quy luật

“Sử dụng hay đánh mất nó”, nghĩa là giáo dục muộn thì tiềm năng có được của con người càng được phát huy ít.

Theo tiến sĩ Phạm Thị Mai Chi của Viện IPS, não phải có những khả năng kỳ diệu, do đó nếu được phát triển, nó có thể kích hoạt những khả năng không giới hạn. Trên thực tế, những khả năng chưa được khai phá của con người đều nằm ở não phải.

Nếu não trái là phần não mang tính vật chất, tư duy thực thể 3 chiều thì não phải hoạt động ở trình độ cao hơn và mang tính tinh thần. bỏ rơi “Giai đoạn vàng” Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Võ Kỳ Anh, hiện nay chúng ta đang “bỏ rơi” việc giáo dục trẻ trong giai đoạn vàng này. Hiện ở nước ta, mạng lưới trường, lớp mầm non đã được bao phủ toàn quốc với khoảng 13.000 trường, nhưng trên thực tế, vẫn còn trên 3 triệu trẻ trong độ tuổi từ 0-6 tuổi chưa được đến trường, trong đó đa số là các cháu độ tuổi nhà trẻ. Đội ngũ giáo viên mầm non hiện chưa được đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn đủ để đáp ứng nhu cầu giáo dục sớm ở “giai đoạn vàng” này. Có thể nói mô hình giáo dục sớm ở nước ta chưa được định hình, trẻ nhỏ chưa được tiếp cận với giáo dục sớm.

Cho đến nay, cả nước chỉ có một tổ chức phi chính phủ và một số ít trường mầm non quan tâm đến sự nghiệp giáo dục sớm.

Trong khi đó, gia đình - môi trường giáo dục đầu tiên của trẻ, cũng là môi trường giáo dục nhất lại đang có những hụt hẫng.

Một nghiên cứu của thạc sĩ Nguyễn Thị Nhỏ thuộc Viện IPS cho thấy, bên cạnh những bậc cha mẹ vẫn giữ quan niệm lạc hậu về giáo dục trẻ trong thời kỳ sơ sinh, ngày càng nhiều bậc cha mẹ tiến bộ ở nước ta đã tìm hiểu và áp dụng giáo dục sớm cho con cái họ. Như vậy, giáo dục sớm tại gia đình hiện đang nhen nhóm một cách tự phát. Tại các thành phố lớn, các bậc cha mẹ có điều kiện cập nhật, bổ sung các phương pháp giáo dục sớm. Trái lại, những bậc cha mẹ ở nông thôn, vùng sâu vùng xa hầu như không có thông tin và không có điều kiện để thực hiện giáo dục sớm cho con mình.

Cần triển khai chương trình giáo dục sớm Hiện nay giáo dục sớm ở nước ta tụt hậu

Đoàn chủ tịch hội thảo

Có thể nói mô hình giáo dục sớm ở nước ta chưa được định hình, trẻ nhỏ chưa được tiếp cận với giáo dục sớm. Cho đến nay, cả nước chỉ có một tổ chức phi chính phủ và một số ít trường mầm non quan tâm đến sự nghiệp giáo dục sớm.

30 năm so với thế giới. Ở một số nước như Nhật, Hoa Kỳ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan, Hongkong, giáo dục sớm đã đạt được những thành tựu nhất định. Ở nước ta, để thành tựu giáo dục sớm được triển khai, tiến sĩ Anh đề xuất cần lựa chọn giải pháp, cách làm riêng từ sự phân tích các kinh nghiệm thành công của các quốc gia kết hợp với đặc thù riêng của người Việt Nam. Mục tiêu của phương pháp giáo dục sớm không phải là để nhồi nhét tri thức mà là giáo dục phải góp phần kích hoạt được các năng lực thiên bẩm của trẻ. Theo ông, Nhà nước và các tổ chức xã hội cần tiến hành nghiên cứu và triển khai chiến lược, xây dựng chương trình giáo dục sớm ở quy mô quốc gia trong các cơ sở giáo dục mầm non và trong các gia đình với mục tiêu phát triển toàn diện tiềm năng, tố chất con người. Đồng thời, cần xác định vai trò của giáo dục sớm tại gia đình là một bộ phận của giáo dục quốc dân.

PGS - TS Nguyễn Thị Chính - Phó chủ tịch hội báo cáo tại hội thảo

khỏe-health⎮T7-2012

53

khỏe-health

tin tức

CÀ PHÊ GIÚP GIẢM UNG THƯ DA Trong một cuộc nghiên cứu thực hiện trên 112.897 tình nguyện viên, các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Harvard cho rằng việc uống cà phê liên hệ trực tiếp đến việc giảm nguy cơ phát triển của thể ung thư da phổ biến nhất.

Tiến sĩ Jiali Han phát biểu: “Nghiên cứu cho thấy, khi cơ thể bạn hấp thụ càng nhiều chất caffein thì nguy cơ phát triển của bệnh ung thư da tế bào đáy càng giảm”. Tuy nhiên, ông cũng không khuyến khích mọi người uống cà phê nhiều hơn.

Bởi bên cạnh tác dụng tích cực đó, việc tăng lượng caffein đồng thời có thể tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 và hội chứng Parkinson.

LAGUNA LĂNG CÔ - KHU NGHỈ DƯỠNG PHỨC HỢP ĐẲNG CẤP THẾ GIỚI ĐẦU TIÊN TẠI VIỆT NAM Khu nghỉ dưỡng phức hợp đẳng cấp thế giới đầu tiên tại Việt Nam - Laguna Lăng Cô sẽ chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/11/2012. Đây là dự án thuộc Tập đoàn BĐS Banyan Tree (Singapore), bao gồm các khách sạn và khu biệt thự nghỉ dưỡng; sân golf tiêu chuẩn quốc tế; Trung tâm Hải dương với các hoạt động giải trí trên biển như mô tô nước, dù lượn, thuyền kayak, thuyền chuối...; Trung tâm Thể thao với các hoạt động như bắn cung, xe đạp leo núi, xe vượt mọi địa hình (ATV), ô tô mini và cưỡi ngựa; và Trung tâm Thủ công mỹ nghệ với các lớp học nghệ thuật thủ công truyền thống.

Khu nghỉ dưỡng Laguna Lăng Cô nằm trên Vịnh Lăng Cô, một trong những vịnh đẹp nhất trong Câu lạc bộ Các Vịnh Đẹp Nhất Thế Giới, và tọa lạc tại một vị trí đắc địa, là điểm kết nối trên Con đường Di sản Miền Trung với Cố đô Huế, phố cổ Hội An và Thánh địa Mỹ Sơn. Laguna Lăng Cô hứa hẹn sẽ trở thành thiên đường nghỉ dưỡng hàng đầu Việt Nam.

HỘI THẢO “PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ SINH HỌC TỰ NHIÊN VÀO ỨNG DỤNG MÔI TRƯỜNG” Nhân ngày Môi Trường Thế Giới 2012, Công ty Cổ phần Đại Việt - Thanh Long phối hợp cùng Hiệp hội Môi trường Đô thị & Khu công nghiệp Việt Nam tổ chức buổi hội thảo chuyên đề “Phương pháp tiếp cận xử lý sinh học tự nhiên vào ứng dụng môi trường” tại khách sạn New World Saigon. Hội thảo cung cấp những thông tin mới nhất về công nghệ sinh học trong xử lý môi trường với sự góp mặt tư vấn, báo cáo và tham luận từ Viện Môi trường, Viện Nhiệt đới, Công ty Môi trường Việt Nam - Nhật Bản, ĐH Công nghiệp, chủ tịch Blueplanet USA. Hội thảo mở ra nhiều cơ hội hợp tác hiệu quả, kinh tế nhất về lĩnh vực xử lý môi trường dành cho các doanh nghiệp, góp phần tích cực vào việc xử lý chất thải làm trong sạch môi trường...

54

khỏe-health⎮T7-2012

CUỘC THI ẢNH “SỐNG VUI KHỎE XƯA VÀ NAY” Từ ngày 01/07/2012 đến ngày 11/08/2012, công ty Nestlé Việt Nam tài trợ tổ chức cuộc thi ảnh “Sống vui khỏe xưa và nay” trên báo VnExpress với tổng giá trị giải thưởng lên tới 50 triệu đồng.

Cuộc thi nhằm ghi lại những khoảnh khắc ấn tượng, thể hiện những sinh hoạt thể chất lẫn tinh thần lành mạnh của người Việt Nam trong suốt 100 năm qua.

Qua cuộc thi ảnh này, Nestlé Việt Nam mong muốn khuyến khích mọi người hướng đến cuộc sống lành mạnh, vui tươi hơn. Đồng thời, cuộc thi cũng nhằm mang lại một sân chơi thú vị để những người yêu nhiếp ảnh có thể chia sẻ những khoảnh khoắc đẹp.

địa chỉ cho bạn Bệnh Viện - phòng khám

< Phòng khám Đa khoa

Quốc tế Yersin Dịch vụ chu đáo, hoàn hảo với 7 chuyên khoa gồm Nội - Tim mạch, Nội tổng quát, Nội soi, Sản - Phụ khoa, Nhi khoa, Tai mũi họng, Chẩn đoán hình ảnh, Tiêu hoá - Gan mật. ĐC: 10 Trương Định, Phường 6, Quận 3, TP.HCM.

< phòng khám american

Chiropractic Phòng khám Chuyên khoa Trị liệu Thần kinh Cột sống Hoa Kỳ là phòng khám chỉnh hình đầu tiên tại Việt Nam, chuyên điều trị các vấn đề liên quan đến xương và cột sống. ĐC: 08 Trương Định, Phường 6, Quận 3, TP.HCM.

^ Ar’era Salon Spa Ar’era salon spa có 10 gói spa kết hợp nhằm giúp bạn chọn lựa chủ động về nhu cầu và thời gian, như thư giãn buổi sáng, buổi trưa, gói chăm sóc dành cho 2 người, dành riêng cho nam giới và spa cho cô dâu, gia đình, nhóm bạn… ĐC: 201 Trần Bình Trọng, Quận 5, TP. Hồ Chí Minh. ^ khơ thị beauty & Spa Thẩm mỹ viện Khơ Thị giúp bạn lấy lại đường nét thanh xuân cho cơ thể, một vóc dáng tự tin, một cơ thể khỏe mạnh, và một làn da tươi tắn với các dịch vụ cao cấp hiện đại ĐC: 170 Bis Trần Hưng Đạo, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh. ^ lavender SPA Dịch vụ chăm sóc da chuyên nghiệp kết hợp với máy móc hiện đại và đội ngũ chuyên viên giàu kinh nghiệm được đào tạo bài bản của Lavender Spa sẽ đáp ứng được mọi nhu cầu khắt khe nhất của khách hàng. ĐC: 65B Hai Bà Trưng, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.

tiên của Master Kamal tại Việt Nam nơi học viên có thể khám phá môi trường lý tưởng để tiếp nhận năng lượng, thư giãn, khám phá vẻ đẹp và tiềm năng bên trong của cá nhân. ĐC: Tầng 12, số 538 Cách Mạng Tháng Tám, TP.HCM.

 California Wow &

Fitness Center California Fitness & Yoga hoạt động với phương châm “Làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn”. Nơi đây cung cấp các dịch vụ thể hình đẳng cấp quốc tế, với máy móc trang thiết bị hiện đại, đẳng cấp 5 sao dành cho việc luyện tập và giải trí. ĐC: Cao ốc Sky City Tower, 88 Láng Hạ, Q. Đống Đa, Hà Nội.

Nhà hàng

Phòng tập

< Bệnh viện Tim Đông Đô

 Dynasty

Cung cấp các dịch vụ như cấp cứu, khám, chữa các bệnh lý tim và mạch máu; Điều trị can thiệp các bệnh lý tim và mạch máu qua đường ống thông... ĐC: Số 9A - B, Phan Chu Trinh, Hà Nội.

 Nutrifort Thư giãn - chăm sóc da

khỏe-health

Trung tâm Thể thao và Dinh dưỡng Nutrifort không chỉ là một phòng tập thể dục đơn thuần mà còn cung cấp gói dịch vụ huấn luyện cá nhân và hệ thống dịch vụ chăm sóc sức khoẻ toàn diện, cung cấp thực phẩm dinh dưỡng và massage trị liệu đặc biệt… ĐC: 2B1 Chu Mạnh Trinh, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh.

 Master Kamal’s Kryoga Kryoga sẽ là trung tâm yoga đầu

(Khách sạn New World Saigon) Nhà hàng Dynasty hiện đang có chương trình đặc biệt, Vịt Quay Bắc Kinh chỉ 780,000đ/con dành cho bữa trưa và bữa tối. Thực đơn phục vụ mỗi ngày từ ngày 9 - 22/7/2012, từ 11g30-15g00 và từ 18g00-22g00. ĐC: 2A-4A Tôn Đức Thắng, Q.1, TP. Hồ Chí Minh. bia tô Bạn sẽ được thưởng thức bia trong những cái... tô được ướp lạnh toát.

Quán có những món ăn khá phong phú và hấp dẫn như: tôm đồng rang cuốn bánh tráng, khô cá cơm rang tía tô, lẩu cá bớp…hay những món mang đặc trưng của quán: chả giò Bia Tô, sườn nướng Bia Tô. ĐC: 64 Nguyễn Văn Đậu, Quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh.



khỏe-health⎮T7-2012

55

khỏe-health Thể lệ nhận quà

quà tặng cho bạn

ƯU ĐÃI “GÓI KHÁM TẦM SOÁT BỆNH TIM MẠCH”

Mỗi bạn đọc chỉ được nhận 1 phần quà sữa Morinaga bằng cách cắt phiếu gởi về Ban biên tập.

Kết quả sẽ được công bố trên Khoẻ tập 3, số ra ngày 5/8/2012.

Các phần quà khác bạn đọc có thể đăng ký nhận trực tiếp ngay tại địa chỉ của đơn vị tặng quà.

Từ ngày 5/7/2012 đến hết ngày 31/8/2012, Phòng khám Đa khoa Quốc tế Yersin dành riêng cho độc giả Khoẻ chương trình khuyến mại 20%, áp dụng cho Gói khám “Tầm soát bệnh tim mạch”. Đây là cơ hội tốt để bạn đọc kiểm tra sức khỏe tim mạch của mình tại một cơ sở y tế được trang bị máy móc hiện đại cùng đội ngũ y bác sĩ giàu chuyên môn.

Gói khám bao gồm: khám tổng quát về tim mạch; đo điện tâm đồ; chụp X-quang tim, phổi; xét nghiệm chức năng thận, gan, bộ mỡ máu; xét nghiệm đường huyết; phân tích nước tiểu v.v. Đăng ký nhận quà: Số 10 Trương Định, P.6, Q.3, TP.HCM Email: promotion@yersinclinic.com - ĐT: 08. 3933 6688

30 phần quà sữa bột Morinaga cao cấp trị giá 242.000đ Sữa bột em bé Morinaga sản xuất tại Nhật Bản, có các thành phần dinh dưỡng và độ cân bằng hợp lý, hỗ trợ chăm sóc bé phát triển toàn diện, chống béo phì.

Morinaga là hãng sữa đầu tiên trên thế giới đưa Lactoferrin vào công thức sữa bột cho trẻ, giúp tăng cường sức đề kháng, hệ miễn dịch. Ngoài chức năng chuyển hóa sắt, Lactoferrin còn giúp kháng khuẩn, kháng ký sinh, chống ung thư và dị ứng.

Sữa Morinaga có bổ sung các vi khuẩn có lợi cho hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa, giúp bé hấp thu tốt chất dinh dưỡng và ngăn ngừa táo bón. Sữa Morinaga có hàm lượng DHA vượt trội và 5 loại Nucleotide giúp bé phát triển trí thông minh và thể chất. Sữa có vị thanh, dễ uống, không bị quá ngọt.

Phân phối độc quyền bởi: CÔNG TY LÊ MÂY Hotline: 091-6434 429, www.lemay.com.vn

200 túi thơm thảo dược trị giá 45.000đ Túi thơm được làm từ thảo dược 100%, với thành phần gồm nhục quế, quế chi, khuynh diệp, trần bì nam, bạc hà… sẽ giúp không gian quanh bạn luôn thoang thoảng hương thơm nhẹ nhàng, dễ chịu.

Thông tin sản phẩm tham khảo tại: www.huongthomvietnam.com Cắt phiếu bên cạnh và đến nhận quà trực tiếp tại: 1D Lê Quý Đôn, Quận Phú Nhuận, TP.HCM

56

khỏe-health⎮T7-2012

Danh sách 20 bạn đọc nhận nhiệt kế điện tử Omron 1. Nhan Như Mây (90/137 đường số 1, Q.TB, TP.HCM) 2. Nguyễn Như Hà (525/154 Huỳnh Văn Bánh, Q.PN, TP.HCM) 3. Đào Mai Hoa (D54 đường số 5, MH2, XTĐ, Hóc Môn, TP.HCM) 4. Trần Lan Anh (897/36 Trần Hưng Đạo, Q.5, TP.HCM) 5. Đoàn Quyết Thắng (15 CX. Ụ Tàu, Q.BT, TP.HCM) 6. Trần Hoàng Mỹ (513/19 Điện Biên Phủ, Q.3, TP.HCM) 7. Đỗ Thị Quyên (257/68 Đoàn Văn Bơ, Q.4, TP.HCM) 8. Nguyễn Thị Lệ (86/87 Trường Chinh, Q.TB, TP.HCM) 9. Đào Duy Luân (158 Cư xá Đường Sắt Lý Thái Tổ, Q.3, TP.HCM) 10. Hà Gia Trần (40E/302B Ngô Đức Kế, Q.1, TP.HCM) 11. Hoàng Thị Thu Cúc (93/29 Trần Khắc Chân, Q.1, TP.HCM) 12. Đinh Công Hương (23D6 Cư Xá 304, đường D1, Q.BT, TP.HCM) 13. Mai Thị Khanh (25/8 đường số 2, Cư xá Đô Thành, Q.1, TP.HCM) 14. Huỳnh Thị Cẩm Lan (161/25A Cô Giang, Q.1, TP.HCM) 15. Đinh Thị Lụa (645/19 Điện Biên Phủ, Q.3, TP.HCM) 16. Bùi Việt Hà (29 Lê Minh Xuân, Q.TB, TP.HCM) 17. Hà Quế Kiều (7/61/8/25 Thành Thái, Q.10, TP.HCM) 18. Huỳnh Đỗ Minh Phương (26 Tân Thới Nhất 10, Q.12, TP.HCM) 19. Đỗ Đình Tâm (135/48/3 Phạm Đăng Giản, Q.BT, TP.HCM) 20. Dương Mạnh Hùng (60/8 Huỳnh Tấn Phát, Q.7, TP.HCM)

30 bạn đọc nhận phiếu tập thể dục Nutrifort 1. Đỗ Trọng Tùng (151 Tân Phú, Q.7, TP.HCM) 2. Dương Hoàng (25 Trần Văn Trà, Q.7, TP.HCM) 3. Châu My Diễm (26/28 Đinh Tiên Hoàng, Q.BT, TP.HCM) 4. Đinh Thị Ngọc Giàu (159 Nguyễn Văn Trỗi, Q.PN, TP.HCM) 5. Bùi Thị Nhung (98 Cù Lao, Q.PN, TP.HCM) 6. Đinh Văn Hoàng Tùng (31 Huỳnh Văn Bánh, Q.PN, TP.HCM) 7. Diệp Mỹ Châu (170D/6 Phan Đăng Lưu, Q.PN, TP.HCM) 8. Huỳnh Ngọc Diễm My (326B Phan Đình Phùng, Q.PN, TP.HCM) 9. Hà Anh Quang (188/50 Cao Đạt, Q.5, TP.HCM) 10. Hoàng Thị Ngọc Hương (98 Bạch Vân, Q.5, TP.HCM) 11. Đoàn Cửu (162 Nguyễn Sỹ Sách, Q.5, TP.HCM) 12. Đỗ Cao Thư (182 An Bình, Q.5, TP.HCM) 13. Chu Hồng Thái (142 Ký Con, Q.1, TP.HCM) 14. Dương Thạch Bảo (149/21/46 Lê Thị Riêng, Q.1, TP.HCM) 15. Đoàn Uy Quyền (85 Hồ Hảo Hớn, Q.1, TP.HCM) 16. Đỗ Thị Hoài Trang (90/24 Tôn Thất Đạm, Q.1, TP.HCM) 17. Châu Thị Dao Anh (145/48/23 Nguyễn Trãi, Q.1, TP.HCM) 18. Đoàn Văn Sen (319/16 Nguyễn Thiện Thuật, Q.3, TP.HCM) 19. Trần Đức Tính (611/694 Điện Biên Phủ, Q.3, TP.HCM) 20. Bùi Khắc Minh (192/23E Cách Mạng Tháng Tám, Q.3, TP.HCM) 21. Lê Na (187A Trần Văn Đang, Q.3, TP.HCM) 22. Hồ Thị Bạch Liên (167 Nguyễn Cửu Vân, Q.1, TP.HCM) 23. Đặng Xuân Phương (215 Bình Thới, Q.11, TP.HCM) 24. Nguyễn Thị Mỹ Dung (157 Lê Đại Hành, Q.11, TP.HCM) 25. Hồ Thị Kim Thi (119/4 Nguyễn Cửu Vân, Q.BT, TP.HCM) 26. Đặng Tuấn Hùng (216B14 Nơ Trang Long, Q.BT, TP.HCM) 27. Bùi Việt Thắng (50/15 Thanh Đa, Q.BT, TP.HCM) 28. Diệp Minh Hoàng (35/18 D5, Q.BT, TP.HCM) 29. Nguyễn Thị Hoa (96/19 Nguyễn Kim, Q.10, TP.HCM) 30. Hà Thị Bạch Lan (175/18 Nguyễn Thiện Thuật, Q.3, TP.HCM)

Phiếu đăng ký nhận quà Họ và tên ������������������������������������������������������������������������������������������������������������ Số CMND ���������������������������������������������������������������������������������������������������������� Địa chỉ: ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� Điện thoại: ���������������������������������������������������������������������������������������������������������� Quà tặng: Sữa Morinaga Mời bạn cắt phiếu, điền đầy đủ thông tin và gởi về: Ban biên tập Chuyên đề Khoẻ Số 10 Trương Định, Quận 3, TP.HCM Ghi rõ “Đăng ký nhận quà” trên bì thư.

khỏe-health giá trị cuộc sống

thời gian Ít có khái niệm nào lạ lùng như thời gian, bởi nhiều cũng là nó, ít cũng là nó. Cũng trong cùng một khoảnh khắc, với người này, lúc này, thời gian có thể rất dài, nhưng với người khác, lúc khác, thời gian có thể lại rất ngắn.

Thời gian luôn quý giá, nhất là đối với người thầy thuốc khi đứng trước sinh mạng nguy khó của người bệnh, khi mỗi giờ tưởng như chỉ có giá trị bằng vài phút, và khi một giây cũng quý giá như một giờ đồng hồ.

Bởi thế, trong y khoa thường có khái niệm "thời gian vàng". Đó là khoảng thời gian quý báu nhất mà nếu tận dụng có thể cứu sống hoặc hồi phục được các chức năng của người bệnh. Bằng không, mạng sống người bệnh như những hạt cát trong chiếc đồng hồ cát, cứ trôi tuột đi không thể cứu vãn.

Người thầy thuốc có tâm sẽ nhìn những hạt cát trong chiếc đồng hồ như những giọt máu đào của người bệnh. Mỗi giọt rơi xuống là một khoảnh khắc thời gian trôi đi mà không cách nào níu lại. Có nhìn được như thế, người thầy thuốc mới có thể hết lòng hết sức cứu chữa bệnh nhân, bất kể trước mặt mình là ai, người giàu hay nghèo, sang trọng hay khó hèn... Với người thầy thuốc, thời gian đôi khi có ý nghĩa rất riêng...

58

khỏe-health⎮T7-2012