Πάσχα το Ελληνικό Ιδιοκτησία: ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ Μ. ΕΠΕ Εκδότης: Γεώργιος Αλ. Πώποτας Διευθύντρια Σύνταξης: Βάσω Σαμακοβλή Υπεύθυνη διαφημιστικού: Γαρυφαλλιά Ζαχαράκη Διαφημιστικό τμήμα: Ολίνα Στεργιοπούλου Φιλίτσα Κουτσογιάννη Δημιουργικό / Σελιδοποίηση: Δανάη Ποιμενίδου Βάσω Ζώγα Σπυρίδων Ευαγγέλου Γιάννης Μπίσδρας Ειδικός συνεργάτης: Μαρία Ζαφείρη
editorial
Μύρισε… Πάσχα Απρίλης ήταν και τότε… Η αυλή της γιαγιάς ασβεστωμένη, τα δέντρα φορτωμένα με τους ανθούς τους, τα λουλούδια να σκορπίζουν γενναιόδωρα το γλυκό άρωμά τους στο χώρο. Η μάνα έβαφε τα κόκκινα αβγά, ενώ στο φούρνο ψήνονταν τα τσουρέκια. Το σπίτι μύριζε πάστρα ενώ σε ξεχωριστή θέση στο καθιστικό για το Μεγάλο Σάββατο της Ανάστασης ήταν τα δώρα μας από τους νονούς: λαμπάδες, παπούτσια και ρούχα. Περιμέναμε πώς και πώς το μήνυμα της Ανάστασης του Κυρίου. Τις καμπάνες που θα χτυπήσουν χαρμόσυνα, τις ευχές που θα ανταλλάξουμε με τους δικούς μας ανθρώπους στην Εκκλησία υπό το θαμπό φως των λαμπάδων, τα αβγά που θα τσουγκρίσουμε και τέλος, το ψήσιμο του οβελία. Τα χρόνια πέρασαν, εμείς μεγαλώσαμε, αλλάξαμε συνήθειες… Τα έθιμα όμως δεν αλλάζουν. Απρίλης και πάλι. Ετοιμαζόμαστε να γιορτάσουμε ξανά το Πάσχα, τη μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης. Και πάλι οι νοικοκυρές βρίσκονται σε πυρετό προετοιμασιών: κουλούρια, τσουρέκια, η παραγγελία του οβελία και παράλληλα η καθαριότητα του σπιτιού. Βόλτες στην αγορά για το βαφτιστήρι που παρά την οικονομική στενότητα των τελευταίων χρόνων,
δεν έμεινε ποτέ… παραπονεμένο. Πάντα είχε τη λαμπάδα του κι ένα ζευγάρι παπούτσια όπως το απαιτεί το έθιμο για να φορέσει τη Λαμπρή. Ολοι περιμένουμε πώς και πώς τη γιορτή για να καθίσουμε γύρω από το ίδιο τραπέζι με την οικογένεια και τους φίλους μας, που μας στερούν οι ξέφρενοι ρυθμοί της καθημερινότητας. Πόσο λατρεύουμε όλοι αυτοί τις μέρες που μας γεμίζουν μια γλυκιά μελαγχολία, καθώς ζούμε μέσα από τα μυστήρια της Μεγάλης Εβδομάδας τα Πάθη του Κυρίου, γνωρίζουμε όμως ότι θα έρθει η Ανάσταση. Μια Ανάσταση που θα μας βρει και πάλι με αγαπημένα πρόσωπα να καθόμαστε γύρω από το ίδιο τραπέζι, να τσουγκρίζουμε κόκκινα αβγά και τα ποτήρια με το κρασί, αναφωνώντας το χαρμόσυνο μήνυμα «Χριστός Ανέστη». Αυτό είναι το Ελληνικό Πάσχα που είναι κυρίως στις ψυχές μας, στα πρόσωπα των αγαπημένων μας. Χρόνια πολλά και καλά σε όλους. Καλή Ανάσταση και Καλό Πάσχα.
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015
ΠΑΣΧΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ 3
Πάσχα στο Πήλιο Αναπόσπαστο μέρος της μεγαλύτερης γιορτής της ορθόδοξης εκκλησίας, του Πάσχα, αποτελούν τα διάφορα λατρευτικά έθιμα της μεγάλης εβδομάδας. τα άγια πάθη και η ανάσταση του θεανθρώπου συνοδεύονται και από διάφορα λαογραφικά στοιχεία, τα οποία, βεβαίως, συναντώνται και στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδος, εδώ όμως στη μαγνησία, και ιδιαίτερα στο Πήλιο, βιώνονται με ένα αλλιώτικο τοπικό χρώμα, που κάνει το πηλιορείτικο Πάσχα να ξεχωρίζει. Από το Σάββατο του Λαζάρου, τα μικρά κορίτσια, "τα λαζαράκια", με ανθοστόλιστα καλαθάκια γυρνούν από σπίτι σε σπίτι "τραγουδώντας το Λάζαρο". την Κυριακή των βαΐων, οι νιόπαντρες γυναίκες θα προσφέρουν στην εκκλησία τα "βάγια", για να μοιραστούν από τον ιερέα μετά τη θ. λειτουργία. είναι μικρά μπουκετάκια με κλωνάρια δάφνης, γαρύφαλλα, καμέλιες και βιολέτες. από το βράδυ της Κυριακής των βαΐων μέχρι την Κυριακή του Πάσχα οι εκκλησίες των χωριών του Πηλίου γεμίζουν από χωριανούς, αλλά και από αρκετούς επισκέπτες, που καταφθάνουν για να γιορτάσουν με γνήσιο τρόπο τη μεγάλη αυτή γιορτή. τη μ. πέμπτη ετοιμάζονται στα σπίτια τα διάφορα γλυκά και τσουρέ-
κια για το πασχαλινό τραπέζι και συνήθως αυτή την ημέρα βάφονται από τις νοικοκυρές τα κόκκινα αυγά. Πολλοί είναι οι πιστοί που το πρωί της Μ. πέμπτης θα κοινωνήσουν στη θ. λειτουργία, ενώ το βράδυ, μετά την ακολουθία της σταύρωσης του χριστού, σε κάποια χωριά μαζεύονται στις εκκλησίες αρκετές ηλικιωμένες γυναίκες για να "ξενυχτίσουν" τον εσταυρωμένο. το ίδιο γίνεται και τη Μ. παρασκευή στον επιτάφιο. Τη Μ. παρασκευή πρωί-πρωί τα αγόρια τραγουδούν, περιφερόμενα από σπίτι σε σπίτι, το "σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα...". Το "μοιρολόγι" αυτό της παναγίας σε μερικά χωριά του Πηλίου το λένε τη μ. πέμπτη. εν τω μεταξύ από πολύ νωρίς το πρωί της μ. παρασκευής, οι νέες κοπέλες των χωριών καταγίνονται με το στολισμό του επιταφίου με άνθη από τις αυλές και αγριολούλουδα από τους αγρούς. αφού στολιστεί πλέον κάθε επιτάφιος, μεταφέρεται στο κέντρο του ναού και αρχίζει η ακολουθία της αποκαθηλώσεως. Στη συνέχεια, αγόρια και κορίτσια, χωρισμένα σε ομάδες, ψάλλουν τα εγκώμια: "η ζωή εν τάφω..." και όλοι, μικροί και μεγάλοι, περνούν σταυρωτά κάτω από τον επιτάφιο, για να πάρουν την ευλογία του. το βράδυ ξεκινά από τις εκκλησίες μία μεγάλη πομπή, που ακολουθεί την περιφορά του επιταφίου μέσα στους δρόμους και τα καλντερίμια, με κατάληξη την πλατεία κάθε χωριού. εκατοντάδες οι φλογίτσες από τα κε-
ριά που κρατούν οι πιστοί, δίνουν ένα ξεχωριστό χρώμα και δημιουργούν κατάνυξη. τον επιτάφιο σηκώνουν στους ώμους τα νέα παλικάρια, και με επικεφαλής τον ιερέα, τούς ψάλτες και τα εξαπτέρυγα ξεκινούν την περιφορά. μετά την επιστροφή στο ναό, ο επιτάφιος υψώνεται μπροστά στην κεντρική είσοδο, για να περάσουν από κάτω οι πιστοί. Το μ. Σάββατο το βράδυ, όταν σημά-
νουν πανηγυρικά οι καμπάνες των εκκλησιών, θα συνταχτούν όλοι λαμπροφορεμένοι, κρατώντας στα χέρια τους τις λευκές λαμπάδες, που θα τις ανάψουν με το άγιο φως, όταν ακουστεί ο ιερέας να ψάλλει το "δεύτε λάβετε φως...". στη συνέχεια θα γίνει η ακολουθία της αναστάσεως στον περίβολο κάθε ναού και μετά την ανάγνωση του αναστάσιμου ευαγγελίου ψάλλετε ο θριαμβικός ύμνος: "χριστός ανέ-
στη...". φωτοβολίδες, βαρελότα και κάθε λογής φωτεινό και ηχηρό πυροτέχνημα, ακούγονται την ώρα που ψάλλετε διαδοχικά από τους ιερείς και τους ψάλτες, ενώ οι καμπάνες, συμμετέχοντας στην όλη θριαμβική ατμόσφαιρα, μεταφέρουν με τον χαρμόσυνο ήχο τους το μήνυμα της αναστάσεως του χριστού σε κάθε περιοχή. όλοι θα ευχηθούν μεταξύ τους και θα ανταλλάξουν τον ασπασμό της αγάπης. Τα πάντα λάμπουν γύρω, όλα δείχνουν κάτι το ξεχωριστό, οι καρδιές και οι όψεις των πιστών φανερώνουν τη χαρά και τη δόξα που χαρίζει σε όλους ο αναστάς κύριος. μετά την ανάσταση και την αναστάσιμη θεία λειτουργία θα επιστρέψουν στα σπίτια τους και με τις αναμμένες λευκές λαμπάδες θα σχηματίσουν έναν ή τρεις σταυρούς στα υπέρθυρα των σπιτιών τους και με το ίδιο αναστάσιμο άγιο φως θ' ανάψουν και το καντήλι στο εικονοστάσι και θα φροντίζουν να το διατηρούν αναμμένο για 40 ημέρες, μέχρι της αναλήψεως. στη συνέχεια, όλη η οικογένεια, αφού γεύτηκε στην αναστάσιμη θεία λειτουργία τον άρτο της ζωής, θα γευτεί στο πασχαλινό τραπέζι και την πλούσια υλική τροφή. Ολα τα παραπάνω, μαζί με αρκετά άλλα λαογραφικά και λειτουργικά έθιμα, δίνουν ένα ξεχωριστό χρώμα στο πηλιορείτικο Πάσχα, που όσοι το βιώσουν θα τους μείνει αλησμόνητο. κείμενο: Aπ. N. Zαχαρός, Διδάκτωρ Θεολογίας ΠΗΓΗ: http://www.e-istoria.com/
4 ΠΑΣΧΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ
Αρνί ή κατσίκι για το Πάσχα; Λίγες μέρες έχουν μείνει για το Πάσχα και εμείς ως γνήσιοι Έλληνες καλούμαστε να αγοράσουμε τον οβελία. Εδώ μπαίνει το δίλημμα, αρνί ή κατσίκι; Βασικά είναι θέμα γούστου. Μετά, η διαφορά είναι στην τιμή. Το κατσίκι είναι πάντοτε ακριβότερο από το αρνί. Άλλη μια διαφορά είναι στη γεύση. Λένε ότι το κατσίκι είναι πιο νόστιμο από το αρνί (που συνήθως λένε οτι έχει μια χαρακτηριστική μυρωδιά). Η τρίτη και σημαντικότερη διαφορά ανάμεσα στα δύο κρέατα είναι η ποσότητα λίπους που περιέχουν. Εδώ το αρνί υπερτερεί από το κατσίκι. Για παράδειγμα τα 100 γραμ.κρέατος αρνιού έχουν 15% περιεκτικότητα σε λίπος και μας επιβαρύνουν με 242 θερμίδες., Αντίθετα τα 100 γραμ. κατσικιού έχουν 2,3 γραμ. λίπος και μας επιβαρύνουν με 110 θερμίδες. Στην τελική επιλογή μας, παίζει ρόλο και η ποσότητα κρέατος που έχουν τα δύο είδη και τα άτομα που θα καταναλώσουν το σουβλιστό. Σε γενικές γραμές τα κατσίκια έχουν λιγότερο κρέας από τα αρνιά ( μιλώντας πάντοτε για ζώα γάλακτος, αρνιά ή κατσίκια έως 8 κιλά). Σ' αυτά τα κιλά η μυρωδιά του αρνιού δεν είναι έντονη).
Πως όμως ξεχωρίζουμε τα δυο κρέατα; Το πρώτο χαρακτηριστικό του κατσικιού είναι η ουρά του.Είναι πάντοτε στραμένη προς τα επάνω με την άκρη της να έχει ίσιες τρίχες. Το δεύτερα είναι το κεφάλι του ζώου. Το κατσίκι έχει
επίπεδο κεφάλι, ενώ τα αρνιά έχουν “καρούμπαλο” που ξεκινά από τα μάτια και φτάνει έως τη μύτη. Και στις δύο περιπτώσεις ανεξάρτητα αν είναι αρνί ή κατσίκι η σάρκα του πρέπει να έχει χρώμα ζωηρό και ανοικτό ροζ.
ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
6 ΠΑΣΧΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
Το καφεδάκι σας!!!
Ο καφές είναι αδιαμφισβήτητα το πιο δημοφιλές ρόφημα παγκοσμίως με περίπου 1,6 δισεκατομμύρια «πιστούς» να τον απολαμβάνουν καθημερινά. Ωστόσο η προέλευση του έχει γίνει κατά καιρούς αφορμή για διαμάχες, για το αν η πατρίδα του καφέ είναι η Βραζιλία ή η Αφρική. Την απάντηση σε αυτή την αντιπα-
ράθεση έρχεται να δώσει το σχεδιάγραμμα της Βρετανικής εταιρείας design, Datadial, στο οποίο παρουσιάζεται όλη η ιστορία του καφέ από την πρώτη στιγμή της ανακάλυψης του μέχρι τις μέρες μας, αλλά και το μέλλον του τα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με το infographic της Datadial, τον καφέ ανακάλυψε πρώτος ένας θρησκευτικός μαθητής ονόματι Ομάρ, ο οποίος βρισκόταν εξόριστος στην έρημο και έμαθε να επιβιώνει με σπόρους και
καρπούς από τα δέντρα. Εχοντας πολύ χρόνο στη διάθεση του, εξερεύνησε όλους τους πιθανούς τρόπους «μαγειρέματος» των καρπών και πειραματίστηκε με τους σπόρους του καφέ, διαπιστώνοντας ότι ο καλύτερος τρόπος χρήσης τους ήταν το βράσιμο. Μετά την ανακάλυψη αυτή, ο καφές έγινε σιγά σιγά δημοφιλής στις μουσουλμανικές κοινότητες της Αφρικής και στη Μέση Ανατολή και σιγά σιγά ανακάλυπταν νέους τρό-
πους ψησίματος των θαυματουργών αυτών σπόρων. Κάπως έτσι γεννήθηκε και ο λεγόμενος «Τούρκικος καφές» που αποτελεί μία από τις παλαιότερες και διασημότερες μεθόδους παρασκευής καφέ. Στα πλαίσια του πειραματισμού, οι Γάλλοι εισήγαγαν το «φίλτρο» το 1710, δημιουργώντας τον διάσημο Γαλλικό καφέ. Στη συνέχεια, ακολούθησαν οι βραστήρες και οι καφετιέρες φίλτρου, ωστόσο η πρώτη ηλεκτρική
καφετιέρα δεν εμφανίστηκε νωρίτερα από το 1970. Οσο για τον εσπρέσο είναι καθαρά Ιταλική εφεύρεση και εμφανίστηκε αρκετά αργά, το 1884. Προς το παρόν η παγκόσμια λατρεία του καφέ δεν έχει μειωθεί στο ελάχιστο, ενώ το μέλλον του προβλέπεται λαμπρό, αφού ήδη εταιρείες όπως η AeroPress πειραματίζονται με νέες μεθόδους για να δημιουργήσουν την τέλεια γεύση του καφέ.
10 ΠΑΣΧΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
Ασφάλεια στο Σπίτι Η κρίση στην Ελλάδα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της εγκληματικότητας και των περιστατικών διαρρήξεων κατοικιών. Η εγκατάσταση συστημάτων ασφαλείας και οι υπηρεσίες φύλαξης και επιτήρησης χώρων από υπεύθυνες εταιρείες θεωρούνται ο καλύτερος τρόπος για να κρατήσετε τους ανεπιθύμητους μακριά από τον χώρο σας, προστατεύοντας παράλληλα την περιουσία σας. Εάν οι οικονομικές σας δυνατότητες είναι περιορισμένες αυτό τον καιρό και το κόστος ενός συστήματος ασφαλείας σπιτιού, (η καλύτερη λύση για την προστασία του σπιτιού ) σας φαίνεται ιδιαίτερα μεγάλο, τότε, τηρήστε ορισμένους κανόνες αυτοπροστασίας για να αποτρέψετε τους “απρόσκλητους επισκέπτες” της νύκτας. Ασφαλίστε τα παράθυρά σας, βάζοντας πτυσσόμενα κάγκελα στα παράθυρα που έχουν πρόσβαση από έξω. • Οι Θωρακισμένες πόρτες παρόλο που έχουν κόστος αγοράς, είναι μια αποτελεσματική και διαχρονική λύση. • Αλλιώς κρατήστε τις κλειδαριές του σπιτιού σε άριστη κατάσταση. • Ανάψτε τα φώτα όταν λείπετε από το σπίτ ή το βράδυ κατά τη διάρκεια της νυκτερινής κατάκλησης. • Αγοράστε έναν σκύλο-φύλακα. Έχει αποδειχθεί ότι οι κλέφτες αποτρέπονται με το γαύγισμα. • Σκεφτείτε την εγκατάσταση αυτόνομων συναγερμών πόρτας – παραθύρου • Και φυσικά, μπορείτε να επιλέξετε πακέτο φύλαξης, που θα παρέχει και την περιμετρική προστασία του χώρου, την οποία αναλαμβάνει κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό φύλαξης με περιπολίες. Ανάλογα με τη συμφωνία, οι περιπολίες μπορεί να αφορούν όλο το 24ωρο ή μόνο τις βραδινές ώρες.
Ασφάλεια από τα πυροτεχνήματα
Σε όλους αρέσουν τα πυροτεχνήματα τα οποία χρησιμοποιούμε κυρίως το Πάσχα. Χωρίς την απαιτούμενη προσοχή, όμως, τα πυροτεχνήματα μπορούν να αποτελέσουν αιτία σοβαρού τραυματισμού .... Σε όλους αρέσουν τα πυροτεχνήματα τα οποία χρησιμοποιούμε κυρίως το Πάσχα. Χωρίς την απαιτούμενη προσοχή, όμως, τα πυροτεχνήματα μπορούν να αποτελέσουν αιτία σοβαρού τραυματι-
σμού τόσο για αυτόν που τα χρησιμοποιεί, όσο και για τους γύρω του. Για το λόγο αυτό: • Προσέχουμε τι είδους πυροτεχνήματα αγοράζουμε και από που, γιατί ορισμένα από αυτά μπορεί να είναι επικίνδυνα • Δεν κατασκευάζουμε μόνοι μας πυροτεχνήματα, διότι κινδυνεύουμε να πάθουμε σοβαρά εγκαύματα. • Δε μεταφέρουμε δυναμιτάκια στην τσέπη μας. Με την τριβή και μόνο, είναι δυνατόν να ανάψουν και να προκαλέσουν σοβαρά εγ-
καύματα. • Δεν πετάμε δυναμιτάκια σε άλλους, ούτε αστειευόμενοι. • Προσέχουμε να μην ανάβουμε βεγγαλικά κοντά στο πρόσωπο, στα μαλλιά και σε εύφλεκτα υλικά. • Δε χρησιμοποιούμε πυροτεχνήματα μέσα σε πολύ κόσμο, για να μην τραυματίσουμε κάποιον άθελά μας. • Δε χρησιμοποιούμε πυροτεχνήματα κοντά σε ξερά χόρτα, για να μην προκαλέσουμε πυρκαγιά. Πηγή: pedtrauma.gr
14 ΠΑΣΧΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ
ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
Ντουμπάι: όταν η ματαιοδοξία συναντά την υπερβολή Ξενοδοχεία 7 (!) αστέρων με τοίχους από ατόφιο χρυσάφι, τεχνητά νησιά σε σχήμα φοίνικα, χιλιόμετρα χρυσής παραλίας, πολυτέλεια που ζαλίζει και υπερβολή στον ύψιστο βαθμό. Σίγουρα, θα καταλάβατε, πως αναφερόμαστε στον πιο «υπερβολικό» προορισμό του πλανήτη, το ασύγκριτο Ντουμπάι.
Όσο για τα υπόλοιπα, λιγότερο «διάσημα» εμιράτα, ο επισκέπτης, πάντα θα έχει κάτι νέο να ανακαλύψει. Πολύχρωμα σουκς, ήρεμα ψαροχώρια, αξέχαστα τοπία σε βουνά σε θάλασσες και πάνω από όλα, μια κουλτούρα, μοναδική στον κόσμο, που όμοιά της δεν θα βρείτε πουθενά αλλού.
Ήλιος, ζεστή θάλασσα, σμαραγδένια νερά αλλά και λιμουζίνες, υπερπολυτελή ξενοδοχεία, τεράστια εμπορικά κέντρα, καυτή έρημος, καραβάνια με καμήλες και χιονοδρομικό κέντρο στην έρημο! Όλα αυτά και πολλά περισσότερα θα συναντήσει ο ανυποψίαστος επισκέπτης μόλις πατήσει το πόδι του στο Ντουμπάϊ της υπερβολής. Εδώ, παύει να λειτουργεί η ανθρώπινη λογική και την σκυτάλη παίρνει η ματαιοδοξία και η υπερβολή. Σε μια προσπάθεια να αποδείξουν στον πλανήτη, οι ζάμπλουτοι εμίρηδες, πως ο τόπος τους, δεν θα «σβήσει» τώρα που τα αποθέματα του πετρελαίου μειώνονται δραματικά, αποφάσισαν να μετατρέψουν το Ντουμπάϊ σε μια Disneyland για ενήλικες. Κάθε εμιράτο από τα 7 συνολικά, έχει τα δικά του, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. «Βασιλιάς» όλων χρήζεται το κοσμοπολίτικο Ντουμπάι ενώ στα χνάρια του βαδίζει το Άμπου Ντάμπι, που τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να κλέψει λίγη από τη λάμψη του κοσμοπολίτικου εμιράτου.
Η πρώτη λέξη, που θα σας έρθει στο μυαλό, πριν καν πατήσετε το πόδι σας στο Ντουμπάι, είναι η «υπερβολή». Αρκεί να ρίξετε μια ματιά από το παράθυρο του αεροπλάνου σας καθώς θα προσγειώνεστε για να αντιληφθείτε, πως τίποτα δεν είναι τυχαίο σε αυτή τη σπιθαμή γης... Τα περίφημα Palm Islands, τα τε-
Αρχιτεκτονικά θαύματα
υπερπολυτελείς βίλες με πισίνες και κήπους πλάι στη θάλασσα και αχανή εμπορικά κέντρα, βρίσκονται σε κάθε «κλαδί» των πιο εντυπωσιακών «φοινίκων» του κόσμου.
Όταν χιονίζει στην έρημο... χνητά νησιά σε σχήμα κοκοφοίνικα, που κατασκευάστηκαν μέσα στη θάλασσα, σίγουρα θα σας δώσουν μια πρώτη «γεύση» για το τι πρόκειται να επακολουθήσει στο ταξίδι σας. Χτισμένα αρχικά για να δημιουργήσουν μεγαλύτερη έκταση παραλίας στο εμιράτο, τα νησιά Palm, αποτελούν σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα κατασκευαστικά θαύματα του σύγχρονου κόσμου. Πανύψηλοι ουρανοξύστες,
Σχεδόν κανείς δεν θα μπορούσε να προβλέψει, πως τα γραφικά και φτωχικά ψαροχώρια, που αποτελούσαν κατά κύριο λόγο το βασικότερο «σκηνικό» του Ντουμπάϊ, θα μεταμορφώνονταν μέσα σε λίγα χρόνια στο πιο εντυπωσιακό σημείο του πλανήτη. Όμως, όπως κάθε μύθος οφείλει να ξεπερνά τον εαυτό του για να διατηρήσει τη λάμψη του έτσι και το Ντουμπάϊ, συνέχισε να προχωρά στο δρόμο της
υπερβολής. Και επειδή πάντα ψάχνουμε αυτό που μας λείπει, έτσι και οι κάτοικοι του Ντουμπάι, που φαινομενικά τα είχαν όλα, ζήλεψαν από τη δύση ένα… χιονοδρομικό κέντρο! To Ski Dubai είναι ένα τεράστιο χιονοδρομικό κέντρο, έκτασης 22.500 τ.μ. καλυμμένο εξ ολοκλήρου με τεχνητό χιόνι. Διαθέτει πέντε πίστες διαφορετικής δυσκολίας, lift, snow parks για παιχνίδια στο χιόνι, σχολές εκμάθησης σκι και ότι άλλο βάλει ο νους σας σε ένα απολύτως τεχνητό αλλά και απολύτως ρεαλιστικό περιβάλλον, που σε τίποτα δεν προδιαθέτει για τους 47 βαθμούς Κελσίου, που θα σας αγκαλιάσουν, μόλις αποχωριστείτε τα παγοπέδιλά σας και
βγείτε έξω... Αν λοιπόν, το μόνο, που γνωρίζατε ως τώρα για το Ντουμπάι, ήταν το εντυπωσιακό ξενοδοχείο Burj Al Arab, με το χαρακτηριστικό σχήμα όρθιου καταρτιού πλοίου, τους τοίχους από ατόφιο χρυσάφι (!) και το ιλιγγιώδες ύψος των 321 μέτρων, τότε μάλλον έχετε χάσει επεισόδια... Εφοδιαστείτε με το γεμάτο περιέργεια βλέμμα σας και ξεκινήστε μια βόλτα στο εμιράτο της υπερβολής. Νοικιάστε ένα παραδοσιακό πλεούμενο ταξί για να κάνετε μια βόλτα στο «παλιό» Ντουμπάι, και να γνωρίσετε, κάποια μέρη που δεν έχουν αλωθεί από την επίδειξη της ανθρώπινης ματαιοδοξίας.
16 ΠΑΣΧΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ
ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ
ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
Οταν το Μινιόν ήταν περίπτερο Μια ελληνική πρωτοτυπία που απλώθηκε παντού! Τα περίπτερα στη χώρα μας είναι κομμάτι της κοινωνίας εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Η μορφή τους όπως την ξέρουμε, είναι Ελληνική ιδιαιτερότητα και πρωτοτυπία, που όμως παρέχει ευκολία και πρακτικότητα στην καθημερινότητα μας, και τη δικιά μας και των τουριστών. Πως όμως ξεκίνησαν και πότε ξεκίνησαν; Στην αρχή , ήταν μικρά καπνοπωλεία, που εμφανίστηκαν αμέσως μετά την πρώτη ίδρυση του Ελληνικού κράτους στο Ναύπλιο και λίγο μετά μεταφέρθηκαν και στην Αθήνα. Σιγά-σιγά τα προϊόντα που πωλούσαν πλήθαιναν (το αθάνατο εμπορικό δαιμόνιο λειτούργησε καλά) και έτσι έφτασε στις προθήκες τους το πρώτο φιλολογικό περιοδικό, το «Ίρις» το οποίο πωλούνταν προς 25 λεπτά. Από το 1889 ξεκίνησε η χορήγηση αδειών σε τραυματίες πολέμου και έτσι ξαφνικά ο αριθμός τους μεγάλωσε κατά πολύ. Την εποχή που ο μόνος τρόπος ενημέρωσης ήταν οι εφημερίδες, έγιναν γρήγορα κι αυτές μέρος της αυξανόμενης γκάμας προϊόντων περιπτέρου, βοηθώνας στην ανάπτυξή τους. Από το 1940 και μετά στα περίπτερα άρχισαν να πωλούνται ζαχαρώδη και αναψυκτικά, πορτοκαλάδες και γκαζόζες, φυλλαράκια της πρώτης τσίχλας με γεύση δυόσμου και κανέλας. Μετά ήρθαν οι
σοκολάτες! Την δεκαετία του '50 και του '60 που είναι και οι δεκαετίες της μεγάλης εσωτερικής μετανάστευσης από τα χωριά στα μεγάλα αστικά κέντρα, πλήθος ανθρώπων συρρέει στην Αθηνα και στις μεγάλες πόλεις. Τότε, που η επικοινωνία με το χωριό γίνονταν μόνο με αλληλογραφία, στα περίπτερα άρχισαν να μπαίνουν τα πρώτα τηλέφωνα του ΟΤΕ. Τότε που τα τηλέφωνα στο σπίτι κόστιζαν μια περιουσία, τα περίπτερα με τις τηλεφωνικές τους συσκευές και τα τηλέφωνα με μετρητές, και αργότερα τα κόκκινα τηλέφωνα με τους κερματοδέκτες (οι μεγαλύτε-
Συνταγή για τσουρέκι
ροι σε ηλικία θα τα θυμούνται), αποτέλεσαν το μέσον επικοινωνίας με τους μακρινούς και όχι μόνο συγγενείς. Τότε τα περίπτερα έγιναν το πλέον σημαντικό στέκι της γειτονιάς, και οι περιπτεράδες ξέρουν τα πάντα για τους πάντες στη γειτονιά, (φυσικά, αφού ακούν τα πάντα θέλοντας και μή απο τα τηλεφωνήματα). Εκείνη την εποχή αλλάζει και η νομοθεσία. Μπαίνουν περιοριστικοί όροι στις αποστάσεις μεταξύ των περιπτέρων γίνονται όλα ομοιόμορφα και ομοιόχρωμα με ίδιες διαστάσεις για όλη την Ελλάδα. Αποκτούν ρολά για την ασφάλειά τους και βάζουν ψυγείο για τα αναψυκτικά.
Τι χρειαζόμαστε: • 150 γρ. Flora με βούτυρο λιωμένο • 400 ml γάλα χλιαρό 3,5 % λιπαρά • 2 ½ φλιτζάνια του τσαγιού ζάχαρη • 1 κ. γλ. μαχλέπι τριμμένο • ξύσμα και χυμό από ½ πορτοκάλι • 50 γρ. μαγιά σε πάστα • 7 αυγά • 2 ½ κιλά αλεύρι κατάλληλο για τσουρέκια • μισό ποτήρι χλιαρό νερό Πώς το κάνουμε: 1. Τοποθετούμε ένα μικρό σκεύος επάνω στην εστία σε χαμηλή θερμοκρασία και βάζουμε μέσα το γάλα, τη ζάχαρη, το μαχλέπι, τη μαγιά, το χυμό και το ξύσμα πορτοκαλιού ανακατεύοντας μέχρι να διαλυθεί η μαγιά. Το μίγμα πρέπει να έχει χλιαρή θερμοκρασία. Κατεβάζουμε το σκεύος από την εστία και το αφήνουμε στην άκρη. 2. Στη συνέχεια, σε 2 διαφορετικά μπολ χτυπάμε ξεχωριστά τους κρόκους και τα ασπράδια ελαφρά σε μαρέγκα, λιώνουμε το Flora Soft με βούτυρο και το κρατάμε στην άκρη. Στον κάδο του μίξερ χτυπάμε τους κρόκους και τα ασπράδια μαζί με το μισό αλεύρι και συμπληρώνουμε με το μισό χλιαρό μίγμα που έχει τη μαγιά και ξεκινάμε το ζύμωμα. Επαναλαμβάνουμε την ίδια διαδικασία με το υπόλοιπο αλεύρι και το υπόλοιπο χλιαρό μίγμα με τη μαγιά και αρχίζουμε να ξαναζυμώνουμε σε χαμηλή ταχύτητα και μετά σε δυνατή. Κατόπιν, προσθέτουμε το λιωμένο Flora Soft με βούτυρο. 3. Συνεχίζουμε να ζυμώνουμε μέχρι να γίνει μια μαλακή και εύπλαστη ζύμη χωρίς να κολλάει στα χέρια μας. 4. Τη βάζουμε σε ένα μπολ, για 50-60’, με μια πετσέτα από πάνω σε θερμό μέρος για να διπλασιαστεί ο όγκος της. 5. Αφού φουσκώσει, κόβουμε με το μαχαίρι μας κομμάτια από τη ζύμη, τα τοποθετούμε σε αλευρωμένο πάγκο και πλάθουμε μακριά μπαστούνια, δημιουργώντας πλεξούδες και τις τοποθετούμε σε αλειμμένο ταψάκι με Flora Soft με βούτυρο. 6. Τέλος, με ένα πινέλο αλείφουμε τα τσουρέκια με λίγο λιωμένο Flora Soft με βούτυρο και πασπαλίζουμε με το φιλέ αμυγδάλου. Ψήνουμε στους 200 °C για περίπου 50-60’ σε προθερμασμένο φούρνο. Πηγή: Οι συνταγές της παρέας
ΠΑΣΧΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ 17
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015
Προζύμι Τι είναι τελικά και πόσο μας ωφελεί; Το προζύμι θα λέγαμε ότι είναι το αποτέλεσμα της ζύμωσης ανάμεσα στο αλεύρι και το νερό. Όταν το αλεύρι και το νερό αναμειγνύονται, το άμυλο που βρίσκεται στο αλεύρι απορροφά το νερό και ως αποτέλεσμα μέρος του αμύλου μετατρέπεται σε σάκχαρα. Οι διάφοροι μικροοργανισμοί που υπάρχουν στο άλευρο ή στο περιβάλλον, τρέφονται από αυτά τα σάκχαρα, με αποτέλεσμα άλλοι να παράγουν διοξείδιο του άνθρακα και αιθανόλη, δηλαδή αλκοόλ και άλλοι να προσφέρουν τα αντίστοιχα οξέα που δίνουν την όξινη γεύση. Στα περισσότερα άλευρα υπάρχουν μεγάλες τιμές από την πρωτεΐνη γλουτένη, η οποία παγιδεύει το διοξείδιο του άνθρακα, εξασφαλίζοντας έτσι ότι το προζύμι θα φουσκώσει και θα δημιουργήσει τις μικρές φυσαλίδες που βλέπουμε σ’ αυτό. Η μέθοδος εξελίχθηκε στην Αίγυπτο, όπου υπάρχουν οι πρώτες αποδείξεις ότι ψήνονταν σε φούρνους ζυμάρια, τα οποία όμως δεν ήταν φουσκωμένα, όπως περίπου το σκέτο καλαμποκίσιο ψωμί που φτιάχνεται παραδοσιακά στην Ήπειρο. Η Αίγυπτος ήταν το μέρος όπου λειτούργησαν οι πρώτοι επαγγελματικοί φούρνοι ψωμιού, οι οποίοι ήταν ικανοί να παράγουν τερά-
στιες, για την εποχή, ποσότητες. Η πιο κοινώς αποδεκτή θεωρία για την ανακάλυψη του προζυμιού είναι πως ζυμάρι που έμεινε λίγες μέρες σε συνθήκες αυξημένης υγρασίας και θερμοκρασίας (όπως στον πάτο ενός κλειστού πιθαριού) χωρίς να το ψήσουν, διογκώθηκε και έτσι έγινε το πρώτο "φουσκωτό" ψωμί. Η παραγωγή ψωμιού εξελίχθηκε πολύ από τότε, αλλά χρειάστηκε να περάσουν αρκετές χιλιάδες χρόνια όταν ο Louis Pasteur στα μέσα του 19ο αιώνα κοίταξε με το μικροσκόπιο και αναγνώρισε μικροοργανισμούς να φουσκώνουν ένα ζυμάρι, που προοριζόταν για να γίνει ψωμί. Λόγω των πρωτεολυτικών ενζύμων που εκκρίνουν τα βακτήρια του προζυμιού, υδρολύεται ένα μεγάλο μέρος της γλουτένης που περιέχεται στο ψωμί, με αποτέλεσμα το ψωμί που ζυμώνεται με προζύμι μπορεί να καταναλώνεται άφοβα από τους περισσότερους ανθρώπους με δυσανεξία στην γλουτένη (κοιλιοκάκη). Κατά την κατανάλωση ψωμιού με προζύμι, το σάκχαρο στο αίμα ανεβαίνει πολύ πιο ομαλά και σε χαμηλότερα επίπεδα απ' ότι με το ψωμί με μαγιά, κυρίως λόγω των οξέων που παράγονται στην ζύμωση. Αυτή η επίδραση κρατάει για αρκετές ώρες μετά την κατανάλωση του ψωμιού, μικρορυθμίζοντας τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Αν και το θέμα είναι πολυπαραγοντικό, ογλυκαιμικός δείκτης των ψωμιών με
προζύμι είναι σε γενικές γραμμές πολύ χαμηλότερος αντίστοιχων ψωμιών που έχουν ζυμωθεί μόνο με μαγιά. Ένας άνθρωπος με διαβήτη μπορεί πολύ πιο εύκολα να ενσωματώσει στην διατροφή του ψωμί που έχει ζυμωθεί με προζύμι. Η απορρόφηση απαραίτητων θρεπτικών συστατικών, όπως το ασβέστιο,
ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος και το μαγνήσιο, είναι πολύ μεγαλύτερη όταν η διατροφή περιλαμβάνει ψωμί που έχει ζυμωθεί με προζύμι, από ότι ψωμί που έχει ζυμωθεί με μαγιά. Αυτό συμβαίνει λόγω της διάσπασης του φυτικού οξέως (phytic acid) από τα ένζυμα φυτάσες (phytase) που παράγονται κατά την ζύμωση του ζυμαρι-
ού με προζύμι. Το φυτικό οξύ περιέχεται κυρίως στον φλοιό των δημητριακών, συναντάται δηλαδή σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες στα αλεύρια ολικής άλεσης, το οποίο μέσω της ικανότητάς του να δημιουργεί σύμπλοκα με ανόργανα στοιχεία, εμποδίζει τον ανθρώπινο οργανισμό να τα απορροφήσει.
18 ΠΑΣΧΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ
Συμβουλές για το βάψιμο των αυγών Το Πάσχα πλησιάζει και όπως είναι φυσικό δεν γίνεται να παραλείψουμε το αιώνιο έθιμο... Για όσες νοικοκυρές δεν γνωρίζουν να βάφουν τα αυγά τους, η Μαίρη Παναγάκου μας συμβουλεύει βήμα - βήμα πως να επιτύχουμε το σωστό βάψιμο των αυγών!
ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
1. Για να πετύχετε καλές αποχρώσεις προσέξτε τα αυγά να είναι άσπρα και καθαρά. Από την προηγούμενη, πλένετε τα αυγά με χλιαρή σαπουνάδα, τα ξεβγάζετε και τα βάζετε σε μια λεκάνη με ζεστό νερό που να τα σκεπάζει. Πριν τα βράσετε ελέγξτε τα ένα - ένα γιατί έτσι θα φανούν τυχόν χαραματιές. Αφαιρείτε λοιπόν αυτά τα αυγά και τα χρησιμοποιείτε για τα γλυκά σας. Το μυστικό για να μην σας σπάσουν τα αυγά είναι: βάζετε τα αυγά μαζί με το νερό σε σιγανή φωτιά μαζί με μια μεταλλική κουτάλα που θα εξέχει. Το μέταλλο θα απορροφήσει την επιπλέον θερμότητα και έτσι τα αυγά σας δεν θα σπάσουν! 2. Μη βράζετε τα αυγά περισσότερο από 10 λεπτά γιατί θα παρασφίξουν, θα πρασινίσουν και δεν θα τρώγονται. 3. Για να γυαλίζουν τα βαμμένα κόκκινα αυγά, περάστε τα με ένα πανάκι βουτηγμένο στο λάδι. 4. Μεταχειριστείτε ένα σκεύος ανοξείδωτο που θα πλύνετε αμέσως μετά το βάψιμο ή μια παλιά χύτρα από αλουμίνιο που θα τη φυλάξετε αποκλειστικά γι’ αυτό το σκοπό. Αποφύγετε το εμαγιέ γιατί βάφει και δεν καθαρίζει εύκολα. 5. Φοράτε γάντια πλαστικά ή μιας χρήσεως όσο βάφετε τα αυγά. Αν όμως βαφτούν κόκκινα τα δάχτυλά σας μην τρομάξετε γιατί σας έχουμε τη λύση! Βουτήξτε τα σε χλιαρό ελαιόλαδο για λίγα λεπτά και τρίψτε τα με μαλακό πανί για να καθαρίσουν. Μετά χρησιμοποιήστε μια λεμονόκουπα για να απομακρύνετε ότι κοκκινίλα έχει μείνει. Επαναλάβετε όσες φορές χρειασθεί. ΠΗΓΗ: www.boro.gr
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015
ΠΑΣΧΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ 21
Η ιστορία του κοσμήματος Τα πρώτα κοσμήματα που φόρεσε ο άνθρωπος χάνονται στο βάθος της προϊστορίας καθώς υπολογίζεται ότι πρωτοφορέθηκαν 40.000 χρόνια πριν. Οι λόγοι που ώθησαν τον άνθρωπο στην σύλληψη της ιδέας του κοσμήματος είναι η προσέλκυση του άλλου φύλου, ο καλλωπισμός και σε κάποιες περιπτώσεις για λόγους φύλαξης από το κακό (φυλαχτό) και οι υπερφυσικές ιδιότητες του κοσμήματος. Τα πρώτα κοσμήματα ήταν φτιαγμένα από ανεπεξέργαστα υλικά όπως δόντια ζώων, όστρακα, καρποί, κουκούτσια ή ακόμα και πέτρες. Η κατασκευή των πρώτων χρυσών κοσμημάτων έγινε σε χώρες όπου ο χρυσός αφθονούσε. Ο κυρίαρχος ρόλος της Ασίας και της Αιγύπτου στη κοσμηματοποϊα οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος σε αυτόν τον παράγοντα. Ο χρυσός ήταν ανέκαθεν κάτι μαγικό, αφού είναι άφθαρτος και η λάμψη του αθάνατη. Αυτές οι ιδιότητές, έκαναν τον άνθρωπο να τον θεωρεί υπερφυσικό και πολύτιμο, και να θεωρεί ότι ο κάτοχος απολαμβάνει την αθανασία και την αιωνιότητα. Πολλοί αρχαίοι λαοί άρχισαν την κατασκευή κοσμημάτων χιλιετίες πριν, όπως οι Αιγύπτιοι, οι Έλληνες, οι λαοί της Μεσοποταμίας και αργότερα οι Ρωμαίοι. Τα πρώτα κοσμήματα που φόρεσε ο άνθρωπος χάνονται στο βάθος της προϊστορίας καθώς υπολογίζεται ότι πρωτοφορέθηκαν 40.000 χρόνια πριν. Οι λόγοι που ώθησαν τον άνθρωπο στην σύλληψη της ιδέας του κοσμήματος είναι η προσέλκυση του άλλου φύλου, ο καλλωπισμός και σε κάποιες περιπτώσεις για λόγους φύλαξης από το κακό (φυλαχτό) και οι υπερφυσικές ιδιότητες του κοσμήματος. Τα πρώτα κοσμήματα ήταν οι λαοί της Μεσοπο-
ταμίας και αργότερα οι Ρωμαίοι.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ
κοσμήματος Η ιστορία του ελληνικού κοσμήματος ανάγεται στα απώτερα χρόνια της προϊστορίας. Αριστουργήματα εξαιρετικής λεπτότητας και τεχνικής ευρέθησαν στην Κρήτη και σε άλλα νησιά του Αιγαίου όπου άνθισε ο Μινωικός πολιτισμός, ενώ μας αφήνουν έκπληκτους τα ευρήματα των Μυκηνών, του πολιτισμού που διαδεχθεί τον Μινωικό και αποτέλεσε την βάση για την ανάπτυξη και εξέλιξη του ιστορικού ελληνικού πολιτισμού, που τροφοδότησε με αφηγηματικό υλικό τα Ομηρικά Έπη καθώς και την λογοτεχνία και την καλλιτεχνική εικονογραφία της αρχαιότητος. Οι σύγχρονοι έλληνες τεχνίτες αργυροχρυσοχόοι και καλλιτέχνες συνεχίζουν να εμπνέονται και να δημιουργούν από τις καταπληκτικές περιγραφές του Ομήρου: όπως της ασπίδας του Αχιλλέως, τη ζώνη της Αφροδίτης, τα χρυσά εξαρτήματα των θυρών των ανακτόρων της
Τροίας κ. λ. π. Την άνθιση του Μυκηναϊκού πολιτισμού διαδέχθηκε η Γεωμετρική και Ανατολίζουσα περίοδος 1100 - 800 π. Χ., τα λεγόμενα σκοτεινά χρόνια. Η αργυροχρυσοχοΐα όπως και οι άλλες τέχνες δεν έχουν να επιδείξουν την φαντασία και τον πλούτο των προηγούμενων αιώνων. Εντούτοις όμως παρατηρούμε την επιβίωση της παράδοσης η οποία συντηρεί, θα λέγαμε, τη φλόγα μέχρις ότου η κοσμηματοτεχνία θα οδηγηθεί σε νέα άνθιση λίγο μετά το 800 π.Χ. όπου στα νησιά του Αιγαίου θα βρεθούν πάλι κοσμήματα υψηλής τέχνης και τεχνικής.. Ο πλούτος της υψηλής αργυροχρυσοχοϊκής τέχνης θα αξιοποιηθεί κατά την Ελληνιστική περίοδο, όπου μετά τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου τόσο ο χρυσός όσο και οι πολύτιμοι και οι ημιπολύτιμοι λίθοι παρουσιάζονται άφθονοι. Το αποτέλεσμα είναι το ελληνικό κόσμημα, όχι μόνο θα εμπλουτιστεί από πλευράς σχεδίων δεχόμενο τις επιδράσεις της ανατολής, αλλά και για πρώτη φορά χρησιμοποιούνται οι πολύτιμοι και οι ημιπολύτιμοι λίθοι που μέχρι τώρα χαρακτηρίζονταν από την απουσία τους. Στο αποκορύφωμα της ποικιλίας, του
πλούτου της φαντασίας και της μεγαλοπρέπειας θα φθάσει το ελληνικό κόσμημα κατά την ακμή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας 10ο - 11ο αιώνα περίπου. Η ακτινοβολία της αυλής των Βυζαντινών αυτοκρατόρων σφραγίζεται από τα πολύτιμα κοσμήματα. Το επάγγελμα του κοσμηματοποιού ήταν από τα πιο ευγενή της βυζαντινής εποχής και η άσκησή του ρυθμιζόταν από ειδικές νομοθετικές διατάξεις. Κοσμήμα-
τα όπως και εκκλησιαστικά σκεύη της περιόδου αυτή ευρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές αλλά και σε μεγάλα Μουσεία. Είναι φανερό ότι ένα σημαντικό μέρος ιδιαίτερα των βυζαντινών κοσμημάτων έχει χαθεί για πάντα. Εκείνο όμως που δεν χάθηκε είναι το πνεύμα των μαστόρων κοσμηματοποιών καθώς και οι τεχνικές τους που κληρονομούνται από γενιά σε γενιά και φθάνουν μέχρι σήμερα.