De Oogst februari 2017 by THDV

Maandblad van Tot Heil des Volks | februari 2017 | jaargang 80 | 932

Bijbel of toch brood? In hoeverre gaan Evangelisatie en hulpverlening samen op?

Op bezoek bij de ‘sociale kruidenier’

Erik leeft van de vuilnisbak:

‘Ik leef per dag en heb weinig zorgen’

INHOUD

THEMA: BIJBEL & BROOD

4 Ons verhaal van Bijbel & Brood Het verhaal van Jan de Liefde, stichter THDV.

6 Thema-artikel Bijbel of juist Brood? Waarom Matthijs Hoogenboom ervoor pleit om het woord ‘Evangelisatie’ te schrappen.

12 Erik leeft van de vuilnisbak Meelopen met Erik. Hij leeft op straat in Amsterdam en is gelukkig.

16 Nieuws Met nieuws en een verslag van een debatavond over prostitutie die onder meer door ons werd georganiseerd.

18 Brood! André en Else hebben veel met brood, geestelijk gezien. Gods liefde uitdelen via brood.

20 Schijf van vijf voor de ziel Gezonde voeding is belangrijk voor ons lichaam, maar aandacht voor je ziel ook broodnodig. Daarom de schijf van vijf voor je ziel.

22 Rubriek ‘Zie Jezus’ Paul Brinkman (65) Margeet van Benthem (32) werken samen op het Dienstencentrum van THDV. Wat zien ze van Jezus in elkaar?

26 Bijbelstudie Over het Brood dat leven geeft.

28 Mijn verhaal Het verhaal van Amanda. Jarenlang werd ze geblokkeerd door angst. Totdat het licht in haar leven aan ging en ze in haar kern genezen werd. 30 Welkom bij de sociale kruidenier Reportage vanuit een Amsterdamse winkel met basisartikelen voor een sociale prijs.

32 Recensies Met diverse recensies van boeken en cd’s.

35 Adressen en meer Adressenpagina en giftenoverzicht.

TOT HEIL DES VOLKS

REDACTIONEEL

Evangelisatie? Bij één op de drie Nederlanders ontstaat ‘religiestress’ wanneer mensen hun geloof willen opdringen aan anderen, zo meldde het Reformatorisch Dagblad een paar weken geleden, waarbij ze refereerden aan een EOonderzoek onder ruim duizend Nederlanders. Het zette me opnieuw aan het denken: hoe profileren wij ons als christenen in een land dat God en het christelijke geloof voor een groot deel vaarwel heeft gezegd? En: hoe geven we het Evangelie door? Een aantal decennia geleden was het allemaal veel eenvoudiger in ons verzuilde kikkerlandje. Alle zuilen hadden de waarheid in pacht en het geloofsdebat werd gevoerd vanuit de eigen veilige ivoren torens. Argumenten verzamelen en schieten maar! We spraken over de ware kerk en de ware leer en we gaven de heidenen van de wereld argumenten om zich stante pede te bekeren. Daarna konden ze het beste lid worden van ons eigen kerkgenootschap. Want wij hadden gelijk, toch? Tegenwoordig werkt dit niet meer zo. God is niet veranderd, zijn leefregels en beloften ook niet, maar de tijd waarin we leven wel. Mensen worden (doorgaans) niet meer bereikt met morele argumenten, profetische waarschuwingen of fiere christelijke overtuigingskracht. We leven immers in een tijd die bol staat van ik-gerichtheid en relativisme. ‘Dat is jouw waarheid’, zeggen mensen schouderophalend, terwijl je een vurig betoog had gehouden, bol met waarheden en argumenten.

DE OOGST

Uitgave Oogst Publicaties, onderdeel van Stichting ‘Tot Heil des Volks’, sinds 1855 actief in evangelisatie en hulpverlening. Redactie Matthijs Hoogenboom (eindredacteur) Ronald Koops (hoofdredacteur) Marijke Willems

Vormgeving, opmaak en druk Buijten & Schipperheijn, Amsterdam i.s.m. Aperta, Hilversum

Mensen worden vandaag de dag niet meer geraakt door religie (ook niet de enige ware), maar wel door relatie. Wat dat betreft is het goed om het woord ‘Evangelisatie’ te schrappen, zoals Matthijs Hoogenboom in het themaartikel bepleit, verderop in deze Oogst. Omdat je werkelijke evangelisatie niet doet, maar bént, als je in de liefde van Jezus bent. Pas dán ben je een kanaal van Jezus’ liefde en groeien de vruchten van de Geest, zoals vriendelijkheid, zachtmoedigheid en liefde. En dat valt op in een ik-gerichte maatschappij waarin de liefde steeds meer verkilt. Ik heb de afgelopen tijd meerdere mensen gesproken die in de Shelter tot geloof zijn gekomen. Weet je wat het begin was van hun zoektocht? De vriendelijkheid van de staf en de oprechte aandacht en liefde voor hen als gast. Wauw! Gun je andere mensen een leven met Christus? Laat dan zien dat Hij leeft in jou. Deel je leven waar het kan, deel zijn liefde uit en wijs mensen op de volheid van het leven dat alleen Jezus kan geven. Dat is sterker dan vele preken. ◄ Ronald Koops Hoofdredacteur de Oogst ronaldkoops@totheildesvolks.nl

FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN

JAARGANG 80 | NUMMER 932 | FEBRUARI 2017

Medewerkers Matthijs Hoogenboom Matthijs Guijt Gert Hutten Ronald Koops Anneloes Meijer Lilian Madern Arie de Rover Nieske Selles Marijke Willems Fotografie Ruben Timman (coverfoto) Margriet Alblas

Redactie en administratie Oogst Publicaties, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam. totheildesvolks.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394 De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo.

0341 565 499. Abonnement De Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten. Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via totheildesvolks.nl

DE OOGST

THEMA

MATTHIJS HOOGENBOOM, BEELD: THDV

Jan de Liefde:

Brood & Bijbel Tot Heil des Volks is gestart met het werk van ds. Jan de Liefde, de ‘Bijbel en brood-dominee’. Dit is ons verhaal.

Het is een vroege najaarsavond in september 1849. De doopsgezinde dominee Jan de Liefde wandelt met een broeder over de modderige kade van de Goudsbloemgracht. Mosselvrouwen en garnalenpelsters hangen moe uit het raam. Beneden spelen kinderen. Hun speelgoed bestaat uit ratten en vuilnis. De vaders ontbreken. Die hangen in het café om de hoek. Geraakt schieten de mannen een vrouw aan. Na een lange dag hard werken staat ze haar visboxen schoon te schrobben. ‘Mevrouw, mogen wij morgenavond in uw huis een samenkomst beleggen?’ De volgende dag nodigt mevrouw Schouten haar buren uit. Vijf vrouwen en een blinde orgeldraaier zitten die avond rond een tafel met een wit laken erover. Met een Bijbel in de ene, een brood in de andere hand komt Jan de Liefde de kamer binnen. ‘Bijbel-en-brood-dominee’ – zo staat hij in de Jordaan algauw bekend. Die winter wordt er elke week een samenkomst gehouden waar zowel lichamelijk- als geestelijk voedsel wordt uitgedeeld. Het huis is al snel te klein. De nood onder de bezoekers blijkt hoog. Eén voor één worden de mensen thuis opgezocht. Armenzorg wordt opgezet. In 1855 leidt dit tot de oprichting van Tot Heil des Volks. Op de plek waar het huis van mevrouw Schouten gestaan heeft, verrijst een ‘Bewaarschool voor haveloze kinderen’. Ook later in de geschiedenis van THDV werd er voedsel uitgedeeld (foto) en we doen het nog steeds. In 162 jaar is er bij Tot Heil des Volks veel veranderd, maar de ‘Bijbel’ en het ‘brood’ van Jan de Liefde vind je in ieder project terug. Er is aandacht voor de hele mens: ziel en lichaam. Evangelieverkondiging in daad en woord zeg maar. ◄

Hoe goed is God, hoe mild zijn Zijne gaven, Waarmee Hij al wat leeft wil voeden, laven, Wat heeft hij ruim voorzien in onze nood; Hij geeft in overvloed ons ’t daag’lijks brood, Hij doet het graan op onze akkers groeien, Met dauw en regen wil Hij ’t steeds besproeien, Het koesteren met Zijn zon, ter rechter uur, Hij vult alom des landsmans voorraadschuur. Dan komt het ras in handen van de bakker, Als ’t haantje kraait, is hij al lang reeds wakker: Hij kneedt zijn deeg, maakt broden, licht en zwaar, En bakt ze in zijn hete oven gaar, En als wij straks ontwaakt ten dis ons spoeden, Om ’t lichaam tot het daag’lijks werk te voeden, Dan lacht ons ’t verse brood reeds vriend’lijk toe, En ’t roept: God wordt het weldoen nimmer moe. Maar welke gaav’ in ’t brood ons zij gegeven: God gaf ons meer dan spijs voor ’t aardse leven, Hij gaf Zijn Zoon, het ware hemelbrood, Die ons verlost van alle nood en dood, Die met zijn bloed ons kocht ten eeuw’gen leven, Ons al Zijn heil, Zijn liefde en eer wil geven, En elk, die Hem het harte need’rig biedt, Ook hier beneên van alle goeds voorziet. O, werkt niet eerst en ’t meest om de aardse spijzen. Leer allereerst uw God en Heiland prijzen, Dit leven snelt rad met deez’ wereld heen, Het rijk van God bestaat in eeuwigheên. Wie Jezus dient – hij zal de dood niet sterven; Wie God bemint – hij zal de hemel erven; Wie steeds zich voedt met ’t levend woord van God, Heeft lust en kracht tot ’t doen van Zijn gebod.

Jan de Liefde

THEMA

MATTHIJS HOOGENBOOM, BEELD: THDV

Stoppen met evangeliseren

‘”Verkondig het Evangelie, desnoods met woorden,” zei Franciscus. Je hoort het vaak, maar wie begrijpt het echt?’ 6

DE OOGST

Ik heb een voorstel. Laten we het woord evangelisatie afschaffen. En ook aanverwante begrippen als evangelisatiecommissie, evangelisatieactie en vriendschapsevangelisatie. Ze lijken teveel op een trukendoos bedoeld om zieltjes te winnen.

‘Soup, soap, salvation’, ‘Woord en Daad’, ‘Bijbel en brood’: allemaal klinkende slogans. Een beproefd concept: hulpverlenen en evangeliseren gaan samen op. Het lijkt simpel en voor de hand liggend, maar in de praktijk blijkt het zoeken. ‘Wat is belangrijker’, vraag ik wel eens tijdens presentaties, ‘het brood of de Bijbel?’ Het antwoord is bijna altijd: de Bijbel. Zo hoor je het vaak: we doen dit of dat, maar het gáát natuurlijk om het Evangelie. ‘En waar gaat dat Evangelie over?’ vraag ik dan. Wat ik ga schrijven is niet nieuw. Mark de Boer schreef in 2011 al het boekje ‘Nooit meer evangeliseren’ met een soortgelijke strekking en er wordt de laatste jaren veel over geschreven en gepraat. Toch heb ik nog niet het idee dat het overal geland is.

‘Wat is belangrijker: brood of Bijbel?’ Dubbele bodem Het ene na het andere koor kwam afgelopen december naar Amsterdam. Zingen op de Dam, de Wallen of het Centraal Station wordt kennelijk gezien als de ultieme missionaire activiteit. ‘Wat een getuigenis!’ lees je dan als reactie op Facebook. Nu heb ik niks tegen zingen op straat, maar is dat het nou? Ook in de rest van het jaar willen mensen graag ‘iets doen’ in Amsterdam. ‘Kunnen we niet helpen soep uitdelen of zo?’ Geduldig leg ik dan elke keer weer uit dat wij bij Tot Heil des Volks niet evangeliseren op straat, maar de mensen, of ze nu dakloos zijn, prostituee of toerist ontvangen in ons eigen ‘huis’. Daar worden ze gastvrij onthaald door vaste teams van vrijwilligers die - en nu komt het - een relatie met ze hebben. Dat vind ik iets anders dan vriendschapsevangelisatie. Met zo’n term reduceer je iets intiems als vriendschap tot een evangelisatiemethode (nog zo’n vreselijk woord). Vriendschap met een dubbele bodem. Met alle gevoelens van kramp, schuld en schaamte van dien. Ik heb zelfs eens iemand horen zeggen: ‘Als je merkt dat er geen respons is, focus je dan weer op iemand anders.’ En dan vinden we het gek dat onze ‘methodes’ bij onze niet-gelovige medemens aversie oproept. Mijn Koerdische vriend zei pas tegen me: ‘Jullie (Westerlingen) zijn in alles taakgericht, ook in evangelisatie. Wij zijn op de mens gericht, op relatie.’

Straatwerk onder prostituees jaren tachtig

De foto’s bij dit artikel brengen in beeld hoe THDV vroeger en nu ‘Bijbel’ en ‘brood’ in de praktijk brengt. Onderwijs aan de armste kinderen in Amsterdam DE OOGST

Meer dan een middel Soep, zeep of brood als middel. Daar zit een belangrijke crux. De zorg voor de naaste een middel? Knip alle teksten die in de Bijbel gaan over de zorg voor de weduwe, de wees, de arme eruit en je bent het hart kwijt. Mede door het lezen van ‘Ruim baan voor gerechtigheid’ van de New Yorkse predikant Tim Keller gingen mijn ogen hiervoor open. Het goede zoeken voor je naaste is geen opstapje tot het delen van het Evangelie – het is waar de hele Bijbel om draait. De definitie van zuivere godsdienst, zegt Jakobus, is weduwen en wezen bezoeken (Jakobus 1 vers 27) . God zocht en zoekt het beste voor ons zodat wij het goede kunnen doen voor onze medemens. Dat is de rode draad. Heb God lief en je naaste erbij.

hulpverlening en evangelisatie doen. Zelfs niet (meer) dat het twee kanten zijn van dezelfde medaille. Het vloeit in elkaar over. In daad en woord verkondigen we het Evangelie. Mooier nog: laten we de liefde van Jezus zien. Ik hoop echt dat dit kwartje gaat vallen. Het is namelijk enorm ontspannend. Je hoeft elkaar niet op te jutten om aan een of andere activiteit deel te nemen. We zadelen elkaar soms op met clichés. Zoals: ‘Als je Jezus leert kennen, dan ben je er zo vol van dat je het aan iedereen wel wilt vertellen.’ Je zult maar een introvert type zijn. Dan schiet je dus altijd tekort. Accepteer elkaars verschillen. Je hebt taakgerichte- en mensgerichte, praktische- en sociale, introverte- en extraverte mensen. Allemaal uniek gemaakt door God zelf.

‘We zijn in het christelijke wereldje sterk in het creëren van valse tegenstellingen’ Uit het gehoor Maar geloof is toch uit het gehoor? We zijn in het christelijke wereldje nogal sterk in het creëren van valse tegenstellingen. Ik houd van een goede preek en geloof in het nut er van. Maar hebben we elkaar sinds het ‘sola scriptura’ van de reformatie niet een beetje plat gepraat? De Bijbel is een doe-boek. En Jezus zegt: ‘Ik ben het brood des levens’. ‘Bijbel’ en ‘brood’ zijn helemaal niet zo makkelijk te scheiden. Alsof de Bijbel voor het gesproken woord staat en het brood voor ‘doen’. Je zult mij daarom ook nooit horen zeggen dat we bij Tot Heil des Volks aan

Workshop bij re-integratietraject voor kwetsbare vrouwen

DE OOGST

Kleding sorteren kringloop op Urk

FOTO: ELISABETH STAM

Hulpverlening op Waypoint Urk met de methode ‘Een Taal Erbij’. Een manier binnen de contextuele hulpverlening om inzicht te krijgen in onder meer gezinsstructuren.

Zijn Hoe dan wel? ‘Verkondig het Evangelie, desnoods met woorden’, zei Franciscus. Je hoort het vaak, maar wie begrijpt het echt? Wat mooi dat God zich presenteert als ‘Ik ben’. Daar kan Mozes het mee doen. Hij mag leiding geven en als hij niet uit zijn woorden komt, staat Aäron hem bij. God ‘is’. Jezus zegt: ‘Ik ben’. Hij heeft veel gepreekt (eigenlijk heeft Hij vooral verhalen verteld) maar het meest bijzondere van Hem is dat Hij er wás. Dat Hij kwam om ons leven te leven en onze dood te sterven. ‘Laat die gezindheid in u zijn’ schrijft Paulus in Filippenzen 2. Wees onder de mensen als een dienaar. Let op: dat is dus nog iets anders dan goede dingen doen. Er zijn. Daar begint het mee.

‘Het is een hele klus om al voeten wassend over de aarde te gaan’ Focus op Jezus Er was een dominee uitgenodigd om te spreken over ‘evangelisatie’, maar hij had het de hele tijd over Jezus. De mensen waren in verwarring. Een beetje boos zelfs, want ze snapten de link niet. Maar als Hij je focus wordt, wat denk je dat er dan gebeurt? Hij zet echt alles op zijn kop. ‘Wie in Mij blijft en Ik in hem, die draagt veel vrucht’ zegt Jezus. ‘Blijf in mijn liefde’. Neem de tijd en zoek manieren om tijd met Hem door te brengen. De ‘schijf van vijf voor de ziel’ verderop in deze Oogst wil je daarbij helpen. Ben je in Hem, dan is Hij waar jij bent en ben jij

waar Hij is. We hebben in ons land veel kerken en christenen. Stel dat die allemaal gefocust zijn op Jezus (en zich het liefst nog een beetje spreiden over het land):dat is zoutend zout en l ichtend licht. Dan kunnen we alle

Fragment uit de brief aan Diognetes (circa 150 na Christus): ‘Terwijl ze in de steden van Grieken of barbaren wonen, al naar gelang ieders lot meebracht, en de plaatselijke gewoontes inzake kleding, voedsel en het overige leven volgen, vertonen ze toch een bewonderenswaardige en algemeen als vreemd erkende levenswijze. Ze wonen in hun eigen land, maar als vreemdelingen. Ze delen in alles mee als burgers, maar hebben alles te lijden als vreemdelingen. Elk land is hun een vaderland en elk vaderland is hun vreemd. Ze trouwen als ieder ander. Ze krijgen kinderen, maar leggen ze niet te vondeling. Ze delen hun tafel maar niet hun bed. Ze leven “in het vlees”, maar niet “naar het vlees”. Ze vertoeven op aarde, maar zijn thuis in de hemel. Ze gehoorzamen de vastgestelde wetten, maar door hun levenswijze overtreffen ze deze wetten.’ De brief aan Diognetes is een brief uit de tweede eeuw van een onbekende auteur, die aan een zekere Diognetus gericht.

DE OOGST

evangelisatiecommissies opheffen. Een hoop kerkelijke vergaderingen zullen hun relevantie verliezen. Ineens is er weer tijd om op Jezus te focussen. De eerste christenen deden dat ook. In de brief aan Diognetes (zie kader) lees je wat het effect daarvan was.

‘Verwar spanning niet met kramp’ Schrik des Heren ‘Maar’, vroeg eens iemand aan me, ‘hoe verhoudt zich dat tot “Wij dan, wetende de schrik des Heren, bewegen de mensen tot het geloof?”’ Met andere woorden: gaat de spanning er zo niet een beetje vanaf? Verschuil je je niet achter je pannetje soep? Allereerst moet je spanning niet verwarren met kramp. Dan kun je de vraag stellen of de ‘schrik des Heren’ altijd de motivatie moet zijn, de Bijbel zelf geeft meer variaties. Maar vooral: wat is er spannender dan leven met de ‘gezindheid’ van Jezus? Ik heb daar mijn handen vol aan. Het is een hele klus om al voeten wassend over de aarde te gaan. In een ander boek (‘Goed werk’) gebruikt Keller het beeld van een neerstortend vliegtuig. Wat heb je op zo’n moment liever? Een piloot die nog snel een stukje uit de Bijbel leest? Of een die zijn gaven inzet om een noodlanding te maken? Gooi de ramen open ‘Mijn kerk is hier niet aan toe.’ Verschuil je er niet achter en schop er niet tegen. Wees er voor jouw omgeving. Afwassen na gezamenlijk ontbijt in de leefgemeenschap

‘We moeten eerst intern de boel op orde hebben.’ Houd de ramen dicht en je stikt in je eigen wereldje, gooi ze open en er komt lucht, zuurstof. Het zal de gemeente goed doen. Denk niet in wij en zij, kerk en wereld. Je buren en jij hebben meer gemeenschappelijk dan je denkt. Zoals wij bij Tot Heil des Volks er zijn voor mensen die op ons pad komen, zo kan iedereen beschikbaar zijn voor de mensen om zich heen. Iedereen kan het: leven. De geur van Christus verspreiden. Liefde en betrokkenheid uitstralen. Wie daarvoor inspiratie wil komen op doen bij ons, is van harte welkom in Amsterdam. We geven graag een kijkje in de keuken. Kijk eens op ontmoetamsterdamanders.nl. We dagen je dan vooral uit om je heen te kijken in je eigen omgeving. Het hoeft niet groot en massaal. Wees gewoon vriendelijk en volhardt daarin. Beter er voor één buur trouw zijn dan voor de hele straat maar slordig. Laat het vooral echt zijn.

‘Je buren en jij hebben meer gemeenschappelijk dan je denkt’

Jan de Liefde

DE OOGST

Leren van elkaar En wil je toch iets doen? Doe het dan vooral omdat je het leuk vindt om te doen. En doe het goed. Geen gekunsteld gedoe. Ga je met een kraam op de markt staan? Serveer dan tompoezen en laat de flyers thuis. Is het niet respect-

Bijbellezen met een schort voor

loos om iemand een flyer in de handen te drukken terwijl je niet de moeite hebt genomen om naar diegene te luisteren? Je mist de kans om een heleboel van die ander te leren. Probeer die ander geen lesje te leren, maar vraag je af wat jij kunt leren. Organiseer je een braderie? Train dan gemeenteleden niet om het gesprek op het geloof te brengen, maar leer ze om aardig en fatsoenlijk te zijn. Het is al heel wat als je kunt laten zien dat kerkmensen niet per definitie gestoord zijn. Help je iemand? Doe dat dan zonder bijbedoeling. En denk aan de woorden van Jezus: ‘Alles wat je aan de minste van Mijn broeders doet, dat doe je aan Mij.’

‘Serveer tompoezen en laat de flyers thuis’ God doet de rest Wie een beetje oplet ziet dat er ook op missionair gebied trends waar te nemen zijn. Toen we vonden dat we moesten stoppen met flyeren, gingen we in de stad wonen om daar tot zegen te zijn. Voor je het weet is het een nieuwe evangelisatiemethode geworden. Dat is dus niet wat ik betoog. Doe gewoon je ding als christen, niet stiekem of in het geniep, maar frank en vrij. Als je gefocust bent op Jezus, dan zit je goed. Juist in de vrijheid die dat schept en in de gelijkwaardige relaties die er dan kunnen ontstaan, kan je vrijuit spreken over wat je drijft. En laat de rest aan God over. Het zou zomaar kunnen dat iemand je op een dag een vraag stelt. ‘Waar haal jij dat geduld vandaan?’ ‘Wat geloof jij eigenlijk precies?’ ‘Hoe kom jij zo gelukkig?’ Dan is het moment gekomen om ‘verantwoording’ af te leggen van ‘de hoop die in je is’. Met zachtmoedigheid en eerbied (1 Petrus 3: 15). ◄

Wil je hier met Matthijs over doorpraten of hem uitnodigen in je gemeente? Mail dan naar matthijshoogenboom@totheildesvolks.nl Kidsclub op camping De Sikkenberg DE OOGST

DICHTBIJ

TEKST: RONALD KOOPS, BEELD: RUBEN TIMMAN

Erik Blessings leeft in Amsterdam op straat:

‘Ik leef van de vuilnisbak’ 12

DE OOGST

Mensen die op straat leven: we hebben er allemaal een mening over. Maar hoe ís het om zo te leven? Redacteur Ronald Koops en fotograaf Ruben Timman trokken een dag op met Erik Blessings. Ze ontmoetten vooral veel dankbaarheid. ‘Ik kom niets te kort.’

DE OOGST

Een vaste baan had Erik voor het laatst in 1998. Hij werkte in de beveiliging bij Job Cohen, maar kreeg ‘een beetje problemen met Cohen’. Daarna kon hij geen baan meer vinden en raakte – overigens voor de tweede keer – dakloos. Maar somber is hij niet en z’n achternaam ‘Blessings’ klopt op een of andere manier. Zo vóélt hij zich ook: gezegend. Maar ja, hij heeft er dan ook wat van gemaakt, zegt hij, terwijl we rond 10.30 uur samen met fotograaf Ruben aan de koffie zitten in het inloophuis van Amsterdammers Helpen Amsterdammers (AHA), een project van Tot Heil des Volks. ‘Het begin was moeilijk hoor’, zegt Erik – bruine ogen, stoppelbaard - terwijl hij aan z’n koffie nipt. ‘Eerst zat ik twee jaar in het Beatrixpark, maar ik kreeg op een gegeven moment ook geen uitkering meer. Ik had geen geld, geen eten, geen toekomst en ik woog nog maar 62 kilo. Hij kijkt ons fronsend aan: ‘Dat is natuurlijk ook een beetje belachelijk als dakloze, dat ze je bijstandsuitkering kunnen stopzetten, dat wist ik niet eens. Maar ja, dat hebben ze wel gedaan, dus ik zit al acht jaar zonder uitkering.’ Een inkomen van nul euro per maand. En dan? Erik grijnst. ‘Dat moet je maar aan burgemeester Van der Laan vragen’, zegt hij. ‘Hij is ambassadeur van de daklozen, zegt hij, maar even goed zit ik zonder uitkering. Zij hebben ‘m gewoon stopgezet, illegaal, dat mag helemaal niet en is een schending van de mensenrechten. Zet dat er maar in.’ Erik haalt z’n schouders op. ‘Ik heb geen inkomen en leef van de vuilnisbak. Wat ik vind bij de vuilnisbak verkoop ik aan de markt, zoals oude schoenen of andere spullen. Van dat geld kan ik weer leven. Af en toe heb je een mazzeltje, als je een keer wat substantieels vindt.’ Kilo wiet Soms doe je als zwerver een gouden vondst. ‘Ik heb een keer de mazzel dat ik een kilo wiet vond. Dat heb ik meteen naar een coffeeshop gebracht en van dat geld, enige duizenden euro’s, heb ik diezelfde week een boot gekocht. Ik slaap en woon op dit bootje. Alles zit er in, kacheltje, keukentje. Toen heb ik wel even gebeden: “Dank u wel Heer”. Ik dank God overigens heel vaak. Als ik in m’n boot kom, zeg ik wel eens: “Dank u wel Heer, U heeft mij toch een mooi onderdak gegeven.” Ja toch?’ AHA Eén van de vaste plekken waar Erik vaak komt is AHA. Hij kijkt even rond en zegt: ‘Het bevalt me hier wel, de sfeer ook en ook de mensen die hier achter de bar staan. Daar

rinken en mt Erik koffied Regelmatig ko n Amsterdam va is hu op t inlo . A) H (A socializen in he s er Amsterdamm mers Helpen

DE OOGST

‘Ik lees veel. Over politiek en over de toestand in de wereld zoals G.J.B. Hiltermann dat zo mooi kon zeggen.’ heb ik diepe bewondering voor. Waarom? Gewoon, hoe ze in het leven staan, vind ik mooi en dat ze in God geloven en Hem ook betrekken bij hun leven. Die mensen kom je tegenwoordig niet meer zo veel tegen. De mensen van AHA zijn hartstochtelijk bezig met God en met de ander. Daar heb ik veel respect voor.’ Vuilnisbakken Na de gratis lunch bij AHA – rijst met een gevulde tomatensaus en een dikke plak rookworst – neemt Erik neemt ons mee de straat op. Daar vertelt hij over zijn dagelijks leven op straat. Zodra hij wakker wordt, gaat hij eerst een rondje langs de vuilnisbakken. ‘Kijken of er wat ligt en of ik wat kan scoren.’ De witte plastic zak met gebruikte sportschoenen bewijst dat het raak was vandaag. Met de gevonden waar gaat hij vervolgens naar de markt en daar verkoop ik het dan weer. ‘Zo heb ik elke dag geld voor m’n eten. Toevallig heb ik vandaag weer een tientje kunnen scoren, dus ik kan morgen weer olie halen voor de kachel. Zo werkt dat. Ik leef per dag.’ Hij leeft per dag en heeft weinig zorgen, zegt hij zelf. ‘Ik vertrouw op de Heer voor honderd procent. Hij is alles voor mij, dat was Hij vroeger ook al hoor. Alleen nu zit ik meer in die harde realiteit en dat maakt het ook wel interessant. Het is ook wel weer een sport op een bepaalde manier om dagelijks te overleven. Maar het werkt, ik kom eigenlijk niets te kort.’

erde me enige duizenden ‘De gevonden wiet lev t. Toen dit bootje voor gekoch euro’s op. Daar heb ik .’ er” He l we n: “Dank u heb ik wel even gebede

Vol trots laat hij z’n bootje zien. ‘Zeven meter lang, hè?! Nee, er zit geen motor op, dat moet ik nog een keer regelen. Maar ik kan hier wel slapen en eten, dat is voldoende.’ Nee, hij is niet ongelukkig, zegt hij, als hij op z’n boot zit, in één van de Amsterdamse grachten. ‘Het kan allemaal beter natuurlijk, maar ik vind elke dag wel zinvol. Ik heb elke dag wat te doen en ik heb een doel: zorgen dat ik een leven heb.’ Contacten met zijn familie zijn er nauwelijks meer. Dat is pijnlijk. ‘Ze kijken toch een beetje op me neer.’ Toch is hij niet jaloers op de werkende klasse die huizen, bomen en beesten bezit. ‘Zij zitten vast in hun ritme van hun gejaagdheid, want het is allemaal gejaag tegenwoordig. Zij hebben geen tijd om na te denken en geen tijd voor contemplatie: je wordt geleefd.’ Erik heeft nu meer tijd dan toen hij werkte. ‘Ik ben meer bezig met God en dat soort dingen, zaken die echt belangrijk zijn.’

‘Ik ben meer bezig me t God en dat soort dingen, zaken die echt belangrijk zijn.’

Café Kade West Het is al namiddag en het weer wordt guur. We besluiten om deze dag – op onze kosten – af te sluiten met een kop koffie bij café Kade West. Hij komt er regelmatig om te schrijven aan z’n boek, ‘een autobiografie van 400 pagina’s over het leven op straat’. Terwijl we opnieuw aan de koffie zitten, vraag ik hoe zijn gemiddelde dag eruit ziet. ‘Ik lees veel’, zegt hij. ‘Over politiek en over de toestand in de wereld zoals G.J.B. Hiltermann dat zo mooi kon zeggen. Elke morgen download ik ongeveer dertig artikelen die ik wil lezen die dag van diverse sites. En als ik ‘s avonds klaar ben met m’n dagelijkse bestaan, dan ga ik naar m’n boot en dan zet ik m’n kachel aan. Dan zet ik m’n eten op de kachel, wacht ik tot het warm is en dan ga ik lekker lezen op m’n telefoon. Bij de kachel.’ Hij lacht even. Dan zegt hij: ‘Vroeger als kind bad ik niet “Geef ons heden ons dagelijks brood”, maar “Geef ons heden stapels brood.” Ik moet zeggen dat dat gebed helemaal is uitgekomen. Elke dag heb ik warm eten en genoeg brood. Het ontbreekt me aan niets.’ ◄

‘Vroeger als ki nd bad ik niet “Geef ons hede jks meer. dagelijks broo li e w u a n n ons r d” e , maar “Geef jn zi ie e il m m ons heden stap br p fa o oo jn e d. zi tj ” t Ik e e e m b oe m els n t n e ze e te gg c en dat dat gebe Conta en toch uitgekomen.’ d helemaal is jk. ‘Ze kijk li n ij p is t Da neer.’ DE OOGST

DICHTBIJ

NIEUWS / MARIJKE WILLEMS

Word vrijwilliger bij Het Fort! Het Fort is een nieuw project van THDV, bedoeld voor kinderen in armoede. Het doel is om deze kinderen een kansrijke toekomst te bieden. Dit doen we door hen langdurig te

begeleiden in hun ontwikkeling, door coaches die vanuit Jezus’ liefde een veilige en liefdevolle plek creëren waar deze kinderen tot bloei kunnen komen. We zijn op zoek naar vrijwil-

ligers die ons hierbij willen helpen en ondersteunen. De vacature is te vinden op www.totheildesvolks.nl/ vrijwilligers. Meer weten over Het Fort? Kijk op hetfort.org

THDV en De Tweede Mijl Stichting De Tweede Mijl (inloophuis voor dak- en thuislozen in de Jordaan) en Tot Heil des Volks zijn nauw met elkaar verbonden. De afgelopen tijd zijn er goede gesprekken geweest tussen de directie van THDV en het bestuur van De Tweede Mijl. Er is afgesproken om intensiever samen te gaan werken om zo elkaar te kunnen versterken.

aantal uren in overleg (minimaal 8 uur per week)

Verbouwing Shelter Jordan In ons hostel de Shelter Jordan aan de Bloemstraat in Amsterdam is de afgelopen weken volop verbouwd en hebben de meeste kamers een volledige opknapbeurt gekregen. Het resultaat mag er zijn! Ook een keer een nacht overnachten?

Interesse? Ga naar totheildesvolks.nl

Kijk op shelterhostels amsterdam.com.

Voor het Dienstencentum in Amsterdam van Tot Heil des Volks zijn wij per direct op zoek naar een enthousiaste: Vrijwilliger administratie secretariaat (M/V)

Debat ‘Een kwestie van beschaving’ Op 6 februari organiseert ForumC het debat ‘Een kwestie van beschaving’ in De Rode Hoed in Amsterdam. De bijeenkomst gaat over de

DE OOGST

collectieve moraal en de verbreiding en wordt geleid door Wilfred Scholten. Sprekers: James Kennedy (Amerikaan en auteur van Beknopte geschiedenis van Nederland),

theologe Mechteld Jansen, rapper, schrijver en maatschappijleraar Massih Hutak en historicus ArendJan Boekestijn. Zie ook:

forumc.nl

DICHTBIJ

MATTHIJS HOOGENBOOM, BEELD: THDV/HERMA GREVING

Prostitutie zorgt altijd voor ongelijkheid Debat prostitutie en mensenhandel in Zuiderkerk

Samen met studentenvereniging Navigators organiseerden Exxpose en Tot Heil des Volks op 11 januari een debatavond over prostitutie in de Zuiderkerk in Amsterdam waar tweehonderd studenten op af kwamen.

De realiteit van prostitutie aan het licht brengen – dat is wat stichting Exxpose en Tot Heil des Volks samenbindt. Exxpose is een beweging van jonge mensen met een hoog ideaal: ‘Werken aan een samenleving zonder vraag naar prostitutie en mensenhandel’. Om het onderwerp op de kaart te zetten werd onder andere vorig jaar door Exxpose een festival georganiseerd. Door middel van rondleidingen langs de Wallen brengt ook Tot Heil des Volks prostitutie en mensenhandel onder de aandacht. Daarnaast worden prostituees die uit de prostitutie willen stappen bij Scharlaken Koord (een project van Tot Heil des Volks) geholpen door middel van maatschappelijk werk en begeleiding bij re-integratie in de arbeidsmarkt.

Zee (schrijver en feminist) onder leiding van Herman Meijer met elkaar in debat. De eerste stelling (Prostitutie als legaal beroep in Nederland is iets waar we trots op mogen zijn) zorgt voor veel rode kaarten in de zaal en ook Gert-Jan Segers en Renate van der Zee reageren negatief. Nationaal rapporteur Corinne Dettmeijer nuanceert: ‘Ik ben trots op een land dat durft te zeggen dat we het anders moeten doen. Op dit moment is er nog steeds sprake van te veel mensenhandel. De mensen die in de branche werken moeten voldoende veiligheid hebben op het punt van hygiëne en geweld.’ Vanuit de zaal roept het de vraag op of regelmatig seks hebben met verschillende mannen op zichzelf een

veilige situatie op. Gert-Jan Segers doet verslag van een bezoek aan een bordeel in Noord-Drenthe. De bordeelhouder heeft alles keurig op orde en laat met trots zien hoe goed hij het voor elkaar heeft. Maar als Segers hem vraagt of hij blij zou zijn als zijn dochter bij hem zou komen werken is het antwoord nee. ‘Prostitutie leidt altijd tot ongelijkheid’. ‘Als er een school was waar tien procent van de kinderen geslagen werd, dan was die al lang gesloten. Waarom praten we misstanden in de prostitutie goed?’ Renate van der Zee vult aan: ‘Het idee dat prostitutie veilig wordt, is onjuist. Er is sprake van veel geweld. Ook sekswerkers die er niet gedwongen zitten, krijgen daarmee te maken.’ Ronald Koops, musicus en hoofdredacteur van de Oogst, zingt op deze avond twee psalmen die hij zelf op muziek heeft gezet. Het zijn psalmen die de rauwheid van het leven vertolken. In psalm 13 klinkt de vraag: ‘Hoe lang nog Heer?’ In psalm 121 gloort hoop door: ‘Ik hef mijn ogen op naar de bergen’. De forumleden sluiten af met een oproep. Segers: ‘Sluit je aan bij bewegingen als Exxpose en Tot Heil des Volks om samen een vuist te maken tegen mensenhandel.’ Dettmeijer: ‘Stel je open voor meningen van anderen en luister goed naar hun argumenten.’ ◄

Samen met studentenvereniging Navigators organiseerden Exxpose en Tot Heil des Volks op 11 januari een debatavond in de Zuiderkerk in Amsterdam waar tweehonderd studenten op af kwamen. Na twee korte presentaties door beide organisaties gaan Gert-Jan Segers (fractievoorzitter van de Christen Unie in de Tweede Kamer), Corinne Dettmeijer (nationaal rapporteur mensenhandel) en Renate van der DE OOGST

THEMA

ANNELOES MEIJER, BEELD: MARGRIET ALBLAS

Brood! André en Else hebben meer met brood dan de gemiddelde Nederlander. In deze Oogst leggen ze uit waarom brood zo broodnodig is.

‘Brood is iets wat ik mijn hele leven meedraag’ Iedere week worden 20.000 broden gebakken in de ovens van Bakkerij Hilvers. De bakkerij is het oudste bedrijf van Arnhem, maar brood bakken gaat nog altijd hetzelfde. Vol passie vertelt André Hilvers, mede-eigenaar van de bakkerij, over zijn brood: ‘We vinden eigenlijk dat iedereen elke dag vers brood moet halen en het dan zo snel mogelijk moet opeten. Dat is het lekkerst.’ Dit jaar bestaat Bakkerij Hilvers precies 250 jaar, maar in de afgelopen jaren is er weinig veranderd volgens André Hilvers. ‘Brood bakken gaat nog op dezelfde manier als hoe mijn opa dat deed. Het is echt een oud en ambachtelijk vak. Dat vind ik één van de aantrekkelijke punten aan brood maken. Met gist, water en meel ben je scheppend bezig. Brood is een mooi product waar je bovendien heel veel mensen een plezier mee doet.’ Lekker vriendelijk Mensen een plezier doen, vindt de bakker erg belangrijk. André: ‘Onze slogan is “Lekker vriendelijk” en dat trekken wij heel breed. Niet alleen ons winkelpersoneel is vriendelijk is, maar ook bakkers onder elkaar. Onze christelijke identiteit is de basis waaruit wij werken. We stellen ons heel afhankelijk op van de Hemelse Schepper en dat maakt dat je wel anders zaken doet. Natuurlijk gaat dat met vallen en opstaan, maar we proberen het wel. Bovendien geloof ik dat je als christen vooral moet laten zien dat je christen bent. Ik heb toevallig een bakkerij dus is het vanzelfsprekend dat ik daar iets mee doe. Daarom zorgen wij ervoor dat we een goed product hebben. Maar we kijken ook naar de mensen die het minder hebben. Iedere week gaan er ruim 700 broden naar de voedselbank en broodbank in Arnhem.’

‘Iedere week gaan er ruim 700 broden naar de voedselbank en broodbank in Arnhem’ Levend Brood Brood en zijn christelijke identiteit zijn dingen die een grote rol spelen in het leven van André Hilvers. André: ‘Ik vind het mooi als in een preek de vergelijking met brood wordt gemaakt. Brood is iets wat ik mijn hele leven meedraag, dus dat spreekt tot de verbeelding. Tegelijkertijd doet mij dat ook relativeren. In de bakkerij zijn wij heel druk bezig met het dagelijks brood. Dat is iets wat elke dag terugkomt. Maar Jezus zegt dat Hij het Brood des Levens is. Daarvan is één keer genoeg.’ ◄

DE OOGST

Gods liefde uitdelen met brood De broodbank van Villa Klarendal Brood. Bij de meeste mensen liggen iedere morgen de sneetjes weer netjes in een mandje op de ontbijttafel. Maar zo vanzelfsprekend is dat niet. Daarom wordt in de Arnhemse wijk Klarendal iedere week brood uitgedeeld aan de mensen die leven van een minimuminkomen. Else Gootjes, lid van het leiderschapsteam van Villa Klarendal: ‘Je kunt mensen niet het Evangelie voorleggen als je ze niet eerst brood geeft. Wij geven de mensen brood en willen daarmee Gods liefde laten zien.’ Villa Klarendal is een kleine christelijke wijkgemeenschap in Arnhem. Verbinding zoeken en voor elkaar zorgen zijn belangrijke thema’s voor de gemeente. Else Gootjes: ‘We zijn een gemeenschap met allerlei verschillende culturen en geloven. Maar we vinden het belangrijk dat de mensen elkaar ontmoeten. Op zondag houden wij een brunch met een viering voor de hele wijk. Op dinsdag delen we brood uit via de Broodbank.’ Brood Brood is belangrijk bij Villa Klarendal, volgens Else. ‘We doen veel met brood. Brood is een basis, bijna iedereen eet elke dag brood. Maar voor veel mensen die leven van een minimuminkomen is dat niet vanzelfsprekend. Daarom zijn we ruim zeven jaar geleden begonnen met het uitdelen van brood aan de deur. In de afgelopen jaren groeide het lijstje met namen en was het teveel werk om alle broden langs te brengen. Uiteindelijk hebben we de Broodbank opgericht. Iedere week delen we brood uit aan de mensen die het minder hebben. Onze vrijwilligers halen het brood op bij Bakker Hilvers. Ook zijn er vrijwilligers die helpen bij het uitdelen.’

‘Voor veel mensen die leven van een minimuminkomen is brood niet vanzelfsprekend’ Ontmoetingsplek Dankzij de Broodbank sparen mensen geld uit en worden zij financieel uit de brand geholpen. Dat heeft ook zijn keerzijde. ‘Natuurlijk is er ook veel schaamte’, aldus Else. ‘Als je hier komt, is dat niet iets waar je heel trots op bent. Je komt namelijk niet als je het niet nodig hebt. Aan de andere kant heeft de Broodbank, en Villa Klarendal, ook een ontmoetingsfunctie. We spreken mensen aan en bieden ze een kopje koffie aan. We zien dat bezoekers niet alleen voor het brood komen. Uiteindelijk zijn we in de wijk begonnen met het idee dat we Gods liefde willen verspreiden. Niet altijd met woorden, maar juist door het te laten zien. We willen een plek zijn waar iedereen zich welkom voelt.’ ◄

DE OOGST

THEMA

RONALD KOOPS

Schijf van vijf voor je ziel Gezonde voeding is belangrijk voor ons lichaam en de bekende ‘Schijf van vijf’ geeft Nederlanders sinds 1953 richting voor een gezond eetpatroon. Toch is aandacht voor je ziel ook brood nodig. Daarom in deze Oogst: de schijf van vijf voor je ziel.

GEZON F E E D

1. Rust 2. Bijbel 3. Doen 4. Schepping 5. Gemeenschap

DE OOGST

VOOR JE

L E ZI

1 Rust Een levensstijl van gejaagdheid, volle agenda’s en multitasking is ongezond voor onze ziel. Mag je dan niet hard werken? Zeker wel! Maar inspanning moet in balans zijn met ontspanning. Toen God de hemel en de aarde schiep, rustte Hij op de zevende dag. ‘En Hij zag dat het goed was’. Ik denk dat Hij genoot van zijn werk en de tijd nam om te genieten. Ook Jezus gaat ons voor in een levensstijl van rust en stilte. Hij zocht regelmatig – heel bewust – de stilte op (Marcus 1:35). Ook de Psalmen gaan ons voor in een houding van eenvoud en stilte. Diverse keren worden we uitgenodigd om onze rust bij God te zoeken, zoals in Psalm 62: ‘Zoek rust, mijn ziel, bij God alleen, van Hem blijf ik alles verwachten.’ Neem eens wat vaker de tijd om bewust te genieten van het goede dat God geeft.

‘Zoek rust, mijn ziel, bij God alleen, van Hem blijf ik alles verwachten.’ - Psalm 62

2 Bijbel Zoals gezond eten en voldoende drinken goed is voor het lichaam, zo zijn de woorden van God brood en water voor de ziel. Gods Woord inspireert, bemoedigt, vermaant en onderwijst ons. Kortom: het voedt de ziel. Je ziel kan honger en dorst hebben. Gemakkelijk ‘eten’ ligt voor de hand, zoals fastfood voor het lichaam. Maar hoe gezond en hoe voedend is dat? Verkeerd voedsel voor de ziel kan een onbehagelijk en somber gevoel geven. Goed voedsel voor de ziel geeft voldoening en vrede, zoals ook een goede maaltijd dat doet. De keuze is aan ons en het eten voor de ziel dat Jezus geeft is gratis. ‘Hierheen! Hier is water, voor ieder die dorst heeft’, lezen we in Jesaja. Ook het levend water van Jezus is gratis. ‘Wie het water drinkt dat Ik hem geef, zal nooit meer dorst krijgen. Het water dat Ik geef, zal in hem een bron worden waaruit water opwelt dat eeuwig leven geeft.’ (Johannes 4:14).

3 Doen Je kunt twee maanden praten over de vraag hoe het zou zijn om in het water te zwemmen, je kunt het ook gewoon doen. Leren door ervaringen. Iets doen is gezond en heel natuurlijk voor de ziel. Zonder ongezonde e-nummers als te lang peinzen (hoe ga ik het doen) of eeuwig uitstellen (morgen doe ik het écht!). Paulus zegt in de brief aan de Galaten: ‘Wanneer de Geest ons leven leidt, laten we dan ook de richting volgen die de Geest ons wijst’ (Galaten 5:25). Doen dus! Jakobus doet daar zelfs nog een schepje bovenop: alleen horen is niet genoeg, zegt hij, u moet wat u gehoord hebt ook doen (Jakobus 1:22). Iemand schreef eens: ‘Doen is immers nog altijd de beste manier van denken. Dus improviseer. Doorbreek je gewoontes en vaste overtuigingen. Het ergste is namelijk niet dat je iets niet weet, maar dat je denkt het zeker te weten. Onderzoek. Vraag. Struikel. Faal. En doorbreek vooral je routine, want één ding is wel zeker. Als ik méér fouten maak dan jij, dan win ik.’

4 Schepping We zijn gemaakt om te genieten van de schepping, de natuur. Alles in de schepping ademt iets van God, Zijn oneindige kracht en creativiteit. Psalm 19 zegt: ‘De hemel verhaalt van Gods majesteit, het uitspansel roemt het werk van Zijn handen. De dag zegt het voort aan de dag die komt, de nacht vertelt het door aan de volgende nacht.’ Onze ziel voelt zich thuis in de natuur, omdat juist de natuur zoveel genade van God weerspiegelt. De natuur omarmt iedereen en je bent welkom in de schepping of je nu succesvol bent of geen cent hebt te makken. De zon gaat op over goeden en kwaden. We zijn gemaakt om te wandelen in de schepping en te wandelen met God.

5 Gemeenschap Gemeenschap ervaren is een van de basisbehoeften van de mens. We zijn niet alleen geboren uit een relatie, maar we zijn ook gemaakt om relaties te hebben. Verbinding en verbondenheid. De kerk als christelijke gemeenschap is bij uitstek een plek om verbinding te ervaren en samen – op zielsniveau – te groeien naar het beeld van God. Zoek regelmatig gemeenschap op, dat is zeer gezond voor je innerlijke mens! Gemeenschap is de tijd nemen om te praten met je man of vrouw, vriend of vriendin. Of iets leuks doen met de wijkkring. Of een dagje uit met het gezin. Samen leven en samen beleven kan een diepe voldoening geven aan je ziel. ◄ DE OOGST

ZIE JEZUS

RONALD KOOPS, BEELD: RUBEN TIMMAN

In de rubriek ‘Zie Jezus’ portretteren we twee mensen die via een van de projecten van Tot Heil des Volks met elkaar samenwerken of met elkaar optrekken. Wat leren ze van elkaar en hoe zien ze Jezus in de ander? Deze keer zijn we in Amsterdam te gast bij Paul Brinkman en Margreet van Benthem, ze werken samen op het Dienstencentrum van Tot Heil des Volks aan de Oudezijds Voorburgwal in Amsterdam.

‘Ik zie in mijn collega’s de veelkleurigheid van

DE OOGST

Godâ&#x20AC;&#x2122;

Hij is (65), secuur en introvert, zij is (32), een tikje slordiger en extravert. Wat hen bindt? Ze werken samen op het Dienstencentrum van Tot Heil des Volks. Hij op de salarisadministratie, zij op personeelszaken. Hoe zien ze Jezus in elkaar? DE OOGST

Paul

‘Ik werk al meer dan 38 jaar voor Tot Heil des Volks, nu als salarisadministrateur, daarvoor ook in de boekhouding en ik heb – héél vroeger - ook nog meegeholpen in de schuldsanering van mensen in de drugsopvang. Ik werk regelmatig nauw samen met Margreet. We verschillen erg van elkaar, maar dat geeft niets. Margreet is echt een mensenmens, ik ben soms erg kritisch op technische dingetjes en dan zie ik het menselijke aspect wel eens

‘We hebben allemaal één drive: als je hier werkt, wil je Jezus dienen’

DE OOGST

over het hoofd. Daarom waardeer ik het erg dat Margreet dat menselijke aspect veel meer in zich heeft. Of ik me oud voel ten opzichte van haar? Nee hoor! Natuurlijk merk ik wel dat er een leeftijdsverschil is, in de manier van praten bijvoorbeeld. En ik vind dat de jonge generatie soms wat makkelijk is in bepaalde dingen. Ook zijn ze meer flexibel als het bijvoorbeeld gaat om werktijden. Ik kan dat niet en vind het prettig om op vaste tijden te werken. Vaak begin ik vroeg, dan kan ik ook vroeg naar huis. De ‘jongere’ werknemers zoals Margreet zijn daarin meer flexibel. Die gaan gerust eerder naar huis als er thuis wat speelt, dan doen ze ’s avonds de laptop nog even open.

Ik ben blij dat ik voor Tot Heil des Volks mag werken. Ik zie in mijn collega’s de veelkleurigheid van God. We zijn erg verschillend en ik zie ons als mooie, verschillende mensen, met ieder z’n eigen achtergrond en kerk of gemeente. Maar we hebben allemaal één drive: als je hier werkt, wil je Jezus dienen. Dat bindt samen.’

Margreet

‘Ik werk nu zes jaar voor Tot Heil des Volks als personeelsconsulent. Zes jaar voelt best lang, maar vergeleken bij Paul is het peanuts, haha! Omdat Paul hier al zolang werkt, is Paul voor mij en voor anderen echt een inhoudelijke vraagbaak. Hij weet inhoudelijk erg veel. In het begin kwam Paul wat intimiderend op me over. Hij werkt beneden en ik boven en dan kwam hij de trap op en dan dacht ik als jonkie: wat heb ik nu weer niet goed gedaan… Later heb

ik hem daarover gemaild en gaf ik aan dat ik me soms wat bezwaard voel ten opzichte van hem omdat ik soms wat slordig ben en hij juist erg punctueel is én ook nog eens heel veel weet. Ik kreeg direct een mail terug, geschreven met de nodige humor. Boodschap: hij nam me werkelijk niets kwalijk. Dat heeft veel openheid gegeven in onze werk relatie. Ik ken Paul als iemand die rustig is, goed kan luisteren en niet direct met een oordeel klaarstaat, maar weloverwogen z’n mening geeft en dat inhoudelijk heel sterk kan verwoorden. Als hij aan de beurt is bij onze dagopening, leer ik daar veel van. Wat ik van Jezus zie in Paul? Het is misschien raar om te zeggen, maar ik zie bijna een soort vaderlijkheid in Paul. Soms komt hij aan m’n bureau en zegt hij streng: “Margreet, hoe heb je dít nou weer precies bedoeld?” maar dan zie ik zijn ogen twinkelen, mooi vind ik dat. We zijn erg verschillend als collega’s, maar we proberen elkaar via Gods genade te zien. Natuurlijk mag je dan kritisch zijn op elkaar of elkaars werk, maar de basis is dan goed. We hebben uiteindelijk dezelfde mindset met elkaar: iedereen kiest er heel bewust voor om hier te werken. ◄

‘We zijn erg verschillend als collega’s, maar we proberen elkaar via Gods genade te zien’

DE OOGST

BIJBELSTUDIE / GERT HUTTEN

Ik ben het brood dat leven geeft (Johannes 6: 35)

Brood Nodig… Brood en Bijbel, dat zijn woorden die het werk van Tot Heil des Volks typeren. Onze oprichter, Jan de Liefde, ging in 1855 met onder zijn ene arm een brood en de ander een Bijbel de sloppenwijken in. Wat ons betreft zijn ze ook niet los verkrijgbaar, brood of Bijbel, evangelisatie of hulpverlening en woord of daad.

Veel mensen ervaren spanning tussen die twee. ‘Jullie doen wel aan hulpverlening maar jullie willen eigenlijk mensen bekeren’. Of: ‘Ik heb nu wel geholpen en liefde gegeven, maar niets gezegd over Jezus.’ De Bijbel kent die spanning niet. De Hebreeuwse taal kent zelfs een woord, dabar, voor woord en daad. Ik houd van die bekende uitspraak van Fransiscus van Assisi ‘Verkondig het Evangelie, desnoods met woorden’. Jezus zegt: ‘Laat je licht schijnen voor de mensen, opdat ze jullie goede daden zien en eer bewijzen aan jullie Vader in de hemel’ (Matt 5: 16). Spreek door je daden. Leren door te doen Ik geloof in de kracht van daden. Je leert niet door te denken, maar vooral door te doen. Als je gaat doen, blijft het geloof niet vaag of theoretisch. Je kunt bedenken dat honing zoet is. Je leert het pas echt door honing te proeven. Doen. Dat maakt het geloof praktisch. Oefen maar. ‘Practice’, zeggen de Engelsen dan. Een kleine daad, een een arm om de schouder, zegt soms meer dan duizend woorden. De weg tussen je hart en hoofd wordt wel de langste weg genoemd. Wat kunnen we gemakkelijk gevangen zitten in ons hoofd en hoofdchristenen zijn. Hoe wordt jouw hart geraakt? Door te doen. Reken maar dat je in je hart geraakt wordt als je een arme brood mag geven. Goed nieuws Tegelijkertijd geloof ik ook in de kracht van de Bijbel en van het woord. Gods Woord is een tweesnijdend zwaard dat heel diep doordringt en de diepste gedachten van je hart blootlegt. Ook een troostend woord of een woord van

DE OOGST

bemoediging kan veel verschil maken. Dat woord weet je te raken. God raakt je met Zijn woorden van liefde.

‘Wat kunnen we gemakkelijk gevangen zitten in ons hoofd en hoofdchristenen zijn. Hoe wordt jouw hart geraakt? Door te doen.’ Je kunt dat woord ook totaal verkeerd gebruiken als een moraalridder met een botte bijl. Lang niet altijd klinkt het Evangelie. Te vaak worden de verkeerde zoete broodjes gebakken. Welk nieuws verkondigen wij? Klinkt het goede nieuws? Heb jij het wel eens meegemaakt dat iemand die niet gelooft tot tranen toe bewogen is, omdat dat goede nieuws van redding als een bliksemschicht het hart weet te raken? Brood zijn Jezus gaat nog een stapje verder met zijn bekende woorden ‘Ik ben het brood’. ‘Ik ben het Woord’. Het woord is vlees geworden. In Jezus heeft God de daad bij het woord gevoegd. Jezus stelt zich steeds weer aan ons voor. ‘Ik ben… Ik ben het levende water. Ik ben de goede herder. Ik ben het brood.’ Het zijn ook vreemde uitspraken. Brood eet je en brood deel je uit maar wat is brood zijn? Brood eten (manna in de woestijn) staat voor leven in de Bijbel. Dat is Jezus’ claim. Jij hebt mij nodig, iedere dag, als een broodje, om te leven. Ik ben jouw leven. Ik ben het leven. Het leert je ook dat, net als bij Jezus, dat woord in jou

vlees mag worden. Geen mooie woorden alleen, maar daden. Brood uitdelen is niet alleen maar praktisch helpen. Jij mag net als Jezus brood zijn voor mensen. Jij mag leven geven door te zijn. Misschien is het grootste probleem van de mens wel dat wij vaak de grote afwezigen zijn. Jezus is. En als hij er is maakt dat verschil. Als het leven zelf bij de dood komt, moet de dood wijken. Zo mag jij ook verschil maken door te zijn. Breken Jezus geeft ons de opdracht om steeds brood en wijn te eten en te drinken. Doet dit tot mijn gedachtenis. Verkondig mijn dood totdat Ik kom. En Jezus neemt dan het brood, zegent het breekt het en deelt het uit. Henri Nouwen vertaalt dat op een fantastische manier door naar jou en mij. Zoals Jezus brood is zo mag jij ook brood zijn. Jezus neemt jou. Jij bent van Mij. Hij zegent jou. Jij bent Gods geliefde kind. Hij heeft welbehagen in jou. Hij breekt jou. Hij brengt je op je knieën en breekt iedere hoogmoed. Hij breekt je open zodat jij kunt bloeien. Vervolgens gaat Hij jou uitdelen aan mensen om jou heen.

‘God breekt je open zodat jij kunt bloeien. Vervolgens gaat Hij jou uitdelen aan mensen om jou heen.’ Rare Grieken Er komen Grieken in Israël. Zij hebben blijkbaar gehoord over die bijzondere Jezus. Zij willen Hem zien. Zij willen Hem ontmoeten (Johannes 12: 20-26). Wat een mooi verlangen. Filippus en Andreas rennen naar Jezus toe. ‘Jezus, er zijn Grieken die u willen zien’. Jezus reageert opmerkelijk. ‘De graankorrel moet eerst in de aarde vallen en sterven en dan zal hij veel vrucht dragen’. Hij vertelt vlak voor Zijn dood over Zijn dood. Als Ik sterf zal er heel veel vrucht komen. De velden zijn wit om te oogsten. Zo… nu weet je ook meteen waarom dit blad de Oogst heet. Jij bent broodnodig, om te helpen bij die Oogst. God zoekt arbeiders. Graankorrels Zo werkt dat met een graankorrel. Die stop je in de grond. De graankorrel breekt open en sterft. Er komen wortels aan. Het wordt een plantje. Het plantje groeit uit tot een halm met daaraan een aar met daarin de volle graankorrels. De boer oogst het graan. Van bakken vol graankorrels maakt hij meel om broden te bakken. En zo is de cirkel rond. Die hele beweging van openbreken, sterven, groeien, wortelschieten en vrucht dragen mag ook in jouw leven plaatsvinden, beste graankorrel. Brood en Bijbel, woord en daad, daar is geen spelt tussen te krijgen. Helemaal niet als je beseft dat jij net als Jezus brood mag zijn. ◄

COLUMN / MATTHIJS HOOGENBOOM

Volgers Op 2 januari moest ik al vroeg naar de Lidl. Mijn vrouw was ziek en het wc-papier was op. De winkel ademde een compleet andere sfeer dan voor het weekend. De champagne was vervangen door boeken van Sonja Bakker. De oliebollen door fitnessapparaten. Even later was ik bij de apotheek. Op de stoelen, waar je normaal kunt zitten om op je recept te wachten, stonden dozen. ‘Kerstboom onderkant’ zag ik op één zo’n doos staan. Een mevrouw schroefde takje voor takje de boom uit elkaar. Veel mensen halen op 2 januari opgelucht adem. ‘We hebben het weer gehad.’ Het heeft iets triests, dat opbergen van de kerstverlichting. Zeker omdat er nog twee donkere maanden voor de deur staan (we zijn al weer op de helft). Het is de keerzijde van de opgewonden sfeer begin december als de winkels vol liggen met lekkers en we massaal kerstbomen aan het optuigen zijn.

‘Wat we denken en voelen wordt voor een groot gedeelte bepaald door de wereld om ons heen: commercie en sociale media’ Oud en nieuw bestond voor mij dit jaar vooral uit babyvoeding en wasjes draaien. Hierdoor gingen de bijbehorende gevoelens grotendeels langs me heen. De vaak wat bedrukte, weemoedige sfeer van oudejaarsavond. De hooggespannen verwachtingen op nieuwjaarsmorgen. Ik vond het geen straf. In een loos moment (het leek wel een reflex) scrolde ik op Facebook even door een tijdlijn vol met fijne gedichten en geweldige wensen. O ja, dit ‘mis’ ik, dacht ik. Lekker dat je het ook langs je heen kunt laten gaan. We zijn ‘volgers’ geworden, zei Claudia de Breij in haar oudejaarsconference. Tot en met politici toe. Onze leiders volgen ons en stemmen daar hun beleid op af. Wat we denken en voelen wordt voor een groot gedeelte bepaald door de wereld om ons heen: commercie en sociale media. En met ‘wereld’ bedoel ik net zo goed de kerk. Niemand leidt meer. Iedereen volgt. En dat is een keuze. ◄

Matthijs woont met zijn gezin in Amsterdam-Noord. Op deze plek schrijft Matthijs over hun leven in de stad. FOTOGRAFIE: RUBEN TIMMAN

DE OOGST

MIJN VERHAAL / RONALD KOOPS, BEELD: MARGRIET ALBLAS

In de rubriek ‘Mijn Verhaal’ lezen we over persoonlijke verhalen van de hoop en vernieuwing die alleen de Here Jezus kan geven. Deze keer: Amanda Aartse Tuijn.

‘Er kwam licht in m’n leven!’ Jarenlang werd het leven van Amanda (30) geblokkeerd door angst: de angst om nooit goed genoeg te zijn. Het resulteerde in extreem perfectionisme, weinig energie en aanhoudende depres sies. Totdat het licht in haar leven aanging. Dit is haar verhaal.

‘Ik ben net dertig en eigenlijk voelt het alsof m’n leven pas net echt begonnen is. Nu ik in mijn kracht sta en dus niet langer geremd word door angst, ontdek ik eindelijk mijn mogelijkheden en wat ik wil, namelijk andere hoogsensitieve mensen helpen om van klacht naar kracht te gaan. Maar die lust in het leven was lange tijd ver te zoeken. Als kind was ik een streber en een perfectionist. Ik heb keihard gewerkt om met mooie cijfers te slagen voor het atheneum. Dat lukte ook, maar ik was wel uitgeput. Ik startte nog een hbo-opleiding, waar ik na vier maanden moest afhaken. Ik was op.

DE OOGST

Achteraf denk ik dat het te maken heeft gehad met mijn hooggevoeligheid, die me onzeker maakte, in combinatie met mijn jeugd. Mijn ouders hadden nogal wat te stellen met mijn broer. Ik vond dat vreselijk voor hun. Dus besloot ik op heel jonge leeftijd al om te proberen dat te compenseren. Ik wilde een soort ‘modelkind’ zijn. Daardoor heb ik onbewust een overlevingsmechanisme ontwikkelt, waarbij boosheid en verdriet niet werden toegelaten. Maar toen mijn broer op z’n 21ste uit huis ging – ik was toen net klaar met de middelbare school – ging mijn overlevingsmechanisme uit en begon mijn problematiek. De meeste meiden zijn rond hun achttiende in de bloei van hun leven, maar ik had bitter weinig energie, buikpijn en was het grootste deel van de dag misselijk. Die misselijkheid zorgde voor angst om te eten en zo ontwikkelde ik een eetstoornis. Verder had ik een zeer laag zelfbeeld en had ik te maken met aanhoudende depressies. Jarenlang ben ik in therapie geweest. Als een ui werd ik afgepeld en uiteindelijk werd gezegd dat ik niet mocht rekenen op genezing, want dat was onmogelijk...

Ik moest leren accepteren dat ik nou eenmaal een onzekere, minderwaardige kern had. Ik vond dit heel moeilijk. Het was heel erg donker in mijn leven. Ik voelde me anders en minder dan anderen en ook een relatie kon ik niet aan. Bij elke relatie ging ik steeds opnieuw gewenst gedrag vertonen zoals pleasen en raakte ik mezelf kwijt.

‘Wat ik nooit had verwacht ooit mee te zullen maken gebeurde: mijn onzekere, gebroken kern werd geheeld’ Na jaren van depressie en eenzaamheid, leerde ik begin 2015 een christelijke jongen kennen. Ik ben zelf niet christelijk opgevoed, dus het was nieuw voor me. Hij was anders dan andere jongens uit mijn omgeving. Bij hem mocht ik zijn wie ik was, hij voelde vertrouwd en hij had een bepaalde vrede over zich. Het feit dat hij zo stevig in het leven stond inspireerde me, want ik wankelde al bij het minste.

‘De genezing die geen arts of therapeut kon brengen, werd door God gegeven, wat een wonder’ Al snel besloot ik een Alphacursus te volgen, om beter mee te kunnen praten over het geloof. Het verhaal van Jezus greep me zo aan, dat dit het begin werd van mijn zoektocht naar God. Mijn vriend was inmiddels naar Dubai verhuisd voor werk, maar ik bleef naar de kerk gaan. Er groeide ondertussen een prachtige vriendschap met Emmy, die ik had leren kennen als een van de gespreksleiders van de Alpha. Zij begeleidde mij als een soort mentor. Ik ben haar en God daar heel dankbaar voor. Helaas kwam de relatie met mijn vriend in zwaar weer terecht en liep het begin 2016 stuk. Iedereen om mij heen hield z’n hart vast voor de depressie waar ik waarschijnlijk weer in zou belanden. En ik zelf ook, maar het ging anders! Waar ik bedacht had eens rustig te gaan kijken wat het geloof voor mij betekende, ging God al Zijn weg met mij. Ik voelde me gedragen, vredig. En wat ik nooit had verwacht ooit mee te zullen maken gebeurde: mijn onzekere, gebroken kern werd geheeld. Gods liefde heeft de angst uit mijn hart verdreven en daarmee ook een groot deel van mijn klachten. De genezing die geen arts of therapeut kon brengen, werd door God gegeven. Wat een wonder... Zo kwam ik tot geloof en ontstond bij mij het verlangen om gedoopt te worden. Ik ben zo blij dat m’n ex vriend Rients me het goede nieuws bracht, waardoor er licht kwam in m’n leven. En dat wil ik graag doorgeven. Eeuwig dankbaar ben ik. ◄

Op Facebook vertelt Amanda op ons verzoek wat de kerk vandaag de dag voor haar betekent. Ook kun je daar YouTube-filmpjes vinden van het getuigenis dat Amanda gaf toen ze vorig jaar gedoopt werd.

DE OOGST

THEMA

MATTHIJS HOOGENBOOM , BEELD: PAULINE MELLEMA

Ieder mens heeft behoefte aan tandpasta Een waardige plek voor mensen in armoede – dat wil de ‘Sociale Kruidenier’ zijn. ‘Waarom zouden mensen die in armoede leven niet een winkel mogen hebben met basisar tikelen voor een sociale prijs in plaats van ze het voedsel te geven dat overblijft?’ vraagt Jessie Verhave, projectleider van de winkel zich af. Er wordt in de winkel niet geëvangeliseerd. ‘Daar zijn de problemen van mensen te ingewikkeld voor.’

In het monumentale pand van de Protestantse Diaconie aan de Nieuwe Herengracht in Amsterdam opende vorig jaar de ‘Sociale Kruidenier’. Hier kunnen mensen die afhankelijk zijn van de voedselbank hun boodschappen doen tegen een gereduceerde prijs en bijvoorbeeld non-food producten inslaan die je bij de voedselbank niet krijgt. Daarnaast is het een ontmoetingsplek en worden er activiteiten georganiseerd die mensen helpen hun bestaan weer op orde te krijgen. Jessie Verhave studeerde gezondheidswetenschappen en had een kantoorbaan bij een gezondheidsorganisatie, maar wilde graag praktisch bezig zijn. ‘Het is pionieren met je voeten in de modder. Die combinatie vind ik heel erg leuk.’

DE OOGST

Wat is jouw motivatie om hier te willen werken? ‘Omzien naar een ander die het minder heeft is er door mijn christelijke opvoeding met de paplepel ingegoten. Het mooie van deze plek vind ik dat iemand hier niet als kansloze hulpvrager wordt neergezet, maar als klant. Je gaat er vanuit dat iemand, net als jij, kwaliteiten en kracht heeft om uit een rottige situatie te komen. Dus niet: jij bent zielig, dus ik ga jou helpen, maar: jij bent een mens, net als ik en jij hebt vast ook behoefte aan tandpasta en wasmiddel. Dan gaan we dat voor je regelen. Dat zien we terug bij de klanten. Ze vinden de sfeer prettig, tussen personeel en klanten en tussen de klanten onderling. Er wordt niet gegraaid; je kijkt bewust wat je wilt kopen. Daardoor ontstaat een relaxte sfeer.’

Is de drempel hier lager dan bij de voedselbank? ‘Wij werken met klanten van de voedselbank. Mensen zijn die drempel dus al over gegaan. Ik weet wel dat dit heel zwaar is voor mensen. Als mensen horen over de sociale kruidenier dan hebben ze zoiets van “nou, dat wil ik wel”. Het is ten slotte gewoon een winkel en iedereen gaat naar de winkel.’

We zijn hier omdat we denken dat mensen deze plek verdienen en niet omdat we een geheime agenda hebben Zijn er op andere plekken soortgelijke initiatieven en zou de sociale kruidenier kunnen functioneren in plaats van de voedselbank? ‘Er zijn in Amsterdam wel voedselbanken met een soort winkeltje ernaast, maar dat is wel net weer anders. Wij zijn wij de eerste in Amsterdam die op deze manier werken. Het concept komt uit België. Daar werken ze al ruim tien jaar op deze manier en is het een alternatief voor de voedselbank. Ook in Almere en Helmond zijn soortgelijke winkels. Misschien is het in de verre toekomst te combineren met de voedselbank. Wij hebben ervoor gekozen dit te starten als experiment en het aan te laten sluiten op hoe het in Amsterdam is geregeld met voedselbanken. Daarnaast bouwen we aan een netwerk zodat je kunt laten zien dat het toekomst heeft. Ik geloof er in dat we hier in de toekomst meer van gaan horen.’ Heeft de winkel ook een sociale functie? ‘Absoluut. We profileren ons als winkel én ontmoetingsplek. Veel mensen zitten door hun ingewikkelde financiële situatie in een sociaal isolement. De vrijwilligers zijn er niet alleen voor de kassa, maar vooral voor het sociale aspect. We zetten de winkel in als een middel om mensen te ontmoeten en ze te activeren om aan trainingen en workshops deel te nemen. Op woensdagmiddag hebben we bijvoorbeeld het financieel café “Grip op je geld”. Dat is een inloopspreekuur waar je kunt aanschuiven met je brief of vraag. Daarnaast bieden we de “Op eigen kracht training” aan: een cursus gericht op zelfredzaamheid en sociaal contact tussen mensen die in armoede leven In ruil voor deelname krijgen mensen extra winkeltegoed. Zo stimuleren we ze om deel te nemen.’

Tussen de Nieuwe Heren- en Keizersgracht, achter de Hermitage, staan de monumentale panden van de Protestantse Kerk Amsterdam (PKA). Talloze maatschappelijke organisaties vinden hier een plek. Tussen de gebouwen in ligt de Hoftuin met in het midden een theehuis; een oase van rust in de stad. Diaconie.org

Deze winkel is geïnitieerd door de Protestantse Diaconie. Vind jij dit een taak van de kerk of zou de overheid het moeten doen? ‘De diaconie heeft dit project opgezet omdat zij vinden dat het er eigenlijk zou moeten zijn. Op een gegeven moment laten ze het ook weer los. Natuurlijk is omzien naar de ander een taak van diaconie. De overheid maakt het helaas heel veel mensen erg moeilijk en dat is schrijnend. We stellen dat hiermee ook aan de kaak en hopen dat de overheid daar iets mee doet. Wij laten zien dat het kan.’ Evangeliseren jullie onder klanten? ‘Het evangelie is onze inspiratiebron, maar het doel is niet klanten te overtuigen van een bepaalde geloofsovertuiging. Ik geloof erin dat ik het goede van het christelijk geloof kan laten zien in mijn werk. Mensen die hier aan tafel zitten hebben zo’n waslijst aan ingewikkelde dingen dat ik niet tegen ze wil zeggen: “Geloof in Jezus, dan komt het allemaal goed.” Zo simpel is het niet. Ik heb genoeg meegemaakt om te weten dat geloof niet altijd de oplossing is. Je moet ook gewoon aan de slag. Eigen verantwoordelijkheid vind ik heel belangrijk. Voor deze mensen is het heel belangrijk dat er rust komt in hun leven en dat ze hun waardigheid terugkrijgen. Dat is voor mij ook de kracht van het evangelie. Dat geeft mij de rust om die plek voor deze mensen te creëren. Ik zal het nooit als voorwaarde stellen om hier te zijn. Ik vind dat mensen hier bij voorbaat welkom zijn.’ En stel dat iemand er naar vraagt? ‘Dan zou ik daar altijd eerlijk in zijn, dat is iets heel anders. Alle klanten weten dat dit opgezet is vanuit een kerkelijke organisatie. We zijn heel transparant in wie we zijn en wat we doen. Dat vind ik heel belangrijk, maar bescheidenheid net zo goed. We zijn hier omdat we denken dat mensen deze plek verdienen en niet omdat we een geheime agenda hebben.’ ◄

DE OOGST

RECENSIES / REDACTIE MATTHIJS HOOGENBOOM

Online ‘Wij zijn online van voor de geboorte tot na de dood. Uitloggen is een illusie. Daar moeten we ons dringend op bezinnen.’ Hiermee introduceert Katleen Gabriels, dokter in de Wijsbegeerte en Moraalwetenschappen aan de Vrije Universiteit van Brussel en gespecialiseerd in media- en computerethiek, haar boek ‘Onlife’ op een trefzekere manier. In hoeverre bepaalt de digitale wereld ons leven? Gabriels erkent dat de digitale revolutie een brede waaier aan mogelijkheden, informatie en kennis heeft opgeleverd. Mens en technologie zijn met elkaar verweven en technische ontwikkelingen maken deel uit van ons mens-zijn. Technologie is echter nooit neutraal: mensen beïnvloeden technische ontwikkelingen, maar diezelfde technologie beïnvloedt tegelijkertijd het menselijk denken en gedrag, onze waarden en normen. De digitalisering van de samenleving stelt ‘essentiële waarden als menselijke vrijheid, zelfstandigheid en waardigheid op de proef’. De auteur ageert tegen de leus dat ‘als je niets hebt te verbergen, je dan ook niets te vrezen hebt’. In een wereld waarin mensen en dingen steeds meer met elkaar verbonden raken, kunnen we het ons niet permitteren naïef te zijn. Digitale ontwikkelingen als het internet der dingen en de even winstgevende als diffuse handel in big data leidt tot een alles registrerende maatschappij, waarin hele mensenlevens worden vastgelegd in datasets. ‘Slimme, met elkaar verbonden toestellen in huis

Bij alle drie de schrijvers heb ik in de schoolbanken gezeten en naar alle drie kun je maar beter goed luisteren: ze hebben iets te vertellen. En Lewis, die moet je gelezen hebben of anders gaan lezen. Dit boekje is daarbij een steuntje in de rug. / Matthijs Hoogenboom

DE OOGST

zorgen ervoor dat bedrijven gewoon kunnen meekijken, waardoor je huis in de traditionele betekenis daarvan niet langer de afgescheiden privéruimte is. Je bezit de toestellen misschien wel, maar daarom niet alle data die er door gegenereerd wordt.’ We zijn terechtgekomen in een onlife-samenleving, waarin sprake is van een ‘totale verwevenheid van online- en offline-ervaringen’. Veel aandacht besteedt Gabriels aan de (ethische) gevolgen van deze voortdurende digitale verbondenheid, zoals de goudkoorts van dataverzamelaars, de cultuur van het ik, het verlies van privacy, onlinekwakzalverij, gamification, voortdurend gemonitorde kinderen en bijdehante marketeers. ‘Onlife’ verheldert en confronteert. Tijdens het lezen betrapte ik me regelmatig op gevoelens van herkenning en onbehagen. Gabriels besluit met een pleidooi voor ‘een wenselijk onlifeleven [dat] is gestoeld op een ethisch fundament dat centrale waarden zoals privacy, rechtvaardigheid en autonomie beschermt.’ Deze wake-up call verdient een breed lezerspubliek! / Matthijs Guijt

Onlife - Hoe de digitale wereld je leven bepaalt Katleen Gabriels | Uitgeverij Lannoo € 22,50

Het venster in de tuinmuur – C.S. Lewis als wetenschapper, apologeet en romancier | Tom Hage, Ewald Mackay en Johan van Wijk | Uitgeverij de Banier | € 9,95

Vorig jaar in het Engels verschenen en nu ook een prachtige Nederlandse versie door uitgeverij Van Wijnen: ‘Psalmendagboek’ van Tim en Kathy Keller. Er zijn veel mooie liederen geschreven, maar tegen de psalmen kunnen ze niet op. In de inleiding worden het boek van de Psalmen een ‘medicijnkast’ genoemd. Ze zouden wel eens een probaat middel kunnen zijn tegen angst en ongeloof. Hoe? Doordat ze ons God laten zien, ‘niet zoals we zouden willen of hopen, maar zoals Hij zichzelf werkelijk openbaart’. ‘Ze zijn geschreven om gedaan en niet slechts gelezen te worden.’ Daar helpt dit boek je bij met korte stukjes waar je op moet kauwen. Ik zie er naar uit het komende jaar. Gauw kopen nu het jaar nog jong is! / Matthijs Hoogenboom

Psalmendagboek – Een jaar lang leven met de liederen van Jezus | Tim en Kathy Keller Uitgeverij Van Wijnen | € 19,95

Met deze ‘Gids van Joods erfgoed’ heb je echt een goudmijn in handen. Om erachter te komen hoe groot het stempel is dat de Joodse gemeenschap op onze cultuur heeft gedrukt, kun je natuurlijk meedoen met één van onze wandelingen door Amsterdam (ontmoetamsterdamanders.nl). Maar ook in Assen, Nijkerk en Monnickendam zijn sporen te ontdekken. De gids is wat dik om mee te nemen als je een wandeling gaat maken, maar een paar kopietjes meenemen kan natuurlijk wel. Gegarandeerd een leerzame dag! / Matthijs Hoogenboom

Gids van Joods erfgoed in Nederland | Jan Stoutenbeek en Paul Vigeveno | Uitgeverij Bas Lubberhuizen | € 39,99

Het is een beetje trendy: kloosters en zo. Maar je kunt er zeker van leren. De omgang van monniken met de Schrift bijvoorbeeld, al eens een lectio divina geprobeerd? Rust en ritme zouden zomaar een medicijn kunnen zijn voor ons opgejaagde mensen. Een inspirerend boekje dat smaakt naar meer. / Matthijs Hoogenboom

Kloostergang – Leven op het ritme van de stilte (diverse schrijvers) Uitgeverij Boekencentrum | € 8,90 Wat is de overeenkomst tussen Claudia de Breij en de paus? Beiden riepen ze aan het begin van 2017 op tot barmhartigheid als antwoord op geweld en polarisatie. Alderliesten heeft een boeiend boekje geschreven over de ‘zeven werken van barmhartigheid’. Hij legt uit en geeft praktische handreikingen. Het boekje is verrijkt met mooie schilderijen van de Meester van Alkmaar en prachtige citaten van Bonhoeffer. / Matthijs Hoogenboom

Barmhartig leven | Arthur Alderliesten Uitgeverij Buijten en Schipperheijn € 11,50 Dit is geen boek voor de luie stoel, maar wel heel geschikt om je even terug te trekken en te bezinnen op de tijd waarin je leeft. Al lezend kon ik steeds meer dingen plaatsen en ging ik ontwikkelingen begrijpen. Boeiend is het hoofdstuk waarin Bart Wallet inzicht geeft in hoe het Joodse volk in de diaspora met traditie om gaat. In het slothoofdstuk geeft Herman Oevermans een duidelijke en concrete richtingwijzer. / Matthijs Hoogenboom

Traditie in transitie – De plaats van tradities in een veranderende wereld Jordi van Kleeff en Johanneke Met horst (redactie) | Uitgeverij Buijten en Schipperheijn | € 19,50 ‘Vreugde van mijn hart’, zo heet het nieuwe album van de band Sela. Sinds 2003 heeft deze interkerkelijke muziekgroep elf albums gemaakt, zowel live als in de studio, met bijna altijd nieuwe, door Sela geschreven liederen, ‘voor de kerk van nu’, zoals de band het zelf omschrijft. Het nieuwe (studio)album past wat dat betreft heel goed in deze missie. Maar liefst zestien liederen zijn opgenomen met thema’s als eenheid (Laat ons samen één zijn), werk (Gebed voor de werkdag), hemelvaart (Heer, we kijken omhoog) en wederkomst (Maranatha). De muziek is zoals we dat gewend zijn van Sela: loepzuivere zangpartijen, bezielde muziek, zowel ingetogen (Bid met Mij) als jubelend (Hemelse Gave). Kortom: opnieuw een erg gevarieerd studioalbum met nieuwe liederen voor de kerk van nu. / Ronald Koops

COLUMN / ARIE DE ROVER

A.D. Vraag aan een willekeurige Nederlander waar de letters A.D. voor staan en de meerderheid refereert aan het Algemeen Dagblad. De marketingmachine van deze krant blijkt succesvoller dan de historische kracht van Anno Domini. Niet alleen de betekenis van deze eeuwenoude term is vergeten, ook de waarde ervan is uitgehold. Het ‘jaar des Heren’ hoort voor velen bij een onderontwikkelde cultuur waarin de mensen nog zo achterlijk waren dat ze in een Heer moesten geloven om het leven te begrijpen. Dat is achterhaald. De mens van nu is ontwikkeld en vooral vrijmachtig. Dat laatste betekent dat we niemand boven ons dulden. We leven nu in A.P., Anno Populi: het jaar des volks. Op 20 januari is de machtigste leider op aarde, p resident Trump, beëdigd. Deze populistische hoogwaardigheidsbekleder bezigt de stoere taal van de gemiddelde mannenkleedkamer en beheerst de moderne technologie om zijn decreten te communiceren. In emotioneel beladen berichtjes van maximaal 145 tekens weet hij zijn volk (en de grootste legermacht ter wereld?) te mennen. Als het mannelijke testosteron ook een maandelijkse cyclus kent dan gaan we op wereldschaal nog wat beleven.

‘Donald Trump bezigt de stoere taal van de gemiddelde mannenkleedkamer en beheerst de moderne technologie om zijn decreten te communiceren’ In Nederland is dezelfde trend merkbaar. Binnenkort lijkt er geregeerd te worden per referenda. De volkswil is wet. Of dat tot heil des volks is, waag ik te betwijfelen. En de Heer zelf? Wat zou Hij ervan vinden dat Hij zo wordt afgeschreven? Toen de oude profeet Samuël Hem verbijsterd aansprak omdat het volk, tegen Samuëls advies in, om een koning vroeg, zei God dat hij dat moest toestaan. God was het inmiddels gewend dat Zijn volk Hem verwierp en daarom liever een koning naar keuze wilde. Daarin lijkt God niet veranderd. Als een echte Vader gunt hij Zijn puberale kinderen hun stoer- en eigenwijsheid. Ondertussen mest Hij het kalf voor het moment waarop ze met hangende pootjes terugkomen.◄

Arie de Rover is coach.

FOTO: ELISBETH ISMAIL

Uitgeverij: Ecovata, EGP313, € 16,50 DE OOGST

COLUMN / NIESKE SELLES

Eigen kinderen?

OOGST MAART

Vooruitblik

We zitten samen op de bank en ik lees hem voor. Onze negenjarige pleegzoon. Het boek gaat over een jongen die naarmate hij ouder wordt steeds meer op zijn vader gaat lijken. Ik zie ons boefje denken. Maar hij zegt niets. Als we ’s middags in het bos zijn, wil hij op de foto met mijn man. Ze omarmen elkaar en houden allebei de voet op de bal. Meteen na het maken van de foto komt onze kanjer naast me staan, om samen op het schermpje van de telefoon te kijken hoe de foto geworden is. Hij krijgt een big smile op zijn gezicht. Zijn ogen stralen. ‘Pap, ik ga steeds meer op je lijken!’ roept hij uit. De andere kinderen komen erbij staan. Ze willen de foto ook zien. ‘Groepsknuffel!’, roept er één. We houden elkaar vast. Alle zeven. Het zijn de koestermomenten die altijd te kort duren.

‘Zijn ogen stralen. “Pap, ik ga steeds meer op je lijken!” roept hij uit’ Ik realiseer me dat we één gezin zijn geworden, ondanks dat we kinderen hebben uit vier ouderparen. We horen bij elkaar, samen gebracht door onze God. Hij is boven ons om ons te beschermen. Hij loopt naast ons om ons bij de hand te nemen. Hij is achter ons en Hij gaat voor ons uit om ons de goede keuzes te laten maken en Hij is onder ons om ons te dragen als het moeilijk is. Wat een kracht geeft deze wetenschap. Wat een blijdschap geeft dit besef. Ik weet dat onze jongste drie kinderen niet van ons zijn. Maar geldt dat eigenlijk ook niet voor onze twee ‘eigen’ oudste boys? Vijf kinderen kregen wij te leen van God. Om ze op te voeden tot eer van hun Schepper. Zoals onze pleegzoon ernaar verlangt om op ons te lijken, wil ik zo graag op Hem lijken. Mijn Hemelse Vader. Ik kijk omhoog en bid. ‘Help mij Vader, om Uw licht en liefde te weerspiegelen naar onze kinderen én hun ouders.’ ◄

Nieske Selles werkte jarenlang in het basisonderwijs. Nu is ze in de eerste plaats thuismoeder. Daarnaast spreekt en schrijft ze over geloofsopvoeding en pleegzorg. Zie ook: nieskeselles.nl

DE OOGST

‘Jezus is liefde en de belangrijkste woorden uit het Evangelie zijn: houd van elkaar. Dat is het christelijk geloof in de diepste essentie.’

Dit is een uitspraak van een van onze cleaners van de Shelter die daar tot vernieuwd geloof kwam. Onze cleaners, andere cliënten en vrij willigers zijn auteurs van een bijzonder Veertigdagendagboek dat volgende keer als maartnummer van de Oogst verschijnt. U krijgt als abonnee dit dagboek in uw bus, maar u kunt ook 1 exemplaar gratis weggeven! Hoe? Zie de achterpagina van deze Oogst!

Wilt u De Oogst ook lezen? Neem dan nu een abonnement of een gratis proefabonnement op De Oogst! Info: www.deoogst.nl of bel ons: 020-3446310.

TOT HEIL DES VOLKS

ADRESSEN, GIFTEN EN TESTAMENT

Tot Heil des Volks

Waypoint Urk

Dank voor uw steun

O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 020 420 2394 info@totheildesvolks.nl www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.

Verslavingzorg en preventie Vliestroom 9, 8321 EG Urk 0527 690 073 info@waypoint-urk.nl www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk

Onder dank ontvingen wij in december 2016 de volgende giften:

De Shelter Youth Hostel Ministry info@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org www.shelterhostelamsterdam.com facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams The Shelter City Barndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam 020 625 3230 020 623 2282 city@shelter.nl The Shelter Jordan Bloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam 020 624 4717 020 627 6137 jordan@shelter.nl

Scharlaken Koord Straatwerk, preventie en hulpverlening rond prostitutie Barndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam 020 622 6897 020 330 2224 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys Preventiewerk 020 626 0845 info@bewareofloverboys.nl www.preventiescharlakenkoord.nl facebook.com/scharlakenkoord Second Step Tweedehandskleding en accessoires Willemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam 020 622 6897 secondstep@thdv.nl www.secondstepshop.nl

CHAP Christelijke hulpverlening bij seksverslaving Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 420 9203 info@chap-nederland.nl www.chap-nederland.nl www.benikseksverslaafd.n Zowel Different als Chap hebben ook kantoren in Rotterdam, Amersfoort, Meppel en Goes.

Different Christelijke hulpverlening rond s eksuele identiteit en relaties Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 625 6797 info@different.nl www.different.nl

Kringloop Waypoint Vliestroom 21, 8321 EG Urk 0527 239 924 kringloop@waypoint-urk.nl www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint

Waypoint Kampen Verslavingszorg en preventie Boven Nieuwstraat 105-1, 8261 HC Kampen 038 331 6660 info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl facebook.com/waypointkampen twitter.com/waypoint_kampen twitter.com/thecapekampen Winkel Waypoint Kampen Tweedehandskleding en accessoires Oudestraat 136, Kampen info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl

Waypoint Twenterand Verslavingzorg & preventie Amerikalaan 3, 7681 NB, Vroomshoop 0546 714 056 info@waypoint-twenterand.nl www.waypoint-twenterand.nl facebook.com/Waypoint-Twenterand

De Sikkenberg Christelijk recreatiepark Sikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde 0599 661 144 info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg

AHA Dagopvang voor dak- en thuislozen O.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam 06 19493693 info@aha-dagopvang.nl www.aha-dagopvang.nl

De Bewaarschool Buurtgericht kinderwerk O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@debewaarschool.nl www.debewaarschool.nl

Amsterdammers helpen Amsterdammers 4.755,22 Different 1.171,54 Bewaarschool - Het Fort 3.625,00 Habakuk 145,00 CHAP 307,50 Kinderwerk “De bewaarschool” 242,90 Kinderwerk – Replay 5,00 De Oogst 122,00 Scharlaken Koord Amsterdam 26.882,10 Scharlaken Koord Nederland 1.183,50 Winkel Scharlaken Koord 185,00 Algemeen 110.169,02 The Shelter City 10,00 Waypoint Kampen 2.839,67 Waypoint Twenterand 125,00 Waypoint Urk 21.117,87 Youth Hostel Ministry 420,00 ---------TOTAAL: € 173.306,32 ----------

Testament en giften Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken? De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam. De stichting bezit rechtsgeldigheid en is ingeschreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233. Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBIverklaring. Giften en abonnementsbetalingen b uiten Europa ABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, Amsterdam IBAN code: NL38ABNA0466785992 BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden) Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen w orden ontleend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.

De Wandelende Tak Stadswandelingen en fietstochten in (de regio) Amsterdam O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs

U vindt ons op sociale media DE OOGST

speciale editie

40 dagen van de straat Dagboek voor de veertigdagentijd met ref lecties van daklozen, prostituees en verslaafden.

Geef het Veertigdagendagboek van Tot Heil des Volks gratis weg! Op 1 maart 2017 begint de veertigdagentijd. Het maartnummer van de Oogst verschijnt daarom in de vorm van een bijzonder veertigdagendagboek met de titel ‘Van de straat’, geschreven door cliënten en vrijwilligers van Tot Heil des Volks. Als abonnee krijgt u dit bijzondere maartnummer van de Oogst automatisch thuisgestuurd. Maar u kunt ook iemand anders blij maken door dit bijzondere dagboek van de Oogst eenmalig gratis weg te geven! Doe dit snel, want dit aanbod loopt tot 17 februari en op = op. Ga naar totheildesvolks.nl/ 40dagencadeau of bel 020 - 344 63 10.

Jezus zegt: ‘Ik ben het brood dat leven geeft. Wie bij Mij komt zal geen honger meer hebben, en wie in Mij gelooft zal nooit meer dorst hebben.’ Johannes 6:35 36

DE OOGST