2014
Yasamda Kalmak Yas Tutmak
Say覺 2
Orta Asya’ da Türk savaşçılar, arkalarından gelebilecek bir saldırı sonucu yara almamak için, sırtlarını önceden hazırlanmış bir TAŞ’a dayarlardı. Bu taş “ARKA-TAŞ”, Azerbeycan’daki telaffuzuyla “ARKA-DAŞ” olarak
ERGENİN
Y
Uzman Psikolojik Danışman
Hasan Mehmet Artıran
alnızlığın ilacı, en gizli sırların ortağı, sosyal kabulün göstergesi, en büyük destekçi, dert ortağı, eğlence ve mutluluğun olmazsa olmazı, ne olursanız olun sizi olduğunuz gibi kabul eden, zaman zaman da en büyük sıkıntıların kaynağı… ARKADAŞLAR.
Yaşamımızda karşılıksız olan çok az şeyden biridir arkadaşlık, özgürlük alanıdır, kendi seçimimizdir. Değeri ve önemi kelimelere dökülemez, insan içinde yaşar arkadaşlık duygusunu. Yasası yoktur. Sizin gibi olandır. Kardeşten bile yakındır kimi zaman. Her kuşak bir önceki kuşaktan farklı düşünce, değer, yaşam biçimi ve beklentilere sahip olsa da arkadaşlık konusundaki yaklaşım ve kabul kuşaklar arasında büyük farklılıklar göstermez. Arkadaşlığa anlamını veren temel kavramlar da tüm toplumlar için benzer çağrışımlara sahiptir. Arkadaşlık; zaman, kültür, toplumsal algı ve inanışların ötesinde, evrensel bir anlama sahiptir.
2
YOKLUGU DA ÇOKLUGU DA DERT: 2
Y
atakta saatlerce sağa sola dönüp bir türlü uyku tutmadığı zamanları yaşamayanınız var mı? Kimi zaman bir olayı ya da bir kişiyi düşünmekten uyku girmeyince gözümüze “Bütün gece gözümü kırpmadım.” biçiminde yakınmalarımız olur. Kimi zaman da uzun saatler boyu uyumamıza rağmen kendimizi dinlenmiş hissetmez ve hiç kalkmak istemeyiz yataktan. Yapacak bir sürü işimiz olmasına rağmen gece gündüz sürekli uykuya sığındığımız, gereğinden fazla uyuduğumuz zamanlar olur. Bazen uzun süredir yatılan bir yatağın değiştirilmesi ya da uyku partnerinin değişmesi/ yoksunluğu, bazen organik hastalıklar, seyahatler, mevsim değişiklikleri ya da farklı psikolojik olaylar gibi çok çeşitli etkenler uyku sorunlarıyla ilişkili olabilmektedir. Tüm bunların yanı sıra, uyuyamamak, erken uyanmak ya da çok fazla uyumak sadece uyku sorunu gibi görünse de aslında başka bir sorunun belirtisi de olabilir. Bu sorun çözümlendiğinde ise uyku sorunları da kendiliğinden ortadan kalkabilir.
DEĞERLERİN YAŞAMIMIZA DEĞERLERİN YAŞAMIMIZA DEĞERLERİN YAŞAMIMIZA DEĞERLERİN YAŞAMIMIZA YANSIMASI DEĞERLERİN YAŞAMIMIZADEĞERLERİN YANSIMASIYAŞAMIMDEĞERLERİN YAŞAMIMIZA YANSIMASI
Psikolojik Danışman
Eğitim Uzmanı
Elmas ÖZMEN
Hülya Seferoğlu
Psikolog
Meltem Erdinç CİNGÖZ
YAŞAMA DAİR küçük ŞEYLER
Röportaj
Psikolojik Danışman
Berna ŞAHİN
Uzman Psikolojik Danışman
Gülseren KAYA
Uzman Psikolojik Danışman
Revan ÇOBAN
DEĞERLERİN YAŞAMIMIZA YANSIMASI
Gelişim
revan çoBAN
Terakki Vakfı Okulları Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisi
Sahibi Mehmet GÜNEŞ Terakki Vakfı Okulları Genel Müdürü
Yayın Direktörü Demet UYSAL Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisi Koordinatörü
Editör Revan ÇOBAN Uzman Psikolojik Danışman
-
Yayın Kurulu Berna ŞAHİN Psikolojik Danışman
-
Gülseren KAYA Uzman Psikolojik Danışman Revan ÇOBAN Uzman Psikolojik Danışman
Tasarım ve Uygulama Fatma KURNAZ
sunuz, aklınızda çözülmeyi bekleyen bir sürü problem! Küçük kızınız size sesleniyor “Baba/anne kızınızın o büyük dünyasına giriyorsunuz. Acaba “Bu oyun bir an önce bitsin mi?” diyorsunuz, yor musunuz? Bu birkaç dakika belki de küçük kızınız için büyük bir dünya…
Markakod
Redaksiyon Dilek ÖZÇELENGİR Türk Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı
baba ister.
Fotoğraf Ahmet Naci TACER
Katkıda Bulunanlar
-
Bora GÖNENÇ Terakki Vakfı Yönetim Kurulu Başkan Vekili Banu AKBAŞLI Kurumsal İletişim Koordinatörü
Baskı
Eka Basım
Yayın Türü
Sayı 8
Çocuklarınızın
Süreli (yılda 2 kez) Ücretsizdir.
Dergideki tüm yazılar Terakki Vakfı Okulları Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisi uzmanları tarafından hazırlanmıştır. Gelişim, Terakki Vakfı Okulları tarafından T.C yasalarına uygun olarak yayınlanmaktadır. Gelişim’in ismi ve yayın hakkı Terakki Vakfı Okulları’na aittir. Gelişim’de yayınlanan yazı, fotoğraf, karikatür ve illüstrasyonların her hakkı saklıdır. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz.
gelisimdergisi@terakki.org.tr
Baskı Baskı EKA BASIM Rasimpaşa Mah.Misaki Milli Sok.Fatih Apt. No:92/A Kadıköy-İSTANBUL Tel: 0216 337 18 78 www.ekabasim.com.tr
anıların
2
ERGENİN AYNASI:
Y
Orta Asya’ da Türk savaşçılar, arkalarından gelebilecek bir saldırı sonucu yara almamak için, sırtlarını önceden hazırlanmış bir TAŞ’a dayarlardı. Bu taş “ARKA-TAŞ”, Azerbeycan’daki telaffuzuyla “ARKA-DAŞ” olarak adlandırılırdı.
alnızlığın ilacı, en gizli sırların ortağı, sosyal kabulün göstergesi, en büyük destekçi, dert ortağı, eğlence ve mutluluğun olmazsa olmazı, ne olursanız olun sizi olduğunuz gibi kabul eden, zaman zaman da en büyük sıkıntıların kaynağı… ARKADAŞLAR.
Yaşamımızda karşılıksız olan çok az şeyden biridir arkadaşlık, özgürlük alanıdır, kendi seçimimizdir. Değeri ve önemi kelimelere dökülemez, insan içinde yaşar arkadaşlık duygusunu. Yasası yoktur. Sizin gibi olandır. Kardeşten bile yakındır kimi zaman. Uzman Psikolojik Danışman
Hasan Mehmet Artıran
Her kuşak bir önceki kuşaktan farklı düşünce, değer, yaşam biçimi ve beklentilere sahip olsa da arkadaşlık konusundaki yaklaşım ve kabul kuşaklar arasında büyük farklılıklar göstermez. Arkadaşlığa anlamını veren temel kavramlar da tüm toplumlar için benzer çağrışımlara sahiptir. Arkadaşlık; zaman, kültür, toplumsal algı ve inanışların ötesinde, evrensel bir anlama sahiptir.
Y
atakta saatlerce sağa sola dönüp bir türlü uyku tutmadığı zamanları yaşamayanınız var mı? Kimi zaman bir olayı ya da bir kişiyi düşünmekten uyku girmeyince gözümüze “Bütün gece gözümü kırpmadım.” biçiminde yakınmalarımız olur. Kimi zaman da uzun saatler boyu uyumamıza rağmen kendimizi dinlenmiş hissetmez ve hiç kalkmak istemeyiz yataktan. Yapacak bir sürü işimiz olmasına rağmen gece gündüz sürekli uykuya sığındığımız, gereğinden fazla uyuduğumuz zamanlar olur. Bazen uzun süredir yatılan bir yatağın değiştirilmesi ya da uyku partnerinin değişmesi/ yoksunluğu, bazen organik hastalıklar, seyahatler, mevsim değişiklikleri ya da farklı psikolojik olaylar gibi çok çeşitli etkenler uyku sorunlarıyla ilişkili olabilmektedir. Tüm bunların yanı sıra, uyuyamamak, erken uyanmak ya da çok fazla uyumak sadece uyku sorunu gibi görünse de aslında başka bir sorunun belirtisi de olabilir. Bu sorun çözümlendiğinde ise uyku sorunları da kendiliğinden ortadan kalkabilir.
Eğitim Uzmanı
Elmas ÖZMEN Eğitim Uzmanı
Elmas ÖZMEN
Psikolog
Meltem Erdinç Psikolog CİNGÖZ Meltem Erdinç CİNGÖZ
Işık ve Işık (2010), uykusuzluğun nedenini beş ana kategoride değerlendirmişlerdir. Fizyolojik nedenler (vardiya değişikliği, jet-lag vb) Fiziksel nedenler (tıbbi hastalık durumları) Farmakolojik nedenler (ilaç, alkol kullanımı gibi durumlar) Psikiyatrik nedenler (depresyon, anksiyete vb) Psikolojik nedenler (psiko-sosyal sorunlar)
Yeni doğan
16-17 saat
1-3 yaş
12-14 saat
3-6 yaş
11-13 saat
6-12 yaş
10-11 saat
12-18 yaş
9-10 saat
Yetişkin
8-9 saat
DURUM 1: “B., 4 yaşında. Uyku bozukluğu yaşadığı için yardım almak için bir uzmana başvuruyorlar. Annesi ve babası o iki aylıkken ayrılıyor. Anne, B.’nin doğumevindeyken de uyumadığını ve eve döndüklerinde de bu durumun devam ettiğini ifade ediyor. Anne, B.’nin uyuması için her yolu denediğini anlatıyor. Durumu daha iyi açıklayabilmek için kesilmiş, fotokopisi çekilmiş ve tarih sırasına dizilmiş gazete yazılarından, kitaplardan alıntıları gösteriyor. Anlatılanlardan annenin dört yıldır çocuğunun uyku sorunlarını sonlandırmak için öngörülen bütün yöntemleri birbiri ardına denediği görülüyor. Örneğin, B.’ye güven vermek için her ağladığında kucağına almış, ya da aksine alışması için ağlamasına izin vermiş, yanına gitmeden onunla uzaktan konuşmuş, belirli törenler düzenlemiş, bazen kızmış, müzik dinletmiş, ışığı açık bırakmayı denemiş vb. Sonuç, B. hala geceleri dört beş kez ağlayarak uyanıyor ve anne sürekli yeni bir yöntem denemeye çalışıyor.”
Günümüzde gazetelerde, dergilerde, radyo ve televizyon programlarında, internette sorun ne olursa olsun her derdin devasını bulmak çok kolaymış gibi sunulmaktadır. Bir anket doldurularak konulan teşhislere ve her sorunun çözümü olarak sunulan yöntemlere her ortamda rastlamak mümkün olabilmektedir. Oysa her birey, her vaka özeldir ve genellemeler yaparak çözümler sunmak bu “özel olma durumunu” yani bilinçdışının varlığını inkâr etmek anlamına gelmektedir. Örnek vakada B’nin annesinin iyi niyetle çocuğunun uyku sorunlarını gidermek için öngörülen tüm yöntemleri birbiri ardına denediğini ama çocuğuna hiç görme şansı bulamadığı babasından söz etmediğini görmekteyiz. Belki de anne, hiç görülmeyen babasından söz ederse çocuğunun üzüleceğini, pek çok cevapsız soruyla kafasının karışacağını, huzurunun bozulacağını düşünüyordur. Böyle bir durumda hiç konuşulmayan “baba” konusunun çocukta yaratabileceği belirsizlik, güvensizlik ve huzursuzluğun sonuçlarını düşünmek, dikkate almak gerekmektedir. Yalnız ve çalışan bir anne olarak B.’nin annesinin yaşadığı zorlukları istemeden de olsa çocuğuna yansıtmış olabileceği de düşünülmelidir. Annesinin “Neden bunları yaşıyorum, eksik olan ne ya da neyi yanlış yapıyorum, babası neden diğer babalar gibi sorumluluklarını yerine getirmiyor vb.” sorgulamaları olmuş ve B. bunları hissetmiş olabilir. Bu nedenle de uyumayıp hep annesinin yanında olup onu yalnız bırakmayarak destek olmaya çalışmış da olabilir. Çözümü bulabilmek için vakanın çok iyi analiz edilmesi gerekmektedir. Önceden hazırlanmış liste öneriler vakamızda da olduğu gibi çoğu zaman işe yaramamaktadır. Kıyafetlerimizin beden ölçülerimize göre seçilmesi gibi sorunların çözümü de bizim bedenimize/ ruhsallığımıza uygun olmalıdır. Peki bu vakada sorun nasıl çözümlenmiş dersiniz? Mathelin (2003), anneye babası hakkında çocuğuyla konuşmayı önermesinden ve annenin konuşmaya başlamasından bir süre sonra çocuğun normal bir uyku düzenine kavuştuğunu belirtiyor.
Unutulmamalıdır ki bu durumlarda neyin konuşulacağı kadar, ne kadarının konuşulacağına da çok dikkat edilmelidir. Çocukla yapılacak konuşmalar, paylaşımlar onu bir sırdaş olarak görüp yaşanılan tüm duyguların, sırların paylaşılması şeklinde olmamalıdır. Eğer ebeveynler çocuklarıyla yetişkin yaşıtlarıyla konuşur gibi her şeyi konuşurlarsa çocuklar çocuk olarak yerlerini koruyamayacakları için zarar görebilirler. Yaşayacakları stres, uykuya dalma sürelerinin daha da uzamasına ya da daha sık uykudan uyanmalarına neden olabilecektir. Çeşitli nedenlerle çocuğun babasından ya da annesinden ayrı olunsa bile fiziksel olarak yanlarında olamayan ebeveyn hakkında sohbet edebilmek, çocuğun sorular sormasına, konuşmasına fırsat verebilmek önemlidir.
DURUM 2: A.,6 yaşında, uyku sorunları var… Anne her şeyin, bir ay önce çocuğunun ölüm hakkında sorular sormasıyla başladığını anlatıyor. Çocuk: “Ne zaman ölünür? Bir çocuk da ölebilir mi?” Anne: “İnsan her an, hasta bile olmadan ölebilir, çocuklar da ölebilirler.” Çocuk: “Demek sen de sabah beni okula bıraktıktan sonra ölebilirsin ve annelerin gelip çocuklarını okuldan aldıkları saatte beni almaya gelmeyebilirsin.” Anne: “Elbette tatlım, kalp durmasından, beyin kanamasından ölebilirim ya da bir otobüsün altında kalabilirim.” O günden sonra A.’yı uyku tutmamış. İlk vakada konuşulmayan, yok sayılan gerçeklerin neden olduğu sorunların tersine bu vakada da bütün gerçeklerin
tüm detaylarıyla söylenmiş olmasının çocukta yarattığı kaygının nasıl uyku sorununa yol açtığını görmekteyiz. Yaşamın, çocukların baş edemeyeceği bazı ayrıntılarının çocuklara titizlikle açıklanması hiç beklenilmeyen sonuçlar doğurabilmektedir. Her zaman doğruyu, gerçeği söylemek önemlidir; ancak nasıl ki bir boşanmada bütün gerçeklerin herkesle paylaşılması doğru değilse, çocuklarla da korkacakları, endişelenecekleri, nasıl başa çıkacaklarını bilemeyecekleri gerçeklerin tüm detaylarıyla paylaşılması doğru değildir. Bu vakada çocuğun yaşadığı uyku sorunlarına ölüm ve sevdiklerini kaybetme korkusunun neden olduğu açıkça görülmektedir. Örneklerle de anlatılmaya çalışıldığı gibi uykuya dalma güçlüklerinin (insomnia) çoğunda psikolojik faktörler rol oynar. Yaşadığımız ayrılıklar, boşanmalar, kayıplar, endişeler, gerginlikler, korkular, stres uykuya dalmamızı geciktirip zorlaştırır. İç dünyamızdaki çatışmaların farkında değilsek ya da onları yok sayıyorsak bu bastırma bizi her yaşta uyku sorunları yaşamayla karşı karşıya getirebilir. Ancak yine de genel uyku problemleriyle ilgili olarak şikayetlerin başlangıcı, gidişatı, şiddeti ve eşlik eden durumların belirlenip değerlendirilmesinde psikiyatri ve nöroloji uzmanlarıyla psikologların ortak değerlendirme yapması ve çok yönlü bir yaklaşım içinde olmaları önemlidir.
PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARDA GÖRÜLEN UYKU SORUNLARI Nevrozlar: Nevrotik vakalarda uykusuzluk, daha çok, uykuya ilk dalınacağı, gecenin erken saatlerinde daha kuvvetlidir. Kişi, gecenin geç saatlerinden sonra uyumaya başlar, yattığı zaman türlü türlü rahatsız edici ve huzursuzlaştırıcı fikir ve endişeler nedeni ile uyuyamaz. Ancak sabaha karşı uykuya dalar.
Depresyonlar: Depresyonların çoğunda uykuya dalma zorluğundan çok; uykudan sık sık uyanma, uykunun devam ettirilememesi gibi bir sıkıntı görülebilmektedir. Kişi yattıktan nispeten kısa bir süre sonra uyuyabilmesine rağmen sabahın erken saatlerinde korkunç bir sıkıntı ile uyanabilmektedir.
Bipolar Bozukluklar: Gerek manide gerekse melankolide uyku bozuklukları sıklıkla görülür. EEG kayıtları manide uyku süresinin çok azaldığını ortaya koymuştur. Derin uyku azalmıştır. Melankolide yoğun bir uykusuzluk söz konusudur. Uykuya geçişten çok uykunun sürdürülmesi etkilenmiştir.
Demanslar: Alzheimer hastalığında uyku-uyanıklık işlevleri ağır derecede bozulabilmektedir. Gece gelişen bilinç bulanıklıkları, sayıklamalar, uykusuzluk ve aşırı gündüz uykularını ortaya çıkarmaktadır.
Şizofreniler: Rahatsızlığın yoğun görüldüğü dönemlerinde kişilerin günlerce uykusuzluk çektiği bilinen bir durumdur. Şizofrenide gece ve gündüzün birbirine karıştığı bir uyku düzeni görülebilmektedir.
Anksiyete Bozuklukları: Genellikle uykuya dalma süresinde uzama, uyku etkinliğinde azalma, gece uyanış sayısında ve yatakta uyanık geçirilen sürede artma saptanır.
Alkol Kullanımı: Akut alkol alımı sonrasında gecenin ilk ve ikinci yarısında farklı değişiklikler gözlenir. Gecenin ilk yarısında uyku artar, toplam uyku süresi uzar, uyanma azalır. Gecenin ikinci yarısında ise alkol alımı; uyku bölünmelerine, artmış uyku sonrası uyanıklığa, huzursuz uykuya, canlı ve anksiyete uyarıcı rüyalara yol açar. Alışkanlık haline getirilmiş alkol kullanımı ise uyku devamlılığını bozar.
Uyarıcı/ Hipnotik Kullanımları: Uyarıcıların uykuda azalma meydana getirdikleri bilinmektedir.
Bütün bir geceyi uykusuz geçirmene sebep olan şeyleri bir nefeste anlatamazsın. Önce içine atarsın,sonra susarsın. Murathan MUNGAN
14
DEĞERLERİN YAŞAMIMIZA DEĞERLERİN YAŞAMIMIZA
DEĞERLERİN YAŞAMIMIZA YANSIMASI
DEĞERLERİN YAŞAMIMIZADEĞERLERİN YANSIMASIYAŞAMIMIZA YANDEĞERLERİN YAŞAMIMIZA YANSIMASI
Psikolojik Danışman
Hülya Seferoğlu
DEĞERLERİN YAŞAMIMIZA YANSIMASI
Hakkaniyet: Haklı olanın hakkını vermek demektir. Hukuk sisteminin temelinde hakkaniyet vardır. İnsan Onuruna Saygı: İnsanların maddi durumu ve konumu ne olursa olsun, tüm çocuk, yetişkin ve yaşlıların eşit olmasıdır.
Gerçeğe Saygı: Gerçeğin bizim inancımıza göre
değişmeyeceğine olan inançtır. Gerçeğin kapatıldığı ve bir şekilde örtüldüğü toplumlarda korku ön planda olmaktadır.
Kişisel Bütünlük: İnsanın sözleri ile davranışlarının bir bütün içerisinde istikrar göstermesidir. Burada kişinin kendi kendini aldatmaması ve inandığı değerler içerisinde hareket etmesi vardır. Hizmet: Dünyadaki tüm canlıların birbirlerinin yaşamlarını devam ettirebilmek için birbirlerine hizmet etmesidir. Sevgi: Benliğimiz dışındaki bir varlığa sevgi ile yaklaşmak, o varlığın gerçeklerini anlayabilme, kabul etmek ve devamında bir çıkar amacı gütmeksizin harekete geçebilmedir.
ADAM GİBİ ADAM OL OĞLUM…. Çevrende herkes şaşırsa, bunu da senden bilse Sen aklı başında kalabilirsen eğer, Herkes senden kuşku duyarken hem kuşkuya yer bırakır Hem kendine güvenebilirsen eğer, Bekleyebilirsen usanmadan Yalanla karşılık vermezsen yalana, Kendini evliya sanmadan Kin tutmayabilirsen kin tutana, Düşlere kapılmadan düş kurabilir Yolunu saptırmadan düşünebilirsen eğer, Ne kazandım diye sevinir Ne yıkıldım diye yerinir İkisine de önem vermeyebilirsen eğer, Söylediğin doğruyu ve gerçeği büken düzenbaz Kandırabilir diye safları dert edinmezsen, Ömür verdiğin işler bozulsa da yılmaz ve Yeniden koyulabilirsen işe, Döküp ortaya varını yoğunu Bir yazı turada bitirsen bile Yitirdiklerini dolamaksızın diline Baştan tutabilirsen yolunu, Yüreğine, sinirine “dayan” diyecek Direncinden başka şeyin kalmasa da Herkesin bırakıp gittiği noktaya Sen dayanabilirsen tek başına, Ne olursa olsun yine de erdemli kalabilirsen, Unutmayabilirsen hakkı krallarla gezsen bile Dost da düşman da incitemezse seni, Ne küçümser ne de büyültürsen çevreni, Her saatin her dakikasına Emeğini katarsan alın terine, Hakçasına bölüşürsen vicdanındaki adaleti, Her şeyiyle dünya önüne serilir Korktuğun yerde el öpmez Hükümran olduğun yerde ezmezsen, Oğlum adam oldun demektir.. “Üstelik adam gibi bir adam” Rudyard Kipling, 1910
KAYNAKÇA Atabek, E. (2003). Modern dünyada değer kayması ve gençlik. Alkım Kitapevi. Bilgin, Nuri. (2003). Sosyal psikoloji sözlüğü kavramlar ve yaklaşımlar. İstanbul: Bağlam Yayıncılık. Demir, T. & Özdemir, B. (2013). Türkçe eğitiminde Karagöz gölge oyunları İle değer öğretimi. Değerler Eğitimi Dergisi © Değerler Eğitimi Merkezi, Cilt 11 (No 25), 57-89. Dilmac, B., Bozgeyikli, H. & Cıkılı, Y. (2008). Öğretmen adaylarının değer algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi©Değerler Eğitimi Merkezi, Cilt 6 (No. 16), 69-91. Dökmen, Üstün. (2004). Küçük Şeyler. İstanbul: Sistem Yayıncılık. Evrensel Değerler. (b.t.). 19 Kasım 2013, http://www. aksiyon.com.tr/aksiyon/yazar-4181-evrensel-degerler. html. Evrensel Değerler. (b.t.). 23 Kasım 2013, http://www. msxlabs.org/forum/kultur/16998-evrensel-degerler. html. Kağıtçıbaşı, Ç. (2008). Günümüzde insan ve insanlar (11. Baskı). İstanbul: Sistem Matbaacılık. Köknel, Ö. (2007). Çatışan değerlerimiz. Altın Kitaplar Yayınevi, Özsoy,T. & Başaran, Ö. (2008). Medya araçları yoluyla çocuklara aktarılan değerler. Yaşadıkça Eğitim, (No 101), 18-23. T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. (2010), Türkiye’de aile değerleri araştırması, Ankara. Uyanık Balat, G. & Balaban Doğal, A. (2006). Okul Öncesi dönemde değerler eğitimi etkinlikleri. Ankara: Kök Yayıncılık.
Psikolojik Danışman
Berna ŞAHİN
Uzman Psikolojik Danışman
Gülseren KAYA
Uzman Psikolojik Danışman
Revan ÇOBAN
Prof. Dr. Üstün DÖKMEN Yönder Okulları Kurucusu
Dökmen 1954 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. İlk ve Orta öğrenimini Erzurum’da tamamladı. Ankara Cumhuriyet Lisesi'nden mezun oldu. Hacettepe Üniversitesi Psikoloji bölümünden mezun olduktan sonra aynı bölümde uygulamalı psikoloji alanında yüksek lisans yaptı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik alanında 1986 yılında doktor, 1988’de doçent,1995’te ise profesör ünvanını aldı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak çalıştı. Dökmen’in bilimsel kitaplarının ve makalelerinin yanı sıra şiir kitapları ve tiyatro eserleri de bulunmaktadır. 8 yıl boyunca TRT de 94 bölüm Küçük Şeyler programını yapmıştır. TRT Radyo 3’te opera sanatçısı Murat Akar ile birlikte, gençlere operayı sevdirmeye yönelik ”Biz Kim Opera Kim” adlı programı yapmıştır. 2012 yılında Star TV de 85 bölümle yeniden Küçük Şeyler programı ile ekranlarda olmuştur. Bugüne kadar çok sayıda Avrupa ülkesinde ve Avustralya’ da, orada yaşayan vatandaşlarımıza maddi karşılığı olmadan konferanslar vermiştir. “Küçük Şeyler” eseri ile Türkiye Yazarlar Birliği’nin 2008 yılı Deneme dalındaki ödülüne layık bulunmuştur. Prof. Dr. Zehra Yaşın Dökmen ile evlidir. Selcan ve Tuğcan adında iki kız babasıdır.
Mutluluk, kar覺nca karar覺nca az biraz 羹retebilmektir.
Beni sorarsan, Kış işte Kalbin elem günleri geldi Dünya evlere çekildi, içlere Sarı yaseminle gül arasında Dağların mor baharıyla Sis arasında Denizle göl arasında Gülten AKIN
En insan yanıyla sana dönük Dost dediğin ne gün içindir Unut uzağı olduğu yerde Kaldır yatağından vakitsiz Kaldır başucuna getir Şimdi dünya boşlukta yavaş Sen bütün canlılardan uzaksın yalnızsın Rüzgâr usandı doruklarda Dağ çiçekleri uykuya vardı Ay bacadan aştı uyumaz mısın Gülten AKIN
KAYNAKÇA Akın, G. (2013). Kırmızı Karanfil. Yapı Kredi Yayınları Akın, G. 2013). Beni sorarsan. Yapı Kredi Yayınları Freud, S. (2002). Metapsikoloji. Payel Yayınevi Hollis,J. (2004). Ruhun Kaygan Kumları, Sistem Yayıncılık Klein, M. (2008). Sevgi Suçluluk ve Onarım. Kanat Kitap Parman, T. (2003). Ergenlik ya da Merhaba Hüzün. Bağlam Yayınları Volkan, V. (2008). Kayıptan Sonra Yaşam. Odağ Psikanaliz ve Psikoterapi Eğitim Hizmetleri Org. Ltd. Şti. Yayınları
Funda Akkapulu Aydın Klinik Psikolog
Lisans eğitimini İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde tamamladıktan sonra yine aynı bölümde yüksek lisansını uygulamalı psikoloji ana bilim dalında çocuk ve ergen kliniği üzerine yaptı. İlerleyen yıllarda Rorschach ve Projektif Testler Derneği’nin ve İstanbul Çocuk ve Ergen Psikanalitik Psikoterapi Derneği’nin kurucu üyesi oldu ve çeşitli dönemlerde bu derneklerin yönetim kurulu üyeliklerinde bulundu. Halen bu iki derneğin yanı sıra Türk Psikologlar Derneği ve İstanbul Psikanaliz Derneği üyeliklerini sürdürmektedir. Hem yetişkin hem de çocuk ergen psikanalizi alanlarında formasyon eğitimini sürdüren Funda Akkapulu Aydın, yoğun olarak çizimlerin projektif değerlendirmesi üzerine de çalışmalarına devam etmektedir. Yaklaşık yirmi yıldır psikoterapist olarak çalışmalarını sürdürmekte olan Aydın’nın, projektif testler ve çocuk-ergen-yetişkin terapisi üzerine yayınlanmış çok sayıda makalesi bulunmaktadır.
Psikolog Gonca BAŞTUĞ
Tamamen şimdi ve burada olabilmeyi, Hoşa gitmeyen düşünce ve duyguları güvenli bir şekilde deneyimlemeyi ve karşılamayı, Nelerden kaçtığımızın farkına varmayı, Kendimizle ve çevremizle daha çok temasa geçmeyi, Daha az yargılayıcı olmayı, Kendini fark edişi artırmayı, benlik bilincini oluşturmayı, Biz ve düşüncelerimiz arasındaki farkı öğrenebilmeyi, Düşüncelerle yaşamak yerine dünyayla dolaysız ilişki içine girebilmeyi, Daha çok dengeye, daha az duygusal değişkenliğe sahip olmayı, Daha fazla huzur, dinginlik ve sükunet içinde yaşamayı, Kendini kabul etmeyi ve kendini bağışlamayı artırmayı sağlar.
KAYNAKÇA Başoğlu S. Farkındalık, Kabullenme ve Gerçekleştirme Terapileri. http://www.ipe.com.tr/tr/makaleler/farkindalik-kabullenme-ve-gerceklestirme-terapileri Baştuğ G. (2004).Psikodramada Direnç. İstanbul Psikodrama Enstitüsü. Mezuniyet Tezi. Çataloluk C. (2005).Spontanlıktan Yaratıcılığa Bergson’dan Moreno’ya “An”. Istanbul Psikodrama Enstitüsü. Mezuniyet Tezi. Çınar G.Y. (07 May 2013 ). Mindfulness Bütünsel Farkındalığı. Sağlığı Korumak ve Kazanmak İçin Bütünü Yaşamak. Nisan 2013. http://www.insanlikgunesi.org/index. php/mindfulness-butunsel-an-farkindalig Kabat-Zinn J. A First Hand Taste of Mindfulness and ist Clinical Applications Worksop. Kognitif ve Davranışçı Terapi Derneği 7. Dünya Kongresi. Haziran 2011 Moreno Z.T. & Blomkvist L.D. & Rützel T.. Psikodrama Artı Gerçeklik ve İyileştirme Sanatı. (1.Basım). (B.Şimşek, Çev.) Nobel Akademik Yayıncılık. (Ocak 2013) Ögel, K. (2012). Farkındalık (Ayrımsama) ve Kabullenme Temelli Terapiler. ( 1.Baskı) Ankara: Boylam Psikiyatri Enstitüsü Hekimler Yayın Birliği Ögel, K. Türkiye’de Farklı Popülasyonlara Yönelik Geliştirilen Mindfulness Tarapi Programları. Kognitif ve Davranışçı Terapiler Derneği 3.Ulusal Kongresi. Kasım 2013. Özyeşil Z. ve Arslan C. ve Kesici Ş. ve Deniz M.E. Selçuk Üniversitesi. Bilinçli Farkındalık Ölçeği’ni Türkçeye Uyarlama Çalışması. Adaptation of the Mindful Attention Awareness Scale into Turkish. Eğitim ve Bilim. 2011, Cilt 36, Sayı 160.
Uzman Psikolojik Danışman Ceni PALTİ
38
Görsel Öğrenenler: Özellikleri:
Öğrenme Taktikleri:
-Bilmek için, görmeye ihtiyacı vardır. -Renklere karşı hassastır. -Sanatsal beceriye sahip olabilir. -Sözel yönergeleri takip etmekte zorlanabilir. -Seslere fazla tepki verebilir. -Konferansları takip etmekte güçlük yaşayabilir. -Kelimeleri yanlış yorumlayabilir.
-Grafik, film, sunum, çizelge, şema, çizim gibi araçlar; öğrenmeyi güdülemek için işe yarayabilir. -Notlar ve eşyaların düzenlenmesi için renkler bir kodlama aracı olarak kullanılabilir. -Yönergelerin yazılması önemlidir. -Ders sırasında not almak için akış şemaları kullanılabilir. -Ezberlenecek bilgileri görselleştirmek gereklidir.
İşitsel Öğrenenler: Özellikleri:
Öğrenme Taktikleri:
-Bilmek için, duymaya ihtiyacı vardır. -Yazılı yönergeleri takip etmekte zorlanabilir. -Okumada zorlanabilir. -Yazmada sorun yaşayabilir. -Beden dili ve yüz ifadelerini yorumlamakta sıkıntı güçlük çekebilir.
-Ders notlarını kaydedip dinleyebilir. -Söyleşi yapma ya da sınıf içi tartışmalara katılarak daha kolay öğrenebilir. -Yönergelerin okunması ya da çocuğun dinleyebileceği şekilde kaydedilmesi önemlidir.
Kinestetik Öğrenenler: Özellikleri:
Öğrenme Taktikleri:
-Öğrenmek için aktif olarak katılmaya ihtiyacı vardır. -Yönergeleri takip etmeden de parçaları birleştirebilir. -Sınıfta hareketsiz oturmakta zorlanabilir. -Fiziksel bir eylem eşliğinde daha kolay öğrenebilir. -Beden koordinasyonu iyidir.
-Model yapma, laboratuvar çalışmaları ve rol yapma gibi deneye dayalı öğrenme yollarını kullanarak öğrenmeye güdülenebilir. -Çalışma periotları arasında sık sık ara verilmesi yararlı olabilir. -Dokunma duyusunun kullanılması için bilgisayar kullanımı gerekli olabilir. -Yürüyüş ya da egzersiz sırasında ezber yapması işlevsel olabilir. -Dans, tiyatro ya da spor üzerinden becerilerini sergilemesi beklenebilir.
39
KAYNAKÇA Barbara Scheiber & Jeanne Talpers. Unlocking Potential. 2002. Katie Davis, Joanna Christodoulou, Scott Seider, Howard Gardner. 2011. The Theory of Multiple İntelligences. Belgeye erişim: 10.04.2014 http://howardgardner01. files.wordpress.com/2012/06/443-davis-christodoulou-seider-mi-article.pdf Parent Education Network, Wyoming State. Learning Styles and Your Child. Belgeye erişim: 04.02.2014 http:// www.wpen.net/PDF/PENNotes/22LearningStyles0709. pdf Rita Dunn, Karen Burke & Janet Whitely. What do You Know About Learning Style?. Parenting for High Potential. 2000. Belgeye erişim: 04.02.2014 http://p2cdn2static.sharpschool.com/UserFiles/Servers/Server_4072017/ File/Gifted%20Learners/2_3%20PHP%20What%20 Do%20You%20Know%20Ab.pdf The Parent Institute. Help Your Child Develop Good Learning Styles. 2004. Belgeye erişim: 04.02.2014 http:// www.parent-institute.com/pdf-samples/1g16eb-sample.pdf
40
KATILDIĞIMIZ Sunumlar
41
44
45
46
apps.facebook.com/eterakki
facebook.com/terakkivakf覺okullar覺
48