distrangka YANO ‘15
Para sa mga estudyanteng nakulong sa pasibong sistema.
YANO Ang opisyal na Literary Folio ng the Collegiate Headlight, ang opisyal na papel pampahayagan ng mga mag-aaral ng Unibersidad ng Timog-Silangang Pilipinas. Lahat ng nilalaman ng folio na ito ay mga orihinal na likha ng mga manunulat at artista. Walang bahagi sa librong ito ang maaaring sipiin o ilimbag sa ano mang paraan nang walang nakasulat na pahintulot mula sa may akda. Kasapi:
College Editors Guild of the Philippines (CEGP) USeP - Campus Writers’ Guild (USeP-CWG)
thecolhead.usep@gmail.com www.facebook.com/colheadofficial collegiateheadlight.wordpress.com issuu.com/thecollegiateheadlight Estilo ng titik sa pamagat: Albertshal Typewriter Estilo ng titik sa katawan: High Tower Inilimabag ang folio na ito noong Marso 2015 ng Midtown Printing Company, Inc. Tomo 46, Bilang 9 Karapatang-ari Š 2015
DIS {pref.) - indicating reversal; removal or release
|
TRANGKA {n.) - lock
D STRANGKA {V.} - to unlock the mystery behind passivity.
YANO 2015
Mensahe mula sa Punong Patnugot
H
…dilat ang mga mata sa bawat salita, …isang oyayi ng bulok na sistema… …at napaos ang tinig ng naghaharing uri... ...dahil sa distrangka...
indi madali ang kinakaharap ng publikasyong The Collegiate Headlight. Hindi madali ang mamahala ng organisasyon na ang tanging ninanais ay ang pukawin ang pag-iisip ng mga pasibong estudyante. Hindi madali, dahil na rin sa patuloy na opresyon sa loob ng unibersidad. Ang tanging nalikom na pera ng publikasyon ay hindi sapat sa paglimbag ng sobra limang libong kopya kasabay ng pagiging ‘opsyonal’ sa pagbayad sa publikasyon sa halagang P55 tuwing enrolment. At sa bawat release ng publikasyon ay samo’t saring posisyon nito na nakatihaya sa oval, pinapandong kapag papalakas na ang ulan, pamaypay sa init na silid-aralan, panlagay na disenyo sa portfolio at kahit pambalot ng tuyo at kung ano-ano pang bagay. Ngunit dahil naimbento ang salitang ‘serbisyo’, naging mas mapusok kami sa paglalahad ng katotohanan. Bago ko naisulat ang mensaheng ito, nagpulong kami at nag-isip para sa tema ng YANO na aangkop ngayong taon. Kaya inihahandog namin ang DISTRANGKA. Ito ay binubuo ng mga tula, dibuho, maikling kwento, computer generated image (CGI) at larawan na ibinahagi ng bawat USePian na tinalo ang deadline ng pagpasa. Bawat kathang inyong mababasa sa foliong ito ay sumisimbolo sa siklo ng paghihirap at pang-aalipusta sa ating lipunan. Bawat pahina ay salamin sa iba’t-ibang anggulo ng dagok sa buhay. Iniaalay namin ang proyektong ito sa lahat ng USePians nakasama namin pagbibigkis ng mga ideyang gumapos sa bawat hibla ng isip. Isang taon ng pagkukumpol ng mga salitang inaagos ng musika at isang taon ng pagdaloy ng natatanging katha. Ilang taon na nang pinagsamantalahan ng mga langaw ang bangkay ng inalipustang mamamayan… Ilang taon na nang hinintay natin ang pag-asa… Patuloy pa rin ang mga luha… Kaya panahon na para sa distrangka. Para sa kapwa ko Headlighter at sa mga kontribyutor,
CHEDELYN GEE S. TABALBA Punong Patnugot
i
Pauna K
inakalawang na ang kadenang pumupulupot sa lupang tila tigang na rin. Kababakasan ng mga sugat ang mga katawang pagal sa pagkakaalipin. Nakaukit na ang mga pasang kahit bibig ay nasakop na rin. Bukas ang mga mata ngunit sarado ang puso’t isipan. Nakausli ang sandata ngunit takot humarap at lumaban. Nananatiling talunan kahit kayang kumilos at kumawala. Ang pagkakagapos ng tao sa sistemang pasibo ay hindi epekto ng kamang-mangan. Mas naaangkop isipin na resulta ito ng katamaran ng taong magpumiglas at kumalas. Ang pagiging kontento sa mapanlinlang na buhay ay indikasyon na mabuway ang tapang ng tao dahil kaya itong lamunin ng mga katagang mapang-akit sa pandinig. Walang silbi ang paghihintay sa pagbabago. Kailangan lamang buksan ang mga mata at gumising sa panibagong umaga. Hindi nagtatago ang sagot, lagi itong bukas sa mga taong marunong magtanong. Walang misteryo, sadyang duwag lang ang tao sa katotohanan kahit handa itong magpa-angkin anong oras man.
Niyakap ang karuwagan Gising ngunit tulog sa panaginip Bilanggo ng kaalaman at paniniwala Ngunit malaya sa pag-iisip Nawa’y sa pagbubukas ng bagong pahina ng tomong ito ay sabay ding mamumulat ang lahat ng mag-aaral ng institusyong ito, pati na rin ang lahat ng kabataang nasadlak sa kabulaanan. Hindi kailangan magsayang ng panahon kung alam mong hawak mo lang ang susi. Sumabay sa pagkalas. Pihitin ang kasinungalingan tungo sa pagpupunyagi ng katotohanan. Kumalag para sa DISTRANGKA!
SUNSHINE C. ANGCOS Patnugot sa Literatura
ii
Talaan ng Nilalaman Daan Pabalik
Virnabe T. Pelias, p. 2
Gapos ng Tinakala Alfred Torre, p. 3
Semestral Break
Edmund A. Narra, p. 12
Choice
Nathaniel Jan P. Vivero, p. 13
When It Rains
Louie B. Bahay, p. 4
Patrick M. Ariate, p. 14
Musikang Klasiko
One-legged Gannet
Patrick M. Ariate, p. 5
Sa Lilim ang Dahon ng Saging Raymund A. Cabrera, p. 7
Insidious
Archieval A. Espolong, p. 8
Tainted
Katrina O. Quizan, p. 9
Sight Seeing
Justin Vikka A. Tevar, p. 10
Sweetest Paradox Virnabe T. Pelias, p. 11
iii
Scanning Life
Metamorphosis, p. 15
Sikwins
Sunshine C. Angcos p. 16
The Artist
Jeryanne Jane E. Patayon p. 17
Missed Call
Nealle Lorenz G. Birondo, p. 18
Off-Scale
Kristian Angelo L. Pe単ero, p. 19
Chains
Giovanni Pelobillo, p. 20
Maling Akala
Chedelyn Gee S. Tabalba, p. 22
Talaarawan ni Aida Ande Mae D. Hernandez, p. 24
Her
The Wrecked Ball
Nathaniel Jan P. Vivero, p. 33
Hooked
Yuri B. Partol, p. 34
Flare
Ninotchka Thessally C. Milloren, p. 25
Juliet “CLVEN� Revita, p. 35
Eleksyon
Two Stories, One Aisle
Paul Christian Y. Eyas, p. 26
Oligarkiya
Yuri B. Partol, p. 27
Eva
Jeryanne Jane E. Patayon, p. 36
Paglaho
Maryan R. Te, p. 37
Choks-to-go
Chedelyn Gee S. Tabalba, p. 28
Justin Vikka A. Tevar, p. 38
Wonderfully Wrecked
Misunderstood
Katrina O. Quizan, p. 29
Sonnet Unsung Maryan R. Te, p. 30
The Sunken Land
Jeryanne Jane E. Patayon, p. 31
Anarchy
Earl Vince Z. Enero, p. 32
Yuri B. Partol, p. 39
Signos
Tandang Sora, p. 40
Pahinga
Katrina O. Quizan, p. 42
Damong Butil
Freya Mae F. Gregorio, p. 43
iv
The Tribute
Wilfred John Manatad, p. 44
Senseless
Nealle Lorenz G. Birondo, p. 45
Unconformity
Mark Peruel Acha, p. 46
May Mga Lihim...
Likas
Vladimir Putin, p. 56
Fallen Knights Angelica Seguerra, p. 57
Hits
Sunshine C. Angcos, p. 47
Raymund A. Cabrera, p. 58
A Brighter Day
Huling Dasal
Levi Sina, p. 48
Relief
Nathaniel Jan P. Vivero, p. 50
Rotten
Mark Peruel Acha, p. 51
What If
Ninotchka Thessally C. Milloren, p. 52
Now Showing
Jayson M. Eavangelio, p. 54
v
Storm’s End
Jan Marcelo B. Lescain III, p. 55
Louie B. Bahay, p. 60
Hershey
Sunshine C. Angcos, p. 61
Glazier
Levi Sina, p. 62
Malas
dendengran, p. 63
Poles Apart
Earl Vince Z. Enero, p. 64
Bone Drain
Nealle Lorenz G. Birondo, p. 65
Ruta Pilipinas II
Desapariciones
Sunshine C. Angcos, p. 74
Atlas
Sunshine C. Angcos, p. 66
Jan Marcelo B. Lescain III, p. 76
Red Ink
Journey to Mathematica
Giovanni Pelobillo, p. 67
Maling Langit Katrina O. Quizan, p. 68
Vendo’s Office
Sunshine C. Angcos, p. 69
Irony
Edmund A. Narra, p. 77
Takip-silip
Freya Mae F. Gregorio, p. 78
Reality Check
Paul Christian Y. Eyas, p. 80
Questions
Archieval A. Espolong, p. 70
Earl Ryan Ang, p. 81
Dream Ages
Whisper in the Wind
Giovanni Pelobillo, p. 71
Mitosis
Jayson M. Evangelio, p. 72
Maaga si Juan Vladimir Putin, p. 73
Mark Peruel Acha, p. 82
Dilaw
Raymund A. Cabrera, p. 83
Pagkalas
Headlight Staff, p. 84
vi
Nalalapit na ang pagpapatiwakal ni Katotohanan. Mamamatay siyang kahit ang kanyang sigaw ay hindi man lang maibubulong....
Daan Pabalik Virnabe T. Pelias
Nasaan si Rizal sa pagkatao mo? Saan mo inilagay si Bonifacio? Sa isip? Sa puso? O baka itinapon mo na? Dahil takot ka pa rin Sa katotohanang may problema Pa rin sa pamamalakad ng lipunan Tumakbo ka palayo Sa buwayang nakasalamin Huwag! Hindi ka dapat tumakas Ikaw ang pag-asa Ikaw ang tatapos Sa nasimulan nila Kung naibasura mo man Ang aral na naipasa nila Hanapin mo Pulutin mo.
From CWG 2013 March 9, 2013 2 • distrangka
Gapos ng Tanikala
Alfred Torre
Bungad ng busilak sa pagsubok; Apuhap ang mahiwagang katok; Sumpain ang pangalang panalo; Sa nakalihim nitong sikreto. Nabanaag na ang mga hadlang; Ngunit kalipon utak ay kulang; Kumakandiling kayo’y gising na; Yakap na natin ang tanikala. Naantala na ang ating bukas; Kailan tayo dito kakalas? Distrangkahan na nang matauhan; Ang nakahandusay nating bayan. Muling itayo ng malumanay; Ang mga kahulip nating kulay. Ipaalingawngaw ang batingaw; Nang takot ay tuluyang malusaw.
Lifeline
kuha ni Cheledyn Gee S. Tabalba
YANO 2015 • 3
Semestral Break Louie B. Bahay
Maaga siyang gumising. Naligo. Nagbihis. Halata ang tuwa sa kanyang mukha. Tapos na ang lahat ng gawain sa eskwelahan - exams, requirements, clearance, at grades. Makakauwi na siya sa kanilang probinsya. “d2 po ako terminal. antay ng susunod na bus,” sabay pindot sa send. Bilang Student Assistant (SA) ng halos dalawang taon, alam niyang hindi nawawalan ng ipagagawa ang sir niya. Kaya hindi na siya personal na nagpaalam.
Tumunog ang selpon. Text mula kay sir. Hindi niya pinansin.
Tumunog ulit. Galing pa rin kay sir. Kinuha ang selpon mula sa bag. Sabay pindot ‘silent’. Balik ulit sa bag.
Mahigit apat na oras niyang hindi pinansin ang selpon.
Pagod na nang makarating sa bahay. Tiningnan ang selpon. 13 missed calls. 5 messages. Lahat galing kay sir.
Binuksan ang unang text. “Hintayin mo ako dyan. May ibibigay ako.”
Binuksan ang iba pang text. “d2 na ako terminal. San ka?”.
“bat di mo sagot tawag ko?”.
“ingat ka na lang sa biyahe. Kiss mo ako sa anak natin.”
4 • distrangka
Musikang Klasiko Patrick M. Ariate
Sa indayog ng musikang Pinaglumaan ng panahon Natutulog na damdami’y napupukaw Mga pusong nasugata’y Kayang tahiin at paghilumin Pagka’t ang lunas na pag-ibig Ay siyang alay nitong tugtugin Mga liriko’y muling pinag-alab Nagbabalik-buhay At sa hangi’y sumasayaw
YANO 2015 • 5
May Puso Rin
kuha ni Jan Marcelo B. Lescain III
6 • distrangka
Sa Lilim ng Dahon ng Saging
Raymund A. Cabrera
Simtamis pa ng maruya ang mga alaala Na siyang kumakalabit sa mapait nating nakaraan Kailanma’y ‘di malilimot ang dampi ng ambon sa bawat dahon Ang sigaw, ang ungol, ang pagkatakot, at saya. Tayo’y naghabulan. Sa ulan, nagtampisaw. Yaong mga taong lubos pa ang paghanga Na siyang patuloy nag-aalab, naghahangad. Maambon noon. Maitim ang langit at patuloy ang iyong sigaw. ‘Di ko mawari kung puno ba ito ng saya o pagkamuhi. Patuloy ang takbuhan, palayo. Marahan akong sumungab sa’yo. Pinilit kong pasukin ang sa’yo. Ginusto ko ang ayaw mo. Kinadena kita sa aking bisig. Pero kumalas ka, marahan ngunit sapilitan. Kasabay ng pagkulog, Ay ang tunog ng batong hinampas sa iyo Humupa ang galit ng langit Kasabay ng iyong huling hininga’t hiyaw. Pagkatapos pinagsamantalahan ko ang pagkakataon. Habang ika’y malamig at ako’y mainit. Habang tayo’y nakatago sa lilim ng dahon ng saging.
Insidious
Archieval A. Espolong Her body was full of ribbon Forest-hue strips shredding on Crazy signs I was to infer In my secondary with her o’sister When I was carrying my bro’s baby As I was completing one’s purchase of tee With her stunning glow She cherished the kid with me unknown We were walking in support Through a slippery forest-like road To my grade school tribe I cloaked her of me so tight Her tender skin and warm body Revived and alive again it made me From my long-felt demise Shan’t wake me up, oh please!
8 • distrangka
Tainted
Katrina O. Quizan
He was born With pure innocence Of mind, And tranquility of thoughts, Naïve, ingenious, Then he blinked... And his eyes Were dirtied With sin and depravity. Then he listened... And his ears Were covered With lies and deceits. Then he spoke... And his words Were soiled With futility and air. Then he acted... And his soil Was soiled With the futility and air. Because he was born With pure innocence Of mind, And tranquility of thoughts, Naïve, ingenious In a world of contamination.
YANO 2015 • 9
Sight Seeing
kuha ni Justin Vikka A. Tevar
10 • distrangka
Sweetest Paradox Virnabe T. Pelias Little girl Robbed of innocence Drifts off to sleep To go away forever Little boy Robbed of childhood Dreams of happy thoughts Away from bruises of labor.
YANO 2015 • 11
Scanning Life Edmund A. Narra
I opened the book that I own Scanning every page And saw the living words I’ve grown And pictures of happiness and rage. I want to tear all sorrows I want to dry all tears. I want to correct yesterdays and tomorrows And eradicate the deepest fears. As I continue scanning, I saw the chapter of my heart It was cracked and bleeding From being borrowed and hurt It tasted bitter... I thought love is sweet I thought enough is better I thought I synchronized the beat...
I couldn’t take it so I turned the page I saw the chapter of unfairness of life The crow in the castle and dove in the cage And gold and silver and blood on knife. In fight of weak and strong, And you choose to be meek Being neutral is in favor for the strong And doing nothing kills the weak. I was horrified. So I closed it. I realized, every chapter varies. But there’s no need to be afraid and quit. The meaning of life is in the glossaries.
IKATLONG GANTIMPALA sa Pagsulat ng Kathang Pampanitikan
12 • distrangka
Choice
Nathaniel Jan P. Vivero
cari
YANO 2015 • 13
When It Rains Patrick M. Ariate
As I count the countless raindrops Everything falls to where it should be Kind nature of wind rhythmically sways the treetops I scribbled a word; emptiness I see It drops, it stops, it drops again I cry, I laugh, I inflict pain It drops, it stops, it will never drop again Rain stops, tears fall, howls the wind
14 • distrangka
One-legged Gannet Metamorphosis
I never called it talent, for it was just skill to live With one leg to depend, I wished to fly high above the sea Of blue waters and crystalline shores, I pray on for a plea What if I, one-legged gannet, have nothing but more than two legs? To the typical, it’s very difficult to launch a flight Strong legs are needed, and arrayed wings to help take a lift Without both, hunger will make you crave for others’ dead carcass And I, one-legged gannet, never ate such things through with one leg. Due to hunger at the Gannet Island, my home, I went a ride In my one leg, I took journey at dawn and dive in the sea Fish are abundant, telling me to stay, yet I still refused For my place is not here, though it’s comfy for one-legged like me. There’s nothing I could say, but I’m blessed to live day by day To chew my appetite, on that day in the sea, I swam deeply And equip my leg to survive in land, so none will bully Yet I welcome pain easily, for I have enough today.
One thing I just can’t understand, what it feels like in two legs I wonder about their stance, do they move in one direction? Do two legs lift at the same time, when they walk with pretension? And many more questions, that curled the inside of my stomach. Due to fish-full stomach, I took a flight ready to go home With my one leg, I took journey at dusk and take off in land Ducks are abundant, telling me go away, yet I refused For my place is here, though it’s not comfy for one-legged like me. I always accept this gift, for it’s not just my skill to live With one leg I depend, I didn’t wished to have one more leg For it’s much better to have one direction to take order Than two legs that jeeps charging tracks, and never agrees at once.
YANO 2015 • 15
Sikwins
kuha ni Sunshine C. Ang cos
16 • distrangka
The Artist
Jeryanne Jane E. Patayon When the sheets are soft and cold Like the waves of the sea tonight, Run your hands across and over me Touch me and paint me with your warmth. When darkness is deep and the moon is hush Let’s make the air we breathe, The music of the night and like a saxophone Play me with your lips. When the streets are empty and blank Like pages to fill up and I am as still As a flower for poetry to spring, Undress me with your thoughts, write me. Be the artist When its all black and nothing more Open your eyes and make me beautiful When the wind is echoing deafening sounds Whisper to me words I have never heard When the walls are blind Seek me and name the parts of me unknown Be the artist Discover me when I am not yet found.
YANO 2015 • 17
Missed Call
Nealle Lorenz G. Birondo
18 • distrangka
Off-Scale
Kristian Angelo L. Peñero
YANO 2015 • 19
Chains
Giovanni Pelobillo
Thy clever mind, might makes you run away From modern chains. Are you afraid of blade? You, like daffodil in a shady ache, How did you carve to thy friends a gold grave! Sickness of heart must be proud o’ thee, Timeless fear haunts thy breath in tidal gleam. Your friends look at you as dead stars to dream Of your coming. But mind hath forbidden thee. In slash’d days, my life dwelt on icy chains E’er virgin wounds only knew muddy plainsPatches. And oh, my sweat became restless. In hunger, cracked plates did chased mashed insects.
Men of mortal heaven had wept on beds For slaves, but no one had rights to rest. Patience was over, my calloused hands Freed my brothers like poisons and keys. My clever mind, strength made them ran away From icy chains. My dawn and torture came Bones did blunt metal blades and needles Skin, like paper, torn into pieces At last, my brother, mortal heaven rose Like sun, my eternal breath’s heaven’s spring. Still thou art lock’d in thy thorny chains.
20 • distrangka
Titik lang ang kayang banggitin ng tintang natuyo na sa pakikihamok. Maghihintay na lamang ng muling pag-ulan ng dugong buhay.
Maling Akala Chedelyn Gee S. Tabalba
SI FATHER SIMON Kasisikat lang ng araw. Napaos na ang tandang sa kasisigaw ng pampagising sa bawat pamilya. Ngunit, nauna na nang nagising si Father Simon noong araw na iyon. Sa pagtunog ng batingaw, pumarada na sila sa harapan ng altar at sinimulan ang misa. At natapos niya ang tatlong misa sa umaga at dalawa sa hapon. Naupo na siya sa kanyang kwarto sa likod ng simbahan at dali-daling nagbihis ng damit. Nagsuot siya ng blue polo shirt at khaki pants. Lumabas siya ng simbahan at nakita si Nene, ang batang suki sa panlilimos sa parokya. Naghulog siya ng kaunting barya at nagmamadaling umalis. Ilang sandali pa’y, nakasakay na siya sa dyip. Labinlimang minuto ang lumipas at huminto siya sa may Shrine of Lourdes. Pumanaog siya sa dyip at kinuha ang cellphone. Napangiti siya sa nabasang mensahe. Mayamaya’y pumasok na siya sa tabing eskinita ng shrine. May nakita siya. Hindi niya maaninag kung sino dahil sa napakaraming ilaw. Agad na sinunggaban siya ng nilalang. Idinikit ang katawan sa kanyang katawan. Napadikit siya sa pader. Hinagkan ng nilalang ang kanyang labi. Naging mapusok siya at tinanggap ang mga halik. Ilang sandali pa’y kumalas ang nilalang. Mas namukhaan na niya ito. Isang babae. Hinila siya papunta sa stand at ikinaway ang kanyang kamay. Nagpalakpakan ang mga tao. Naghiyawan. Humarap ang babae sa kanya at nagsalita, “Ang tagal mo ha.” Muli niyang hinagkan ang labi ng babae hanggang sa hubo’t hubad na lang sila sa nakareserbang kwarto.
22 • distrangka
TULDOK Nag-aabang si Nene sa harap ng simbahan para sa mga baryang pupuno ng kanyang lata. Hindi magkamayaw ang mga tao na sobra kung makatingin sa kanya. Suot niya ang kanyang paboritong tshirt na tatlong araw nang di nalalabhan at short na punit-punit ang gilid ng tapis. Halos sumakit na ang kanyang tiyan dahil nalipasan na siya ng gutom, nang nakita siya ni Father Simon at nagbigay ng kaunting barya. Ngumiti si Nene dahil makakakain na siya pero kulang pa rin sa kanilang dalawa ni bunso. Nararamdaman na niya ang pawis na handang pumatak sa latang kanyang hinahawakan. Sinubukan pa rin niya. “Ale… sige na po. Kunting barya lang...” ang mahina niyang tinig sa mga taong nagdaraang labas-masok sa simbahan. Ilang oras ang nakalipas at halos maiyak na siya sa sakit ng tiyan. Nang tumayo siya sa may hagdanan, naramdaman niyang may kung anong basa sa kanyang pwet. Akmang hahawakan niya nang may tumawag sa kanya. “Ne, may dugo ka sa pwet mo.” Isang lalaking nakasuot ng sombrero ang tumawag. Nakangisi ito. Hindi niya ito pinansin. Nang tumuloy siya sa paglalakad, naramdaman niyang nahihilo siya. Pakiramdam niya, hindi ordinaryong sakit ng tiyan ang humihina sa kanya. May humawak sa kanyang braso. Nilingon niya ito. Ang lalaking tumawag sa kanya kanina. “Halika, ne. Gagamutin natin ‘yang sugat mo.” At natigil ang pagdudugo ni Nene. Ngunit babalik ang sakit ng tiyan niya pagkatapos ng siyam na buwan.
YANO 2015 • 23
Talaarawan ni Aida Ande Mae D. Hernandez Dear Diary,
ika-27 ng Nobyembre, 2000
Ako’y siyam na taong gulang. Bunso sa limang magkakapatid. Masayahin at mahilig sa jack stone. Kaya lang nang minsa’y pinulot ni papa ang bola at pinasok ako, hindi ko na gustong laruin ‘to. Natatakot na akong maglaro ulit. Sana dumating na si Mama.
bumabalot sa aking pagkatao. Simula noong hindi ko na nakayanan ang dilim ng kinabukasan ko sa probinsiya ay tumungo ako ng Maynila. Heto, at nakahiga sa bisig ng iba. Pagkatapos ay nabibigyan ng pang-tustos sa araw-araw. Hanapbuhay ang tawag ko rito. Sana dumating na si mama. Dear Diary,
Dear Diary,
Ako’y labing isang taong gulang. Grade 5 na sa susunod na pasukan. Nagulat ako nang minsa’y may napansin akong dugo sa aking panty. Dali-dali ko itong tinago sa takot na baka may makakita. Hanggang isang araw ay napansin ni mommy na maputla ako. Sabi ko nama’y masama lang ang pakiramdam ko. Akala ko’y gagaan ang pakiramdam ko ngunit nagpatuloy pa rin pala ang tuwina’y panggambala niya sa gabi. Sinusunod ko lang ang utos niya. Sana dumating na si mama. Dear Diary,
ika-28 ng Hulyo, 2009
Ngayon ay ang kaarawan ko. Dise-otso na nga. Ngunit imbes na magdiwang ay palahaw na iyak ang aking naririnig. Imbes na regalo, ay takot ang
24 • distrangka
ika-28 ng Hulyo, 2009
ika-22 ng Mayo, 2002 Sana dumating na si mama. Kasi simula nang iniwan niya kami, walang gabi na hindi ako binababoy ni papa. Ni hindi ako makapagsalita para isiwalat ang katotohanan. Wala naman akong makapitan. May mga araw na hinihiling ko na sana buhay pa si mama at hindi si mommy ang kasama ko. Ngayon, ay bente-tres na ako at na-iisang lumalaban sa tawag ng kamatayan. Gusto ko nang sumbatan ang mga taong gumagamit sa akin, ngunit huli na ang lahat. Kung darating man ang araw na ako’y tawagin ni mama, hinding-hindi ako mag-aalinlangang sumama sa kanya. Nagpapaalam, Aida From YANO 2014 “Pukaw”
Her
Ninotchka Thessally C. Milloren Have you ever looked at your mom, And saw how beautiful she was Not her person, but her soul, The soul that delightedly brought you into this world, Took care of you, Gave you all that you could possibly need, Or want, Loved you more than she loved herself Have you ever looked at your mom, And saw the kindest eyes in the world Saw that little sparkle it gets, When she sees you do something splendid; Maybe in her mind, she’d say, “That’s my baby,” and you just didn’t hear it, But she was proud and happy, Of you, For you.
Have you ever looked at your mom, And saw the lines on her forehead, The grays in her hair, The slouch on her back, The littlest change in her pace, The aged sound in her voice, The tiredness in her eyes Have you ever looked at your mom, And realized, Just how incredibly lucky you are, For even just knowing her
YANO 2015 • 25
Eleksyon
Paul Christian Y. Eyas Takbo... Nakaw... Nakaw... Takbo...
26 • distrangka
Oligarkiya
kuha ni Yuri B. Partol
YANO 2015 • 27
Eva
Chedelyn Gee S. Tabalba
She Moaned in pain Her voice, pure and aching Praised, seen by many during night at clubs Her voice, echoed loud and prominent, protruding It was enraged for needs; a family, a curse, profanity blow Spoken words unheard, flesh to flesh unknown to many A flawless cry with adversaries, conspicuous and obvious With a man above her, pushing an impetus to move Towards infinite passage of the iron gates of Hell! Red-dressed prostitute, a famous brown man Nobody heard her, the falling exudate He pushed it hard, tightening His desires in parody; Sadist chap! Death is for Her 28 • distrangka
Wonderfully Wrecked Katrina O. Quizan Wings, Wonderfully wrecked With woe. Worthless war Won with wicked ways Wheezes… whimpers… Wails… wounds… Wiped will. Wishful whiles. With woe. Wings were Wonderfully wrecked.
YANO 2015 • 29
Sonnet Unsung Maryan R. Te
I am trapped in a maze and I couldn’t move on Disturbed by the silent voice that cries in agony Pictures of the unseen dweling in suffering Touched not by soothing hands but by empty words But what else can Ido? I, too is a prisoner of this game between truth and illusion A false hope of tragic optimism There’s nothing more I can do but to scribble these words for you!
30 • distrangka
The Sunken Land Jeryanne Jane E. Patayon
P e a rl Of th e O r i e n t C a g e d in W i t h F a รง a de D EMO C R A S Y Briefcases as clamps that hides our fortune & locks it away from us, i t s p e o p l e cries d e e p b e n e a t h the governments ocean of lies
And our
c o u n t r y l e f t s u n k e n. Now ,when will we dive in For T R U T H? & let our n a t i o n s n a m e r is e and be free again.
YANO 2015 โ ข 31
Anarchy
Earl Vince Z. Enero
32 • distrangka
The Wrecked Ball Nathaniel Jan P. Vivero
YANO 2015 • 33
Hooked
Yuri B. Partol
Miles and miles been running from my past Sunset casts out shadows in my heart Long have I traveled direction I know not Only to find myself back from the start As darkness moves from afar to our lawn It carries with it the weakness I have owned Loaning me riches, fantasies of the grown Brings about pleasure, escape from the known As day takes flight so night takes might Offering a treasure, feeding not just sight Blanket and fabrics are my armors tonight ‘Cause a soldier takes rule at departure of light ‘Tis are the moments where I waive my faith To stray for a while, forget ‘bout my saints At night find myself trembling, holding on from faint Wake up finding myself in my blanket of sin Oh how will I fight this gorgeous enemy? Should I run if to run means an endless journey? If only my will’s stronger than my mind for just a day, I’d unlock me from this chain that this world has tangled me
34 • distrangka
Flare
Juliet “CLVEN” Revita
Imprisoned in a world craving for liberty Lack of courage to face the reality Lips are glued by fear and prejudice My license to protest was finalized Unconscious of the real world beyond What life waits ahead of me? Curiosity dragged me to the scorching fire Urge me to chase my stolen freedom Embark on a quest to find myself Disregard the danger that might face The heat of sorrow burned me into ash Grilled by pain keeping me to rush Regrets hunts me and build chaos Yet life is surprising and mysterious I stand and collect the ashes with smile I open my palm and wind blows it in mile Fortified by experience I had faced Unlock the eager soul detained inside Unleashing my bolder and brighter side The girl on fire is now sizzling with pride.
YANO 2015 • 35
Church bells White Gowns Smile under a Veil Slow Walks A Bouquet Red Petals Laughter Echoed Happy Wishes A loving Vow A New Beginning Blessed Are the Newly Weds The Wedding
Piano Music Black Suits Tears under Veils Death March A Casket White Roses Hushed Cries Lonely Goodbyes A Solemn Prayer The End of Breathing Blessed Be the Soul of the Dead The Funeral
Two Stories, One Aisle Jeryanne Jane E. Patayon
Paglaho Maryan R. Te
Bawat minuto Bawat segundo’y nagbabadya ng panibagong pangitain Nasilayan ko ang unti-unting pagkumpas ng aking kamalayan Ang bawat tao na nasa paligid ay nawawalan ng buhay Wala na ang musikang noo’y nakikitaghoy sa ihip ng hangin Tumigil na rin sa pagtingkad ang mga bulaklak Na dati’y sumasayaw sa ihip ng hangin Tuyo na ang mga katubigan Nagdilim na ang langit Wala na ang liwanag Wala na ang masasayang hiyawan Wala na ang dating paraiso Lahat ay unti-unting nagbago Unti-unting naglaho Pinilit kong sumigaw Pinillit kong lumaban, ngunit ako’y nabigo… nanghina At kasabay ng pagtigil ng oras, ako’y naglaho sa kawalan.
YANO 2015 • 37
Choks-to-go
kuha ni Justin Vikka A. Tevar
38 • distrangka
Misunderstood Yuri B. Partol
“He kisses a stone, adores a wood, cries to a statue’’ “He kneels to a craft, begs to an art, bows to architecture’’ Those who call themselves wise call him a fool Those who call themselves free call him a robot ”He believes many lies, denies what is true, hopes for impossible’’ “He ties himself up, drinks his own poison, celebrates a failure’’ They who can truly see call him a blind They who can truly ponder call him misled To them who call him an idol worshipper, To them who judge his faith futile, To them who see his life as a waste, To them, my friend Heraclitus weeps However hard Plato may strive to explain Or Aristotle study for our gain Not a single philosopher could accurately teach them Not even Socrates could remove their veil
A heart that is closed can never be penetrated A mind that is narrowed is hard to enlighten Together will keep one forever running in vain Hunting like a predator losing sight of his prey
With eyes intentionally closed so one may not see And with ears purposefully covered so one may not hear Hope then is never a clear reality; Wisdom can never be bought, Real faith can never be fully understood
YANO 2015 • 39
Signos
Tandang Sora Alas-sais y media pa lang, nagliparan na ang mga dyaryo sa bawat kabahayan at ang headline, ISANG DALAGITA, NATAGPUANG PATAY SA SARILING BAHAY! Naglipana na naman ang dilim sa mahigit na anim na oras. Simula na naman ng panibagong raket ng iba at sa karamihan na naghahanap-buhay. Maagang nagising si Marco sa bagong boarding house na kanyang nilipatan. Tamang-tama, alas-singko na. Balak pa niyang magsimba mamayang alas-otso. Ilang sandali pa’y may kinuha siya sa kanyang desk. Sa tuwing minamasdan niya ang larawan ng kanyang ina, nalulungkot siya. Maagang namatay ito at simula noon, mag-isa na lamang niyang itinaguyod ang kanyang sarili. Nakapagtapos siya ng high school sa tulong ng kanyang tiyahin sa Catalunan Grande. Upang makapagsustento, nagtrabaho siya sa isang branch ng Minute Burger bilang service crew. Kahit maliit lang ang sahod ay nagpatuloy siya. Bigla niyang naitu-on ang kanyang sarili sa salamin. Nakita niya ang isang mukha na ilang taon nang hinulma ng karanasan, pait at padadalamhati. Naging mas mapungay ang kanyang mga mata dala ng sobrang stress at pagod. Mas umigting ang kanyang hitsura sa matangkad na hugis ng kanyang ilong. At nakikisimpatiya ang kanyang labi sa pagbuo ng ekspresyon nito. Maya-maya pa’y tumunog ang kanyang cellphone. Agad niyang dinampot ito at naulinigan ang pamilyar ng boses ng isang babae. “Hello?” pambungad niya. “Asan ka?” tanong ng nasa kabilang linya. “Ahh…andito sa bhouse. Bakit?” Hindi niya mawari ang nagsasalita sa kabilang linya. “Anong bakit? 17 ngayon. Nakalimutan mo na naman…” Nanunuyong tinig ng nagsasalita. Huli na nang mapagtanto niyang si Chloe pala ang tumatawag. Nanahimik siya saglit. Hindi malaman ang susunod na sasabihin. Pinindot niya agad ang END button. At agad niyang naramdaman na may nakausli sa kanyang higaan. Tumayo siya sa kama at kinuha ito. Baril. Dinala siya ng kanyang guni-guni sa nakaraan. Hinihimas-himas niya ito at pinisil-pisil ang bawat parte. Agad niyang pinapatahimik ang mga taong nanakit sa kanya. Sa kanilang dalawa ng kanyang ina. Ang huling taong
40 • distrangka
pinatay niya ay ang kerida ng kanyang ama na kapitbahay nila at halos araw-araw walang tigil sa kasisingil sa kanila ng utang. Pagkatapos noon, nagpakalayo-layo na siya. Nakita niya ang kanyang sarili na nagkakandarapang mabuhay. Naranasan niyang i-almusal ang isang uod sa daan. Pinagpag. Isinubo sa bibig. At nilunok. Akala niya, mamamatay na siya. Hanggang sa nakakita siya ng swerte nang nakipag-one night stand siya sa isang transgender sa bandang Claveria. Naka-jackpot siya ng kinse mil. At nagsimula siyang maniwala na may pag-asa. Hindi niya namalayan ang oras at dali-dali siyang umalis ng boarding house. Ilang minuto pa’y nasa harapan na si Marco sa pintuan nila Chloe. Nang mapansing bukas ang pinto, agad siyang pumasok. Una niyang nakita ang nakatumbang mga sofa at basag na plorera. Napansin din niyang may mga saksak ang mga sofa, na binigyang disenyo ng nakalabas na bulak. Hindi niya maintindihan ang paligid. Nanlaki ang kanyang mga mata nang makita ang isang pulang panty sa paanan ng hagdanan papuntang ikalawang palapag. Umakyat siya at nagulantang sa katawan ni Chloe na nakahandusay sa sahig at hubo’t hubad. “CHHLOOOEEEE!!” sigaw ni Marco. Agad siyang tumilapon sa katawan ng nobya at pinisil ang ulo. Naramdaman niya ang malamig na dugo sa kamay niya. Agad niyang kinuha ang baril at nagsimulang umiyak. Iyak ng pagsisisi. Agad siyang tumayo. Kinuha ang kumot at inilatag sa patay na katawan ng nobya. Nanatili siyang nakatayo dulot ng pagkabigla nang biglang… BANG! BANG! Magkapatid na bala ang pumutok. Lahat itinuon sa ulo at sa tiyan. Agad na napahiga si Marco. Mas pumula ang dugo sa sahig sa una nang iniambag ni Chloe. At may kapistahan ng tawa sa buong bahay. Naglipana na naman ang dilim sa buong kabahayan. Naging raket ng mga magnanakaw sina Marco at Chloe. Kinaumagahan sa radyo, “Babae, natagpuan sa sariling bahay na patay at hubo’t hubad. Ayon sa imbestigasyon, pagnanakaw ang naging dahilan sa pagpaslang sa babae. Napag-alaman ding ginahasa ang dalagita bago pinatay… siya ang anak nina Hilario Davide Jr. at Elizada Davide na kapwa head supervisors ng S&R Membership Mall. Sa kasalukuyan, wala ang mga magulang ng dalaga dahil sa isang corporate meeting sa Estados Unidos….” At umalingawngaw ang kampana ng simbahan. Pangalawang araw ng simbang gabi. Patuloy ang raket ng iba. Patuloy ang pagpatay ng karamihan. “Silent night…holy night…all is calm…all is bright…”
YANO 2015 • 41
Pahinga
Katrina O. Quizan Titirik na naman Ang araw, Manggigising muli Ang hangin, Matatahimik ang Kanta ng mga kuliglig May mga ibong umaawit. Ngunit ngayon Ay tanging mga patak Lamang ng Pagkabagot at pagkamuhi. Hahabayo ba kayo? Hindi. Ayoko. Pagod ako. Pagod sa buhay.
42 • distrangka
Damong Butil
kuha ni Freya Mae P. Gregorio
YANO 2015 • 43
The Tribute
Wilfred John Manatad What is a warrior at the end of a combat? Too courageous to perish? Too coward to live? What is the measurement for the love of motherland? To learn her history? To define her future? A man’s nationalism; to the world he can rave, Walking his way from cradle to the grave. Gloomy was the day when insurgence befall, At the heart of the terrain, roguery stroll. Heroes will always get outnumbered, Too many enemies cannot be shouldered. That was the day when heroes fell, A part of nation’s memory that only history soon will tell. Justice and freedom have always been our prerogative, Wherein each one of us different definitions retrieve. We think of ourselves as truthful and just, Minding a space for correction we must. And time will tell us not longer from now, That the flag shall flip and everyone will bow.
44 • distrangka
As I dropped down the sunrise I can see. A brother shatered a brother’s head and bullets over me. Feeling the grass that touched my cheek, Images of my one true love in the core of my soul flicked. I watched the scene the visions turned blur. At last I withstand, I escaped and now free for sure. I can see the bitterness of my woman’s grieving eyes, As tears shed from the mourning gray skies. At the writings on the tombstone I read, Something that suppresses my being left unsaid. I wept... I never felt this pain inside before. Knowing that I am one of the fallen 44.
IKALAWANG GANTIMPALA sa Pagsulat ng Kathang Pampanitikan
Senseless
Nealle Lorenz G. Birondo
YANO 2015 • 45
Unconformity Mark Peruel M. Acha
46 • distrangka
May Mga Lihim… Sunshine C. Angcos
Na hindi kalian man maisasawalat sa isang pagpupulong Nakakulong lamang sa papel Palihim na nagtatago ang bawat kataga Pupunitin… Susunugin… Ang abo nito’y lalangoy sa hangin Sasakay sa ulap kasabay ng mga ibon Bubulong sa Diyos ng pagpapatawad. Ang iba ay dapat lang isigaw sa kalaliman ng gabi Aawitin sa koro sa harap ng mga mananaghoy ng dilim Bibigyan ng liriko at himig Nang marinig ito ng mga multong nakatali sa kasinungalingan At nang mayakap nila ang pagsikat ng katotohanan Ngunit mayroong lihim na nakatadhana ng ikubli sa baul Nakatali sa selyo at habambuhay na nakasarado sa iyong puso…
YANO 2015 • 47
A Brighter Day Levi Sina
I shouted “Mom, I’m going outside” without minding the chaos. The rain seemed to have eased already as I stepped out of our yard. Small drops still flow from the rusty metal roves down to our concrete backyard, filling it with puddles while I tread lightly. Dark clouds filled the sky, but seemed to be slowly fading away after continuous hours of rain. It’s a good thing I have my gray jacket on, because who knows what sort of obscenities my mother would shout at me if I went out in this weather. As tired as she is, she still has time to care. As soon as I closed the gate, I thought the sermon will begin. “Dan! Where are you going?” my mom says in a weak, hoarse voice. I strap on my hood and proceeded to my stroll without a single reply. She doesn’t seem to mind. Maybe she thinks she can pick me up later like always. A friend’s place, the internet cafe, the park - by the end of the day, she always found me among one of the three, but this time, I might be going home early. It takes less than a minute to get to the nearest local store. You have to pass a few houses twice as crowded as ours, albeit more quiet. Even from here, I can make out a few mumbled words from my mother among the gusty wind. I sit down at the store’s bench, which has the reputation of being taken by our neighborhood’s delinquents and gangsters. It wasn’t a surprise that people who bought at the store also eyed me like a street junkie; some even took a sharp turn after glancing my way, fearing I might snatch what they bought. Truth was, I was busy watching few kids play in the rain. While shivering and staring blankly, Raul quietly sat down beside me. A big man in his mid-forties, Raul said in his husky voice, “Are you ready?” I look at him and notice that his raincoat is a sickly shade of bright yellow mixed with mud. It stands out too much among the gloomy atmosphere and hurts my eyes. “I wouldn’t be here if I wasn’t”, I replied. “How long have you been here?” I asked Raul while looking at the vehicle across the street, a gray van. “Only recently. How’s the bruise?” He stands up and tries to reach for my face, but I pull away before 48 • distrangka
he touches the black bruise around my eye. “My mom treated it last night.” Which is frustrating, considering she has bruises of her own. “You should have that checked”, he replies while going back to his seat. “By the way, where is she?” “Asleep.” I lied. “She won’t get caught in this, right?” I had to take the risk; I knew she wouldn’t approve of this. “Usually, no.” Raul says while buying a cigarette. As he lights it and takes the fist puff, I can’t help but stare at the ashes. “Do you people really do that? It’s making me sick.” A few days, the gray dust would even follow me at school. The scent’s the worst part of it. Raul looks at his stick and coughs. “Hm, wouldn’t this be too different to be triggering you?” “They both smoke and that’s enough of a similarity.” Raul gives a wary look and takes another puff, but does it away from my direction. “Is he doing it now? It would be better than trashing your whole house.” “Oh, you’ll be trashing it anyway. Considering he’s one of you, guys, he might not go down without a fight.” Men in uniform were honorable, they say. Well, it wasn’t when he took out his gun. Bloodshot eyes, jerky aim, I was convinced that the saying was false. It might change today. Raul takes his final puff and coughs before he threw the stick as far as possible. The stick’s last spark slowly died as it hit the wet road. “Well, things might get messy after all”. “Just make sure it’s the last mess I’ll clean.” Raul stood and went to his van. He gave a command I did not hear, and went inside. A few seconds later, men in uniform came out of the vehicle and rushed towards our house. Looking back at the van, I spotted Raul giving a sly smile. From that day on, I knew it was going to be a brighter day.
YANO 2015 • 49
Relief
Nathaniel Jan P. Vivero
50 • distrangka
Rotten
Mark Peruel Acha YANO 2015 • 51
What If
Ninotchka Thessally C. Milloren What if feelings were solid things, Things you could get your hands on, To punch or to hold, Things your eyes could see – If they were real or not, Things your ears could hear – If they were lies or the truth, Or a little bit of the truth, and more of lies, Or vice versa? What would you give for that kind of certainty? To what extend would you be willing to give, Just to find that kind of serenity.
What would it be like? Feelings would be so much easier to deal with, When they’re not messing with just your head, Your heart, Your entire being. Feelings would just be another one of those things That people need to get a grip on. Throw away. Bury. Burn. Forget. Live through. Would it be easier, Much more bearable? Would it feel so satisfying, So gratifying, So fulfilling, To finally, finally, Land that punch, On the face of the thing that humans Find so hard to understand?
52 • distrangka
Hanggang sa pumailanlang ang musika ng panaghoy at nakisayaw ang mga kulay at inilarawan ang umaga.
Now Showing
Jayson M. Evangelio
Manonood ka ba ng “That Thing Called Politika?” Ako hindi, hindi ako naniniwala sa ganyan. Kasinungalingan lang ang bigay nila sa bayan. Ang “Into the Pagbabago”, panonoorin mo rin ba? Alam ko hindi, hindi naman nanonood ng ganito ang mga pasibo. Teka, showing na pala ang “Halik sa Hustisya”? Akala ko habang buhay nilang ipagkakait ito sa masa Palabas na rin pala ang “Fifty Shades of Kahirapan” Kaya lang, censored daw and maseselan Wala namang magandang pelikula ngayon sa sinehan Aabangan ko na lang ang “Tomorrow Land” Hindi muna ako manonood sa takilya Hihintayin ko nalang ang pirata.
54 • distrangka
Storm’s End
Jan Marcelo B. Lescain III
YANO 2015 • 55
Likas
Vladimir Putin
56 • distrangka
Fallen Knights Angelica Seguerra
A thunderous bang filled the air with bloody verity With that one pellet, a life perished, and a blade slashed a dream away A soul is fallen amidst the wilderness. Tell me how many children cried for their father How many wives wept on agony and how many mothers broke their heart in misery, for each life taken, a kin is no longer the same. You holding that rifle, I want to know, when the trigger I pressed, how does it feel? Knowing you stole a chance of living, and created orphans, widows and heartaches. My hymn goes to the modern day knights, those who have fallen in the middle of the fight. Selfless to serve our land’s probity, falling is not dying, it’s sacrificing blood in serenity Stifle the cry, weep no more my friend, justice may be latish at this time but god in heaven is not deaf nor blind He sees from above and knows who to punish.
YANO 2015 • 57
58 • distrangka
Hits
kuha ni Raymund A. Cabrera
YANO 2015 • 59
Huling Dasal Louie B. Bahay
Ibinulong Sa langit ang Pagsusumamo ng Pusong nananampalataya Naniwala Na abot ng himala Ang lupang Nakasadlak Sa pagmamakaawa. Pinaniwala Ng langit Na abot nito Ang lupa. Nagsisisi ang lupa kung bakit ibinulong ng langit.
60 • distrangka
Hershey
Sunshine C. Angcos Every crunch is a heaven in disguise It twirls on my tongue The depth of the each savory Melts on my mouth Slowly… And slowly… It lingers there… A Queen of taste A Lady of flavor A Woman of sweetness Beneath the wrapper A dark complexion How lovely! It’s shining, melting underneath my stroke The molds are clean within my care I rubbed a bit It is smooth and flush And again… Gnaw every coat of sweetened zest with gusto Here comes the combination Sugary at first Then the bitter mixture hits my tongue.
Intersection
kuha ni Freya Mae P. Gregorio
YANO 2015 • 61
Glazier Levi Sina
Once upon a time, I stood beside a tree As I watched the birds flying, reminded me I was once so free I diverted my gaze at the sun that bid its goodbye As the flowers wilted and the clouds started to cry I was captivated by the river’s water-crystal clear ‘Twas like reading your soul and catching your fear An image appeared with her eyes that bore into mine I smile and she smiles but there is something In her presence that speaks nothing’s fine Her face that speaks weariness But locked between pretend happiness I tried to stop her as her mouth only speaks insecurities My comforting words never move her broken heart As she continue replaying what happened in her past The deafening sound of her sobs echoed to my ears As she slowly disappear with tears rolling in her cheeks I was left alone with only wind-like whispering And I was slapped by thorny roses It was me from the beginning.
62 • distrangka
Malas
dendengran Tumatagaktak ang pawis mula sa kanyang noo patungo sa kanyang pisngi. Kinakabahan siya. Oral recitation nila sa isang major subject ngunit hindi siya nakapaghanda. Sinayang niya ang oras kagabi sa kapanunuod ng porno sa Internet. Napasarap siya kung kaya’t nakaligtaang makapag-review sa mga aralin. “Nal ng! Kelan pa kasi nauso ang oral recitation sa college,” panghihimutok niya sa sarili. Malas, at wala siyang kahit anong dalang makakatulong sa kanya. Nilibot niya ng tingin ang mga madadamot niyang kaklase. Tulad niya, kinakabahan din ang mga ito. “Putsa, natakot pa eh may mga kopya naman.” Ibinaling niya ang tingin sa kanyang guro na pumuputok sa makeup. Gusto niya tuloy matae lalo na noong nagsimula itong magtawag ng pangalan. Walang order o sequence. Kung sino ang mapuntirya, yun na. Mga sampu na ang mga estudyanteng nagmamagaling sa kanyang guro nang makaramdam siya ng hilo at hiwaga sa kanyang tiyan. Lalong dumadami ang butil ng pawis sa kanyang noo hindi dahil sa init at kaba ngunit dahil sa lamig. Para siyang mabibingi ngunit mayroon naman siyang naririnig. Kinalabit siya ng kanyang katabing hindi nagpahiram sa kanya ng notes. “Ikaw na,” iritableng sabi nito sa kanya Tumayo siya nang dahan-dahan. Hinihiling niya na sana sa oras ding iyon ay magunaw ang mundo. Natigil lang ang mantrang dinarasal niya sa kanyang isipan nang magtanong ang guro sa harap. Di tuloy niya maiwasang tumitig sa ubod ng pula nitong labi. Wala siyang maintindihan at nagmistulang nasa “slow motion” ang lahat. Kasabay no’n ay ang pagguhit ng kung anong maasim na likido sa kanyang lalamunan. Patuloy pa rin ang pagbubuka ng bibig ng kanyang guro at patuloy rin syang nakikipaglaban sa pwersa sa loob niya. Nadadaig na siya. Konti na lang at bibigay na. Pumikit siya at kasabay ng kanyang pagdilat ay ang pagbabalik ng kanyang ulirat. Nakabibinging sigaw ang bumalot sa kanilang klasrum. Nandidiring nagtatatalon ang kanyang mga kaklase at napatakip naman sa ilong ang kanyang guro. Lumingon siya sa katabi niyang sumisigaw. Bakas sa mukha nito ang takot at pagkabigla habang ipinapag ang notebook na hawak-hawak na punong-puno ng kanyang suka.
YANO 2015 • 63
Poles Apart Earl Vince Z. Enero
64 • distrangka
cari
Bone Drain
Nealle Lorenz G. Birondo
YANO 2015 • 65
Ruta Pilipinas II Sunshine C. Angcos
“Hija, ikaw, saan ka bababa?” Isang hudyat at ang dyip ay muling umandar “Manong, diyan lang sa tabi,” Saad ng ale pagkaraan ng sandali Nakasungaw pa rin ang ngiti sa mga labi Aking nilingon lugar na kanyang binabaan Hawak pa rin ang rosaryo ay lumakad ito sa Simbahan Bago umandar ang dyip ay may pasaherong sumakay Agad ko siyang nakilala, si Boy Politico pala Siya’y sa drayber nakipaghuntahan “Manong, bababa na ako. Ang pamasahe libre mo na lang,” Anas ni Boy Politico na ikinailing ng drayber Bumaba siya sa Palasyo ng Mali Kanyang Lugar kung saan ang hustisya ay nananakawan at nababayaran Muling umandar ang dyip Ako na lang ang pasaherong natitira Mga ilang kanto pa at ako’y malapit na “Para!” sabi ko at ako’y nagbayad na Ako’y bumaba sa harap ng isang munting baro-baro, Gawa mula sa pira-pirasong yero At muli ring maglalaho pagdating ng bagyo.
66 • distrangka
Red Ink
Giovanni Pelobillo
Like the fireflies on shades of Hades You free your wild skin from dirty chains Restless blood and sweat make abstract paintings On your shirt, covering your bruising pains You chase hazing white for new born youth In writing poems of justice, cradle song For children toiling at night for food, A hundred feathers for skylarks strong. Threats of death and torture fright bones of your quill. Your falling tears has never blurred your writings Like scriptures. Inks like oils in fire spill Words, a poison for works of heartless kings.
Every place, a church for all to pray for Lives of loved ones, stolen on rally field. Your wife’s chained in prison bed. Oh, you kneel On muddy plains, unlock the ancient door For metal blades. But a sentence of death Has come to thee like your son’s first breath Ink’s to blood, be broken is to flesh, spine Like a glass. Your wife and mortal heaven’s cry And rage like waves, a fall for ruthless light. Everything’s changed, all, unchained for silent night But a life’s to end. The last words to your wife: I love you, goodbye.
UNANG GANTIMPALA sa Pagsulat ng Kathang Pampanitikan
YANO 2015 • 67
Maling Langit Katrina O. Quizan
Inaakit ako ng mga kataga Mga salitang nakabihis Sa maruming sapot Ng kalinlangan. Ang mga titig Na sadyang nanunukso Kahibangan! Nang-iwan na ang isip, Naiwan na lamang Ang katawang Sapot lamang ang Maruming kaluwalhatian. Halik ng kasalanan, Yakap ng kadiliman, Binasag ko Ang aking kabanalan, At ang mainit Na hangin Ay humalakhak. Nang-uudyok. Hindi magawang pumiglas. Lasap ko ang Maling langit Sa impyernong Napasukan.
68 • distrangka
Vendo’s Office
kuha ni Sunshine C. Angcos
YANO 2015 • 69
Irony
Archieval A. Espolong Lust prays Smokes fill Wastes push Kiss swells Comfort screams Fingers force Skill hates Scandal smiles
Beats stop Flora intoxicates Music smells Silence enters Pile crossed Image strikes Power plans Stones sick
Brain exits Breath kills Females grossed Tears nourish Dreams breed Care pressures Sanity sleeps Boredom creates
Heart sucks Love opts Noises vacate Style! Home tires Dress laughs Cure cuts Grave unites.
70 • distrangka
Dream Ages Giovanni Pelobillo
Dream oh found its dream and age is born. I played paper planes and kites with joy Like a poet writing on walls of Troy As men so tired, like sands travelled long. Dream is born and age found its dream. I knew how men crave for flowers bloom’d Amid towers’ rise. Amid trees’ realm When dream and age had breathed in time I ran for life and chase my dream I was like a physicist searching For other forces rimed with times’ life. Dream is old and age is young. I stood as lone so tired traveller. From Iran to Rome, Iceland to Desert I found free space and nothing had come
From YANO 2014 “Pukaw”
Dream is young and age is old. I stand as lone so tired traveller I’ve found the definition of dream‘Tis to live like a poet endlessly Writing on walls of Troy
YANO 2015 • 71
Mitosis
Jayson M. Evangelio
Interphase - we are one. Prophase – we break the membrane of our promises. Metaphase – we fix the broken pieces but Anaphase – our changes appear until Telophase – we are complicated, and then Cytokinesis – we become strangers
72 • distrangka
Maaga si Juan Vladimir Putin
YANO 2015 • 73
Desapariciones Sunshine C. Angcos
Malalakas na yapak ang nagpagising sa aking diwa. Kahit mabigat ang talukap ay binuka ko ang aking mga mata. May paparating! Mabibilis ang kamay na kinapa ko ang maligasgas na sahig at kinalabit ang unang brasong aking nadama. May pangambang tinapik ko ang brasong iyon nang hindi gumagawa ng ingay.
“Ka Unding, gumising ka. Bumalik na ang mga hukbo ng pangulo!” pabulong kong sambit.
Naramdaman ko ang paggalaw ng kanyang katawan. Nang maramdaman ang malaking sugat sa tagiliran ay umungol ito sa sakit. “Nasaan si Ka Rosa? Nasaan ang asawa ko?” naliligalig na haluyhoy ni Ka Unding nang mapansing wala na sa kanyang tabi ang esposa. “Ang aking Rosa! Nasaan ang aking asawa!” isterikong sigaw nito na dinakmal ng mahigpit ang aking kamiseta. “Huminahon ka, Ka Unding. Hindi iyan makabubuti sa iyong kalagayan,” hinawakan ko ang kanyang braso. Sabay kaming napatingin sa ilaw na sumulpot sa kadiliman. Mas lumalakas ang mga yapak, papalapit sa aming kinaroroonan. Nakalilirong halakhak ang sunod na humalina sa katahimikan na iyon. Mga tawa na nagmula sa langkay ng mga kawal na bumihag sa aming mga pangarap para sa bayan. “Huminahon ka, Ka Unding! Papalapit na ang hukbo. Kailangan nating lumaban para sa bayan! Palayasin ang mga hayop na uhaw sa dugo dito sa ating lupa!” Naglalabasan ang mga ugat sa aking leeg sa bawat katagang lumalabas sa aking bibig. Taas noong pinagmasdan ko ang pagpasok ng mga kawal. Nanalaytay sa aking dugo ang aking mga adhikain para sa pagbabago ng bayan. “Pagmasdan mo ang mga tuta ni Satanas, kumpadre, naliligo sa kanilang mga sariling mga dugo,” sambit ng isang sundalo, naaaliw sa nakikitang dugo sa kanilang mga damit.
“Kumpadre, may tawag sa dugo nila, dugong maralita, dugong aktibista,” dugtong ng isa.
“Hoy! Kayong mga rebelde, hindi na kayo sisikatan ng araw! Hindi na ako makapaghihintay na makita
74 • distrangka
kayong duguan, at walang ibang kikitil sa mga pakawala niyong buhay kundi ako!” sigaw ng sundalo.
“Nasaan si Rosa?” nanginginig na tanong ni Ka Unding.
“Huwag kang mag-alala, buwitre. Pinalasap muna namin sa kanya ang langit bago niya nilisan ang lupa,” sagot nito, may naglalarong sukdol ng ngiti sa mga labi.
“Mga hayop! Anong ginawa niyo sa aking asawa?” nasisindak na hagulgol ni Ka Unding.
Tumawa lamang ang kumpol ng mga sundalo. Pagkaraa’y sinipa si Ka Unding. Napasigaw ito sa sakit. Pagkatapos ng sipa ay isang putok ng baril ang dumulog sa silid na iyon. Kiniyom ko ang aking kamay sa labis na pagkamuhi. Hayop ang mga taong ito!
“Mamamatay kayong hihimurin ang apoy ng impyerno!” sigaw ko.
“ Bayang mahiwaga sa malayong silangan Alab ng puso sa dibdib mo’y apoy Lupang sinira, bayan ng magigiting Sa manlulupig, ikaw ay lalaban Sa nayon at lungsod Itinatag makabayang pamahalaan May tilamsik ng dugo ang awit Sa paglayang inaasam.”
Pasigaw kong inawit ang liriko ni Pol Galang at sa dakong huli, isa na namang ungol ng baril ang pumuspos sa kadilimang iyon. YANO 2015 • 75
Atlas
Jan Marcelo B. Lescain III 76 • distrangka
Journey to Mathematica Edmund A. Narra
Abscissa and Ordinate had brought me nowhere. Where pyramids are inverted that everyone thinks it’s unfair. Vectors point the way, but I know they are just imaginary. Dice are shattered everywhere and making me pastel whenever thrown away. Polygons chase me for I don’t have an edge and to round they do the same. All I have is scribbled path- fluctuating impede and fame. They add so I subtract. They multiply so I divide, to equate my lack and abundance. But of all the variations, direct, invert, and joint, constants never glance. Space annihilates me, with z-axis and its mysterious nomenclature. But I’m a type of solid that Cavalieri proved my nature. They made a drastic number of Newtons just to distort my perception. Ellipses don’t want me to like them. They said I should only have one focus and direction. Delta and Epsilon warn my limits, so I never touch the asymptote. They said “It is inferno that will burn you and not heaven that you thought.” On my journey, Calculus told me “Life is simply complicated and full of lie and illusion. It is in your dexterity on how you analyze it, and then you can get sophistication.” At an instant, I woke up from those horrible nightmares. Like there is a bright ray that lightened the insidious mares. It made me realize that all of those were the realistic symbolism of lifeOf what happened and will happen that as sharp as pointed knife.
YANO 2015 • 77
Takip-silip
kuha ni Freya Mae F. Gregorio
78 • distrangka
YANO 2015 • 79
Reality Check Paul Christian Y. Eyas
Poverty reigns on the street When children laying on a fleet Tin can waiting for a coin Tagging with cars, you want to join? Unemployed, there are many Counting posts without a penny How can they find a decent job? They already see there’s more to rob. Students are prone to temptations Skipping class for recreations Turning to drugs, pornography, and sex Wasted education is a reflex. Crimes and killings are also present Knives and bullets are transparent Blood stains on the busy lane Seeing these through the windowpane. From all that happens outside our door It’s just the usual but there’s more Afraid to go and walk out there? Reality check, it is unfair.
80 • distrangka
Questions
Earl Rhyan D. Ang Some, No! None. I mean not all of us can unlock the deprivation from within. To unlock is to know thy self, to unlock is to learn, to unlock is to lean, to unlock is to listen, to unlock is to participate. It is simple. It’s not that difficult.
Well, It is hard to just tell if no one listens, to write if no one will read. the only answer is you, you, yourself to unlock the ambiguity of Passivity.
YANO 2015 • 81
Defeaning Whisper Mark Peruel Acha 82 • distrangka
Dilaw
Raymund A. Cabrera Nang maghubad ang gabing kandila Pinukaw ako ng init ng gintong umaga Tiga-tibag ng ginto naming barung-barong Tiga-giba ng mga pangarap Dilaw na mga ngiti at naninilaw na balat Mga guhit ng itim at dilaw Dilaw na traktora Dilaw na pera Saging Dilaw na helmet Sequins sa langit Pamihasain Kami’y lumaban. Dagliang dumanak ang dayuhang kulay… Pula.
YANO 2015 • 83
Pagkalas
(Isang Renga ng The Collegiate Headlight) Humulagpos ang pagkakapit Kinapa ang dilim at iwinaksi Nagtataka kung bakit May-dugo ang kanyang pisngi Binilisan ang pagtakbo Patuloy ang kanyang paghikbi Kanyang paningi’y lumabo Oras ay biglang huminto Malapit na ang takipsilim Ang lahat ay nakabalot sa dilim Di pa batid ang patutunguhan Dahil matagal nang nakagapos sa kawalan.
Ang renga ay isang pinagdugtong-dugtong na ideya ng iba’t-ibang tao upang makabuo ng tulang umiiIkot sa isang ideya. 84 • distrangka
Dala ang hiwaga, kinalas ang alimpuyong nagbabadyang humigpit sa pagkakasakal. Kasabay nito’y nagsipag-awit ang mga kataga; nagsipag-indak ang mga guhit; at nagsipag-puri ang mga nakakubling sining.
Pasasalamat...
Nais naming handugan ng isang pagkilala ang mga sumusunod: Dr. Perfecto A. Alibin, Prof. Susan Vincent D. Villarente, Prof. Sajed S. Ingilan, College of Editors’ Guild of the Philippines (CEGP), Campus Writers Guild (CWG), Midtown Printing Company Inc., sa aming mga pamilya, kaibigan, at minamahal. Higit sa lahat, sa kapwa naming mga USePian na nagsisilbing inspirasyon para sa patuloy na pagsusulat, paglilikha ng sining, pakikibaka at pagpapamulat. Kung hindi dahil sa inyo, hindi mabubuo ang tomong ito. Maraming salamat sa inyong lahat!
Chedelyn Gee S. Tabalba
Virnabe T. Pelias
Editor-in-Chief
Managing Editor
Literary Editor
Teresita.
para kay
D STRANGKA
Gabriel.
para kay
para kay
Bebot.
Managing Editor
D STRANGKA
Eros.
para kay
D STRANGKA
Gary.
para kay
D STRANGKA
Associate Editor
Jeryanne Jane E. Patayon
D STRANGKA
Louie B. Bahay
Sunshine C. Angcos
Ninotchka Thessally C. Milloren
Circulation Manager
Senior Staff Writer
Yuri B. Partol
Staff Writer
Jessie.
para kay
Ma’am
D STRANGKA
Bing .
para kay
Ante 2x
D STRANGKA
Joshua.
para kay
Kuya
D STRANGKA
Ronaldo.
Tatay para kay
Erlinda.
Nanay para kay
Maryan R. Te Staff Writer
Circulation Manager
D STRANGKA
Celia.
para kay
D STRANGKA
Cartoon Editor
Katrina O. Quizan
D STRANGKA
Earl Vince Z. Enero
Paul Christian Y. Eyas
Cartoonist
Jan Marcelo B. Lescain III
Isyot.
para kay
D STRANGKA
para kay
Cath&Roj
Senior Lay-out Artist
D STRANGKA
Lorena.
para kay
ROCA.
Cartoonist
D STRANGKA
Monson.
para kay
Pres.
D STRANGKA
Trinidad.
para kay
Lola
D STRANGKA
Staff Writer
Nealle Lorenz G. Birondo
Mama
Patrick M. Ariate
Nathaniel Jan P. Vivero
Cartoonist
para kay
Staff Writer
Kristian Angelo L. Pe単ero
D STRANGKA
Jayson M. Evangelio
Raymund A. Cabrera
Justin Vikka A. Tevar
Prof. Sajed S. Ingilan
Lay-out Artist
Photojournalist
Technical/Financial Adviser
Freya Mae F. Gregorio
Coi.
para kay
D STRANGKA
Allen.
para kay
para kay
Nena.
Photojournalist
D STRANGKA
Perlas.
para kay
D STRANGKA
Fay.
para kay
D STRANGKA
Lay-out Artist
D STRANGKA
Mark Peruel Acha
Pahiwatig ng Pabalat Patuloy sa pagtulog ang kalayaan. Sa wari’y himbing na himbing ito, nananaginip nang pag-alpas sa kawalang kinasasadlakan. Tila humuhuni ang mga buhay ng panaghoy na tumutulak dito sa hindi maarok na kalaliman ng mundo. Ngunit sa kabila ng pagkakahandusay ng madla at ng bayan sa mapanlinlang na salita ng kasinungalingan, bukas pa rin ang mata ng publikasyon para patuloy na isulong ang adhikaing humuhiling nang pagkamulat mula sa lipunang bulag sa katotohanan. Ang magkadikit na magkapareha sa pabalat ay hindi lamang nagpapahiwatig ng pagkakaisa, ito rin ay naglalarawan ng isang sayaw tungo sa tuluyang pagkalas sa isang sistemang nabulok na sa kawalan ng aktibong pagtugon sa lahat ng mga isyu ng lipunan. Isang metaporang sumisimbolo sa pag-iisa ng susi sa kanyang trangka. Malalim at nagpupumilit kumawala. Isang simbolo na magbabaluktot at maghuhubog sa kasinungalingan para sa katotohanan. Ang konsepto ng pabalat ay likha ni Sunshine C. Angcos na binigyang-buhay ni Earl Vince Z. Enero.
I AT E H E A
DL
D
TP
T H E
EA
ST
STU
EN
ERN
IAL
PHI
FFIC
LIP P
THE O
IN E S
HT
THE
C
LEG
IG
OL
UBL
ICAT
IO N O F TH
E U NIV E R SIT
Y OF
SOU
TH
C O L L E G I A T E
HEADLIGHT The Official Student Publication of the University of Southeastern Philippines Bo. Obrero Campus