Quản lý động dục và xác định thời điểm phối giống trên heo

PIG HEALTH

ACADEMY

VÀ XÁC ĐỊNH THỜI ĐIỂM PHỐI GIỐNG TRÊN HEO Animal Health and Technical Team Nguyễn Văn Minh – Phạm Ngọc Khoẻ - Thạch Văn Mạnh

NỘI DUNG TRÌNH BÀY

PIG HEALTH

ACADEMY

KỸ THUẬT KIỂM TRA ĐỘNG DỤC TRÊN HEO NÁI

KỸ THUẬT KIỂM TRA ĐỘNG DỤC TRÊN HEO HẬU BỊ

KỸ THUẬT KIỂM TRA THỜI ĐIỂM PHỐI GIỐNG

KỸ THUẬT KIỂM TRA HEO LÊN GIỐNG - HEO NÁI CAI SỮA ü

Kiểm tra ngay sau khi chuyển nái cai sữa về khu nái khô và các ngày tiếp theo kiểm tra theo dõi các biểu hiện lên giống.

ü

Lưu ý: Một số nái do bị stress như khi ghép con, tách con... làm lên giống trên chuồng đẻ

ü

Heo nái cai sữa lên giống nhiều nhất từ 3 - 5 ngày sau cai sữa.

ü

Mục tiêu tỷ lệ heo nái cai sữa lên giống đạt khoảng 95%.

PIG HEALTH

ACADEMY

KỸ THUẬT KIỂM TRA HEO LÊN GIỐNG - HEO NÁI CAI SỮA QUAN SÁT BÊN NGOÀI

BIỂU HIỆN Ở NÁI CAI SỮA CHƯA LÊN GIỐNG ü Bên ngoài âm hộ không sưng, không phù nề ü Bên trong niêm mạc hồng, không xung huyết Lưu ý: Khi dùng tay kiểm tra bên trong âm hộ cần sát trùng hoặc đeo găng, thao tác nhẹ nhàng tránh gây trầy xước và xung huyết

PIG HEALTH

ACADEMY

QUAN SÁT BÊN TRONG

KỸ THUẬT KIỂM TRA HEO LÊN GIỐNG - HEO NÁI CAI SỮA

PIG HEALTH

ACADEMY

BIỂU HIỆN LÊN GIỐNG Ở NÁI CAI SỮA

Heo bồn chồn, đứng lên nằm xuống, ăn kém hoặc bỏ ăn, hay lên giống vào nửa đêm 21 – 23 giờ

KỸ THUẬT KIỂM TRA HEO LÊN GIỐNG - HEO NÁI CAI SỮA BIỂU HIỆN Ở NÁI CAI SỮA ĐƯỢC 1 – 2 NGÀY Bên ngoài âm hộ hơi sưng Bên trong âm hộ niêm mạc hơi hồng Lưu ý: Khi dùng tay kiểm tra bên trong âm hộ cần sát trùng hoặc đeo găng, thao tác nhẹ nhàng tránh gây trầy xước và xung huyết

PIG HEALTH

ACADEMY

KỸ THUẬT KIỂM TRA HEO LÊN GIỐNG - HEO NÁI CAI SỮA BIỂU HIỆN LÊN GIỐNG Ở NÁI CAI SỮA ĐƯỢC 03 NGÀY ü Bên ngoài âm hộ sưng, xung huyết màu đỏ, ü Bên trong niêm mạc âm hộ xung huyết màu đỏ hồng, ü Khi sờ cảm giác tay ấm hơn, chưa có dịch.

PIG HEALTH

ACADEMY

KỸ THUẬT KIỂM TRA HEO LÊN GIỐNG - HEO NÁI CAI SỮA

PIG HEALTH

ACADEMY

ü Biểu hiện lên giống sau khoảng 12h sẽ có dịch chảy ra. ü Lúc đầu dịch trong, loãng và chảy ra nhiều, sau đó đặc dần. ü Dịch trong có màu nhựa chuối, keo nhựa xoan, và không có mùi (phân biệt với dịch viêm) ü Dùng đen pin kiểm tra ban đêm từ 21 – 23h sẽ phát hiện dễ nhất, đặc biệt là heo động dục ngầm mà ban ngày khó phát hiện

PIG

HEALTH t kiÓm KỸ THUẬT KIỂM TRA HEO LÊN GIỐNG - HEO NÁIKü CAIthuËt SỮA

ACADEMY

BIỂU HIỆN LÊN GIỐNG Ở NÁI CAI SỮA ĐƯỢC 4 – 5 NGÀY ü Quan sát bên ngoài âm hộ thấy bắt đầu teo lại, màu hơi thâm ü Quan sát bên trong âm hộ: niêm mạc chuyển dần sang màu mận chín. ü Dịch âm hộ chuyển sang màu trắng đục (như nước gạo) và đặc sệt hơn. ü Heo nái thường sẽ chịu đực sau 12 tiếng động dục

KüTHUẬT thuËt tra heo -lªn gièng KỸ KIỂMkiÓm TRA HEO LÊN GIỐNG HEO HẬU BỊ

Tu i heo đạt t

PIG HEALTH

ACADEMY

8 tháng tr lên

Tr ng lư ng đạt t

130-150 kg

Heo phải lên gi ng ít nhất 2 l n.

Tiêu chuẩn phối giống đối với heo hậu bị ü ü ü ü ü

Phải ít nhất tu n Tuổi làm heo xong đạt từvacin 8 tháng trở 1lên

Trọng lượng đạt từ 130 -150 kg Heo phải lên giống ít nhất 2 lần. Được nuôi cách ly tối thiểu 2,5 – 3 tháng Phải làm xong QT vaccine ít nhất 1 - 2 tuần

KỸ THUẬT KIỂM TRA HEO LÊN GIỐNG - HEO HẬU BỊ QUAN SÁT BÊN NGOÀI

BIỂU HIỆN Ở HẬU BỊ CHƯA LÊN GIỐNG ü Bên ngoài âm hộ không sưng, không phù nề ü Bên trong niêm mạc hồng, không xung huyết Lưu ý: Khi dùng tay kiểm tra bên trong âm hộ cần sát trùng hoặc đeo găng, thao tác nhẹ nhàng tránh gây trầy xước và xung huyết

PIG HEALTH

ACADEMY

QUAN SÁT BÊN TRONG

KỸ THUẬT KIỂM TRA HEO LÊN GIỐNG - HEO HẬU BỊ

PIG HEALTH

ACADEMY

BIỂU HIỆN LÊN GIỐNG Ở HEO HẬU BỊ

Heo hậu bị thích nhảy lên lưng con khác hoặc để con khác nhảy lên lưng mình

KỸ THUẬT KIỂM TRA HEO LÊN GIỐNG - HEO HẬU BỊ

PIG HEALTH

ACADEMY

BIỂU HIỆN LÊN GIỐNG Ở HẬU BI - NGÀY THỨ 1 Bên ngoài âm hộ hơi sưng

Bên trong âm hộ hơi sung huyết, chưa có dịch

Lưu ý: Khi dùng tay kiểm tra bên trong âm hộ cần sát trùng hoặc đeo găng, thao tác nhẹ nhàng tránh gây trầy xước và sung huyết

KỸ THUẬT KIỂM TRA HEO LÊN GIỐNG - HEO HẬU BỊ BIỂU HIỆN LÊN GIỐNG Ở HẬU BI - NGÀY THỨ 2

ü Âm hộ sưng, sung huyết màu đỏ hồng ü Niêm mạc âm hộ sung huyết màu đỏ, ü Cảm giác tay ấm hơn, sau khoảng 12h – 14h có dịch chảy ra

PIG HEALTH

ACADEMY

PIG se physical and behavioral changes, mark them, and examine KỸ THUẬT KIỂM TRA HEO LÊN GIỐNG - HEO HẬU BỊ HEALTH

ACADEMY

QUAN SÁT BÊN NGOÀI

BIỂU HIỆN LÊN GIỐNG Ở HẬU BI NGÀY THỨ 3

QUAN SÁT BÊN TRONG

ü Âm hộ thâm tái ü Dịch đặc lại, ü Biểu hiện chịu đực

of Behavioral and Physical Signs of Approaching Estrus in Gilts

emaleswhen exhibiting these physical and behavioral changes, markPIGthe down the vulva isHEO examined but KỸand THUẬT KIỂM TRA LÊN GIỐNG - HEOsows HẬU BỊin estrus wil vulva swells (1) reddens significantly in gilts (2, center ACADEMY heat check. ends to redden in sows (3) quiver.

dual (Crates) versus Group (Pens) Housing Systems. Swell-

HEALTH

BIỂU HIỆN LÊN QUAN SÁT BÊN NGOÀI QUAN SÁT BÊN TRONG ucus may drip and hang from the vulva in response to the increasing GIỐNG Ở HẬU BI small sample can be smeared on the thumb, even before a significant NGÀY THỨ 3 hen pressed and stretched repeatedly between fingertips to determine s commonly called “thumb checking” and the theory behind it is that Âm hộ thâm tái cky as the sow approaches estrus. ü Non-estrus females usually clamp ü Dịch đặc lại,their tail and it may amined but sows in estrus will sometimes raise ü Biểu hiện chịu đực

Figure 1. Examples of Behavioral and Physical Signs of Approach

KỸ THUẬT KIỂM TRA HEO LÊN GIỐNG Dùng sơn đánh dấu lên giống ở đuôi

Kiểm tra heo lên giống

PIG HEALTH

ACADEMY

KỸ THUẬT KIỂM TRA THỜI ĐIỂM CHỊU ĐỰC

XÁC ĐỊNH THỜI ĐIỂM CHỊU ĐỰC

ü Thời gian: Vào đầu buổi sáng và đầu buổi chiều ü Số lần thử: Ngày thử 2 lần/ngày ü Người thử: Công nhân khu phối, kỹ sư

PIG HEALTH

ACADEMY

KỸ THUẬT KIỂM TRA THỜI ĐIỂM CHỊU ĐỰC

PIG HEALTH

ACADEMY

DÙNG HEO ĐỰC KIỂM TRA THỜI ĐIỂM CHỊU ĐỰC

1. Bố trí 2 heo đực ở bên ô thử heo

2. Đuổi heo cần kiểm tra vào ô thử

KỸ THUẬT KIỂM TRA THỜI ĐIỂM CHỊU ĐỰC

DÙNG HEO ĐỰC KIỂM TRA THỜI ĐIỂM CHỊU ĐỰC

ü Để heo cái làm quen với heo đực từ 1 – 2 phút trong ô thử ü Sau đó nhẹ nhàng vào chuồng để kiểm tra phản ứng của heo

PIG HEALTH

ACADEMY

KỸ THUẬT KIỂM TRA THỜI ĐIỂM CHỊU ĐỰC

KIỂM TRA CHỊU ĐỰC

PIG HEALTH

ACADEMY

1. Dùng tay ấn kích thích lên lưng và vùng âm hộ 2. Nhẹ nhàng ngồi lên lưng heo 3. Heo đứng im mê ì, tai dựng đứng, mắt lờ đờ

1

2

3

BP + O + S + Boar Exposur Signoret, et al., Pig Production, 1971

KỸ THUẬT KIỂM TRA THỜI ĐIỂM CHỊU ĐỰC

PIG HEALTH

ACADEMY

BIỂU HIỆN CHỊU ĐỰC

ü Heo chịu đực sẽ

S b b

quay mặt về phía heo nọc ü Heo đứng im mê ì, tai dựng lên ü Cho người ngồi lên lưng và đứng im

7

KỸ THUẬT KIỂM TRA THỜI ĐIỂM CHỊU ĐỰC SẮP XẾP HEO

ü Chuyển heo chịu đực về khu vực dành cho heo phối. ü Heo chịu đực được sắp xếp ở gần nhau. ü Kiểm tra số tai, gắn thẻ nái khớp chính xác với số tai ü Chuyển kẹp dành cho heo chờ phối

PIG HEALTH

ACADEMY

KỸ THUẬT KIỂM TRA THỜI ĐIỂM CHỊU ĐỰC DÙNG SƠN ĐÁNH DẤU HEO CHỊU ĐỰC

HEO CHỊU ĐỰC BUỔI CHIỀU

HEO CHỊU ĐỰC BUỔI SÁNG

PIG HEALTH

ACADEMY

THỜI ĐIỂM PHỐI GIỐNG THÍCH HỢP

PIG HEALTH

ACADEMY

MỘT SỐ LƯU Ý QUAN TRỌNG ü Heo hậu bị khi chịu đực thì phối ngay ü Heo cai sữa từ 5 ngày trở đi, khi chịu đực cũng cho phối ngay ü Heo có vấn đề: Chậm giống, sẩy thai, heo lốc…Khi chịu đực cho phối ngay. ü Heo cai sữa trước 5 ngày: Nếu chịu đực buổi sáng thì chiều phối, nếu chịu đực buổi chiều thì sáng hôm sau phối. ü Cách xác định các biểu hiện như sau:

PIG

THỜI ĐIỂM PHỐI GIỐNG THÍCH HỢP

HEALTH

ACADEMY

QUY LUẬT PHỐI GIỐNG DỰA VÀO THỜI GIAN CHỊU ĐỰC NHÓM HEO

Chịu đực

Thời gian phối

Hậu bị/loại

Sáng

S–C–S

Hậu bị/loại

Chiều

C–S–C

Nái dạ

Sáng

C–S–C

Nái dạ

Chiều

S–C–S

THỜI ĐIỂM PHỐI GIỐNG THÍCH HỢP

PIG HEALTH

ACADEMY

QUY LUẬT

ỰC Đ HỊU NG C Á HEO UỔI S B

Chiều

Chiều Sáng

THỜI ĐIỂM PHỐI GIỐNG THÍCH HỢP

PIG HEALTH

ACADEMY

QUY LUẬT ỰC Đ HỊU IỀU C H HEOUỔI C B

SÁNG

SÁNG

CHIỀU

PIG

THỜI ĐIỂM PHỐI GIỐNG THÍCH HỢP

HEALTH

ACADEMY

THỜI GIAN RỤNG TRỨNG VÀ ĐỘ DÀI ĐỘNG DỤC THEO TÍNH TỪ SAU CAI SỮA

Cai sóa tíi ®.D

3 ngµy

rông trøng = 41

(61) (53)

rông trøng = 37

4 ngµy

5 ngµy

rông trøng = 34

6 ngµy

(49)

rông trøng = 27 (38) 0

10

20

30

40

50

60

Giê ®.D

THỜI ĐIỂM PHỐI GIỐNG THÍCH HỢP

PIG HEALTH

ACADEMY

MỘT SỐ LƯU Ý QUAN TRỌNG ĐỐI VỚI HEO VẤN ĐỀ

•

Muốn kiểm soát tốt khu heo vấn đề (chậm giống, sảy thai, lốc….) ngoài các biện pháp chích thuốc, dồn ép, nhịn ăn, tạo stress… thì không được thiếu động tác đuổi đực để phát hiện cũng như kích thíc heo lên giống (bao gồm cả nhóm nái mới cai và hậu bị)

•

(Cần phải hiểu nhóm này biểu hiện lên giống rất mờ nhạt, dễ bị bỏ qua – do đó nếu không bắt giống kỹ thì các khâu làm trên không có ý nghĩa và heo vấn đề sẽ càng nhiều).

•

HEO VẤN ĐỀ NHIỀU LÀ KHỞI ĐẦU THẤT BẠI TRONG CẢI THIỆN NĂNG SUẤT TOÀN TRẠI!