ANIMAL HEALTH OFFICE – MAVIN FARM
By: NGUYỄN VĂN MINH – Animal Health Manager
N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Phân bố a. Trên thế giới: Phát hiện lần đầu ở ngỗng con Trung Quốc năm 1956, sau đó được Fang (1981) và Zhang (1982) nghiên cứu mô tả. TS. Derszy (1960 - 1970) đã phân lập virus và nghiên cứu đầy đủ về bệnh nên gọi là “Bệnh Derszy” Bệnh được phát hiện ở ngỗng và ngan: Ba Lan, Pháp, Tiệp khắc, CHLB Đức, Hungary, Bulgary, Hà Lan, Liên Xô Cũ (R.E. Gough, 2003) Ngày nay, bệnh cũng thấy ở các nước Châu á, Châu Phi nhập ngan và ngỗng từ các nước có lưu hành bệnh b. ở Việt nam: Bệnh phát hiện lần đầu gọi là “Bệnh dịch tả ngỗng” ở đàn ngỗng huyện Gia Lâm (Nguyễn Văn Hanh, 1966-1967) Bệnh xuất hiện ở ngan Pháp nhập nội, làm ngan chết 90% – 100% ở Hà Nội, Quảng Ninh, Nam Định, Thái Bình, Đồng Nai… từ 1998 – 2001 (Tô Long Thành, 2005). N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Đặc điểm và nguyên nhân Do Parvovirus, họ Parvoviridae Virus phân lập từ ngỗng và ngan bệnh ở Việt Nam giống với virus cúm ngỗng typ B ở Hungary (Nguyễn văn Hanh, 1970) Virus không có quan hệ kháng nguyên với các Parvovirus gây bệnh ở các loài thú và người. Virus có kích thước nhỏ: 2024nm, đề kháng Cloroform, ở 4 độ C tồn tại nhiều năm; sống được 2 – 3 tuần ở phân, rác chuồng trại; bị diệt ở 56 độ C. N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Đặc điểm và nguyên nhân Hiện nay, bệnh này đang xuất hiện trên diện rộng ở khu vực phía Nam. Ảnh hưởng rất lớn đến năng suất và hiệu quả chăn
nuôi vịt thịt. Bệnh xuất hiện phổ biến ở vịt lai ngan( vịt bầu cánh trắng) và lây lan nhanh chóng qua các đàn vịt Grimaud cùng nuôi trong trại hay nuôi ngay lứa sau đó mà không thực hiện tốt các khâu vệ sinh, tiêu độc, sát trùng chuồng trại, dụng cụ chăn nuôi…
Bệnh có tác động mạnh tới đàn vịt dưới 5 tuần tuổi và có tỷ lệ chết cao trong khoảng từ 8 đến 15 ngày tuổi. N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Đặc điểm và nguyên nhân Dịch tễ học: Bệnh ở ngan, ngỗng 1- 3 tuần tuổi bị bệnh viêm đường hô hấp, viêm ruột, viêm cơ tim, viêm gan… Ngan, ngỗng 2 - 3 tháng tuổi bị bệnh thể thần kinh.
Bệnh truyền dọc: do ngan, ngỗng bị bệnh truyền virus qua trứng. Ngan ngỗng cái mang virus sau 3 năm. Bệnh cũng lây truyền qua đường tiêu hoá do thuỷ cầm ăn uống phải virus N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Triệu chứng – bệnh tích a. Triệu trứng Thời gian ủ bệnh : 3 – 5 ngày. Vật bệnh thể hiện: Thể quá cấp tính: ngan, ngỗng non 1 – 3 tuần tuổi chết đột ngột, không rõ triệu trứng. Thể cấp tính: • Tăng nhiệt (45 – 46 độ C) bỏ ăn; • Chảy dịch mũi, nước mắt liên tục; thở khó; khẹc mũi, • Ỉa chảy, phân trắng xanh, có mùi tanh, dính bết hậu môn, nằm bệt và chết 100% sau 2 – 5 ngày. • Tỷ lệ tử vong ở ngỗng 2 – 3tuần tuần tuổi có thể dưới 10%, mặc dù mức độ nhiễm bệnh có thể cao • Tỷ lệ chết còn phụ thuộc vào việc kiẻm soát các bệnh nhiễm trùng kế phát do vi khuẩn, nấm hoặc virus. N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Triệu chứng – bệnh tích a. Triệu trứng Thể á cấp tính: gặpỞ những vịt ngan già hoặc trưởng thành, có các biểu hiện: • Bệnh xuất hiện các dấu hiệu lâm sàng kéo dài hơn • Ban đầu con vật biểu hiện chán ăn, chảy nước và yếu cơ di chuyển miễn cưỡng.
N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Triệu chứng – bệnh tích a. Triệu trứng Thể á cấp tính: •
Có dịch ở mắt và mũi. Mí mắt sưng và có màu đỏ.
•
Tiêu chảy phân trắng có thể thấy rõ ở nhiều loài thuỷ cầm
•
Lưỡi và xoang miệng phủ màng giả firbin
•
Con vật sống sót qua giai đoạn cấp tính có thể song sót, nhưng
bệnh kéo dài hơn.
Mắt sưng, đỏ. Tiêu chảy, lông xù, xơ xác N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Triệu chứng – bệnh tích a. Triệu trứng Thể mạn tính: Trong đàn, có nhiều con còi cọc, mỏ ngắn, thè lưỡi, chân đứng không vững do bị dị dạng. Mất lông (lông) quanh lưng và cổ, và đỏ da rõ rệt. Chất lỏng ascitic có thể được tích tụ trong bụng, khiến cho những con vật đứng trong tư thế giống chim cánh cụt N.V.MINH – 0975.515.383 Figure 8. Growth retardation and loss of feathers in chronic form of Derzsy’s disease.
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Triệu chứng – bệnh tích a. Triệu trứng Thể mạn tính: Trong đàn, có nhiều con còi cọc, mỏ
ngắn, thè lưỡi, chân đứng không vững do bị dị dạng. Mất lông (lông) quanh lưng và cổ, và
đỏ da rõ rệt. Chất lỏng ascitic có thể được tích tụ trong bụng, khiến cho những con vật
đứng trong tư thế giống chim cánh cụt N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Triệu chứng – bệnh tích
Tư thế đứng như chim cánh cụt
Vịt phân đàn mạnh, độ đồng đều rất thấp N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Triệu chứng – bệnh tích Thể mạn tính: Trong đàn, có nhiều con mỏ ngắn, thè lưỡi ra ngoài,.
N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Triệu chứng – bệnh tích Mỏ ngắn trong bệnh DERZSY
N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Triệu chứng – bệnh tích
Mỏ ngắn, lưỡi thè trong bệnh DERZSY N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Triệu chứng – bệnh tích b. Bệnh tích Thoái hoá xương, hoại tử đầu khớp đứng đi lại khó khăn Cơ tim, gan, thận viêm sưng và nhạt mầu. Xoang bụng chứa nhiều tương dịch, có khi đặc như gelatin. Viêm, xuất huyết niêm mạc ruột, có fibrin, tích nước trong xoang ngực. Figure 6. Sero-fibrineous perihepatitis and ascites in subacute form of Derzsy’s disease.
N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Triệu chứng – bệnh tích
Thoái hoá xương, hoại tử đầu khớp đứng đi lại khó khăn N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Triệu chứng – bệnh tích Viêm cata / fibrin/ hoại tử / viêm xuất huyết ở dạng cấp tính của bệnh Derzsy. Viêm xuất huyết ở tim, gan, có phủ fibrin
N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Chẩn đoán bệnh Chẩn đoán lâm sàng: Ngỗng ngan non (1-3 tuần tuổi) với hội chứng viêm đường hô hấp và tiêu hoá cấp, chết 100%. Chẩn đoán virus: phân lập virus trên phôi trứng 10 - 15 ngày hoặc trên các môi trường tế bào. Chẩn đoán miễn dịch : dùng các phương pháp trung hoà virus (VNT), phương pháp ELISA, phương pháp huỳnh quang gián tiếp (IFAT) và PCR để chẩn đoán bệnh N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Giải pháp phòng bệnh a. Điều trị Không có hoá dược điều trị bệnh Có thể điều trị bằng kháng huyết thanh sớm cho vịt, ngan, ngỗng bị bệnh b. Phòng bệnh Phòng bệnh bằng Vacxin nhược độc tiêm vào xoang bụng cho vịt, ngan, ngỗng con một ngày tuổi, sau 21 ngày tiêm nhắc lại lần 2. Đối với ngan, ngỗng sinh sản cần tiêm vacxin vô hoạt vào bắt đầu mùa đẻ trứng và giữa kỳ đẻ trứng. Miễn dịch kéo dài từ 6 – 8 tháng. Phát hiện sớm ngan, ngỗng bệnh để loại khỏi đàn Vệ sinh phòng bệnh: giữ sạch nguồn nước, thức ăn và đảm bảo chuồng trại, nơi chăn thả không bị ô nhiễm. Giảm các yếu tố Stress với ngan, ngỗng con (điều kiện thời tiết, dinh dưỡng và thức ăn, điều kiện chăn thả…) Không nhập ngan, ngỗng từ các khu vực có bệnh lưu hành. N.V.MINH – 0975.515.383
BỆNH DERZSY Ở VỊT – NGAN/Giải pháp phòng bệnh Đối với ngan, ngỗng sinh sản cần tiêm vacxin vô hoạt vào bắt đầu mùa đẻ trứng và giữa kỳ đẻ trứng. Miễn dịch kéo dài từ 6 – 8 tháng.
N.V.MINH – 0975.515.383