ΠΕΡΙ ΥΓΕΙΑΣ by ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ Media Group

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Aστιγματισμός

αστιγματισμός ανήκει σε μια ομάδα οφθαλμικών καταστάσεων οι οποίες λέγονται διαθλαστικές ανωμαλίες. Οι διαθλαστικές ανωμαλίες προκαλούν μια διαταραχή στον τρόπο με τον οποίο οι ακτίνες του φωτός εστιάζονται μέσα στο μάτι. Ο αστιγματισμός συχνά συναντάται σε συδυασμό με μυωπία ή υπερμετρωπία καταστάσεις που και αυτές αποτελούν διαθλαστικές ανωμαλίες.

Γράφει ο: ΝΤΑΦΟΣ Κ. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟΣ Υπ. ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, Συνεργάτης ΙΑΣΩ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, ΚΛΙΝΙΚΗΣ «EΛΠΙΣ»

Τι προκαλεί τον αστιγματισμό Ο αστιγματισμός συνήθως εκδηλώνεται όταν ο κερατοειδής χιτώνας, που βρίσκεται στο εμπρός μέρος του ματιού, έχει ακανόνιστη (μη σφαιρική) καμπυλότητα. Κανονικά η επιφάνεια του κερατοειδή είναι ομαλή και εξίσου καμπύλη σε όλες τις διευθύνσεις, έτσι οι ακτίνες του φωτός διαθλώνται και επομένως εστιάζονται εξίσου σε όλες τις διευθύνσεις (ή αλλιώς άξονες).Στον αστιγματισμό, η πρόσθια επιφάνεια του κερατοειδή είναι περισσότερο κυρτή, σε μια διεύθυνση από ότι είναι στις άλλες. Έτσι το σχήμα του μοιάζει περισσότερο με μια μπάλα του ράγκμπυ παρά με μπάλα του μπάσκετ. Οι ακτίνες του φωτός όταν πέφτουν στην πιο κυρτή επιφάνεια του κερατοειδή εστιάζονται πριν από αυτές που πέφτουν στην λιγότερο κυρτή επιφάνεια. Σαν αποτέλεσμα έχουμε μια εικόνα η οποία είναι καθαρή κατά μήκος μιας διεύθυνσης αλλά θολή κατά μήκος μιας άλλης.

Πώς βλέπει κάποιος που έχει αστιγματισμό Η όραση σε αυτή την περίπτωση μπορεί να παρομοιαστεί με αυτή που έχει κανείς κοιτώντας ένα παραμορφωτικό καθρέπτη. Έχουμε παραμόρφωση γιατί το μάτι δεν μπορεί να εστιάσει τις φωτεινές ακτίνες σε ένα και μόνο σημείο στον αμφιβληστροειδή, αλλά σε δύο γραμμές κάθετες μεταξύ τους. Η θόλωση στην όραση που επιφέρει ο αστιγματισμός είναι παρούσα σε όλες τις αποστάσεις και η κοπιωπία που προκαλεί είναι σημαντικά μεγαλύτερη από τις άλλες διαθλαστικές ανωμαλίες, λόγω της συνεχούς προσπάθειας του ακτινωτού να εστιάσει σωστά στο αντικείμενο, χωρίς βέβαια να είναι ποτέ δυνατό να το επιτύχει. Συνήθως ο αστιγματισμός δεν είναι σημαντικός και δεν δημιουργεί λειτουργικά προβλήματα. Ένα παιδί όμως που βλέπει π.χ. 3/10 λόγω του αστιγματισμού βρί-

ληλες ακτίνες που εισέρχονται στον οφθαλμό σε σχέση με τον αμφιβληστροειδή και διακρίνονται σε : ●Απλό μυωπικό αστιγματισμό ●Σύνθετο μυωπικό αστιγματισμό ●Απλό υπερμετρωπικό αστιγματισμό ●Σύνθετο υπερμετρωπικό αστιγματισμό ●Μεικτό αστιγματισμό

Διάγνωση σκεται σε μειονεκτικότερη θέση από ένα παιδί που βλέπει 3/10 λόγω απλής μυωπίας, γιατί δεν μπορεί να βελτιώσει τη χαμηλή του ευκρίνεια απλά πλησιάζοντας (μειώνοντας την απόσταση από) το αντικείμενο.

Σε ποιους εμφανίζεται ο αστιγματισμός Ο αστιγματισμός είναι ένα πολύ κοινό διαθλαστικό πρόβλημα. Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι έχουν ένα μικρό βαθμό αστιγματισμού από την γέννησή τους, το οποίο όμως μπορεί να παραμείνει το ίδιο και να μην μεγαλώσει, για όλη τους τη ζωή. Γενικότερα ο αστιγματισμός δεν παρουσιάζει σημαντικές μεταβολές κατά τη διάρκεια της ζωής. Στην περίπτωση σημαντικής μεταβολής του αστιγματισμού, αυτό μπορεί να υποδηλώνει άλλες σοβαρότερες καταστάσεις και χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.

Είδη αστιγματισμού Πρέπει να σημειωθεί ότι, υπάρχουν διάφορες μορφές αστιγματισμού, ανάλογα με το που εστιάζουν οι παράλ-

Η διάγνωση του αστιγματισμού γίνεται με: ●μία απλή μέτρηση της οπτικής οξύτητας του ατόμου ●τοπογραφία του κερατοειδούς (pentacam, topolyzer)

Θεραπεία Η θεραπεία του αστιγματισμού εξατομικεύεται ανάλογα με το είδος του (ομαλός, ανώμαλος, με ή παρά τον κανόνα, ορθογωνικός, λοξός, συμμετρικός κ.λπ.). ●Στον ομαλό ορθογωνικό συμμετρικό αστιγματισμό, όταν δεν είναι πολύ μεγάλος, η πιο συνηθισμένη λύση είναι τα γυαλιά όρασης. ●Πολλές φορές μπορεί να χρησιμοποιηθούν και φακοί επαφής, όχι όμως πάντα φακοί επαφής κλασσικού σχεδιασμού. Σε δύσκολες περιπτώσεις ευμεγέθους λοξού και ανώμαλου αστιγματισμού είναι απαραίτητη για τη βέλτιστη οπτική απόδοση του οφθαλμού ή χρήση φακών επαφής ειδικής εφαρμογής. ●Πολύ συχνά ενδείκνυται και η χρήσηExcimer laser για την αντιμετώπιση του αστιγματισμού. ●Μετά από επέμβαση καταρράκτη μπορεί να επιλεγεί η τοποθέτηση τορικού ενδοφακο●

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Η τεχνολογική επανάσταση στην υπηρεσία του νευροχειρουργού

ναμφισβήτητα τα τελευταία χρόνια, η αλματώδης εξέλιξη της τεχνολογίας βοήθησε στο έπακρον την εξέλιξη της Νευροχειρουργικής τόσο στην εξειδικευμένη χειρουργική αντιμετώπιση παθήσεων του εγκεφάλου όσο και της σπονδυλικής στήλης.Νέα εργαλεία και νέες τεχνικές προσφέρουν πρωτίστως στον ασθενή μεγαλύτερη ασφάλεια, θεραπευτικό όφελος και σίγουρα μικρότερο χρόνο νοσηλείας, δεδομένου της μείωσης του χειρουργικού χρόνου που επιτυγχάνεται με την χρήση νέων τεχνολογιών κατά την διάρκεια ενός χειρουργείου.

Γράφει ο: ΓΕΩρΓΙAΔηΣ Κ. ΙΟρΔΑΝηΣ Νευροχειρουργός

Άρα γίνεται κατανοητό πως ο ασθενής αναρρώνει σε πολύ μικρότερο χρόνο, μειώνεται κατά πολύ η νοσηλεία του και κατ’ επέκταση το κόστος τόσο για τον ίδιο όσο και το σύστημα υγείας γενικότερα. Πλέον η χρήση τρισδιάστατου μικροσκοπίου αποτελεί το βασικό εργαλείο για τον Νευροχειρουργό ο οποίος είναι σε μεγάλο βαθμό εξοικειωμένος με την χρήση του, εφόσον έχει την κατάλληλη εκπαίδευση, με αποτέλεσμα την ακριβή και με άριστη ευκρίνεια εικόνα διαφόρων παθολογικών καταστάσεων του Κεντρικού Νευρικού συστήματος (εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού). Σημαντικό βήμα στην ακριβή εντόπιση ωστόσο βλαβών κυρίως του εγκεφάλου π.χ. όγκοι καλοήθεις και κακοήθεις έφερε στην καθημερινή φαρέτρα του Νευροχειρουργού η παρουσία του Νευροπλοηγού. (NavigationSystem). Το οποίο βοηθά στην ακριβή εντόπιση με απόκλιση κάτω του ενός χιλιοστού, οποιασδήποτε βλάβης εντός του εγκεφάλου, άρα ‘’δείχνει’’ τον

δρόμο στον εκπαιδευμένο Νευροχειρουργό πώς να προσεγγίσει την εκάστοτε βλάβη με ακρίβεια. Αυτό αποτέλεσε ουσιαστικά και την τεχνολογική επανάσταση και το εναρκτήριο λάκτισμα για να ακολουθήσουν επικουρικά στα χειρουργεία του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης η διεγχειρητική

Νευροπαρακολούθηση (Neuromonitoring) . Η οποία με την σειρά της βοηθά τον Νευροχειρουργό σε κάθε του βήμα κατά την διάρκεια μιας επέμβασης, την ασφαλή και ομαλή αντιμετώπιση διαφόρων παθολογιών του νευρικού ιστού χωρίς να προξενήσει κάποια βλάβη για τον ασθενή.

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Προεμφυτευτικός Γενετικός Ελεγχος (PGT)

Προεμφυτευτικός Γενετικός Έλεγχος (PGT Preimplantation Genetic Testing), είναι μια σύγχρονη διαγνωστική μέθοδος, η οποία εφαρμόζεται προκειμένου να αναλυθεί το γενετικό υλικό (DNA) των προεμφυτευτικών εμβρύων. Αποτελεί μια διαδικασία, που επιτρέπει τη διάγνωση κληρονομούμενων νοσημάτων ή/και τον προσδιορισμό χρωμοσωμικών ανωμαλιών σε συγκεκριμένη ομάδα ζευγαριών που υποβάλλονται σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Προσφέρει λοιπόν με αυτό τον τρόπο τη δυνατότητα σε ζευγάρια που φέρουν γονίδια και χρωμοσώματα υπεύθυνα για γενετικές παθήσεις, να αποκτήσουν υγιή τέκνα. Μέχρι πρόσφατα η διαδικασία αυτή ήταν γνωστή με τις ονομασίες PGS (Preimplantation Genetic Screening) και PGD (Preimplantation Genetic Diagnosis), οι οποίες άλλαξαν προκειμένου να περιγράψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια όλους τους ελέγχους που πραγματοποιούνται.

Γράφει ο: Dr. ΠΑΝΑΓΙΩΤηΣ Θ. ΠΟλΥζΟΣ Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Ειδικός Αναπαραγωγής Συγκεκριμένα, ο Προεμφυτευτικός Γενετικός Έλεγχος επιμερίζεται στις ακόλουθες κατηγορίες ελέγχων για: ●ανευπλοειδίες (μη σωστό αριθμό χρωμοσωμάτων) (PGT-A) ●κληρονομούμενα μονογονιδιακά νοσήματα (PGT-M) ●κληρονομούμενες χρωμοσωμικές ανωμαλίες (ισοζυγισμένες και μη ισοζυγισμένες μεταθέσεις και αριθμητικές ανωμαλίες) (PGT-SR) Πιο αναλυτικά: Τα κύτταρα του κάθε ανθρώπου περιέχουν χρωμοσώματα, τα οποία κληρονομούνται από κάθε γονέα, 23 από τον πατέρα και 23 από τη μητέρα. Επομένως, κάθε άτομο έχει δύο ζεύγη από 23 χρωμοσώματα ή αλλιώς 46 συνολικά. Το DNA μας είναι οργανωμένο σε μικρά κομμάτια που ονομάζονται γονίδια. Όταν η λειτουργία του γονιδίου μεταβάλλεται από μια αλλαγή που ονομάζεται μετάλλαξη, στην συγκεκριμένη αλληλουχία προκύπτει μια μονογονιδιακή φορεία (στίγμα).

Προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος χρωμοσωμάτων (PGT-A) Το PGT-A (Προεμφυτευτικός Γενετικός Έλεγχος για Ανευπλοειδίες), γνωστό και ως PGS (Προεμφυτευτικό Γενετικό Screening), είναι μια διαδικασία που προσδιορίζει τη χρωμοσωμική κατάσταση των εμβρύων στα πλαίσια της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, με εξέταση και των 23 ζευγών χρωμοσωμάτων. Μας επιτρέπει να επιλέξουμε μόνο τα έμβρυα με τον σωστό αριθμό χρωμοσωμάτων (ευπλοειδικά έμβρυα) για να εμφυτευτούν και κατ’ επέκταση να οδηγήσουν στην γέννηση ενός υγιούς μωρού. Το PGT-A χρησιμοποιεί την τελευταία τεχνολογία αλληλούχισης επόμενης γενιάς (NGS) για τον εντοπισμό των απαλλαγμένων από χρωμοσωμικές ανωμαλίες εμβρύων. Έτσι αυξάνεται η πιθανότητα εγκυμοσύνης, συγχρόνως μειώνεται ο κίνδυνος αποβολής, ενώ η εμβρυομεταφορά ακόμα και ενός μόνο εμβρύου έχει ιδιαίτερα αυξημένα ποσοστά επιτυχίας.

Προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος μονογονιδιακών νοσημάτων (PGT-M) Όταν ένα ζευγάρι φέρει γονίδια που ευθύνονται για κά-

ποιο σοβαρό κληρονομικό νόσημα (πχ. Μεσογειακή Αναιμία, Κυστική Ίνωση που είναι τα πιο συχνά), τότε διενεργούμε το PGT-M (Προεμφυτευτικός Γενετικός Έλεγχος για μονογονιδιακά νοσήματα), γνωστό και ως PGD (Προεμφυτευτική γενετική Διάγνωση), προκειμένου να επιλέξουμε τα έμβρυα που δεν φέρουν το αντίστοιχο νόσημα. Με ελάχιστα επεμβατικό τρόπο, διενεργώντας μια βιοψία στο στάδιο της βλαστοκύστης ελέγχουμε γενετικά τα έμβρυα με ποσοστό ακρίβειας αποτελέσματος 99%. Αναλόγως με την ιδιαιτερότητα και την παθολογία του συγκεκριμένου γονιδίου, οι πιθανές διαγνώσεις που προκύπτουν είναι: το εξεταζόμενο έμβρυο να είναι υγιές (απαλλαγμένο από το γονίδιο), φορέας (φέρει το παθολογικό γονίδιο από τον ένα μόνο γονέα) ή πάσχον (έχει κληρονομήσει και τα δύο παθολογικά γονίδια από τους δύο γονείς).

Προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος κληρονομούμενων χρωμοσωμικών ανωμαλιών (PGT-Sr) Ασθενείς με δομικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες όπως ισοζυγισμένες ή μη μεταθέσεις, αντιμετωπίζουν αποτυχίες εμφύτευσης των εμβρύων, υψηλό ποσοστό αποβολών, καθώς και αυξημένο κίνδυνο γέννησης τέκνων με σοβαρές γενετικές ανωμαλίες. Αυτό οφείλεται στο υψηλό ποσοστό δημιουργίας μη ισοζυγισμένων γαμετών, λόγω του χρωμοσωμικού τους προβλήματος. Η πιο συνήθης χρωμοσωμική ανωμαλία είναι η ισοζυγισμένη μετάθεση, η οποία συναντάται περίπου στο 0,16% του γενικού πληθυσμού. Πρόκειται για την ανταλλαγή γενετικού υλικού μεταξύ δύο χρωμοσωμάτων και υπολογίζεται ότι το 70% των εμβρύων που προκύπτουν από γονέα με τέτοια μετάθεση, είναι παθολογικά. Οι δύο πιο συχνές δομικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες είναι οι Ροβερτσόνιες μεταθέσεις (0,1% του γενικού πληθυσμού) και οι αναστροφές (0,02% του γενικού πληθυσμού).

Ποιοι πρέπει να υποβάλλονται σε Προεμφυτευτικό Γενετικό Έλεγχο; Σε Προεμφυτευτικό Γενετικό Έλεγχο θα πρέπει να υποβάλλονται ζευγάρια που φέρουν: ●αυτοσωμικά επικρατή ή υπολειπόμενα μονογονιδιακά νοσήματα ●μονογονιδιακά νοσήματα που σχετίζονται με τα φυλετικά χρωμοσώματα (PGT-M) ●δομικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες όπως ισοζυγισμένες και μη μεταθέσεις (PGT-SR) τα οποία εφόσον κληρονομηθούν στους απογόνους προκαλούν σοβαρά προβλήματα υγείας από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής του τέκνου. Σε Προεμφυτευτικό Γενετικό Έλεγχο για Ανευπλοειδίες μπορούν επίσης να υποβάλλονται και ζευγάρια που δεν

φέρουν κληρονομούμενο νόσημα, αλλά διαθέτουν τις παρακάτω ενδείξεις: ●Αυξημένη Αναπαραγωγική Ηλικία της γυναίκας (ΑΜΑ) ●Ιστορικό Πολλαπλών Αποτυχιών Εμφύτευσης (RIF) ●Ιστορικό Πολλαπλών Αποβολών (RM) ●Ιστορικό προηγηθείσας κύησης με παθολογικό καρυότυπο ●Επιθυμία για επιλογή ενός μόνο ευπολειδικού εμβρύου προς μεταφορά, για αποφυγή πολύδυμων κυήσεων

Πώς πραγματοποιείται ο Προεμφυτευτικός Γενετικός Έλεγχος; Στόχος της προεμφυτευτικής γενετικής διάγνωσης είναι η απόκτηση υγιούς παιδιού και η αποφυγή διακοπής παθολογικών κυήσεων, που προκύπτουν από φυσικές συλλήψεις λόγω κληρονομικών νοσημάτων. Η εξέταση τροποποιείται ανάλογα με την κληρονομική πάθηση και εξατομικεύεται ανάλογα με τις ανάγκες κάθε ζευγαριού. Ακόμη και αν το ζευγάρι είναι αποδεδειγμένα γόνιμο, επιβάλλεται η ένταξή του σε πρόγραμμα εξωσωματικής γονιμοποίησης, που περιλαμβάνει διέγερση των ωοθηκών της γυναίκας, λήψη των ωαρίων, γονιμοποίηση τους και καλλιέργειά τους μέχρι το στάδιο των βλαστοκύστεων στο εμβρυολογικό εργαστήριο του INSTITUTE OF LIFE-ΙΑΣΩ. Παρακολουθούμε την ανάπτυξη των εμβρύων για το διάστημα που παραμένουν στο εργαστήριο, με τη βοήθεια του σύγχρονου επωαστή time lapse: Εmbryoscope plus . Ο προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος παρεμβάλλεται στη διαδικασία ανάμεσα στην ωοληψία και την εμβρυομεταφορά και στο εργαστήριό μας πραγματοποιείται στο στάδιο των βλαστοκύστεων 5ης ή 6ης ημέρας. Στα έμβρυα που θα προκύψουν, πραγματοποιείται βιοψία από τους εξειδικευμένους και άριστα εκπαιδευμένους έμπειρους κλινικούς εμβρυολόγους του εργαστηρίου μας. Η βιοψία βλαστοκύστεων είναι μια τεχνική, η οποία πραγματοποιείται από τους εμβρυολόγους μας πριν τη διαδικασία της τεχνητής γονιμοποίησης, με σκοπό να αφαιρεθούν κύτταρα (3-6) από την εξωτερική στοιβάδα των κυττάρων της βλαστοκύστης, που ονομάζεται τροφεκτόδερμα. Αυτά τα κύτταρα περνούν από γενετικές/μοριακές αναλύσεις, με σκοπό να γίνει διάγνωση στο γενετικό τους υλικό. Τα έμβρυα στη συνέχεια κρυοσυντηρούνται με τη μέθοδο τις υαλοποίησης (vitrification), μέχρι την λήψη του αποτελέσματος του ελέγχου. Στη συνέχεια προγραμματίζεται η εμβρυομεταφορά των υγιών εμβρύων. Ο Προεμφυτευτικός Γενετικός Έλεγχος είναι διαθέσιμος για κάθε σχεδόν κληρονομική πάθηση, της οποίας η ακριβής μετάλλαξη είναι γνωστή. Ωστόσο, πρέπει συνήθως να δημιουργηθεί μια εξατομικευμένη εξέταση για κάθε ζευγάρι, που σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τη μέθοδο αυτή. Συνεπώς, πρωταρχικό χρέος μας είναι να συζητήσουμε με τα ζευγάρια, να λύσουμε οποιαδήποτε απορία τους σχετικά με τη διαδικασία και να τους καθοδηγήσουμε με τον καλύτερο και πιο αποτελεσματικό τρόπο στην εκπλήρωση της επιθυμίας τους για απόκτηση ενός υγιούς παιδιού●

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

ΙΑΣΩ ΘεΣΣΑΛIΑΣ - ΑSSISTING NATurE: μια συνεργασία ευρωπαϊκού επιπέδου στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

κ. Βαγγέλης Παπανικολάου είναι Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, εξειδικευμένος και πιστοποιημένος στην ανθρώπινη αναπαραγωγή από το European Board College of Obstetricians and Gynecologists. Το 2013, μετά την παραμονή του στο «νούμερο ένα» κέντρο εξωσωματικής στις Βρυξέλλες, βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη ως ένας εκ των ιδρυτών της Assisting Nature, ενός υπερσύγχρονου κέντρου υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, το οποίο κομίζει στη χώρα μας ό,τι πιο σύγχρονο και καινούργιο παράγεται στην επιστήμη κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του Πανεπιστημίου των Βρυξελλών. Σε συνέχεια του επιτυχημένου έργου της στη Θεσσαλονίκη, η Assisting Nature προσφέρει πλέον τις σημαντικές υπηρεσίες της στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και στη Λάρισα. Από την αρχή του νέου έτους έχει ξεκινήσει η λειτουργία της εντός του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, “μια συνεργασία υψηλών ευρωπαϊκών προδιαγραφών”, όπως αναφέρει ο ίδιος.



Τι σημαίνει όταν λέμε «απόλυτη εξειδίκευση» στην εξωσωματική; Η γυναικολογία ως ειδικότητα έχει τρεις επίσημες εξειδικεύσεις: τη γυναικολογική ογκολογία, την εμβρυομητρική ιατρική και την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Η ομάδα μας διαθέτει επιστήμονες με εξειδικευμένες σπουδές και διδακτορικά πάνω στην υποβοηθούμενη ανθρώπινη αναπαραγωγή, εστιάζοντας αποκλειστικά και μόνο πάνω στο κομμάτι αυτό.



Τι σημαίνει ο όρος «υποβοηθούμενη ανθρώπινη αναπαραγωγή»; Αναφερόμαστε σε ένα σύνθετο «πάζλ», που ξεκινάει από το πιο απλό μέτρο υποβοήθησης, δηλαδή όταν παρακολουθούμε την ωορρηξία προκαλώντας επαφές σε συγκεκριμένες μέρες του γυναικείου κύκλου, το μέτριο μέτρο υποβοήθησης που είναι η σπερματέγχυση και φυσικά η εξωσωματική γονιμοποίηση που είναι και η μεγαλύτερη ανακάλυψη. Στην εξωσωματική γονιμοποίηση έχουν αναπτυχθεί πλέον σύγχρονες τε-



χνικές τις οποίες και εφαρμόζουμε.

Ποιο είναι το ποσοστό επιτυχίας, ακολουθώντας κάποια από τις τρεις μεθόδους; Το ποσοστό της επιτυχίας καθορίζεται από την ηλικία της γυναίκας. Κάτω των 35 ετών το ποσοστό γέννησης είναι 50%. Δηλαδή με την πρώτη προσπάθεια μένουν έγκυες οι μισές. Στις ηλικίες 36-39 το ποσοστό γεννήσεων (Life Birth Rate) ανέρχεται στο 35%, στην ηλικία των 40 ετών το ποσοστό ανέρχεται στο 20%, στα 41 το ποσοστό είναι 15%, στα 42 είναι 10%, στα 43 είναι 5%, στα 44 είναι 3% και στα 45 είναι κάτω από 1%. Μετά τα 46 είναι μόνο με δανεικά ωάρια. Το ένα κριτήριο λοιπόν της επιτυχίας είναι η ηλικία του ωαρίου, το δεύτερο κριτήριο είναι τα φαρμακευτικά πρωτόκολλα τα οποία και θα οδηγήσουν τη γυναίκα στην παραγωγή των όσο το δυνατόν καλύτερων γαμετών και ο τρίτος παράγοντας επιτυχίας είναι η τεχνογνωσία και η ικανότητα του ανθρώπινου δυναμικού ενός εμβρυολογικού εργαστηρίου. Ο «πυρηνικός αντιδραστήρας» ενός κέντρου εξωσωματικής είναι το εργαστήριο και συγκεκριμένα ο ανθρώπινος παράγοντας. Είναι πάντα αυτός ο παράγοντας που κάνει τη διαφορά. Άλλωστε, στην εξωσωματική διαδικασία μιλάμε για το μοναδικό «ταγκό» που χορεύεται με

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

“

ΒΑΓΓEΛηΣ ΠΑΠΑΝΙκΟΛAΟυ:

τέσσερις παρτενέρ: τον γιατρό, τον εμβρυολόγο και το ζευγάρι. Πρέπει και οι τέσσερις να συνεργάζονται αρμονικά.



Το 99% των ζευγαριών, που δεν μπορούσαν να τεκνοποιήσουν τώρα το καταφέρνει!

Πλέον, έχοντας μπει η ανθρωπότητα στο έτος 2021, πόσες πιθανότητες έχει ένα ζευγάρι, ανεξαρτήτως ηλικίας και κατάστασης, να αποκτήσει παιδί; Το 99% μπορούν να γίνουν γονείς. Να γίνουν γονείς είτε με τα δικά τους ωάρια και το δικό τους σπέρμα (80%), με δανεικά ωάρια ή δανεικό σπέρμα (15%) και ένα 3% με παρένθετη μήτρα. Πρακτικά ούτε (1%) είναι το ποσοστό που μένει χωρίς τη δυνατότητα να κάνουν παιδί.



Τι είναι αυτό που δεν έχει αντιμετωπίσει ακόμα η επιστήμη στον τομέα σας; Δεν υπάρχει τίποτα που να μην μπορεί να αντιμετωπιστεί. Ακόμα και σε γυναίκες με έλλειψη μήτρας πλέον έχει επιτευχθεί η μεταμόσχευση μήτρας.



Αν αυτή μας την κουβέντα την επαναλάβουμε σε πέντε χρόνια από τώρα, τι θα ήταν αυτό που θα θέλατε να μπορείτε να μου πείτε τότε; Για ποιο πράγμα θα θέλατε να είστε περήφανος; Θα σας εξηγήσω, πρώτα, για ποιον λόγο είμαι ήδη περήφανος: Η συνεργασία μας με το ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, επίλεκτο μέλος του μεγαλύτερου ομίλου ιατρικών υπηρεσιών στην Ελλάδα, προσδίδει στο κέντρο μας την απόλυτη ασφάλεια στη διενέργεια την ιατρικών πράξεων. Επιπλέον, στο εξειδικευμένο μας κέντρο, σε κάθε βήμα της διαδικασίας, από την πρώτη επίσκεψη μέχρι τη σύλληψη, διασφαλίζεται η απόλυτη διαφάνεια, η

Ποια ήταν η περίοδος -χρονικά- όπου πραγματοποιήθηκε η «έκρηξη» της επιστήμης σας; Τη δεκαετία του 1980 βρέθηκε η εξωσωματική και το 1990-1991 η μικρογονιμοποίηση που έδωσε την τεράστια ώθηση, καθώς μέχρι εκείνο το σημείο τα αποτελέσματα ήταν φτωχά. Η μεγάλη βελτίωση ήρθε μετά το 2000, καθώς καταφέραμε να βελτιώσουμε πολύ τις συνθήκες μέσα στα εργαστήρια με την καλλιέργεια βλαστοκύστεων. Το 2008 τελειοποιήσαμε τη μέθοδο κατάψυξης με μια καινούργια τεχνική που ονομάζεται vitrification (υαλοποίηση). Με τη μέθοδο αυτή έγιναν τέλειες οι συνθήκες κατάψυξης των εμβρύων καθώς και για τα ωάρια. Ποια είναι η προσδοκία σας για τη Θεσσαλία, δεδομένης πλέον της συνεργασίας σας με το ΙΑΣΩ Θεσσαλίας; Έχω διαχειριστεί χιλιάδες περιστατικά τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα και από το 2013 και μετά είναι πάνω από 1000 τα παιδιά που έχουν δει το φως του κόσμου στην Assisting Nature. Το ίδιο υψηλό ποσοστό επιτυχίας, προσδοκούμε να πετύχουμε και στη Θεσσαλία, μια μεγάλη γεωγραφική περιοχή της Ελλάδας, η οποία τόσα χρόνια στερούνταν ένα κέντρο αντίστοιχο των μονάδων του εξωτερικού και ισάξιο της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Η συνεργασία του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας με την Assisting Nature είναι μια συνεργασία ευρωπαϊκού επιπέδου.



Ποιο είναι το όραμα σας με βάση αυτή τη συνεργασία; Να είμαστε η πρώτη επιλογή των Θεσσαλών που θέλουν να κάνουν παιδί. Να μην χρειάζεται πλέον όλοι αυτοί οι άνθρωποι να ταξιδεύουν είτε στη Θεσσαλονίκη, είτε στην Αθήνα. Δεν είναι απαραίτητο να δαπανούν χρήματα και χρόνο για τις μετακινήσεις και τη διαμονή και να επιβαρύνονται ψυχολογικά με επιπλέον άγχος. Στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας θα μπορούν πλέον να απολαμβάνουν όλες τις εξειδικευμένες υπηρεσίες που μπορούν να βρουν στα μεγαλύτερα κέντρα εξωσωματικής.

Η λειτουργία του Κέντρου έχει ξεκινήσει; Ναι, ξεκινήσαμε 1η Ιανουαρίου.



ιχνηλασιμότητα και η ταυτοποίηση των γενετικών δειγμάτων με τη χρήση του πλέον σύγχρονου συστήματος ταυτοποίησης των γαμετών RI Witness. Είναι ένα μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα που αποκτούν πλέον όλοι οι κάτοικοι της Κεντρικής Ελλάδας και της ευρύτερης περιοχής, χωρίς να χρειαστεί να μετακινηθούν. Σε πέντε χρόνια λοιπόν, θα είμαι περήφανος αν θα έχουμε διαπιστώσει πως αυτός ο χώρος δεν μας χωρούσε και έπρεπε να επεκταθούμε. Επίσης μετά από πέντε χρόνια, θα είμαι ικανοποιημένος και χαρούμενος αν έχουμε καταφέρει να έχουμε και στη Θεσσαλία την ίδια επιτυχία κάνοντας πραγματικότητα το όνειρο για την απόκτηση ενός παιδιού σε κάθε ζευγάρι που θα μας επισκεφθεί●

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Κακοήθεις όγκοι του εγκεφάλου Σύγχρονη αντιμετώπιση και θεραπεία

ι χωροκατακτητικές εξεργασίες του εγκεφάλου, με ολοένα και αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης τους στον ανθρώπινο πληθυσμό, αποτελούν μια νοσολογική οντότητα με πολύπλευρη αντιμετώπιση. Διακρίνονται σε 7 κατηγορίες αναλόγως του κυτταρικού πληθυσμού προέλευσης και σε καλοήθεις ή κακοήθεις (Grade I έως Grade IV) αναλόγως της βιολογικής συμπεριφοράς τους. Χαρακτηριστικό γνώρισμα των χωροκατακτητικών εξεργασιών είναι ότι στην πλειονότητά τους δεν μεθίστανται σε άλλα όργανα εκτός του κεντρικού νευρικού συστήματος.

Γράφει ο: ΜΠρίζΑΣ ΣΤΈρΓΙΟΣ MD Νευροχειρουργός Διευθυντής Β΄ Νευροχειρουργικής κλινικής ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

●Επενδύμωμα Grade III

●Αφαίρεση του όγκου

μηλής ή υψηλής κακοήθειας. Τα χαμηλής κακοήθειας (Grade I, II) αντιμετωπίζονται μόνο χειρουργικά που έχει ως στόχο την πλήρη αφαίρεση τους και δεν χρειάζεται συμπληρωματική θεραπεία. Τα υψηλής κακοήθειας (Grade III) αντιμετωπίζονται πρώτα χειρουργικά και στην συνέχεια με συμπληρωματική θεραπεία όπως χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία.

●Πολύμορφο γλοιοβλάστωμα

●Αφαίρεση του όγκου

Αστροκυττώματα. Αποτελούν το 20% των νευροεπηθηλιακών όγκων και κύριος αντιπρόσωπος αυτής της κατηγορίας είναι το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα (Grade IV). Συνήθως εκδηλώνονται με προοδευτικά αυξανόμενα νευρολογικά συμπτώματα (68%) όπως κινητική αδυναμία (45%) κεφαλαλγία (54%), εμφάνιση επιληπτικής κρίσης σε ποσοστό 26% και συμπτώματα που θυμίζουν με παροδικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Είναι συνήθως υψηλής κακοήθειας όγκοι (Grade IV) και μπορούν να σχηματισθούν από την εξέλιξη των χαμηλής κακοήθειας (δευτερογενή γλοιοβλάστωμα) ή να είναι εξαρχής υψηλής κακοήθειας (πρωτογενή γλοιοβλάστωμα) που αποτελούν και την πλειονότητα των περιπτώσεων. Αντιμετωπίζονται κυρίως χειρουργικά και στην συνέχεια με συμπληρωματική θεραπεία όπως χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία.

Μεταστατικοί όγκοι. Οι μεταστατικοί όγκοι αποτελούν την πλειονότητα των όγκων εγκεφάλου περίπου 30% και προέρχονται κυρίως από τους πνεύμονες 44%, τον μαστό 10%, τα νεφρά 7%, το πεπτικό 6%, το μελάνωμα 3% και αδιευκρίνιστα σε ποσοστό 10%. Εμφανίζονται ως μονήρη εστία στο εγκεφαλικό παρέγχυμα και κυρίως στον οπίσθιο κρανιακό βόθρο (παρεγκεφαλίδα) ή με πολλαπλές εστίες όταν θα εμφανίσουν νευρολογικά συμπτώματα. Όταν είναι μονήρης όγκοι, η πλήρης αφαίρεση αποτελεί και την μοναδική θεραπεία. Σε πολλαπλές εντοπίσεις γίνεται αφαίρεση όλων των εστιών (όταν είναι εφικτή) ή

Τα επενδυμώματα προέρχονται από νευροεπηθηλιακά κύτταρα και διακρίνονται σε χαμηλής κακοήθειας εξεργασίες Grade I, II, και σε υψηλής κακοήθειας Grade III. Η αντιμετώπιση είναι διαφορετική αν πρόκειται για χα-

●Μεταστατικός όγκος από καρκίνο μαστού

●Αφαίρεση του όγκου

με διενέργεια βιοψίας (ανοικτή ή στερεοτακτική). Σε ποσοστό 11% (όταν εμφανίζεται μία εστία εγκεφάλου σε ασθενή με ιστορικό Ca) είναι πιθανόν να μην είναι μετάσταση. Η επιβίωση των ασθενών εξαρτάται από την βιολογική συμπεριφορά της πρωτοπαθούς νόσου και επιτυγχάνεται αύξηση της επιβίωσης μόνο με πλήρη χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Όσον αφορά την χειρουργική θεραπεία των κακόηθων όγκων του εγκεφάλου πρέπει να γίνεται για δύο κυρίως λόγους α) την πλήρη αφαίρεση της εξεργασίας που οδηγεί σε ύφεση των συμπτωμάτων και σε αύξηση του ποσοστού επιβίωσης και β) επιβεβαιώνει την ακτινολογική διάγνωση (δείγμα για βιοψία) και ορίζει το βαθμό κακοήθειας (Grade) της εξεργασίας. Εφόσον έχει οριστεί ο βαθμός κακοήθειας αποφασίζεται αν θα χρειαστεί συμπληρωματική θεραπεία. Η χειρουργική θεραπεία των κακόηθων όγκων του εγκεφάλου έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια προσφέροντας με ασφάλεια την πλήρη αφαίρεση της εξεργασίας. Με την χρησιμοποίηση της νευροπλοήγησης, της χαρτογράφησης του εγκεφάλου, τα σωματοαισθητικά και κινητικά προκλητά δυναμικά, το νευροχειρουργικό μικροσκόπιο, και την εμπειρία της νευροχειρουργικής ομάδας συνήθως ο ασθενής δεν χρειάζεται παραμονή σε μονάδα εντατικής νοσηλείας αφού επιστρέφει στον θάλαμό του την ίδια ημέρα της χειρουργικής επέμβασης. Η κινητοποίηση του ασθενούς γίνεται εντός 48ώρου και επιστρέφει στην οικία του περιπατητικός μετά από ολιγοήμερη νοσηλεία (συνήθως 4 ή 5 ημέρες)●

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Σύγχρονη αντιμετώπιση της λιθίασης ουροποιητικού

ι νεφροί είναι υπεύθυνοι για την αποβολή τοξικών ουσιών από το αίμα μέσω παραγωγής των ούρων καθώς και για μία σειρά από άλλες σημαντικές διεργασίες. Τα ούρα που παράγονται στους νεφρούς μεταφέρονται μέσω δύο λεπτών σωληναρίων που ονομάζονται ουρητήρες, στην ουροδόχο κύστη . Γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη, η Λιθίαση χαρακτηρίζεται από την ανεύρεση λίθων εντός του νεφρού, του ουρητήρα ή της ουροδόχου κύστεως.

Γράφει ο: ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ MD, FEBU, PhD Xειρουργός ΟυρολόγοςΑνδρολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Αποτελεί μια από τις συχνότερες αιτίες για τις οποίες ένας ασθενής ζητά τη βοήθεια του ουρολόγου μια και στον γενικό πληθυσμό εμφανίζεται περίπου στο 10 % αλλά δυστυχώς έχει πολύ υψηλά ποσοστά υποτροπής. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι νεφρικοί λίθοι δεν προκαλούν συμπτώματα. Όταν όμως μετακινούνται από το νεφρό προς τον ουρητήρα προκαλούν απόφραξη στη ροή των ούρων, με αποτέλεσμα τον έντονο πόνο και σπασμό του ουρητήρα. Ο πόνος αυτός, που λέγεται κολικός των νεφρών και μπορεί να συνοδεύεται από την αποβολή αίματος στα ούρα.

ΘΕρΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙλΟΓΕΣ

● Εξωσωματική Λιθοτριψία Αυτή η τεχνική είναι κατάλληλη κυρίως για λίθους του ανώτερου ουρητήρα ή του νεφρού, αλλά μέχρι ένα ορισμένο μέγεθος.

●Ουρητηροσκόπηση Η επέμβαση συνήθως διενεργείται υπό γενική ή επισκληρίδιο αναισθησία. Ένα ειδικό ουρητηροσκόπιο προωθείται διαμέσου της ουρήθρας και της ουροδόχου κύστεως μέσα στον ουρητήρα έως το σημείο που βρίσκεται η πέτρα. Το ουρητηροσκόπιο μπορεί να είναι άκαμπτο ή εύκαμπτο. Μια ίνα laser προωθείται διαμέσου οπής και με κατακερματίζει ή κονιορτοποιεί την πέτρα .Αυτή είναι μια ελάχιστα επεμβατική πράξη, η οποία εκμεταλλεύεται τις φυσιολογικές οπές και διόδους του ανθρωπίνου σώματος. Αποφεύγονται έτσι τομές και ουλές στο δέρμα. Η πέτρα είναι συνήθως άμεσα ορατή μέσα από το ενδοσκόπιο, το οποίο επιτρέπει την προώθηση εργαλείων για άμεση σύλληψη και αφαίρεσή της ή το θρυματισμό

της με χρήση μιας ειδικής ίνας Laser. Το ουρητηροσκόπιο μπορεί να είναι ημιάκαμπτο ή εύκαμπτο. Η ημιάκαμπτη ουρητηροσκόπηση εκτελείται με ένα ευθύ ενδοσκόπιο, το οποίο «κοιτάζει» σε ένα ευθύ άξονα. Η εύκαμπτη ουρητηροσκόπηση εκτελείται με ένα πολύ λεπτό και ευέλικτο εργαλείο, το οποίο μπορεί να καθοδηγηθεί ώστε να «στρίψει» σε γωνίες έως και 270ο. Αυτό επιτρέπει την πρόσβαση σε κάθε σημείο του νεφρικού αποχετευτικού συστήματος. Έτσι, η εύκαμπτη ουρητηροσκόπηση χρησιμοποιείται για λίθους του νεφρού, ενώ η ημιάκαμπτη για λίθους του ουρητήρα. Σε γενικές γραμμές, το εύκαμπτο ουρητηροσκόπιο είναι λιγότερο τραυματικό εργαλείο. Το εύκαμπτο ουρητηροσκόπιο μπορεί να φτάσει σε όλα τα σημεία εντός του νεφρού, επιτρέποντας την αφάιρεση ή θρυματισμό λίθων οποιασδήποτε σύστασης ή εντόπισης, ιδιαίτερα εάν το μέγεθός τους δεν υπερβαίνει τα 2.5 cm.

● Διαδερμική Νεφρολιθοτριψία PCNL Αυτή είναι μια καλή επιλογή για μεγάλες πέτρες μέσα στο νεφρό. Εκτελείται υπό γενική αναισθησία. Διενεργείται μια μικρή τομή στο δέρμα και με τη βοήθεια ειδικών εργαλείων ελάχιστα επεμβατικών εισάγεται ένας σωληνίσκος που φτάνει στο νεφρό. Μέσω του οδηγού αυτού προωθείται ένα ειδικό νεφροσκόπιο με πολύ μικρή διάμετρο πλέον που φτάνει έως την πέτρα στο νεφρό. Εκεί εισέρχεται ειδική ίνα LASER που κονιορτοποιεί την πέτρα στο σημείο . Συμπερασματικά, η ουρολιθίαση αποτελεί συχνή πάθηση του ουροποιητικού συστήματος. Η δυνατότητα όμως σήμερα εφαρμογής υψηλής τεχνολογίας έχει δώσει νέα διάσταση στην αντιμετώπιση της λιθίασης.

ΠΑΘηΣΕΙΣ ΠρΟΣΤΑΤη

● ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ ΑΔΕΝΑΣ Ο προστάτης αδένας είναι ένα από τα όργανο του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλλει το αρχικό τμήμα της ουρήθρας. Βασική λειτουργία του είναι η παραγωγή προστατικού υγρού, μέσα στο οποίο μεταφέρονται τα σπερματοζωάρια και εμπλουτίζονται με θρεπτικά συστατικά.

●ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΛΟΗΘΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ Το μέγεθος ενός φυσιολογικού προστάτη σε έναν άντρα ηλικίας 30 ετών αντιστοιχεί στο μέγεθος ενός κάστανου 20-20 gr. Μεγαλώνοντας η ηλικία ο προστάτης σε κάποιους άντρες αρχίζει και διογκώνεται, με αποτέλεσμα το αδένωμα να συμπιέζει την ουρήθρα και έτσι να εμποδίζει την ελεύθερη ροή των ούρων.

●ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ Η Καλοήθης Υπερπλασία του Προστάτη αντιμετωπίζεται χειρουργικά με: ✓Ανοικτή προστατεκτομή με τομή ✓Διουρηθρική προστατεκτομή, χωρίς τομή ,που πραγματοποιείται μέσα από ειδικό ενδοσκόπιο μέσω της ουρήθρας με μονοπολική ή διπολική διαθερμία ✓Eκτομή με LASER ✓Εκτομή με τη μέθοδο TURIS

●TURIS ΠΡΟΣΤΑΤΕΚΤΟΜΗ Ένα ειδικό εργαλείο με οπτική και κάμερα εισάγεται δια της ουρήθρας στην προστατική ουρήθρα και ένα ηλεκτρόδιο εξάχνωσης εισέρχεται με ειδικό μηχανισμό στον προστάτη. Όλη η εικόνα ελέγχεται μέσω κάμερας υψηλής ευκρίνειας από τον Χειρουργό Ουρολόγο. Με τη χρήση φυσιολογικού ορού, η ηλεκτρική ενέργεια μετατρέπεται σε plasma με τελικό αποτέλεσμα ένα εξαιρετικά ιονισμένο αέριο που περιέχει ελεύθερους φορείς φορτίου από ιόντα και ηλεκτρόνιο με τελικό αποτέλεσμα την εξάχνωση του ιστού. Η εξάχνωση πλάσματος TURIS αποτελεί την πιο καινοτόμο θεραπευτική χειρουργική μέθοδο για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη. Η ταυτόχρονη πήξη της επιφανειακής εκτομής σημαίνει ότι το ηλεκτρόδιο εξάχνωσης αφήνει λείες επιφάνειες και επιτρέπει τη πραγματοποίηση ουσιαστικά της αναίμακτης εκτομής ιστού. Με το νέας γενιάς μηχάνημα TURIS 2, που έχουμε την ευκαιρία και δυνατότητα να έχουμε και στην περιοχή μας, η ταχύτητα εκτομής και εξάχνωσης, είναι η βέλτιστη για την επέμβαση. Στο τέλος της επέμβασης τοποθετείται καθετήρας μέσω του οποίου εφαρμόζονται πλύσεις με φυσιολογικό ορό. Ο καθετήρας συνήθως αφαιρείται μέσα στις επόμενες 2-3 ημέρες από την χειρουργική επέμβαση. Μετεγχειρητικά όλοι οι ασθενείς λαμβάνουν ειδικές οδηγίες μαζί με το εξιτήριο που παίρνουν, για τη λήψη αντιβίωσης, για καλή ενυδάτωση καθώς και αποφυγή σωματικής κόπωσης για 1-2 εβδομάδες. Εντός 3 εβδομάδων ο ασθενής αποκτάει ευχερή ούρηση που όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι ίδιοι τους θυμίζει τα νεανικά τους χρόνια●

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Παθήσεις βλεφάρων Τα βλέφαρα κατέχουν πρωταγωνιστική θέση στο πρόσωπο μας - Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής των βλεφάρων είναι το πολύ λεπτό δέρμα και η υψηλή αιμάτωση της περιοχής

Γράφει η: ΕΥΤΥχΙΑ ΤΟΥλΙΟΥ, Χειρουργός Οφθαλμίατρος MD, FEBO

Καλοήθη μορφώματα (π.χ. κοκκίωμα, σπίλος, κύστη …).

προδιάθεσης. Την αντιμετωπίζουμε με τη λεγόμενη βλεφαροπλαστική επέμβαση, όπου στο ύψος της βλεφαρικής καμπής (όπου το κινητό βλέφαρο συναντά το ακίνητο) αφαιρούμε ακριβώς μόνο εκείνη την περίσσεια δέρματος που επιτρέπει το σωστό κλείσιμο και το επιθυμητό αισθητικό αποτέλεσμα . Τέλος, συγκλίνουμε με ειδικό ράμμα τα χείλη του βλεφάρου. Εάν η χαλάρωση αυτή συνοδεύεται και από πρόπτωση λίπους, αφαιρούμε με φειδώ και λίγο λιπώδη ιστό πριν κλείσουμε το ράμμα.

Τριχίαση/ διστιχίαση . Πρόκειται για κληρονομούμενες διαταραχές της έκφυσης των βλεφαρίδων

Το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι το ομοιόμορφο μέγεθος, χρώμα και σχήμα τα οποία είναι σταθερά με το πέρας του χρόνου. Η απλή παρακολούθηση είναι συνήθως αρκετή . Όταν το μέγεθος ή η θέση τους εμποδίζει την ομαλή λειτουργία των γύρω ιστών ή τέλος ενοχλεί αισθητικά, τότε χρήζει άμεσης επέμβασης, η οποία συνίσταται σε ολική αφαίρεση και βιοψία.

Διαταραχή θέσης/λειτουργίας του βλεφάρου (εκτρόπιο, εντρόπιο, πτώση βλεφάρου). Πρόκειται

για χαλάρωση ή υπερλειτουργία των μυών που συγκρατούν το βλέφαρο σφιχτό. Οφείλονται είτε στην προχωρημένη ηλικία ή σε ούλωση της περιοχής μετά από τραύμα , έγκαυμα ή παλιό χειρουργείο. Το εκτρόπιο και το εντρόπιο αφορούν σε διαταραχή της φοράς του κάτω βλεφάρου , συγκεκριμένα στο εκτρόπιο το κάτω βλέφαρο φαίνεται σαν «ξεχειλωμένο» προς τα έξω ενώ στο εντρόπιο σαν να «γυρίζει» προς την επιφάνεια του ματιού με τις βλεφαρίδες να ερεθίζουν την επιφάνεια του. Η πτώση του άνω βλεφάρου οφείλεται στην υπολειτουργία του ανελκτήρα μυ, ο οποίος αδυνατεί να συγκρατήσει το άνω βλέφαρο αρκετά ανοιχτό. Για να διορθώσουμε τις παραπάνω παθήσεις , συσφίγγουμε με ειδικό ράμμα τους μυς με το υπόλοιπο βλέφαρο (με ειδικό τρόπο κάθε φορά) ώστε να το φέρουμε στην επιθυμητή θέση.

Δερματοχάλαση. Πρόκειται για χαλάρωση του δέρματος στην περιοχή του άνω(πιο συχνά) ή κάτω βλεφάρου(πιο σπάνια) λόγω ηλικίας ή/και γενετικής

(λάθος φορά προς το εσωτερικό του ματιού, ή έκφυση σε λάθος θέση ). Η χρόνια τριβή που ασκούν στον επιπεφυκότα και κερατοειδή οδηγεί σε μόνιμο ερεθισμό των ιστών αυτών και τραυματισμό τους. Η αντιμετώπιση συνίσταται σε καυτηριασμό μόνο των παθολογικών θυλάκων με τη βοήθεια μικροσκοπίου και στη συνέχεια σε αντιφλεγμονώδη συντηρητική θεραπεία.

Βλεφαρίτιδα demodex. Τα τελευταία χρόνια μπορούμε ευτυχώς να αντιμετωπίσουμε και αυτό το επιθετικό είδος βλεφαρίτιδας. Κάνει την εμφάνισή της συνήθως σε άτομα με προδιάθεση ατοπίας , ανοιχτό τύπο δέρματος και τάση για ακμή. Η αιτιοπαθολογία συνίσταται στην εναπόθεση του παράσιτου demodex στη βάση των βλεφαρίδων και τη συνοδό υπερέκκριση σμήγματος εκ μέρους των αδένων Meibom. Η χρόνια φλεγμονή που προκαλούν στην περιοχή οδηγεί σε οίδημα και ερυθρότητα του βλεφαρικού χείλους και στην εναπόθεση μιας κιτρινόχροης κρούστας στις ρίζες των βλεφαρίδων. Η θεραπεία συνίσταται στην εκρίζωση του παρασίτου με χρήση ειδικών αφρών που περιέχουν tea tree oil , το οποίο έχει αντιπαρασιτικές ιδιότητες σε συγκεκριμένη συγκέντρωση που είναι ανεκτή από την επιφάνεια του ματιού. Για την περαιτέρω πρόληψη προτείνε-

ται καλή υγιεινή της περιοχής και ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα. Πρόκειται για την πιο συχνή μορφή καρκίνου των βλεφάρων. Προσβάλλει τα βασικά κύτταρα της επιδερμίδας των βλεφάρων. Οι πιο συχνές χαρακτηριστικές θέσεις που το εντοπίζουμε είναι το κάτω βλεφαρικό χείλος και ο έσω κανθός (δηλαδή τα σύνορα ματιού και μύτης), αλλά πιο σπάνια μπορούμε να το εντοπίσουμε και αλλού. Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα εμφανίζεται κυρίως σε μεγάλες ηλικίες, σε άτομα με ανοιχτό χρώμα δέρματος και σε ανθρώπους που επί χρόνια εκτέθηκαν στην ηλιακή ακτινοβολία. Επειδή στην όψη μοιάζει αρκετά με ένα απλό χαλάζιο, πολλές φορές η διάγνωση δε γίνεται έγκαιρα. Αν προσέξει κανείς τη μορφολογία του, θα διαπιστώσει ότι διαπερνάται από μικρά και λεπτά αγγεία, τα οποία αιμορραγούν εύκολα. Χαρακτηριστική είναι η ανομοιομορφία στο χρώμα και την υφή του και η ύπαρξη κρατήρων (βαθουλωμάτων) στην επιφάνειά του. Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα «δε σέβεται» και συχνά παραμορφώνει τους γύρω ιστούς . Η έγκαιρη διάγνωση αποτελεί το κλειδί στην ορθή αντιμετώπισή του. Όσο πιο μικρό είναι τόσο πιο εύκολη είναι η ολική αφαίρεση και βιοψία. Σε προχωρημένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί τοποθέτηση μοσχεύματος από άλλη περιοχή του σώματος ή από γειτονικό υγιές βλέφαρο.

Ξανθελάσματα. Πρόκειται για μία παθολογική εναπόθεση λιπώδους ιστού σε μορφή κίτρινης πλάκας στο δέρμα των βλεφάρων και μάλιστα σε χαρακτηριστική θέση αμφοτερόπλευρα, συμμετρικά και ρινικά (στο άνω ή κάτω βλέφαρο). Η αιτιολογία συνίσταται κυρίως σε γενετική προδιάθεση, σε διαταραχή του μεταβολισμού των λιπιδίων και δευτερευόντως στο κάπνισμα. Τα ξανθελάσματα, αναλόγωςτου μεγέθους τους, μπορούν να αντιμετωπισθούν είτε με μία απλή αφαίρεση ή καυτηριασμό στα πολύ μικρά έως και με βλεφαροπλαστική στα μεγάλα ώστε να αποκατασταθεί με αρμονία η ανατομία της περιοχής. Η περαιτέρω πρόληψη συνίσταται στην αποχή από το κάπνισμα και την αποκατάσταση του μεταβολισμού λιπιδίων με κατάλληλο διαιτολόγιο ή φαρμακευτική αγωγή●

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Λαπαροσκοπική Αποκατάσταση Βουβωνοκήλης (ΤΑΡΡ)

επανάσταση που έφερε η λαπαροσκοπική ή μικροεπεμβατικήχειρουργική σε πολλούς τομείς της Χειρουργικής δεν άργησε να έρθει και στο πεδίο της θεραπείας των κηλών της μηροβουβωνικής περιοχής (βουβωνοκήλη, μηροκήλη). η τεχνική της λαπαροσκοπικής προπεριτοναϊκής αποκατάστασης με πλέγμα (TAPP), θεωρείται στο εξωτερικό επέμβαση πρώτης γραμμής και ρουτίνας εδώ και σχεδόν 20 χρόνια, ενώ στην ελλάδα εφαρμόζεται από πολύ μικρό αριθμό χειρουργών.

Γράφει ο: ΜΑρΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΚΚΑληΣ Γενικός Χειρουργός

● Στιγμιότυπο από χειρουργείο TAPP Άλλα σημαντικά πλεονεκτήματα της TAPP έναντι των ανοιχτών, αλλά και των άλλων

Πώς πραγματοποιείται η επέμβαση; Υπό ολική αναισθησία και μέσω τριών μικρών οπών 5 έως 10 χιλιοστών εισάγουμε την λαπαροσκοπική κάμερα και τα λεπτά λαπαροσκοπικά εργαλεία εντός της κοιλιάς (περιτοναϊκή κοιλότητα) και αφού εξετάσουμε οπτικά όλη την περιτοναϊκή κοιλότητα με τα σπλάχνα της (ερευνητική λαπαροσκόπηση), στρεφόμαστε στην βουβωνική περιοχή που φέρει την κήλη. Ανοίγουμε το χώρο (προπεριτοναϊκός χώρος) μεταξύ του περιτοναίου (η μεμβράνη που περιβάλει την περιτοναϊκή κοιλότητα) και του εδάφους της βουβωνικής περιοχής και τον παρασκευάζουμε μαζί με τις κήλες που περιέχει. Στην συνέχεια εισάγουμε, μέσα από τις ήδη υπάρχουσες οπές, ένα πλέγμα τυπικά 10 επί 15 εκατοστών ή μεγαλύτερο, το οποίο τοποθετούμε στον προπεριτοναϊκό χώρο με τρόπο και σε θέση που να καλύπτει επαρκώς όχι μόνο τις κήλες που ήδη υπάρχουν, αλλά και τα υπόλοιπα ευένδοτα σημεία της μηροβουβωνικής περιοχής, που μπορεί να δώσουν στο μέλλον νέες κήλες δίπλα στις παλιές. Τέλος κλείνουμε το περιτόναιο με ένα ράμμα, «σφραγίζοντας» τον προπεριτοναϊκό χώρο με το πλέγμα μέσα σε αυτόν, ενώ σπάνια πλέον χρειάζεται να καθηλώσουμε το πλέγμα με ειδικές καρφωτικές συσκευές ή κόλες. Η ίδια διαδικασία ακολουθείτε και στην άλλη πλευρά, αν έχουμε και εκεί κήλη. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της μεθόδου TAPP; Βασικά πλεονεκτήματα της ΤΑΡΡ σε σχέση με τις ανοιχτές τεχνικές, που επιβεβαιώνει η ιατρική έρευνα, είναι οι λιγότερες μετεγχειρητικές επιπλοκές και η ταχύτερη ανάρρωση με τα ίδια χαμηλά ποσοστά υποτροπής (επανεμφάνισης) της κήλης. Έτσι έχουμε: ●Λιγότερο πόνο ●Μείωση της επιμόλυνσης του χειρουργικού τραύ-

● Μεγάλη βουβωνοκήλη αριστερά, όπως φαίνεται λαπαροσκοπικά κατά την TAPP

μικροεπεμβατικών τεχνικών στον τομέα των κηλών της μηροβουβωνικής περιοχής είναι η δυνατότητα: ●Εκτίμησης της βουβωνικής περιοχής σε περίπτωση υποψίας ύπαρξης μικρής κήλης, που δεν ψηλαφάται στην κλινική εξέταση (occult hernia), χωρίς επιπλέον τομές ή παρασκευή της βουβωνικής περιοχής ●Αποκατάστασης κηλών και στις δύο βουβωνικές περιοχές, χωρίς επιπλέον τομές ●Ταυτόχρονης αντιμετώπισης όλων των κηλών της ίδιας μηροβουβωνικής περιοχής (βουβωνοκήλη, μηροκήλη, κήλη θυρεοειδούς τρήματος), που μπορεί να συνυπάρχουν, με το ίδιο πλέγμα, χωρίς επιπλέον τομές ●Ερευνητικής λαπαροσκόπησης με τυχαία εύρεση άλλων παθολογιών της κοιλιάς (π.χ. όγκοι, φλεγμονές, ενδομητρίωση)

Ενδείξεις και κατευθυντήριες Οδηγίες

● Τοποθέτηση του πλέγματος στην ιδανική θέση ματος ●Ελαχιστοποίηση του κινδύνου επιμόλυνσης του πλέγματος ●Γρηγορότερη επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες, την εργασία και την άσκηση ●Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα

Και ενώ από την τεχνική TAPP μπορούν να επωφεληθούν σχεδόν όλοι οι ασθενείς με βουβωνοκήλη ή μηροκήλη, διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες (guidelines) δίνουν απόλυτη ένδειξη της τεχνικής αυτής σε ασθενείς με: 1. Κήλες και στις δύο βουβωνικές περιοχές 2. Μηροκήλη 3. Υποτροπή μετά από ανοιχτό χειρουργείο 4. Δεύτερη υποτροπή, μετά από ανοιχτό και μικροεπεμβατικό χειρουργείο Τέλος απόλυτη ένδειξη για αποκατάσταση με την τεχνική TAPP έχουν όλες οι γυναίκες, λόγω της ανατομικής προδιάθεσης που έχουν να εμφανίσουν μηροκήλες μελλοντικά. Είναι σημαντικό να τονίσουμε πώς η λαπαροσκοπική προπεριτοναϊκή αποκατάσταση με πλέγμα TAPP είναι μία προχωρημένου επιπέδου χειρουργική τεχνική η όποια απαιτεί μεγάλη εμπειρία από τον χειρουργό που την πραγματοποιεί●

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Αρτηριακή υπέρταση

ρευνες σε χώρες παγκοσμίως ανάμεσά τους και στην ελλάδα, έχουν δείξει ότι περίπου ένας στους τέσσερις ενηλίκους εμφανίζει υπέρταση. υπολογίζεται ότι στη χώρα μας τα υπερτασικά άτομα ίσως πλησιάζουν τα 2.000.000. η πιθανότητα εμφάνισης υπέρτασης αυξάνει με την ηλικία και στους ηλικιωμένους (μετά τα 65 έτη) ένας στους δύο είναι υπερτασικός.

Γράφει ο: ΣΜΠΑρΔΟΣ ΑρΙΣΤΟΦΑΝηΣ MD MSc, Ειδικός Γενικής / Οικογενειακής Ιατρικής Aρτηριακή υπέρταση ονομάζεται η αύξηση της συστολικής ή διαστολικής αρτηριακής πίεσης για μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμα και σε κατάσταση ηρεμίας ή ύπνου. Aρτηριακή πίεσηείναι η πίεση που εξασκεί το αίμα σε κάθε μονάδα επιφάνειας του αγγειακού τοιχώματος και εκφράζεται σε mmHg.Η αρτηριακή πίεση καταγράφεται με δύο αριθμούς. Ο μεγαλύτερος αριθμός είναι η «συστολική» πίεση που είναι γνωστή ως «μεγάλη» πίεση και ο μικρότερος η «διαστολική» ή «μικρή» πίεση. Συστολική είναι η πίεση που ασκείται στις αρτηρίες όταν η καρδιά συσπάται για να προωθήσει το αίμα μέσω των αρτηριών προς τα όργανα του σώματος και διαστολική όταν η καρδιά χαλαρώνει για να δεχθεί νέο αίμα.

●ΑΙΤΙΑ Πρωτοπαθής ή ιδιοπαθής αρτηριακή υπέρταση εμφανίζεται στο 95% των περιπτώσεων και δεν ανεβρίσκεται κάποια αιτία ενώ για την εμφάνισή της ενοχοποιούνται κληρονομικοί και περιβαλλοντολογικοί παράγοντες. Δευτεροπαθήςαρτηριακή υπέρταση εμφανίζεται στο 5% των περιπτώσεων και οφείλεται σε συγκεκριμένη αίτια, τα οποία εάν διορθωθούν η υπέρταση υποχωρεί. Συχνότερα αίτια είναι η χρόνια νεφροπάθεια, η άπνοια ύπνου και η αθηρωματική στένωση της νεφρικής αρτηρίας, ο πρωτοπαθής αλδοστερονισμός, το φαιοχρωμοκύττωμα , το σύνδρομο Cushing και η στένωση του ισθμού της αορτής.

●ΔΙΑΓΝΩΣη - ΕΠΙΠλΟΚΕΣ Η αυξημένη αρτηριακή πίεση σπάνια προκαλεί συμπτώματα. Τα συμπτώματα, όταν εμφανίζονται οφείλον-

ται στις βλάβες των οργάνων-στόχων που συνήθως επέρχονται μετά από χρόνια. Επομένως, η διάγνωση της υπέρτασης βασίζεται αποκλειστικά στη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης. Μία πίεση που παραμένει διαρκώς υψηλή αργά ή γρήγορα θα έχει σοβαρές επιπτώσεις και ανεπανόρθωτες βλάβες σε πολλά όργανα του ανθρώπου, τα λεγόμενα «όργανα στόχοι», που έχουν ζωτική σημασία στην αρμονική λειτουργία του οργανισμού. Προσβολή α) της καρδιάς οδηγεί σε υπερτροφία, έμφραγμα μυοκαρδίου, αρρυθμίες, β) του εγκεφάλου οδηγεί σε αρτηριοσκλήρυνση, αιμορραγία, εγκεφαλικά επεισόδια, γ)των νεφρών οδηγεί σε νεφρική ανεπάρκεια, δ) των οφθαλμών σε αιμορραγίες, απώλεια της όρασης, ε) των αρτηριών σε αρτηριοσκλήρυνση και ανευρύσματα.

●ΘΕρΑΠΕΙΑ Η απόφαση για έναρξη φαρμακευτικής θεραπείας λαμβάνεται σε συνάρτηση με το επίπεδο του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου που διατρέχει ο συγκεκριμένος ασθενής . Αντικειμενικός στόχος της αντιυπερτασικής αγωγής είναι η αύξηση της επιβίωσης των υπερτασικών παράλληλα μετην όσο το δυνατόν καλύτερη ποιότηταζωής. Η επάνοδος της αρτηριακής πίεσης σε φυσιολογικά όρια μειώνει την πιθανότητα θανάτου από στεφανιαία νόσο και εγκεφαλικό επεισόδιο, ενώ βελτιώνονται και τα υπόλοιπα όργανα-στόχοι, όπως τα νεφρά κι οι οφθαλμοί. Μια μείωση κατά 5 με 6 μονάδες της διαστολικής πίεσης σε διάστημα πέντε ετών, οδηγεί σε 40% λιγότερα εγκε-

φαλικά επεισόδια και 20% λιγότερα καρδιακά. Τα αποτελέσματα είναι ακόμα καλύτερα όταν η διαστολική πίεση μειωθεί κατά 10 μονάδες, οπότε η μείωση των εγκεφαλικών επεισοδίων φθάνει το 56%

●Μη φαρμακευτικά μέσα ●Μείωση του σωματικού βάρους: Ακόμα και μικρή μείωση του βάρους (5 kg) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της πίεσης και στη βελτίωση άλλων παραγόντων κινδύνου (δυσλιπιδαιμία, σακχαρώδης διαβήτης). ●Υγιεινό διαιτολόγιο με φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά χωρίς λίπη ώστε να είναι πλούσια σε κάλιο και ασβέστιο. ●Μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ ●Περιορισμός του άλατος ●Άσκηση: Η συστηματική καθημερινή άσκηση μπορεί να μειώσει την πίεση κατά 5 - 10 χιλιοστά. Αυτή περιλαμβάνει το ήπιο τρέξιμο το κολύμπι το ποδήλατο και τις διάφορες γυμναστικές ασκήσεις. Θα πρέπει ν' αποφεύγεται η άρση βαρών και η χρήση οργάνων δημιουργίας μυών διότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλες και απότομες αυξήσεις της αρτηριακής πίεσης ιδιαίτερα επικίνδυνο στους υπερτασικούς ασθενείς. ●Διακοπή του καπνίσματος εφαρμόζεταιόταν παρ' όλα τα μη φαρμακευτικά μέσα η αρτηριακή πίεση ξεπερνά τα επιτρεπτά όρια. Η έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής εξαρτάται από το στάδιο της υπέρτασης και από τις επιπτώσεις που έχει η υπέρταση στα διάφορα όργανα.

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

«Ελιές» - Σπίλοι - Καρκίνοι του δέρματος… Τι πρέπει να γνωρίζουμε

ίγουρα όλοι μας έχουμε παρατηρήσει πάνω μας, αυτά που συνήθως αποκαλούμε «ελιές», σπίλους, δερματικές βλάβες γενικότερα. Οι δερματικές βλάβες, αφορούν τόσο άνδρες όσο και γυναίκες όλων των ηλικιών, είναι εξαιρετικά συχνές και μπορούν να εμφανιστούν είτε κατά τη γέννηση είτε σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή της ζωής μας. Πέραν της κληρονομικότητας, οι συνθήκες ζωής και κυρίως η έκθεση στον ήλιο σε συνδυασμό με τον τύπο του δέρματος είναι βασικοί παράγοντες για τη δημιουργία μίας δερματικής βλάβης.

Γράφει ο: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΤΣηΣ Πλαστικός Χειρουργός

Χωρίζονται σε δύο μεγάλες γενικές κατηγορίες. Στις καλοήθεις βλάβες , αυτές δηλαδή που είναι «καλές» και τις κακοήθεις (οι καρκίνοι του δέρματος δηλαδή) . Σε ειδικότερη ανάλυση, υπάρχουν και «ενδιάμεσες» βλάβες που μπορεί να είναι καλοήθεις αλλά με δυνατότητα εξαλλαγής και μετατροπής τους σε κακοήθεια.

καλοήθεις (φώτο 1-2-3): Γνωστές και ώς απλά «ελιές» είναι τυπικές μορφές δερματικών βλαβών που δεν έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε κάτι που μπορεί να βλάψει τη ζωή μας. Έχουν την τάση να μεγαλώνουν, και να μας ενοχλούν είτε λειτουργικά είτε αισθητικά. κακοήθεις (φώτο 4-5-6): Είναι οι καρκίνοι του δέρματος, που ξεκινούν συνήθως από μια πολύ μικρή (και πολλές φορές αθώα οπτικά) «ελιά» ή «σπυράκι» και αναπτύσσονται σε μέγεθος γρήγορα (έως και ραγδαία), με σχετικά ακανόνιστο σχήμα και συνοδά συμπτώματα όπως κνησμό («φαγούρα»), αυτόματη αιμορραγία (ματώνουν χωρίς λόγο) κ.α . Πρόκειται για κανονικούς καρκίνους, και μάλιστα το γνωστό σε όλους μελάνωμα (φώτ.6) είναι μία από τις συχνότερες μορφές ανθρώπινου καρκίνου και δυστυχώς με υψηλότατα ποσοστά θνησιμότητας. Το ακανθοκυτταρικό (φώτ.5) και το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (φώτ.4) είναι επίσης δύο πολύ συνήθεις μορφές καρκίνου του δέρματος. Πέραν της τοπικής εξάπλωσης της νόσου, οι βλάβες αυτές έχουν τη δυνατότητα μετάστασης , κάτι που δυσχεραίνει δραματικά την πρόγνωση & την αντιμετώπιση. Ο τυπικός ετήσιος έλεγχος των δερματικών βλαβών που έχουμε πάνω μας, είναι απαραίτητος ώστε να υπάρχει συνεχής κλινική εικόνα στο πέρασμα του χρόνου και φυσικά μια έγκαιρη θεραπεία εφόσον αυτή χρειαστεί. Φυσικά εξίσου απαραίτητη είναι η προφύλαξη από τον ήλιο. Πρέπει να γίνει κατανοητό, πώς ενώ οι κακοήθειες του

δέρματος είναι πάρα πολύ συχνές ένα μεγάλο ποσοστό αυτών δεν διαγνώσκεται έγκαιρα καθώς δεν τυγχάνουν της δέουσας προσοχής, με συχνά ανεπανόρθωτα αποτελέσματα. Τις καλοήθεις βλάβες τις αντιμετωπίζουμε με διάφορους τρόπους, αποδοτικότεροι όλων όμως είναι η πλαστική χειρουργική αφαίρεση με τοπική αναισθησία και η εξάχνωση/ αφαίρεση με το ειδικό LaserCo2. Η χειρουργική αφαίρεση με συνοδό πλαστική αποκατάσταση, είναι μια μικροεπέμβαση τοπικής αναισθησίας που δεν απαιτεί νοσηλεία ή αποχή από την καθημερινότητα. Αντίθετα, διαρκεί το πολύ 20-30 λεπτά και έπειτα δεν υπάρχει πρακτικά κανένας περιορισμός. Με το LaserCo2(διοξειδίου) η βλάβη «εξαχνώνεται» και αφαιρείται σε ακόμα συντομότερο χρόνο με ή χωρίς τοπική αναισθησία (παρά μόνο αναισθητική κρέμα).΄Ολες οι καλοήθεις βλάβες μπορούν να αφαιρεθούν χειρουργικά, όχι όμως όλες και με το Laser. Καλό είναι, σε μη απολύτως τυπικές αν και καλοήθεις βλάβες να αποστέλλουμε το δείγμα για βιοψία. Οι κακοήθειες από την άλλη, αφαιρούνται αποκλειστικά και μόνο με χειρουργική επέμβαση και πλαστική αποκατάσταση, αποστέλλονται πάντα για βιοψία και η εκτόμή τους (τρόπος & εύρος) υπαγορεύεται από διεθνή πρωτόκολλα που επικαιροποιούνται ετησίως βάση της βιβλιογραφίας. Αναλόγως της βιοψίας, προκύπτει ενδεχόμενη ανάγκη για ακόμα ευρύτερη εκτομή ιστών στην περιοχή, λεμ-

φαδενικό καθαρισμό, ακτινοθεραπείες, ανοσοθεραπεία, χημειοθεραπεία, ενώ πάντα ο ασθενής που είχε ακόμα και την μικρότερη κακοήθη βλάβη παρακολουθείται για κάποια χρόνια ανά ορισμένα χρονικά διαστήματα από τον θεράπων ιατρό του και υποβάλλεται σε ελέγχους σύμφωνα με τις ισχύουσες οδηγίες για κάθε συγκεκριμένο τύποι κακοήθειας. Σε κάθε περίπτωση η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία, οπότε μην αμελείτε τον απαραίτητο έλεγχο των δερματικών σας βλαβών●

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Αϋπνία: Μία σύγχρονη διαταραχή και πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε

αυπνία είναι μια βασική αιτία επιδείνωσης διαφόρων συναισθηματικών ή ψυχοσωματικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν αυτή την περίοδο πολλοί άνθρωποι. Παρουσιάζεται α) ως δυσκολία να αποκοιμηθούμε, β) ως δυσκολία να παραμείνουμε κοιμισμένοι χωρίς διακοπές κατά την διάρκεια της νύκτας γ) ως κακής ποιότητας ή μικρής διάρκειας ύπνος.. Γράφει ο: ΝΤΟβρΟΣ Ε. ΙΩΑΝΝηΣ Ολιστικός Θεραπευτής (Msc), Ψυχοθεραπευτής (NDI) LifeWellnessCoach, Κέντρο Ψυχοθεραπείας, Ολιστικών Θεραπειών και Εκπαίδευσης ΠΟΡΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ

Πόσο απαραίτητος είναι ο καλός ύπνος; Ο ύπνος είναι μια σημαντική σωματική αλλά και ψυχολογική διεργασία, καθώς ο οργανισμός πραγματοποιεί μια σειρά από διορθώσεις, βιοχημικές και ορμονικές αλλαγές, σωματικές επουλώσεις αλλά και γνωστικοσυναισθηματικές ανακατασκευές της πραγματικότητας. Η κακή ποιότητα ύπνου, ή και η έλλειψή του για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να προκαλέσει από έντονα σωματικά προβλήματα (διαβήτη, υπέρταση, στεφανιαία επεισόδια), ψυχολογικά προβλήματα, μέχρι μειωμένη καθημερινή λειτουργικότητα και παραγωγικότητα, φθορά της μνήμης, αλλά μείωση της ικανοποίησης και της ποιότητας ζωής.

Ποια είναι η αιτία της αϋπνίας; Η αυπνία μπορεί να μην οφείλεται σε καμία σωματική

ή ψυχολογική αιτία (πρωτοπαθής) ή μπορεί να οφείλεται και σε πολλές αιτίες (δευτεροπαθής) όπως διάφορες ασθένειες (π.χ. νυχτερινή παλινδρόμηση), κακές συνθήκες και συνήθειες (π.χ. χρήση φωτεινής οθόνης), στην λήψη φαρμάκων και σε κακή ψυχολογική κατάσταση.Τις περισσότερεςφορές, για να βρεθεί η αιτία χρειάζεται ένα πλήρες ιστορικό και μιαδιεπιστημονική πρόταση θεραπείαςπου περιλαμβάνει τον θεράποντα ιατρό, τον ψυχολόγο-ψυχοθεραπευτή, και τονσύμβουλοσωματικής υγείας. Υπάρχουν κάποιες γενικέςοδηγίες που μπορούν να βοηθήσουν στην καθιέρωση ενός ποιοτικού ύπνου. Αν όμως οι οδηγίες αυτές δεν βοηθήσουν, τότε είναι απαραίτητη η επίσκεψη στον ειδικό και η δημιουργία ενός στοχευμένου πλάνου ψυχολογικής και σωματικής υποστήριξης. ☛ Ελαττώστε την καφεΐνη. ☛ Κάντε συστηματική άσκησηαλλά όχι τουλάχιστον 3 ώρες πριν από τον προγραμματισμένο σας ύπνο. ☛ Αποφύγετε την χρήση του κινητού, του tablet ή του υπολογιστή τουλάχιστον μισή ώρα πριν ξαπλώσετε. ☛ Ξεκινήστε κάποιες τελετουργίες πριν τον ύπνο, που θα σας βοηθούν να χαλαρώσετε.. ☛ Ελέγξτε το άγχος. Το στρες και το άγχος τα οποία δημιουργούν συνεχείς σκέψεις προκαλούν όχι μόνο δυσκο-

λία να αποκοιμηθείτε αλλά και ξυπνήματα πολλές φορές μέσα στη νύχτα. Ίσως να υπάρχει ένα μάθημα που πρέπει να πάρουμε για να πορευτούμε καλύτερα. Κάντε ασκήσεις mindfulness, καθοδηγούμενου οραματισμού. ☛ Η φαρμακευτική βοήθεια μπορεί να είναι απαραίτητη όταν υπάρχει κάποια υποκείμενη σωματική δυσλειτουργία αλλά δεν μπορεί να αποτελεί πάντα την πρώτη επιλογή, γι’ αυτό χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση των συγκεκριμένων συμπτωμάτων. ☛ Χρησιμοποιείστε την ρεφλεξολογία, την κρανιοϊερή θεραπεία, τον βελονισμό ή την ομοιοπαθητική. Οι συγκεκριμένες τεχνικές συμβάλλουν στο να επαναφέρουν το διαταραγμένο κιρκάδιο ρυθμό, στον να μειώσουν τα επίπεδα του άγχους και να συμβάλλουν στην ψυχοσωματική ισορροπία. ☛ Τέλος πολλές φορές η χρήση ανθοϊμάτων, συμπληρωμάτων διατροφή, ή βοτάνων μπορεί να συμβάλλουν στην καταπολέμηση της αυπνίας. ☛ Απευθυνθείτε σε έναν ειδικό: Αναζητείστε βοήθεια από τον θεράποντα γιατρό σας για να διερευνήσετε σωματική δυσλειτουργία αλλά ταυτόχρονα συναντήστε έναν ειδικό ψυχικής υγείας.Ο ειδικός ψυχικής υγείαςθα σας βοηθήσει να εντοπίσετε τις πηγές τους άγχους σας ή τιςδυσλειτουργίες της καθημερινότητας σας και θα βρει μαζί σας τρόπους αντιμετώπισης. Μπορεί να βοηθήσει στην δημιουργία ένα προσωπικού πλάνου δράσης που θα ενσωματώνει τις αλλαγές που χρειάζεται να κάνετε σε διάφορους τομείς της ζωής σας. Οι θεραπείες αυτές μπορούν να είναι σύντομες σε χρόνο, και χωρίς αναφορές στο βαθύ παρελθόν. Προτιμήστε τεχνικές εστιασμένες στην λύση, στις δυνατότητες και στις δυνάμεις σαςαξιοποιώντας εργαλεία του Coaching, Mindfulness, του καθοδηγούμενου οραματισμού και της Προσωποκεντρικής Ψυχοθεραπείας●

Συμβουλευτική υποστήριξη για φροντιστές ατόμων με άνοια

ρόγραμμα εξ αποστάσεως υποστήριξης και εκπαίδευσης περιθαλπόντων φροντιστών ατόμων με άνοια, με τίτλο «Στη - ρίζουμε», υλοποιεί η ελληνική εταιρεία Νόσου Αλτσχάιμερ Βόλου στο πλαίσιο της επέκτασης της δράσης κέντρων ημέρας της ελληνικής εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών Βόλου.

Στόχος είναι η εξασφάλιση συνεχούς στήριξης των φροντιστών ατόμων με άνοια και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους - τόσο για τους ίδιους όσο και για τους

ασθενείς – καθώς είναι σε θέση να παράσχει συμβουλευτική υποστήριξη και εκπαίδευση εξ’ αποστάσεως με τους εξής τρόπους: Μέσω τηλεφωνικής γραμμής υποστήριξης ή μέσω διαδικτύου (τηλεσυμβουλευτική), αλλά και με κατ’ οίκον επισκέψεις (τηρώντας όλα τα μέτρα προστασίας). «Η φροντίδα ενός ατόμου με άνοια επιφέρει μεγάλες αλλαγές σε πολλούς τομείς στη ζωή του φροντιστή και γενικότερα της οικογένειας. Γι’ αυτό, η βοήθεια και η εκπαίδευση των φροντιστών για διάφορα θέματα που προκύπτουν στην καθημερινότητα τους είναι αναγκαία, τόσο για τους ίδιους και τους ασθενείς, όσο και για την μεταξύ τους σχέση», υπογραμμίζεται σε σχετική ανακοίνωση. Το πρόγραμμα «Στηρί-ζουμε» απευθύνεται σε όλους

τους περιθάλποντες ασθενών με άνοια και τις οικογένειες τους και στελεχώνεται από επαγγελματίες υγείας, ψυχολόγο και νοσηλεύτρια. Παρέχεται δωρεάν και πλήρως εμπιστευτικά. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν στο τηλέφωνο 2421031227, από Δευτέρα έως Παρασκευή, 8:00-14:00. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας●

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

«Ψυχολογώντας» τη δίαιτα

ψυχολογία σε μια προσπάθεια απώλειας βάρος παίζει σημαντικότατο ρόλο. Για το λόγο αυτό ένας διαιτολόγος θα πρέπει να χρησιμοποιεί τις κατάλληλες τεχνικές ψυχολογίας έτσι ώστε να ενισχύει το ασθενή- πελάτη του κάθε φορά που αυτός αποθαρρύνεται και θέλει να σταματήσει την προσπάθειά του. Ας δούμε όμως τι πρέπει να κάνει ο ίδιος ο άνθρωπος που θέλει να χάσει βάρος. Γ. στόχος δεν είναι: «πρέπει να μειώσω τα λιπαρά», αλλά «πρέπει να περιορίζω τα γλυκά στο ένα την εβδομάδα και τα τηγανητά στα 2 το μήνα»

Γράφει ο: ΠΑΝΑΓΙΩΤηΣ ζηΣηΣ Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος, MSc

Συνειδητοποίησε το πρόβλημα

Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός. Για το λόγο αυτό πρέπει πρώτα από όλα να συνειδητοποιήσεις ότι το βάρος σου δεν είναι φυσιολογικό (εάν αυτό συμβαίνει) και κατ’ επέκταση να συνειδητοποιήσεις την ανάγκη της απώλειας βάρους. Κοινώς να μην στρουθοκαμηλίζεις και να μην υπεκφεύγεις βρίσκοντας διάφορες δικαιολογίες τις οποίες λες στον εαυτό σου και στους ανθρώπους γύρω σου.

βρες κίνητρο

Το κίνητρο είναι πολύ βασικό σε μια προσπάθεια απώλειας βάρους. Δεν διαφωνεί κανένας ότι το σημαντικότερο κίνητρο είναι η διασφάλιση της υγείας, αλλά όταν δεν υπάρχει κάποιο υπαρκτό, άμεσο και ορατό πρόβλημα υγείας, συνήθως δεν «πείθεσαι» από αυτό το κίνητρο. Σαν κίνητρα θα μπορούσαν να λειτουργήσουν εξίσου καλά και άλλα μέσα. Η αρέσκεια από το αντίθετο φίλο και τον/την σύντροφο, οι αισθητικοί λόγοι, το να χωρέσεις στο αγαπημένο σου ρούχο είναι και αυτά κίνητρα. Αρκεί το κίνητρο να έχει διάρκεια και να ανατροφοδοτείται κάθε φορά.

Δεσμεύσου «δημόσια»

Πριν ξεκινήσεις την προσπάθειά σου, καλό είναι να ανακοινώσεις τις προθέσεις σου σε φίλους και συγγενείς. Αυτός είναι ένας τρόπος για να δεσμευτείς απέναντί τους και απέναντι στον εαυτό σου και με αυτό τον τρόπο να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες να εγκαταλείψεις το στόχο του.

βάλε στόχους εφικτούς και ρεαλιστικούς

Το να βάζει κάποιος στόχους είναι πολύ θετικό. Τι γίνεται όμως όταν δεν μπορεί να τους εκπληρώσει; Συνήθως απογοητεύεται. Για το λόγο αυτό οι στόχοι θα πρέπει να είναι σαφείς, αλλά και εφικτοί και ρεαλιστικοί. Για παράδειγμα: Α. στόχος δεν είναι: «πρέπει να χάσω βάρος», αλλά «πρέπει να χάσω ένα κιλό σε μία εβδομάδα» Β. στόχος δεν είναι: «πρέπει να ξεκινήσω άσκηση», αλλά «πρέπει να ξεκινήσω να περπατώ γρήγορα 3 φορές την εβδομάδα για μισή ώρα τη φορά»

Άλλαξε συμπεριφορά

Σε αυτό το στάδιο καλείται να βοηθήσει ο επαγγελματίας διαιτολόγος που έχει γνώσεις ψυχολογίας. Θα πρέπει να βρεις τις λανθασμένες συμπεριφορές απέναντι στο φαγητό και στη συνέχεια να τις αλλάξεις με συμπεριφορές λιγότερο «επιβλαβείς». Υπάρχουν συμπεριφορές που είναι παγιωμένες στην καθημερινότητά μας και μάλιστα αυτές ανατροφοδοτούνται από την τηλεόραση και τους γύρω μας. Για παράδειγμα: όταν είμαι λυπημένη τρώω ένα κιλό παγωτό με το κουτάλι (πόσες φορές δεν το έχουμε δει σε ταινίες) ή όταν πάω σινεμά τρώω οπωσδήποτε νάτσος ή ποπ κορν και πίνω αναψυκτικό τύπου κόλα, ή όταν βλέπω το ματς θα φάω πίτσα και θα πιω μπύρα… Καθημερινές συμπεριφορές που τις κάνουμε θα λέγαμε όλοι μας αυτόματα.

Φτιάξε μια ζυγαριά αποφάσεων

Κάθε φορά που απογοητεύεσαι ή αμφιταλαντεύεσαι για το αν θα πρέπει να χάσεις βάρος θα πρέπει να ζυγίζεις τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της προσπάθειάς σου για αλλαγή. Καλό είναι να τα σημειώνεις σε ένα χαρτί και από εκεί να ανατροφοδοτείσαι θετικά και να συνεχίζεις.

Αυτοπαρακολουθήσου

Ακόμα και αν υπάρχει ο έλεγχος του διαιτολόγου, θα πρέπει να μάθεις να αυτοπαρακολουθείσαι. Το να ανεβαίνεις στη ζυγαριά για να ζυγίζεσαι μία φορά την εβδομάδα ή μία φορά στις 2 εβδομάδες είναι ένας τρόπος αυτοπαρακολούθησης. Η καταγραφή σε ημερολόγιο της κατανάλωσης των τροφίμων είναι και αυτό ένα μέσο αυτοπαρακολούθησης. Να θυμάσαι πως όποτε σου το ζητά αυτό ο διαιτολόγος δεν είναι γιατί θεωρεί ότι του λες ψέματα ή ότι προσπαθεί ο ίδιος να καταλάβει τι γίνεται, αλλά σου ζητά να καταγράψεις τι τρως έτσι ώστε στο τέλος της ημέρας να μπορείς να διακρίνεις από μόνος σου τι δεν πήγε καλά.

ζήτα υποστήριξη

Κάθε φορά που ξεκινάς την προσπάθειά σου για να χάσεις βάρος είναι πολύ σημαντικό να έχεις την υποστήριξη (υλική ή/και συναισθηματική) των φίλων και των οικείων σου. Εάν δεν το κάνουν από μόνοι τους, καλό είναι να το ζητάς.

Επιβραβεύσου

Όταν επιτύχεις τον στόχο σου θα πρέπει να επιβραβεύεις τον εαυτό του και καλό είναι να τον επιβραβεύουν και οι γύρω σου. Το «μπράβο» της οικογένειας και του διαιτολόγου είναι σημαντικό. Σημαντική είναι και η αυτόεπιβράβευση. Αγόρασε στον εαυτό σου ένα καινούργιο ρούχο, σχεδίασε ένα διήμερο, αλλά φυσικά μην επιβραβεύεις ποτέ τον εαυτό σου με φαγητό. Αυτό είναι μια λάθος τακτική η οποία θα σε οδηγήσει σε λανθασμένους χειρισμούς●

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Θρομβοεμβολική νόσος και COVID-19

ι φλέβες επιστρέφουν το αίμα στην καρδιά. Έτσι το αίμα κινείται σε όλες τις φλέβες των ποδιών, με φορά από κάτω προς τα επάνω. Φλεβική ανεπάρκεια έχουμε όταν αυτές οι βαλβίδες έχουν χαλαρώσει η καταστραφεί τελείως . Έτσι προκαλείται επιμήκυνση και διαπλάτυνση των φλεβών, με οφιοειδή πορεία και φαίνονται εντονότερα. Αυτές ονομάζονται κιρσοί. Όταν το αίμα λόγω ακινησίας, μηχανικής αιτίας, αυξημένης πηκτικότητας(πολλές φορές γονιδιακής προδιάθεσης), πρόσφατου χειρουργείου , παχυσαρκίας σε κάποια φλέβα πήξει δημιουργείται θρόμβος .

Γράφει ο: ΙΣΑΑΚ ΤΟΠΑλΙΔηΣ ΙΑΤΡΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ

Αν έχουν θρομβωθεί φλέβες επιφανείας έχουμε ΕΠΙΠΟΛΗΣ ΘΡΟΜΒΟΦΛΕΒΙΤΙΔΑ (εικ.1)με ερυθρότητα, πόνο. υπερθέρμανση κατά μήκος της επιφανειακής φλέβας που είναι και ορατό. ΄Όταν θρομβωθεί φλέβα βάθους έχουμε ΕΝ ΤΩ ΒΑΘΗ ΦΛΕΒΟΘΡΟΜΒΩΣΗ(εικ.2) .Το πόδι πρήζεται έντονα ,υπάρχει διαφορά μεταξύ των δύο ποδιών, πονάει σε κόπωση ,είναι θερμό και σφιχτό. Η σοβαρότητά της εξαρτάται από το ύψος του θρόμβου. Αν ο θρόμβος δεν

ανεβαίνει πάνω από την ιγνυακή χώρα είναι 1-2 βαθμού. Αν όμως είναι πάνω από το μηρό και έχει φτάσει στη λαγόνιο φλέβα είναι 3-4 βαθμού και είναι πάρα πολύ σοβαρή. Tους τελευταίους μήνες έχουμε πολλές μελέτες για αυξημένα περιστατικά θρομβώσεων σε περιστατικά με COVID 19. Περισσότερο αφορά περιστατικά που χρειάστηκε να νοσηλευτούν με η χωρίς εντατική θεραπεία .Επίσης φάνηκε πώς κάποιες εξετάσεις όπως το ΙΝΟΔΟΓΩΝΟ, ΤΑ D-DIMERS και τα ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ είχαν προγνωστικό χαρακτήρα ! Στα περισσότερα περιστατικά με covid 19 αιτία της επιδείνωσης της κλινικής κατάστασης ήταν θρομβοεμβολικά περιστατικά σε φλέβες αλλά και αρτηρίες του Πνεύμονος ,Στη συνέχεια είχαμε το γνωστό σύνδρομο ARDS με αναπνευστική ανεπάρκεια αλλά και πολυοργανική ανεπάρκεια με εμφράγματα ΜΥΟΚΑΡΔΊΟΥ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ , ΕΜΦΡΑΚΤΆ ΤΩΝ ΝΕΦΡΙΚΩΝ ΑΡΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ , ΙΣΧΑΙΜΙΚΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ . Για να μην έχουμε τέτοια εξέλιξη λοιπόν , θα πρέ-

πει εγκαίρως σε ασθενής με COVID 19 που είναι ΠΑΧΥΣΑΡΚΟΙ,ΚΛΙΝΗΡΕΙΣ, ΕΧΟΥΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑΣ να γίνει ένα έγχρωμο τρίπλεξ φλεβών κάτω άκρων και ΚΟΙΛΙΑΣ . ΕΠΙΣΗΣ ΕΝΑΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑΣ ΜΕ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΙΜΑΤΟΣ.¨ Έτσι μπορούμε να βρούμε τι ακριβώς συμβαίνει. Σε κάθε περίπτωση πρέπει άμεσα να ξεκινήσουμε αντιθρομβωτική θεραπεία με ενέσεις .Ανάλογα με το ιστορικό του ασθενούς είναι και το διάστημα της θεραπείας Πολλές φορές όταν υπάρχει γονιδιακή θρομβοφιλία πρέπει να πάρουμε χάπια εφ όρου ζωής. Σημαντικό είναι σε περίπτωση θρόμβωσης η κάλτσα για 10 ημέρες όλο το 24ώρο και μετά για 1-2 χρόνια κατά την ημέρα. Σαν πρόληψη θα πρέπει να αναφέρουμε σε περιπτώσεις που σε συγγενείς 1ου βαθμού έχουμε θρόμβωση πρέπει να γίνει έλεγχος θρομβοφιλίας ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΙΜΑΤΟΣ , απώλεια βάρους ,όχι στενά και σφιχτά ρούχα, όχι ψηλά τακούνια, σε περιπτώσεις χειρουργείων αντιθρομβωτική πρόληψη,. Και σίγουρα οι ελαστικές κάλτσες είναι ένα πάρα πολύ καλό και ανώδυνο μέτρο προφύλαξης ●

Σοβαρές επιπλοκές προκαλεί ο covid -19

ολλοί συμπατριώτες μας πιστεύουν πως το νεαρό της ηλικίας εγγυάται την ελαφριά νόσηση από covid-19. Ξέρουμε πέρα πάσης αμφιβολίας πως η θνησιμότητα είναι θεαματικά μικρότερη στους νέους. κανείς όμως δεν θεωρείται άτρωτος στην παρουσίαση επιπλοκών από τη νόσηση με covid-19. Όλο και περισσότερα δεδομένα υποστηρίζουν πως δεν μιλάμε μόνο για αναπνευστική νόσο, αλλά ίσως να επηρεαστούν η καρδιά, το συκώτι, το νευρικό σύστημα και το αίμα.

Γράφει ο: χρηΣΤΟΥ ΔΑΕΝΑΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ

Σε ποσοστό 30% ώς 50% των ανθρώπων που επιβίωσαν από πνευμονία, οι επιστήμονες, τόσο στην Κίνα όσο και στη Δύση, ανακάλυψαν μια βλάβη που αφήνει ο κορονοϊός στον πνεύμονα. Στην αξονική τομογραφία παρατηρείται μια εικόνα σαν θολό τζάμι, κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει σε σκλήρυνση του πνεύμονα. Ουσιαστικά, στιβάδες ουλώδους ιστού συσσωρεύονται και προκαλούν ίνωση του πνεύμονα, εμποδίζοντάς τον να συγκρατεί οξυγόνο από τον αέρα που αναπνέουμε.

Στην ευρύτερη ομάδα των κορονοϊών, ανήκουν οι ιοί που προκάλεσαν τις νόσους SARS (σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο) στη νοτιοανατολική Ασία το 2003 και MERS (αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής) το 2012. Ένας στους τρεις ασθενείς που επιβίωσαν, παρουσίασαν βλάβες στους πνεύμονες στον τρίτο χρόνο παρακολούθησης, που σε μεγάλο βαθμό ήταν μόνιμες με τη μορφή ίνωσης των πνευμόνων. Τυπικά, οι ιοί τωνSARS και MERSπροσέβαλαν μόνο τον ένα πνεύμονα, ενώ ο covid-19 φαίνεται να προσβάλει κεραυνοβόλα και τους δύο πνεύμονες, με πολλαπλές εστίες.Δεν ξέρουμε ακόμα σε πόσους και ποιους ανθρώπους οι βλάβες θα αυτοπεριοριστούν ή θα εξελιχθούν προς το χειρότερο. Αφού όμως μιλάμε για πανδημία covid-19, αναμένουμε χιλιάδες κρούσματα μέσα στα επόμενα χρόνια. Όταν οι πνεύμονες δεν δουλεύουν σωστά για να προμηθεύσουν με οξυγόνο το σώμα, η καρδιά είναι η πρώτη που πληρώνει το τίμημα. Προκειμένου να προωθήσει αποτελεσματικότερα την υπάρχουσα ποσότητα οξυγόνου στο αίμα, η καρδιά χτυπάει πιο δυνατά και πιο γρήγορα, με απο-

τέλεσμα να ζορίζεται. Όσο υπάρχουν εφεδρείες, το όλο σύστημα αντέχει. Σε προδιατεθειμένους ανθρώπους με καρδιολογικά προβλήματα, το έντονο καρδιακό στρες ίσως οδηγήσει σε επικίνδυνες καταστάσεις, όπως αρρυθμίες, πνευμονικό οίδημα ή καρδιακή ανακοπή. Επιπρόσθετα, οι καρδιολόγοι προσπαθούν να καταλάβουν αν ο ιός μπορεί και σε τι ποσοστό να χτυπήσει άμεσα τον ίδιο τον καρδιακό μυ, κατάσταση που παρατηρείται και με πλείστους άλλους εποχιακούς ιούς. Κάτι ακόμα που παρατηρείται σε αρκετούς νοσηλευόμενους με covid-19, ανεξαρτήτως ηλικίας, είναι η αυξημένη παρουσία θρομβώσεων, είτε σε φλέβες των ποδιών είτε σε πνευμονικά αγγεία. Πρόκειται για δυνητικά πολύ επικίνδυνες επιπλοκές. Υπάρχει μία παράμετρος που πρέπει πάντα να τονίζεται και είναι το κάπνισμα. Οι καπνιστές κινδυνεύουν πολύ περισσότερο από όλες τις καταστάσεις που προαναφέρθηκαν. Η επιβάρυνση της λειτουργίας των πνευμόνων και των στεφανιαίων αγγείων, καθώς και η αύξηση της πιθανότητας σχηματισμού θρόμβου ή ίνωσης είναι καθομολογούμενα χαρακτηριστικά όλων των καπνιστών, ανεξαρτήτως ηλικίας. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε πλήρως την μετάδοση της νόσου, ούτε να προβλέψουμε με ακρίβεια ποιος θα εμφανίσει επιπλοκές. Είναι σίγουρο όμως πως η διακοπή του καπνίσματος μειώνει δραστικά την πιθανότητα να αρρωστήσουμε βαριά. Μπορούμε να δούμε λοιπόν και αυτήν την κρίση σαν μια ευκαιρία να αναθεωρήσουμε τον τρόπο ζωής μας και να επισπεύσουμε σημαντικές αποφάσεις που αφορούν την Υγεία μας●

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τον εμβολιασμό για τον κορονοϊό SARS-CoV-2

Γιατί να κάνω εμβόλιο για τον κορονοϊό SARSCoV-2; Τα εμβόλια παρασκευάζονται με σκοπό την αντιμετώπιση νοσημάτων που δεν είναι δυνατόν να ελεγχθούν μόνο με την εφαρμογή άλλων μέτρων δημόσιας υγείας. Στόχος τους είναι να περιορίσουν και να εξαλείψουν νοσήματα με υψηλή μεταδοτικότητα, με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων, με υψηλή θνητότητα, με μεγάλη επιβάρυνση στα συστήματα υγείας, αλλά και με δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις στην κοινωνία. Ο κορονοϊός SARS-CoV-2 είναι ένας νέος ιός που μέσα σε ένα χρόνο από την εμφάνισή του επηρέασε δραματικά τις ζωές όλων των ανθρώπων παγκοσμίως. Έχει υψηλή μεταδοτικότητα με αποτέλεσμα να είναι αδύνατο να ελεγχθεί μόνο με την εφαρμογή των άλλων, πιο γνωστών σε όλους μας, μέτρων δημόσιας υγείας, επιβαρύνει σοβαρά σε πολλές περιπτώσεις την υγεία των νοσούντων, μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια πολλών ανθρώπινων ζωών ακόμα υγιών ατόμων, επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητα όλων, δοκιμάζει τα συστήματα υγείας και δημιουργεί ανεπανόρθωτες οικονομικές επιπτώσεις σε όλον τον πλανήτη.

Πόσο αποτελεσματικό είναι το εμβόλιο για τον κορονοϊό SARS-CoV-2; Αυτή τη στιγμή πολλά εμβόλια για τον κορονοϊό SARSCoV-2 βρίσκονται σε διαδικασία κλινικών δοκιμών. Το πόσο αποτελεσματικό είναι ένα εμβόλιο εξαρτάται πάντα από το συγκεκριμένο εμβόλιο, τη σωστή διενέργεια του εμβολιασμού και από παράγοντες που αφορούν την ανοσιακή απάντηση του κάθε ατόμου. Τα πρώτα εμβόλια που είναι προς έγκριση φαίνονται να είναι αρκετά αποτελεσματικά, έως και 95%. Οι αρμόδιοι ελεγκτικοί μηχανισμοί που εγκρίνουν την κυκλοφορία των εμβολίων θέτουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των εμβολίων ως προτεραιότητα.

Μπορεί να κάνω εμβόλιο και παρ’ όλα αυτά να νοσήσω από COVID-19; Κανένα εμβόλιο δεν είναι 100% αποτελεσματικό. Άρα μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να ασθενήσει κάποιος από το νέο κορονοϊό παρόλο που έκανε το εμβόλιο. Επομένως θα πρέπει οι πολίτες να συνεχίσουν να παίρνουν τις συνιστώμενες προφυλάξεις για την αποφυγή μόλυν-

σης δηλαδή οι εμβολιασμένοι θα πρέπει να συνεχίσουν τη χρήση μάσκας, την τήρηση κοινωνικής απόστασης, την τακτική και σχολαστική υγιεινή των χεριών και την καθαριότητα του χώρου όπου ζουν ή εργάζονται. Τα εμβόλια έναντι της νόσου COVID-19 φαίνεται ότι μειώνουν την πιθανότητα να νοσήσει κάποιος από τη νόσο. Κάθε εμβόλιο έχει υποβληθεί σε κλινικές δοκιμές, σε διάφορες χώρες και έχει αποδεκτό προφίλ ασφάλειας. Ήδη έχουν χορηγηθεί περισσότερες από 65.000.000 δόσεις σε 56 χώρες παγκοσμίως. Χρειάζονται μερικές εβδομάδες για να μπορέσει κάποιος να αναπτύξει ανοσία και να είναι προστατευμένος μετά τη χορήγηση του εμβολίου. Μερικοί άνθρωποι ενδέχεται να νοσήσουν από COVID-19 παρά το ότι έχουν εμβολιαστεί, αλλά η νόσηση μπορεί να είναι λιγότερο σοβαρή.

Εφόσον το εμβόλιο δεν με προστατεύει 100% από τη νόσηση από το νέο κορονοϊό γιατί τελικά να το κάνω; Τα νέα εμβόλια όπως προκύπτει από τις κλινικές δοκιμές μειώνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης συμπτωμάτων και

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

πιθανά τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης από τον ιό. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί ταυτόχρονα μειώνεται ο κίνδυνος νοσηλειών, ο κίνδυνος απώλειας ανθρώπινων ζωών και πιθανά ο κίνδυνος μακροχρόνιων επιπλοκών που προκαλεί ο ιός σε κάποιους ασθενείς, όπως επιπλοκές από το καρδιαγγειακό και το αναπνευστικό σύστημα. Ανάλογη εμπειρία τέτοιας αποτελεσματικότητας υπάρχει και με άλλα εμβόλια που χρησιμοποιούνται επί έτη στην ιατρική. Για παράδειγμα το εμβόλιο της γρίπης κατά του H1N1 δεν είναι το ίδιο αποτελεσματικό κάθε έτος στον έλεγχο του νοσήματος. Διάφοροι παράγοντες, όπως η ικανότητα του ιού να μεταλλάσσεται, το στέλεχος του ιού που θα επικρατήσει κάθε χρόνο, η γεωγραφική περιοχή, μπορεί να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα του εμβολίου στον έλεγχο του νοσήματος. Ακόμη όμως και λιγότερο αποτελεσματικά εμβόλια γρίπης στο παρελθόν φαίνεται ότι συνολικά μειώνουν τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης στον πληθυσμό.

Μπορεί να κάνω το εμβόλιο και να μην νοσήσω αλλά να είμαι ασυμπτωματικός φορέας του ιού; Δεν γνωρίζουμε ακόμα αν όσοι εμβολιαστούν με τα νέα εμβόλια μπορεί να μολυνθούν από τον ιό και να είναι ασυμπτωματικοί, άρα μπορεί ακόμα να μεταδίδουν υπό αυτές τις συνθήκες τον ιό. Για αυτό είναι σημαντικό ακόμα και όσοι εμβολιαστούν να εφαρμόζουν τα υπόλοιπα μέτρα δημόσιας υγείας κατά του νέου ιού, δηλαδή τη χρήση μάσκας, την τήρηση κοινωνικής απόστασης, την τακτική και σχολαστική υγιεινή των χεριών και την καθαριότητα του χώρου όπου ζουν ή εργάζονται. Προς το παρόν από τις κλινικές δοκιμές φαίνεται ότι τα νέα εμβόλια προστατεύουν περισσότερο από τη νόσηση από COVID19 παρά μειώνουν σημαντικά το κίνδυνο μετάδοσης του ιού. Μένει να δούμε αν τα νέα εμβόλια που αναμένεται να ολοκληρώσουν τις απαραίτητες κλινικές δοκιμές θα είναι αποτελεσματικά στην μείωση της μετάδοσης του ιού.

Υπάρχει περίπτωση να νοσήσω από τον κορονοϊό SARS-CoV-2 εξαιτίας του εμβολίου; Κανένα από τα εμβόλια προς μελέτη και έγκριση για τον κορονοϊό SARS-CoV-2 δεν περιέχουν ολόκληρο τον ιό. Τα περισσότερα πλέον εμβόλια που χρησιμοποιούνται στην ιατρική περιέχουν μόνο τμήματα των ιών που είναι ικανά να οδηγήσουν στην παραγωγή προστατευτικών αντισωμάτων κατά του ιού στο άτομο που θα χορηγηθούν. Έτσι ο εμβολιαζόμενος δεν κινδυνεύει σε καμία περίπτωση να αρρωστήσει από τον κορονοϊό εξαιτίας του εμβολίου. Υπάρχει όμως η πιθανότητα να έχει ήδη κολλήσει τη νόσο COVID-19 και να μην το έχει συνειδητοποιήσει αν τα συμπτώματα γίνουν έκδηλα μόνο μετά τον εμβολιασμό. Αν και ένας ήπιος πυρετός μπορεί να εμφανιστεί εντός μιας ή δύο ημερών από τον εμβολιασμό, αν κανείς παρουσιάσει άλλα συμπτώματα της νόσου COVID-19 (όπως νέο συνεχόμενο βήχα, υψηλό πυρετό ή ο πυρετός διαρκεί περισσότερο, ανοσμία, αγευσία) θα πρέπει να παραμείνει στο σπίτι και να προγραμματίσει να κάνει εργαστηριακό έλεγχο.

Έχω εκτεθεί στον κορονοϊό SARS-CoV-2 ή έχω νοσήσει από COVID-19. Χρειάζεται να κάνω το εμβόλιο; Σύμφωνα με τα δεδομένα από τις κλινικές δοκιμές, τα εμβόλια mRNA για την COVID-19 είναι ασφαλή σε άτομα με ένδειξη προηγούμενης λοίμωξης από SARS-CoV-2. Η δυνατότητα εμβολιασμού πρέπει να προσφέρεται ανε-

ξάρτητα από το ιστορικό προηγούμενης συμπτωματικής ή ασυμπτωματικής λοίμωξης από SARS-CoV-2. Δεν συστήνεται έλεγχος με PCR ή με rapid test αντιγόνου ή ορολογικός έλεγχος αντισωμάτων προκειμένου να ληφθεί απόφαση για εμβολιασμό. Ο εμβολιασμός συμπτωματικών ατόμων με οξεία λοίμωξη SARS-CoV-2 πρέπει να αναβάλλεται μέχρι την ανάρρωση και μέχρις ότου πληρούνται τα κριτήρια διακοπής της απομόνωσής τους. Η σύσταση αυτή ισχύει για όσα άτομα έχουν οξεία λοίμωξη SARS-CoV-2 και πρόκειται να λάβουν την 1η είτε τη 2η δόση του εμβολίου. Παρότι δεν έχει οριστεί ελάχιστο επιθυμητό μεσοδιάστημα μεταξύ της λοίμωξης από SARS-CoV-2 και του εμβολιασμού, τα τρέχοντα δεδομένα υποδηλώνουν ότι οι επαναμολύνσεις είναι σπάνιες κατά το χρονικό διάστημα των 90 ημερών μετά την αρχική μόλυνση. Σύμφωνα με τα παραπάνω, εάν είναι επιθυμητό, ο εμβολιασμός των ατόμων με τεκμηριωμένη οξεία λοίμωξη από SARS-CoV-2 μπορεί να καθυστερήσει μέχρι το τέλος της περιόδου των 90 ημερών.

Έχω ακούσει ότι το εμβόλιο παρασκευάστηκε με νέες τεχνικές σε σχέση με τα άλλα εμβόλια. Αυτό πόσο επικίνδυνο είναι; Αν και στο παρελθόν έχουν υπάρξει νοσήματα από άλλους κορωνοϊούς (το 2003- το οξύ σοβαρό αναπνευστικό σύνδρομο (SARS) και το 2012- το αναπνευστικό σύνδρομο MERS-CoV) τελικά δεν παρασκευάστηκαν εμβόλια για αυτούς τους ιούς. Το γεγονός αυτό έκανε πιο δύσκολη την παρασκευή ενός εμβολίου κατά του κορωνοϊού, μιας και δεν υπήρχε προηγούμενη εμπειρία. Ταυτόχρονα η παρασκευή και η έγκριση ενός νέου εμβολίου περιλαμβάνει πολλά στάδια και ελεγκτικούς μηχανισμούς με σκοπό το εμβόλιο να

είναι αποτελεσματικό και ασφαλές προς χρήση. Οι τεχνικές παρασκευής των διαφόρων εμβολίων μπορεί να διαφέρουν και όσο προχωρούν οι γνώσεις εξελίσσονται σύμφωνα με τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα. Στη διάρκεια της ιστορίας παρασκευής των εμβολίων, νέες τεχνικές εφαρμόστηκαν με στόχο πάντα την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά τους. Σε κάθε νέα τεχνική που εφαρμόζεται τα στάδια ποιοτικού ελέγχου και έγκρισής τους παραμένουν καθώς η παρασκευή ενός νέου εμβολίου έχει ως πρώτιστο μέλημα την προάσπιση της δημόσιας υγείας.

Λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού SARSCoV-2 υπήρξε επιτακτική ανάγκη το συγκεκριμένο εμβόλιο να παρασκευαστεί πολύ γρηγορότερα σε σχέση με άλλα εμβόλια. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να μην είναι το ίδιο ασφαλές όσο τα άλλα εμβόλια; Πράγματι η νέα πανδημία από το νέο κορονοϊό SARSCoV-2 και οι σημαντικές επιπτώσεις αυτής στις ζωές των ανθρώπων άσκησαν μεγάλη πίεση για την όσο το δυνατόν ταχύτερη παρασκευή ενός εμβολίου κατά του νέου ιού. Για το λόγο αυτό επιταχύνθηκαν, όσο το δυνατόν περισσότερο, οι διαδικασίες παρασκευής και έγκρισής του και χρηματοδοτήθηκαν εταιρίες που εμπλέκονται στην παραγωγή του από διάφορα κράτη. Ωστόσο, τα στάδια εκτίμησης της αποτελεσματικότητας και ασφάλειας του εμβολίου και οι αρμόδιοι ελεγκτικοί μηχανισμοί δεν παρακάμπτονται ποτέ καθώς πάντα η παραγωγή των εμβολίων συνάδει με τις δύο αυτές απαρέγκλιτες παραμέτρους: την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά τους.



ΣυΝεΧεΙΑ ΣΤη ΣεΛΙΔΑ 24

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

10.

Τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού SARSCoV-2 είναι ασφαλή; Έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες; Ποιες είναι αυτές; Τα σύγχρονα δεδομένα από τις κλινικές δοκιμές δείχνουν ότι τα νέα εμβόλια κατά του κορωνοϊού SARS-CoV2 που βρίσκονται σε τελική φάση έγκρισης ή έχουν πάρει έγκριση έχουν αποδεκτό προφίλ ασφάλειας. Οι περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων παρουσιάζονται τις πρώτες εβδομάδες με μήνες μετά από τη χορήγησή τους και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί θέτουν ως προϋπόθεση την παρέλευση αυτού του διαστήματος στις κλινικές δοκιμές προτού το εμβόλιο προχωρήσει σε περαιτέρω διαδικασία ελέγχου και έγκρισης. Όπως όλα τα γνωστά εμβόλια έτσι και τα νέα κατά του SARS-CoV-2 μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες. Οι περισσότερες από αυτές είναι ήπιες και βραχυπρόθεσμες, και δεν εμφανίζονται σε όλους. Τέτοιες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι αίσθημα πόνου και ευαισθησίας στο χέρι όπου χορηγήθηκε το εμβόλιο που τείνει να χειροτερεύει περίπου 1-2 ημέρες μετά το εμβόλιο, αίσθημα κόπωσης, πονοκέφαλο, γενικούς πόνους ή ήπια συμπτώματα τύπου γρίπης. Αν και o πυρετός δεν είναι σπάνιος για δύο έως τρεις ημέρες, η υψηλή θερμοκρασία είναι ασυνήθιστη και μπορεί να υποδηλώνει νόσο COVID-19 ή άλλη λοίμωξη. Μια ασυνήθιστη παρενέργεια είναι η λεμφαδενοπάθεια. Η ανάπαυση και η λήψη κανονικής δόσης παρακεταμόλης βοηθούν να αισθανθεί κάποιος καλύτερα. Τα συμπτώματα από τις παρενέργειες συνήθως διαρκούν λιγότερο από μία εβδομάδα. Ήπια συμπτώματα μετά τη πρώτη δόση, δεν αποτελούν αντένδειξη για εμβολιασμό με δεύτερη δόση, που είναι αναγκαία για την καλύτερη προστασία έναντι του ιού. Αν τα συμπτώματα επιδεινώνονται ή υπάρχει ανησυχία καλό είναι να ενημερώνεται ο θεράπων ιατρός προκειμένου να υπάρξει σωστή αξιολόγηση. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων δηλώνονται μέσω του συστήματος της Κίτρινης Κάρτας την οποία μπορεί κανείς να αναζητήσει διαδικτυακά (https://www.eof.gr/web/ guest/yellowgeneral ).

11.

Σε πόσες δόσεις γίνεται το εμβόλιο και πότε θα έχω αναπτύξει ικανή αντισωματική απάντηση έναντι του ιού, δηλαδή θα είμαι θωρακισμένος έναντι του ιού; Τα περισσότερα εμβόλια για τον νέο κορονοϊό SARSCoV-2 που βρίσκονται προς έγκριση από τους αρμόδιους ελεγκτικούς μηχανισμούς χορηγούνται σε δύο δόσεις με μεσοδιάστημα 21-28 ημέρες με σκοπό να είναι αποτελεσματικά. Υπάρχει εμβόλιο σε κλινική δοκιμή φάσης 3 που χορηγείται σε μία δόση. Τα εμβόλια που τελικά θα πάρουν έγκριση για κυκλοφορία στην Ελλάδα θα προσδιορίζουν σε πόσες δόσεις θα χορηγούνται και με ποιο μεσοδιάστημα. Για να αναπτύξει κάποιος αντισώματα μετά τη χορήγηση ενός εμβολίου απαιτείται ένα διάστημα περίπου δύο εβδομάδων. Αν το εμβόλιο απαιτεί δύο δόσεις για ικανή αντισωματική απάντηση, τότε το συνολικό διάστημα που χρειάζεται να παρέλθει για να είναι θωρακισμένος ο εμβολιασμένος απέναντι στον ιό είναι, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, περίπου 5-6 εβδομάδες.

12.

Για πόσο διάστημα με προστατεύει το εμβόλιο έναντι του κορωνοϊού SARS-CoV-2; Δεν είναι ξεκάθαρο ακόμα πόσο διαρκεί η ανοσία που

προσφέρει το εμβόλιο έναντι του νέου κορωνοϊού. Πρόκειται για έναν νέο ιό και ένα νέο εμβόλιο και με τα μέχρι τώρα δεδομένα από τις κλινικές δοκιμές δεν γνωρίζουμε τη διάρκεια προστασίας που μας προσφέρει. Με την κυκλοφορία των νέων εμβολίων κατά του κορωνοϊού SARSCoV-2 και τον εμβολιασμό περισσοτέρων ατόμων σύντομα θα έχουμε περισσότερα δεδομένα για την απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Τόσο η διάρκεια της φυσικής ανοσίας, δηλαδή της ανοσίας μετά από μόλυνση του ατόμου από τον ιό, όσο και η διάρκεια της ανοσίας που προκύπτει από τον εμβολιασμό με το νέο εμβόλιο κατά του νέου κορωνοϊού αποτελούν αντικείμενα διερεύνησης και αναμένονται νέα δεδομένα με την πάροδο του χρόνου.

13.

Μπορώ να κάνω το εμβόλιο έναντι της νόσου COVID-19 μαζί με κάποιο άλλο εμβόλιο που συστήνεται για ενήλικες; Θα πρέπει να γίνουν δοκιμές για να προσδιοριστεί αν το εμβόλιο για τον κορονοϊό SARS-2-CoV είναι ασφαλές να χορηγείται με άλλα εμβόλια και ότι τα δύο εμβόλια δεν παρεμβαίνουν στην ανοσιακή απόκριση μεταξύ τους. Είναι πιθανό ότι μερικές από τις μεταγενέστερες κλινικές δοκιμές εμβολίων κορωνοϊού θα συμπεριλάβουν συγχορήγηση με άλλα εμβόλια, και ιδιαίτερα με το εμβόλιο της γρίπης.

14.

Χρειάζεται ο εμβολιασμός έναντι της νόσου COVID-19 να γίνεται σε ετήσια βάση; Δεν είναι γνωστό επί του παρόντος. Με τη χορήγηση της άδειας ενός εμβολίου, έχουμε πληροφορίες μόνο για τη διάρκεια της ανοσίας για όσο διάστημα διαρκούν οι κλινικές δοκιμές. Για παράδειγμα, αν τα πρώτα άτομα στη

μελέτη εμβολιάστηκαν τον Ιούλιο 2020 και το εμβόλιο λάβει άδεια κυκλοφορίας τον Δεκέμβριο του 2020, θα έχουμε πληροφορίες μόνο για την ανοσολογική απόκριση έως και 5 μήνες μετά τον εμβολιασμό. Η κατασκευάστρια εταιρεία πιθανότατα θα συνεχίσει να παρακολουθεί τους εμβολιασθέντες για αρκετούς μήνες ή περισσότερο, έτσι ώστε με την πάροδο του χρόνου, θα έχουμε μια καλύτερη εικόνα για τη διάρκεια της ανοσίας. Με αυτές τις πληροφορίες, θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα αν τα εμβόλια έναντι της νόσου COVID-19 απαιτούν ετήσια χορήγηση όπως η γρίπη.

15.

Μπορεί κάποιος να επιστρέψει στη φυσιολογική του δραστηριότητα μετά τον εμβο-

λιασμό; Ναι, θα πρέπει κάποιος να είναι σε θέση να συνεχίσει τις φυσιολογικές του δραστηριότητες όσο αισθάνεται καλά και να συνεχίσει να εφαρμόζει τα μέτρα προφύλαξης έναντι του κορωνοϊού . Αν το χέρι του είναι ιδιαίτερα επώδυνο, μπορεί να συναντήσει δυσκολία ανύψωσής του. Αν κάποιος αισθάνεται αδιαθεσία ή έντονη κόπωση πρέπει να αναπαυτεί και να αποφύγει τη χρήση μηχανημάτων ή οδήγησης. Θα πρέπει να αποφευχθεί η διαδικασία της εγκυμοσύνης για δύο μήνες μετά τον εμβολιασμό.

16.

Το εμβόλιο θα μπορούν να το κάνουν όλοι; Οι κλινικές δοκιμές για τα εμβόλια αφορούν σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες και δεν γίνονται εξ αρχής για όλες. Τα εμβόλια για τον κορονοϊό SARS-CoV-2 που θα πάρουν την έγκριση για κυκλοφορία και διάθεση από τους αρμόδιους ελεγκτικούς μηχανισμούς, θα προσδιορίζουν σε ποιες κατηγορίες ατόμων έγιναν οι κλινικές δοκι-

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

μές και ανάλογα έχει αποφασιστεί από την αρμόδια επιτροπή εμπειρογνωμόνων για τον εμβολιασμό (Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών) σε ποιους θα προηγηθεί ο εμβολιασμός στην Ελλάδα. Για παράδειγμα προς το παρόν δεν έχουν γίνει κλινικές δοκιμές σε εγκύους και παιδιά, οπότε αυτές οι κατηγορίες πληθυσμού εξαιρούνται σε αυτή τη φάση από τον εμβολιασμό. Σκοπός είναι ο εμβολιασμός έναντι της νόσου COVID-19 να χορηγηθεί κατά προτεραιότητα σε άτομα που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν και να εμφανίσουν σοβαρές επιπλοκές αν νοσήσουν. Στα άτομα αυτά συμπεριλαμβάνονται οι υγειονομικοί και το προσωπικό των κοινωνικών υπηρεσιών, οι ηλικιωμένοι και το προσωπικό των οίκων ευγηρίας και οι ασθενείς και το προσωπικό των δομών φροντίδας χρονίως πασχόντων και κέντρων αποκατάστασης. Τέλος, καθώς οι κλινικές δοκιμές προχωρούν και οι γνώσεις μας αυξάνονται γύρω από την ασφαλή χορήγηση και σε άλλες κατηγορίες ατόμων ο εμβολιασμός θα διευρύνεται με στόχο την θωράκιση την υγείας όλων των πολιτών.

17.

Υπάρχει περίπτωση κάποιο από τα εμβόλια έναντι της νόσου COVID-19 να γίνει αποδεκτό για εμβολιασμό των παιδιών χωρίς να έχουν προηγηθεί κλινικές δοκιμές σε παιδιά ή αυτά τα εμβόλια χρειάζεται να υποβληθούν σε διαδικασία ξεχωριστών κλινικών δοκιμών πριν χορηγηθούν σε άτομα ηλικίας μικρότερης των 18 ετών; Τα εμβόλια έναντι της νόσου COVID-19 πρέπει να ελεγχθούν διεξοδικά σε παιδιά ηλικίας κάτω των 18 ετών προτού χορηγηθούν σε αυτήν την ομάδα, επειδή δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι θα ενεργήσουν με τον ίδιο τρόπο στα παιδιά. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό αφού έχει παρατηρηθεί ότι τα παιδιά δεν επηρεάζονται με τον ίδιο τρόπο από τη μόλυνση από κορονοϊό. Είναι πιθανό οι κλινικές δοκιμές σε παιδιά να διεξαχθούν σε λιγότερα άτομα σε σχέση με τις δοκιμές των 30.000 ατόμων που βρίσκονται σε εξέλιξη σε ενήλικες, αλλά αρκετά παιδιά θα πρέπει να υποβληθούν σε κλινικές δοκιμές για να διασφαλιστεί ότι αναπτύσσουν ανοσία και δεν εμφανίζουν ανεπιθύμητες ενέργειες. Ακόμη, θα πρέπει να υπάρχει συνεχής παρακολούθηση και στις δύο ομάδες (ενήλικες και παιδιά) αφού εγκριθούν τα εμβόλια για να καταγράφονται σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες που δεν ανιχνεύονται μέχρι να χορηγηθούν αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες ή μερικά εκατομμύρια δόσεων εμβολίου.

νη πάθηση μπορεί να είναι μικρές, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί επίσημη κλινική δοκιμή, αλλά η εμπειρία με παρόμοια εμβόλια και η κατανόηση των επιπτώσεων της νόσου στο ανοσοποιητικό σύστημα συμβάλουν στη λήψη αποφάσεων κινδύνου / οφέλους. Με την πάροδο του χρόνου, καθώς περισσότερα άτομα με την πάθηση εμβολιάζονται, αθροίζονται περισσότερα δεδομένα. Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων mRNA COVID-19 σε άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα, παρόλο που αυτά δεν αποτελούσαν κριτήριο αποκλεισμού από τις αντίστοιχες κλινικές μελέτες. Στον περιορισμένο αριθμό συμμετεχόντων με φλεγμονώδη ή αυτοάνοσα νοσήματα, δεν παρατηρήθηκαν διαφορές στην εμφάνιση συμπτωμάτων μεταξύ εκείνων που έλαβαν εμβόλιο mRNA COVID-19 ή εικονικό φάρμακο. Άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα, χωρίς αντενδείξεις εμβολιασμού, μπορούν να λάβουν το εμβόλιο mRNA COVID-19.

18.

19.

Εφόσον οι κλινικές δοκιμές των εμβολίων δεν συμπεριλαμβάνουν άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα πως ξέρουμε αν μπορούν να εμβολιαστούν; Οι απαιτήσεις που σχετίζονται με το ποιος μπορεί να συμμετάσχει σε μια κλινική δοκιμή εμβολίου ποικίλλει ανάλογα με την εταιρεία που τις πραγματοποιεί, την ασθένεια έναντι της οποίας πραγματοποιείται ανοσοποίηση και διάφορους τύπους αυτοάνοσων παθήσεων. Συχνά οι πρώτες κλινικές δοκιμές είναι οι πιο περιοριστικές, έτσι ώστε τα δεδομένα να μην επηρεάζονται από άλλες συνθήκες. Στο μέλλον, επιστήμονες και πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης θα συγκεντρώσουν δεδομένα για διαφορετικές υποομάδες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, θα διεξαχθούν συγκεκριμένες κλινικές δοκιμές, αλλά συχνά οι πληροφορίες για υγιείς ενήλικες μπορούν να ενημερώσουν τι να περιμένει κάποιος σχετικά με διαφορετικές καταστάσεις. Επειδή συχνά ομάδες ατόμων με συγκεκριμέ-

Τι πρέπει να γνωρίζει σχετικά με το εμβόλιο έναντι του κορωνοϊού SARS-CoV-2 μια έγκυος, μια θηλάζουσα και μια γυναίκα που προγραμματίζει να μείνει έγκυος; Τα εμβόλια έναντι του κορωνοϊού SARS-CoV-2 δεν έχουν ακόμα αξιολογηθεί κατά την εγκυμοσύνη και τα μέχρι στιγμής διαθέσιμα δεδομένα σχετικά με την ασφάλεια των εμβολίων έναντι της COVID-19 (συμπεριλαμβανομένων των mRNA εμβολίων) σε έγκυες γυναίκες, είναι περιορισμένα. Με βάση την πλέον πρόσφατη γνώση οι ειδικοί πιστεύουν ότι τα mRNAεμβόλια είναι απίθανο να θέτουν σε κίνδυνο την έγκυο γυναίκα ή το έμβρυο διότι δεν είναι εμβόλια με ζώντες εξασθενημένους ιούς. Το mRNA στο εμβόλιο αποδομείται γρήγορα με τις συνήθεις κυτταρικές διεργασίες και δεν εισέρχεται στον πυρήνα του κυττάρου. Ωστόσο, οι πιθανοί κίνδυνοι των εμβολίων mRNA για την έγκυο και το έμβρυο παραμένουν προς το παρόν άγνωστοι, επειδή αυτά τα εμβόλια δεν έχουν μελε-

τηθεί σε εγκύους. Μια έγκυος που ανήκει σε ομάδα για την οποία υπάρχει σύσταση εμβολιασμού έναντι της COVID-19 (π.χ υγειονομικό προσωπικό), μπορεί να επιλέξει να εμβολιαστεί, κατόπιν ενημέρωσης και επικοινωνίας με τους θεράποντες ιατρούς της. Για τη λήψη της απόφασης, οι έγκυες και οι θεράποντες ιατροί τους θα πρέπει να συνεκτιμούν τις ακόλουθες παραμέτρους: τον βαθμό διασποράς της COVID-19 στην κοινότητα, την πιθανότητα που έχει η συγκεκριμένη έγκυος να προσβληθεί από COVID-19, τις επιπτώσεις και τους ενδεχόμενους κινδύνους της νόσου για την ίδια την έγκυο και το έμβρυο, τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου καθώς και την έλλειψη δεδομένων σχετικά με τον εμβολιασμό κατά τη διάρκεια της κύησης. Εκτιμάται ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες από το εμβόλιο COVID-19 σε έγκυες, είναι παρόμοιες με αυτές που αναμένονται μεταξύ των μη εγκύων γυναικών. Δεν υπάρχει σύσταση για έλεγχο ρουτίνας για κύηση, σε γυναίκες πριν από τη λήψη εμβολίου COVID-19. Οι γυναίκες που εμβολιάζονται κατά την περίοδο που προσπαθούν να μείνουν έγκυες, δεν χρειάζεται να αποφύγουν την εγκυμοσύνη μετά τον εμβολιασμό τους με εμβόλιο mRNA COVID-19. Δεν υπάρχουν δεδομένα σχετικά με την ασφάλεια των εμβολίων COVID-19 σε γυναίκες που θηλάζουν ή τις πιθανές επιδράσεις των εμβολίων mRNA COVID-19 στο βρέφος που θηλάζει ή στην παραγωγή /απέκκριση γάλακτος. Τα εμβόλια mRNA δεν εκτιμάται ότι αποτελούν κίνδυνο για το βρέφος που θηλάζει. Μία γυναίκα που θηλάζει, η οποία ανήκει σε ομάδα που συνιστάται να λάβει το εμβόλιο COVID-19 (π.χ., υγειονομικό προσωπικό) μπορεί να επιλέξει να εμβολιαστεί.



ΣυΝεΧεΙΑ ΣΤη ΣεΛΙΔΑ 26

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

20.

Ο εμβολιασμός για τον κορονοϊό SARSCoV-2 θα είναι υποχρεωτικός; Ο εμβολιασμός για τον νέο κορονοϊό SARS-CoV-2 δεν θα είναι υποχρεωτικός. Ο εμβολιασμός έναντι των διαφόρων νοσημάτων αποτελεί σύσταση.

21.

Πόσο κοστίζει ο εμβολιασμός για τον νέο κορονοϊό SARS-CoV-2; Ο εμβολιασμός είναι ένα σημαντικότατο μέτρο δημόσιας υγείας. Η διάθεση των εμβολίων για τον κορονοϊό SARS-CoV-2 στην Ελλάδα θα είναι δωρεάν.

22.

Με ποιο τρόπο θα μπορέσω να εμβολιαστώ, εφόσον το επιθυμώ; Το Υπουργείο Υγείας μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης και της ιστοσελίδας του (https://www.moh.gov. gr/) ενημερώνει διαρκώς τον πολίτη για ότι νεότερο σχετικά με τον τρόπο που θα γίνει ο εμβολιασμός. Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Εμβολιαστικής Κάλυψης για COVID19 (https://covid19.gov.gr/ethniko-schedio-emvoliastikis-kalypsis-gia-covid-19/) ο πολίτης θα μπορεί να συμμετέχει στον εμβολιασμό μέσω της άυλης συνταγογράφησης ή για όσους δεν είναι εγγεγραμμένοι στην άυλη συνταγογράφηση μέσω on-line πλατφόρμας (https://emvolio.gov.gr/). Επίσης, για το σκοπό αυτό θα λειτουργήσει και ειδικό τηλεφωνικό κέντρο.

23.

Που μπορώ να εμβολιαστώ έναντι της νόσου COVID-19; Ο εμβολιασμός θα πραγματοποιηθεί στα Κέντρα Εμβολιασμού (Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, Κινητές Μονάδες) που είναι κατανεμημένα σε όλη την επικράτεια ώστε να μη μείνει ακάλυπτο κανένα σημείο της χώρας. Πραγματοποιείται σταδιακή ενεργοποίηση 480 εμβολιαστικών κέντρων, δηλαδή 1018 γραμμών εμβολιασμού. Ο εμβολιασμός των υγειονομικών που εργάζονται σε Νοσοκομεία, θα πραγματοποιηθεί εντός των Νοσοκομείων. Ειδικές κινητές ομάδες ιατρονοσηλευτικού προσωπικού θα αναλάβουν τον εμβολιασμό των ατόμων που διαβιούν σε κλειστές δομές, για παράδειγμα σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων, σε δομές φροντίδας χρονίως πασχόντων και κέντρα αποκατάστασης , και σε κέντρα φιλοξενίας προσφύγων μεταναστών. Επειδή μερικά από τα εμβόλια πρέπει να φυλάσσονται σε καταψύκτη πολύ χαμηλής θερμοκρασίας, δεν υπάρχει η δυνατότητα ο εμβολιασμός να πραγματοποιηθεί σε ιδιωτικά ιατρεία ή φαρμακεία.

24.

Τι πρέπει να κάνει κάποιος αν δεν είναι καλά όταν είναι το επόμενο ραντεβού για εμβολιασμό; Αν κάποιος δεν είναι καλά, είναι καλύτερα να περιμένει έως ότου αναρρώσει για να εμβολιαστεί, αλλά θα πρέπει αυτό να γίνει το συντομότερο δυνατό. Δεν πρέπει κάποιος να προσέλθει σε προγραμματισμένο ραντεβού για εμβολιασμό αν είναι σε αυτοαπομόνωση, ή σε αναμονή για τεστ COVID-19 ή δεν είναι σίγουρος ότι είναι υγιής.

25.

Τι πρέπει να κάνει κάποιος μετά τον πρώτο εμβολιασμό; Θα πρέπει να είναι έτοιμος για τον προγραμματισμό της χορήγησης της δεύτερης δόσης του εμβολίου μετά από 21-28 ημέρες ανάλογα με το χορηγηθέν εμβόλιο. Είναι σημαντικό να εμβολιαστεί κάποιος και με τις δύο δόσεις του ίδιου εμβολίου για να αποκτήσει την καλύτερη δυνατή προστασία.

26.

Μετά τον εμβολιασμό πρέπει να εφαρμόζω τα μέτρα προφύλαξης κατά του κορωνοϊού; Τα νέα εμβόλια για τον κορονοϊό SARS-CoV-2 δεν υποκαθιστούν τα υπόλοιπα μέτρα δημόσιας υγείας στη φάση αυτή της πανδημίας. Καταρχήν, ο εμβολιασμός σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού απαιτεί χρόνο. Επίσης, πρέπει να δούμε τι ποσοστό του πληθυσμού τελικά θα εμβολιαστεί και να γνωρίζουμε ακόμη περισσότερα για τον τρόπο μετάδοσης του νέου κορωνοϊού. Ακόμα δεν είναι γνωστό τι ποσοστό του πληθυσμού πρέπει να εμβολιαστεί με τα νέα εμβόλια για να εξασφαλιστεί η ανοσία της αγέλης, με άλλα λόγια δε γνωρίζουμε πόσοι χρειάζονται να έχουν νοσήσει και να έχουν εμβολιαστεί συνολικά ώστε ο νέος κορονοϊός να μη μεταδίδεται. Επιπρόσθετα, απαιτούνται πε-

ρισσότερα δεδομένα όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα των νέων εμβολίων κατά του SARS-CoV-2 να μειώσουν τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού μέχρι οι αρμόδιοι φορείς να άρουν τα λοιπά μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας ενάντια στο νέο, ιδιαίτερα μεταδιδόμενο, αυτό ιό. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα, η πρώτη δόση του εμβολίου δεν εξασφαλίζει την απαιτούμενη προστασία. Για αυτό και οι εμβολιασμένοι θα πρέπει να συνεχίσουν τη χρήση μάσκας, την τήρηση κοινωνικής απόστασης, την τακτική και σχολαστική υγιεινή των χεριών και την καθαριότητα του χώρου όπου ζουν ή εργάζονται. Μία αντίθετη πρακτική μπορεί να οδηγήσει σε νέα έξαρση των κρουσμάτων, γεγονός απευκταίο καθώς ήδη η ανθρωπότητα έχει δοκιμαστεί σοβαρά από αυτή την πανδημία●

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Πρόγραμμα εξ’ αποστάσεως υποστήριξης και εκπαίδευσης φροντιστών ατόμων με άνοια, Στηρί-ΖΟΥΜΕ

όρος άνοια χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα σύνολο διαφόρων συμπτωμάτων που εμφανίζονται σε άτομα με νοσήματα του εγκεφάλου. Οι συνηθέστερες αιτίες είναι η νόσος Αλτσχάιμερ, η αγγειακή άνοια, η άνοια με σωμάτια Lewy και ακολουθούν κι άλλες όπως η μετωποκροταφική άνοια. κατά κύριο λόγο επηρεάζονται λειτουργίες όπως η μνήμη, η μάθηση, η προσοχή και η συγκέντρωση, η ομιλία και η κατανόηση του λόγου, ο προσανατολισμός και η σκέψη. επίσης παρατηρούνται αλλαγές στην διάθεση και την συμπεριφορά. Ως αποτέλεσμα όλων αυτών, διαταράσσεται η λειτουργικότητα του ατόμου στην καθημερινότητα του, με άμεσες επιπτώσεις σε τομείς της ζωής του όπως οι κοινωνικές σχέσεις, η δραστηριότητα και η εργασία.

Η ένταση των συμπτωμάτων σταδιακά αυξάνεται και η επιδείνωση της κατάστασης του ασθενούς είναι προοδευτική οδηγώντας τελικά στην αδυναμία του να αυτοεξυπηρετηθεί. Ως εκ τούτου, η άνοια δεν αφορά μόνο το άτομο που νοσεί, αλλά και όλη την οικογένεια. Από το αρχικό κιόλας στάδιο μπορεί να χρειαστεί επιτήρηση του ασθενούς και ίσως βοήθεια σε πρακτικά θέματα. Όσο η νόσος εξελίσσεται οι απαιτήσεις για την φροντίδα του αυξάνονται διαρκώς και η συνεχής παρουσία του φροντιστή κρίνεται αναγκαία. Εύκολα λοιπόν γίνεται αντιληπτό το βάρος που πρέπει να σηκώσουν τα άτομα που αναλαμβάνουν την φροντίδα του ασθενούς, καθώς αυτομάτως αλλάζουν και οι δικοί τους καθημερινοί ρυθμοί. Ως επί το πλείστον, στην ελληνική οικογένεια, ένα είναι το άτομο από την οικογένεια το οποίο φροντίζει συνεχώς τον ασθενή, έχει την ευθύνη του και θεωρείται ο κύριος φροντιστής. Αυτός είναι που έρχεται αντιμέτωπος με καθημερινές προκλήσεις στην προσπάθεια του να ανταπεξέλθει στις επαγγελματικές του υποχρεώσεις και να ανταποκριθεί σε ίσως ήδη υπάρχοντες ρόλους (σύζυγος,γονέας,κλπ) σε συνδυασμό με την ανάληψη του καινούργιου ρόλου, αυτόν του φροντιστή. Επομένως, η επιβάρυνση για τον περιθάλποντα είναι οικονομική, σωματική και κυρίως ψυχολογική. Η στενή επαφή με έναν ανοϊκό ασθενή μπορεί να προκαλέσει έντονα συναισθήματα όπως θλίψη, θυμό, μοναξιά, ενοχές ή και απογοήτευση. Αυτό είναι μια φυσιολογική αντίδραση σε μια οδυνηρή για όλους κατάσταση. Επιπλέον η αδιάκοπη ανησυχία για τον ασθενή και την κατάσταση του, μπορεί να τον φέρει σε σημείο που να παραμελεί τις προσωπικές του ανάγκες. Είναι σημαντικό λοιπόν ο φροντιστής να αναζητά βοήθεια και στήριξη τόσο από το οικογενειακό περιβάλλον όσο και από επαγγελματίες υγείας, καθώς όταν φροντίζει τον εαυτό του, είναι σε θέση να φροντίζει πιο αποτελεσματικά το αγαπημένο του πρόσωπο. Οι εξειδικευμένοι αυτοί επαγγελματίες μπορούν να του δώσουν συμβουλές, λύσεις και διέξοδο στα προβλήματα που αντιμετωπίζει και να τον ανακουφίσουν. Παρ' όλα αυτά, οι παρούσες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί λόγω της πανδημίας του COVID19, έχουν επιφέρει αλλαγές στην καθημερινότητα όλων μας. Οι φροντι-

στές των ατόμων με άνοια δεν έχουν, όπως πριν, την δυνατότητα να επικοινωνήσουν με επαγγελματίες υγείας και να επισκεφτούν δομές που μπορούν να τους παρέχουν βοήθεια. Για το λόγο αυτό και στο πλαίσιο της επέκτασης της δράσης των Κέντρων Ημέρας της Ελληνικής Εταιρείας Νόσου Αλτσχάιμερ και Συγγενών Διαταραχών Βόλου, δημιουργήθηκε το πρόγραμμα Στηρί-ΖΟΥΜΕ. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε όλους τους φροντιστές - περιθάλποντες των ατόμων με άνοια και έχει στόχο την εξασφάλιση της συνεχούς στήριξής τους και την βελτίωση της ποιότητας ζωής τόσο των ίδιων όσο και των ασθενών. Πιο συγκεκριμένα, παρέχει στους φροντιστές δωρεάν συμβουλευτική υποστήριξη και εκπαίδευση για διάφορα θέματα που προκύπτουν στην καθημερινότητα τους σχετικά με την άνοια. Οι υπηρεσίες αυτές παρέχονται από επαγγελματίες υγείας

(ψυχολόγο και νοσηλεύτρια), εξ' αποστάσεως με τους εξής τρόπους: ● Τηλεφωνικά (μέσω γραμμής υποστήριξης) ● Διαδικτυακά (τηλεσυμβουλευτική) ● Με κατ' οίκον επισκέψεις (όταν κρίνεται αναγκαίο και τηρώντας όλα τα μέτρα προστασίας) Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας! Δευτέρα έως Παρασκευή Ώρες επικοινωνίας: 8:00 - 14:00 ●Τηλέφωνο:2421031227 ●eMail: stirizoume.alzvolos@gmail.com ●Skype: Πρόγραμμα Στηρί-ΖΟΥΜΕ ●Messenger: Πρόγραμμα Στηρί-ΖΟΥΜΕ ●Instagram: Πρόγραμμα Στηρί-ΖΟΥΜΕ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Πανελλήνια Ομοσπονδία Νόσου Αλτσχάιμερ και Συναφών Διαταραχών (2015). Βοήθεια για τους περιθάλποντες ατόμων με άνοια. Τσολάκη, Μ. (2006) Νόσος Αλτσχάιμερ. Τι γίνεται μετά την διάγνωση; Πρακτικός Οδηγός για τους Ασθενείς με Άνοια και τις Οικογένειες / Περιθάλποντές τους. Εκδόσεις Mendor

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

ΘΕΩρΕΙΤΑΙ ΤΟ ΝΕΟ «ΟΠλΟ» ΚΑΤΑ ΤηΣ ΠΑΝΔηΜΙΑΣ

Η κολχικίνη και ο κορονοϊός Μειώνει τη θνησιμότητα κατά του COVID - 19 λένε οι επιστήμονες Σε ποιες περιπτώσεις χορηγείται

κολχικίνη, το νέο φάρμακο που χορηγείται σε ορισμένους ασθενείς με κορονοϊό, μειώνει τη θνητότητα, αλλά δεν είναι πανάκεια, τόνισε ο παθολόγος - λοιμωξιολόγος, Παναγιώτης Γαργαλιάνος. «Έχουμε πια απόδειξη ότι η κολχικίνη μειώνει τη θνητότητα, μειώνει την ανάγκη εισαγωγών στο νοσοκομείο, κοντολογίς την εξέλιξη της νόσου σε ανθρώπους που τη χρειάζονται, άτομα κάποιας ηλικίας ή άτομα νεότερα που έχουν κριτήριο συννοσηρότητας. Αυτό ξεκίνησε από την ιδέα του καθηγητή Σπύρου Δευτεραίου, καρδιολόγου, ο οποίος είχε εμπειρία στη χρήση της. Σχεδιάστηκε ένα μικρό πρωτόκολλο σε ενδονοσοκομειακούς ασθενείς και η κολχικίνη χορηγήθηκε ενδονοσοκομειακά αλλά δεν μπορούσαμε να βγάλoυμε συμπεράσματα» τόνισε ο κ. Γαργαλιάνος. «Στον Καναδά δημοσιεύτηκε μια μελέτη του Montreal Heart Institute. Το Ινστιτούτο σχεδίασε εξωνοσοκομειακά μελέτη, τύφλα τυχαιοποιημένη μελέτη, συγκριτικά με εικονικό φάρμακο που ανακοινώθηκε μόλις χθες, κι έδειξε σημαντικά αποτελέσματα όσον άφορα τη μη ανάγκη εισαγωγής στο νοσοκομείο, και τη μείωση θνητότητας, για πρώτη φορά το έχουμε αυτό, και προλαμβάνει την υπερφλεγμονώδη αντίδραση του ασθενούς» εξήγησε ο καθηγητής. Η μελέτη έδειξε ότι η περίπτωση μη εξέλιξης της νόσου μειώνεται κατά 25%» συμπλήρωσε Διευθυντής της Παθολογικής - Λοιμωξιολογικής Κλινικής στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. «Θα χορηγείται μόνο με ιατρική συνταγή. Υπάρχουν αντενδείξεις, άνθρωποι που δεν μπορούν να την πάρουν, μόνο ο γιατρός μπορεί να αποφασίσει ποιος θα πάρει το φάρμακο αυτό. Και πρέπει να έχει προσβληθεί από τον ιό, και να έχει πάρει το πρώτο 24ωρο ιδανικά, ή το πρώτο 48ωρο. Θέλει αξιολόγηση ο ασθενής» σημείωσε. «Η διαδικασία παραγωγής των εμβολίων δεν είναι εύκολη, αν χρειαστεί αλλαγή του εμβολίου υπό το φως νέων μεταλλαγών είναι έτοιμες οι εταιρείες να το παράγουν, αλλά πιστεύω πως δεν χρειάζεται» σχολίασε ακόμα.

Θεραπεία σε ασθενείς εκτός νοσοκομείου Η επιτροπή αποφάσισε, όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων και μέλος της επιτροπής Π. Γαργαλιάνος, να συμπεριληφθεί το φάρμακο κολχικίνη για χρήση σε ασθενείς εκτός νοσοκομείου.

Ωστόσο όπως επισήμανε «η χορήγηση θα γίνεται μετά από συνταγή γιατρού σε συγκεκριμένες κατηγορίες ασθενών με θετικό στον κορονοϊό μοριακό τεστ». Πρόκειται για όλους τους ασθενείς άνω των 60 ετών που έχουν θετικό μοριακό τεστ ανεξάρτητα από το εάν έχουν ή όχι υποκείμενα νοσήματα. Επίσης για ασθενείς από 18 έως 60 ετών με τουλάχιστον ένα υποκείμενο νόσημα ή πυρετό πάνω από 38 για τουλάχιστον 48 ώρες. Στα υποκείμενα νοσήματα συγκαταλέγονται ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία, η υπέρταση που δεν έχει ελεγχθεί, το άσθμα, η ΧΑΠ, η καρδιακή ανεπάρκεια και η στεφανιαία νόσος. Η χορήγηση της κολχικίνης, με τη μορφή χαπιού θα γίνεται όταν το αποφασίζει ο θεράποντας γιατρός και εκτιμάται ότι θα χορηγείται στα πρώτα εικοσιτετράωρα μετά το θετικό μοριακό τεστ.

Πώς άρχισε η ιδέα να μελετηθεί η κολχικίνη Οπως επισημαίνουν οι ερευνητές, όταν προέκυπταν τα πρώτα δεδομένα σχετικά με τη νόσο COVID-19, έγινε γρήγορα κατανοητός ο αρνητικός ρόλος της υπέρμετρης φλεγμονώδους απόκρισης του οργανισμού στον εισβολέα (o ιός που σήμερα ονομάζεται SARS-CoV-2) και μάλιστα σε πολυσυστηματικό επίπεδο - δηλαδή επηρεάζοντας πολλά όργανα, του μυοκαρδίου συμπεριλαμβανομένου. Η πολύχρονη εμπειρία τους με την κολχικίνη, η ασφάλειά της, αλλά και τις θεραπευτικές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες της στην περικαρδίτιδα όπως αναφέρουν, τους οδήγησαν στη σκέψη να την χρησιμοποιήσουν ώστε να θωρακίσουν τον οργανισμό από τις παράπλευρες αρνητικές φλεγμονώδεις επιδράσεις που δημιουργούνται κατά τη νόσο COVID-19. Η αρχική ιδέα της μελέτης GRECCO-19 ήταν ελληνική, αλλά η πλήρης ανάπτυξη του πρωτοκόλλου, η ανάλυση και δημοσίευση των αποτελεσμάτων έγινε με συνεργασία επιστημόνων από την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και τις ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένων Ελλήνων Επιστημόνων της Διασποράς.

Ευρεία εξάπλωση του φυτού στην Ελλάδα Στοιχεία για τον φθινοπωρινό κρόκο Colchicum autu-

mnale, γηγενές είδος της Ελλάδας, και ένα από τα φυτά που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για την κολχικίνη αφού περιέχει από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις, δίνει στο ΑΠΕΜΠΕ η δρ. Ελένη Μαλούπα, διευθύντρια του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων- Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός «Δήμητρα» και υπεύθυνη του Βαλκανικού Βοτανικού Κήπου Κρουσσίων. «Το γένος Colchicum περιλαμβάνει γύρω στα 60 είδη. Ο φθινοπωρινός κρόκος -Colchicum autumnale- απαντάται σε υγρά ορεινά λιβάδια και βοσκοτόπια, σε σκιερές πετρώδεις πλαγιές με βαθύ γόνιμο χώμα, σε υψόμετρο από 1400 έως 2000 μέτρα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης. Είναι ευρείας εξάπλωσης, στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί περίπου 30 είδη και απαντάται στη Θράκη, στη Βόρεια Κεντρική και Ανατολική Ελλάδα, στη Βόρεια και Νότια Πίνδο, στα βουνά Κατάρα, Όρβηλος, Ροδόπη, Τύμφη και Φαλακρό». Το λουλούδι του κολχικού μοιάζει με αυτό του κρόκου και ανθίζει από τα τέλη Ιουλίου μέχρι τον Οκτώβριο. «Σύμφωνα με τη Φαρμακοïστορία, το κολχικό είναι γνωστό από αρχαιοτάτων χρόνων. Ο Διοσκουρίδης αναφέρει ένα «δηλητηριώδες» κολχικό προερχόμενο από τη Μαύρη Θάλασσα. Οι Αρχαίοι Ελληνες είχαν διαπιστώσει ότι το Colchicum autumnale ήταν πολύ χρήσιμο για την θεραπεία της ουρικής αρθρίτιδας και των ρευματισμών, γι΄αυτό και το ονόμασαν «η ψυχή των αρθρώσεων» λέει η κ.Μαλούπα. Απαντώντας σε ερώτηση για το τι μπορεί να επιφέρει η κατανάλωση τέτοιων φυτών στον οργανισμό, ξεκαθαρίζει ότι «ακόμα και 2 ή 3 σπόροι του Colchicum autumnale μπορεί να προκαλέσουν τον θάνατο». «Ως φάρμακο όμως, εάν χορηγηθεί σε μικρές, προσεκτικά ελεγχόμενες δόσεις, είναι αποτελεσματικό σαν παυσίπονο και αντιφλεγμονώδες και η φαρμακολογική του μορφή είναι ακόμα σε χρήση για τη θεραπεία της ουρικής αρθρίτιδας και άλλων ρευματικών νοσημάτων. Επιπλέον, το ομοιοπαθητικό σκεύασμα Colchicum παρασκευάζεται από φρέσκους βολβούς Colchicum autumnale» καταλήγει η κ. Μαλούπα. Πηγή: ΑΠΕ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Αρτηριακή υπέρταση

Ταξινόμηση της Αρτηριακής Πίεσης

Συστολική Διαστολική Φυσιολογική...................<120mmHg .........<80mmHg Προϋπέρταση.......................120-139.....................80-89 Υπέρταση σταδίου Ι .............140-159.....................90-99 Υπέρταση σταδίου ΙΙ................>160 ..................... >100

Ποια είναι τα αίτια; Γράφει η: ΘΕΟΔΩρΑ ΚΑρΟΤΣΑΚη ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΕΙΔΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ Αρτηριακή υπέρταση ονομάζεται η νόσος στην οποία η πίεση του αίματος είναι σταθερά μεγαλύτερη από τις επιθυμητές. Χωρίζεται σε συστολική και διαστολική: Συστολική ΑΠ είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών κατά τη διάρκεια της σύσπασης της καρδιάς. Διαστολική ΑΠ είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών στο διάστημα μεταξύ των συσπάσεων της καρδιάς. (στη διαστολή), Μετριέται σε mmΗg ( χιλιοστά στήλης υδραργύρου ) και αν κάποια από τις δύο τιμές βρίσκεται πάνω από τα επιθυμητά όρια, τότε η κατάσταση χαρακτηρίζεται ως υπέρταση, ανεξάρτητα αν η άλλη είναι φυσιολογική. Ετσι υπέρταση ονομάζουμε σήμερα τιμές ΑΠ. >140mmHg για τη συστολική > 90 mmHg για τη διαστολική Η συστολική ΑΠ είναι η πιο σημαντική. Αποτελεί τη βάση για τη διάγνωση στην πλειονότητα των ασθενών. Ορισμένες κατευθυντήριες οδηγίες προτείνουν τιμές 130/80 για ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ή χρόνια νεφροπάθεια. Ωστόσο, τα οφέλη αυτού του χαμηλότερου στόχου δεν έχουν τεκμηριωθεί επαρκώς.

Περίπου το 95% των ενηλίκων με υψηλή αρτηριακή πίεση είναι ιδιοπαθείς. Τα αίτια δεν είναι γνωστά παρότι αναφέρονται περιβαλλοντικοί και γενετικοί παράγοντες που επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση.Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως υπερβολική πρόσληψη άλατος, παχυσαρκία, καθιστική ζωή. Γενετικοί παράγοντες που προκαλούν αυξημένη δραστηριότητα του συστήματος ρενίνη - αγγειοτενσίνη - αλδοστερόνη και του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. Η αγγειακή σκληρία, η οποία προκαλεί μεμονωμένη συστολική υπέρταση και τη συναντάμε κυρίως σε ηλικιωμένους. Η δευτεροπαθής ΑΠ αφορά το 5% του συνόλου των υπερτασικών, όπου η αιτία μπορεί να εντοπισθεί και να αντιμετωπισθεί. Τα κύρια αίτια δευτεροπαθούς είναι : ●Χρόνια νεφροπάθεια ●Πολυκυστική νόσος των νεφρών ●Στένωση της νεφρικής αρτηρίας ●Υπεραλδοστερονισμός ●Φαιοχρωμοκύτωμα ●Νόσοι θυροειδούς ●Υπνική άπνοια

Πως μετράμε σωστά; Μπορεί να μετρηθεί είτε με ένα κλασικό πιεσόμετρο ή με τη βοήθεια μιας αυτόματης ηλεκτρονικής συσκευής. (Αυτά που εφαρμόζουν στον καρπό είναι συχνά ανακριβή και δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται).Είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε σωστό μέγεθος περιχειρίδας. Ο ασθενής πρέπει να είναι καθιστός σε άνετη θέση για τουλάχιστον 5 λεπτά. Είναι καλύτερο να γίνονται 3 μετρήσεις. Την 1η δεν την υπολογίζουμε. Οι άλλες δύο να έχουν 1-2 λεπτά διαφορά και να

χρησιμοποιείται ένας μέσος όρος των μετρήσεων.

Ποιες οι συνέπειες της Αρτηριακής Υπέρτασης; Η αυξημένη αρτηριακή πίεση μπορεί μακροχρόνια να προκαλέσει βλάβες στα αγγεία των οργάνων του σώματος. Ετσι ως συνέπεια μπορούν να εκδηλωθούν παθήσεις της καρδιάς (καρδιακή ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσος ) του εγκεφάλου (αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο), των νεφρών (νεφρική ανεπάρκεια), των ματιών (αμφιβληστροειδοπάθεια) και των αγγείων (ανευρύσματα).

Πως αντιμετωπίζεται; Το πιο σημαντικό είναι η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής και διατροφής που περιλαμβάνει: Υγιεινή διατροφή: Ελάττωση κατανάλωσης αλατιού και έμφαση στην πρόσληψη τροφών, όπως τα λαχανικά, φρούτα και ψάρια. Αντίστοιχα περιορισμός στη λήψη κρεάτων-λιπαρών τροφών. ●Καθημερινή σωματική άσκηση. ●Διατήρηση κανονικού σωματικού βάρους. ●Διακοπή καπνίσματος.

Τι φάρμακα διαθέτουμε για την αντιμετώπισή της Κυκλοφορούν πολλές ομάδες φαρμάκων που βοηθούν τον ανθρώπινο οργανισμό. Μπορεί να χρειαστεί η λήψη από μία έως και παραπάνω από τρεις διαφορετικές κατηγορίες για να πετύχουμε το στόχο μας. Είναι πολύ σημαντικό όμως να θυμόμαστε ότι: Κάθε οργανισμός είναι ιδιαίτερος γι’ αυτό και η θεραπεία διαφέρει από άτομο σε άτομο. Απαραίτητη είναι η στενή συνεργασία του ασθενούς με τον θεράποντα ιατρό του και η σχέση εμπιστοσύνης που αναπτύσσεται μεταξύ τους. Η ΛΗΨΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΙ ΤΟΝ ΥΓΙΕΙΝΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, ΔΕΝ ΤΟΝ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑ!

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

η ΠΑρΑΤΕΤΑΜΕΝη ΚΑρΑΝΤΙΝΑ ΔΟΚΙΜΑζΕΙ ΤΙΣ ΑΝΤΟχΕΣ

Κορονοϊός: Βαθύ το αποτύπωμα στην ψυχολογία μας Η απειλή του Covid - 19, σε συνδυασμό με τα αυστηρά μέτρα περιορισμού, κλονίζει την ψυχική υγεία

α τρία «χτυπήματα» της πανδημίας, η βιολογική απειλή της λοίμωξης Covid-19, το ροκάνισμα της ψυχολογίας, αλλά και η οικονομική ανασφάλεια, στραγγαλίζουν μέρα με την ημέρα τις αντοχές των ανθρώπων που νιώθουν να είναι εγκλωβισμένοι σε παρατεταμένη δοκιμασία. Την ίδια ώρα, η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί για τις βραχυπρόθεσμες και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, καθώς σταδιακά εξαντλούνται τα αποθέματα της

«Το περιβάλλον αυτό αποτελεί μια πραγματική απειλή για τη σωματική ακεραιότητα και τη ζωή, προκαλεί δραστικές καθημερινές αλλαγές στον τρόπο ζωής και επιφυλάσσει απρόβλεπτες και δυσχερείς μελλοντικές οικονομικές προοπτικές, ενώ και οι δυνατότητες αντιμετώπισης και διαχείρισής του παραμένουν σε μεγά-

υπομονής και της θετικής στάσης απέναντι σε εκείνα που έρχονται.«η πανδημία Covid-19, σε συνδυασμό με τα αυστηρά μέτρα περιορισμού, έχει δημιουργήσει έναν μοναδικό συνδυασμό πρωτόγνωρου και απρόβλεπτου βιολογικού, ψυχικού και κοινωνικοοικονομικού στρεσογόνου περιβάλλοντος», σημειώνει στα «ΝεΑ» ο καθηγητής Ψυχιατρικής, διευθυντής της Β’ Ψυχιατρικής κλινικής του ΑΠΘ και μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων, Βασίλειος Παντελεήμονας Μποζίκας. και συνεχίζει:

λο βαθμό αβέβαιες, με εξαίρεση την ισχυρή επίδραση που έχει η προοπτική των εμβολιασμών».

Προκαλούν θλίψη οι απώλειες Οι αριθμοί με τους οποίους βομβαρδιζόμαστε καθη-

μερινά ξεδιπλώνουν το μέγεθος και τη διάσταση των απειλών που σκιάζουν τις ζωές μας. Στη χώρα μας περισσότεροι από 5.400 άνθρωποι έχουν χάσει τη μάχη για τη ζωή τους έναντι του νέου κορονοϊού. Παγκοσμίως, οι θάνατοι αγγίζουν τα δύο εκατομμύρια, προκαλώντας απέραντη θλίψη και κάνοντας τους πολίτες

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

“

Τα στοιχεία από μελέτες δεν αφήνουν περιθώριο αμφισβήτησης: Η εξελισσόμενη πανδημία με «πρωταγωνιστή» έναν αόρατο πλην όμως ύπουλο, επίμονο και ισχυρό εχθρό έχει προκαλέσει (και συνεχίζει να προκαλεί) τεράστια συναισθηματική επιβάρυνση, με αποτέλεσμα η ψυχική υγεία του γενικού πληθυσμού να μετεξελίσσεται σε έναν ακόμη μεγάλο ασθενή που θα αναγκαστεί να θεραπεύσει σε δεύτερο χρόνο το σύστημα υγείας

ανά τον κόσμο να νιώθουν ευάλωτοι. Την ίδια ώρα, και εκτός από την απειλή που βιώνουν οι άνθρωποι για την ίδια τους τη ζωή, εξαναγκάζονται σε πρωτόγνωρες συνθήκες που ορίζουν τα lockdown. Η κοινωνική αποξένωση για λόγους δημόσιας υγείας, απορρυθμίζει ένα από τα βασικά «κύτταρα» της ανθρώπινης ύπαρξης, που δεν είναι άλλο από την κοινωνικότητα. Παράλληλα, όμως, η πανδημία παραλύει και τον οικονομικό προγραμματισμό των νοικοκυριών, με την αβεβαιότητα να αποτελεί πλέον δεύτερη φύση της καθημερινότητάς μας. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι εκπρόσωποι του κλάδου της εστίασης τονίζουν ότι το 50% των επιχειρήσεων απειλείται με λουκέτο στη χώρα μας, το λιανεμπόριο «στενάζει», ο τουριστικός τομέας αναζητά οξυγόνο… Μοιραία, ο συνδυασμός τόσων διαφορετικών και σοβαρών στρεσογόνων παραγόντων μπορεί να οδηγήσει σε βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες, τόσο άμεσες όσο και έμμεσες, δυσμενείς επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία, καθώς και στη λειτουργικότητα. Μάλιστα, πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι από τη δύσκολη αυτή περίοδο ουδείς μένει αλώβητος, καθώς το… αποτύπωμα της πανδημίας στην ψυχολογία είναι -λιγότερο ή περισσότερο – βαθύ σε όλους αδιακρίτως φύλου ή ηλικίας.

Επιπτώσεις στις επόμενες γενιές Ο ειδικός, δε, κάνοντας ένα βήμα στο… μέλλον, προειδοποιεί ότι «οι επιπτώσεις μπορεί να επεκτείνονται και σε επόμενες γενιές και πιθανώς αντιπροσωπεύουν την πιο επισφαλή και απρόβλεπτη συνιστώσα της πανδημίας στη δημόσια υγεία». Οπως υποστηρίζει, η απλουστευμένη προσέγγιση που εστιάζει σε μια πλευρά του προβλήματος (π.χ. μόνο οικονομικές συνέπειες ή μόνο ψυχολογικές επιπτώσεις κ.λπ.), ενώ μπορεί να μοιάζει αρχικά πολλά υποσχόμενη, καθώς θα είναι αποσπασματική, σύντομα θα καταστεί και αναποτελεσματική. Τα στοιχεία από μελέτες δεν αφήνουν περιθώριο αμφισβήτησης: Η εξελισσόμενη πανδημία με «πρωταγωνιστή» έναν αόρατο πλην όμως ύπουλο, επίμονο και ισχυρό εχθρό έχει προκαλέσει (και συνεχίζει να προκαλεί) τεράστια συναισθηματική επιβάρυνση, με αποτέλεσμα η ψυχική υγεία του γενικού πληθυσμού να μετεξελίσσεται σε έναν ακόμη μεγάλο ασθενή που θα αναγκαστεί να θεραπεύσει σε δεύτερο χρόνο το σύστημα υγείας. Τα στοιχεία της «Παγκόσμιας Μελέτης Υγείας και Λειτουργικότητας σε Περιόδους Μεταδοτικών Λοιμώξεων» (Μελέτη COH-FIT), στην οποία συμμετέχει και η χώρα μας, καθρεφτίζουν τις δυσοίωνες συνέπειες της πανδημίας που στοιχειώνει την καθημερινότητά μας.

Μοναξιά και θυμός Η μοναξιά και ο θυμός, που λειτουργούν σαν βαρίδια στις ψυχές των ανθρώπων, είναι κυρίαρχα σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, το 70% αναφέρει σημαντική αύξηση αυτών των αρνητικών συναισθημάτων. Επιπλέον, ολοένα και περισσό-

τεροι άνθρωποι μαρτυρούν ότι «διαποτίζονται» από το στρες, μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από ψυχικά συμπτώματα (π.χ. αίσθημα ανησυχίας και δυσφορίας, δυσκολία στη συγκέντρωση και στη λήψη αποφάσεων κ.λπ.), σωματικά συμπτώματα (πονοκέφαλοι ή ζάλη, μυϊκή τάση ή πόνο, γαστρεντερικά ενοχλήματα κ.λπ.) και αλλαγές στη συμπεριφορά (π.χ. ευερεθιστότητα, υπερυπνία ή αϋπνία, αυξημένη ή ελαττωμένη όρεξη κ.λπ.). Στη χώρα μας, όπως εξηγεί ο κ. Μποζίκας, το ποσοστό που ανέφερε σημαντική αύξηση στα επίπεδα του στρες, αγγίζει το 70%. Επιπρόσθετα, περίπου το 30% του γενικού πληθυσμού παγκόσμια παρουσιάζει άγχος και κατάθλιψη: «Αν και τέτοιου είδους έντονα και μακροχρόνια ψυχοπιεστικά γεγονότα που έχουν τα χαρακτηριστικά μιας φυσικής καταστροφής προκαλούν ένα ευρύ και μακράς διάρκειας φάσμα επιπτώσεων στην ψυχική υγεία, οι πόροι που επενδύονται για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών αντιμετώπισης του προβλήματος παραμένουν περιορισμένοι». Ο ίδιος, δε, αγωνιά για τη μεταπανδημική εποχή, επιμένοντας ότι θα αφήσει ανεξίτηλο σημάδι στις ψυχές των ανθρώπων. «Οταν η επέλαση του Covid-19 ανασχεθεί αποτελεσματικά θα παραμείνουμε πιο ευάλωτοι ψυχολογικά σε άλλα ψυχοπιεστικά γεγονότα που θα οδηγούν σε μεγαλύτερης έντασης ψυχολογικές αντιδράσεις και ψυχοπαθολογικές εκδηλώσεις. Απαιτείται συνεπώς η άμεση ενίσχυση και η επέκταση κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, όπως τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας, οι Μονάδες Εγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση και τα Κέντρα Εξειδικευμένης Παρέμβασης, προκειμένου να παρασχεθούν έγκαιρα σε όσους το έχουν ανάγκη υψηλής ποιότητας εξειδικευμένες παρεμβάσεις», καταλήγει. Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ