11,000 ka mga istruktura sa Bacolod, ginpangbaklas NI PAULA MAE E. VILLAROSA KAG PATRICK N. BILLOJAN DATOS HALIN SA ILA NI ERICA JAINE A. MESTRE KAG SHAN MARC O. JABAGAT
Para mahawanan ang mga dalanon sa siyudad sang Bacolod, ginpatuman sang Department of Interior and Local Government (DILG) ang clearing operations sang mga ilegal nga istruktura sa mga pampubliko nga dalan sugod sang Agosto 10 tubtob sa subong.
sang mga mayor nga dalanon sa siyudad ang napanghawanan.
Sa idalom sang Memorandum Circular 2019-121 nga ginpatuman sang DILG sa tuyo nga askyunan ang mando ni Presidente Rodrigo Duterte, nagpagwa si Mayor Evelio Leonardia sang Memorandum Order No. 81 para sa mga barangay kapitan kag opisyales nga pang-amat-amaton baklas ang mga ilegal nga istruktura sa mga dalanon sang ila tagsatagsa nga mga ginasakupan.
Kapin sini, ginpangabayan man sang Mayor’s Office ang mga kapitan nga manguna sa pagsiguro nga indi na magbalik ang mga nagapamalabag sa mga ginhawanan nga dalan.
Suno sa kasuguan, 10 ka adlaw ang gintalana sa mga ilegal nga naga-okupar sa mga dalanon para boluntaryo nga pangkakson ang ila mga kagamitan, apang ang indi pagtuman sini amo ang magapwersa sa mga awtoridad nga pilit pangbaklason ang ila mga propyedad. Gin-athag man ni Atty. Joselito Bayatan, pamuno sang City Legal Office, nga halos 11,000 na ka mga istruktura ang napangbaklas sa bilog nga syudad humalin sang ginsuguran ang operasyon.
“Dugay na nga problema ang mga dalanon nga ina, kung gani gindala na sila sa clearing operations,” dugang pa ni Orola.
Kung gani, gintigana ang Vendor’s Plaza sa likod sang Manokan Country kag sa atubangan sang SM para sa mga naapektuhan nga mga manugbaligya samtang ginapreparar naman ang relokasyon sa mga nawad-an sang panimalay sa Purok Progreso, Brgy. Vista Alegre. “Sa registered vendors, ilabi na gid ang mga halin sa Central Market kag Downtown, ginpanagaan sila P5,000 nga balor sang financial assistance [...] Nagapangayo man kami bulig sa Department of Labor nga matagaan sang livelihood project ang mga nahalitan sang operasyon,” saad sang City Administrator.
“Tanan na nga barangay ang nakasumite Sa subong, magapadayon ang sang ila report kag halos 87 porsyento na pagpanghawan sang nabilin nga porsyento ang compliance sang syudad sa clearing nga tuyo sang lokal nga gobyerno gani operations,” mitlang ni Bayatan. ginatinguhaan man nga mapatigayon ang plano nga pagpatindog kag pagpanami sang Apang, suno naman kay City Administrator relocation sites para sa akomodasyon sang Atty. Juan Orola Jr., halos 90 porsyento na mga naapektuhan nga mga pumuluyo.
by Christian Dominic L. Ledesma, Angela A. Coronel, Kiara Nicole D. Villa
Mga Anino sa Gilid ng Kalsada NINA HANA PATRICIA RAJ E. HAUTEA AT JORIE E. TORIANO DATOS MULA KINA MAEGAN JOY MATAMORO AT ALAN S. VILLANUEVA
Sa iyong pagbabaybay sa mga lansangan, madalas mo silang masisilayan—sina tiya at tiyo na walang sawa sa pangungulit para lamang makabenta, sina ate’t kuya na nagpapalakasan ng boses makahatak lamang ng mga mamimili, at isali na rin si bunso na mas piniling tumulong sa pamilya kaysa maglaro sa kalye. Isang tipikal na pamilyang sama-samang naghahanapbuhay sa gilid ng kalsada, ngunit ngayo’y wala na ang kani-kanilang pwesto’t maliliit na tindahang bumubuhay sa kanila. Wala na ang mga kilala sa tawag na “sidewalk vendors”. Kalagitnaan ng Agosto nang ipatupad ng Department of the Interior and Local Government, ayon sa mandato ni Pangulong Rodrigo Duterte ang clearing operations na isinagawa rin dito sa lungsod ng Bacolod. Kung may makita ka mang nagbebenta pa ay isa iyan sa mga matatapang na sundalong pilit nakikipagbuno sa buhay kahit walang dalang baril o panangga, maprotektahan lamang ang puwestong nakasanayan. May nasasalamin mang takot sa kanilang mga mata na baka kunin ang kanilang paninda ng mga city legal officers, gagawin pa rin ang lahat upang makabenta kahit kakarampot lamang.
Aliwana nga Alagyan
MGA LARAGWAY NI ANGELO F. DESPI
ni Christian Dominic L. Ledesma, Angela A. Coronel, Kiara Nicole D. Villa
Hanahay man ang dalanon, apang naga-ngutngot naman ang tagipusuon sang mga tiyay kag tiyoy na wala na sing pangabuhian.
ang kanyang dalawang anak, kaya ay labis ngayon ang kanyang pag-aalala kung mapagtatapos pa kaya niya ang kanyang tatlo pang mga anak matapos siyang paalisin sa dating puwesto. Hirap siyang paghatiin ang kita niya mula sa pagtitinda at nangangamba itong baka hindi na mairaos ang pangangailangan ng pamilya kapag ito ay napaalis din sa pwestong pinagbebentahan. Isa pa sa mga problemang nagbigay pasakit sa mga apektadong pamilya ay huli na nang ipinaalam sa kanila ng gobyerno na maaari pala silang magproseso sa mga lugar na maaari nilang malipatan. Matapos matupok ang kanilang tahanan at mapaaalis sa puwesto—mga panahong gulong-gulo sila at puno ng problema—doon pa lamang nila nalaman ang bagay na makapagsasalba sana sa kanilang pangkabuhayan.
Sa kabilang banda, hindi naman lahat ng naging epekto ng naturang operasyon ay negatibo. Para kay Pablita Villarin, isa ring tindera, masakit man para sa mga nagtitinda sa kalsada ang ginawang clearing operations ng pamahalaan, makakatulong naman daw ito sa problema ng trapiko at kriminalidad. “Ang maganda naman dito Isa si Sarah Salimbut, residente ng Brgy. 13, sa ay ang pagluwag ng daan,” aniya. Ayon pa sa kanya, mga nawalan ng puwesto sa gilid ng kalsada katapat ng malilimitahan rin ang nakawan dahil mas madali nang Gaisano Grand Mall. “Kahit na pinapagalitan na kami, makita ang mga snatcher. ipinagpapatuloy pa rin namin ang pagtitinda sa gilid ng kalsada kasi sa lugar na pinaglipatan namin [Vendors’ Sa totoo lang, ang usaping ito ukol sa kondisyon ng Market] ay bilang lamang sa daliri ang mga mamimili mga sidewalk vendors ay maliit lamang na bahagi sa mga roon,” wika niya. kaganapan sa mundo. Ngunit malaki ang ginagampanang parte nito sa buhay ng mga nagtitinda sa gilid ng kalsada. Pagkatapos ng operasyon, si Sarah at ang lahat ng Ang mahirap nilang sitwasyon ay mas pinalubog pa ng mga nagtitinda na may stall, tiangge, at mismong bahay maraming problema dulot ng clearing operations. Hindi sa mga lugar na ipinagbabawal ay nagdoble-kayod sa naman daw nila masisisi ang gobyerno dahil ginagawa paghahanap ng pera. Lalong lumaki ang kanilang suliranin rin naman nila ito para sa kabutihan ng karamihan. Ang dahil sa katiting na lamang ang kanilang kinikita at wala sa kanila lang, sana ay mabigyan sila ng tulong at ilipat rin naman silang mapasukang ibang trabaho. “Hirap po naman daw sana sila sa lugar na maraming mamimili. kami sa aming pang-araw-araw na gastusin, at may mga anak pa po kaming pinag-aaral,” dagdag pa ni Sarah. Sa iyong muling pagbaybay sa mga lansangan kung saan dati silang nariyan, masilayan mo sana ang mga Masakit rin ang sinapit ng 43-taong gulang na si mga daing ng mga aninong tila binabalewala sa gilid Lourdesita Murillo. Tanging sa pagbebenta lamang ng ng kalsada—mga aninong humihiling na pansinin ang mais sa gilid ng daan niya itinataguyod ang pang-araw- kanilang kalagayan at mapakinggan ang kanilang araw na pangangailangan ng kanyang pamilya. Sa ilang boses, mga aninong sumasalamin sa pagpaghihirap at taon niyang pagiging tindera ng mais ay napagtapos niya pagsisikap.
Wipeout
NI EARL JOHN D. PABULAR