Zdrowy Bialystok Nr 3

NR 3/2011

miejski informator o tematyce zdrowia i urody

Kropla życia Ty też możesz zostać krwiodawcą Czytaj na stronie 16

CHCE MI SIĘ ŻYĆ!

Recepta na zdrowie według znanych białostoczan: Andrzej Beya-Zaborski – str. 6

UWAGA ŚLISKO! Jak uniknąć zimowej kontuzji – str. 8

NAJTRUDNIEJSZY PIERWSZY KROK...

Zdrowie intymne Twojej córki – str. 10

NIE UCIEKNIESZ PRZED WIATRÓWKĄ Jak przetrwać ospę wietrzną – str. 12

Krzyżówka i konkursy z atrakcyjnymi nagrodami. Zapraszamy do lektury!

temat numeru Zespół jelita drażliwego jest drugim, po przeziębieniach, powodem nieobecności w pracy i co drugiej konsultacji gastrologicznej

Ze strachu brzuch boli Ostre, skurczowe, kłujące lub piekące bóle brzucha, które nasilają się po posiłkach – to jeden z najbardziej dokuczliwych objawów zespołu jelita nadwrażliwego (ZJN). Ból często zmienia lokalizację, a niekiedy jest tak silny, że prowadzi do omdlenia.

Fot. M.Bęcłowicz

Fot. B.Klem

infekcja jelitowa oraz spożywanie pokarmów ubogich w błonnik. Wpływ mają również czynniki psychiczne – jelito reaguje na nasze zdenerwowanie i stres.

Każdy chyba miał uczucie bólu brzucha przed ważnym wydarzeniem, Poza bólem, typowym objawem, są zaburze- zmuszające do wizyty w toalecie. nia w oddawaniu stolca: biegunka, albo zgoła od- Upraszczając można by napisać, wrotnie – zaparcia. Charakterystyczne jest, że do- że dolegliwości są spowodowane legliwości z reguły nie występują w nocy. Choroba zaburzeniem motoryki jelit, ale nie prowadzi do wyniszczenia organizmu, jednak także zmienionym odczuwaniem liczne i bardzo uciążliwe dla pacjenta dolegliwo- płynących z jelita bodźców.

Można wyróżnić trzy postaci doleści znacznie obniżają jakość życia.

Schorzenie to objawia się również uczuciem gliwości: z przewagą biegunek, zaparpełności i rozpierania, ucisku w podbrzuszu, „prze- cia oraz mieszaną. Najczęściej rozpo- ▲ Zespół jelita drażliwego lub nadwrażliwego (skrót z ang. IBS irritable lewaniem” i „przetaczaniem” w brzuchu. Ulgę znanie można postawić na podstawie bowel syndrom) to przewlekłe schorzenie cechujące się bólami brzuprzynosi wypróżnienie lub oddanie gazów. Poza dobrze zebranego wywiadu chorobocha i zaburzeniami rytmu wypróżnień. Występuje u ok. 10-20% dorotym chorych często nękają objawy nie związane wego. Jednak często przeprowadza się słych ludzi, z czego dwa razy częściej chorują kobiety. bezpośrednio z ZJN, odbijanie i gazy, nudności wiele badań dodatkowych (OB i CRP i wymioty, zgaga, bóle głowy, uczucie zmęcze- – wskaźniki stanu zapalnego, morfologia, hor- niem „z wykluczenia”. IBS lekarze rozpoznają, gdy nia. I to nie są jeszcze wszystkie symptomy, ich mony tarczycy, badanie na krew utajoną w stol- w ciągu ostatnich 3 miesięcy co najmniej przez 3 lista jest bardzo długa. Niepokojące i alarmują- cu, badanie kału – np. na obecność pasożytów, dni w tygodniu występował dyskomfort lub ból ce powinny być dla każdego dostrzeżenie utra- wlew doodbytniczy, badania endoskopowe i in- brzucha, który ustępował po wypróżnieniu, jego ty masy ciała, pojawianie się krwi w stolcu, guza ne). Wyniki tych badań w zespole jelita drażliwe- pojawienie wiązało się ze zmianami częstości wygo nie odbiegają jednak od normy – są prawidło- próżnień albo zmianami wyglądu stolca. w brzuchu, anemii, czy gorączki.

Niestety nie opracowano jeszcze skutecznej Choroba zaczyna się przeważnie w wieku 20- we. Ich wykonanie umożliwia wykluczenie innej 40 lat. Duża liczba pacjentów mimo dokuczli- choroby przewodu pokarmowego np. choroby metody leczenia. Ze względu na niejasną przywości objawów nie zgłasza się do lekarza, tylko wrzodowej, nietolerancji pokarmowych, cho- czynę występowania zaburzeń nie ma sposobu co dziesiąta osoba szuka pomocy w gabinecie rób zapalnych jelit i chorób metabolicznych np. trwałego wyleczenia, postępowanie lecznicze nadczynność, czy niedoczynność tarczycy oraz ma na celu złagodzenie objawów chorobowych. specjalisty.

Choć przyczyna choroby nie jest dokładnie zna- pozwala przyjąć właściwy dalszy tok postępowa- Najważniejsze jest utwierdzenie pacjenta, że jest na, to wiadomo, że może ją wywoływać przebyta nia. Tak więc rozpoznanie choroby jest rozpozna- to schorzenie co prawda przykre i obniżające komfort życia, jednak nie prowadzi do żadnych poważnych następstw. Wielu z chorych jest boLekarz radzi wiem przekonanych, że odczuwane dolegliwości są spowodowane poważną przyczyną – przede Jacek Romatowski, gastrolog, Gastromed Białystok: Można łatwo wyeliminować pożywienie wywołujące bolesne skurcze, jednak trudniej jest zlikwidować wszystkim obawiają się raka. Ważne jest rozpostres. Funkcję wspomagającą spełniają środki farmakologiczne. W postaci bólowo-zaparciowej można znanie i opanowanie czynników wyzwalających stosować: bromek oksyfenonium, drotawerynę, mebewerynę lub trimebutynę oraz leki przeczyszczaobjawy – np. spożywanie pewnych pokarmów jące szczególnie laktulozę. W postaci biegunkowej można stosować: rifaksyminę, difenoksylat, loperaoraz stres. Pokarm powinien być urozmaicony mid, cholestyraminę. Przy wzdęciach: rifaksyminę, symetykon, dimetykon. W wybranych przypadkach i bogaty we włókna roślinne. U pacjentów, szczez nasilonym lękiem podaje się także leki sedatywne, mają także zastosowanie leki przeciwdepresyjne szczególnie, gdy gólnie zaparciem, ale także u części z biegunką choroba wystąpiła po takich traumatycznych przeżyciach jak śmierć osoby bliskiej, utrata pracy, czy rozwód. Często ulgę dobry efekt przynosi spożywanie otrębów, któprzynosi zastosowanie małych dawek amitryptyliny, jednak nie z powodu jej działania przeciwdepresyjnego, ale dlatego, re zawierają duże ilości błonnika pokarmowego. że zmniejsza nadwrażliwość przewodu pokarmowego oraz działa spazmolitycznie. W ostatnich latach pojawiły się nowe Zamiast otrąb chorzy mogą przyjmować środki leki jak np. alosetron, stosowany w postaci biegunkowej u kobiet i tegaserod w postaci zaparciowej. Wszystkie te leki pęczniejące typu metlocelulozy. Należy unikać należy przyjmować pod kontrolą lekarza, leczenie „na własną rękę” może przynieść więcej szkody niż pożytku. Stosuje potraw zawierających dużo węglowodanów oraz się również hipnozę, terapię behawioralną, często pomocne jest wsparcie psychologiczne. Wielość stosowanych leków wzdymających takich jak warzywa strączkowe, nie przedkłada się jednak na ich skuteczność. Nadal kluczową rolę w leczeniu ma uzyskanie dobrego, empatycznego kapusta, czy brukselka. Zaleca się unikanie picia kontaktu między pacjentem a lekarzem, uspokojenie lęków i emocji oraz cierpliwe próby leczenia. kawy, napojów gazowanych i alkoholu.

MARZENA BĘCŁOWICZ

Wydawnictwo Skryba, ul. Zwycięstwa 10A,15-703 Białystok, tel. 85 742 90 90, fax 85 742 90 92, e-mail: redakcja@zdrowybialystok.pl Redaktor naczelny: Barbara Klem, tel. 85 742 90 90, dziennikarze: Marzena Bęcłowicz, Małgorzata Sawicka, skład i łamanie: Marcin Dominów reklama: Justyna Janowska tel. 533 379 533 Druk: Bieldruk Białystok.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji publikowanych tekstów. Przedruki i wykorzystywanie opublikowanych materiałów mogą odbywać się wyłącznie za zgodą redakcji.

Okładka: fot. Sebastian Rutkowski 2

ZDROWY BIAŁYSTOK

ZDROWY BIAŁYSTOK

3

aktualności Zanim pójdziesz do lekarza Wybierając się do lekarza w Nowym Roku lepiej sprawdzić czy ma podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdowia. Może okazać się, że przychodnia do której się wybieramy niestety nie ma podpisanej umowy na świadczenia. Lista gabinetów, które mają kontrakty znajduje się na naszej stronie www.zdrowybialystok. pl w zakładce aktualności.

Zapraszamy panie na badanie Do końca lutego 2012 r. w laboratorium Diagnostyka można wykonać cytologię LBC 50% taniej. Badania kliniczne potwierdziły, że LBC jest bardziej czuła i znacznie dokładniejsza niż tradycyjna cytologia. Przy LBC komórki pobrane do badania zostają zawieszone w specjalnym płynie, który pozwala na zachowanie ich naturalnego kształtu. Umożliwia to patomorfologowi ich właściwą ocenę a tym samym wychwycenie wszystkich nieprawidłowości. Korzysta się też z nowoczesnej

technologii PCR, za wynalezienie której w 1983 r.

Kary Mullis otrzymał Nagrodę Nobla. Na badanie należy umówić się telefonicznie.

Refundacje, ubezpieczenia, recepty Przed nami zmiany, wprowadza je nowa ustawa o refundacji leków. Pierwsza z nich to konieczność udowodnienia faktu, że jest się ubezpieczonym.

Druga – wymóg czytelnego wypełniania recept, trzecia – zmiany w spisie leków refundowanych i kolejna – nowe wzory recept.

Nowa stacja dializ przy szpitalu MSWiA To pierwsza niepubliczna stacja dializ w mieście. Będzie prowadzona przez Międzynarodowe Centrum Dializ. Wszystkie świadczenia będą bezpłatne, realizowane w ramach kontraktu z NFZ. Nowa placówka ułatwi dostęp potrzebującym pacjentom z Białegostoku i okolic. Do tej pory w Białymstoku działało najmniej stacji dializ wśród

wszystkich stolic wojewódzkich. W ośrodku, obecnie znajduje się 5 stanowisk dializacyjnych, ale docelowo będzie ich 16, pozwoli to na objęcie specjalistyczną opieką 90 pacjentów. To ważne, bo zarówno sam Białystok, jak i region cierpią na niedobór stanowisk dializacyjnych. W województwie brakuje 30 stanowisk. Teraz sytuacja znacznie się poprawi.

Bezpłatne szczepionki Do tej pory na szczepienia mogły liczyć dzieci z upośledzoną odpornością. Od tego roku bezpłatnie przeciw ospie wietrznej można zaszczepić dzieci, które nie ukończyły 12 roku życia i narażone są na zakażenie wirusem ospy ze względu na przebywanie we wspólnych pomieszczeniach np. chodzą do przedszkola, szkoły lub żłobka.

Dotychczas za szczepionkę rodzice płacili około dwustu złotych. Wszyscy chętni, którzy chcą zaszczepić dzieci powinni zgłaszać się do swoich lekarzy rodzinnych.

czytelnicy pytają

Nie bądź anonimowy – W jaki sposób policja ustala tożsamość osoby poszkodowanej (nieprzytomnej lub martwej) w wypadku drogowym? Jak i kiedy informuje się o zdarzeniu rodzinę poszkodowanego? – pyta Czytelnik.

– Dobrze jest zadbać o to, aby nie być anonimowym. Każda rzecz znaleziona na miejscu wypadku pomaga w identyfikacji osoby poszkodowanej.

Zaczynamy od rzeczy najbardziej oczywistych, czyli znalezienia dokumentów i telefonu, w którym z kolei szukamy wpisu ICE, numeru własnego, czy listy kontaktów, dzięki którym możemy sprawdzić, kto danym telefonem się posługuje. Zdarza się, że na miejscu wypadku jest osoba, która może potwierdzić tożsamość poszkodowanych. W sytuacji, gdy nie ma dokumentów stosujemy bardziej skomplikowane metody: zabezpieczamy ślady linii papilarnych, pobieramy materiał do badań DNA,

MÓJ KALENDARZ BADAŃ

ICE (In Case of Emergency – w nagłym wypadku) skrót informujący policję, czy ratowników do kogo powinni zadzwonić w razie wypadku. Stosowany jest przeważnie w dwóch formach: w książce adresowej telefonu komórkowego – jako kontakt ICE wpisuje się numer telefonu wybranej osoby oraz na karcie ICE, gdzie wpisuje się imię, nazwisko i numer kontaktowy najbliższych osób. Kartę powinno się nosić cały czas przy sobie. Najlepszą opcją jest jednak odpowiednie oznaczenie kontaktu w telefonie komórkowym.

Skrót ICE jest znany przez ratowników na całym świecie i może uratować życie, ponieważ w razie potrzeby pozwala na uzyskanie ważnych informacji o poszkodowanym (przyjmowane leki, choroby).

zabezpieczamy ślady zapachowe. Ważne jest też wszystko, co dana osoba ma przy sobie: ubranie, kolczyki, zegarek itp. cokolwiek co pomoże nam w ustaleniu tożsamości.

Musimy być całkowicie pewni co do identyfikacji danej osoby, zanim zawiadomimy rodzinę, czy bliskich. Ważniejsza jest owa pewność, niż szybkość działania. Kiedy już dochodzi do takiej sytuacji odbywa się to zawsze poprzez kontakt osobisty. Śmierć, to z pewnością najstraszniejsza wiadomość, jaką musimy komuś przekazać. Ważne

jest rozpoznanie sytuacji, bo nie wiadomo do jakiego domu przychodzimy ze złą wiadomością, czasem potrzebna jest od razu pomoc lekarza lub psychologa. Wymaga to dużo taktu, zrozumienia i bacznej obserwacji.

ODPOWIADA: ANDRZEJ BARANOWSKI, RZECZNIK PRASOWY PODLASKIEGO KOMENDANTA WOJEWÓDZKIEGO POLICJI W BIAŁYMSTOKU. PODINSP.

Cytologia

Rak szyjki macicy rozpoznany we wczesnym stadium jest całkowicie uleczalny Od blisko 50 lat cytologia jest najważniejszym badaniem profilaktycznym w kierunku wczesnego wykrywania raka szyjki macicy.

Badanie cytologiczne pozwala na ocenę nabłonka szyjki macicy pod względem zmian w budowie komórek powierzchniowych, a także stanu zapalnego i hormonalnego. Ocenie podlegają komórki pobrane ze złuszczeniowej warstwy nabłonka. Prawidłowo wykonane oraz opisane badanie może być wskazówką do dalszej diagnostyki. Pierwszą cytologię powinno się zrobić pomiędzy 20 a 25 rokiem życia lub po rozpoczęciu współżycia seksualnego. Badać się można rzadziej w przypadku, gdy wyniki trzech kolejnych badań wyszły prawidłowo. Są też sytuacje, gdy badanie powinno być wykonywane częściej, należą do nich: nosicielstwo HIV, choroba AIDS, przynależność do grup ryzyka, dodatni wynik HPV oraz upośledzenie odporności. Na badanie najlepiej zgłosić się co najmniej 4 dni po zakończeniu krwawienia miesiączkowego. Przed pobraniem wymazu nie należy stosować żadnych leków dopochwowych, środków plemnikobójczych ani pre4

paratów do irygacji pochwy. 24 godz. przed cytologią powinno się zrezygnować ze współżycia płciowego.

Wszystkie kobiety pomiędzy 25 a 59 rokiem życia objęte są programem NFZ bezpłatnego badania cytologicznego wykonywanego raz na trzy lata. W gabinetach prywatnych cytologia kosztuje: 20 zł – Poradnia Ginekologiczna na ul. Parkowej 8; 30 zł – Poliklinika Ginekologiczno-Położnicza na ul. Zamenhofa 19; 18 zł – laboratorium Diagnostyka na ul. Antoniukowskiej 11. Na wynik badania oczekuje się ok. 10 dni.

W Diagnostyce można również wykonać cytologię cienkowarstwową (LBC), która jest bardziej czuła i znacznie dokładniejsza niż tradycyjna. Różni się od tradycyjnej dalszym postępowaniem z pobranym materiałem. Przy LBC komórki pobrane do badania zostają zawieszone w specjalnym płynie, który pozwala na zachowanie ich naturalnego kształtu. LBC kosztuje 135 zł ale do końca lutego 2012 r. można ją wykonać za 67,5 zł.

MARZENA BĘCŁOWICZ KONSULTACJA MERYTORYCZNA DR JOLANTA KOŁODZIEJCZYK, DIAGNOSTYKA BIAŁYSTOK ZDROWY BIAŁYSTOK

ZDROWY BIAŁYSTOK

5

wywiad numeru Recepta na zdrowie według znanych białostoczan: Andrzej Beya-Zaborski

Chce mi się żyć!

O popularności, pracy w teatrze i zwykłym życiu codziennym, no i o zdrowiu z komendantem Henrykiem z Królowego Mostu… – o przepraszam!

– z Andrzejem Beya-Zaborskim, aktorem teatralnym, filmowym, wykładowcą na Wydziale Lalkarskim Akademii Teatralnej w Białymstoku rozmawia Marzena Bęcłowicz.

– Komendant Henryk, pełen energii policjant z trylogii Jacka Bromskiego „U Pana Boga… za piecem, w ogródku, za miedzą”.

Tak rozpoznaje Pana pewnie większość ludzi. Czy zagranie tej postaci było trudne i wymagało od Pana jakichś szczególnych przygotowań?

– Bardzo się ucieszyłem otrzymując propozycję zagrania tej postaci. Po przeczytaniu scenariusza wiedziałem, że rola bardzo mi pasuje. Odpowiadał mi charakter tego człowieka, sposób bycia i komunikowania się ze światem oraz jego temperament. Poza tym Henryk był stąd, więc jego sposób mówienia oraz kresowe poczucie humoru były mi bliskie. Muszę przyznać, że nie przygotowywałem się specjalnie do zagrania tej postaci. Większym problemem było dla mnie powrócenie do roli komendanta po czterech latach, kiedy kręciliśmy kolejny film. Musiałem przypomnieć sobie wówczas sposób poruszania się, mówienia i zachowania mojego bohatera. Było to dość trudne. Praca nad tymi filmami trwała łącznie blisko dziesięć lat. I rzeczywiście obecnie w Polsce jestem bardziej znany jako policjant Henryk niż jako Andrzej Zaborski. Jest to bardzo miłe, kiedy ktoś mnie poznaje i z uśmiechem mówi dzień dobry.

– Czy już jako dziecko marzył Pan o aktorstwie?

Kocham teatr – tę atmosferę, kiedy gasną światła, kiedy opada kurtyna – to taka magia teatru.

Natomiast film to bez wątpienia większe zarobki i większa publiczność, a zarazem popularność.

– Bardzo dużo Pan pracuje, jak Pan radzi sobie ze stresem i zmęczeniem? Ma Pan swoje miejsce w którym odpoczywa?

– Bardzo lubię to, co robię. Gdyby było odwrotnie, nie byłbym aktorem. Lubię kiedy coś się dzieje, kiedy zaczynam pracę nad nowym projektem, lubię tę towarzyszącą mi adrenalinę. Faktycznie pracuję dość intensywnie – coś tam kręcę, reżyseruję, gram. Jestem po niedawnej premierze „Pippi Pończoszanki” w Teatrze Dramatycznym w Białymstoku, gram z warszawskimi aktorami w sztuce „Andropauza”, poza tym wykładam w szkole – wychowuję młodszą brać aktorską, pracuję w teatrze – nie narzekam na brak zajęć.

Grywam szczególnie wieczorami – nie przeszkadza mi to. Jak pracuję, to na pełnych obrotach.

Grałem ostatnio w 21 miastach w Polsce. A jak od-

poczywam, to mnie nie ma. Po prostu leżę i nic nie robię. Tak regeneruję siły. Mam swoje miejsce, gdzie mieszkam od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Jest to domek w lesie w Ciełuszkach (gm.

Zabłudów). Już teraz myślę o wiośnie i o tym, że trzeba tam jechać, coś poprawić, coś przebudować. Chcę znaleźć czas, by pójść na ryby, grzyby, by pomajsterkować. Jest tyle rzeczy do zrobienia, że gdyby człowiek chciał je wszystkie zrealizować, to życia by zabrakło. Właśnie Ciełuszki to takie moje magiczne miejsce, uwielbiam tam przebywać, tam wypoczywam, tam ładuję swoje akumulatory.

– Czy w natłoku zajęć znajduje Pan czas dla siebie i rodziny?

– Rodzina jest dla mnie bardzo ważna. Ponieważ rozmawiamy w okresie około bożonarodzeniowym, to wspomnę, że celebrujemy święta i nie wyobrażamy sobie, by spędzać je samotnie. Żyjemy w świecie, gdzie każdy jest zabiegany, pracuje, ma własne sprawy, więc Święta to takie dni dla nas.

– Absolutnie nie. Muszę przyznać, że do szkoły teatralnej zdawałem przez przypadek. Wcześniej oczywiście byłem obyty ze sceną, gdyż jestem muzykiem, a dokładnie perkusistą. Uczyłem się w technikum elektrycznym, jednak nie interesowała mnie ani matematyka, ani fizyka. Kiedy przypomnę sobie te obliczenia – całki-srałki ☺, zastanawiałem się: po co to liczyć, kiedy i tak wiadomo, jaki będzie wynik. To był istny koszmar! Lubiłem za to język polski, historię, geografię. Kiedy więc otworzono w Białymstoku wydział lalkarski warszawskiej PWST, pomyślałem – spróbuję. Dostałem się i tak się wszystko zaczęło. Jestem pierwszym absolwentem tej szkoły. Nie sądziłem, że będę aktorem, a tym bardziej, że będę pedagogiem – już prawie 30 lat uczę w szkole teatralnej.

– A woli Pan grać dla dzieci, czy dla dorosłych? W filmie, czy raczej w teatrze?

– Jest mi wszystko jedno, oby tylko film/sztuka były dobre. Oczywiście dzieci są bardziej wymagającymi widzami, nie bawią się w konwenanse, albo coś im się podoba albo nie. Inaczej dorośli – przyjdą i oglądają bo zapłacili, bo tak wypada.

6

ZDROWY BIAŁYSTOK

wywiad numeru Spotykamy się, siedzimy, rozmawiamy, śpiewamy, gramy na gitarze i plotkujemy ☺. Bardzo lubimy te chwile i dbamy o nie. Mamy znajomych, z którymi spotykamy się blisko 40 lat i nie wyobrażamy sobie, by mogło być inaczej, pielęgnujemy tę znajomość. Nasz dom jest otwarty i gdy przez trzy dni nikt nas nie odwiedza, to dzwonimy, by ktoś przyjechał. Jesteśmy zwierzętami stadnymi, nie potrafimy siedzieć sami. Jednocześnie mój dom to enklawa prywatności. Nie przynoszę tu problemów z pracy. Żona to rozumie, jesteśmy małżeństwem już 35 lat.

Zdradzę, iż jestem strasznym kinomanem, oglądam minimum dwa filmy dziennie, bo inaczej choruję ☺. Z braku czasu robię to najczęściej nocami.

Uwielbiam filmy historyczne, polskie kino oraz sport – boks, no i oczywiście kibicuję wszystkim polskim zawodnikom.

– Hmm... Mieliśmy przecież rozmawiać o zdrowiu. Może więc na koniec, jaka jest Pana recepta na zdrowie?

– Mój zawód niestety nie sprzyja prowadzeniu ustabilizowanego trybu życia, związane jest to z ciągłym stresem, nerwami oraz częstymi wyjazdami. Aktor to zawód tzw. podwyższonego ryzyka ☺. Oczywiście staram się dbać o zdrowie i zdrowe odżywianie – ale, szczerze mówiąc, wychodzi mi to różnie. Moim wielkim sukcesem jest to, że rzuciłem palenie i trwam w tym choć momentami strasznie mnie ciągnie. Recepta? Jest nią chyba dobre samopoczucie. Cieszę się życiem, że chce mi się żyć, pracować. Jak się człowiekowi coś chce, jak ma plany – to znaczy, że żyje. Akceptuję świat takim, jaki jest i cieszę się z tego co mam dziś, bo nie wiadomo jakie będzie – i czy w ogóle będzie – jutro. Żona mnie tego nauczyła – to ona jest moim „motorem”. Jeśli jest Stwórca, to trzeba mu dziękować za każdy dzień, jaki nam się zdarzył. Nasze codzienne problemy to nic, bo gdyby ich nie było, to jakby nie było nas.

– Dziękuję za rozmowę.

Fot. Archiwum rozmówcy

ZDROWY BIAŁYSTOK

7

TEMAT SEZONU: Upadek niekontrolowany, czyli jak uniknąć przykrej kontuzji

Uwaga ślisko!

Urazy i kontuzje przytrafiają się każdemu, nie tylko osobom uprawiającym sport. Zima to najlepszy na nie sezon – śliski teren sprzyja stłuczeniom, naciągnięciom ścięgien, ich naderwaniom, a nawet zerwaniom mięśni, zwichnięciom oraz – oczywiście – pęknięciom i złamaniom kości.

Najprostszym rozwiązaniem byłoby… po prostu nie wychodzenie z domu. Jednak eliminowanie ryzyka poprzez rezygnację z wyjścia na świeże i rześkie zimowe powietrze to złe rozwiązanie. A biorąc pod uwagę współczesny model życia, oparty na przesiadywaniu przed komputerem, czy telewizorem – spacer jest po prostu obowiązkowy.

Do najczęściej spotykanych zimowych urazów należą stłuczenia, naciągnięcia, naderwania, a nawet zerwania ścięgien i więzadeł, zwichnięcia stawów oraz pęknięcia i złamania kości. Najlżejszymi urazami są stłuczenia powstałe z reguły w wyniku upadków. Uszkodzenia ścięgien i więzadeł powstają w wyniku działania zbyt dużej siły, która przekracza ich wytrzymałość i uszkadza ich strukturę.

W takiej sytuacji zalecane jest, aby bezpośrednio po zdarzeniu unieść kończynę i położyć na bolące

► W przypadku nabawienia się groźnej kontuzji poza go-

dzinami pracy poradni ortopedycznych najlepiej udać się bezpośrednio do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego

miejsce zimny okład, zmniejszy to nieco ból oraz zahamuje wysięk i obrzęk.

Czasem wystarczy jeden nieostrożny krok, złe postawienie stopy na śliskim podłożu i może dojść do nienaturalnego wykręcenia stawu. Jego następstwem jest naciągnięcie lub nawet naderwanie więzadła oraz uszkodzenie torebki stawowej.

Skręcenie stawu jest bardzo bolesne, w miejscu urazu szybko pojawia się opuchlizna i lekkie zsinienie. Miejsce urazu staje się gorące. Przy lekkim urazie wystarczą okłady chłodzące oraz preparaty przeciwobrzękowe i przeciwbólowe (maści lub tabletki). Specjaliści zalecają, by kompresy były wysychające, nie należy stosować żadnych zatrzymujących wodę folii. Skórę można chłodzić kostkami lodu, zimnymi kompresami lub żelami lodowymi. Należy uważać i pamiętać, by nie doszło do jej odmrożenia. Lodu nie można przykładać bezpośrednio na skórę, bolące miejsce trzeba wcześniej owinąć bandażem.

W przypadku poważniejszego urazu należy koniecznie unieruchomić kończynę, by tkanki zregenerowały się szybciej. Chirurg zakłada opatrunek gipsowy lub ortezę (usztywniacz, który

KONKURS A dla naszych czytelników mamy w prezencie nagrody ufundowane przez firmę Futuro. Aby otrzymać jeden z upominków należy przesłać propozycję hasła reklamującego firmę Futuro.

8

MARZENA BĘCŁOWICZ

Fot. M. Bęcłowicz

Propozycje prosimy przesyłać do końca lutego br. na adres Zdrowy Białystok, ul. Zwycięstwa 10A/201, 15-703 Białystok lub mailem na adres redakcja@zdrowybialystok.pl.

Nagrodzimy siedem osób. Zapraszamy do zabawy!

konsultacja merytoryczna Krzysztof Rogowski, ortopeda NZOZ Podlaskie Centrum Medycyny Sportowej i Ortopedii, Białystok

Fot. B.Klem

Zimą śliskie i nierówne chodniki są przyczyną wielu przykrych kontuzji.

Nawet pozornie niewinny upadek może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia. Wystarczy odrobina nieostrożności lub po prostu pech, by zdyskwalifikować się na dłuższy czas. Jak pomóc sobie w takich przypadkach?

można zdejmować), trzeba je nosić 4-6 tygodni.

W tym czasie nie można męczyć kończyny, unikać dłuższych spacerów (w przypadku nogi) i intensywnej gimnastyki.

Urazem podobnym do skręcenia jest zwichnięcie. Jest to znacznie poważniejszy uraz, dochodzi do niego gdy współpracujące ze sobą kości ulegają nadmiernemu przemieszczeniu względem siebie i tracą ze sobą łączność.

W efekcie rozerwana zostaje także torebka stawowa i zrywają się więzadła. Objawy to przede wszystkim bardzo silny ból uniemożliwiający poruszanie kończyną, zniekształcenie stawu oraz opuchlizna. W tym przypadku wizyta u lekarza jest obowiązkowa, bowiem niezbędne jest ustawienie kości stawu na właściwe miejsce i unieruchomienie za pomocą gipsu.

Po zdjęciu gipsu konieczna bywa często prawidłowo prowadzona rehabilitacja.

Najpoważniejszymi zimowymi kontuzjami są oczywiście złamania. Postępowanie w przypadku tego typu urazu będzie zależne od rodzaju uszkodzenia i decyzji lekarza. Może być leczeniem zachowawczym (gips/stabilizator) lub operacyjnym.

W przypadku urazów mniej groźnych i niespecjalnie bolesnych, najrozsądniejszym rozwiązaniem jest wizyta w poradni ortopedycznej. W przypadku urazów poważniejszych można zgłaszać się do poradni urazowo-ortopedycznej, w której nie wymaga się skierowania od lekarza pierwszego kontaktu. Oprócz zwykłych przychodni ortopedycznych, funkcjonują również poradnie sportowe – w nich wymagane jest już skierowanie, a zatem dostanie się tam nie jest już tak proste.

Osobom aktywnym ruchowo w powrocie do sprawności po doznanej kontuzji przychodzą z pomocą stabilizatory na główne stawy, czyli staw skokowy, kolanowy, łokciowy, barkowy, nadgarstkowy oraz stabilizatory na dłonie. Ich najważniejsze zadanie to zapewnienie niezbędnej stabilności i sztywności struktur układu mięśniowo-szkieletowego, która pomaga stawom w rekonwalescencji.

Dzięki stabilizatorom, można wykonywać określone ruchy ćwiczonymi kończynami, zachowując stabilność i sztywność danego stawu. Jest to dobra ochrona przed ewentualnym bólem oraz pewność ruchów w czasie ćwiczenia bez strachu, że coś znowu może się stać, ponieważ zabezpieczony staw jest cały czas pod kontrolą.

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie www.mojakontuzja.pl.

Fot. Barbara Klem

medycyna

ZDROWY BIAŁYSTOK

medycyna Fot. Zofia Chwesiuk

Daltonizm – zaburzenie widzenia barwnego, jak z tym żyć?

Mój świat jest szary Dzieci mają niecodzienne pomysły.

Potrafią stworzyć niebieskie kozy na żółtym pastwisku. Zabawne! Czyżby?

Warto się zastanowić, czy taki rysunek świadczy o niezwykłej wyobraźni kilkulatka, czy może autor pracy ma kłopoty z rozróżnianiem kolorów?

ZDROWY BIAŁYSTOK

▲ Świat postrzegamy za pomocą pięciu organów zmysłu. Spośród nich najwięcej informacji przekazuje nam wzrok.

Utrata informacji dotyczących percepcji barw pogarsza jakość naszego życia oraz obniża czas reakcji rozpoznawania. Wrodzona ślepota barw jest najczęściej spotykanym schorzeniem genetycznym na świecie. W Europie Zachodniej, w USA i w Japonii jest łącznie 32,6 milionów daltonistów

ujemne skutki swojej choroby. Nie mogą oni wykonywać ponad 150 zawodów i są poszkodowani praktycznie w każdej dziedzinie życia. Dotyczy to m.in. chemików, farmaceutów, fotografików, drukarzy, strażaków, cukierników, elektryków, czy zawodowych kierowców.

znawania barw. Zadaniem pacjenta jest porównywanie dwóch barw.

Jak do tej pory nie ma sposobu leczenia owej przypadłości, trwają jedynie pionierskie prace nad terapią genową. Ślepota barw nie boli, jednak...

Osoby cierpiące na daltonizm podczas podejmowania decyzji o wyborze pracy, muszą uwzględnić

MARZENA BĘCŁOWICZ

Opinia lekarza dr Grzegorz Rakowski, Centrum Medyczne „Medicover” w Białymstoku: Widzenie barw zależy od czynności trzech rodzajów czopków w oku o różnej wrażliwości na światło: niebieskie (tritan), zielone (deuteron), czerwone (protan). Aby prawidłowo widzieć wszystkie one powinny funkcjonować nienagannie.

Dysfunkcja każdego z nich powoduje zaburzenia widzenia np. protanomalia – słabsze widzenie czerwieni bądź protanopia – całkowity brak widzenia koloru czerwonego. Gdy brakuje kolejnych czopków nazywa się to odpowiednio – dichromatyzm bądź monochromatyzm. Pacjenci – trichromaci posiadają wszystkie trzy rodzaje czopków, choć funkcjonujących w różnym stopniu upośledzenia.

Nie zawsze pacjent, który nieprawidłowo odczytuje Tablice Ishihary, jest daltonistą. Może to być bowiem tylko wyżej omówiona dysfunkcja czopków.

Warto wspomnieć, że ludzie często mylą pojęcia „niedowidzenie barw” (trichromatyzm, nazywany też daltonizmem częściowym) i „ślepota barw” (dichromatyzm, nazywany też daltonizmem). Zasadnicza różnica polega na tym, że w przypadku osób niedowidzących barwy wszystkie czopki oka działają, podczas, gdy u osoby ślepej na barwy czopki zielone lub czerwone są zupełnie niesprawne.

▼ Przykładowa Tablica Ishihary. Oko zdrowego człowieka bez problemów odczyta liczbę w tej gmatwaninie kolorów.

Natomiast, osoba cierpiąca na schorzenie zaburzenia barw, dostrzeże jednokolorową plamę. (po lewej 5, po rawej 8)

Fot. Archiwum

Ślepota barw jest u ludzi niezdolnością do spostrzegania różnic pomiędzy niektórymi lub wszystkimi barwami, które normalnie są dostrzegane przez inne osoby. Daltonizm jest jedną z odmian ślepoty barw i dotyczy barwy czerwono-zielonej.

Jest to zazwyczaj wada wrodzona, uwarunkowana genetycznie, dziedziczona recesywnie w sprzężeniu z chromosomem X. Panowie nie przekazują chromosomu X swoim męskim potomkom, zatem mężczyzna chory na daltonizm nie przekaże schorzenia swojemu synowi. Natomiast kobieta, mająca dwa chromosomy X może być nosicielką genu ślepoty barw nawet o tym nie wiedząc. Jeżeli po stronie rodziny matki jest mężczyzna chorujący na daltonizm, to jest prawdopodobne, że jej dziecko (jeśli będzie to syn) odziedziczy ten gen. Zdarzają się też przypadki, że matka sama jest daltonistką, czyli posiada dwa „ślepe na barwy” chromosomy X. Fakt, że gen ślepoty barw jest w chromosomie X, sprawia, że prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby u mężczyzn jest od 10 do 20 razy większe niż u kobiet.

W rzadkich przypadkach daltonizm może być również wynikiem uszkodzenia dróg wzrokowych począwszy od siatkówki po korę mózgu. Może być również efektem ubocznym przyjmowania niektórych leków (przeciwmalarycznych, psychoaktywnych, czy antykoncepcyjnych).

Daltonizm najczęściej wykrywany jest podczas rutynowych badań kontrolnych u okulisty.

Bardzo często zdarza się, iż osoby mające tę wadę wzroku nie zdają sobie z tego sprawy, gdyż nie mając innych dolegliwości nie konsultują się z lekarzem.

Istnieje kilka rodzajów badań wykrywających daltonizm. Pierwszym z nich są pseudoizochromatyczne Tablice Ishihary. Jest to najczęściej stosowana metoda wykrywająca daltonizm. Pełny test Ishihary polega na pokazaniu pacjentowi 36 tablic. Diagnoza jest zwykle jasna już po kilku z nich. Każda tablica składa się z koła utworzonego przez okrągłe plamy różnych rozmiarów. Plamki nieznacznie różnią się od siebie barwami. Układ plam w kolorze odmiennym od tła jest taki, że tworzą liczbę. Zadaniem pacjenta jest jej odczytanie. Dobór kolorów na każdej tablicy jest inny, co umożliwia zdiagnozowanie różnych zaburzeń widzenia barw.

Kolejna metoda wykrywająca daltonizm to badanie za pomocą testów Farnswortha. W badaniu wykorzystuje się 16 lub więcej różnokolorowych pionków w różnych odcieniach, które pacjent musi ułożyć w odpowiedniej kolejności. Ostatnim sposobem jest badanie za pomocą przyrządu zwanego anomaloskopem. Badanie to pozwala na wykrycie poszczególnych rodzajów nierozpo-

9

medycyna GINEKOLOGIA: Czy wiesz, jak dbać o zdrowie intymne swojej córki?

Najtrudniejszy pierwszy krok...

10

▲ Dziewczyny, nie obawiajcie się tego pierwszego kontaktu z lekarzem ginekologiem. Wizyta w gabinecie ginekolo-

gicznym na pewno rozwieje wszystkie wątpliwości, także te związane z przygotowaniem do rozpoczęcia współżycia seksualnego. Wasze lęki i obawy w większości przypadków są zupełnie nieuzasadnione. Ginekolog skutecznie i profesjonalnie zatroszczy się o wasze zdrowie intymne.

bólów w dole brzucha lub przed wyborem środka antykoncepcyjnego. Badanie będzie łatwiejsze, jeśli wytłumaczymy dziecku jego potrzebę i sposób wykonania. Do najważniejszych spraw należy nawiązanie przez lekarza i położną kontaktu z dziewczynką. Wizyty przebiegają w miłej i ciepłej atmosferze, dziewczyny mają zapewniony komfort psychiczny. Ważne, aby były rozluźnione i chciały otwarcie mówić o swoich problemach.

Bardzo istotną sprawą jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu lekarskiego przed badaniem ginekologicznym, co prowadzi do lepszego nawiązania kontaktu z pacjentką. Rozmowa i przekazanie ewentualnych zaleceń dotyczących dalszego postępowania odbywają się, gdy pacjentka jest już ubrana.

Inna ważna sprawa to osobowość ginekologa. Pierwszego lekarza ginekologa wybiera córce najczęściej matka. Możemy przyjąć, że jest to jednocześnie jej ginekolog, któremu ufa. Dobrze, gdy poinformuje dziecko, że jest to taki sam lekarz jak każdy inny, tylko jego rola polega na pomocy kobiecie w problemach pokwitania, ciąży, laktacji, antykoncepcji, przekwitania i innych. Jest to specjalista, który towarzyszy kobiecie praktycznie przez całe życie.

JOLANTA CZEBOTAR, POŁOŻNA SPECJALISTKA,

Fot. Archiwum

Pierwsza wizyta w gabinecie ginekologicznym dotyka intymnej strefy życia i wymaga od personelu medycznego szczególnego taktu i profesjonalizmu. Powinna przebiegać tak, aby nie pozostawić urazu w psychice młodej pacjentki. Ma wzbudzić zaufanie i zlikwidować lęk przed kolejnymi wizytami. Druga strona – przysłowiowego – medalu, to z kolei odpowiednie przygotowanie samej pacjentki.

Ginekologia wieku dziecięcego jest integralną częścią ginekologii i położnictwa. Dyscyplina ta obejmuje swoim zasięgiem wiele specjalności medycznych i ma istotne działanie profilaktyczne. Specjalistyczna diagnoza oraz ukierunkowane leczenie w oparciu o badania endokrynologiczne, mikrobiologiczne, genetyczne, psychologiczne i inne mają na celu zapobieganie niepłodności, niepożądaniej ciąży u nastolatek, zakażeniom, a przede wszystkim profilaktykę raka narządu rodnego. Są to główne zadania tej specjalności obejmujace opiekę dziewczynki od urodzenia do 10-go roku życia.

Dziewczynka, która trafia do gabinetu ginekologicznego wymaga szczególnej troski, serdeczności i odpowiedniego podejścia. Przeprowadzenie nieodzownego badania lekarskiego to zwykle miemały stres dla młodocianej pacjentki. Bardzo istotna jest wówczas pomoc matki, czy opiekuna prawnego, którzy powinni przygotować dziecko do pierwszej wizyty u ginekologa, poprzez uspokojenie dziecka i w miarę możliwości poinformowanie o przebiegu badania.

Polskie ustawodawstwo prawne zastrzega, że wizyta nieletniej u lekarza ginekologa powinna odbywać się w obecności rodzica lub opiekuna prawnego. U dziewcząt przed ukończeniem 16go roku życia przeprowadzenie badania ginekologicznego, procedur diagnostycznych i leczniczych (w tym przepisanie środków antykoncepcyjnych) wymaga zgody rodzica lub przedstawiciela ustawowego. U dziewcząt, które ukończyły 16 lat – wymaga zgody zarówno nieletniej pacjentki, jak i rodzica, czy opiekuna prawnego.

Trudno określić wiek, kiedy nieletnia pacjentka powinna zgłosić się do lekarza ginekologa po raz pierwszy. Wiadomo jednak, że powinna się pojawić w gabinecie w przypadku zaburzeń krwawienia, bolesnego miesiączkowania, podejrzenia infekcji dróg rodnych, wad rozwojowych,

Fot. M. Bęcłowicz

Pierwsza wizyta u ginekologa jest istotnym elementem opieki medycznej w okresie dojrzewania każdej młodej dziewczyny.

Wiadomo, że pierwsze spotkanie z „intymnym” lekarzem budzi niepokój i wstyd. Jak się do niego przygotować?

NZOZ PRZYCHODNIA POŁOŻNICZO-GINEKOLOGICZNA W BIAŁYMSTOKU ZDROWY BIAŁYSTOK

ZDROWY BIAŁYSTOK

11

medycyna PEDIATRIA:: Zbliża się sezon na ospę wietrzną, jak ją przetrwać?

PEDIATRIA

Nie uciekniesz przed wiatrówką

Ospa wietrzna jest chorobą wywoływaną przez kontakt z wirusem ospy wietrznej i półpaśca. Głównym źródłem zakażenia jest osoba chora. Zarażamy się poprzez bezpośredni kontakt z wysypką chorego lub drogą kropelkową.

Najbardziej narażone na zachorowanie są dzieci do 9 roku życia (90% przypadków zachorowań) uczęszczające do szkół i przedszkoli. W naszym klimacie, zachorowania najczęściej odnotowywane są późną zimą i wczesną wiosną.

Pierwsze objawy ospy wietrznej pojawiają się dopiero po ok. dwóch tygodniach od momentu zakażenia, natomiast już w okresie wylegania choroby dziecko może zarażać innych. Choroba rozprzestrzenia się bardzo łatwo, dlatego jeśli twoja pociecha miała kontakt z osobą chorą najprawdopodobniej wkrótce też zachoruje.

Pierwsze oznaki choroby są podobne jak przy przeziębieniu – dziecko może skarżyć się na ból głowy, zmęczenie, podwyższoną temperaturę ciała. Wkrótce do wymienionych wyżej oznak dołącza charakterystyczna dla ospy wietrznej wysypka. Początkowo obserwujemy na ciele dziecka czerwone plamki, które z czasem przekształcają się w grudki zwieńczone na szczycie pęcherzykami wypełnionymi przejrzystym płynem, który po kilku dniach mętnieje. Wówczas pęcherzyki przysychają i tworzy się strupek. W czasie trwania choroby może zdarzyć się od trzech do pięciu wysiewów nowych wykwitów, tzn. że dziecko jednocześnie może mieć plamki, grudki, pęcherzy-

Fot. Archiwum

ki, a nawet strupki. Większość powstałych zmian ustępuje po ok. trzech tygodniach. Wysypce towarzyszy bardzo silne swędzenie.

Początkowo krostki pojawiają się na owłosionej skórze głowy (jest to objaw bardzo charakterystyczny dla ospy), następnie na twarzy, tułowiu i kończynach. Krostki mogą być umiejscowione na całym ciele, szczególnie nieprzyjemne są te powstałe na powiekach, w jamie ustnej, narządach płciowych.

W przypadku, gdy ospa przebiega łagodnie, dziecko wymaga jedynie leczenia objawowego, polegającego na zwalczaniu dokuczliwych objawów – w szczególności gorączki i świądu. O ile w przypadku gorączki podanie leku jest z reguły wystarczające, to w przypadku uporczywego świądu nie jest już tak łatwo. Należy smarować krostki preparatami działającymi przeciwświądowo i znieczulająco typu „puder płynny”, można używać też takich środków jak Hascovir, Variderm, Vratizolin lub roztworu gencjany. W razie potrzeby lekarz może zalecić podawanie dziecku leków zmniejszających świąd lub przeciwwirusowych. Te drugie podaje się dzieciom z obniżoną odpornością oraz tym, u których ospa ma ciężki przebieg.

Pamiętajmy też o odpowiedniej higienie, która ma bardzo istotne znaczenie w przypadku tej choroby. Tu zdania lekarzy są podzielone – jedni zalecają krótkie (aby krosty i strupki nie nasiąkały wodą i szybciej przysychały) kąpiele w letniej wodzie z dodatkiem sody oczyszczonej lub nadmanganianu potasu; drudzy w czasie wysypu krostek – nie zalecają kąpieli wcale. Na pewno jednak należy często zmieniać dziecku bieliznę i krótko obciąć paznokcie, aby zmniejszyć ryzyko zadrapań i zakażenia wykwitów bakteriami. Czasem jednak pomimo odpowiedniej pielęgnacji dochodzi do zakażenia zmian skórnych, trzeba wtedy zgłosić się do lekarza, gdyż może być konieczne zastosowanie antybiotyku. Uchroni to dziecko przed

▲ W zależności od stopnia nasilenia choroby dziecko

może mieć kilka lub nawet kilkaset krostek na ciele.

Największe mogą być o średnicy nawet 1 cm.

bliznami, które mogą być wynikiem uszkodzenia skóry w miejscu zakażenia.

W czasie choroby dziecko powinno pozostać w domu aż do momentu zagojenia się wszystkich krostek i utworzenia strupków – wtedy też kończy się okres zarażania.

Ospa wietrzna może doprowadzić do bardzo poważnych powikłań. Najczęściej występujące to: powikłania neurologiczne (ataksja móżdżkowa, drgawki gorączkowe, zapalenie opon mózgowordzeniowych i mózgu), skórne (nadkażenia bakteryjne wywołane przez gronkowce i paciorkowce, które mogą prowadzić do powstania ropni, ropowicy, róży, zapalenia tkanki łącznej i martwiczego zapalenia powięzi). Częstym powikłaniem jest też zapalenie płuc, wątroby, mięśnia sercowego, stawów, małopłytkowość. Osoby szczególnie narażone na ciężki przebieg ospy wietrznej to: wcześniaki, dzieci poniżej pierwszego roku życia, młodzież powyżej 13 lat i osoby dorosłe, osoby z obniżoną odpornością oraz z chorobami przewlekłymi i kobiety w ciąży.

MARZENA BĘCŁOWICZ Fot. C.M. Warszawska

Prawie każdy z nas w dzieciństwie chorował na ospę wietrzną. Jest to bowiem najbardziej powszechna choroba wirusowa wieku dziecięcego charakteryzująca się bardzo dużą zakaźnością. Nie stanowi poważnego zagrożenia, a raz przechorowana daje odporność na całe życie.

KONSULTACJA MERYTORYCZNA LEK. MED.

ELŻBIETA MALINOWSKA, PEDIATRA, CENTRUM MEDYCZNE WARSZAWSKA W BIAŁYMSTOKU

Ukryj niedoskonałości

Nie zawiera barwników, mydła ani kompozycji zapachowych. Przeznaczony do codziennej pielęgnacji okolic intymnych w okresie ciąży, połogu oraz karmienia. Delikatny o kwaśnym pH. Zapewnia skuteczną higienę zmniejszając ryzyko infekcji i podrażnień.

Wyciąg z kwiatu wiciokrzewu ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne przynosząc ukojenie i uczucie świeżości. Olej canola łagodzi podrażnienia, zaczerwienienia oraz objawy pieczenia, pomaga w procesie gojenia ran i regeneracji skóry. Gliceryna i alantoina zapobiegają wysuszaniu śluzówki, koją i łagodzą podrażnienia. Przebadany w Instytucie Matki i Dziecka pod kontrolą lekarzy ginekologów. Cena: 23,90 zł/300 ml

Fluid matujący z laktoflawiną zapewnia efekt zmatowienia skóry i trwały 10godzinny makijaż. Unikalna kompozycja pigmentów doskonale wyrównuje koloryt skóry i kryje niedoskonałości cery nie powodując efektu maski. Zawarta laktoflawina wpływa na zwiększenie energii komórkowej, stymuluje proces dogłębnej regeneracji i wygładzania skóry, wzmacnia mechanizmy obronne skóry i sprawia, że jest mniej podatna na czynniki zewnętrze i podrażnienia. Lekka konsystencja fluidu nie obciąża skóry oraz nie zatyka porów. Dzięki filtrom UVA i UVB zapewnia ochronę przed słońcem. Beztłuszczowy, bezzapachowy, bez parabenów. Dostępny w trzech odcieniach.

Cena: 37,90 zł/30 ml.

12

Fot. Pharmaceris

Dla higieny intymnej kobiet w ciąży

Balsam przebadany klinicznie i dermatologicznie, bez barwników i kompozycji zapachowych. Zapewnia bezpieczną i skuteczną pielęgnację skóry kobiet w ciąży i okresie karmienia. Bogata formuła balsamu zapewniają natychmiastowe i długotrwałe nawilżenie. W połączeniu z cennymi składnikami lipidowymi i delikatnie natłuszczającymi przywraca skórze elastyczność oraz zwiększa zdolność i wytrzymałość skóry na rozciąganie. Skóra łatwiej przystosowuje się do zachodzących zmian w okresie ciąży i po porodzie. Masło Shea oraz olej z awokado przeciwdziałają wysuszaniu skóry, łagodzą swędzenie i uczucie napięcia. Do codziennego stosowania.

Cena: 37,90 zł/225 ml

Fot. Pharmaceris

Dla ciążowych brzuszków

ZDROWY BIAŁYSTOK

Fot. Pharmaceris

polecamy produkty

medycyna Fot. Barbara Klem

Nowa ustawa o języku migowym pomoże niesłyszącym

Łącznik dwóch światów Pomoc świadczona osobom głuchym zależy od kompetencji i profesjonalizmu tłumacza języka migowego. Niestety, zawód tłumacza jest nadal mało doceniany w naszym społeczeństwie.

Jesienią ubiegłego roku prezydent RP Bronisław Komorowski, podpisał ustawę o języku migowym i innych środkach komunikowania się. Zobowiązuje ona organy administracji państwowej do zapewnienia pomocy osobom niesłyszącym przez tłumaczy języka migowego. Ma to na celu zniesienie bariery komunikacyjnej i ułatwienie załatwiania spraw osobom niedosłyszącym i niesłyszącym w instytucjach publicznych. Przepisy ustawy wchodzą w życie 01.04. 2012r.

Aby skorzystać z takiej pomocy, uprawniona osoba będzie musiała zgłosić swoją wizytę w instytucji publicznej najpóźniej trzy dni wcześniej.

Zgłoszenie będzie dokonywane w formie określonej przez daną instytucję, np. przy pomocy wiadomości SMS. Ponadto urzędy będą zobowiązane przygotować inne możliwości kontaktu z nimi (Internet, fax) tak, by niesłyszący mógł wysyłać zapytania i uzyskiwać odpowiedzi w konkretnych sprawach. Obowiązek zapewnienia niesłyszącym tłumacza języka migowego będą miały wszystkie

ZDROWY BIAŁYSTOK

urzędy miast i gmin, starostwa powiatowe, a także kancelarie Sejmu, Senatu, premiera i prezydenta oraz ministerstwa. Organy administracji publicznej będą zobowiązane do tworzenia list tłumaczy języka migowego.

Na przystosowanie się do nowego prawa, instytucje te będą miały aż dwa lata, co może znacznie wydłużyć termin rozpoczęcia pracy tłumaczy języka migowego w urzędach. Jednak mamy nadzieję, że wdrażanie przepisów w życie przebiegnie sprawnie i możliwie szybko. Ustawa zdecydowanie ułatwi uczestnictwo osób mających problemy ze słuchem w życiu spo- ▲ Znak na zdjęciu bez żadnego ruchu dodatkowego oznacza literę „o”. Jeżeli łecznym. Dzięki niej nie będą one ręką wskazującą, owo „o” poruszysz od brody w przód i lekko w dół, bętraktowane, jak obywatele drugiej dzie ono oznaczało „dobrze”. Jeżeli natomiast ręka z takiej pozycji jak na kategorii. zdjęciu zostanie lekko poruszona w przód – wówczas „powiemy” „OK” Polski Język Migowy (PJM) jest – wyjaśnia Ewa Tomczyk, tłumacz języka migowego. naturalnym językiem wizualno-przestrzennym społeczności niesłyszących. netykę. Osobom zainteresowanym, jak wygląda Wypowiedzi są konstruowane na bazie modalności język migowy i czy jest trudny polecamy bezpłatwzrokowej, a nie słuchowej. Ma własną strukturę ny, internetowy słownik www.migam.pl gramatyczną: składnię, morfologię, fonologię i foMARTA MACIOROWSKA, NZOZ EDMED W BIAŁYMSTOKU

13

uroda Jak pozbyć się łupieżu?

Zmyj problem z głowy Włosy to istotny atrybut urody, zwłaszcza kobiecej. Pełnię swojego blasku mogą pokazać jednak tylko wtedy, gdy są zupełnie zdrowe. Łupież owłosionej skóry głowy to uciążliwy i nieprzyjemny problem.

Podpowiadamy, jak sobie z nim radzić. Łupież zwykły jest jednym z najczęstszych schorzeń, występuje u ok. 50% ludzi, głównie u mężczyzn między 20 a 40 rokiem życia. Jego objawem są drobne łuski na owłosionej skórze głowy. Może mieć różne nasilenie – od ledwo zauważalnego, drobnopłatowego złuszczania, aż do powstania nawarstwionych, grubych i tłustych łusek. Łuski mogą mieć kolor biały lub szary, a przy towarzyszącym łojotoku, nawet żółtawy.

Fizjologicznie martwe komórki naskórka ulegają regularnemu złuszczaniu, nie tworząc widocznych skupisk na powierzchni skóry. Mówimy wtedy o braku łupieżu. Natomiast schorzenie powstaje w wyniku przyspieszonego mnożenia się komórek warstwy podstawnej i co za tym idzie, przyspieszonego przechodzenia większej ilości komórek do warstwy rogowej z zachowanymi resztkowymi jądrami, co w obrazie histopatologicznym widoczne jest pod postacią parakeratozy (rogowacenia). Złuszczające się komórki wykazują tendencję do gromadzenia się w większe skupiska. Zmianom tym może towarzyszyć wyraźny stan zapalny objawiający się zaczerwienieniem, sączeniem, czasem połączonym z bardzo uporczywym świądem. Objawy te wskazują na rozwijające się łojotokowe zapalenie skóry, które nie leczone może doprowadzić do znacznego przerzedzenia włosów.

Czynnikiem wywołującym łupież i łojotokowe zapalenie skóry jest najprawdopodobniej grzyb drożdżopodobny o nazwie Malessezia furfur. Jego obecność stwierdza się u ok. 46% osób ze zdrową skórą głowy, u 74% osób z łupieżem i aż u 83% osób z łojotokowym zapaleniem skóry głowy.

KONKURS Dla naszych czytelników przygotowaliśmy konkurs, w którym nagrodami są poniższe produkty – ufundowane przez producenta szamponu Pirolam®. Aby je otrzymać należy odpowiedzieć na pytanie: W jaki sposób dbasz o włosy z problemem łupieżu? Propozycje prosimy przesyłać do końca lutego br. na adres Zdrowy Białystok, ul. Zwycięstwa 10a/201, 15-703 Białystok lub mailem redakcja@zdrowybialystok.pl. Nagrodzimy pięć najciekawszych odpowiedzi.

Zapraszamy do zabawy!

14

▲ Przy problemach z łupieżem, warto wybrać nowo-

▲ Wygląd zewnętrzny ma ogromny wpływ na nasze sa-

mopoczucie oraz samoocenę. Dbałość o wygląd, w tym przede wszystkim o fryzurę, ubranie i makijaż, ma duże znaczenie dla możliwości osiągnięcia życiowego sukcesu. To, jak wyglądamy, ma większe znaczenie niż to, jaką mamy sylwetkę. Przy pierwszym kontakcie z drugą osobą największą uwagę przykuwa twarz, wraz z włosami.

Objawy chorobowe zwykle ustępują po zastosowaniu leków przeciwgrzybiczych.

Malessezia furfur stanowią składnik normalnej mikroflory skóry i mieszków włosowych, zwłaszcza w okolicach o zwiększonej ilości lipidów. W sprzyjających warunkach, takich jak wysoka temperatura i wilgotność powietrza, łojotok, nadmierna potliwość dochodzi do ich wzmożonego rozrostu. Największą liczbę grzybów Malessezia farfur stwierdza się w okolicach łojotokowych, czyli na owłosionej skórze głowy, twarzy i górnej części tułowia. Część badaczy uważa, że czynnikiem sprzyjającym ich rozwojowi jest zaleganie łoju na powierzchni skóry. U osób z łojotokowym zapaleniem skóry stwierdzano zmiany w składzie lipidów powierzchniowych: zmniejszenie stężenia wolnych kwasów tłuszczowych oraz zwiększenie stężenia trójglicerydów.

Duże znaczenie mają również czynniki hormonalne, które wpływają bezpośrednio na produkcję łoju. U osób z łojotokowym zapaleniem skóry wykazano większe stężenie lipidów skóry. Za rozwój gruczołów łojowych odpowiedzialne są androgeny i dlatego nie obserwujemy łojotokowego zapalenia skóry u dzieci między 1-12 rokiem życia. Hormonalnie zależne zmiany w składzie łoju mogą być czynnikiem sprzyjającym nadmiernemu rozwojowi grzybów.

Jednak dokładny mechanizm powstawania łupieżu nie został do końca wyjaśniony. Nie wiadomo, czy zaburzenia w wydzielaniu łoju są przyczyną sprzyjającą rozwojowi Malessezia furfur, czy skutkiem.

czesny i skuteczny produkt, który pomoże uporać się z tą dolegliwością. Z przeprowadzonych badań dermatologicznych wynika, że Pirolam® szampon szybko i skutecznie likwiduje przyczyny i objawy łupieżu.

Wysoką skuteczność w zwalczaniu łupieżu zapewnia mu cyklopiroksolamina, która oprócz działania na czynnik infekcyjny, sama w sobie ma działanie przeciwzapalne. Produkt ma również optymalne własności pielęgnujące. Zawarte w szamponie substancje sprawiają, że włosy stają się nawilżone, odżywione, jedwabiste i pełne blasku.

Osoby cierpiące na łojotok często myją włosy.

Należy pamiętać o tym, że nie wszystkie szampony mogą być stosowane codziennie. Częstym błędem jest codzienne używanie szamponów odtłuszczających i przeciwłupieżowych, które zawierają silnie wysuszające substancje. W efekcie doprowadza to do przesuszenia skóry i włosów oraz do powstania łupieżu suchego. U osób ze skórą szczególnie wrażliwą na środki myjące mogą powstawać podrażnienia objawiające się świądem, stanem zapalnym, nadmiernym złuszczaniem, powstawaniem rumienia, a nawet zmian sączących. Dlatego lecznicze szampony przeciwłupieżowe stosuje się zwykle 2-3 razy w tygodniu, naprzemiennie z łagodnymi szamponami przeznaczonymi do codziennej pielęgnacji.

W leczeniu łupieżu o niewielkim nasileniu zwykle wystarcza stosowanie leczniczych szamponów przeciwgrzybiczych i przeciwłupieżowych.

W leczeniu bardziej nasilonych zmian łojotokowego zapalenia skóry, konieczne jest stosowanie oprócz szamponów leczniczych również preparatów przeciwgrzybiczych, przeciwłojotokowych i złuszczających. W szczególnie opornych na leczenie zewnętrzne przypadkach, wskazane jest doustne podawanie ketokonazolu, który uważany jest za najbardziej skuteczny z leków.

Tylko dzięki starannej pielęgnacji oraz odpowiedniemu doborowi kosmetyków, jesteśmy w stanie zapewnić naszym włosom świetlaną przyszłość. Zdrowe włosy to piękne włosy, a piękne włosy to większa pewność siebie i lepsze samopoczucie. Cieszmy się naszymi włosami i eksperymentujmy z ich wyglądem.

DR N. MED.

ANNA PURA-RYNASIEWICZ, DERMATOLOG ZDROWY BIAŁYSTOK

kuchnia Ile walorów kryje w sobie jagnięcina?

Fenomenalne mięso Jagnięcina – bo o niej mowa jest trochę niedocenianym mięsem. Ostatnio jednak coraz częściej gości na naszych stołach. Mięso ma kolor jasnoróżowy, a swoją delikatność zawdzięcza temu, iż jagnięta karmione są wyłącznie mlekiem.

Mięso jagnięce polecane jest szczególnie dla małych dzieci i niemowląt oraz ludzi starszych. Zawiera ono bowiem dużo potasu, żelaza, cynku, fosforu, siarki oraz witamin. Ze względu na swoje walory smakowe i zdrowotne jagnięcina traktowana jest jak prawdziwy rarytas. Jej wyjątkowa soczystość uzależniona jest od zawartości tłuszczu śródmięśniowego, który podczas obróbki kulinarnej nie rozpuszcza się i nie wypływa z mięsa, tylko pozostaje wewnątrz. Mięso cechuje ponadto wysoka zawartość CLA (izomerów sprzężonego kwasu linolowego), które korzystnie wpływają na zawartość lipoproteid we krwi oraz hamują rozwój nowotworów. Jagnięcina posiada także silne właściwości antyoksydacyjne, inaczej mówiąc pomaga zachować młodość. W porównaniu do mięsa wołowego czy wieprzowego zawiera duże ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, przy jednocześnie niskiej zawartości niekorzystnych związków nasyconych. Obecny w jagnięcinie w dużych ilościach kwas linolowy ma doskonałe zdolności przeciwutleniające oraz obniża poziom cholesterolu we krwi. Wreszcie jagnięcina stanowi bogate źródło składników mineralnych i witamin z grupy B, przewyższając w tym względzie każde inne mięso zwierzęce.

Oprócz funkcji odżywczych jagnięcina posiada też właściwości prozdrowotne, bowiem z medycznego punktu widzenia uznawana jest za fenomen.

Dzieje się tak dlatego, iż u owiec dotychczas nie stwierdzono występowania nowotworów złośliwych. W organizmie tych zwierząt znajduje się czynnik ochronny uniemożliwiający rozwój tych form chorobowych. Czynnik ten stanowią kompleksy związków skoncentrowane wokół kwasów orotowych,

Fot. Drop S.A.

Bardzo cennym składnikiem każdego menu jest mięso z młodych zwierząt. Jego charakterystyczna delikatność konsystencji oraz łagodność smaku zachwycają wielu smakoszy.

▲ W Polsce jagnięcina spożywana jest rzadko. Najczęściej jedzą ją mieszkańcy Podhala,

które słynie z potraw przyrządzanych na bazie baraniny.

znajdujące się we wszystkich organach oraz mięśniach. Wytwarzane przez owce kwasy orotowe wykorzystuje się do produkcji antyrakowych preparatów medycznych oraz leków. Szczególne znaczenie ma właśnie związek CLA, będący składnikiem mleka i mięsa owczego. Oprócz działania antynowotworowego ma działanie antymiażdżycowe, hamuje osteoporozę, zapobiega otyłości oraz stymuluje układ odpornościowy. CLA ma więc bardzo istotne znaczenie dla zdrowia człowieka, dlatego też warto wprowadzić jagnięcinę na stałe do swego menu.

Jedynym minusem mięsa jagnięcego jest to, że charakteryzuje się dość specyficznym zapachem, który nie każdemu odpowiada. Jest on związany z występującym w mięsie tłuszczem, dlatego im chudsze kawałki, tym zapach jest mniej intensywny. Możemy go złagodzić, dokładnie oczyszczając mięso z błon, mocząc w mleku lub obtaczając marynatą z aromatycznych ziół takich jak cząber, pieprz czy rozmaryn.

OPRAC. MARZENA BĘCŁOWICZ

A to ciekawe

Fot. AWG Polska

Żywność w próżni

Istotną kwestią zdrowego odżywiania, o której często zapominamy, jest właściwe przechowywanie żywności. Aby warzywa i owoce nie traciły witamin, poprzez ich utlenianie się w kontakcie z powietrzem, powinniśmy trzymać je we odpowiednich warunkach. Ważne jest, aby nie myć ich zaraz po zakupie, lecz dopiero tuż przed posiłkiem. W ten sposób dłużej zachowają swe wartości. Istotne jest również, aby chronić je przed gorącem i owadami.

Najlepiej jest trzymać je w lodówce lub w specjalnych naczyniach. Na polskim rynku są już dostępne pojemniki do próżniowego przechowywania żywności, np. sprawdzone systemy superVAC firmy AWG. Zapewniają one wygodne przechowywanie produktów spożywczych i umożliwiają dłuższe zachowanie ich świeżości. Dzięki takim zabiegom będziemy mieć pewność, że żywność, którą jemy jest zdrowa i pełnowartościowa.

Więcej informacji na stronie www.awg-supervac.pl OPRAC.

ZDROWY BIAŁYSTOK

MARZENA BĘCŁOWICZ 15

warto wiedzieć, że...

Oddając krew – ratujesz drugiego człowieka

Kropla życia

16

Fot. RCKiK w Białymstoku

Pomimo silnie rozwiniętych technologii medycznych krew niestety nadal nie posiada żadnego sztucznego zamiennika. Jak na razie ludzie są jej jedynymi producentami. Właśnie dzięki dobrej woli honorowych krwiodawców krew płynie szerokim strumieniem do najbardziej potrzebujących. Jest to najcenniejszy i najcudowniejszy lek darowany bezinteresownie drugiemu człowiekowi. Ty też możesz zostać dawcą krwi.

Niestety wiele osób boi się oddawać krew.

Wydaje im się, że zabieg jest bolesny, że oddawanie krwi uzależnia oraz, że po zabiegu będą czuć się źle. Nic bardziej błędnego! Wszystkie te wątpliwości wynikają ze zwykłej ludzkiej niewiedzy. Kwestią najistotniejszą jest fakt, iż oddając krew nie ma ryzyka zarażenia się AIDS ani żadną inną chorobą zakaźną. Regionalne Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa są w 100% wyposażone w sprzęt jednorazowego użytku. Natomiast badania przed oddaniem krwi mają na celu ochronę tych, dla których krew jest przeznaczona, czyli ludzi chorych. Zatem oddawanie krwi nie boli, nie uzależnia, a po samym zabiegu nie odczuwa się żadnych przykrych dolegliwości. Wiem, bo sama od wielu lat oddaję krew! Przybliżę więc Państwu jak mniej więcej wygląda wizyta w centrum krwiodawstwa.

Każdorazowo przed oddaniem krwi dawca wypełnia kwestionariusz, w którym odpowiada na ogólne pytania dotyczące jego stanu zdrowia i przebytych chorób oraz ma pobieraną próbkę krwi celem wykonania badań wstępnych.

Następnie jest badany przez lekarza, który kwalifikuje go, lub nie do zabiegu. Po zakwalifikowaniu przez lekarza przyszły dawca otrzymuje lekkostrawny poczęstunek, a następnie przygotowuje się do pobrania krwi (przebiera w odzież ochronną i myje zgięcia łokciowe). Przed pobraniem sprawdzana jest jeszcze raz tożsamość dawcy oraz rodzaj donacji (pobrania) do jakiej został zakwalifikowany przez lekarza. Najczęstszym rodzajem donacji jest pobranie krwi pełnej. Standardowo pobiera się 450 ml, a zabieg taki trwa kilka minut. Obecnie krew pełną można pobierać od kobiet nie częściej niż cztery razy do roku, od mężczyzn – sześć razy, minimalna przerwa między donacjami nie może być krótsza niż osiem tygodni. Oprócz pobierania krwi pełnej można pobierać osocze lub tylko poszczególne rodzaje komórek krwi: płytki, krwinki białe. Do przeprowadzenia tego typu zabiegów wykorzystuje się specjalne urządzenia zwane separatorami osoczowymi lub komórkowymi.

Pobranie osocza polega na rozdzieleniu pobranej wstępnie krwi pełnej na część komórkową i osoczową. Część komórkowa zwracana jest do żyły

RCKiK w Białymst oku ul. M. C. Skłodow skiej 23 15-950 B iałystok tel. 85 74 4 70 02, 85 745 6 3 01 fax. 85 7 44 71 33 www.rck ik.bialyst ok.pl

► Każdorazowo przeprowadza się badania stwierdzające, czy dawca nie jest nosi-

dawcy. Zwykle podczas cielem wirusowych zapaleń wątroby, HIV oraz kiły. Po kilku dniach od oddania krwi zabiegu pobiera się ok. można uzyskać bezpłatnie wyniki tych badań oraz wynik grupy krwi. W przypadku 600 ml osocza. W związdodatnich wyników badań wirusologicznych dawca jest powiadamiany o zaistniaku z tym, że ponad 90% łej sytuacji. osocza składa się z wody, na zakończenie wyrównawczo przetacza się – kobietom po oddaniu 15l krwi, mężczyznom dawcy roztwór soli fizjologicznej. Specyfika za- – po oddaniu 18l krwi.

Honorowym dawcom przysługuje też zwolniebiegu wpływa na jego czas, który wynosi zwykle ok. 30-40 min. Osocze pobiera się nie częściej nie z pracy w dniu, w którym oddają krew oraz niż co dwa tygodnie. Od jednego dawcy można na czas okresowego badania lekarskiego, posipobrać w ciągu roku nie więcej niż 25l osocza. łek regeneracyjny (herbata, kawa, czekolady), Po oddaniu krwi pełnej osocze można oddać już wyniki wykonanych badań. Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi (III, II i I stopnia) przysługupo miesiącu.

Każdy dawca podczas donacji może zrezygno- ją uprawnienia do korzystania poza kolejnością wać z oddawania krwi, a po oddaniu może prze- z ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych pubkazać informację, że krew którą oddał nie nadaje licznych zakładów opieki zdrowotnej i aptek. Dla się do przetoczenia. Po zakończeniu pobierania przykładu, ze kierowaniem od lekarza rodzinnezabezpiecza się miejsce wkłucia przed krwawie- go do specjalisty np. kardiologa omijamy wieloniem, a dawca pozostaje kilka minut w pozycji tygodniowe, czy nawet wielomiesięczne kolejki półleżącej, a następnie siedzącej. W trakcie zabie- i powinniśmy być przyjęci na bieżąco.

Honorowi krwiodawcy mogą również odliczać gu i po jego zakończeniu dawca jest pod opieką wartość oddanej krwi od dochodu w corocznym przeszkolonego personelu medycznego.

Zgodnie z ustawą o publicznej służbie krwi rozliczeniu z urzędem skarbowym. Przekazanie z 22.08.1997 r. i rozporządzeniem Ministra Zdrowia krwi można uwzględnić w rocznym zeznaniu poz 14.09.1998 r. honorowym dawcom krwi przysłu- datkowym w granicach limitu przewidzianego dla gują odznaki: III stopnia – kobietom po oddaniu 5l darowizn. Zasłużony honorowy dawca jest też krwi, mężczyznom po oddaniu 6l krwi; II stopnia uprawniony do zniżki na leki znajdujące się na – kobietom po oddaniu 10l krwi, mężczyznom po liście leków refundowanych, a także do bezpłatoddaniu 12l krwi; I stopnia – kobietom po odda- nego przydziału leków krwiotwórczych.

Wszystkie placówki służby krwi zapewniają niu 15l krwi, mężczyznom po oddaniu 18l krwi.

Odznaka „Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla anonimowość dawcy.

I na koniec kwestia najważniejsza – wielka osoZdrowia Narodu” przysługuje osobom, które oddały 20l krwi, odznaczenie to przyznawane jest bista satysfakcja ze spełnienia dobrego uczynku przez Ministra Zdrowia. Ponadto krwiodawcom i okazania pomocy potrzebującym. W końcu nie w naszym mieście przysługuje bezpłatny bilet na każdy ma okazję przyczyniać się na co dzień do przejazdy wszystkimi liniami komunikacji miejskiej ratowania ludzkiego życia!

MARZENA BĘCŁOWICZ

dr Agnieszka Żebrowska, RCKiK w Białymstoku Krwiodawcą może zostać każda zdrowa osoba w wieku od 18 do 65 lat. Wystarczy, że zgłosi się do nas posiadając przy sobie dokument tożsamości ze zdjęciem. Jeśli ktoś nie jest pewny swego stanu zdrowia, nie musi się obawiać, lekarz z centrum krwiodawstwa bada każdą osobę przed oddaniem krwi. To kolejna zaleta bycia dawcą, osoba taka jest pod bieżącą kontrolą lekarską. Krew można oddać nawet wtedy, gdy przyjmuje się witaminy, leki antykoncepcyjne oraz hormonalne w okresie klimakterium. Jeżeli stosuje się inne, najlepiej jest telefonicznie zasięgnąć informacji w naszym centrum. Na naszej stronie internetowej zamieszczamy na bieżąco informacje o stanie Banku Krwi. W przypadku, gdy pilnie potrzebujemy krwi konkretnej grupy dzwonimy do naszych dawców, lub powiadamiamy ich listownie.

Fot. RCKiK Białystok

Krew jest źródłem sił życiowych, odżywia nasz organizm, zaopatruje wszystkie komórki organizmu w tlen, bez niej nie ma życia, nie ma nas…

ZDROWY BIAŁYSTOK

ZDROWY BIAŁYSTOK

17

wygrani

Oni wygrali, wygraj i Ty Witamy naszych Czytelników w Nowym Roku. To już trzeci numer naszego magazynu i możemy z pełną świadomością stwierdzić, że mamy już stałe grono czytelników.

ŚMIECH TO ZDROWIE ***

▲ Joanna Kalinowska

▲ Joannę Pietruczuk ucie-

otrzymała zaproszenie do salonu urody Careline

szyła wygrana w postaci zaproszenia na zabieg kosmetyczny

Lekarz przychodzi do pacjenta po ciężkim wypadku.

– Mam dla pana dobrą i złą nowinę. Która pierwsza?

– Niech będzie zła – odpowiada pacjent.

– Musimy amputować panu obie nogi.

– A ta dobra?

– Pacjent z sąsiedniego łóżka chce kupić pańskie kapcie.

*** – Mam świetnego pacjenta, cierpi na rozdwojenie jaźni.

– I cóż w tym świetnego? Banalny przypadek!

– „Obydwaj” mi płacą! ▲ Elżbieta Sidoruk wygrała ▲ Katarzyna Salik z nagro-

dą od firmy Equilibra

zaproszenie na zabieg „Sekret ślimaka”

Bardzo nas cieszy, że zyskalismy Państwa sympatię. Oczywiście wszystkich, którzy dołączyli dopiero teraz do czytających nasz magazyn witamy również. Dokładamy wszelkich starań, by nasza gazeta była pełna ciekawych porad i artykułów. Po raz kolejny przygotowaliśmy dla Państwa konkursy, w których można wygrać atrakcyjne nagrody.

Tym razem są to produkty marki Pirolam i Futuro.

Bardzo prosimy, by przysyłając do nas rozwiązania mailem, podawali Państwo od razu swoje dane – znacznie ułatwi nam to późniejsze losowanie zwycięzców. Zachęcamy do zabawy.

Tych, którzy do tej pory nie odebrali upominków z poprzedniego numeru, prosimy o zgłaszanie się do nas osobiście w godz. 8.00-16.00.

Jeśli interesuje Państwa szczególnie jakiś temat – prosimy do nas pisać lub mailować. Najciekawsze listy będziemy publikować i nagradzać.

***

▲ Zdzisława Hantke z

▲ Włodzimierz Surowiec

upominkiem od firmy Equilibra

otrzymał nagrodę od firmy Equilibra

Lekarz przegląda rentgenowskie zdjęcie i ogromnie się dziwi.

– Panie, masz pan zegarek w żołądku. To nie sprawia panu żadnych problemów?

– Jasne, że tak. Zwłaszcza przy nakręcaniu...

A oto kilka nagrodzonych wierszków z poprzedniego numeru: „Jeśli zadbać chcesz o zdrowie – Zdrowy Białystok Ci podpowie” „Zdrowy Białystok radzi i uczy jak żyć zdrowo” „Grota solna Skarbek nasz tu lubi przychodzić każdy z nas na alergię, na schorzenia różne bóle i zmęczenia.

Jest to miejsce wyjątkowe bo dla wszystkich bardzo zdrowe!”

Następnego numeru szukajcie Państwo na początku kwietnia.

MARZENA BĘCŁOWICZ, FOT. REDAKCJA

ROZRYWKA

18

krzyżówka

ZDROWY BIAŁYSTOK

ZDROWY BIAŁYSTOK

19

20

ZDROWY BIAŁYSTOK