Reisgids Rome met 3 stadswandelingen: Antieke Rome + Vaticaanstad by The Media Bay

INLEIDING

Rome is één van de toppers bij de citytrips, een goed klimaat en goedkope vliegverbindingen zullen hier niet vreemd aan zijn. Maar de echte reden moet gezocht worden in de veelzijdigheid van de stad met zijn goed bewaarde historische gebouwen.

Een bezoek aan Rome bestaat steeds uit twee delen. Aan de ene kant van de Tiber ligt Rome, aan de andere kant ligt Vaticaanstad, een staatje binnen een stad. Hoogtepunten zoals de St.-Pietersbasiliek, de Sixtijnse Kapel en de rijke Vaticaanse musea lokken iedereen naar deze prachtige bouwen kunstwerken.

De stad Rome wordt onmiddellijk gelieerd met het Colosseum, zowat het visitekaartje van deze Romeinse stad. Maar het is niet eens het best bewaarde deel van het antieke Rome. De periode na de Middeleeuwen bezorgde ons bezienswaardigheden zoals het verbouwde Pantheon, Villa Borghese en Castel Sant' Angelo. Genieten van de zon en de gezellige drukte op de Spaanse trappen, aan de Trevifontein of op het Piazza Navone mag zeker niet ontbreken in je programma.

Wil je een museum bezoeken? Dan zal de keuze heel moeilijk worden. Hoeveel er precies zijn weten we niet, maar sommigen beweren dat ze met 2500 zijn. Het zijn vooral de Vaticaanse musea die massaal door toeristen bezocht worden. Andere grote publiekstrekkers zijn er niet. De variatie in het aanbod is enorm.

We hebben opnieuw een uitgebreid reisgids voor je klaar: opgebouwd uit twee stadswandelingen: 'Antieke Rome' en 'Pleinen en fonteinen'. Daarna volgt nog uitgebreide informatie over Vaticaanstad. Met deze reisgids verken je bekende en onbekende plekjes.

Bij je bezoek aan Rome is het aan te raden om je tickets voor bezienswaardigheden vooraf online te boeken. Denk hierbij aan het Colosseum, Vaticaan en de Sixtijnse Kapel, Vaticaanse Musea, Engelenburcht, … zo hoef je niet in de urenlange wachtrijen aan te schuiven + ben je zeker dat je binnen kan.

Er zijn ook kortingskaarten te koop indien je meerdere bezienswaardigheden wil bezoeken. Koop je kortingskaart online Zo bespaar je al snel een paar 10-tallen euro’s uit tijdens je verblijf.

Kortingskaarten Rome online kopen

De digitale kortingskaarten en toeristenpassen zorgen ervoor dat je geld kan besparen + de lange wachtrijen overslaan. Je hebt priority toegang, je mag de rijen voorbij steken en direct naar binnen gaan. Zo kan je meer zien en doen tijdens je bezoek aan Rome.

Bezoek de Sixtijnse Kapel, het Colosseum en de St. Pieters Basiliek (+ rondleiding) in 1 handig digitaal ticket voor € 74.

Boek je ticket hier online en bespaar.

Bezoek de Sint-Pietersbasiliek, de Sixtijnse Kapel en de Vaticaanse Musea (skip the line ticket) met 1 handig ticket voor € 54.

Boek hier je Vaticaanstad Pas en bespaar

Waar overnachten in Rome?

Nog op zoek naar een hotel in Rome? We hebben een volledig overzicht van hotels per wijk in Rome, bekijk het hier. Zo wordt kiezen alvast wat eenvoudiger.

Op zoek naar een budgetvriendelijke oplossing om te overnachten in Rome?

Bekijk hier onze selectie van hostels en jeugdherbergen in Rome

Hoe van de luchthaven naar Rome Centrum

De Rome Fiumicino Airport, ook wel bekend als Leonardo da Vinci Airport of de Fiumicinio International Airport, is de grootste luchthaven van Rome. Het bevindt zich op zo’n 30 km van het centrum van de hoofdstad en bestaat uit vier terminals. De meeste maatschappijen, waaronder Brussels Airlines, KLM, Transavia en Vueling, vliegen dan naar deze luchthaven.

Om in Rome Centrum te geraken, raden we je aan om de Leonardo Express-trein naar het station Roma Termini te nemen. Het is de snelste manier om het centrum van Rome te bereiken. De trein vertrekt dagelijks om het kwartier tussen 7u en 21u en daarna om het half uur. Je doet er slechts 31 minuten over om de afstand te overbruggen en je maakt geen tussenstops. In Roma Termini kan je vervolgens makkelijk overstappen op de metro.

Een enkel ticket voor de Leonardo Express kost 18 euro. Tickets voor de Leonardo Express kan je ook makkelijk online kopen (boek ze hier). Elke volwassene mag één kind tussen de vier en twaalf jaar gratis meenemen. Kinderen tot vier jaar reizen altijd gratis.

Een andere optie om het centrum te bereiken is de bus. Je hebt keuze tussen de snelle shuttlebussen en de gewone stadsbussen.

De snelle shuttlebussen vertrekken om het half uur en brengen je in 40 minuten naar het centrum van de stad. Tickets voor de shuttlebussen kan je bovendien makkelijk online kopen voor 7 euro (koop ze hier). Wanneer je de bus mist waarvoor je een ticket had gekocht, mag je met hetzelfde ticket gewoon de volgende bus nemen. Bagage is gratis.

De gewone stadsbussen zijn de goedkoopste manier om van de luchthaven naar het centrum te komen. Hoeveel je precies betaalt, hangt af van waar je precies naartoe reist, maar je zal nooit meer dan enkele euro’s betalen. Het grote nadeel is hier dat de bus verschillende keren halt houdt voor je het centrale station bereikt en je er dus lang over doet om het centrum te bereiken.

Land je op Ciampino International Airport of wens je meer opties en informatie? Lees er alles over in onze uitgebreide blogpost.

8 TIPS BIJ EEN CITYTRIP ROME

Rome en bezienswaardigheden. Wat is er in Rome te zien, te bezoeken, te beleven? Hoe en waar kan ik het best genieten van Rome? Waarom zou ik kiezen voor een citytrip naar Rome? Het zijn mogelijks vragen die je bezighouden. Met deze 8 tips willen we je keuze helpen maken.

We hebben het daarbij zowel over de bij iedereen bekende bezienswaardigheden, kerken, monumenten, pleinen maar evengoed brengen we je naar steegjes en plekjes, kerken en pleintjes waar je minder toeristen zal tegenkomen en dat … kan ook leuk zijn.

Tip 1: Bezoek kerken, parels van religieus erfgoed

Geloof het of niet maar in Rome staan 900 kerken. Toegegeven, je kan ze niet allemaal bezoeken. Van sommige resten nog enkele muren, andere gingen op in gewone huizen. Tot de mooiste om te bekijken vanbinnen én vanbuiten behoren de Sint-Pietersbasiliek, San Giovanni in Laterano, Santa Cecilia in Trastevere, de Gesú, het Pantheon, ... Overal een weldaad aan kunst in de vorm van fresco’s, mozaïeken, beelden, schilderijen. Ook de fantastisch beschilderde koepels, preekstoelen, het koorgedeelte, de vloeren, … teveel schoonheid om op te noemen.

Nog dit. Wat als? Wat als op het uur al de klokken van al die kerken beginnen te luiden? Om te vermijden dat er een kakafonie van bimbamgeluiden zou te horen zijn, geldt de regel dat enkel de grootste kerken in Rome hun klokken mogen laten luiden.

Tip 2: Wandel langs de beroemde pleinen

Rome telt vele pleinen (piazza = plein), het ene al groter dan het andere. Het ene al bekender dan het andere. In de ranglijst van bekendste pleinen staat zeker het Piazza Navona. Het bruist er altijd, niet alleen van de mensen maar ook het water van de drie fonteinen. Een immens groot plein is het Piazza del Popolo. Je vindt er fonteinen, een obelisk, de tweelingkerken Santa Maria dei Miracoli en di Montesanto. Vergeet niet het kerkje Santa Maria del Popolo binnen te gaan. Klein inderdaad, maar groot(s) qua aanwezige kunst en versieringen. Het Piazza di Spagna kent iedereen omdat dáár de Spaanse Trappen liggen.

Tip 3: Gratis musea en monumenten bezoeken

Elke laatste zondag van de maand, behalve als het een feestdag is, kan je gratis binnen in de beroemde Vaticaanse musea, inclusief de Sixtijnse kapel. Hou er wel rekening mee dat je best heel vroeg gaat aanschuiven want de wachtrijen kunnen zéér lang zijn en er is dan natuurlijk ook een drukte. Maar het is de moeite waard. Van 9.00 tot 14.00 u, laatste toegang al om 12u30. Het Nationaal Monument Vittorio Emanuele II op de Capitoolheuvel, je kan er moeilijk naast kijken. Het monument in marmer kwam er n.a.v. de onafhankelijkheid en symboliseert de eenheid van Italië. Je mag het gratis bezoeken mits je je aan bepaalde richtlijnen houdt uit eerbied voor het monument (niet roken, drinken, op de trappen zitten).

Bij het rijtje gratis te bezoeken kerken en doopkapellen die in de reisgids Rome aan bod komen, horen het Pantheon, Santa Maria sopra Minerva, Sant Ignazio, Gesú, Santa Maria Aracoeili, Basilica Bartolomeo, Santa Cecilia in Trastevere, Santa Maria in Cosmedin, Santi Giovanni e Paolo, Santo Stefano Rondo, Baptisterum, San Giovanni in Laterano en San Clemente.

Tip 4: Ontdek de beroemde fonteinen

De Trevi fontein in Rome is natuurlijk de bekendste fontein. Of het de mooiste is? Dan moet je absoluut eens gaan vergelijken met de andere fonteinen in Rome, je krijgt er ruimschoots de kans toe. De Mozesfontein, de Fontana del Tritone, de vier fonteinen op alle vier de hoeken van een kruispunt, de Fontana del Api, de Fontana delle Naiadi, … En ken je de Nasoni drinkfonteintjes? Je komt ze vast en zeker onderweg tegen in Rome. Er zouden er een 2000-tal staan. De buis waar het water uitkomt heeft de vorm van een neus, vandaar de naam ‘nasoni’ wat neus betekent in het Italiaans. Sommige zijn verwerkt in beeldmonumentjes.

Het fonteintje van Petro Bernini Fontana della Barcaccia verdient beter. Er komt door de te lage waterdruk amper water uit en weinigen hebben er inderdaad oog voor omdat op enkele meters er trappen liggen, dat zijn wel dé Spaanse Trappen en die krijgen veel méér aandacht.

Tip 5: Shopping in Rome

In Rome vind je misschien wel evenveel winkels als gewone huizen. Wat overdreven natuurlijk, maar het zijn er toch ontelbaar veel. Voor dé shoppingstraat loop je in de Via del Corso, anderhalve kilometer lang shoppingfun. Wie zich rijk wil achten door naar de duurdere etalages te kijken, die moet in de Via dei Condotti zijn waar je illustere merken vindt als Gucci, Bvlgari, Cartier, Armani, Louis Vuitton, …

Tip 6: Maak kennis met minder bekende steegjes en plekjes

Het Tiber eilandje (Isola Tiberina) verbindt de wijk Trastevere met de Capitool heuvel. Vaak wordt dit eilandje links gelaten, ten onrechte. Er is flink wat te zien. Stappen over de twee stokoude bruggen (Ponte Cestio en Ponte Fabricio zijn van origine 2000 jaar oud) is al een aparte beleving. Het uitzicht óp het eilandje met de Tiber eromheen oogt heel fraai. De basiliek Bartolomeo moet je zeker eens binnengaan. Talloze zijkapelletjes met mini fresco’s, het rijkelijk versierde plafond, het altaar in de vorm van een badkuip, enz.

Het beste uitzicht op het Forum Romanum en de Palatino heuvel heb je vanachter een balustrade in de Via del Campidoglio. Je vindt het steegje in een hoek van het Piazza Campidoglio. Een aanrader!

Een heel erg gezellig steegje met winkeltjes, restaurants, caféetjes, kleine galerijen, boetieks, antiekshops en een onvermijdelijke kerk is de autovrije Via dei Coronari. Te vinden dicht in de buurt van het Piazza Navona.

Tip 7: Bezoek ook de minder bekende bezienswaardigheden

Chiesa Stefano Rotondo. De naam onthult het al, dit is een rond kerkgebouw. Binnen zijn de muren beschilderd met fresco’s met angstaanjagende afbeeldingen (folteringen, moorden).

Eens iets anders.

Scala Santa is de heilige trap die zich schuin over de basiliek San Giovanni in Laterno bevindt. Vanuit de deuropening zie je hier biddende mensen op de knieën zitten op de trappen. Respect verdienen deze gelovigen, geen dwaze spot.

De Santa Maria in Cosmedin op het Piazza della Bocca della Verità is nog een kerk die we opnemen in het rijtje van minder bezochte bezienswaardigheden. Volle busladingen toeristen willen een foto bij het stenen beeld van de Bocca della Verità in de hoek van een gang, maar ‘vergeten’ aan de andere kant van de gang deze kleine kerk binnen te stappen. Veel marmer, twee preekstoelen, een mooie vloer, …

De Palazzo Doria Pamphilj is een rococopaleis om u tegen te zeggen. Bovendien kan je een bezoek aan de woonverblijven van de vroegere stinkend rijke bewoners combineren met de kunstgalerij met daarin werken van topkunstenaars zoals Breughel, Caravaggio, Rafhael, Lippi, Titiaan, …

Het Stadio di Domiziano is een klein museum waar je nog ruïnes kan zien van het echte Stadio di Domiziano dat op de plaats lag 2000 jaar geleden waar nu het Piazza Navona zich bevindt. Je vindt het museum in de Via di Tor Sanguigna 3.

Tip 8: Hoe het Vaticaan bezoeken?

Kledij: hou je zeker aan de kledijvoorschriften als je de grens met Vaticaanstad overschrijdt. Mannen een lange broek, schouders bedekt. Vrouwen een rok of broek tot onder de knie en ook de schouders bedekt.

Tip voor bezoek basiliek. Om lange wachttijden te vermijden, koop je best vooraf online je ticket. Wij hadden een goede ervaring met GetYourGuide. Eerst ruil je je voucher voor een toegangsticket en een sticker. Enkel met deze sticker opgekleefd mag je direct onder de zuilenrij doorlopen, en na twee controles (ticket en scannen van tas of rugzak) ben je onmiddellijk bij de ingang van de basiliek.

GetYourGuide biedt nog tal van andere mogelijkheden aan om de Vaticaanse bezienswaardigheden te bezoeken o.a. de Vaticaanse musea, de tuinen van het Vaticaan. Bekijk hier alle tours in Rome.

op shop.themediabay.be 11

Koop de volledige gids

STADSWANDELING 1: ANTIEKE ROME, VAN HET COLOSSEUM TOT HET PANTHEON

Deze wandeling loopt in het antieke Rome. We starten bij het Colosseum en de overblijfselen van het oude centrum: het Forum Romanum en de Palatino heuvel. Eindigen doen we aan de bekende ronde kerk, het Pantheon. Tussenin maak je kennis met de mooiste of interessantste bezienswaardigheden van het antieke Rome.

De belangrijkste monumenten, de meest schitterende kerken (een kleine selectie nog maar uit de jawel 900 kerken in Rome), de gezelligste steegjes, de meest fotogenieke plaatsen, … Wie wil kan aan de leugendetector in de vorm van een open mond, echt waar. Een conditietest kan je afleggen op de Hemeltrap. De wandeling bevat ook enkele minder bekende plekje, weg van de massa. Bv. het Tibereilandje of het rococopaleis van de familie Doria Pamphilj.

• Afstand: 9,7 km

• Beginpunt: Colosseum

• Eindpunt: Pantheon

• Reliëf: veel straten met kleine kasseienbedekking, bezoek aan Palatino en Forum Romanum met trappen en hellende stroken, voorzie liefst goede stapschoenen

• Bewegwijzering: geen, zie beschrijving en routekaart

Je kan deze route ook wandelen met GPS, installeer de App Google maps op je smartphone en klik dan op deze link of scan de QR code rechts.

Zo kan je je smartphone als GPS gebruiken.

Tip: Raadpleeg steeds de openingsuren van kerken en musea. Kerken zijn vaak gesloten tijdens de middag. Even kort raadplegen op de vermelde websites kan dus geen kwaad om ontgoochelingen te vermijden.

We starten de wandeling in het Antieke Rome aan de hoofdingang van het Colosseum, die ligt recht tegenover de metro Colosseo. In de achtergrond (rechts van het theater) staat de triomfboog van Constantijn. Ga de boog zeker eens van dichtbij bekijken, het loont zeker de moeite. Wie wil kan eerst het Colosseum bezoeken alvorens de wandeling te starten.

Er zijn grote werken aan de gang bij het Colosseum omdat men er de Linea C, een derde grote metrolijn, aan het aanleggen is.

Het Colosseum is hét visitekaartje van Rome, 2000 jaar oud. In 72 v.C. werd de eerste steen gelegd in opdracht van keizer Vespanianus. Amper 8 jaar laten waren de werken klaar. Er werden heel veel Joodse gevangenen ingezet om het kolossale bouwwerk op zo korte tijd klaar te krijgen. Er werd heus niet zo lang gebouwd, amper 8 jaar. Naar verluidt bestond het ontwerpbureau uit 12 architecten.

Het openingsfeest duurde naar verluidt 100 dagen. Het Colosseum diende om het volk, rijk en arm, te vermaken. Hier vochten gladiatoren tegen elkaar of met dieren tot de dood. Een bezoek (betalend) is absoluut de moeite. Een korte voorstelling volgt verderop.

Bezoek met een gids kunnen we absoluut aanraden, maar dan niet met de eerste beste ‘pseudogids’ die je in grote getale proberen een bezoek aan te paaien bij de ingang.

TIP: Het Colosseum bezoeken? Boek je tickets voor het Colosseum zeker online, zo kan je lange wachtrijen overslaan.

Wil je graag met een gids door het Colosseum? Deze kan je hier reserveren.

 Colosseum, Piazza del Colosseo 1, Rome // GPS: 41.890226, 12.492231

De Arco di Constantino (315 n.C.) is misschien wel het best bewaarde deel van het antieke Rome. Deze triomfboog werd gebouwd in opdracht van de Senaat om de overwinning in 313 van keizer Constantijn op Maxentius voor eeuwig te gedenken. Hij staat aan het begin van de Via Sacra die toegang verleent tot het Forum Romanum. Langs deze ‘Heilige Weg’ liepen de triomftochten na alweer een gewonnen oorlog en processies.

 Arco di Constantino, Via di San Gregorio, Rome // GPS: 41.889765, 12.490603

Colosseum - © Shutterstock

Hou de hoofdingang aan je rechterzijde en stap langs het Colosseum tot bij het grote kruispunt. Steek bij de verkeerslichten over en ga een tiental meter naar rechts. Ga dan de Via San Giovanni in Laterano in, een kaarsrechte weg. Nadat je twee kruispunten hebt gedwarst kom je langs een kerk aan je linkerhand, de San Clemente.

De Basiliek San Clemente is gewijd aan de Heilige Clemens, derde bisschop van Rome. Je ziet het niet meteen, maar hier staan drie kerken boven elkaar. Enkel als je de opgravingen bezoekt, krijg je er een beter beeld van. De gevel ziet er nogal gewoon uit en is geconstrueerd in de 18de eeuw. De oudste delen van de bovenkerk dateren uit de 12de eeuw. Een mozaïek (12de eeuw) in de apsis toont het Kruis, heiligen, de twaalf apostelen, maar ook heidenen, symbolen, de levensboom, dieren en planten. Meteen rechts bij het binnenkomen bevindt zich de Capella San Catherina waar een aantal 15de-eeuwse fresco’s te zien zijn over Catharina van Alexandrië (Masolino en Masaccio). De beide preekstoelen zijn in marmer. Ook de vloer waarop je loopt is uit marmer met prachtige motieven.

In de rechterhoek kan je via een trap naar een kerk uit de 4de eeuw die opgesmukt werd met fresco’ s uit verschillende tijdsperiodes met afbeeldingen van Christus, paus Clemens. Je kan nog lager naar de benedenkerk naar het heiligdom van een Persische god Mithras (2de eeuw).

Arco di Constantino - © Shutterstock

Er is achteraan een mogelijkheid om tot op een binnenhofje te komen met centraal een fonteintje.

Vrije toegang, enkel sacristie is betalend met aansluitend de toegang tot de onderkerken.

Stap verder rechtdoor tot je op een immens groot en druk kruispunt komt. Dit is het piazza Piazza di San Giovanni in Laterano.

Het Piazza di San Giovanni in Laterano is eigenlijk een attractie op zich. Het verkeerskluwen dat voor je ogen zich afspeelt kent geen gelijke. Onafgebroken getoeter, toeslibbend verkeer, agressie bij gesticulerende chauffeurs, … We zoeken snel de rust, peis en vree op en die ligt aan de overkant. Er zijn verkeerslichten, gelukkig voor de oversteek. Ga naar het plein toe met de obelisk.

De obelisk die naast het Palazzo Laterano staat, is 31 meter hoog, het is de oudste van alle obelisken in Rome. Vanuit Thebe (Egypte) werd hij naar Rome gebracht in 357 n.C. Hou de obelisk en het open plein piazza Giovanni Paolo II rechts van je, stap een tiental meter door, om de hoek kan je rechts

 St. Clement Basilica, Via Labicana 95, Rome // GPS: 41.889331, 12.497581 Basiliek San Clemente - © Shutterstock

naar de ingang van de basiliek San Giovanni in Laterano. Schuin over de basiliek (hou hem in de rug) bevindt zich de Scala Santa. Na deze te bezoeken keer je terug naar het plein Giovanni Paolo II met de obelisk en stap je naar het ronde gebouw toe, dit is het Baptisterum.

Het eerste wat opvalt aan San Giovanni in Laterano is dat de gevel gelijke trekjes heeft met de St.-Pietersbasiliek. Niet toevallig. De paus is ook de bisschop van Rome en zodoende heeft hij zijn bestuurlijke zetel in deze bisschopskerk San Giovanni in Laterno. Tot de 14de eeuw bevond de pauselijke residentie zich in het aanpalende Palazzo Laterano op het nu tegenwoordige Piazza Giovanni Paolo II. Pas daarna verhuisde die naar het Vaticaan, waar de paus nu ook als hoofd van de rooms-katholieke kerk zijn bureau heeft.

De huidige versie in barokstijl (er stonden er hier al meerdere doch zij overleefden natuurrampen of branden niet) kwam er in schuifjes en nog tot in de 19de eeuw werd er gerenoveerd en uitgebreid. De heiligenbeelden op de balustrade zijn bijna 7 meter hoog.

Ga de loggia in en bemerk de immense bronzen deur. Binnen pakt het barokke plafond meteen je aandacht, alsook de diepte (130 meter lang). Onder de baldakijn bevindt zich de tombe van Martinus V, paus halfweg de 15de eeuw. Geld ligt zomaar uitgespreid op het graf, een nog steeds vroom gebruik blijkbaar bij de Romeinen. Waar moet je zeker oog voor hebben? Het ciborium

San Giovanni in Laterano - © Shutterstock

boven het hoofdaltaar dat de hoofden van de apostelen Petrus en Paulus bevat, het vergulde Laatste Avondmaal in een kapel (linkerhoek). Het koorgestoelte, achteraan de pauselijke zetel met marmer en mozaïekwerk, de mozaïeken, de impressionante standbeelden van apostelen. Er is zowaar een toilet in deze kerk.

Laterno in de naam verwijst naar de familienaam Laterno. De eerste kerk werd namelijk gebouwd op een domein dat toebehoorde aan de familie Laterno. Vrije toegang, alle dagen tussen 7.00 en 18u30.

 Basilica di San Giovanni in Laterano, Piazza di San Giovanni in Laterano 4, Rome // GPS: 41.885869, 12.505678

Schuin over de basiliek bevindt zich de Scala Santa, een gebouw waar je niet hoeft te schrikken als je op de trappen knielende biddende mensen ziet. Om het gebouw binnenin te bezoeken moet je entreegeld betalen, maar van in de deuropening kan je gratis beetje voyeur spelen om te kijken naar de biddende mensen op de heilige trappen (in het Italiaans ‘scala santa’). Een legende vertelt dat Jezus deze trappen opgeklommen zou zijn bij zijn terechtstelling in Jeruzalem, waar ze in het paleis van Pilatus toen nog lagen. Aan de vrome Helena, moeder van keizer Constantijn, hebben we te danken dat de trappen (in marmer maar met hout bedekt om het voor de knieën wat aangenaam te houden) nu zich in Rome bevinden. Vanaf 6u15 tot 12u15 en tussen 15.00 en 18u30.

 Scala Santa, Piazza di San Giovanni in Laterano 14, Rome // GPS: 41.887140, 12.506627

Op de hoek van het plein zie je een achthoekig gebouw, het is het Baptisterum of doopkerk. Gratis te bezoeken. De originele doopkerk stamt uit de periode van keizer Constantijn, 4e eeuw. Je ziet er fresco’s uit de 5de en 7de eeuw. In één van de zijkapellen kan je gaan kijken naar een schitterend houten plafond.

Openingsuren: zomer 7-12 en 15.30-18.30, winter 9-13 16-18u.

 Battistero Lateranense di San Giovanni in Fonte, Piazza di San Giovanni in Laterano 4, Rome // GPS: 41.886232, 12.504274

Verlaat bij het baptisterum dit ‘gekke’ kruispunt. Stap even naar links om veilig bij de verkeerslichten de brede straat Via dell’Amba Aradam over te steken. De bedoeling is om bij de ingang van het ziekenhuis langs de slagbomen te gaan (zie aparte doorgang ‘piedoni’).

Loop even rechtdoor langs de gebouwen van de kliniek. Voorbij een groene strook sla je rechtsaf en wandel naar een boog in de achtergrond, volg de wegwijzer met het Uscita en voetgangerssymbool.

E F

Ga dan meteen naar links onder de arcadeboog door (uscita blijven volgen). Voorbij een stevige deur beland je op de weg, sla hier linksaf, de Via di Santo Stefano Rotondo. Ga deze straat volledig af. Dan bereik je aan je linkerzijde een oude poort, met bovenaan het opschrift Chiesa San Stefano Rotondo. Ga onder de poort door. Het kerkje bevindt zich op het eind van de oprijlaan.

Vanaf de binnenkomst in de Santo Stefano Rotondo word je al ’n beetje overdonderd. Het is inderdaad een rond gebouw (rotonde) waarvan de bovenverdieping gedragen wordt door 22 ionische zuilen, oorspronkelijk uit de 5de eeuw. De diameter bedraagt 40 meter. De kerk is gewijd aan martelaar Stefano. Rondom zijn fresco’s geschilderd. Ze dateren uit de 16de eeuw. Vind je ook niet dat ze wat angstaanjagend zijn? Het zijn uitbeeldingen van folteringen, moorden, … Ook vele Romeinse kinderen zijn hier al geweest. Het was de gewoonte om op tweede kerstdag (feest H. Stefanus) de (stoute) kinderen van Rome te confronteren met deze fresco’s om hen bang te maken en de schrik van hun leven te bezorgen in de hoop dat ze wat braver zouden worden nadien. Gratis. Elke dag open, 10.00-13.00 u en 15u30-18u30.

 Basilica di Santo Stefano Rotondo al Celio, Via Santo Stefano Rotondo 7, Rome // GPS: 41.884896, 12.496484

Santo Stefano Rotondo - © Shutterstock

Als je de poortdoorgang van de Stefano Rondo uitkomt, links afslaan tot bij de T-splitsing en daarna schuin naar rechts naar een poortdoorgang toe stappen. Kijk na de oversteek zeker eens naar de mozaïek boven de bruine poort. Die stelt Christus voor in gezelschap van twee slaven, een blanke en een zwarte.

Ga door de poort. Volg de aanwijzing ‘area pedonale’. Dit is de Arco di Dolabella, een Romeinse poort uit 10 n.C. die deel uitmaakte van het aquaduct dat keizer Nero liet bouwen. Je stapt nu op de Via di San Paolo della Croce tussen twee hoge muren. Even genieten van de rust, ver weg van het autoverkeer is hier de boodschap. Een extra beloning volgt verderop aan je rechterhand met een bezoek aan de Santi Giovanni e Paolo basiliek en een prachtige arcadedoorgang. Dit stukje van het parcours biedt een aangenaam en bijzonder rustgevend interludium.

De Basiliek Santi Giovanni e Paolo dateert uit de 12de eeuw. De mooie klokkentoren met zes verdiepingen is van een eeuw later. De kerk is gewijd aan de martelaren Johannes en Paulus. Je komt er via een binnenpleintje en een voorhal. Het interieur is grotendeels 18de eeuws. Let eens op het aantal lusters. Ook de zijkapel San Paolo della Croce verdient je aandacht

Behalve dinsdag en woensdag, dagelijks geopend tussen 10.00-13.00u en 15.00-18.00 u.

op shop.themediabay.be 20

Klokkentoren Basiliek Santi Giovanni e Paolo - © Shutterstock

In de hoek onder de klokkentoren kan je naar een uitgegraven Romeins huis gaan kijken.

 Basilica Santi Giovanni e Paolo, Piazza Dei SS. Giovanni e Paolo, Rome // GPS: 41.886459, 12.492250

Hou de basiliek rechts van je en ga onder de mooie arcadebogen door op de kasseitjes in licht dalende lijn. Op het eind de brede bocht meevolgen.

Bij het afdalen word je misschien aangetrokken door de imposante kerk aan je linkerzijde, de Chiesa di San Andrea e Gregorio. Wij bestegen de vele trappen om er vast te stellen dat je de kerk enkel binnen kan tussen 9.00-12.00u en 16.00-18.00 u mits aanbellen voor een bezoek. Aan jou de keuze.

Hier heb je de mogelijkheid om een optionele stop te maken aan de Piramide di Caio Cestio. Wandel richting het Circus Maximus en wandel daar de Viale Aventino af. Aan het einde kom je eerst de Porta San Paolo tegen, een stadspoort uit de derde eeuw die onderdeel was van de stadsmuur van Aurelius.

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: OPTIONEEL :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

Piramide di Caio Cestio - © Shutterstock

Daarachter prijkt de Piramide di Caio Cestio uit het jaar 12 voor Christus. De Romeinen waren in die tijd geobsedeerd door Egypte en hadden een piramide van marmer laten bouwen van 36 meter hoog. Het is een tamelijk onbekend monument, maar wel zeker een bezoekje waard.

 Piramide di Caio Cestio, Via Raffaele Persichetti, Rome // GPS: 41.876437, 12.481016

Na het afdalen kan je rechts op de brede boulevard Via di San Gregorio naar de ingang van het Palatino (zie stippellijn op de kaart) en aansluitend het Forum Romanum bezoeken.

Zonder gids of begeleid met een kaartje zal je op Monte Palatino maar wat rondlopen en dat zou jammer zijn voor de archeologische waarde van de overblijfselen op de Palatijn heuvel. Tours en tickets kan je online boeken.

De groene Palatijnheuvel kijkt uit over het Forum Romanum. Op een platform heb je er niet alleen een mooi uitzicht op het Forum maar eveneens een breed panorama over de stad. Subliem beeld!

Het is de plaats waar de rijken verbleven, zich letterlijk hoog verheven voelden tegenover de armsten in de benedenstad. Het was op de Palatijnheuvel dat de paleizen van de keizers stonden. Caligula, Tiberius, Augustus, Tiberius, Septimius Severus e.a., ze hadden hier allen hun residentie. Behalve Nero, die bleef liever beneden waar hij op de Domus Aurea een wooncomplex liet optrekken maar er eigenlijk nooit zou wonen. Op de Palatino woonden de rijke patriciërs en politici. Hier werden kloosters en kerken gebouwd. Hier lagen mooie tuinen. Het vraagt wat verbeelding maar Het moeten zo te zien aan het grondplan en de opgegraven delen flink uit de kluiten gewassen paleizen en woningen geweest zijn. Tussenin stonden tempels, lag er een stadion (stadion van Domitianus), lagen er thermen (van Septimius Severus).

Er is nog maar 60 % opgegraven op de Palatino heuvel. Nog veel heeft zijn geheimen dus nog niet prijsgegeven.

Rome ontstond op de Palatino

Romulus en Remus waren tweelingbroeders die als baby in een mandje werden gelegd en tewater gelaten in Alba Longa. Het mandje bleef steken waarna een wolvin de baby’s oppikte, meenam naar een grot op de Palatijnheuvel en de tweeling ging voeden. Een schaapherder vond

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: EINDE OPTIONEEL :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

de twee jongetjes en voedde hen verder op. De god Mars beval Romelus en Remus de stad Rome te stichten. Remus wou Rema als naam, Romulus wou Roma als naam. Het werd Roma. Hierop zou Remus een daad van spot hebben gebracht (hij sprong over de stadsmuur die Romulus liet optrekken) waarna hij door zijn broer uit de weg werd geruimd, letterlijk. Er werden enkele Sabijnse maagden geroofd uit de bergen waarna er nakomelingen kwam, zoveel ineens dat Zo vertelt één van de vele legendes over het ontstaan.

De datum van 21 april wordt nog elk jaar herdacht omdat dán de stad Rome zou zijn gesticht, op 21 april in 753 v.C. Dan zijn er tal van feestelijkheden. Eerst waren het koningen, nadien consuls en tenslotte keizers die Rome bestuurden.

 Monte Palatino, Rome // GPS: 41.889403, 12.487472

Forum Romanum is het summum, het kloppende hart van het antieke Rome. Hier vind je de meeste toeristen samengepakt al of niet begeleid met gids en de moderne middelen gebruikend, dus mét oortjes. Hier stonden de regeringsgebouwen, de mooiste

Monte Palatino - © Shutterstock

monumenten, stonden triomfbogen te pronken, … Hier zetelde de Romeinse Senaat, de Curia, werd er onderhandeld op de markt, of liep men gewoon wat te paraderen …

Veel méér over het Forum Romanum kan je lezen achteraan de beschrijving van de wandeling.

Stap het grote kruispunt bij de verkeerslichten over. Ga naar links en neem het wandelpad op de lange groene strook. Beetje oneerbiedig eigenlijk dit woordgebruik want je stapt nu over de baan van het Circus Maximus. Een ellipsvormig grasplein (ca 70 m bij 120 m) waar pogingen gestaakt zijn om het de grandeur van deze archeologische site terug te geven. Ga het Circus Maximus volledig af. Let aan je rechterhand op de overblijfselen van keizerlijke paleizen. Stel je eens voor dat hier voor de ogen van, men spreekt van 250.000 toeschouwers, tweespanrennen met paarden plaatsvonden. Fantastisch moet dat geweest zijn.

Op het eind nog even rechtdoor tussen de huizen op de Via dei Cerchi. Tot bij het kruispunt, daar meteen naar links en naar de toren toe stappen. Je bent nu bij de Chiesa Santa Maria in Cosmedin.

 Foro Romano, Via della Salara Vecchia 5, Rome // GPS: 41.892462, 12.485324 Forum Romanum - © Shutterstock

Naast de Santa Maria in Cosmedin op het Piazza della Bocca della Verità staat bijna altijd een rij aan te schuiven in de voorhal om tot bij de Bocca della Verità te komen. En dan vergeten ze om de Santa Maria in Cosmedin even binnen te stappen. Ten onrechte. Deze middeleeuwse kerk bevat veel marmer: de vloer, de twee(!) preekstoelen, het koorhekken. Enkel daarom is de kerk al een bezoekje waard. Een zicht op de zeven verdiepingen tellende campanile krijg je straks als je de baan bent overgestoken. Gratis toegang. Van 9u30 tot 17u50. Op zondag om 10u30 wegens H. mis geen bezoek.

Aan de linkerzijde van de voorhal kijkt de zeegod Oceanus je strak in het aangezicht, de Bocca della Verità. Het stenen beeld kwam er om te bewijzen dat je de waarheid spreekt. Je moet je hand letterlijk in de mond steken. Kan je de hand er ongeschonden uithalen, dan ben je een eerlijk persoon. Blijft je hand erin steken of krijg je het terug met enkele vingers minder, dan ben je een leugenaar. Vooral vrouwen en mannen verdacht van overspel beticht, krijgen het hier benauwd, zo wordt gezegd. Aan de aanschuivende rij te zien lijkt het of velen twijfelen aan zichzelf.

 Santa Maria in Cosmedin, Piazza della Bocca della Verità 18, Rome // GPS: 41.888171, 12.481408

Bocca della Verità - © Shutterstock

Met de kerk in de rug, steek je het kruispunt rechtdoor over. Stap omhoog met aan je rechterhand een tempel. De tempel in marmer is toegewijd aan Hercules de Winnaar. Hij dateert uit de 2de eeuw v.C. Steek de brede Ponte Palatino over. Over de brug neem je de smallere straat, de Via della Botticella. Hou hierbij het gebouw van Ministero della Salute aan je linkerhand. Op het eind meevolgen naar links waardoor je op het pleintje Piazza dei Ponziani belandt. Sla nu rechts af in de Via dei Vascellari, een rustige straat met leuke winkeltjes, terrasjes.

Verderop kruispunt dwarsen, de straatnaam verandert in Via Santa Cecilia. Zo kom je op het Piazza Santa Cecilia. Ga naar de monumentale doorgang van het brede witte gebouw. Zo kom je op een binnentuintje waar je de ingang vindt van de kerk Santa Cecilia in Travestere.

Aan de Santa Cecilia in Trastevere kerk is een legende verbonden. De H. Cecilia was in 230 ter dood veroordeeld wegens haar geloofsovertuiging. Ze moest de verstikkingsdood ondergaan in kokend water máár dat mislukte. Een onthoofding lukte al evenmin. Ze overleefde ook nog eens een ‘bewerking’ met de bijl. Daarna zweefde ze nog 3 dagen tussen leven en dood, zou nog heidenen bekeren en blies toen uiteindelijk toch haar laatste adem uit. In 1599 werd haar graf opengelegd, … het lichaam verkeerde nog in een vrij goede staat.

Voor het altaar onder een baldakijn met marmeren zuilen ligt de H. Cecilia, een marmeren beeld van Stefano Maderno gemaakt in 1600. Als model voor het beeld zou het levenloze lichaam van een jong meisje hebben gediend dat in 1599 werd aangetroffen in een graf,… volgens een legende inderdaad het lichaam van Cecilia. In de apsis een mooie mozaïek. Vrije toegang. Van 9u30 – 12u30 en van 16.00 u- 18u30.

 Basilica Santa Cecilia in Trastevere, Piazza di Santa Cecilia 22, Rome // GPS: 41.887262, 12.476627

Even aandacht nu. Keer na je bezoek terug naar het pleintje, naar dezelfde smalle Via di Santa Cecilia waaruit je kwam om nu bij het eerste kruispunt links af te slaan, in de Via dei Genovesi. Stap tot bij het eerste kruispunt. Ga hier naar rechts, in de Via Ancia. Op het einde ga je onder de stenen arcadeboog door. Je komt op een pleintje, Piazza in Piscinula. Blijf rechtdoor gaan tot je op een grotere weg komt bij de Tiber. Even naar rechts en daar steek je bij de verkeerslichten de brug Ponte Cestio over naar het eilandje.

Het eilandje Isola Tiberina ligt daar fraai te liggen midden in de Tiber. Het Tiber eilandje verbindt de wijk Trastevere met de Capitool heuvel. Vind je ook niet dat het wat de vorm van een schip heeft?

De bruggen die je ziet liggen zijn stokoud. Bij het oversteken van de brede Ponte Palatino zie je aan je rechterzijde resten van een brug die wel lijkt weg te rotten. Ze heet dan ook de Ponte Rotto (letterlijk ‘kapotte’ brug). Hier lag nog voor de jaartelling een houten constructie. De stenen versie kwam er in 142 n.C. Het was meteen de allereerste brug in Rome.

Je neemt de Ponte Cestio om op het eilandje te geraken. Van origine uit 46 v.C. maar in de 2000 jaren liggende tussenperiode reeds herhaalde malen gerenoveerd.

Santa Cecilia in Trastevere - © Shutterstock

De Basilica Bartolomeo is gebouwd op ruïnes van een Griekse tempel rond het jaar 1000. De fontein voor de kerk stamt uit de Ottoonse tijden. Het interieur bevat heel wat zijkapelletjes beschilderd met kleinschalige fresco’s. Heel erg mooi. Bovendien vind je bijna overal religieuze voorwerpen die verzameld zijn rond verschillende thema’s of werelddelen. Het plafond is rijkelijk versierd. In het hoogkoor dient de graftombe van de H. Bartolo als altaar. Al lijkt het wat eerder op een badkuip maar dat is heiligschennis. Vrije toegang, zo 9u30-13.00u, van ma – za 9u30-13u30 en 15u30-17u30.

 Basilica di San Bartolomeo all’Isola, Piazza di San Bartolomeo all’Isola 22, Rome // GPS: 41.890395, 12.478083

Over de Tiber werden indertijd handelsgoederen tot in de stad vervoerd. Er lag een haven waar nu de Ponte Cavour ligt. We lopen er over in de wandeling Pleinen en Fonteinen. De Tiber kronkelt nogal wat rond Rome. Omdat de Tiber wel eens durfde te overstromen, vluchtte de bevolking naar de omliggende heuvels. Gebeden en offers brengen hielpen niet altijd. Het zou

Isola Tiberina - © Shutterstock

nog lang duren tot eind 19de eeuw zelfs vooraleer de Tiber oordeelkundig tot ‘bedaren’ kon gebracht werden met het aanleggen van hoge kaaimuren die nog altijd te zien zijn.

Het eilandje verlaat je langs de Ponte Fabricio, gebouwd in 62 v.C. Ze is genoemd naar een consul Fabricius. Zo ben je terug op het Capitool. Ga naar rechts via de grote weg langs het hekken tot bij het eerste kruispunt waar je links de Via del Foro Olitorio neemt (licht afdalend). Je belandt op de brede Via Luigi Petroselli. Ga nu naar links langs een kerk. Het gebouw pal voor je in de flauwe bocht is het Teatro di Marcello.

Je kan nog heel goed delen van de buitenmuur zien van het Teatro di Marcello, voltooid in 13 v.C. Het is het enige overgebleven theater naast het Colosseum. Genoemd naar de vroeg gestorven Marcellus (20 jaar), zoon van Octavia, zuster van keizer Augustus. Er konden ruim 20 000 toeschouwers binnen. Het was ook het eerste theater van Rome. De gelijkenis met het later gebouwde Colosseum is treffend. Het diende immers als model.

Teatro di Marcello - © Shutterstock

Het theater werd in de middeleeuwen gebruikt als woning van de families Fabi en later Savelli. Tijdens de 16de eeuw werd een paleis ingebouwd, het Palazzo Orsini, op de plaats waar ooit de zitplaatsen waren van het theater.

 Teatro di Marcello, Via del Teatro di Marcello, Rome // GPS: 41.891923, 12.479908

Je stapt nu in de bocht rechts mee, ’n beetje klimmend want je bereikt weldra het hoogste punt van de Capitoolheuvel. Je kan er niet naast kijken, het witte monument Vittorio Emanuel II pakt inderdaad onmiddellijk je aandacht. Ga tot op de hoek van de straat en steek over naar de dubbele rij trappen.

Bestijg eerst de meest rechtste trappenpartij, die met de breedste treden. Dit is de Cordonata. Je komt tussen twee erg grote standbeelden op een plein uit, het Piazza Campidoglio. Voor een bijzonder mooi panorama kan je in de rechterhoek van het plein in de Via del Campidoglio. Bij de balustrade heb je een andere kijk op het Forum Romanum en de Palitino heuvel. Keer daarna terug naar het plein, loop langs het Senatorenpaleis met de riviergodenfontein, rechtdoor. Links boven staat een tempel, daal tussen twee resten van dikke muren de lange trappenrij af. Beneden vind je aan je linkerzijde het Museo Centrale del Risorcimento.

Naar Carcere mamertino (zie stippellijn)

Ga niet volledig naar beneden maar volg naar rechts mee, de meest dalende straat met grove geplaveide kasseistenen, Clivus Argentarius. Je vindt een pijl die de richting aangeeft naar Carcere mamertino. Op het eind aan je rechterzijde bevindt zich het Mamertinum. Het bovenschrift meldt ‘prigione dei apostolic Pietro e Paolo’. Dit gebouw is waar de apostelen Petrus en Paulus gevangen werden gehouden. De triomfboog die je hier ziet oprijzen is die van Septimius Severus.

Keer daarna terug naar de plek waar je de grove plaveistenen opkwam en loop rond het indrukwekkende monument heen. Rechts vlug een blik werpen op de zuil van Trajanus. De hoofdingang bevindt zich om de hoek.

Monte Capitoline is de laagste van de 7 heuvels van Rome. Het is altijd één van de belangrijkste plaatsen geweest. Ooit als een militair bolwerk, nadien religieus en politiek is Rome vanaf hier geleid. Consuls, senatoren woonden hier. Het vormt het hart van de stad. De bezienswaardigheden op de Capitoolheuvel zijn er in grote getale.

Beginnen we onderaan het trappenduo. Met het aangezicht ernaar gericht, zie je rechts de trappenrij van Michelangelo en links de Hemeltrap.

De trappen van Michelangelo

In tegenstelling met de Hemeltrap zijn de treden hier heel breed. Het maakt de klim iets makkelijker dan de buur ernaast. Michelangelo maakte het ontwerp. In 1536 lag hij er t.g.v. het bezoek van keizer Karel V. Hij wordt ook wel de Cordonata genoemd. De trappen leiden naar het Piazza Campidoglio plein waar je de tweelinggoden Castor en Pollux ontmoet.

Piazza Campidoglio

Ook het Campidoglio plein is aangelegd volgens een ontwerp van Michelangelo. Drie grote gebouwen en een kopie van een ruiterstandbeeld van keizer Aurelius domineren het plein. Het originele (gerestaureerde) is te vinden in de Capitolijnse Musea op dit plein. Achter het standbeeld staat het Senatorenpaleis, links het Palazzo Nuovo en rechts het Palazzo dei Conservatori.

Palazzo Senatorio

Het gebouw is 16de eeuws, ook de buitentrappen en de grote fontein ontwierp Michelangelo. In dit gebouw zetelt de burgemeester van Rome. Loop je rechts van het Senatorenpaleis een beetje naar beneden, dan kom je tot bij een platform waar je een magnifiek uitzicht krijgt op het Forum Romanum, nu dus van de andere kant.

De Fontein Minerva bevat drie standbeelden: links zie je de Nijl voorgesteld door een riviergod, rechts de Tiber, in het midden de godin Minerva die het zegevierende Rome symboliseert.

Capitolijnse Musea

De Musei Capitolini heten de oudste musea van de wereld te zijn.

Palazzo Nuovo (links)

Hier tref je kunst uit de oudheid. ‘De Stervende Galliër’ (kopie) is het topwerk. Verder sarcofagen, bustes van Griekse en Romeinse dichters.

Palazzo dei Conservatori (rechts)

De wolvin die Romulus en Remus voedt (wolvin 5de eeuw v.C., tweeling 15de eeuw toegevoegd vind je hier. Voorts resten van een beeld van keizer Constantijn, ca. 12 m hoog. ‘Jongen haalt doorn uit voet’ is een ander bekend werk (1e eeuw), Venus, werken van Caravaggio, Rubens. Vazen, beelden.

Tussen beide musea loopt een ondergrondse gang ook met kunstwerken. Meer info vind je op www.museicapitolini.org

Carcere Mamertino

Het is niet aan te zien van buitenaf, maar dit is wel degelijk een gevangenis geweest. Ondergronds liggen kerkers waar gevangenen hun laatste uren voor hun executie doorbrachten. Er is een kleine kapel toegewijd aan apostel Petrus. Hij en apostel Paulus zouden hier opgesloten hebben gezeten. Een bezoek is betalend. De arcadeboog naast het gebouw is die gewijd aan Settimio Severo.

 Piazza del Campidoglio, Rome // GPS: 41.893361, 12.482801

Het Nationaal Monument voor Vittorio Emanuele II is gebouwd op de heuvel van het Capitool rond de eeuwwisseling van de 19de en 20ste eeuw n.a.v. de onafhankelijkheid. Het ontwerp kwam van Giuseppe Sacconi. Het indrukwekkende marmeren monument moet de eenheid van Italië symboliseren met vooraan het ruiterstandbeeld van de eerste koning van Italië, hij overleed in 1878. Bij het betreden word je erop gewezen dat je niet mag op de trappen zitten, noch roken of drinken uit eerbied voor het monument. In verschillende etages kan je opklimmen tot bij de zuilengalerij. Aan de voet bij een altaar werd in 1921 het graf van de onbekende soldaat (Altare della Patria) geplaatst dat door soldaten wordt bewaakt.

Het moet gezegd, door zijn imposante afmetingen onttrekt het monument veel moois van de antieke omgeving. Bovendien moesten heel wat middeleeuwse straatjes sneuvelen voor de bouw ervan. Enkele cijfers. Het monument is 70 meter hoog, 135 meter breed en meet bijna evenveel meters diep.

Binnen in het monument kan je naar het Museo del Risorgimento over de eenheidsbeweging in Italië van de 19de eeuw en worden ook tijdelijke exposities opgezet.

Middeleeuwse straatjes moesten wijken voor de bouw van het monument.

 Statua Equestre di Vittorio Emanuele II, Piazza Venezia, Rome // GPS: 41.894846, 12.482983

Stap na je bezoek langs de andere zijde het monument om en bestijg de Hemeltrap om zo tot bij de Santa Maria Aracoeili te komen.

De 124 marmeren treden van de Hemeltrap leiden naar de Santa Maria Aracoeli kerk. De hemeltrap is ouder dan zijn buur, want uit 1348. Die kwam er als geschenk aan de Madonna die Rome had verlost van een pest die de stad had geplaagd. De Santa Maria Aracoeili was dé nationale kerk van de adel en andere welgestelde volk van Rome. De bouw van deze versie was beëindigd in 1320. De voorgevel is heel eenvoudig uit baksteen. Binnenin valt de schoonheid van het houten vergulde cassettenplafond op (16de eeuw). Verdere blikvangers zijn de marmeren vloer met cosmatenmotief (zo genoemd naar Lorenzo Cosmati), het schilderij de Madonna op het hoofdaltaar, de mozaïek van Madonna met Kind (13de eeuw) boven de deur bij de ingang, de fresco van Pinturicchio in de zijkapel Bernardino. Verder vele grafplaten van kardinalen, beelden van pausen, fresco’s in de zijkapellen. De toegang is gratis.

Nationaal Monument Vittorio Emanuele II - © Shutterstock

 Basilica di Santa Maria in Aracoeli, Scala dell’Arce Capitolina 12, Rome // GPS: 41.893997, 12.483230

Na je bezoek steek je der rijweg over met het monumentencomplex dus in de rug. Hou een fonteintje links van je en ga dan bij het brede bruine gebouw met kantelen naar links (de tram rijdt hier voorbij) en stap vervolgens de Via di San Marco in. Mocht je zin hebben in nog een kerk, de basiliek San Marco staat achter het groene strookje waar je zonet overstak. Op maandag is ze evenwel gesloten.

Na goed 100 meter in de Via di San Marco sla je al rechts af in de heel smalle Via d’Aracoeli. Waar de straat verbreedt, beland je op het Piazza del Gesú. Om de hoek wacht de kerk Gesú.

Chiesa Gesú was de eerste jezuïetenkerk in Rome, halfweg de 16de eeuw gebouwd. Het interieur toont een mix van barok en renaissance. Veel marmer, verguldsels, fresco’s (fresco’s van Baciccia op het plafond).

De Capella di Sant Ignazio (links) getuigt van een oogverblindende rijkdom. Boven een altaar het zilveren beeld van de heilige Ignatius Loyola (stichter orde jezuïeten, een orde die in 1540 werd goedgekeurd door de paus Paulus III). Ignatius Loyola ligt hier begraven (stierf in 1556).

Het grafmonument is gemaakt eind 17de eeuw. Het is een waar festijn voor de ogen. Je kan er nog meer altaren en epitafen gewijd aan heiligen van de orde zien.

 Chiesa del Gesù, Via degli Astalli 16, Rome // GPS: 41.895823, 12.479363

Hemeltrap en Santa Maria Aracoeli - © Shutterstock

Stap uit de Gesú kerk meteen naar rechts in de Via del Plebiscito en ga die volledig af tot aan het brede kruispunt, Piazza Venezia. Het gebouw(tje) rechts herken je nu wel.

Er wordt gezegd dat alle wegen naar … Rome leiden, maar zou het kunnen dat die wegen hier op de Piazza Venezia allemaal samenkomen? Het vormt inderdaad het middelpunt van het verkeerskluwen van Rome, bijna dag en nacht. Er is eens berekend dat hier dagelijks 1 miljoen passanten plaatsvinden! Het grote gebouw met kantelen links (met Vittorio monument in de rug) is het Palazzo Venezia. Gebouwd halfweg de 15de eeuw. Hier resideerden lange tijd de pausenVanaf het balkon hield de fascist Mussolini hier zijn befaamde toespraken. Vandaag is het de huisvesting voor het Museo Nationale del Palazzo Venezia (kunst, wapens, zilver, …)

 Piazza Venezia, Rome // GPS: 41.895765, 12.482573

Stap vervolgens links de Via del Corso in, nog een hoofdstraat in Rome met winkels en belangrijke gebouwen van ruim anderhalve kilometer lang. Links kom je voorbij het Palazzo Doria Pamphilj.

Een bezoek aan Galleria Doria Pamphilj (via een smalle toegangsboog) brengt je eerst op een binnentuintje waar je in het seizoen zomaar sinaasappelen en citroenen aan de bomen ziet hangen. De ingang van het rococopaleis bevindt zicht rechts. Je kan er naar woonverblijven en appartementen van welgestelde vroegere bewoners of je kan een combiticket nemen waarmee je dan ook de kunstgalerij in kan. Werken van Velazquez, Rafhael, Caravaggio, Titiaan, Lippi, Breughel … hier hangt dus geen tweederangskunst. Let op, dit is een privaat museum van de familie Doria Pamphilj, de Roma Pass is hier bijvoorbeeld niet geldig.

 Galleria Doria Pamphilj, Via del Corso 305, Rome // GPS: 41.897980, 12.481572 // www.doriapamphilj.it

Beetje verder staat de Chiesa di San Marcello al Corso, nog zo’n magistraal kerkgebouw. Voel je vrij om even binnen te gaan. Een beetje verder bij een opvallende ‘geblokte’ gevel moet je links de Via del Caravita in. Volg de bruine pijl naar Chiesa Ignazio (aan je linkerhand te zien). Zo kom je vanzelf op het Piazza Ignazio.

Sant Ignazio Chiesa is een andere jezuïetenkerk in Rome, toegewijd aan de stichter van de orde, Ignatius. Ze werd opgetrokken tussen 1626 en 1685. De prachtige fresco’s

T U

op het plafond zijn van Andrea Pozzo. Zij stellen de intrede in het paradijs voor van de heilige Sint Ignatius. De kerk is bijzonder rijk gedecoreerd, zeker ook de vele zijkapellen. Veel graftombes ook zelfs van in de 20ste eeuw overleden en nog recenter overleden jezuïeten. Hier vind je ondermeer het graf van de Belgische jezuïet Johannes Berchmans uit Diest (+ 1621). Om naar het plafond te turen kan je gebruik maken van een simpele maar ingenieuze truuk. Gebruik de spiegel die centraal staat opgesteld. Vrije toegang. 7u30-12u30 en 15.00 – 19u00.

 Chiesa di Sant’Ignazio di Loyola, Via del Caravita 8a, Rome // GPS: 41.898759, 12.479901 // https://santignazio.gesuiti.it/en/

Uit de San Ignazio kerk komend ga je naar links op het plein en meteen links afslaan voorbij de kerk. Ga onder de boogoverspanning door tot bij de brede kasseiweg. Ga nu naar links, volg de richting Pantheon. Via de Via del Pie di Marmo, rechts mee afbuigen. Aan je rechterzijde doemt de vaalgele muur op van de Santa Maria sopra Minerva kerk. Om de hoek is de hoofdingang.

De gotische Santa Maria sopra Minerva kerk uit oorspronkelijk de 13de eeuw is herbouwd tussen de 15de en 17de eeuw. Ze is toegewijd aan de order van Domenicanen. Ze heeft wat trekjes van de Santa Maria Novella in Firenze, geen toeval want het waren dezelfde monniken die de plannen tekenden van beide kerken. Het is eerder een wat donkere kerk met waardevolle bezienswaardigheden. De marmeren sarcofaag in het hoogaltaar bevat de stoffelijke resten van de Heilige Catharina van Siena (+1380), in Siena geboren maar in Rome gestorven. Haar hoofd is bewaard in een reliekschrijn in de San Domenico kerk in Siena.

Schilder en domenicaan Fra Angelico (+1455) ligt er begraven. Hij verbleef tot aan zijn dood in het naastgelegen klooster. Er zijn in deze kerk nog meer grafkapellen van pausen uit de 16de en 17de eeuw in de talrijke kapellen (Capranica, Aldobrandini,…). Ga zeker naar de Cappella Carafa, het familiegraf Carafa, dat fresco’s bevat van Filippino Lippi. Tip: indien je de kapellen in al hun glorie wil bewonderen, moet je flink wat 50 centiemenmuntjes bijhebben. Dan pas lichten de kapellen op. Kijk ook zeker eens omhoog naar de blauwe sterrenhemel.

Het marmeren beeld van Michelangelo ‘Verrezen Christus met het Kruis’ bevindt zich links van het hoogaltaar. De glas-in-lood ramen zijn niet groot, maar wel heel erg mooi. Achteraan de kerk vonden wij een bord met daarop een gedetailleerd overzicht van wat je waar vindt. Vrije toegang, open van 7.00 tot 19.00 u, op feestdagen vanaf 8.00 u.

Voor de kerk op het op het plein staat een obelisk die door een olifant wordt gedragen. De obelisk werd meegebracht uit Isis in 1667. Bernini ontwierp het olifantje en het was zijn idee om op de rug van het dier de obelisk te plaatsen.

 Santa Maria Sopra Minerva Basilica, Piazza della Minerva 42, Rome // GPS: 41.898001, 12.477762

Voor het laatste bezoek moet je maar beetje schuin naar het ronde gebouw toe, het wereldberoemde Pantheon. Hier eindigt onze stadswandeling in het Antieke Rome.

Het Pantheon werd bij de eerste bouw opgetrokken voor de verering van de goden ca 30 v.C. Een brand noodzaakte om het gebouw opnieuw op te richten, voltooiing volgde in 125 n.C. Het zou nog meermaals gerestaureerd worden. Het is wel degelijk een katholieke kerk.

In de 17de eeuw werd het bronzen dak weggehaald van het portiek (gedragen door 16 granieten zuilen) om het beroemde baldakijn te maken boven het hoofdaltaar van de St.-Pietersbasiliek boven het graf van Petrus.

Zowel de diameter als hoogte bedraagt 43,4 meter. De opening in het midden laat lucht en licht binnen en meet bijna 9 meter. De dikte van de muren bedraagt iets meer dan 6 meter.

In de zeven nissen rondom zijn kapellen ingericht met de stoffelijke overschotten van voorname personen (schilders Raphaël, Perin del Vaga Baldassarre Peruzzi, de kardinaal Ercole Consalvi). Het graf van koning Umbero I van Savoie (+1900) ligt tegenover de graftombe van de eerste koning van Italië Vittorio Emanuel II. De bekendste persoon die hier begraven ligt is de vermaarde schilder Rafaël, die al op 37-jarige leeftijd stierf (1520).

Gratis te bezoeken tussen 9.00-19u30.Wil je ngo meer te weten komen? Boek een gids in het Pantheon

 Pantheon, Piazza della Rotonda, Rome // GPS: 41.898611, 12.476865

Dit is het einde van de stadswandeling. Hieronder brengen we een meer uitgebreide beschrijving van het Forum Romanum en het Colosseum

Het Forum Romanum en het Colosseum

Centrum van Europa

Het Forum Romanum was het centrum van het oude Rome. Dit openluchtmuseum ligt tussen de twee heuvels van het Capitool en het Palatijn. Het was hét centrale punt van het politieke, religieuze en economische leven. Hier werd geleefd, gesocialized, naar de markt gegaan, gebeden, vergaderd, recht uitgesproken en veel gefeest … Hierlangs kwam iedereen. Omdat steeds meer bewoners de omliggende heuvels kwamen bevolken, begon men met het bouwen van tempels en belangrijke politieke en religieuze gebouwen, werden kunstwerken opgericht. Met een beetje overdrijving, van hier uit werd het Europa van toen bestuurd.

Tours en tickets voor een bezoek aan het Forum Romanum kan je online boeken.

En toen bleef het volk weg Je houdt het bijna niet voor mogelijk. Waar eens de keizers, consuls, senatoren, hogepriesters, vestaalse maagden en hier en daar wat gewoon volk mekaar voor de voeten liepen, zou deze mekkaplaats nadat de hoogste tonen van het Romeinse rijk waren uitgezongen in verval geraken. Kwam daar nog bij dat in 851 een aardbeving de gebouwen ook al flink door mekaar schudde. In 1084 kwamen de Noormannen op bezoek, en dat was heus geen beleefdheidsbezoekje. Ze plunderden als gek. Wat nog min of meer overeind stond werd functioneel aangewend als kerk, woonverblijf of als locatie … waar het vee rustig kon grazen. Pas tijdens de renaissance kwam een opleving van de site op gang hoewel het nog zou duren tot diep in de 18de, begin 19de eeuw dat opgravingen werden opgestart en archeologen ernstig werk maakten van wat je vandaag uiteindelijk nog kan zien.

Het is niet de bedoeling om in deze regels een zeer gedetailleerd overzicht te geven van wat er allemaal te zien is binnen het Forum Romanum. Met een plannetje bij de hand zal je vermijden om na enkele minuten het gevoel te hebben tussen ‘maar wat stenen, halve of hele zuilen, triomfbogen, afbrokkelende muren en andere ruïnes’ te stappen.

Enkele losse soms merkwaardige feitjes opgeraapt tijdens een rondleiding willen we je evenwel niet onthouden. Tussendoor vestigen we je graag je aandacht op bezienswaardigheden die je tenminste moet gezien hebben vooraleer je deze site opnieuw verlaat.

Het mooiste zicht

Het mooiste zicht op het Forum Romanum heb je van achter de balustrade naast het Senatorenpaleis (foto). Met onze wandeling brengen we je er naarheen.

Dáár heb je ook een goed zicht op de Scheve Toren van Rome. Niet alleen Pisa heeft er dus één. Het is de Torre delle Milizie. Deze woontoren, gebouwd begin van de 13de eeuw, behoorde toe tot verschillende families. Hij lijkt een dak te missen. Is ook zo want bij de aardbeving van 1348 donderden de twee bovenste verdiepingen naar beneden. Het gaf ook aanleiding tot de licht hellende houding. Iets waar niet teveel poeha rond gemaakt wordt omdat immers anders geen kat meer naar die van Pisa zou gaan kijken, … zo hoorden we uit de mond van een Romein.

Naar verluidt is de Zuil van Phokas, ter ere van deze Byzantijnse Keizer, het laatste grote bouwwerk dat op het Forum werd toegevoegd, het is dan 608 n.C.

De triomfboog van Titus, opgericht door de senaat ter ere van de Keizer, is de oudste Romeinse triomfboog (70 n.C.). Je ziet langs de binnenkant reliëfs. Een met de Keizer in zijn triomfwagen en de ander toont joodse gevangenen die de zevenarmige kandelaar meezeulen. Hij zou als model hebben gediend voor de Arc de Triomphe in Parijs.

De triomfboog van Septimius Severus op het einde van de site tegen het Senatorenpaleis moest Keizer Severus en zijn twee zonen eren. Recht er tegenover zie je zes zuilen van de Tempel van Saturnus.

Niet voor naaldhakken

De plaveien waar je over loopt zijn de kasseien van in de Romeinse tijd. Niet voor dames op hoge hakken precies. De Romeinen waren heel fier hoe ze hun bestrating legden. Die bestond uit vijf lagen. Er was door de bevolking een wegenbelasting te betalen. Iets wat onze regering overnam blijkbaar.

De Romeinen vereerden honderden goden. Logisch dat dus her en der tempels werden gebouwd om hen te eren.

De Tempel van Caesar werd gebouwd op de plaats waar zijn vermoorde lichaam werd verbrand. De plek werd ingewijd in 29 v.C. Nu worden er dagelijks honderden foto’s genomen omdat iedereen een foto wil van de tombe van Julius. Elk jaar op 15 maart, de sterfdatum van Caesar, komen Romeinen op deze plek geschenken brengen.

Tempel Antonius en Faustina is de mooiste en ook best bewaarde uit de 2de eeuw n.C. De tempel werd opgericht op vraag van Keizer Pius die zo probeerde zijn overleden Faustina te verheerlijken.

Romeinse hygiëne

Niet iedereen had een badkamer of een toilet in die tijd. Het was dan ook een gewoonte dat de Romeinen samen een bad namen. Toiletpapier bestond nog niet. Men gebruikte dan maar sponsen, die na gebruik werden uitgespoeld en … hergebruikt werden. Het Huis van de Vestaalse Maagden is nog in vrij goede staat. Je kan er inscripties zien en enkele beelden. Hier woonden ze dus, de Vestaalse Maagden. Zes jonge vrouwen, dochters van patriciërsfamilies, moesten constant het vuur brandende houden. Ze konden genieten van heel wat privileges maar eenmaal hun kuisheidsgelofte gebroken wachtte hen een minder prettige belevenis. Zij werden levend begraven.

Feesten op zijn Romeins

Wat deed men in die tijd? Feesten en nog eens feesten. Men dronk zich Lazarus, wrat zich vol met gebraden apen, muizen (echt waar) om dan even over de omheining te gaan braken en nadien het drinkgelag gewoon verder te zetten.

Speciale mortel

Hoe kunnen gebouwen van 2000 jaar oud nog zo in redelijke staat bewaard gebleven?

De Romeinen gebruikten in hun specie om beton te maken vulkaanas. Al eens bij stilgestaan hoe het er op zo’n bouwwerf aan toeging? Zonder hijskranen, hydraulische liften, betonmolens, enz

Colosseum

Tip: Je moet bij de ingang alles wat kan ‘piepen’ in je rugzak of tas deponeren (tablets, riemen, fototoestel, smartphone, …) om die door de scanner te laten passeren. Zoals op de luchthaven dus.

Tickets voor het Colosseum boek je best online

Een stukje Colosseum in de huiskamer

Bij de aardbeving van 1348 ging een groot deel van het Colosseum tegen de vlakte. Vele Romeinen zetten het op een lopen naar de site om een kostbaar stuk steen mee naar huis te nemen. Er wordt beweerd dat in heel wat Romeinse huizen nu nog deeltjes van het Colosseum de huiskamer opfleuren.

Veel ingangen

Er zijn zovele ingangen om het volk in korte tijd en veilig te laten binnenkomen. Al vermoeden we dat de Keizer, hogepriesters, consuls en andere hooggeplaatsen niet hoefden aan te schuiven in de rij.

Hoe hoger men zat, hoe armer men was. De hoogste treden reiken tot 50 meter hoog. Lange tijd waren er maar drie verdiepingen. Pas 90 n.C. krijgt het een vierde verdieping bij. Ruim 50 000 zitplaatsen, met staanplaatsen meegerekend konden 80 000 toeschouwers de vechtende gladiatoren aan het werk zien. Stel je eens voor wat voor lawaai dat moet gegeven hebben bij het aantreden van de gladiatoren in de arena. Om kippevel van te krijgen allicht.

Invloeden

Elke dag komen hier tienduizenden mensen over de vloer. Dát laat ongewild sporen na. Neem ook nog eens de invloed van wind, regen, sneeuw, luchtvervuiling, verkeersuitstoot enz, dan begrijp je dat men alles in het werk moet stellen om het Colosseum in een deftige toestand te kunnen bewaren. Daarom blijven er werkzaamheden aan de gang in het Colosseum.

Het kruis

De plek waar een eenvoudig kruis staat dicht bij de piste, is de plaats waar de Keizer het spektakel bijwoonde allicht gezeten in een pluchen zetel en omringd door vrouwelijk schoon. Daarboven zaten volgens rangorde de consuls, senatoren, hogepriesters, hogerangofficieren van het leger, enz … Helemaal bovenaan was er plek voor de plebs, de armsten dus.

‘Vlees’ en spelen

Er werden tussen de 10 à 15 opvoeringen gebracht tijdens een dagje Colosseum. Je had altijd een gladiator die met een schild vocht tegenover één die … met een lendendoek zich diende te beschermen. Dit was niet zomaar. Denk je dat áltijd de best beschermde gladiator won? Neen dus, er werd toen al flink gegokt bij bookmakers die zich rond het Colosseum opstelden. En soms moest dus de underdog ook eens winnen. Vaak was de Keizer de regisseur, m.a.w. hij besliste wie dan het gevecht moest winnen.

Gladiatoren hadden vaak een drie jaar durende opleiding achter de rug. Velen daarvan waren slaven, zeg maar soort veredeld ‘kanonnenvlees’. Als de gladiator moe gestreden was en intussen nog niet verscheurd door de wilde dieren, dan kon hij bij het volk en de Keizer om genade smeken. Hij stak dan een vinger de hoogte in. Afkeuring volgde met de duim omlaag. Zwaaien met de zakdoek betekende de genadetoekenning.

Dieren

Er werd niet alleen man tegen man gevochten. Dieren mochten ook optreden. Die werden vanuit Afrika getransporteerd én bij aankomst geregistreerd. Vandaar dat men bijna zeker is dat ruim 1 miljoen dieren in de periode van 400 jaar dat het Colosseum als décor diende voor de ‘Spelen’ de dood vonden.

De leeuwen, tijgers, giraffe, olifanten, … werden op temperatuur gebracht in de onderaardse kooien. Met een lift (er is nog eentje te zien) werden de beestjes naar boven gebracht en via gangen geleid naar toegangen tot de arena waar ze onverwachts dan op de gladiator werden losgelaten.

Nieuwtjes

Dat er veel bloed vloeide op de scène is niet moeilijk om denken. Er werd zand gestrooid om het bloed te absorberen. Wat deed men om de stank enigzins te verdoezelen?

Men strooide rozenblaadjes op de grond.

Bij slecht weer werd een canvaszeil over het Colosseum getrokken. Soms werd het Colosseum met water gevuld. Dan speelde men zeeslagen voor de ogen van de joelende menigte.

Je vindt allerlei type zuilen in het Colosseum: Dorische (1ste verdiep), Ionische (2de), Korintische (3de). De bovenste verdieping voltooid in 90 n.C. heeft geen bogen meer maar wel rechthoekige ‘vensters’.

De ellipsvorm is 186 meter op 156 meter. De arena meet 70 m x 46 m.

Verval

Wat bloeit, raakt ook in verval indien het niet onderhouden wordt. Dat lot onderging dus ook het Colosseum. De zwanenzang begon al toen de afbrokkeling van het Romeinse keizerrijk begon tussen de 2de en 3de eeuw. Men raakte de opgevoerde shows intussen ook wat beu. Het verval zette zich helemaal door eind vijfde eeuw. Met de twee aardbevingen van 442 en 508 werden de muren al eens goed dooreengeschud en liep het Colosseum flink wat schade op. Het Colosseum ‘zweeg’, letterlijk zelfs want men ging er doden begraven. Meer leven kwam er opnieuw toen het theater als … steengroeve werd gebruikt. Veel van het marmer werd later nog gerecupereerd bij de bouw van kerken en paleizen toen Rome heropbloeide tijdens de renaissance

TIP: Tickets voor het Colosseum boek je best online (vanaf € 24)

Bezoek de Sixtijnse Kapel, het Colosseum en de St. Pieters Basiliek (+ rondleiding) in 1 handig digitaal ticket voor € 74.

Boek je ticket hier online en bespaar

Bezoek de Sint-Pietersbasiliek, de Sixtijnse Kapel en de Vaticaanse Musea (skip the line ticket) met 1 handig ticket voor € 54.

Boek hier je Vaticaanstad Pas en bespaar.

Deze gratis reisgids bevat onze volledig uitgewerkte wandeling door het Antieke Rome.

Bespaar jezelf uren opzoekingswerk en mis geen enkele bezienswaardigheid.

Koop nu de digitale (pdf – 85 blz A4) stadsgids met meer dan 81 beschreven bezienswaardigheden, boordevol praktische informatie, bijzondere plekjes, tips van locals + 2 extra stadswandeling en inspiratie voor daguitstappen.

 Koop de volledige gids op shop.themediabay.be

DISCLAIMER

We krijgen onze informatie van betrouwbare en zorgvuldig geselecteerde bronnen. Niettegenstaande kunnen we niet verantwoordelijk worden gehouden voor mogelijk niet-accurate informatie noch voor het gebruik van deze informatie en mogelijke negatieve gevolgen. We waarderen het als je opmerkingen, toevoegingen of fouten aan ons zou kunnen doorgeven via info@themediabay.be.

Adverteren in deze reisgids?

Neem contact op met The Media Bay via info@themediabay.be

Laatste update: februari 2023

op shop.themediabay.be 47