Jan Siwiec

SJan Siwiec (1891 – 1961) Jan Skotnicki (1876 – 1968) Hipolit Szczerkowski (1895 – 1960) Kazimierz Szosland (1891 – 1944) Rodzina Szonertów

Jan Siwiec (1891 – 1961). Związany z ziemią żyrardowską i grodziską. Urodził się w Wólce Brzozokalskiej, mieszkał w Adamowie, ale przebywał także w Willi Niespodzianka.

Uczęszczał do gimnazjum w Grodzisku Mazowieckim. Jego

udział w wojnie polsko-bolszewickiej był dobrowolny, walczył

w obronie twierdzy Modlin. Po wojnie dołączył ponownie jako ochotnik do armii walczącej w III powstaniu śląskim. Podczas II wojny światowej brał czynny udział w Delegaturze Rządu na Kraj, nie zapominając o lokalnych aktywnościach, m.in. udzielał się w Radzie Głównej Opieki w Grodzisku.

W czasach PRL prezesował Związkowi Plantatorów Roślin Oleistych, należał też do grodziskiego PTTK, w 1959 roku otrzymał Krzyż Zasług PRL. Jego grób znajduje się na cmentarzu w Kuklówce.

Zniszczenia wojenne Grodziska Mazowieckiego, rok 1915. Domena Publiczna

Jan Skotnicki (trzeci od prawej). Fotografia ze zbiorów NAC

Jan Skotnicki (1876 – 1968). Wybitna postać ze świata sztuki mocno związana z Podkową Leśną, w której mieszkał, oraz z Grodziskiem Mazowieckim, w którym pracował.

Jan Skotnicki urodził się w Bobrownikach na Lubelszczyźnie,

a kształcił się w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu oraz

na ASP w Krakowie, będąc uczniem Jacka Malczewskiego, Leona

Wyczółkowskiego czy Józefa Mehoffera, czołowych przedstawicieli symbolizmu (Malczewski) i Młodej Polski (pozostali

artyści). Studiował w Paryżu. W 1920 r. walczył na froncie bolszewickim jako zwykły kanonier w I pułku artylerii polowej.

Po odzyskaniu niepodległości Skotnicki pełnił funkcję dyrektora departamentu w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Był też świadkiem zabójstwa prezydenta Gabriela Narutowicza w Zachęcie 16 grudnia 1922 r. W nowej, powojennej rzeczywistości, ze względu na swoją polityczną przeszłość, artysta nie mógł się odnaleźć. Wiemy, że większość jego prac stworzonych w Zakopanem i Warszawie została spalona.

W 1947 roku skupił się na pracy pedagogicznej wśród grodziskiej młodzieży, otwierając Ognisko Plastyczne (w którym do 1955 r. wykładał historię sztuki). Mieszkał w Podkowie Leśnej przy ulicy Bukowej 19.

Hipolit Szczerkowski (1895 – 1960). Grodziski nauczyciel, pedagog, animator życia kulturalnego w regionie. Mieszkał przy obecnej ulicy 11 Listopada, w okolicy byłej piekarni Bojewskich (obu budynków już nie ma).

Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. W latach

dwudziestych zainicjował budowę jednego z pierw-

szych szybowców w Polsce. W młodości piastował funkcję dowódcy grodziskiej straży. W grodziskich szkołach uczył gimnastyki, zakładał PTTK w Grodzisku Mazowieckim i stowarzyszenie sceniczne „Muza”, które następnie, w 1933 roku, przeobraziło się w Zespół artystyczny „Studio”. Podczas II wojny światowej finansowo wspierał działania konspiracyjne, a po jej zakończeniu fundował stypendia młodym grodziszczankom i grodziszczanom.

W Grodzisku znajdziemy jego ulicę (przynależną do Osiedla Bairda) oraz grób rodzinny.

Grodziskie Towarzystwo Ogniowe, 1906 r. Zdjęcie ze zbiorów Ośrodka Kultury Gminy Grodzisk Mazowiecki

Kazimierz Szosland (1891 – 1944). Urodzony pod Kaliszem, od młodości związany z wojskiem. Dwukrotny uczestnik Igrzysk Olimpijskich w jeździectwie (w 1924 roku w Paryżu i w 1928 w Amsterdamie).

Karierę wojskową rozpoczął w 1915 roku, wstępując do kawalerii

armii Imperium Rosyjskiego. Trzy lata później, w 1918 roku, ochotniczo wstąpił do 3 szwadronu 2 puł. Grochowskich im. gen. J. Dwernickiego, a podczas wojny polsko-bolszewickiej

walczył za Polskę w 2 Pułku Ułanów Grochowskich. Efektem jego dokonań było odznaczenie Krzyżem Walecznych i stopień podporucznika.

Po wojnie rozwinęła się jego sportowa pasja, jaką było jeździectwo, które rozwijał w Grudziądzu w Centrum Wyszkolenia Kawalerii.

Kiedy wybuchła II wojna światowa, miał za zadanie przetransportować konie z Grudziądza do Sarn. Niestety bombardowanie Góry Kalwarii wybiło większość koni, a sam Szosland postanowił się przedrzeć do Węgier. W okolicach Lwowa został pojmany przez Sowietów. Uciekł z niewoli i osiadł pod Grodziskiem Mazowieckim, gdzie prowadził konspiracyjne działania w ZWZ-AK polegające na dostarczaniu żywności partyzantom.