Ang Opisyal na Pahayagang Pangmag-aaral ng Pamantasang Normal ng Pilipinas
Miyembro: College Editors Guild of the Philippines (CEGP) Pambansang Lupon ng mga Manunulat-PNU (PLUMA-PNU)
Editorial
KAMAY NA BAKAL (page 5) News
FRESHMEN COUNT (page 2) Culture
PITIK B (page 12)
TOMO 71 BLG. 1 MAYO-HULYO
INK YOUR PEN SERVE THE PEOPLE
2 BALITA
PNU Freshmen Count Drops to 49
O
n the second year implementation of Enhanced Basic Education Curriculum (EBEC)/K to 12, the number of freshmen enrollees in the university dropped drastically. From 143 enrollees in the previous academic year, the number of freshmen plunged down to 49 this year. According to Jemyr B. Garcia, president of PNU Student Government, it is already expected that the number of enrollees will decrease again this year due
Louriel Danseco
to the implementation of SHS. Since 2011, the decline of freshmen enrollees per year had been worsening. The table below shows the difference in the number of enrolled freshmen in the last six years compared to the current enrollment rate. The table shows the difference in the number of enrolled freshmen in the last five years compared to the current enrolment rate:
Yhunice C. Garcia
Academic Year
Freshmen Enrollees
2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 2015-16 2016-17 2017-18
1247 1124 961 744 811 143 49
Although there will be senior high school graduates next academic year and it is expected that the number of freshmen enrollees will increase, it does not change the small count of freshmen at present which may lead to lack of student involvement inside the university and disrupt the annual tradition of the torchlight ceremony. “The possible outcome of this is alarming— the culture and the practices of the students in the university might not be observed well unlike in the previous years. In addition,
to whom will the graduating students leave their legacy and tradition in this university given the very little count of enrollees?” Garcia stated. Moreover, the number of enrollees determines the number of future graduates under OBTEC, thus, the number of students who will graduate in the year 2021. “This situation is terribly bothering because the voice of the primary stakeholders of our university— which is the students, will be compromised,” Garcia ended.
Progressives demand termination of martial law in Mindanao, decry rampant civilian casualties, abuses Jimnoel C. Quijano
A
larmed due to ascending human rights violations, protesters avow their call to halt martial law and the suspension of writ of habeas corpus in Mindanao after the declaration of President Rodrigo Roa Duterte (PRRD) in response to the siege in Marawi City laid by the allegedly ISIS-affiliated Dawlah Islamiyah, fronted by the Maute brothers. Unjustified imposition Lawyers slammed Proclamation 216, the issued order placing the entirety of Mindanao under martial law, due to insufficient basis for declaration based on Philippine 1987 Constitution stipulated under Article VII Section 18. As stated by the
Union of People’s Lawyers in Mindanao (UPLM), “The exercise of such presidential power must satisfy the constitutional requirements and the investiture thereof in the president does not per se give him the license to exercise such power. Precisely, the Constitution requires concrete showing of a case of invasion or rebellion.” UPLM views ML as an ‘unwarranted extreme measure’ in spite of frequent pronouncements that the situation in Marawi City was already under the control of military and police forces. “Martial Law will not solve the long running problems of Bangsamoro people. This declaration will only escalate chaos and aggravate violations of rights of the people, not only in Marawi City but all over the
country,” UPLM stressed. Escalating human rights violations and abuses Military forces dispersed the 2-month strike of Shin Shun workers in Compostela Valley and arrested 15 workers. Massive military operations of 39th Infantry Batallion Philippine Army resulted to around 1000 evacuees in Barangay Colonsabac, Matan-oa, Davao del Sur since May 30, 2017. “The military’s attitude against the organized masses – its default policy of brutal repression against unions and peasant groups — is now in full force under Martial Law,” according to Danilo “Ka Daning” Ramos, Secretary General of the Unyon ng mga Manggagawa sa Agrikultura (UMA).
Furthermore, based on the summary of human rights violations under Duterte administration in Southern Mindanao Region released by Karapatan, there have been 3,147 cases of threat, harassment and intimidation, 5 cases of political killings and 23 cases of illegal arrests, and 2,000 individuals who forcibly evacuated due to aerial bombing and mortar shelling, “The AFP has long fumbled to justify why the martial law declaration covered the whole of Mindanao, now it seems the answer is becoming more apparent. Intentions to further counterinsurgency operations through martial rule are evidenced by this recent arrest of progressive leaders in Southern Mindanao. The open fascist
rule in Mindanao will ultimately lead to more arrests, as well as the continued targeting and persecution of peasant and human rights advocates who have worked in service of marginalized communities in Mindanao,” Cristina Palabay, Secretary General of Karapatan stressed. Meanwhile, youth groups together with various progressive organizations express their strong condemnation to martial law and the continuing community attacks in Mindanao, and remind every Filipinos to stay vigilant and critical. “What is at stake today is not terrorism but our response to terrorism that curtails and quells human rights and civil liberties,” College Editors Guild of Philippines said through a statement.
BALITA
3
Drastic decline of enrollees prompts 46% of dormer rate depletion in Normal Hall
N
umber of studentresident in Normal Hall Dormitory fell to 89 from 165 of total population last academic year due to the implementation of K to 12. On the other hand, admin still implemented the intended additional fee for dormitory renovation plans. “We made the fee increase to repair and to enhance the condition of Normal Hall. We had a proposal of what are needed within a certain period of time,” Ms. Jessica Bendo, Manager of the dormitory stated. Normal Hall dormitory fee now costs Php 1,300 after two consecutive 22%
increase despite the previous disapproval of Ronnel B. Agoncillo, former Student Regent and PNU-Student Government (PNU-SG) Executive Body President and allegations of Dr. Glenda De Lara, PNU Auxiliary Services (PNU-AS) Director due to lack of formal orientation to the student dormers. The original 400 peso fee increase was cut into half for the gradual fulfillment of the increase and former Student Regent Jomar Felix voted affirmative for it. Furthermore, Bendo assured that there will be no longer increases for now as she specified that the proposed increase is only Php 1,300. “At the end of the school year, there must be
an evaluation. If there are things that we are not able to provide for the welfare of the dormers, fee will be returned to Php 900 as the consequence,” she added. The development in the facilities include additional electric fans and sockets, repainting of rooms (particularly on the floors) and restroom repair. Meanwhile, dormers are still waiting for the new steel cabinets that should be available this July. Moreover, Normal Hall expanded its accommodation to male student dormers which gained positive response from the students.
Kamila Beatrice Miranda
larawan mula sa: Filipinos Can Think
Pagpapatupad ng TOFI, tinutulan ng NUSP Denielle M. Galo
B
inatikos ng National Union of Students of the Philippines (NUSP) kasama ng ilan pang progresibong organisasyong pangkabataan
ang administrasyong Duterte sa pagpapahintulot sa pagtataas ng matrikula at iba pang bayarin sa mga pribadong kolehiyo na taliwas sa pangakong magiging abot
ng kabataan ang edukasyon sa kolehiyo. Matapos aprubahan ng Commission on Higher Education (CHED) ang pagtataas ng tuition at
larawan mula sa: National Union of Students of the Philippines
miscellaneous fee ng 268 Private Higher Education Institutions (HEIs), tumaas ng 7% o hanggang Php86 kada yunit ang itataas ng tuition fee at Php243 para sa ibang bayarin. Iniulat na 262 HEIs ang magtataas ng matrikula habang 237 instusyon naman ang magtataas ng iba pang bayarin. Kabilang sa ilang unibersidad na nagtaas ng matrikula sa pagitan ng 3%-10% ay ang De La Salle University (7%), University of East – Manila at Caloocan (5%), University of Santo Tomas (10%), Ateneo De Manila University (5%), Far Eastern University (3,5%), Saint Louis University – Baguio (10%), at Ateneo De Davao University (5%). “Mayroon pa ring neoliberal na mga polisiya sa ilalim ng administrasyong Duterte katulad sa mga
nagdaang administrasyon. Muli nanamang hindi tinupad ng Presidente ang kanyang pangakong pagbabago,” ayon kay Mark Vincent Lim, spokesperson ng NUSP. Bagamat nagkaroon ngayong taong ito ng free tuition sa mga SUCs, hindi nito sakop ang mga pribadong institusyon kaya hangga’t nagpapatuloy pa rin ang TOFI, mananatiling matatag ang NUSP sa pagbasura ng neoliberal na polisiya sa edukasyon at pagsusulong ng panawagan sa libre at pampublikong edukasyon para sa lahat.
4 BALITA
Bagong Patnugutan, kinilala sa JTS ‘17
S
Janine Solitario
a pagpapanatili sa adbokasiya ng responsableng pamamahayag, nagsagawa ang The Torch ng taunang Journalism Training Seminar may temang ‘Unwavering Tenacity: Unity in Campus Journalism for the Attainment of Genuine Justice and Peace’ sa Champion Resort, Solemar del Pansol Subdivision, Calamba Laguna na noong ika-17 hanggang ika-21 ng Abril. Nagkaroon ng serye ng mga gawain at araling sangkot ang mga kasapi ng publikasyon para sa pagpapaunlad ng kanilang kakayahan sa pagsulat. Kasabay nito ang pagtalakay sa mga lokal at nasyunal na isyu upang mapaunlad ang kamulatang sosyo-pulitikal bilang bahagi ng responsableng pamamahayag. Alinsunod sa konstitusyon ng publikasyon, Artikulo VII, Seksyon 2, ang Independent Screening Committee (ISC) ang nakatalaga sa ebalwasyon ng bagong patnugutan mula sa mga pagsusulit hanggang sa panayam na isinagawa para sa ilang miyembro ng publikasyon. Ang ISC ay binuo nina Propesor Victor Rey Fumar bilang kinatawan ng Fakulti, Elaine I. Jacob at Ma. Natascha Dhonna Fe Cruz bilang alumni ng The Torch. Bagong Patnugutan: Punong Patnugot: Kaye Ann I. Oteyza IV-5 Bachelor in Filipino Education Kawaksing Patnugot sa Filipino: Cedric T. Bermiso IV-4 Bachelor in Filipino Education Kawaksing Patnugot sa Ingles: Jimnoel C. Quijano III-24 Bachelor in Science Education with Specialization in Physics Patnugot sa Pamamahala: Airalyn Gara III-5 Bachelor in Filipino Education Kawaksing Patnugot sa Pamamahala: Vincent Anthony V. Abrenio III-1 Bachelor in English Education Patnugot sa Isports: Jules Angelica E. Marcelo III-13 Bachelor in Early Childhood Education Patnugot sa Lathalain: Denielle M. Galo III-6 Bachelor in Literary Education Patnugot sa Balita: Yhunice G. Carbajal III-5 Bachelor in Filipino Education Patnugot sa Panitikan: Janine P. Solitario III-4 Bachelor in Filipino Education Patnugot sa Pananaliksik: Ronalyn H. Gonzales III-6 Bachelor in Literary Education Layunin ng bagong patnugutan na ipagpatuloy at lalo pang paigtingin ang pagsulat na may matibay na pagtangan sa adbokasiya sa pamamahayag – ang paglilingkod sa sambayanan gamit ang panulat.
UMA: Buwagin ang sistemang hacienda, ipamahagi ang lupa!
M
Cedric T. Bermiso
atapos higit
ang dalawang dekadang pakikibaka ng mga magsasaka ng Madaum Agrarian Beneficiaries Associations Inc. (MARBAI) sa kanilang karapatan sa lupang sinasaka sa Tagum, Davao del Norte, nagbunga rin ng tagumpay nang maibalik sa kanila ang lupang sakahan ng San Isidro area noong ika-18 ng Mayo. Ipinunlang Pakikibaka Taong 2010 nang tuluyang pahintulutan ng Department of Agrarian Reform (DAR) sa Rehiyon 10 ang pagpapamahagi ng 236 ektarya ng malawak na plantasyon ng saging sa 296 nitong benepisyaryo sa ilalim ng Comprehensive Agrarian Reform Program (CARP) sa porma ng Agribusiness Venture Agreement (AVA) kung saan ang lupang nasa pagitan ng Lapanday Foods Corporation (LFC) na hawak ng mga Lorenzo ay direkta at matagal nang dapat na naipamahagi sa mga benepisyaryong nitong magsasaka ng MARBAI. Sa halip na ibalik ang lupa sa mga magsasakang tunay na nagmamay-ari nito, dahas ang tugon ng LFC sa utos ng DAR. Sa takot na mabawi ng mga magsasaka, tinaasan pa ang seguridad at dinagdagan pa ng 700 armadong guwardiya nag nagbabantay sa buong palibot ng plantasyon. Pandarahas sa mga Magsasaka Disyembre 12, 2016 nang mabalita ang pamamaril ng ilang mga armadong guwardiya sa mga
nagkampong magsasaka ng MARBAI sa isang bahagi ng plantasyon. Pitong magsasaka ang lubhang nasugatan sa naganap na pamamaril at isa ang menor-de-edad. Mga kasapi ng MARBAI ang mga biktima na sina, Jose Balucos, 42; Rico Saladaga; Emanuel Buladaco, 46; Joseph Bertulfo, 58; Taldan Miparanun, 16; Jojo Gomez at Belardo Francisco. Nabanggit ni Rep. Ariel Casilao ng Anakpawis Partylist sa Kongreso na dulot ng pyudal na relasyon at korapsyon sa CARP ang naganap na insidente. Hangga’t nananatili ang pag-iral ng mga hacienda sa iba’t ibang panig ng bansa at patuloy na inaangkin ng mayayamang haciendero’t panginoong maylupa ang mga lupang sakahan, magpapatuloy ang mga kaso ng pandarahas sa mga magsasakang naghahanap ng karapatan at hustisya alangalang sa kanilang ikabubuhay. Nauna nang nagpatupad ng installation order ang kasalukuyang kalihim ng DAR na si Sec. Rafael “Ka Paeng” Mariano ngunit hindi ito naipatupad sa una at pangalawang beses noong Abril sa pagtanggi ng Philippine National Police (PNP) sa kadahilanang ipinasara ng LFC ang buong compound at sa presensya ng daan-daang armadong guwardiya dito. Pag-ani ng Tagumpay Bunsod ng patuloy na kawalang suporta ng lokal na pamahalaan sa pagpapatupad ng installation order, nagkampo sa Mendiola ang 200 magsasaka ng MARBAI noong Mayo 1, 2017 bilang protesta sa patuloy na
pagkontrol ng LFC. Sa ikasiyam na araw ng kampuhan, binisita ni Pangulong Rodrido Duterte kasama ang pangakong tutugunan at magkakaroong muli ng reinstallation order para sa tuluyang pagbabahagi sa kanila ng lupa. Bagamat iginiit ng LFC na kulang umano sa mga dokumento ang mga magsasaka ng Marbai, inihapag ni Jobert Pahilga, abogado ng Marbai na mula sa DAR ang ilang taon nang naipasang mga dokumentong magpapatunay na legal na pagmamay-ari na ng mga magsasaka sa lupang kinokontrol ng LFC. Mayo 12, 2017 nang kalampagin ng mga magsasaka ang opisina ng MARBAI sa Makati upang iparating ang kanilang daing at kahilingang tuluyang isuko ng mga Lorenzo ang banana plantation sa mga magsasaka. Sa pagbabalik ng mga magsasaka sa Davao Del Norte, matagumpay na nabawi ng 159 na magsasakang nakiisa sa reinstallation ang 145 ektaryang lupa ng plantasyon saging noong ika-18 ng Mayo kasama si Ka Paeng. Tinaggihan man ng mga guwardiya na buksan ang mga tarangkahan kahit pa iniharap na ang break-open order, hindi nito napigilan ang mga magsasaka sa sapilitang pagbubukas nito. “Matibay na ebidensya ito kung saan makakamit natin ang ating mga hiling at karapatan sa pamamagitan ng militante at sama-samang pagkilos. Mananatili kami sa pagtatanggol ng aming lupa.” ani Antonio Tuyak, spokesperson ng MARBAI.
EDITORYAL
S
Kamay na Bakal
a unang taon ng panunungkulan ni Pangulong Rodrigo Roa Duterte (PRRD), kabikabila ang pagpaslang sa iba’t ibang porma. Nadagdagan ito nang ipatupad ang batas militar sa buong Mindanao bunga umano ng pag-atake ng terorismo na may mas malaking epekto sa hanay ng mga sibilyan—ang direktang maranasan ang pasismo ng estado at paglabag sa kanilang mga karapatan. Mayo 23, 2017 nang ipatupad ni PRRD ang batas militar sa buong Mindanao sa loob ng 60 araw dahil sa sinasabing banta ng terorismo na nagaganap sa Marawi City. Malaking banta rin ito sa paglabag sa karapatang pantao ng mga mamamayan sa Mindanao dahil nananatiling nakatali ang prinsipyo ng Armed Forces of the Philippines (AFP) sa tropang Amerikano. Habang nakapailalim ang buong Mindanao sa batas militar, patuloy na tumitindi ang pinsala sa mga sibilyang naninirahan doon. Kaliwa’t kanan ang pagbabakwit ng mga sibilyan sa mga evacuation centers na malayo sa kani-kanilang mga tahanan upang hindi madamay sa gitgitan ng militar at Maute group. Sa ulat ng National Humanitarian Interfaith Mission (NHIM) na nilalahukan ng halos 400 volunteers na nagmula sa iba’t ibang organisasyon na nagtungo sa Mindanao upang alamin ang kasalukuyang kalagayan,
017 6-2 1 0 2
5
mahigit 3,147 kaso ng pagbabanta, harassment at intimidasyon mula sa militar ang naranasan ng mga residente sa Marawi, Maguindanao, Davao del Sur at North Cotabato. “Pinapasinungalingan nito ang pahayag ni AFP spokesperson Restituto Padilla na walang human rights violations na binunga ang Martial Law,” ayon kay Jerome Aba, isa sa mga convenor ng Kalinaw Mindanao. Bukod sa pandarahas ng militar at sapilitang paglikas dahil sa pambobomba, may ilan pang naitalang kaso ng paglabag sa karapatan katulad ng pagkamatay ng mga sibilyan, pagkawasak ng mga kabahayan at ari-arian, at pagkasunog sa mga bahay at gamit na nagbunga ng direktang pamiminsala ng estado sa pamumuhay ng mga residente ng Marawi.
Mindanao ang tinutugis ng bansa ngunit taliwas ito ngayon ng militar kundi sa kanilang ipinapakita. ang lahat ng kalaban Sinasanay ng mga umano ng gobyerno tropang Amerikano ang ang target ng AFP. AFP upang buwagin ang Malaki ang laksa-laksang Tiyak na epekto nito sa hanay ng mga residente mamamayang magreresulta ng buong nagtatanggol Mindanao ang pagpapatuloy sa karapatan sapagkat at kalikasan at bantang maaaring na marapat na madawit ang pagpapalawig ng maging pag-aari sinomang batas militar sa ng sambayanan. puntiryahin Hulyo 22, ng militar sa lalong pagpapalala 2017 nagkaroon kalakhan nito. ng pag-abuso ng joint session ang Kamara ng militar at Nananatiling (House of abusado ang kapulisan. mga kawani ng pamahalaan sa muling Representatives) pagpapatupad ng at Senado (Senate batas militar. Militar ang of the Philippines) dapat na lumalaban at upang magkaroon ng nangangalaga sa soberanya botohan hinggil sa extension
ng Martial Law sa Mindanao. 245 miyembro ng sangay lehislatibo ang pabor at 14 naman ang hindi pabor sa panukalang ito. Matapos ng session, naglabas ng pinal na desisyon ang Senado at Kamara sa pagpapatuloy ng Batas Militar sa Mindanao hanggang Disyembre 31, 2017. Tiyak na magreresulta ang pagpapatuloy at bantang pagpapalawig ng batas militar sa lalong paglala ng pagabuso ng militar at kapulisan. Lalo pa nitong patatagalin ang pagdurusa ng mamamayan sa isinasagawang paghihigpit laban sa kanilang kalayaang sibil at pampulitika at lalo nitong palalalain ang mga paglabag sa demokratikong karapatan ng bawat mamamayan.
Kasabay ng pagpapatupad ng batas militar ang pagsuspinde sa writ of habeas corpus na nagbibigay pahintulot na dakpin ang mga pinaghihinalaang rebelde nang walang search warrant at warrant of arrest. Sa kasaysayan, ginagamit itong instrumento ng estado upang tugisin ang mga pinaghihinalaang tutol sa pamamalakad ng gobyerno kabilang ang mga mamamahayag at progresibong grupo na nagtatanggol ng karapatang pantao. Ani ni Padilla sa isang panayam, hindi na lamang ang teroristang grupo sa Kaye Ann A. Oteyza, Punong Patnugot; Cedric T. Bermiso, Kawaksing Patnugot sa Filipino; Jimnoel C. Quijano, Kawaksing Patnugot sa Ingles; Airalyn M. Gara, Patnugot sa Pamamahala; Vincent Anthony V. Abrenio, Kawaksing Patnugot sa Pamamahala; Yhunice G. Carbajal, Patnugot sa Balita; Denielle M. Galo, Patnugot sa Lathalain; Janine P. Solitario, Patnugot sa Panitikan; Ronalyn H. Gonzales, Patnugot sa Pananaliksik; Jules Angelica Marcelo, Patnugot sa Isports; Juvilee Ann V. Ausa, Angelito Artista, Daniella Andrea Bustillo, Sofia Loren S. Goloy, Angelica C. Latac, Marc Conrad I. Manaog, Jennifer Mendoza, Jerome Morales, Erving Sinaking, Istap; Allyza Abenoja, Enrico Norman G. Balotabot, John Gabriel L. Cabi-an, Ma. Veronica Carabuena, Dhriege Castillanes, Clark Cortez, Precious G. Daluz, Danielle Diamante, Riza Anysius Fetalvero, Inah Marie Gacanal, Joanna Galano, Charmaine Josephine S. Garin, Christian Gregorio, Kamila Beatrice Miranda, Jessie Sagum, Korespondent; Lyn D’ Amor M. Macabulit, Urek T. Pondare, Vienna Anoniette M. Tungal, Arts and Media Team; Sarah C. Butad, Retratista; Apple Marie M. Bueno, Tagaanyo; Jonelle Apolonio, Puno ng Arts and Media Team; Prof. Joel Malabanan, Kritiko sa Filipino; Prof. Victor Rey Fumar, Kritiko sa Ingles at Tagapayong Teknikal.
6 LATHALAIN
Kaye Ann Oteyza kayeann.oteyza@gmail.com
“…yung mga eskwelahan lang ng mga Lumad, they are operating without the Department of Education’s (DepEd) permit kasi sa eskwelahan nila they are teaching subversion, communism, lahat na. So umalis kayo dyan, bobombahan ko yan. Isali ko yang mga istruktura ninyo. I will use the Armed Forces, the Philippine Air Force.” Ani Pangulong Rodrigo Roa Duterte (PRRD) sa isang press conference matapos ang kanyang talumpati sa State of the Nation Address. Sa pahayag na ito ng pangulo, malinaw na inaakusahan nito ang inosenteng istitusyon at komunidad na nagbibigay ng libreng edukasyon sa bansa.
Pasismo sa edukasyon Kasalulukuyang tinatarget ng Armed Forces of the Philippines (AFP) ang mga guro, magaaral at mga lider-katutubo na nakapailalim sa mga institusyong ito dahil sa mga paratang ukol sa kaugnayan nito sa mga rebeldeng grupo. Sa pagpapaigting batas militar sa Mindanao, nakararanas ang malaking bilang ng mga katutubo at residente
sa Mindanao ng mga pagbabanta, intimidasyon, pagpaslang, pandarakip at pagsasampa ng mga gawagawang kaso. Malaki ang implikasyon nito sa mga mag-aaral sa Mindanao dahil ang estado mismo ang nagtatanggal ng pribilehiyo sa kabataang Lumad na makapag-aral. Ganap ang pasismo ng estado sa mga komunidad sa
Ganap ang pasismo ng estado sa mga komunidad sa Mindanao na nais lamang magkaroon ng edukasyon at mabatid ang mga nagaganap sa lipunan.
Mindanao na nais lamang magkaroon ng edukasyon at mabatid ang mga nagaganap sa lipunan. Inakusahan ang mga institusyong ito na nagsasanay ng mga rebelde ngunit sa kasaysayan, mayroong pagkilala ang DepEd sa ilan sa mga Lumad Schools na itinayo doon. Ipinatayo ang mga Lumad Schools at iba pang mga institusyon mula sa inisyatiba ng mga organisasyon at lokal na komunidad sa Mindanao upang magkaroon ng libre pag-aaral ng mga residente doon na nagmula sa iba’t ibang tribo. Kawalan ng
k i l a p s i ya w
Accountability at stake
W
hat Filipinos truly need is the factuality of impunity emboldened by rampant extrajudicial killings, of aggravating poverty, of human rights violation cases, of persisting social injustices – a media that will expose the true colors of Duterte administration, and not such claims and allegations seamlessly of Mocha Uson’s that breed false fanaticism and distortion of public opinion. As the declaration of President Rodrigo Roa Duterte (PRRD) to place Mindanao under martial rule clamoured, the regime has been irrigated by various controversies of dismay due
to widespread occurrence of unreliable information to the public. Several of which emanated from the product of his ‘machismo’ – his appointed Presidential Communications Operations Office (PCOO) Assistant Secretary Margaux “Mocha” Justiniano Uson. Mocha incurred outrage of the people due to numerous dissemination of false information such as the news article on Marawi siege published in Philippine News Agency (PNA) that was accompanied with the controversial photo of Vietnam soldiers in operation, in which she defended and, later coined to just a mere “symbolism” of Philippine Army. Also, the administration faced grave
flak over alleged fake news issues steered by major government officials like PCOO Secretary Martin Andanar and Department of Justice Secretary Vitaliano Aguirre II. Even the President was slammed over the lack of reliability when he reported in public with falsehoods that Maute terrorist group had beheaded the police chief of Malabang town in Lanao del Sur. Incompetent information disseminations bear
suporta mula sa gobyerno sa edukasyon sa Mindanao ang nag-udyok sa mga lokal na komunidad na magtayo ng mga paaralang tutugon sa kahingian ng mga kabataang katutubo doon. Gumagawa ng paraan ang gobyerno upang maisahan ang mga katutubo at upang hindi na nito maipagtanggol ang kanilang mga lupain sa Mindanao na karaniwang pinupuntirya ng mga negosyanteng dayuhan. Bagamat mayroong mga pagbabanta, patuloy pa rin ang paggigiit ng pambansang minorya para sarili nitong pagpapasya.
Jimnoel C. Quijano quijanojimnoel@gmail.com
implicative effects to the people especially that they wear titles which are equated to public accountability. Unless otherwise, subliminal drives intend to further justify the acts of the President. Prevalence of loyalists and apologists that can justify the most despotic and unethical acts of the President makes the regime unusual. Alongside with the issues of inauthenticity of public information, officials like Mocha are
Thus, the society is in grave necessity of media that can expose truths and deeply anchored on the interest of the masses.
deadened to criticisms of being die-hard partisan to the administration. Social media like Facebook has become a futile platform that generates fanaticism, instead of making Filipinos critical in various relevant societal issues. Thus, the society is in grave necessity of media that can expose truths and deeply anchored on the interest of the masses. Even in times of crisis or not, it is always a high time to take authenticity and reliability as moral responsibilities of the state to the people.
k at i g
LATHALAIN
Pagtugon sa hamon
P
opulasyon ng mga mag-aaral sa Pamantasang Normal ng Pilipinas (PNU) ang pinakamalinaw na repleksyon ng nagpapatuloy na Outcomes-Based Teacher Education Curriculum o OBTEC. Maiuugat ang lumiliit na bilang ng mga mag-aaral sa kasulukuyang sistemang umiiral sa pamantasan. Kung ganito ang kalagayan ng mga magiging guro sa hinaharap sa loob ng pamantasan, bilang Pambansang Sentro sa Edukasyong Pangguro, mananatili na lamang na nakasulat sa pisara ng silidaralan ang panatang maging pag-asa ng kabataang siyang pag-asa ng bayan. Simula pa lamang sa pagpapatupad ng OBTEC noong taong panuruang 201415, malaki na ang binulusok ng populasyon kung ikukumpara sa nagdaang mga bilang ng freshmen. Sa paghahambing ng bilang ng mga bagong mag-aaral sa taong 2011-12 at ang mga OBTEC student
noong 2014-15, 60% na ang binagsak ng bilang ng mga bagong PNUans. Mababa rin maging ang passing rate ng mga kumuha ng Philippine Normal University Admission Test (PNUAT) para sa batch 2014-15 na 24.8% lamang ng kabuuang kumuha ng pagsusulit. Sa pagliit ng bilang ng mga estudyanteng nagpapakadalubhasa sa edukasyong pangguro, hindi nabibigyang tuon ang mga kinahaharap ng pamantasan at maaaring kaharapin ng mga magiging guro ng bayan sa pagtatapos ng pag-aaral. Sa kasalukuyan, suliraning maituturing ang pagliit ng mga maaaring kunin na kurso ng mga PNUan. Mula sa 16 na majorship na maaaring piliin sa anim na fakulti, mayroon na lamang dalawang programa mula sa isang fakulti (Bachelor in Mathematics Education at Bachelor in Mathematics and Science for Elementary Education) ang maaaring kuhanin ng mga nasa unang
taon. Bilang state university, maaari ding maapektuhan ng patuloy na pagbaba ng bilang ng mga mag-aaral ang alokasyon ng badyet mula sa pamahalaan. Litaw ang kultura ng taunang budget cut sa pamantasan at maaari pa itong tumindi sa mga susunod na taon sanhi ng mababang populasyon ngayong nararanasan na ang iba’t ibang porma ng pagkaltas ng badyet at wala pa ring maka-estudyanteng pag-unlad sa mga pasilidad. Ang Pamantasang
LOKAL Ano ang masasabi mo sa mas mababang bilang ng Freshmen ngayong akademikong taon? Tingin ko normal lamang ito sapagkat marami rin ang nasa antas ng Senior High; bagaman nalulungkot dahil sa maaaring kakaunting bilang ng PNUANS sa mga susunod pang taon. ~ Anonymous Nakalulungkot dahil wala ng mga susunod na magpapakadalubhasa sa ibang larangan dahil, dahil pili na lamang ang maaaring pasukan. ~ Anonymous
Pinapatunayan nitong marapat lang na mas pagtuunan ng pansin ang bawat magaaral. ~ Anonymous Nakakabahala na baka ang isipin ng ibang tao ay kumokonti ang bilang ng estudyante dahil bumababa na rin ang kalidad ng edukasyon sa Inang pamantasan. ~ Angelica Agunod, III-4 Batsilyer sa Edukasyong Filipino Malungkot dahil mas lalong naging kaunti ang bilang ng mga estudyante na nahihikayat upang maging miyembro ng mga organisasyon. ~ Red
7
Cedric T. Bermiso bermiso.ct@pnu.edu.ph
Normal ng Pilipinas ang pangunahing inaasahang magluluwal ng mga dekalidad na mga guro na magiging kaisa sa pagtataguyod ng edukasyon sa bansa. Malaking responsibilidad ito lalo pa’t matindi pa rin ang pangangailangan ng sektor ng edukasyon. Alinsunod sa pagaaral ng Alliance of Concerned Teachers (ACT), malayo pa rin sa itinakda ng United Nations na 6% ng kabuuang Gross Domestic Product (GDP) ang 17% na itinaas ng badyet sa edukasyon ngayong 2017-18. Nananatiling malaking kakulangan ang 88, 267 na mga guro maliban pa sa ibang kakulangan tulad ng 13,995
...hindi nabibigyang tuon ang mga kinahaharap ng pamantasan at maaaring kaharapin ng mga magiging guro ng bayan sa pagtatapos ng pag-aaral.
na mga silid-aralan, 2.2 milyong upuan at 235 milyong kagamitang pampagtuturo. Kung ikukumpara ang taunang bilang ng mga mag-aaral sa pamantasan sa bilang na mga gurong kinakailangan, malayong matugunan nito kahit pa ang 2% ng populasyon ngayong mas tumataas ang kahingian nito dahil sa k-12 curriculum. Patuloy na aasahan ng 4.8 milyong kabataang hindi nakapag-aaral ang bawat isang guro na iluluwal ng pamantasan. Hindi nasusukat ang tunay na de-kalidad na edukasyon sa bilang ng pumapasa sa pagsusulit upang maging lisensyadong guro bagkus sa laki ng bilang ng napagtatapos na tunay na nakikiisa sa pagtataguyod ng makabayan, siyentipiko at makamasang edukasyon.
bagani
NASYUNAL Bilang isang estudyante, sang-ayon ka ba sa malawakang jeepney phaseout? Hindi, kaloka! Paano na kami? Buti sana kung may alternatibong sasakyan din na kasing mura ng bayad sa jeep. ~ Roxanne Dalogdog III-5 Batsilyer sa Edukasyong Filipino
Hindi dahil Malaki ang negatibong epekto nito sa panig ng mga operators, drayber at maging sa mga pasahero. ~ Angelica Agunod, III-4 Batsilyer sa Edukasyong Filipino
Bahagyang hindi at oo. HINDI kung hindi rin naman tiyak ang pagtulong na ibibigay ng gobyerno sa kanila at OO para sa pagbawas ng maaring aksidente dahil sa malfunction at bulok na makina at preno ng jeep. ~ Anonymous Oo o kaya ay maaari sapagkat para naman ito sa kaligtasan ng mga pasahero. ~ Anonymous
8 KOLUM
Tagumpay ng Occupy Movement: Makasaysayang Pagkilos sa Pagkamit ng Batayang Serbisyong Panlipunan
S
a bawat hakbang sa sinasabing pagbabago, hindi maikakaila na ang papalaking panawagan ng malawak na hanay ng masa at hindi pa rin natutugunan ng mga nagdaang administrasyon ng bansa ang batayang pangangailangan ng mga magsasaka at maralitang lungsod upang matamo ang tagumpay sa pagkamit ng kanilang lupang sakahan at disenteng tahanan. #OccupyPabahay Kasabay ng pagdiriwang ng pandaigdigang araw ng mga kababaihan noong Marso 8, ang matagumpay na pag-occupy ng hindi bababa sa 5,000 maralitang lungsod na pinangunahan ng Kalipunan ng Damayang Mahihirap (KADAMAY) sa mga tiwangwang na pabahay na ipinatayo ng National Housing Authority (NHA) para sa mga matatawag na uniformed personnel; mga sundalo at pulis – sa Pandi, Bulacan. Mula sa datos ng AFP/PNP March 2017 Status Report, 66,184 ang bilang ng pabahay na nakalaan para sa mga sundalo at kapulisan ngunit nasa 8,240 o 2% pa lamang ang occupied at mayroon pang 55,124 units ang bakante at tiwangwang sa 61 relocation sites sa buong bansa. Tinatayang humigit kumulang nasa 5,200 ang primaryang bilang ng mga units na inokupa bilang pagtugon sa matinding pangangailangan sa disenteng masisilungan. Sa kabila ng napakaraming bilang ng bakanteng pabahay, maraming Pilipino pa rin ang walang disente at maayos na tahanan, at nakikipagsapalaran pa rin sa gilid ng estero, kalye at riles. Kung susuriin, binubuo ng mga Pilipinong manggagawa at mala-manggagawa ang mga maralitang lungsod na nag-okupa sa mga tiwangwang na pabahay sa Bulacan. Bahagdan ng mga Pilipinong napapaloob
Danielle Samantha Quinto
sa isang industriya tulad ng mga empresa, enklabo at mga malalaking gilingan o milling house ang pumapaloob sa hanay ng mga manggagawa. Sa hanay ng mga mala-manggagawa ang mga Pilipinong madalas nating nakikita bilang mga vendor, barker, labandera, drayber, mga maliliit na tagayaring-kamay, tagasilbi sa restawran at iba pa. Karaniwang kabilang sa ISF o Informal Settler Families ang mga manggagawa at malamanggagawa na tinatayang tumaas sa 2.2 milyon batay sa datos ng NHA noong 2015 kumpara sa nakaraang mga taon dahil sa direktang epekto ng kontraktwalisasyon, mababang pasahod, at mataas ng presyo ng bilihin sa pamilihan. Simula noong maipasa ang Urban Development and Housing Act noong 1992, pinagkakait pa rin sa mamamayang Pilipino ang pangmasa at disenteng pabahay. Tinatayang aabot sa Php 400, 000 ang kabuuang halaga ng isang substandard unit na walang direktang kabit ng tubig at kuryente, kahit na drainage at pailaw sa mga kalsada ng mga pabahay. Kaya sa pag-iikot ng mga opisyal mula sa LGU at NHA, nakita na ang mga inokupa na yunit sa Pandi ay ginapangan na ng mga halaman at tinubuan na ng mga damo sa tagal na walang nakatira dito. Walang pintuan, kulang o wala sa alin mang bintana sa itaas at ibabang bahagi ng bahay, bitin ang pagkakakabit sa mga wiring kung kaya’t napakataas ng mga bumbilya mula sa mga kisame, at may mga yunit na walang inidoro at tiles. Ang ilan sa mga yunit ay ginawang kulungan na ng manok at ilang hayop ng mga naunang relocates sa lugar. Ang ilan din ay walang gripo at mga tubo sa mga lababo, kung kaya’t makikitang hindi nagtutugma ang Php 30, 478, 220 bilyon na ginastos ng NHA sa paggawa sa mga pabahay na ito sa kung paano itinayo ang
mismong substandard units sa mga relocation sites. Ang usapin sa pagokupa sa mga bakanteng pabahay na matagal nang hindi natitirhan ay isang makasaysayang hakbang ang pag-okupa sapagkat nagbunga ito ng iba’t iba pang occupy movement sa ibang panig ng bansa. Ipinapakita laman nito na may malaking pangangailangan upang kilalanin ang boses ng mahihirap. #OccupyHLI Hindi nalalayo sa occupy pabahay ang isa pang occupy movement na tinawag na “Bungkalan” ng higit sa 700 magsasaka na pinangunahan ng iba’t ibang progresibong grupo tulad ng Alyansa ng mga Manggagawang-Bukid sa Asyenda Lusita (AMBALA), Unyon ng mga Manggagawa sa Agrikultura (UMA) at Kilusang Magbubukid ng Pilipinas (KMP) na nagsimula noong Abril 24 at nasundan nitong Hunyo 9 sa Barangay Balete at Cutcut, Hacienda Luisita, Tarlac. Sa paglipas ng halos 30 taon simula ng maisabatas ang Comprehensive Agrarian Reform Program (CARP) noong 1989 sa ilalim ng administrasyon ni Cory Cojuanco-Aquino, patuloy pa ring nakikibaka ang mga magsasaka sa Hacienda Luisita para sa kanilang lupa. Sa kabuuang bilang na 6,453 ektarya, 4,335 ektarya mula sa orihinal na bilang na 4,915 ektarya ang inilaan para sa mga magsasaka ng HLI o mga tinatawag na Agrarian Reform Beneficiaries (ARB). Sa ilalim ng CARP, naipatupad ang Stock Distribution Option (SDO) noong Abril 2012. Sa SDO, ang mga magsasaka ay magiging isa sa mga stockholders ng HLI at dapat na makakatanggap ng 33% o P196.6 million sa kabuuang shares of stocks ng HLI na umaabot sa halagang P590, 554, 220.
Ayon sa Republic Act 6657, ay dapat na magbibigay ng mas mataas na sahod at mas maayos na programa sa kanilang mga benepisyo ang SDO subalit dahil sa malawakang pagbabawas ng oras ng paggawa sa HLI ng mga Cojuanco, umaabot sa 1,000 magsasaka ang nawalan ng trabaho at umabot ang kanilang sahod sa P9.50 kada araw. Mukha mang maganda ang polisiya ng SDO, hindi maitatago ang naging iskema ng pagbabahagi ng lupa sa ilalim ng tambiolo system. Nagmistulang ‘raffle’ ang porma ng pagbibigay ng lupa sa mga magsasaka dahil ang mga titulo ay nakalagay sa isang malaking tambiolo at ang mapupunta sa kanila ay mula sa kung ano ang mabubunot ng mga representante ng DAR. Sumasalamin ito sa kawalan ng organisadong sistema sa loob mismo ng administrasyon dahil ang mga magsasaka ay napalayo imbis na mapalapit sa kanilang mga tahanan. Sinundan din ito ng isa pang ‘bungkalan’ na pinangunahan naman ng Damayan ng mga Manggagawang Bukid ng Batangas (DAMBA) sa Hacienda Roxas sa bayan ng Nasugbu, Batangas noong Hunyo 16. Matagal nang iginawad ng DAR ang lupang kanilang binungkal noong 1993 ngunit tulad ng nangyari sa HLI, binakuran at pinagtayuan ito ng mga guard house ni Don Perdo Roxas na siya ring nag mamay-ari sa ibang asyenda tulad ng Hacienda Palico, Hacienda Banilad at Central Azucarera de Don Pedro.
Dumaan man ang ilang administrasyon, nakikita sa puspusang pagbawi sa kung ano ang nararapat sa mga magsasaka ang kagustuhan na hindi lang makuha ang kanilang mga lupa, kundi itigil na rin ang matagalang pagsasamantala sa kanilang hanay. Sinasalamin nito na ang mga reporma sa lupa ay tunay na huwad at hindi maka-tao pagdating sa pagpapatupad ng mga patakaran na hindi nakaangkla sa ganansya ng mga magsasaka at ng mismong masang Pilipino. Hangga’t wala pang ipinapatupad na tunay na reporma sa lupa, tuloy ang laban ng magsasaka at manggagawang bukid para rito. Sa kasaysayan ng pangangamkam ng lupain at proseso para sa disenteng pabahay, ang mga magsasaka kasabay ang maralitang lungsod ay patuloy na mananawagan para sa batayang karapatan para sa lupa at pabahay. Hindi pa rin natatapos ang banta ng pagpapaalis sa mga magsasaka at mga maralita sa kanilang mga lugar at hangga’t hindi kinikilala ang matinding pangangailangan para tugunan ang mga batayang karapatan hindi lang sa lupa at bahay, kundi pati na rin sa nakabubuhay na sahod, libreng edukasyon, maayos na sistemang pangkalusugan at mapayapang lipunan, magpapatuloy ang pagkilos ng masa upang makamit ang kanilang tagumpay.
larawan mula sa: ACT Philippines
KOLUM
H
anda nang mag-goodbye, pamantasan! ang experimental batch ng OBTEC at sabihing “Naka-survive ako. Yas!” Sa apat na taong implementasyon ng OBTEC, maraming karanasan ang pumanday sa PNUans at nagkaroon ng kakaibang kakayahan na manatiling bibo kids sa umaga at dilat sa gabi. Paniguradong alam mong a
9
normal na lang ang pagiging abnormal lalo sa mga ikinikilos ng OBTEC students dahil nagkaroon sila ng magkakaibang pamamaraan sa pagtawid ng mga gawain. Kaya naman magsisimula na rin ang pagtukoy kung sino-sino nga ba sa mga beshy sa ibaba ang magtatagumpay sa pagbubuwis ng buhay para magtagal sa pamantasan.
Airalyn Gar
Sleeping Beshy Siya ang beshy mong hindi palalagpasin ang libreng oras para lang makatulog. Akala ng buong tropa niyo na sadyang antukin lang siya pero ang totoo, Kopiko 78 na lang ang kapiling niya gabi-gabi para matapos ang sangkatutak na requirements. Mula sa probinsya o ibang malayo ang inuuwian ang mga gaya niya. Kadalasang inaabot ng tatlong oras at higit pa ang biyahe na mas matagal pa kaysa sa oras ng pagtulog. Nasira na ang body clock niya dahil umiikot ang buong gabi sa sabay-sabay na paper works, mga awtput, FLA at iba pang requirements na ipapasa sa Facebook o LMS. Kung matatapos naman niya agad ang ilan sa mga ito, paniguradong may panibagong ipapagawa na naman ang mga propesor kaya ang paggawa na lang ng mga ‘yon ang buhay niya sa pamantasan. Dean's Pleaser Grade conscious ba kamo? Siya ang beshy mong gagawin ang lahat ng sabihin at ipagawa ng propesor para sa DL dreams niya. Madalas napag-iinitan ng mga kaklase
dahil madalas ding siya ang mata at tainga sa pamba-bash sa mga propesor sa klase. Ayaw naman niyang ilaglag
ng tambak na mga gawaing dulot ng bagong kurikulum kaya lumilipat sa ibang pamantasan.
nagkakasalubong at kasama ni beshy ang jowa niya. Landi bago laude ganern!
Lablab Birds
Rainbow Squad
Walang
kayo kaso, wala raw siyang choice. Kahit kulang na lang alilain siya ng mga lazy thunder prof, oks lang para sa mataas na grade. Pero kapag bigayan na ng grades at mababa ang nakuha niya, siya rin ang pinakaunang basher ng mga propesor na umalipin sa kanya. The Bes That Got Away Sila ang mga beshy mong pangarap talagang maging guro at pinangarap na makapag-aral sa PNU. Iginapang nila ang unang mga termino kahit sobrang hirap na para sa kanila. Pero dahil sa financial problems, napilitan silang mag-goodbye pamantasan at hello, BPO companies. Kung kakayanin naman ang mga gastusin, hindi naman kayang tiisin ang mga puyat at pagod na dala
pakialam ang mga beshy mong ito kung may laude goals kayo ng tropa dahil landi goals ang kanila. Kahit tambak na ang mga gawain, hahanap pa rin sila ng paraan para lang maka-awra at magkaroon ng ‘babe time’. Kahit oras pa minsan ng paggawa ng FLA at may dapat asikasuhin sa organisasyon, magpapahuli o ‘di kaya ay liliban pa ‘yan para lang makasama ang kanilang jowa(s). Sabi nga nila, acads is life but babe is lifer kaya strangers na lang kayo kapag
Paki-tag nga ang beshies mo na mas kabog pa sa iyo sa rampahan. Kung lumiliit ang populasyon sa pamantasan, lumalaki naman ang populasyon nila sa squad. Kasali sa grupo nila yung crush mo noon na mas maganda pa sa iyo ngayon, yung niloko mo noon na mas malakas pa sa iyo ngayon at ang beshy mong
nagkagusto sa iyo at sa jowa mo. Kadugo rin nila ang mga lalaking pinanghihinayangan ng maraming babae dahil borta o machong lalaki rin ang hanap at yung naggagandahang babaeng masasalubong mo na may karelasyon ding babae. Ano’t ano pa man, uwian na dahil may nanalo na. Love wins na, beshy. The Voice Teens Sila naman ang mga beshy mong beshy na rin
ng mga pusa ng veranda. Kasama sila ng iba pang mga lider-estudyanteng hindi nagpapapigil sa tambak na gawain para makasali sa mga organisasyong nagtatanggol sa karapatan ng mga PNUan. Sila yung beshy mong maraming nasasabi kapag isyung panlipunan na ang pinag-uusapan at laging may sources na binabanggit sa recitation. Madalas nasasabihang nag-iingay lang sa lansangan pero wala silang pakialam dito para maipabatid lang sa PNUans ang mga isyung dapat nilang kasangkutan at ang mga tagumpay ng mga pagkilos ang lalong nagpapatatag sa pinaglalaban niya. Ilan lamang sila sa mga beshy mong pwedeng makasama sa pagtawid sa tagumpay mula sa pamatay na bagong kurikulum. Nagsisilbi silang mga mukha ng iba’t ibang kalagayang kinahaharap ng PNUans na pwede pang magbago sa pamamagitan ng pagkilos at maaari ding magpatuloy dahil sa pananahimik. Magkakaiba man ng naging katangian dulot ng mga kahingian ng kurikulum, pinagbubuklod pa rin sila ng iisang prinsipyo— ang makapagtapos para makapagsilbi sa bayan sa iba’t
10 BALITA
Youth groups slam CHED, DBM over socialized tuition scheme of FTP, calls for genuine free education
P
rogressive youth organizations demand abrogation of neoliberal scheme of Philippine education after criticizing the Implementing Rules and Regulations (IRR) released by the Commission on Higher Education (CHEd) and Department of Budget and Management (DBM) in accordance to Duterte administration’s Free Tuition Policy (FTP).
“It took the CHED-DBM almost six months to put their brains together to think of an ingenious way of following the President’s order while upholding the facade that they are for ‘free’ education. It doesn’t need a genius however to uncover their lies,” Kabataan Partylist stated on their press statement. Passed on March 14, 2017, Senate Bill 1304 known as the ‘Free Tuition 2017’ deducts the fee to be paid by the students in State Universities
Erving P. Sinaking
and Colleges (SUCs) this academic year 2017-2018. The budget for this program amounting PhP 8 billion to be allocated to SUCs based on their estimated tuition income on the 2017 Budget of Expenditures and Sources of Financing (BESF). Under the guise of free education President Rodrigo Roa Duterte (PRRD), prior to the signing of the 2017 General Appropriations Act (GAA) placed FTP under conditional implementation. “Yet as with all new programs, there is a need to safeguard the proper implementation of the provision of free tuition fee. It is important to underscore that we must still give priority to financially disadvantaged but academically able students”, PRRD stressed. Moreover, he appointed CHEd and DBM to make guidelines on how students can avail the free tuition. Under the program, Student Financial
Assistance Program (StuFAP) recipients and continuing students are more prioritized provided that they pass the admission and retention policies of the school and comply with the necessary documents such as proof of income, certificate of indigency and identification card for 4P’s members. If there are remained tuition funds, new enrollees and returning students are in next priority based on the requisites likewise of the continuing students On the other hand, conditional implementation of the program alarmed progressive organizations for it may be utilized to aggravate commercialized nature of education in the country. According to Kabataan Partylist, CHED-DBM’s guidelines on the entitlement of tuition will be condemned due to its priority system to poor students, not all who studies in the SUCs.
Policies in Education Kabataan Partylist criticized CHEd on the requirement that students are obliged to comply. ”…imposing stringent requirements in applying for socialized tuition and other forms of hindrance would only impede the poor who should be freely allowed to enter SUCs,” Kabataan Partylist Representative Sarah Elago said. Furthermore, Anakbayan Chairperson Vencer Crisostomo compares administration’s FTP to University of the Philippines (UP) former system Socialized Tuition and Financial Assistance Program (STFAP), currently known as the Socialized Tuition System (STS). Crisostomo pointed that the condition on ‘poor but deserving students’ was used as a reason to gradually increase tuition and generate income through the socialized tuition scheme. As a result,
the years of implementation since 1989 made a drastic increase in tuition from 40 PhP to what now’s base tuition of 1,500 PhP. “UP’s very experience shows that ‘socialized tuition’ in the guise of helping poor but deserving students has only subjected them to commercialization schemes” he added. Plea for accessible yet nondiscriminative education Youth groups further advance the fight for genuine free education. Anakbayan and Kabataan Partylist spearheaded various student mobilizations and the filling of House Bill 5366 aiming to eliminate tuition and other school fees and to mandate the accessibility of tertiary education on SUCs. . “We call for the abrogation of neoliberal policies on education. Education is supposed to be a right regardless of one’s ability to pay,” Elago ended.
SR Garcia to heighten declining student involvement in PNU Jules Angelica Marcelo
J
emyr Garcia, President of Philippine Normal University-Manila Student Government (PNU-Manila SG) Executive Body and the newly hailed Student Regent of PNU System, ensures to further intensify student engagement by pursuing student council and systematic governance that would represent the interests of studentry. “What must be changed is the continuous receding of student involvement in PNU. It is known by many and it can’t be denied. On that, we support the pursuance of student council and of anything else that can help to escalate engagement of students
across all PNU campuses,” Garcia stressed. PNU - National Union of Student Government (PNU-NUSG) replaced the formerly known ‘Pambansang Pederasyon ng mga LiderEstudyante ng Pamantasang Normal ng Pilipinas’ (PPLEPNP) on the recently held annual convention last May 15-21. “Based on observation, the good thing on reforming the union is that it provided specific tasks and obligations for each governing body,” Garcia stated. Governing board now consists of a Chairperson and ViceChairpersons for Academics, Vice-Chairpersons for Internal and Vice-Chairpersons for External Affairs and Vice-
Chairpersons for Finance Administration. Furthermore, the 7-day convention also included the consolidation of their General Plan of Action (GPOA) for the academic year 2017-2018, series of activities and discussions to magnify their sense of leadership and develop their socio-political awareness as student leaders. Moreover, Garcia expresses the necessity to support the Office of the Student Regent (OSR). “Support union and engage in activities intended for the betterment of students. Remain critical and inquisitive,” he ended.
Governing Board A.Y. 2017-2018: Chairperson: Jemyr B. Garcia PNU-Manila Vice Chairperson for Academics: Mike Carlo Nonato PNU-South Luzon Vice Chairperson for Internal Affairs: Sherwin Daquiaog PNU-North Luzon Vice Chairperson for External Affairs: Jonic Trinidad PNU-Visayas Vice Chairperson for Finance Administration Cesar Navales PNU-Mindanao
BALITA
11
Filipino, Mandatory Subject na sa General Education; Hangeul, ituturo na sa High School
T
agumpay ang dayalogo na isinagawa ng Alyansa ng mga Tagapagtanggol ng Wikang Filipino (TANGGOL WIKA), ACT Teachers Partylist at mga guro’t mag-aaral sa Filipino sa Commission on Higher Education (CHED) noong ika-19 ng Hunyo upang igiit na gawing ‘mandatory’ ang Filipino bilang bahagi ng General Education (GE) na ituturo sa kolehiyo. Ngunit sa kabila nito, ituturo na rin sa high school ang Korean Language o Hangeul. Sa isinagawang dayalogo, nanawagan ang Tanggol Wika at ACT Teachers Partylist na rebisahin ang CHED Memo nos. 13-51 na tumutukoy sa Policies, Standard and Guidelines (PSGs) sa mga kurso sa
Janine Solitario
kolehiyo na nagtatanggal sa Filipino at Panitikan bilang mga subject. Taliwas ito sa temporary restraining order (TRO) na inilabas ng Korte Suprema noong 2015 na naglalaman ng pagpapanatili ng Filipino at Panitikan bilang bahagi ng GE sa kolehiyo. Ayon kay ACT Teachers Partylist Representative Antonio L. Tinio, sa pamamagitan ng TRO, napahinto ng Korte Suprema ang CHED mula sa pag-iimplementa ng CMO 20, series of 2013, na nagtatalaga ng bagong GE curriculum ngunit hindi kabilang ang Filipino at Panitikan. Sa kabilang banda, patuloy pa rin sa pag-iimplementa ang bago nitong PSGs ng CMO 20 at bigong maisama ang 6 hanggang 9 na yunit ng
Filipino at 3 hanggang 6 na yunit ng Panitikan bilang asignatura. Bilang tugon, inilabas ang CHED Memo no. 57 na nag-uutos sa Higher Education Institutions (HEIs) na patuloy na ipatupad ang mga naunang memo na nagtatakda ng 3 hanggang 9 na yunit ng Filipino bilang bahagi ng GE sa kolehiyo. Iginiit din ng Tanggol Wika na rebisahin pa ang CMO No. 57 upang direktang tukuyin na may 3 hanggang 6 pang yunit sa Panitikan at upang atasan din ang ilang mga kolehiyo at unibersidad na muling buksan ang mga kagawaran sa Filipino na nagsara mula nang ipatupad ang CMO No. 20. “Pinapanawagan natin ang respeto sa utos ng
Korte Suprema. Higit pa rito, panawagan natin ang respeto sa pambansang wika, sa konstitusyon na nagtatalaga sa Filipino bilang wikang ginagamit sa pagtuturo, at sa mga guro na nagtatanggol ng Filipino at nagtutulak sa CHED upang gawin ang kanyang tungkulin,” pahayag ni Tinio. Kasabay ng pagbaba ng bagong memorandum,
ibinaba rin ng Department of Education (DepEd) ang memorandum na nagtatalaga sa pagtuturo ng Hangeul sa mga pampublikong paaralan sa high school bilang bahagi ng ‘elective offering’ na sisimulan ngayong taon sa sampung matataas na paaralan sa National Capital Region.
larawan mula sa: Bulatlat
Dalawang taong bisa ng Accreditation, Reaccreditation ng ICUCOs, isusulong Airalyn Gara Al Jireh Malazo
P
inag-aaralan ng PNU Student Government (PNUSG) Legislative Body ang pagdagdag ng isa pang taon sa bisa ng Accreditation at Reaccreditation ng Interest Clubs and University Chapter Organizations (ICUCOs) upang bigyan ang mga ito ng mahabang panahon sa pagsasagawa ng mga proyekto sa loob ng pamantasan at para sa mas madaling proseso ng pagtataya ng gawaing kanilang naisakatuparan sa loob ng dalawang taong pampanuruan. Nagsagawa ang PNUSG Legislative body ng online crowd sourcing gamit ang #ThePulse sa Facebook post
noong Hunyo 5-15 upang kuhanin ang pulso ng PNUans sa nasabing panukala. Nakuha mula rito ang malaking bilang ng boto ng mga sumasang-ayon ngunit mananatili pa ring inisyal ang resulta hangga’t hindi pormal na naikokonsulta sa Office of Student Affairs and Student Services (OSASS). Wala pa ring nagaganap na pormal na botohan sa pagitan ng mga organisasyong kabilang sa ICUCOs. Magiging mahigpit naman ang mga proseso sa susunod na Accreditation at Reaccreditation kung mapagkakasunduan ang implementasyon nito, ayon kay December-Anne Cabatlao, Organization and Students Information Committee
(OSIC) Chairperson ng PNU Legislative Body. “Marami ang magbabago. As in lahat. Mula sa guidelines, iibahin lahat. Sa dalawang taon kasi, isang beses na lang mangyayari ‘yon kaya hihigpitan mula sa oral interview at pagpapasa ng requirements,” ani ni Cabatlao. Labing-apat sa 15 ICUCOs na sumailalim sa Accreditation at Reaccreditation na inupuan ng PNU-SG at OSASS noong Mayo 25-Hunyo 2 ang matagumpay na nakapasa, dalawa rito ay bagong mga organisasyon (i.e. PNU Tekstura at Teachers Evangelical Mission). Nasa talahanayan ang mga accredited at re-accredited na ICUCOs:
Nasa talahanayan ang mga accredited at re-accredited na ICUCOs:
Rank
Organisasyon
Puntos
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
The Thespian Society GABRIELA Youth PNU Annyeong PNU Hanmunsa Anakbayan PNU PNU Nami Kristiyanong Kabataan para sa Bayan ACT Education Students College Y Club PNU Tekstura Teacher's Evangelical Mission PNU Mountaineering Club Student Catholic Action Student Volunteers Organization Christian Brotherhood International
94.1 90.66 88.01 87.51 86.82 86.76 86.33 86.1 85.78 85.69 84.96 84.39 82.64 80.65
Pinagkunan: PNU-SG Legislative Body
12 KULTURA
Helluuuuu dearest ka-DDS! Wassup PhiEnYouOnes?! Knows ko namang namiss niyo ang prettiest niyong mamshie with a capital K-a capital B-u-t-e. Hihihi! May sadyestyon ako sa inyo! Makinig kayo sa akin mga beshie at humandang ma3gger muli sa mga hatid na not-so-fake news ng inyong wan en onli MoKaBute, ang reyna ng mga ambisyosangechoserong-froggylicious. Qiqil nah si acue sa mga symbolism na nagkalat around Inang P. Opkors, syempre, truelalu pa sa true! Hindi papahuli ang mga nakakaqiqil at beeduh-beeduh nating Propesor X na nagpabibo kaya nemen walang duda na-catch talaga nila ang aking precious attention! Propesor ‘Habulin’ Wit-it nating knows kung gaano nga ba karami ang part-timers ditey sa loob ng Inang P na late na nga magbigay ng grades, ang lakas pa ng loob na magbigay ng capital I-N-C sa PWEBBS Portal. E, saan ka naman namin huhuntingin, beshie? Bet na bet mong magpahabol
sa ishtudents ha! Malay ba naming kung saang dungeon ka nagtatago! What’zzz worse, full-time ka na nga, inaabot pa ng centuries tuna bago ka maglabas ng grades ng mga ishtudents. Pero kapag sa facebook, twitter, instagram at iba pang social media sites todo ka sa pagpopost ng mga selfie, mag-like at mag-share ng mga fake news ng mga trolls. Dyan ka magaling, e! May sadyeston ako sa’yooooo! Grades muna sa portal bago ka mag-walwal! Propesor ‘DEYManding’ Ito yung prof mong absent pero may paassignment. Ano, bes?! FLA everyday kahit first day ng klase? Ginagalingan mo naman masyado. And the OBTEC award goes to youuuuu! And then kapag hindi convenient sa’yo ang schedule, magpapapalit ka ng oras? Ang mga dear ishtudents pa ang ang mag-a-adjust para sa’yo. Very wrong ka don, beh! Pare-pareho lang tayo ng struggles sa pagbangon nang maaga at pagsugod sa rush hour kapag uuwi na.
Wag mo akong echosin! May sadyeston ako
sa’yooooo! ‘Wag kang magmaganda. Hindi ka naman maganda! Tseeee!!! Propesor ‘Doctor Kwak Kwak’
Dahil nga naman aware ang lahat na kilala ang Inang P. bilang EnSee-Tee-Ihh, goal nito na pati ang mga Propesor X sa loob ng pamantasan, bigatin. Hindi ko keri itey! Nagsisilabasan ang mga doctor-wannabe na isinasabuhay ang life-long learning pero ang tanong... Paano na ang mga ishtudents kong mahal? E di sila ang dehado to da highest level. Waley prof, waley klase. Nganga! Kaya walwal na dizzz! Pero naa-achieve pa rin ba ng mga teacher-wanna-be ang quality edu-CASH-on sa loob ng pamantasan? May sadyeston ako sa’yooooo! Isabuhay ninyo ‘yang time management na lagi niyong nilelecture sa mga ishtudents. Don’t us! Propesor ‘EPALuation’ Tag mo yung prof mong butthurt, bitter, at pikon. Like duhhhhh! Evaluation ‘yan hindi ‘yan ranking sa EverWing! Kung hindi man Very Satisfactory o Outstanding ang binigay sa’yo ng dear ishtudents, baka may kailangan kang baguhin. Kung wit-it ka
lagi sa klase, ‘wag ka na magpa-epal sa magiging resulta ng evaluation. Nagpapakastrong pa kayo sa pagkalat ng fake news sa fakulti room at pagpaparinig sa social media. Teka lang ha! Walang personalan dito. Serbisyong totoo lamang. May sadyeston ako sa’yooooo! Bumili ka naman ng kahit kaunting professionalism!!! Mapapadoobidoobidapdap ka na lang talaga sa mga naglalakihang not-sofake-news na nagkalat sa pamantasan! Tama ba ako mga ka-DDS? Papayag ba kayong ma-invade ang university natin ng mga symbolism? No, no, no, no, no, check! Dahil lab lab ko kayo mga bhe bhe qou, i-wa-watch me nae nae natin ang mga ‘We don’t die. We multiply’ na Propesor X sa PhiEnYou. Pero wait a minute, relaxsung muna mga mamshie at may racket pa si acue. Sasayaw pa kami ng doobidoobidapdap ng MoKakalokang Girls sa harap ng madlang DDS. See you around ishtudents! Mwahhhhh! Herminia fungea cockinea
TTP THE torch publications @thetorchpnu pnuthetorchpub@gmail.com
PANITIKAN
13
Lipat-bahay Vincent Anthony V. Abrenio
May bago kaming tirahan, Isang tunay na tahanan – May bubong, kusina, pader at bintana. Hindi na lamang basta karton, Kariton at trapal.
ko si Nanay at Tatay na balisa, Bakas ang takot at galit sa kanilang mukha. Sa labas ng bahay ay nakabantay Ang mga kapitbahay, Nababakuran ng barikada Mula sa mga pulis.
May bago kaming tirahan, ‘sang tunay na tahanan. Hindi na masusunog ang balat sa araw, Hindi na mangangatog sa lamig kung gabi.
Bago tuluyang humalo sa mga tao sa kalsada Ay nagtanong kay ina: Lilipat na po ba ulit tayo ng tirahan? Babalik na po ba ulit tayo sa gilid ng lansangan?
Ngunit isang araw, nakita
nanay, tatay
tagutaguan
Janine Solitario
Jonelle C. Apolonio
Tagu-taguan Sa ilalim ng buwan Sa bilang na sampu, nakatago na tayo Mula sa mga mata nilang Tingin sa ati’y busabos at basura Tagu-taguan Sa ilalim ng tirik na araw at ng buwan Sa bilang na sampu, nakatago na tayo – Nakaalis sa mga bahay na sinasabi nilang Pagmamay-ari ng sundalo.
Nanay, tatay Nais ko po ng tirahan na ating masisilungan, Panangga sa init at ulan. Ate, Kuya Nais ko pong pumasok sa eskwela At magtapos ng pag-aaral. Ngunit lahat ng nais ko’y Di magkakatotoo. Dahil pagkakamali Ang tingin nila rito.
ang tahanan naming drowing Daniella Andrea Bustillo
Nang minsang pinagdrowing ako ni Maam, Isang tahanan at pamilyang buo. Habang nakasabit sa balikat ni tatay ang puting bimpo, Nakakapit sa estribo’t nagtatawag ng pasahero.
Naghahatid ng pasahero kung saan-saan.
Dinrowing ko rin kung nasaan si Nanay Nagtatawag ng mga suki’t mamimili. Maya’t mayang binubuhusan ng tubig ang sayote, kamatis, repolyo at iba pang gulay upang manatiling sariwa.
Gumuhit ako ng tahanan na sisilungan, Nagdrowing ako ng bakurang tatakbuhan. Nang ipasa ko kay Ma’am ang aking ginawa, Tila nalukot ang kanyang mukha. Nagtanong kung bakit hindi koi to kinulayan,
Iginuhit ko si kuya bitibit ang kanyang bisikleta. Nais ko nga ring sumakay dito kung minsan, Pero palagi naman itong may ibang laman.
Saka ko na po kukulayan ang bahay namin, Kapag pwede na pong tawaging amin.
Hindi ko rin nakalimutang idrowing si Ate, Nakaupo siya sa bakuran nina Aling Nena Katabi niya ang mga damit sa palanggana.
14 KULTURA
Ronalyn Gonzales
"Welcome PNUans" Bakas sa pinaghandaan kong mga gamit pang-eskwela at plantsadong puting uniporme ang pagkasabik sa una kong pagpasok sa pamantasan. Naipaliwanag na sa amin sa unang oryentasyon ang tungkol sa OBTEC, panibagong kurikulum na sinasabing maghahatid sa amin ng dekalidad na edukasyon at magluluwal ng mga globallycompetive na guro. Inasahan ko na noon na mahirap ang kolehiyo at mas pinahirap pa ito ng iskemang trimester kung saan ipagkakasya sa loob ng tatlong buwan ang mga subject na pang isang semestre. Sa unang araw ng klase, iginugol ng aming mga guro ang oras para sa pagpapaliwanag ng magiging grading system at kung ano ang nasa syllabus. Ngunit habang hinihimay-himay namin ang mga nilalaman ng bawat syllabus, hindi ko maisip kung paano namin matatapos ang lahat na mga aralin pati mga gawaing nakatala
doon sa loob lamang ng sa loob ng halos tatlong tatlong buwan. buwan. Hindi sapat ang dalawampu’t apat na "Kaya pa ba this year?" beses ng pagkikita upang matutunan at matandaan Sa mga sumunod ang mga aralin. na buwan, naranasan Kadalasang aalahanin kong umalis at umuwi na lamang namin ay ang nang madilim. Maging makapagpasa ng mga ang pagtulog sa biyahe requirements. Dagdag papasok at pauwi ay hindi pa ang mga di mataposko pinalampas. Pahinga tapos na gawain sa aming ko na ring maituturing mga Programs-Based ang matulog sa corridor Organization (PBO). Sa kasama ang iba kong matinding pagod na mga classmate habang natatamasa, marami sa hinihintay na lumabas amin ang nagkakasakit at ang naunang klaseng patuloy na bumibigay ang gumamit ng silid-aralan. katawan. Naitatanong Hindi alintana ang gusot minsan sa sarili, normal at dumi sa suot kong ba talaga ito? Sa kabila puting uniporme na kung nito, patuloy pa rin ang dati’y pinakaiingatan pagdagsa ng mga gawain kong hindi maiupo nang hanggang sa mapagod basta-basta gaya ng na rin ang aming isipan at maingat na paglalaba ni maapektuhan ang aming Mama. Dahil sa mahigpit pagiging produktibo. kong iskedyul, hindi na Malaking hamon lalo ako nakakatulong sa na at kinakailangan bahay at kung minsan naming agarang kumilos nga dahil sa mga para gumaod hindi gawaing pang-eskwela, lamang sa gawaing uuwi akong tulog na ang pang-akademilko ngunit lahat at malamig na ang maging sa PBO. Kaya pagkaing inihanda nila naman, patuloy ang para sa akin. aming pagsisikhay at Maliban sa kawalan ng pagsisikap na makagaod sapat na tulog, malaking sa mga gawain sa abot hamon na panatilihin ang ng aming makakaya. iniimpok na kaalaman Umaasa na sa pagtapos
ng termino ay may magandang resulta kaming aanihin. Dugo’t pawis man ang ipinunla, bulok pa rin ang natatamong bunga--niroletang mababang marka sa kabila nang lahat ng aming ginawa. "Am I ready?" Sa ilang taon kong pananatili sa pamantasan, marami sa aking mga kaklase ang bumitaw na sa pag-asang makapagtapos. Untiunting nababawasan, ang 744 mag-aaral na bitbit ang dedikasyon at pangarap. Dahil dito, hindi lamang kalidad ng mga requirements na aming ipinapasa ang naapektuhan, nakokompromiso maging ang kaalamang aming nakukuha. Habang patuloy ang pagpapatupad ng di maka-estudyanteng OBTEC, patuloy ang matinding dagok sa amin at patuloy rin ang pagluwag ng dating mahigpit na kapit namin sa pag-asang makapagtapos sa pamantasan.
Nagtapos na ang huling taon ng mga mag-aaral ng semestral noong Marso at ngayo’y pawang mga mag-aaral na trimestral na lamang ang natira sa ilalim ng OBTEC ang nasa pamantasan. Malaking pagsubok sa mga nagtapos at mga magtatapos ngayong taon ang pangunguna sa Licensure Examination for Teachers (LET) kung ngayon pa lang ay nakikitaan na ng negatibong resulta ang kasalukuyang sistema ng edukasyon sa loob ng pamantasan. Bilang isa sa mga magtatapos ngayong taon, palagiang inuusig sa sarili kung handa na ba ako sa mga susunod na hamon sa oras na lumabas ako sa pamantasan. Sa patuloy na pagpapatupad ng OBTEC sa mga maiiwang estudyante, wala pa ring katiyakan kung mananatili ba sa amin ang mga aral na pinagkasya sa apat na taon at may maibabahagi ba kaming kaalaman sa nalalapit na hinaharap.
KULTURA
mga
ANUNSYO pnuat 2017 DEADLINE FOR APPLICATION NOVEMBER 22, 2017
DATE OF EXAMINATION NOVEMBER 26, 2017
15
KULTURA
15
Hello derrrr mga ka-DDS—este, mga luv kong PhiAndYouOnes! Nanditchikels na namern ang pinakamamahal niyong chismacker na handang mang-ispluk ng mga kumakalat na faaake neeews sa loob ni Inang P. na truly naming nakakapagpacrayola sa inyo mga bhebhequoz! Na-miss kong makipagchikahan sa inyooooo at alam kong gutom na gutom na kayo sa aking mga grand pasabog tungkol sa pamantasang Tom Jones sa legit na food inside Inang P. So eto na nga. Yung mga PhiAndYouOnes na returnees sa pamantasan netong kaka-enter pa lang na academic year ay shookt na shookt nang ma-sightsee ang emptiness ng mga food stalls ditey sa may building ni Geronima P. aka EmBee! Like, oh my gosh, I remember so many people from around Inang P’s premises na ginagawang blockbuster itong mga tindahan na itey the past school year dahil sa mga friendly ates and kuyas na sellers there as well as the morayta much na price ng mga
foodang! Dami pang options, dibuuuh? Kaya naman itong dearest PhiAndYouOnes ay triggered much na every time na gumogora sila there to check kung nag-I shall return na ba ang mga ates and kuyas with their signature recipes ay bigo itechiwang mga bhebhequo na nageffort pang dumayo sa EmBeelou. Hurts my bangs much, grabe. Haggardo naman sa pagkain ng lunch etong mga bhebhequo everyday dahil they opt to gora na lungsxz sa San Marcelino para sa mura at keri na meals. But knowings naman natin how risky ang pagtawid-tawid sa busy streets ng Ayala at San Mar. Laging on the rush ang gigantic na trailer trucks na keriboomboom i-flatten kahit ang mga natural na flat dyan sa tabi-tabi! Charaught. Nakakalurkey talaga to the 3rd floor of EmBee at feels na feels ko ang struggle nitong mga bhebhequo. However, kebs naman ang foodang for lafang over there sa luncheonette
pero wititit ang budget meals. Chaka! Feeling fine dining, bessy? At eto pa, big NO-NONO pala sa mga stalls dito sa luncheonette na magtinda ng rice meals o kahit rice lang. #CapitalistGoals yata itong luncheonette eh. Snacks everytime everywhere ang peg? Duhhhh, Pinoy us mga bessywap at staple food natin ang kanin so kada bet nating lumafang, kanin ang major major nakakapagpabusog sa atin. And to think pa na ang Aga Muhlach magsara nitong luncheonetski, atashi. Point ko lang ditey eh sana givenchy nila ng liberty itong mga nakapwesto sa stalls na magbenta ng foodang na mas kailangan ng PhiAndYouOnes, you know? Like, healthier foods hindi puro fast food! Imbyerna ako bessy ha. Fast phasing na nga lahat ng mga bhebhequo ngayon dahil ditey kay OBTEC eh fast food pa ang
kakainin nila? Lalo na ngayern na Missing in Action pa itong mga foods from Geronima P. At eto na ang grand pasabog, nagrenew raw umano itong mga nagtitinda sa stalls ditey sa EmBee ng kanilang contracts and kung ano-ano pang eme nila at may naganap na bidding sa mga stalls there. Bessy, natalo sa bidding ang mga ates and kuyas natin na seller sa EmBee! Under na ng luncheonette ang stalls over there umano. Huehuehue paano na us? Something smells fishy kasi eh. Paano naman mananalo ang foodang sa luncheo eh ang mga mas mura at abot-kaya ang sineselecta ng Bids and Awards Unit ni Inang P! Nakakapagtaka. Napapakamot ulo na lang akez with paghawi ng hairdo sa stress na givenchy nitong mga anomalous happenings sa Inang P. Pero PhiAndYouOnes, payag ba kayez? Luncheo forevs? No-no-no! Di akez papayag diyan. Ang nakakalurkey pa, weekends lang sila pinayagang magtinda
at hindi pa doon sa pwesto nila initially. WEEKENDS! Kung kailan waley ang ishtudents. Edi #CapitalistGoals nga itong luncheonette. Sa ngayon, na-radar ko na lumalakad na ang proposal nila na makapagtinda ng foodang dito sa loob ni Inang P. tuwing weekdays para naman may kitang pangkabuhayan itong mga ates at kuyas natin, dibuuuh? Saka para naman pare-pareho tayong happy! Food is life kaya. So there, mga bhebhequong PhiAndYouOnes, ang hatid kong chismax sa inyo ATM. In case may chika diyan somewhere, always know na aware ako at masasagap at masasagap yan ng radar ko. Patuloy na magbabantay at maghahatid sa inyo ng faaake neeews man o flangak na news basta concern sa PhiAndYouOnes yaaaan! Lam niyo namern. Pero, out muna ko for a while! May awra pa ang lola niyo somewhere. Kala niyo kayo lang meron? Baka mainip si Oppaaaaaaaa. More chika later. Mwaaaaahugszxs!