ใบความรู เรื่อง มวลอะตอมและมวลอะตอมเฉลี่ย ************************************************************************************* อะตอม มาจากภาษากรีก “Atomos” ซึ่งมีความหมายวาแบงแยกไมได ดังนั้นอะตอมจึงเปน อนุภาคที่เล็กที่สุดของธาตุที่ไมสามารถแบงแยกไดอีกโดยวิธีทางเคมี องคประกอบพื้นฐานของอะตอม ไดแก อิเล็กตรอน โปรตอน และนิวตรอน ซึ่งมีประจุไฟฟาเปน ประจุลบ ประจุบวก และเปนกลาง ตามลําดับ โดยโปรตอนและนิวตรอนรวมกันอยูตรงกลางของอะตอม เรียกวา นิวเคลียส และมีอิเล็กตรอนวิ่งอยูรอบ ๆ นิวเคลียส ดอลตันเชื่อวาอะตอมของธาตุตางชนิดกันจะมี มวลไมเทากัน จึงไดพยายามหามวลของอะตอมของธาตุแตละชนิด แตเนื่องจากอะตอมมีขนาดเล็กและมี มวลนอยมากจนนํามาชั่งไมได กลาวคืออะตอมที่มีขนาดเล็กที่สุดคืออะตอมของธาตุไฮโดรเจน มีมวล ประมาณ 1.66 x 10-24 กรัม และอะตอมที่ใหญที่สุดจะมีมวลไมเกิน 300 เทาของไฮโดรเจน เนื่องจาก อะตอมมีมวลนอยมาก และไมสะดวกแกการชั่งนั่นเอง ในทางปฏิบัติจึงใชวิธีเปรียบเทียบโดยพิจารณาวา อะตอมของธาตุหนึ่งมีมวลมากกวา หรือนอยกวาอะตอมของอีกธาตุหนึ่งกี่เทา คาที่ไดจากการเปรียบเทียบ ดังกลาวเรียกวา “มวลอะตอม”
การหามวลอะตอมโดยใชธาตุไฮโดรเจนเปนมาตรฐาน ดอลตันพบวาธาตุไฮโดรเจนเปนธาตุที่เบาที่สุด จึงเสนอใหใชไฮโดรเจนเปนธาตุมาตรฐานในการ เปรียบเทียบเพื่อหามวลของอะตอมของธาตุอื่น ๆ โดยกําหนดใหไฮโดรเจน 1 อะตอม มีมวล 1 หนวย หรือ 1 amu 1 amu = 1 atomic mass unit = 1.66 x 10-24 กรัม เมื่อใชธาตุไฮโดรเจนเปนมาตรฐานจึงกําหนดนิยามของมวลอะตอมดังนี้ “มวลอะตอม หมายถึง ตัวเลขที่บอกใหทราบวาธาตุนั้น 1 อะตอม มีมวลเปนกี่เทาของธาตุ ไฮโดรเจน 1 อะตอม” เขียนเปนสูตรแสดงความสัมพันธไดดังนี้ มวลของธาตุ 1 อะตอม มวลอะตอมของธาตุ = มวลของไฮโดรเจน 1 อะตอม ตัวอยางเชน 1. มวลอะตอมของธาตุคารบอน = 12.000 หมายความวาธาตุคารบอน 1 อะตอม มีมวลเปน 12.000 เทาของมวลของธาตุไฮโดรเจน 1 อะตอม 2. มวลอะตอมของธาตุคลอรีน = 35.453 หมายความวา ธาตุคลอรีน 1 อะตอมมีมวลเปน 35.453 เทาของมวลของไฮโดรเจน 1 อะตอม เปนตน