ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
Κρυοσυντήρηση Εμβρύων Γράφει ο: Δρ. ΠαναγιΩτης ΠολΥζος ΜαιευτΗρας ΧειρουρΓος ΓυναικολοΓος ειδικος αναπαραΓωΓΗς
Τι είναι η κρυοσυντήρηση εμβρύων; Πολλοί ασθενείς είναι απρόθυμοι να καταψύξουν τα έμβρυα τους επειδή ανησυχούν, ό,τι με αυτή τη μέθοδο δεν θα επιβιώσουν. Αυτό μπορεί να ίσχυε κάποια χρόνια πριν, όταν εφαρμοζόταν η αργή διαδικασία κρυοσυντήρησης, πλέον όμως με την σύγχρονη μέθοδο ταχείας κατάψυξης(vitrification), τα ποσοστά επιβίωσης των εμβρύων κατά την απόψυξη είναι συνήθως 100% στις εξειδικευμένες μονάδες. Όταν ένα ζευγάρι έχει πολλά έμβρυα, είναι πρόθυμο να καταψύξει κάποια από αυτά. Αντιλαμβάνεται, ό,τι δεν μπορεί να γίνει εμβρυομεταφορά όλων των εμβρύων ταυτόχρονα, οπότε και επιλέγει να διαφυλάξει τα επιπλέον έμβρυα που έχει. Βέβαια η αλήθεια είναι, ότι η κατάψυξη είναι ακόμα πιο σημαντική για τις γυναίκες που έχουν περιορισμένο αριθμό εμβρύων, ακόμα και εκείνων που μπορεί να έχουν μόνο ένα. Όταν τα έμβρυα είναι λίγα, κάθε ένα από αυτά είναι πολύτιμο. Κάθε υψηλής ποιότητας έμβρυο έχει την δυναμική να εξελιχθεί σε ένα υγιές μωρό, εφόσον μεταφερθεί και εμφυτευθεί σε ένα δεκτικό ενδομήτριο. Σε κάθε νέο κύκλο IVF επικεντρωνόμαστε
στο να σας βοηθήσουμε να παράγετε πολλά ωάρια κι αυτός είναι και ο λόγος που δημιουργούμε υπερδιέγερση με ορμονικές ενέσεις. Ενώ όμως το ενδομήτριο μπορεί να φαίνεται άριστο, η δεκτικότητα του μπορεί συχνά να είναι επίφοβη, λόγω των υψηλών επιπέδων οιστρογόνων. Το ενδομήτριο μπορεί να δείχνει σε ένα κολπικό υπερηχογράφημα, ό,τι έχει αναπτυχθεί και είναι αρκετά παχύ, σε κάποιες περιπτώσεις όμως μπορεί να μην είναι δυνητικά ικανό να επιτρέψει την εμφύτευση. Οπότε ακόμα κι αν βάλουμε ένα έμβρυο κορυφαίας ποιότητας σε αυτό το ενδομήτριο,
πιθανώς να έχει μειωμένη πιθανότητα εμφύτευσης. Γι’ αυτό και είναι πολλές φορές επιλογή να καταψύχετε όλα τα έμβρυα σας – ακόμα κι όταν έχετε 1 ή 2. Αν αυτά είναι καλής ποιότητας, υπάρχει βεβαιότητα ότι θα επιβιώσουν και δεν θα υπάρξει κάποιο ρίσκο. Τα έμβρυα θα μπορούν να μεταφερθούν στον επόμενο κύκλο, κατά τον οποίο θα εστιάσουμε στο να προετοιμάσουμε το ενδομήτριο για τη βέλτιστη δεκτικότητα τους. Αυτή η συνδυαστική τεχνική είναι η καλύτερη μέθοδος ώστε αυτά τα πολύτιμα έμβρυα να έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να
εμφυτευθούν και να αποφέρουν ένα υγιές μωρό. Η επιλογή της κρυοσυντήρησης όλων των εμβρύων είναι ένα πρότυπο πρωτόκολλο θεραπείας που προσφέρεται παγκοσμίως και το προσφέρουμε ανεπιφύλακτα τους ασθενείς μας. Πόσο κοστίζει η κρυοσυντήρηση εμβρύων; Είναι προσιτές οι τιμές; Το κόστος και οι τιμές διαμορφώνονται ανάλογα την περίσταση και τον ασθενή. Για αυτό καλό είναι να επικοινωνήσετε με τον ιατρό για να σας εξηγήσει αναλυτικότερα τις τιμές.
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
HPV - Ιός Ανθρωπίνων θηλωμάτων Γράφει ο: ΚΩνςταντινοΠοΥλος αναςταςιος ΜαιευτΗρας ΧειρουρΓος ΓυναικολοΓος Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων ή HPV είναι το πλέον κοινό σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα το οποίο προσβάλλει μεγάλο ποσοστό γυναικών αλλά και ανδρών παγκοσμίως. Υπάρχουν περισσότεροι από 200 διαφορετικοί τύποι HPV (ορότυποι) και διακρίνονται σε υψηλού ή χαμηλού κινδύνου ανάλογα με την δυνατότητά τους να προκαλέσουν ανάπτυξη καρκινικών ή άλλων βλαβών. Οι υψηλού κινδύνου τύποι 16 και 18, είναι αυτοί που συναντάμε συχνότερα κι είναι υπαίτιοι σε ποσοστό 80% των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας καθώς και για τη δημιουργία προκαρκινικών βλαβών στο ίδιο σημείο. Αντίστοιχα, οι τύποι 6 και 11 είναι οι πιο συχνοί από τους καλοήθεις τύπους κι ενοχοποιούνται για το 90% των γεννητικών κονδυλωμάτων. Ο ιός HPV, σε αρκετές περιπτώσεις δεν γίνεται αντιληπτός από την ασθενή παρά μόνο εάν κι εφόσον αναπτυχθούν κονδυλώματα στα εξωτερικά γεννητικά όργανα. Τα οξυτενή κονδυλώματα έχουν την εικόνα μικρών ψηλαφητών μορφωμάτων, είναι στο χρώμα του δέρματος κι εντοπίζονται συνήθως στον κόλπο, στο περίνεο, στα χείλη του αιδοίου και στον πρωκτό. Δεν προκαλούν κνησμό, πόνο ή αίσθημα καύσου. Πολλές φορές, όταν το μέγεθος των κονδυλωμάτων είναι πολύ μικρό, δεν φαίνονται με γυμνό μάτι και ονομάζονται 'υποκλινικά'. Στις περιπτώσεις αυτές οι πάσχοντες μπορεί να μην γνωρίζουν καν ότι φέρουν τον HPV. Οι τύποι του ιού που προκαλούν κονδυλώματα δεν σχετίζονται με τον καρκίνο και είναι ουσιαστικά αβλαβείς. Η παρουσία τους απλά υποδηλώνει την λοίμωξη από τον ιό. Σε πολλές περιπτώσεις, ο HPV μπορεί να είναι ασυμπτωματικός. Η διάγνωση της προσβολής απο τον ιό και των αλλοιώσεων του ιού στον τράχηλο, μπορεί εν προκειμένω να γίνει μέσω του τεστ Παπανικολάου ή του πιο σύγχρονου κι ακριβέστερου στα αποτελεσματα thin prep.
η επιλογή επεμβατικής ή φαρμακευτικής θεραπείας καθορίζεται από τον θεράποντα ανάλογα με τον βαθμό της βλάβης. Mέχρι σήμερα δεν υπάρχει καμία ιατρική θεραπεία για την εκρίζωση του HPV, αλλα υπάρχουν επιλογές αντιμετώπισης των συμπτωμάτων του. Ο στόχος οποιασδήποτε θεραπείας είναι να αφαιρεθούν τα κονδυλώματα για να φύγουν τα ενοχλητικά συμπτώματα. Κάποιες απο τις θεραπείες που γίνονται στο ιατρείο ή σε γυναικολογική κλινικη είναι οι κάτωθι: Podophyllin (μια χημική ένωση που πρέπει να εφαρμοστεί από γιατρό). Αυτή είναι μια παλαιότερη θεραπεία και δεν χρησιμοποιείται συχνά σήμερα. Καυτηριασμός των κονδυλωμάτων με διαθερμία Θεραπεία λέιζερ με την οποία καταστρεφονται τα κονδυλώματα. Αυτού του είδους η θεραπεία χρησιμοποιείται για μεγαλύτερα ή εκτενή κονδυλώματα.
Τι πρέπει να κάνω εάν διαπιστώσω ότι έχω προσβληθεί από τον ιό hpv: Το επόμενο στάδιο μετα τη διάγνωση της προσβολής απο τον ιό, άφορά στην τυποποίηση του μέσω ειδικών γονιδιακών εξετάσεων ανίχνευσης του ιού , οι οποίες στηρίζονται στην ανάλυση του γονιδιώματος DNA του ιού με μοριακές τεχνικές. Οι εξετάσεις αυτές μπορούν να ανακαλύψουν τον ιό και τον τύπο του ακόμη και στα αρχικά στάδια της λοίμωξης. Η ασθενής αφού γίνει και η τυποποίηση του ιού, επιβάλλεται να υποβληθεί στην εξέταση της κολποσκόπησης ώστε να γίνει ακριβής καθορισμός κι εντοπισμός των δυσπλαστικών ή όχι αλλοιώσεων στο έξω τραχηλικό στόμιο. Η κολποσκόπηση θα πρέπει να διενεργείται, από μαιευτήρα γυναικολόγο με εξειδίκευση στην συγκεκριμένη εξέταση και σε ιατρείο ή κλινική που διαθέτει τον απαιτούμενο εξοπλισμό. Οι προσβεβλημένες περιοχές από τον HPV είναι κατά την εξέταση εμφανείς και συνήθως λαμβάνονται βιοψίες την ίδια στιγμή ώστε να διαγνωστεί η βαρύτητα του προβλήματος. Θα πρέπει να τονιστεί ότι οποιαδήποτε θεραπεία στον τράχηλο της μήτρας απαγορεύεται εάν δεν προηγηθεί κολποσκόπηση κι αν χρειαστεί και βιοψία από την περιοχή της βλάβης προς επιβεβαίωση των κολποσκοπικών ευρυμάτων. Ανάλογα με τον τύπο του ιού, τον βαθμό προσβολής (CIN I, CIN II, CIN III ή LG-SIL, HG-SIL) και την κλινική εικόνα, θα αποφασιστεί από τον θεράποντα ιατρό η κατάλληλη αντιμε-
Πώς μπορώ να προστατευτώ από τον ιό;
τώπιση με επεμβατική ή συντηρητική θεραπεία. Aυτό που καθε ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει είναι οτι υπάρχουν πολλοί τύποι των HPV που μπορούν να προκαλέσουν δυσπλασία. Οι περισσότεροι από αυτούς τους τύπους θεωρούνται ‘υψηλού κινδύνου’ τύποι, το οποίο σημαίνει ότι έχουν συνδεθεί με τον καρκίνο του τραχήλου. Όμως επειδή μια γυναίκα έχει δυσπλασία, δεν σημαίνει ότι θα πάθει καρκίνο.
ΚΟΝΔΥΛΩΜΑΤΑ: Στην περίπτωση της εμφανούς προσβολής από τον ιό, δηλαδή στα οξυτενή κονδυλώματα,
Άτομα τα οποία έχουν ενεργή σεξουαλική ζωή και δεν είναι απολύτως μονογαμικά, ή δεν χρησιμοποιούν ανελλιπώς προφυλακτικό κατά τις ερωτικές τους επαφές, κινδυνεύουν να νοσήσουν από τον HPV. Πέραν όμως των «συμβατικών» τρόπων προστασίας, στις γυναίκες (αλλά και στους άνδρες) συνιστάται ο εμβολιασμός για την προστασία από κάποιους εκ των «επικίνδυνων» τύπων του ιού. Στα νεαρά κορίτσια, ο εμβολιασμός θα πρέπει να γίνεται κατά προτίμηση πριν την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητάς τους. Όμως και μια ενεργά σεξουαλική γυναίκα ή ένας άνδρας που δεν έχει μολυνθεί από τον ιό καθόλου, είτε έχει μολυνθεί από άλλους τύπους του ιού, είτε έχει μολυνθεί από 1 από τους 2 πλέον επικίνδυνους τύπους (16 ή 18), μπορεί κάνοντας το εμβόλιο να προστατευθεί από τους υπόλοιπους υψηλού κινδύνου τύπους. Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί ότι εάν διαπιστωθεί η μόλυνση από HPV είναι επιβεβλημένος ο τακτικός έλεγχος των γυναικών αυτών προς αξιολόγηση της βαρύτητας των αλλοιώσεων κι αν χρειαστεί της άμεσης επεμβατικής αντιμετώπισης τους.
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
"Αποδομώντας" την νέα ηπατίτιδα στα παιδιά Γράφει ο: γεΩργιος Χαριτος ειδικος παιδιατρος
Ανησυχία σε γονείς και γιατρούς έχει προκαλέσει η νέα μορφή ηπατίτιδας που φαίνεται να οδηγεί συγκεκριμένα παιδιά σε σοβαρή νόηση και ηπατική ανεπάρκεια με σύνοδο ανάγκη μεταμόσχευσης ήπατος. Στα 9 περιστατικά που ανακοινώθηκαν στις ΗΠΑ, σε καμία περίπτωση δεν αναγνωρίστηκαν οι κλασσικοί ιοί της ηπατίτιδας, ούτε και ιστορικό έκθεσης των παιδιών σε κάποιον τοξικό παράγοντα. Και στις 9 περιπτώσεις όμως, απομονώθηκε ο αδενοιος. Και αυτό είναι πραγματικά περίεργο. Στους ανθρώπους είναι γνωστοί τουλάχιστον 50 οροτυποι αδενοιων, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι αναπνευστικοί οροτυποι με εκδηλώσεις από το ανώτερο αναπνευστικό, τους οφθαλμούς και σπανιότερα από τον πνεύμονα. Εάν είσαι ενήλικας, είναι βέβαιο ότι κάποια στιγμή στην ζωή σου έχεις προσβληθεί από αδενοιο περισσότερες από μια φορές. Ο αδενοιος, λοιπόν, στην παιδιατρική είναι κάτι εξαιρετικά «τετριμμένο» και αυτό είναι που κάνει αυτή τη νέα ασυνήθιστη ηπατίτιδα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Τα ίδια ευρήματα επιβεβαιώνονται και από το Ηνωμένο Βασίλειο. Σε 120 περιστατικά, στα 70 απομονώθηκε ο αδενοιος και
από αυτά με μοριακή ανίχνευση προέκυψε σε 18 ο «ασυνήθιστος» οροτυπος 41. Για την γένεση αυτής της ηπατίτιδας έχουν διατυπωθεί ήδη αρκετές θεωρίες. Ας τις αποδομήσουμε όλες. Υπόθεση 1 : Είναι τυχαίο εύρημα, αυτά έχουν συμβεί κατά καιρούς και άλλες φορές. Από καιρό σε καιρό, όντως μπορεί να παρατηρηθεί μια σειρά περιστατικών. Η ηπατίτιδα ούτως ή άλλως έχει μια χαμηλή συχνότητα εμφάνισης, και μπορεί μαθηματικά σε κάποιες περιπτώσεις να έχουμε αθροίσματα κρουσμάτων, χωρίς αυτό όμως να συνιστά «επιδημιολογικό γεγονός». Μπορούμε μάλλον να υποθέσουμε ότι αυτή δεν είναι η περίπτωση μας εδώ. Πρώτον, τα κρούσματα παρατηρούνται χρονικά ταυτόχρονα σε διαφορά σημεία του κόσμου. Για παράδειγμα, ένα νοσοκομείο στην Σκωτία, ανακοίνωσε 13 τέτοια περιστατικά σε μια σύντομη περίοδο από τον Γενάρη έως τον Απρίλιο, ενώ υπό κανονικές συνθήκες ανακοινώνουν λιγότερα από 4 κλασσικά περιστατικά ηπατίτιδας σε έναν ολόκληρο χρόνο. Από τα 13 περιστατικά, στα 5 απομονώθηκε ο αδενοιος. Αυτό δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί απλά «τυχαίο γεγονός». ** Υπόθεση 2 : Οπότε είναι αδενοιος ; Σε 40% των περιπτώσεων απομονώθηκε ο αδενοιος, αλλά το ποσοστό στην πραγματικότητα μπορεί να είναι αρκετά μεγαλύτερο καθώς για την απομόνωση του απαιτούνται ειδικές εξετάσεις κοπράνων, οι οποίες δεν διενεργήθηκαν στο σύνολο των
περιπτώσεων. Ο αδενοιος έχει ακόμη εποχικότητα, όπως τα περισσότερα παθογόνα, και τώρα βρισκόμαστε μέσα στο δικό του χρονικό παράθυρο. Πρέπει όμως να προσέξουμε : Συσχέτιση σημαίνει κατ’ ανάγκη και αιτιολογία ; Αυτό το σύνδρομο της νέας ηπατίτιδας είναι κάτι εντελώς νέο. Ενώ ο αδενοιος 41, όχι. Ζούμε μαζί του για καιρό, και για να είμαστε δίκαιοι, γνωρίζαμε ότι μπορεί απο καιρό σε καιρό να δώσει ηπατική φλεγμονή, αλλά μόνο σε ασθενείς ανοσοκατεσταλμένους, μεταμοσχευμένους και ασθενείς με HIV. Τα περιστατικά ηπατίτιδας από αυτόν τον «παλιό» ιό σε παιδιά με φυσιολογικό ανοσοποιητικό ήταν μετρημένα για δεκαετίες στα δάκτυλά ενός χεριού συνολικά. Επομένως και κάτι άλλο πρέπει να συμβαίνει…. *** Υπόθεση 3 : Είναι ο κορονοϊός. Τι άλλο; Ο κορονοϊός μας έχει εκπλήξει με την πληθώρα των εκδηλώσεων του, τόσο στην οξεία φάση, όσο και μακροπρόθεσμα. Στα παιδιά έχει παρατηρηθεί σε μικρό ποσοστό το σύνδρομο MIS-C με σύνοδο πολύ οργανική ανεπάρκεια. Ένα 10% από αυτά τα παιδιά εμφάνισαν σοβαρή φλεγμονή του ήπατος. Οι εκδηλώσεις όμως των παιδιών με την «νέα ηπατίτιδα» είναι λίγο διαφορετικές από αυτό. Ο πυρετός για παράδειγμα είναι σπάνιος. Σε ένα 20% των παιδιών είχαμε και ενεργό λοίμωξη με κορονοϊό κατά την στιγμή της διάγνωσης, σε αλλά είχαμε πρόσφατο ιστορικό. Υπό άλλες συνθήκες, αυτό θα ήταν μια πληροφορία με βαρύτητα, αλλά σε μια εποχή κατά την αρχή του έτους με την Όμικρον να προ-
σβάλλει όλες τις οικογένειες με την σειρά, η αξία της συσχέτισης ίσως να είναι μικρή. **** Υπόθεση 4 : Είναι τότε, ΚΑΙ τα δυο μαζί (αδενοιος + κορονοϊός) Αυτό είναι σιγουρά μια υποσχόμενη θεωρία. Δια της άμεσου οδού, ο κορονοϊός φαίνεται ότι «κάτι κάνει» στο ανοσοποιητικό των παιδιών, κάνοντας τα ευάλωτα σε λοιμώξεις. Δια της έμμεσου οδού, όλα αυτά τα περιοριστικά μέτρα των προηγούμενων ετών, « έσβησαν » ένα μεγάλο κομμάτι από τα κύτταρα μνήμης του ανοσοποιητικού των παιδιών, καταστώντας τα ακόμα πιο αδύναμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι φέτος είχαμε πολλά περισσότερα περιστατικά λοιμώξεων του αναπνευστικού, βρογχιολίτιδες από τον ιό του αναπνευστικού συγκυτιου, και ακόμη έχουμε, μολονότι κοντεύουμε να μπούμε στο ελληνικό καλοκαίρι. ***** Και τέλος, υπόθεση 5 : Είναι μάλλον κάτι εντελώς καινούριο. Εάν αυτό αληθεύει, μιλούμε μάλλον για παθογόνο και όχι για άλλο τοξικό παράγοντα. Μπορεί να έχουμε να κάνουμε με έναν νέο οροτυπο αδενοιου, ή έναν από τους γνωστούς άλλα με νέες μεταλλάξεις και νέες ιδιότητες. Να μην ξεχνάμε ότι για χρόνια, αναφερόμασταν στην ηπατίτιδα C , ως «ηπατίτιδα μη-α και μη-β» μέχρις ότου να ανακαλύψουμε τον ίδιο τον ιό της ηπατίτιδας C. Η επιστήμη πάντοτε προχωρά μέσα από την έρευνα, μέσα από την λογική, μέσα από φωνές ψύχραιμες. Έως τότε, προσέχουμε την ατομική μας υγιεινή και διδάσκουμε στα παιδιά μας κανόνες πρόληψης.
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
Η ΝΕΥΡΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΕΛΠΙΔΑΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΓΙΑ ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΕΣ ΠΑΣΧΟΝΤΕΣ
ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΝ ΑΝΩ ΒΟΛΟΥ Α.ΜΠΙΣΑΚΟΣ Α. ΚΥΡΙΑΚΟΣ Α.Ε Ποιοτική περίθαλψη σε ένα ασφαλές και φιλόξενο περιβάλλον Ήταν το 1969 όταν οι νευρολόγοι -ψυχίατροι Αργύρης Μπισακός και Θανάσης Κυριάκος ξεκίνησαν την λειτουργία της Νευροψυχιατρικής κλινικής ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΝ ΑΝΩ ΒΟΛΟΥ η οποία έμελλε να ξεκινήσει μια καινούργια εποχή στα τοπικά ιατρικά δρώμενα. Η κλινική συνεχίζει να είναι το καταφύγιο θεραπείας και ελπίδας για πολλούς πάσχοντες, προσφέροντας ποιοτική περίθαλψη με το απαιτούμενο προσωπικό που το απαρτίζουν οι ειδικοί γιατροί και το υπόλοιπο επιστημονικό δυ-
ναμικό. Η πλήρης εναρμόνιση με τις εξελίξεις στην ιατρική περίθαλψη και στην φαρμακευτική αγωγή , η επάρκεια σε σύγχρονο εξοπλισμό ,η συνεχής φροντίδα και η άμεση εξυπηρέτηση, στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Κλινική, δημιουργούν για τον καθένα πάσχοντα ένα ασφαλές , φιλόξενο και λειτουργικό περιβάλλον από το οποίο αντλεί την δύναμη για να ξεπεράσει το πρόβλημα υγείας. Η Κλινική αναπτύσσεται σε κτήριο 3.000τμ. μέσα σε ένα κατάφυτο κτήμα 7 στρεμμάτων στους πρόποδες του Πηλίου, στις Αηδονοφωλιές. Οι εγκαταστάσεις της κλινικής εκτός από τους θαλάμους νοσηλείας, περιλαμβάνουν το Εργαστήριο Νευροφυσιολογίας
όπου λειτουργούν Ηλεκτροεγκεφαλογράφος και Ηλεκτρομυογράφος, το Φυσικοθεραπευτήριο, τους χώρους ψυχοθεραπείας και εργοθεραπείας, το γραφείο διοίκησης και όλους τους απαραίτητους βοηθητικούς χώρους. Στην κλινική νοσηλεύονται ψυχιατρικά και νευρολογικά περιστατικά και δύνανται επίσης να αντιμετωπιστούν ασθενείς Long Covid με νευροψυχιατρικά συμπτώματα. Η κλινική είναι συμβεβλημένη με τον ΕΟΠΥ. Στην κλινική τηρούνται όλα τα υποχρεωτικά και απαραίτητα μέτρα που προβλέπονται από το εκάστοτε ισχύον υγειονομικό πρωτόκολλο και σύμφωνα με τις οδηγίες του Υπουργείου Υγείας.
INFO: ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΝ ΑΝΩ ΒΟΛΟΥ Α.ΜΠΙΣΑΚΟΣ – Α ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΑΕ Ιωλκού 406 Βόλος Τηλ. 2421050003-5 e-mail: info@asklipiion.gr fb: Ασκληπιείον Άνω Βόλου/ Facebook
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
Παγκόσμια Ημέρα εγκεφαλικών όγκων Η 8η Ιουνίου κάθε έτος είναι αφιερωμένη στους πάσχοντες ασθενείς από εγκεφαλικούς όγκους (World Brain Tumor Day), και ξεκίνησε με πρωτοβουλία μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης από την Γερμανία πριν 22 χρόνια (2000). Σημαντικός ωστόσο στόχος αυτής της ημέρας είναι να τιμήσει όχι μόνο τους ανθρώπους που νόσησαν και αγωνίστηκαν αλλά και τις οικογένειες τους, που στάθηκαν δίπλα τους σε όλο την διάρκεια του αγώνα τους.
Γράφει ο: ιορΔaνης Κ. γεΩργιaΔης MD, MSc νευροΧειρουρΓoς 'α νευροΧειρουρΓική κλινική ιαςω Θεςςαλίας
Πως δημιουργείτε ένας όγκος στον εγκέφαλο? Ένας όγκος εγκεφάλου παρουσιάζεται όταν για κάποιο λόγο κύτταρα του Νευρικού συστήματος πολλαπλασιάζονται ακανόνιστα, και εν τέλει την δημιουργία μια μάζας. Οι βλάβες αυτές δύναται να παρουσιαστούν είτε από την μήνιγγα που περιβάλλει τον εγκέφαλο (μηνιγγίωμα), από τα ίδια τα εγκεφαλικά κύτταρα (γλοίωμα), αλλά μπορεί να είναι και από απομακρυσμένα όργανα του ανθρωπίνου σώματος (μεταστάσεις).
Συχνότητα εγκεφαλικών όγκων Επιδημιολογικά στοιχεία αναφέρουν πως περίπου 7-8 στους 100.000 ανθρώπους του γενικού πληθυσμού θα παρουσιάσουν κάποιο εγκεφαλικό όγκο, ωστόσο οι κακοήθεις βλάβες αγγίζουν περίπου το 2-3%.
Αιτιολογία δημιουργίας εγκεφαλικών όγκων Πρόσφατες επιστημονικές μελέτες έχουν καταλήξει πως οι όγκοι εγκεφάλου παρουσιάζονται μετά από συγκεκριμένες γενετικές μεταλλάξεις, έτσι ώστε νευρικά κύτταρα να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και ταχέως. Σύμφωνα με την παγκόσμια βιβλιογραφία συγκεκριμένα γενετικά σύνδρομα παρουσιάζουν μεγάλη συσχέτιση με εμφάνιση κακοηθών όγκων π.χ. (νευροινωμάτωση τύπου I & II, οζώδη σκλήρυνση, ρετινοβλάστωμα κ.α.) Σημαντικό στοιχείο επίσης είναι η έκθεση σε ιοντίζουσα ακτινοβολία δύναται να πυροδοτήσει την εμφάνιση κακοήθων βλαβών στον εγκέφαλο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αύξηση τέτοιου είδους βλαβών αυξήθηκε ραγδαία μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο στα θύματα των πυρηνικών όπλων.
Διαχωρισμός κακοηθών και καλοηθών όγκων εγκεφάλου Οι βλάβες οι οποίες προκύπτουν από την μήνιγγα του εγκεφάλου είναι τις περισσότερες φορές καλοήθεις (μηνιγγίωμα). Το μηνιγγίωμα ουσιαστικά είναι ένας πρωτοπαθής εξωπαρεγχυματικός όγκος, και αποτελεί περίπου το 35% των πρωτοπαθών όγκων στους ενήλικες. Είναι πολύ συχνότερος στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες με αναλογία 7/3 Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κατατάσσει τα νεοπλάσματα του νευρικού συστήματος σε 4 κατηγορίες-βαθμίδες (I-IV) ανάλογα με τον βαθμό κακοήθειας (χαμηλής κακοήθειας I & II, υψηλής κακοήθειας III & IV)
Γλοιώματα χαμηλής κακοήθειας (Low Grade Gliomas LGG), αποτελούν πρωτοπαθείς εγκεφαλικές βλάβες και προέρχονται από γλοιακά κύτταρα. Οι ασθενείς έχουν μέση επιβίωση περίπου 8-10 έτη ανάλογα με τον ιστολογικό τύπο της βλάβης. Γλοιώματα υψηλής κακοήθειας (High Grade Gliomas), αποτελούν την πιο συνηθισμένη κατηγορία γλοιωμάτων με συχνότητα εμφάνισης 60-80% , με πιο συχνό κακοήθη όγκο το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα (GBM). Εμφανίζεται πιο συχνά στους άνδρες, ενώ η ηλικία εμφάνισης είναι μεταξύ 50-70 έτη, χωρίς αυτό να αποτελεί κανόνα πως δεν δύναται να εμφανιστεί και σε νεότερες ηλικίες δυστυχώς.
Συμπτωματολογία Συμπτώματα τα οποία μπορεί να οδηγήσουν έναν ασθενή στον Ιατρό είναι πονοκέφαλος ή εμμένουσα κεφαλαλγία η οποία δεν υφίεται με απλά παυσίπονα και είναι συνεχής, ναυτία ή ζάλη, διαταραχή βάδισης, διαταραχή λόγου, ακόμα και μια επιληπτική κρίση μπορεί να είναι πρόδρομο σημάδι παρουσία όγκου.
Διάγνωση Αν και τις περισσότερες φορές μια βλάβη στον εγκέφαλο είναι εμφανής με αξονική τομογραφία, ωστόσο η κατεξοχήν εξέταση εκλογής είναι σαφώς η μαγνητική τομογραφία με χορήγηση παραμαγνητικής ουσίας (σκιαγραφικό). Τα τελευταία έτη με την ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και γενικότερα των Νευροεπιστημών, ο Νευροχειρουργός έχει στην φαρέτρα του σε συνεργασία με τον Ακτινολόγο απεικονιστικές εξετάσεις π.χ. Λειτουργική Μαγνητική Τομογραφία , Μαγνητική Φασματοσκοπία, Δεσμιδογραφία. Οι συγκεκριμένες απεικονιστικές εξετάσεις βοηθούν στον προ εγχειρητικό έλεγχο αλλά δίνουν και σημαντικές πληροφορίες για το είδος-σύσταση καθώς επίσης και για την ανατομική βλάβη που έχει προκύψει.
Αντιμετώπιση Εφόσον διαγνωστεί κάποιος εγκεφαλικός όγκος, η χειρουργική αφαίρεση του κρίνεται αναγκαία, ή τουλάχι-
στον η λήψη υλικού για ιστολογική διάγνωση (βιοψία). Επιστημονικές μελέτες αναφέρουν πως η αφαίρεση σε ποσοστό >90% ενός κακοήθους όγκου σημαίνει αυτομάτως καλύτερη έκβαση, ενώ σε υψηλής κακοήθειας όγκους χρειάζεται συνδυασμός χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας.
Νέες τεχνικές Αναμφισβήτητα την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει μεγάλα βήματα ως προς την μοριακή σταδιοποίηση των όγκων εγκεφάλου, με απώτερο σκοπό ο κάθε ασθενής να λαμβάνει μια εξατομικευμένη θεραπεία μετά το χειρουργείο στο οποίο έχει υποβληθεί. Οι νέες τεχνολογίες επίσης έχουν προσφέρει στον Νευροχειρουργό δυνατότητες που πριν χρόνια θεωρούνταν σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Είναι γεγονός πως η νέα γενιά Νευροχειρουργών έχει εκπαιδευτεί να χρησιμοποιεί συστήματα τρισδιάστατης απεικόνισης κατά την διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης (νευροπλοηγό-Neuronavigation), συστήματα νευροπαρακολούθησης (Neuromonitoring) για ελαχιστοποίηση περαιτέρω νευρολογικών βλαβών.
Πρόληψη-Επιβίωση Η έγκαιρη διάγνωση αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα στην σωστή πρόληψη, συμπτώματα τα οποία προειδοποιούν πρέπει να ευαισθητοποιούν τους ασθενείς να τα ελέγξουν λαμβάνοντας Ιατρικές οδηγίες έγκυρες αλλά και έμπειρες. Πλέον διανύουμε μια περίοδο στην Ιατρική επιστήμη όπου ο κάθε ασθενής είναι μοναδικός , και δεν αποτελεί ‘’νούμερο’’ για κάποια στατιστική ανάλυση. Βρισκόμαστε στην φάση όπου η εξατομικευμένη αντιμετώπιση είναι αυτή που θα χαρίσει μεγαλύτερη επιβίωση και το πιο σημαντικό καλύτερη ποιότητα ζωής. Εν κατακλείδι ο καθένας από εμάς είναι μοναδικός και όλοι μας έχουμε δικαίωμα αλλά συνάμα υποχρέωση να πολεμάμε μέχρι τέλους. Είμαστε εδώ για να ‘’γκρεμίζουμε’’ τις στατιστικές και να κερδίζουμε την ζωή μας με αγώνα έχοντας δίπλα μας τους δικούς μας ανθρώπους.
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
Η σημασία της πρόληψης στην άνοια Η
άνοια είναι μια μείζων νοητική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από έκπτωση σε μια ή σε περισσότερες από τις νοητικές λειτουργίες, που έχει ως αποτέλεσμα τη λειτουργική διαταραχή στην καθημερινή ζωή. Είναι συνήθως προοδευτική και μη αναστρέψιμη και μπορεί να είναι το αποτέλεσμα διαφόρων αιτίων- συχνά σε συνδυασμό. Η νόσος Alzheimer (ΝΑ) είναι αυτή που συναντάται πιο συχνά. Η Ελλάδα είναι πρωτοπόρα χώρα των γερασμένων εθνών, είτε λόγω μείωσης του δείκτη θνησιμότητας, είτε λόγω μείωσης του δείκτη γεννητικότητας. Η αύξηση των ηλικιωμένων οδηγεί στην αναγκαία μελέτη και αντιμετώπιση των ιατροκοινωνικών προβλημάτων που παρουσιάζονται. Επειδή ακριβώς πρόκειται για ηλικιωμένο πληθυσμό, μιλάμε για νευροεκφυλιστικά νοσήματα- και κυρίως Νόσο Αλτσχάιμερ- που προσβάλουν αυτή την ηλικιακή ομάδα. Παρόλα αυτά πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ώστε να μπορούμε να διαχωρίζουμε τις διαταραχές που χρήζουν ιατροφαρμακευτικής φροντίδας και όσες είναι αποτέλεσμα της γήρανσης και να μην ακολουθούμε την γενικευμένη πεποίθηση ότι η Τρίτη Ηλικία σχετίζεται με την ασθένεια, την ανικανότητα και την κατάθλιψη. Οι άνοιες αποτελούν μία από τις πρώτες 10 αιτίες που προκαλούν ανικανότητα στις αναπτυγμένες χώρες. Με βάση τους υπολογισμούς της Alzheimer’s Disease International, υπάρχουν στις μέρες μας 44 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν με άνοια παγκοσμίως, αριθμός που θα ανέλθει σε 65.7εκ. μέχρι το 2030 και σε 115.4 εκ. μέχρι το 2050. Η άνοια προσβάλλει τουλάχιστον 150.000-200.000 στην Ελλάδα, 10 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη, υπολογίζεται ότι μέχρι το 2025 περίπου 6.7 εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ θα έχουν νόσο Alzheimer και σχετίζεται με σημαντική σωματική, κοινωνική και ψυχιατρική αναπηρία των ασθενών και σημαντικό φορτίο και πίεση των μελών της οικογένειας που παρέχουν φροντίδα. Επιπλέον, η ΝΑ και οι άλλες άνοιες καταλαμβάνουν την δεύτερη θέση στο σύνολο των εγκεφαλικών νόσων σε ότι αφορά την απώλεια λειτουργικών ετών ζωής εξαιτίας της αναπηρίας και είναι η 6η αιτία θανάτου στις ΗΠΑ. Το κόστος της άνοιας παγκοσμίως το 2010 ανήλθε σε 604 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ στην Ευρώπη το 2006 υπερέβη τα 170 δισεκατομμύρια ευρώ. Αποτελεί περίπου το 1% του παγκόσμιου Α.Ε.Π. , χωρίς να περιλαμβάνονται έμμεσα κόστη και κόστη νεαρών ασθενών με άνοια, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων ξοδεύεται για την φροντίδα σε ιδρύματα. Στην χώρα μας για τη φροντίδα των ηλικιωμένων που νοσούν σημαντικό ρόλο παίζει η οικογένεια. Λόγω του υψηλού κόστους φροντίδας οδηγούμαστε σε ένα οριακά χαμηλό επίπεδο διαβίωσης σε άτομα ή οικογένειες. Η αντιμετώπιση της άνοιας απαιτεί την άμεση εμπλοκή των οικογενειακών φροντιστών, οι οποίοι περνούν τις περισσότερες ώρες της ημέρας με τους ασθενείς. Προκειμένου η επιβάρυνση που θα δεχτούν να είναι όσο το δυνατόν χαμηλότερη, είναι απαραίτητο να λαμβάνουν την κατάλληλη εκπαίδευση από εξειδικευμένο προσωπικό και φυσικά την κατάλληλη υποστήριξη. Στόχος, επίσης, είναι η πρόληψη της κατάθλιψης και αγχογόνων καταστάσεων. Οι οικογενειακοί φροντιστές πρέπει να εκπαιδεύονται ώστε να παρέχουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα στους ασθενείς (όπως χορήγηση της φαρμακευτικής αγωγής, διατροφή και απασχόληση στο σπίτι). Η πρόληψη είναι μια σειρά ενεργειών που πραγματοποιούνται με στόχο την σταθεροποίηση ή την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων της νόσου της άνοιας. Υπάρχουν
τρεις τύποι πρόληψης που εφαρμόζονται στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. Στο πρώτο στάδιο, η πρόληψη συμβαίνει πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων της νόσου. Στο δεύτερο στάδιο, τα συμπτώματα εντοπίζονται και η εξέλιξη της νόσου μειώνεται με τη βοήθεια φαρμάκων και παρεμβάσεων. Στο τρίτο στάδιο, οι θεραπείες δίνονται για να σταματήσουν την εξέλιξη. Και στους τρεις τύπους προληπτικών μέτρων που χρησιμοποιούνται, οι επαγγελματίες υγείας (νευρολόγοι, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, νοσηλευτές, λογοθεραπευτές και εργοθεραπευτές) έχουν κεντρικό ρόλο στην ενημέρωση των ενδιαφερομένων και στη διαχείριση των ασθενών. Οι μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να προληφθεί ένα στα τρία περιστατικά άνοιας εφόσον οι οδηγίες που δίνουν οι επαγγελματίες υγείας τηρούνται πιστά. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της εμφάνισης της άνοιας. Στην πρόληψη της άνοιας, η εξάλειψη των παραγόντων κινδύνου σε διάφορα στάδια της ζωής έχει βασικό ρόλο. Η αύξηση των επιπέδων χοληστερόλης, το κάπνισμα και η υπέρταση είναι μερικά από αυτούς τους παράγοντες κινδύνου. Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να εκπαιδεύσουν την κοινότητα και να την ευαισθητοποιήσουν σχετικά με τους κινδύνους που ελλοχεύουν. Στόχος σε κάθε περίπτωση είναι να υιοθετηθεί ένας πιο υγιεινός τρόπος ζωής προκειμένου να αποτραπεί η εμφάνιση της άνοιας. Οι επαγγελματίες υγείας είναι υπεύθυνοι να ενημερώσουν την κοινότητα για τις αρνητικές επιπτώσεις που έχουν όλα τα παραπάνω στην υγεία. Αυξάνοντας τις προσπάθειες ενημέρωσης, παρακινούν τον γενικό πληθυσμό να είναι πιο συνεπής με σημαντικές εξετάσεις και να υιοθετούν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Έτσι, στην περίπτωση του γενικού πληθυσμού η άνοια μπορεί προληφθεί, ενώ στην περίπτωση των ασθενών, οι οικογένειες ενημερώνονται και δρουν αναλόγως έτσι ώστε τα συμπτώματα να μετριαστούν και να μην χειροτερέψει η κατάσταση.
Το 2020, το Αλτσχάιμερ Βόλου συντόνισε μια νέα ομάδα πρόληψης για την Άνοια. Πιο συγκεκριμένα, η ομάδα του Προγράμματος Διασύνδεσης του Ειδικού Κέντρου Ημέρας της Ελληνικής Εταιρείας Νόσου Αλτσχάιμερ Βόλου, απαρτίζεται από κοινωνικό λειτουργό (Τσιαμασφύρη Αίγλη), ψυχολόγο (Αποστολίνα Κωνσταντίνα) και νευρολόγο (Μπαχλαβά Εύα) και σκοπός τους είναι η ενημέρωση του κοινού σχετικά με την άνοια και το Αλτσχάιμερ, η εκπαίδευση των φροντιστών και του προσωπικού των δομών που απασχολούν ηλικιωμένα άτομα (πχ Κ.Α.Π.Η., Κ.Η.Φ.Η. κτλ) και ο ιατρικός έλεγχος. Αυτή την περίοδο, προσφέρουν τις υπηρεσίες τους και συνεργάζονται με τις εξής υπηρεσίες: Κέντρο Κοινότητας Ζαγοράς – Μουρεσίου, ΤΟ.Μ.Υ. Νέας Αγχιάλου, Κ.Α.Π.Η. Γλαφυρών και τον Δήμο Αγριάς (ΤΟ.Μ.Υ., Κ.Α.Π.Η., Κ.Η.Φ.Η.). Η ομάδα του Προγράμματος Διασύνδεσης, έχοντας ως στόχο την πρόωρη διάγνωση, πραγματοποιεί Τεστ Μνήμης και Νευρολογική εκτίμηση στους χώρους που διαθέτει η κάθε συνεργαζόμενη δομή. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να δηλώσουν το ενδιαφέρον τους στις δομές της περιοχής τους, και στην συνέχεια θα ενημερωθούν τηλεφωνικώς για το κοντινότερο ραντεβού. Η διαδικασία της διάγνωσης παρέχει την λήψη κοινωνικού ιστορικού, την διενέργεια εξειδικευμένων τεστ γνωστικών λειτουργιών, την νευρολογική εκτίμηση, την συνταγογράφηση και στη συνέχεια, ανάλογα με την ανάγκες του ωφελούμενου, παρέχεται ψυχοκοινωνική υποστήριξη και συμβουλευτική.
Πληροφορίες για το Πρόγραμμα Διασύνδεσης θα βρείτε, στις κοινωνικές δομές του Δήμου στον οποίο ανήκετε καθώς και στο τηλέφωνο 2421102323, στην σελίδα στο FB «Διασύνδεση Κέντρου Ημέρας για Αλτσχάιμερ –ΟΤΑ – Βόλος» ή/και στο e-mail «dkentrohmeras@gmail.com». Τα γραφεία μας στεγάζονται στην Τοπάλη 7 με Ιάσονος στο κέντρο του Βόλου.
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
Κορονοϊός και Όσφρηση Γράφει ο: Χρηςτος Δαενας πνευΜονολοΓος
Όλο και περισσότερα στοιχεία ανακαλύπτουν οι ερευνητές παγκοσμίως για το πώς ο κορονοϊός διαταράσσει την ικανότητα της όσφρησης καθώς σε αντίθεση με τα εμβόλια, οι θεραπείες για τη χημειοαισθητική δυσλειτουργία μετά τη νόσηση με κορονοϊό προχωρούν πολύ αργά. Πάντως, αυτό που διαπιστώνει η ερευνητική κοινότητα, είναι ότι η διαταραχή της όσφρησης εμφανίζεται λιγότερο συχνά καθώς ο ιός εξελίσσεται. Όπως αναφέρει το «Nature», σε μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 2022 μήνα, αφού μελέτησε πάνω από 600.000 άτομα στις ΗΠΑ, διαπίστωσε ότι σε σύγκριση με όσους είχαν μολυνθεί από το αρχικό στέλεχος του ιού, εκείνοι που είχαν προσβληθεί από την παραλλαγή Άλφα είχαν 50% περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν διαταραχές της γεύσης και της όσφρησης. Η πιθανότητα αυτή μειώθηκε στο 44% με την παραλλαγή Δέλτα και στο 17% με την Όμικρον. Την ίδια ώρα, μελέτη του 2021 παρακολούθησε 100 άτομα που είχαν εμφανίσει ήπια συμπτώματα και 100 άτομα που εί-
χαν βγει αρνητικά. Περισσότερο από ένα χρόνο μετά τη μόλυνσή τους, το 46% που είχαν νοσήσει με κορονοϊό, εξακολουθούσαν να έχουν προβλήματα όσφρησης, ενώ μόλις το 10% της ομάδας ελέγχου εμφάνιζαν κάποια απώλεια όσφρησης. Επιπλέον, το 7% όσων είχαν μολυνθεί εξακολουθούσαν να έχουν ολική απώλεια όσφρησης, ή ανοσμία, στο τέλος του έτους.
Τι συμβαίνει στους οσφρητικούς νευρώνες μετά τη μόλυνση Μια σαφέστερη εικόνα για το πώς ο SARS-CoV-2 προκαλεί αυτή τη διαταραχή θα βοηθήσει στην ανάπτυξη καλύτερων θεραπειών για την αντιμετώπισή της. Στις αρχές της πανδημίας, μια μελέτη έδειξε ότι ο ιός προσβάλλει τα κύτταρα της μύτης, τα οποία παρέχουν θρεπτικά συστατικά και υποστήριξη στους νευρώνες που αντιλαμβάνονται την οσμή. Άλλες μελέτες υποδηλώνουν γιατί μόνο ορισμένοι άνθρωποι βιώνουν μακροχρόνια απώλεια της όσφρησης. Τον Ιανουάριο, μια ερευνητική ομάδα ανακοίνωσε ότι βρήκε μια γενετική παραλλαγή που σχετίζεται με μεγαλύτερη τάση για απώλεια όσφρησης ή γεύσης. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ακόμα και για μόνιμες αλλαγές στον εγκέφαλο για τα άτομα με απώλεια όσφρησης. Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο, 785 άτομα στο Ηνωμένο Βασίλειο υποβλήθηκαν σε δύο σαρώσεις εγκεφάλου. Περίπου 400 άτομα μολύνθηκαν με COVID-19 μεταξύ των σαρώσεων, οπότε οι επιστήμονες μπόρεσαν να παρατηρήσουν δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο. Οι επιζώντες παρουσίασαν πολλαπλές αλλαγές, συμπεριλαμβανομένων δεικτών ιστικής βλάβης σε περιοχές που συνδέονται με το οσφρητικό κέντρο του εγκεφάλου.
Δεν είναι σαφές γιατί συνέβη αυτό.
Τι αναμένεται από τις θεραπείες Εν τω μεταξύ, πολλές κλινικές δοκιμές δοκιμάζουν πιθανές θεραπείες. Επειδή όμως βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, οι περισσότεροι ερευνητές συνιστούν την εκπαίδευση της όσφρησης. Ο πιο εύκολος και υγιεινός τρόπος είναι μέσω των αιθέριων ελαίων. Τα αιθέρια έλαια έχουν έντονο συμπυκνωμένο άρωμα, το οποίο δεν περιέχει ερεθιστικά χημικά κι έτσι μπορεί να έρθει σε επαφή με τη μύτη και να μην επηρεάσει αρνητικά το αναπνευστικό. Γενικά, η ιδέα είναι να δίνονται στους ασθενείς δείγματα ουσιών με έντονες οσμές, τις οποίες πρέπει να μυρίσουν και να προσπαθήσουν να αναγνωρίσουν, ώστε να αποκατασταθεί σταδιακά η αίσθηση της όσφρησής τους. Ωστόσο, η μέθοδος φαίνεται να λειτουργεί μόνο με άτομα που έχουν μερική απώλεια όσφρησης. Αυτό σημαίνει ότι βοηθάει περίπου το ένα τρίτο των ανθρώπων που παρουσίασαν χημειοαισθητική διαταραχή μετά τη νόσηση. Πολλοί ερευνητές διερευνούν τα στεροειδή, τα οποία μειώνουν τη φλεγμονή. Η COVID-19 είναι γνωστό ότι προκαλεί εκτεταμένη φλεγμονή, η οποία μπορεί να παίζει ρόλο στη διαταραχή της όσφρησης. Μια άλλη θεραπευτική δυνατότητα είναι το πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια (PRP), το οποίο παρασκευάζεται από το αίμα των ίδιων των ασθενών και είναι πλούσιο σε βιοχημικές ουσίες που μπορεί να προκαλέσουν επούλωση. Δεδομένου ότι περισσότερα από 700 εκατομμύρια κρούσματα της COVID-19 έχουν επιβεβαιωθεί παγκοσμίως, δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι πιθανόν να έχουν παρατεταμένα προβλήματα όσφρησης. Προς το παρόν, δεν υπάρχει αναγνωρισμένος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος, εκτός από την εμπειρική διέγερση της όσφρησης με διάφορα έλαια.
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
Πρεσβυωπία Τ
α μάτια μας μπορούν και εστιάζουν μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου, από χιλιόμετρα μακριά, σε μερικά μόνο εκατοστά του μέτρου και αντίστροφα με πολύ μεγάλη
ακρίβεια και ταχύτητα.Η εντυπωσιακή αυτή δυνατότητα των ματιών μας δεν διαρκεί για πάντα. Ήδη από την παιδική ηλικία η ικανότητα προσαρμογής αρχίζει ποσοτικά και φθίνει στην ηλικία περίπου των 45 ετών. Ένα άτομο που δεν φορούσε γυαλιά ούτε για μακριά ούτε για κοντά, αρχίζει σταδιακά να αντιλαμβάνεται τις επιπτώσεις της πρεσβυωπίας. Παρουσιάζεται στην αρχή ως δυσκολία στο διάβασμα υπό συνθήκες χαμηλού φωτισμού και προοδευτικά, μπορεί να εξελιχθεί σε πλήρη αδυναμία.
Γράφει ο: νταΦος Κ. αντΩνιος ΧειρουρΓος οΦΘαλΜιατρος υπ. διδακτωρ πανεπιςτΗΜιου Θεςςαλιας ςυνεργάτης ιαςω Θεςςαλιας , κλινικΗς «ελπις», κλινικΗς «αναςςα»
Τα μάτια μας μπορούν και εστιάζουν μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου, από χιλιόμετρα μακριά, σε μερικά μόνο εκατοστά του μέτρου και αντίστροφα με πολύ μεγάλη ακρίβεια και ταχύτητα. Η εντυπωσιακή αυτή δυνατότητα των ματιών μας δεν διαρκεί για πάντα. Ήδη από την παιδική ηλικία η ικανότητα προσαρμογής αρχίζει ποσοτικά και φθίνει στην ηλικία περίπου των 45 ετών. Ένα άτομο που δεν φορούσε γυαλιά ούτε για μακριά ούτε για κοντά, αρχίζει σταδιακά να αντιλαμβάνεται τις επιπτώσεις της πρεσβυωπίας. Παρουσιάζεται στην αρχή ως δυσκολία στο διάβασμα υπό συνθήκες χαμηλού φωτισμού και προοδευτικά, μπορεί να εξελιχθεί σε πλήρη αδυναμία. Πρόκειται για μία πάθηση που παρουσιάζεται σε όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από το φύλο τους και ανεξάρτητα από το αν πάσχουν από άλλες διαθλαστικές ανωμαλίες όπως η μυωπία, η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός. Η διάγνωση του προβλήματος τίθεται από τον ειδικό οφθαλμίατρο όταν ο ασθενής, εξεταζόμενος με βάση ειδικές κλίμακες, δεν βλέπει να διαβάσει τα μικρά γράμματα, ελέγχοντας κάθε μάτι χωριστά. Πού οφείλεται; Προκαλείται από την ανεπάρκεια του φακού να κάνει προσαρμογή και να εστιάσει κοντά, λόγω ηλικίας. Αυτό, σύμφωνα με τις θεωρίες που επικρατούν, είναι αποτέλεσμα είτε της προοδευτικής απώλειας της ελαστικότητας του φακού του ματιού, ο οποίος χάνει την ικανότητα να αλλάζει καμπυλότητα και να εστιάζει στις κοντινές αποστάσεις, είτε της προοδευτικής ατροφίας λόγω γήρανσης του μυ, στον οποίο στηρίζεται ο φακός (ακτινωτός μυς). Πότε εμφανίζεται ; Πρεσβυωπία σύμφωνα με την ετυμολογία της λέξης, είναι η όραση των πρεσβυτέρων. Εμφανίζεται συνήθως μετά το 40ο έτος ηλικίας και αυξάνεται με την ηλικία, μέχρι το 60ο περίπου έτος. Σε ανθρώπους
με υπερμετρωπία, η πρεσβυωπία μπορεί να εμφανιστεί σε νεαρότερη ηλικία. Οι μύωπες όταν εμφανίσουν πρεσβυωπία, για να μπορέσουν να διαβάσουν, είναι αναγκασμένοι να βγάζουν τα μυωπικά τους γυαλιά, όταν η μυωπία τους είναι μικρή, ή να χρησιμοποιούν γυαλιά με μικρότερο βαθμό μυωπίας, όταν η μυωπία τους είναι μεγάλη. Ποια είναι τα συμπτώματα; Τα κυριότερα συμπτώματα της πρεσβυωπίας είναι: ●Αδυναμία ανάγνωσης σε μια κανονική απόσταση ανάγνωσης (σταδιακή απομάκρυνση βιβλίου ) ●Οπτική κόπωση, με συνοδό αντανακλαστική δακρύρροια και ερυθρότητα. ●Πονοκέφαλοι από παρατεταμένη ανάγνωση ή εργασία σε κοντινή απόσταση. Θεραπεύεται πλήρως; Η προσαρμογή της όρασής μας στις κοντινές αποστάσεις, σε αντίθεση με την μυωπία, την υπερμετρωπία και τον αστιγματισμό, που είναι καταστάσεις στατικές και οφείλονται στο σχήμα και το μέγεθος του κάθε ματιού, είναι μια δυναμική και συνεχώς μεταβαλλόμενη λειτουργία του οφθαλμού. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η θεραπεία της πρεσβυωπίας δεν είναι τόσο εύκολη όσο εκείνη της μυωπίας, της υπερμετρωπίας και του αστιγματισμού. Η ιδανική θεραπεία της πρεσβυωπίας πρέπει να αποδώσει καλή όραση σε μακρινή, μεσαία και κοντινή απόσταση. Δεν πρέπει να επηρεάζει την ευαισθησία στις αντιθέσεις του φωτός (contrast sensitivity) ούτε να προκαλεί δυσφωτοψία, πρέπει να είναι ακριβής και το αποτέλεσμά της να διαρκεί στον χρόνο. Καμία από τις εφαρμοσμένες θεραπείες για την πρεσβυωπία δεν πληρεί όλα τα προαναφερόμενα κριτήρια, προς το παρόν. Η πρεσβυωπία μπορεί να αντιμετωπιστεί με:
●πρεσβυωπικά γυαλιά όρασης (διπλοεστιακά ή πολυεστιακά) ●πολυεστιακούς φακούς επαφής ●διαθλαστική χειρουργική (επέμβαση με excimer laser και χρήση ειδικών τεχνικών π.χ. Presby-LASIK και Monovision) ●χειρουργική επέμβαση για την εμφύτευση πολυεστιακού ενδοφθάμιου φακού (multifocal intraocular lens) και αντικατάσταση του κρυσταλλοειδούς, φυσικού φακού του ματιού, συνδυαστικά για την αφαίρεση του καταρράκτη. Γυαλιά για πρεσβυωπία κυκλοφορούν πια παντού, ακόμα και σε καταστήματα καλλυντικών. Είναι ασφαλή; Τα έτοιμα γυαλιά με κρύσταλλα χωρίς καλή ποιότητα αναγκάζουν στη χρήση πιο δυνατών
φακών, προκειμένου να βλέπει το άτομο που τα χρησιμοποιεί. Συνεπώς κουράζουν το μάτι. Τα πολυεστιακά γυαλιά είναι εξαιρετικά χρήσιμα για τους ανθρώπους που μπορούν να προσαρμοστούν σε αυτά. Νέες μέθοδοι των οπτικών έχουν ως αποτέλεσμα να κατασκευάζονται εξαιρετικά άνετα, πολυεστιακά γυαλιά, όπως και φακοί επαφής με πολυεστιακότητα. Αυτοί όμως είναι δύσχρηστοι στις μεγάλες ηλικίες, λόγω της ξηροφθαλμίας. Σε επεμβατικό επίπεδο σήμερα υπάρχουν καινούριες μέθοδοι με λέιζερ(presby-lasik), με ραδιοσυχνότητες (θερμοκερατοπλαστική) και χειρουργικές, όπως η ένθεση πολυεστιακών ή προσαρμοστικών ενδοφακών εντός του οφθαλμού στη θέση του φυσικού φακού, ο οποίος αφαιρείται ή η ένθεση φακού εντός του κερατοειδή (ενδοκερατικοί φακοί). Είναι πολλά υποσχόμενες μέθοδοι, οι οποίες ήδη εφαρμόζονται και συνεχώς εξελίσσονται. Η τέλεια όμως λύση στο πρόβλημα της πρεσβυωπίας δεν έχει ακόμα βρεθεί. Ένας έμμεσος, απλός και παλιός τρόπος για την “λύση” του προβλήματος, είναι το σύστημα MONOVISION. Με τη μέθοδο αυτή, χειρουργικά ή με λέιζερ ή ακόμα και με φακό επαφής, o ένας οφθαλμός γίνεται ελαφρά μυωπικός, ενώ ο άλλος γίνεται εμμετρωπικός. Με αυτόν τον τρόπο, με το ένα μάτι (το μυωπικό) βλέπουμε κοντά, ενώ με το άλλο (το εμμετρωπικό) βλέπουμε μακριά. Η μέθοδος MONOVISION είναι ιδανική για ανθρώπους διατεθειμένους να δεχθούν ένα συμβιβασμό στη διόφθαλμη όραση τους (χάνεται η στερεοσκοπική όραση), προκειμένου να είναι όσο γίνεται πιο ανεξάρτητοι από κάθε είδους διορθωτικά γυαλιά.
ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
Διατροφή για το αυτιστικό παιδί Ο αυτισμός είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή και συνήθως εμφανίζεται τα τρία πρώτα χρόνια ζωής του ανθρώπου. Χαρακτηρίζεται από μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία καθώς και περιορισμένη, επαναλαμβανόμενη και στερεότυπη συμπεριφορά. Τα κλασσικά συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν καθυστέρηση στην ομιλία η δυσκολία στην κατανόηση οδηγιών, την έλλειψη ενδιαφέροντος για παιχνίδι με άλλα παιδιά και τη φτωχή βλεμματική επαφή. Δεν γνωρίζουμε ακόμη τι προκαλεί στον αυτισμό, παρόλα αυτά σημαντικό ρόλο παίζουν τόσο τα γονίδια όσο και το περιβάλλον.
Γράφει ο: ΠαναγιΩτης ζηςης κλινικος διαιτολοΓοςδιατροΦολοΓος, MSc
Άνθρωποι με αυτισμό συχνά επαναλαμβάνουν συμπεριφορές, και έχουν εμμονές. Αυτές οι συμπεριφορές προφανώς και επηρεάζουν τη διατροφική συμπεριφορά και τις επιλογές τροφίμων γεγονός που οδηγεί στους ακόλουθους προβληματισμούς:
●Περιορισμένες επιλογές τροφίμων και έντονη δυ-
σαρέσκεια για κάποια τρόφιμα Όσοι έχουν αυτισμό μπορεί να είναι ευαίσθητοι σε σχέση με τη γεύση, την οσμή, την υφή και το χρώμα του φαγητού. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην αποφυγή κατανάλωσης ορισμένων τροφών, ή ακόμη και ολόκληρων ομάδων τροφίμων. Τέτοια τρόφιμα συνήθως είναι τα φρούτα, τα λαχανικά και γενικά μαλακά τρόφιμα.
●Μη επαρκής κατανάλωση τροφής
Παιδιά με αυτισμό συχνά δυσκολεύονται να διεκπεραιώσουν μια εργασία. Επομένως είναι δύσκολο συνήθως να καθίσουν στο τραπέζι και να καταναλώσουν το φαγητό τους από την αρχή έως το τέλος
●Δυσκοιλιότητα
Προκαλείται λόγω της φτωχής δίαιτα των παιδιών και κυρίως λόγω της μειωμένης κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών.
●Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων
Μερικά σκευάσματα όπως η ριταλίνη (μεθυλφαινιδάτη) μειώνουν την όρεξη. Αυτό επηρεάζει την ποσότητα τροφής που καταναλώνει ένα παιδί και συνεπώς και την ανάπτυξή του. Άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα μπορεί να αυξήσουν την όρεξη ή ακόμη και να δημιουργήσουν πρόβλημα στην απορρόφηση ορισμένων βιταμινών και ανόργανων στοιχείων.
Στρατηγικές αντιμετώπισης ●Προετοιμαστείτε για επιλεκτικότητα σε τρόφιμα
Πολλοί γονείς βρίσκουν στην ευαισθησία των παιδιών στη γεύση, το χρώμα την υφή και την οσμή του τροφίμου ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια. Πολύ συχνά αποκλείονται ακόμη και ολόκληρες ομάδες τροφίμων. Ένας αποτελεσματικός τρόπος για να καταφέρετε να δοκιμάσει το παιδί σας νέα τρόφιμα είναι να το βγάλετε από την κουζί-
να. Πηγαίνετε μαζί στην αγορά να ψωνίσετε ένα νέο τρόφιμο, ψάξτε πληροφορίες για αυτό στο διαδίκτυο έτσι ώστε να κινήσετε την περιέργεια του παιδιού, συμφωνήστε πώς θα το μαγειρέψετε δίνοντας σαφείς οδηγίες και γενικά βάλτε το παιδί στη διαδικασία να συμμετέχει στην προετοιμασία του γεύματός του.
●Οργανώστε τα γεύματα
Ένα παιδί με αυτισμό μπορεί να επηρεαστεί κατά τη διάρκεια του γεύματός του στη κουζίνα από φωνές, από ζωηρά χρώματα, από την τηλεόραση ακόμη και από τον τρόπο που είναι τακτοποιημένα τα έπιπλα. Για το λόγο αυτό βοηθάει πολύ να κάνετε τη διαδικασία του γεύματος όσο πιο προβλέψιμη γίνεται. Να υπάρχει δηλαδή μια ρουτίνα. Το να σερβίρετε τα γεύματα μία σταθερή ώρα είναι μία καλή αρχή. Αν το παιδί σας είναι ευαίσθητο στο φως, δοκιμάστε να φάτε υπό το φως των κεριών ή μακριά από το παράθυρο. Αφήστε το να διαλέξει ένα αγαπημένο του τρόφιμο σε κάθε γεύμα καθώς και την αγαπημένη του θέση στο τραπέζι.
●Οπτικοποιήστε τις οδηγίες
Ένας καλός τρόπος να ακολουθήσει ένα αυτιστικό παιδί τις οδηγίες διατροφής είναι η οπτικοποίηση αυτών των οδηγιών. Μπορείτε επί παραδείγματι να φτιάξετε κολάζ χρησιμοποιώντας εικόνες ή φωτογραφίες τροφίμων οι οποίες θα περιέχουν τα τρόφιμα (και τον αριθμό τους) για
κάθε γεύμα και να δώσετε ένα ενδεικτικό σκεύος φαγητού (πιάτο, μπολ) το οποίο θα αποτελεί το μέτρο αναφοράς. Π.χ. 1 μπιφτέκι (εικόνα)+ 1 μπολ πουρές (εικόνα)+ 1 μπολ ντομάτα αγγούρι (εικόνα).
●Ειδικές δίαιτες
Μπορεί να έχετε ακούσει ότι δίαιτες φτωχές σε γλουτένη ή σε καζεΐνη μπορεί να βοηθήσουν στη βελτίωση των συμπτωμάτων του αυτισμού. Η γλουτένη είναι μία πρωτεΐνη που περιέχεται σε δημητριακά όπως το σιτάρι και το κριθάρι, όχι όμως στο καλαμπόκι και στο ρύζι, ενώ η καζεΐνη είναι μία πρωτεΐνη που περιέχεται στο γάλα. Ενώ κάποιες μελέτες υποστηρίζουν ότι αυτές οι δίαιτες μπορεί να είναι αποτελεσματικές σε κάποιες κατηγορίες παιδιών, οι περισσότερες μελέτες συγκλίνουν στο γεγονός ότι δεν αποδεικνύεται η αποτελεσματικότητά τους και συστήνουν περεταίρω ερευνά. Το σίγουρο είναι ότι αυτές οι περιοριστικές δίαιτες μπορεί να στερήσουν το παιδί σας από απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, επομένως χρειάζεται ένας σωστός προγραμματισμός από έναν εξειδικευμένο διαιτολόγο, εάν ακολουθηθούν. Ο διαιτολόγος είναι αυτός που θα αναγνωρίσει πιθανούς διατροφικούς κινδύνους από τις συνήθειες διατροφής του παιδιού, θα απαντήσει με σαφήνεια στις ερωτήσεις σας και θα βοηθήσει να οδηγηθεί το παιδί σας σε μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή. Αυτό που χρειάζεται από εσάς είναι λίγα λόγια, σαφείς οδηγίες, πρόγραμμα και ρουτίνα.